SAĞLIK BAKANLIĞININ LABORATUVARLAR ĠLE ĠLGĠ ÇALIġMALARI

Transkript

1 SAĞLIK BAKANLIĞININ LABORATUVARLAR ĠLE ĠLGĠ ÇALIġMALARI Dr. FERZANE MERCAN Klinik Biyokimya Uzmanı Sağlık Bakanlığı Performans ve Kalite Daire Başkanlığı

2 SUNUM ĠÇERĠĞĠ Sağlık Bakanlığı Performans ve Kalite GeliĢtirme Daire BaĢkanlığın tanıtımı ve faaliyetleri Laboratuvar Hizmet Kalite Standartlarının ; GeliĢtirme AĢamaları Revizyonu Kapsam Alanlarının: Dünü, Bugünü ve Yarını Özel Hastanelerin Sınıflandırılmasında Standartların Yeri Laboratuvar uzmanlarının ek ödeme ile ilgili yönetmeliği değiģikliği

3 Ekibimiz Kimlerden OluĢuyor? Tıp Eczacılık Sağlık Ġstatistikleri Sağlık Yönetimi ve Eğitimi Hukuk Kamu Yönetimi ve Politikaları Sağlık Sosyolojisi Halk Sağlığı HemĢireliği Ekonometri ĠletiĢim ve Basın Yayın Bilgi Teknolojileri Sağlık Ekonomisi Uluslararası Kalite Yönetimi Uluslararası ĠliĢkiler 3

4 PERFORMANS YÖNETĠMĠ VE KALĠTE GELĠġTĠRME DAĠRE BAġKANLIĞININ FAALĠYET ALANLARI Hizmet Kalite Standartları ve Rehberler 4

5 Sağlık Hizmetleri Alanındaki Diğer Yayınlarımız Sağlıkta Performans Yönetimi (Türkçe Ġngilizce) Sağlık Sistemi YaklaĢımı ile Kalite ve Güvenlik Stratejileri GeliĢtirme Kılavuzu Avrupa da Hastane Akreditasyonunun GeliĢtirilmesi Sağlık Hizmetlerinde El Hijyeni (DSÖ Rehberi Ġngilizce) Dünya Sağlık Örgütü Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi Hastanelerde Sağlığın TeĢviki Sağlıkta Kurumsal Performans ve Kalite Uygulamaları KETEM Hizmet Kalite Standartları 5

6 PERFORMANS YÖNETĠMĠ VE KALĠTE GELĠġTĠRME DAĠRE BAġKANLIĞININ FAALĠYET ALANLARI Projelerimiz PATH ( EMAS(çevre dostu hastaneler birliği ) Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin Tanıtımı (Washington) OECD Raporunda Performansa Dayalı Ek Ödeme Modelimizin Örnek Uygulama Olarak Gösterilmesi Uluslar arası Sağlıkta Performans Esaslı Uygulamalar Merkezi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti,Makedonya Cumhuriyeti, Malta,Bosna Hersek)

7 ÇalıĢanların TeĢviki ve Hasta Güvenliği ana temalı I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi gerçekleģtirildi. Kongreye yaklaģık 1300 kiģi katıldı. 28 oturumda 100 ün üzerinde bildiri sunuldu. 3 Ciltlik Bildiriler Kitabı hazırlandı. 2.Uluslararası kongremiz 2010 Mart ayında Antalya da gerçekleģecektir. Kalite Standartları 7

8 LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARIN KAPSAM ALANI Dünü: Kamu Hastane Laboratuvarları Bugünü Kamu Hastane Laboratuvarları Özel Hastane Laboratuvarları Yarını: Kamu Hastane Laboratuvarları Özel Hastane Laboratuvarları Üniversite Hastane Laboratuvarları Özel Laboratuvarlar

9 ÖZEL LABORATUVARLARIN STANDARTLARI Laboratuvar Bilimsel Danışma Kurulu sağlık bakanlığı bünyesinde kuruldu. Bilimsel danışma kurulumuz tarafından Klinik Laboratuvar Yönetmeliği taslağı hazırlıyoruz. Özel laboratuvarların da belirli periyotlarla laboratuvar hizmet kalite standartlarına göre değerlendirilmesi planlanmaktadır.

10 HEDEFLENEN HĠZMET KALĠTE STANDARTLARI 2010 yılında KAMU HASTANELER ÖZEL HASTANELER ÜNĠVERSĠTE HASTANELER yönelik ortak bir standart set Tüm hastanelerimizin hizmet kalitesini belirli bir çıtanın üzerinde olmasını sağlamaktır.

11 LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARINI GELĠġTĠRME AġAMALARI Ankara ve bir çok ilde hastanelerin saha denetimleri yapılarak Laboratuvarlar ile ilgili hasta ve çalıģan güvenliğini tehdit edecek en önemli sorunlar tespit edildi. Örneğin: Alınan numunelerin uygunsuz Ģartlarda saklandığını ve transfer edildiği (Endokronoloji), Acil servislerde, acil test tanımının olmadığını ve sonuçların teslim sürelerinin net belirlenmediği, POCT cihazların özellikle glukometrelerin kontrolsüz bir Ģekilde kullanıldığı. Kısaca: Laboratuvarın Preanalitik, Analitik ve Postanalitik süreçlerini kontrol altında tutacak bir sistemin olmadığını tespit ettik.

12 LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARINI GELĠġTĠRME AġAMALARI Doktor KRĠTĠK SÜREÇLER Lab Test Orderı MedSuite Test Yaptırmaya Gelen Hasta Lab Test Talebi Numune Alım ve Kabulü Numune Transferi Yatan Ayaktan/ Yatan? Ayaktan Sonuç Onaylama ve Raporlama Kalite Kontrol Düzeltici/Önleyici Faaliyet Maliyet Analizi MedSuite Hemşire Order edilen testleri listeler Testler için onay alır Prtokol No ve İsim Bulunan Etiketi Basar Numune Alınır MedSuite MedSuite Order Edilen Testleri Listeler Hemşire/Biyolog Hastadan Onay Alınır Onaylandı? Evet Hizmet Hastası Hayır Hasta Danışmanı Hayır Evet MedSuite SON Lab Testleri Order Edilir Laboratuvara Yollanır Ödeme Alınır

13 LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARINI GELĠġTĠRME AġAMALARI HASTA GÜVENLĠĞĠ: Raporlar Hasta hazırlığı örnek alma Hatalarını ÖLÇ, Hatalarını ÖNLE, Hastaya ZARAR VERME LABORATUVAR HATA KAYNAKLARI Preanalitik hata Analitik hata Postanalitik hata Ölçtüğümüz değer doğru ama Hastaya verilen sonuç yanlıģ Kalite kontrolü ÖLÇ DEĞERLENDĠR YARARLI BĠLGĠ HALĠNE GETĠR örnek transferi

14 LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARINI GELĠġTĠRME AġAMALARI Laboratuvar Hizmet Kalite Standartları Kamu Hastaneleri 19 Standart Madde GeniĢ kapsamlı hazırlandı Basamak basamak Yayınlamak Değerlendirme Sonucunda Koordinatörlük&Çapraz Standartların Revizyonu ve GeliĢtirilmesi Amacımız; Laboratuvar kalite standartlarını sadece doküman bazında hazırlamak değil, zamanla etkin bir kalite sistemi kurarak hasta ve çalıģan güvenliğini sağlamaktır

15 PERFORMANS YÖNETĠMĠ VE KALĠTE GELĠġTĠRME DAĠRE BAġKANLIĞININ KALĠTE AĞI ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERĠ ĠL PERFORMANS ve KALĠTE KOORDĠNATÖRLÜKLERĠ HASTANELER PERFORMANS VE KALĠTE BĠRĠMLERĠ 15

16 KAMU HASTANELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMELERĠ Kamu hastanelerinin değerlendirilmesi: 1. Kamu hastaneleri, her ilin sağlık müdürlüğünün kalite koordinatörlerince belirli periyotlarla( 2009 yılından önce her 4 ayda bir, 2009 yılından sonra ise her 6 ayda bir )hizmet kalite standartları kapsamında denetleniyor. 2. Sağlık bakanlığı tarafından belirli periyotlarla illerin kamu hastanelerine çapraz denetimler yapılmaktadır. Bütün bu saha değerlendirmelerinin veri analizleri Bakanlığımız tarafından incelenir. Standartlar hakkında görüģler ve öneriler alınır.

17 STANDARTLARIN REVĠZYONU Yakında kamu hastaneleri standartlarında revizyon yapılacak. LABORATUVAR STANDARTLAR Klinik Biyokimya Klinik Mikrobiyoloji Anatomik Patoloji Tüm standartlar 5 ana gurupta incelenecektir Preanalitik Analitik Postanalitik Laboratuvar Güvenliği Laboratuvar Yönetimi

18 STANDARTLARIN REVĠZYONU LABORATUAR HĠZMET ALIMLARINDA STANDARTLARIN YERĠ?

19 STANDARTLARIN REVĠZYONU Kendi Alanında Laboratuvar Hizmeti Alması DıĢarıda Bir Laboratuvardan Hizmet Alması Laboratuvarın, laboratuvar sorumlusunun da içinde bulunduğu bir ekip tarafından, belirli periyotlarla hizmet kalite standartlarına göre denetlenmeli ve denetimler kayıt altına alınmalıdır. BaĢka bir laboratuvardan hizmet alımı yapılıyor ise: numunelerin alınması ve transferi, tetkik sonuçlarının hastaya ne Ģekilde ulaģtırılacağı gibi konularla ilgili yazılı bir düzenleme olmalıdır. Hizmet alımlarında, denetim olmadan sadece sonuç bazında ödeme mantığı, hasta güvenliğini riske atabilir.

20 ÖZEL HASTANELER LABORATUVAR HĠZMET KALĠTE STANDARTLARI Laboratuvar hizmet kalite standartları: Klinik Biyokimya Lab. Klinik Mikrobiyoloji Lab. Anatomik Patoloji Lab. Tüm standartlar 5 ana gurupta incelenecektir Preanalitik Analitik Postanalitik Laboratuvar Güvenliği Laboratuvar Yönetimi

21 ÖZEL HASTANELERĠN STANDARTLARI Klinik Biyokimya Standart Sayısı Klinik Mikrobiyoloji Standart Sayısı Anatomik Patoloji Standart Sayısı Preanalitik süreç Analitik süreç Postanalitik süreç Lab.yönetimi Lab.güvenliği Toplam

22 LABORATUVAR DENETĠMLERĠ Laboratuvar denetimi tamamen teknik bir iģ olduğundan: Değerlendirmelerin, laboratuvar uzmanının da yer aldığı bir teknik değerlendirici ekibi tarafından yapılması planlanmaktadır. Laboratuvara Özgü; Laboratuvar eğitimcileri Laboratuvar değerlendirici havuzu

23 DEĞERLENDĠRĠCĠ EĞĠTĠMĠ Yeterliliğini: masa baģında dökümantasyonun gözden geçirilmesi. Lab.çalıĢma prosedüründe numune kabul red kriterinden bahs eder. Uygunluğunu:yerinde dökümanların uygunluğuna bakılır. laboratuvarda numune kabul red kriterin varlığı kontrol edilir. Etkinliğini :sistemin amaçlarına,hedeflerine tutmasıdır. Kabul ve red kriterlerine göre numuneler değerlendirilerek,iyileģtirmeler yapılıyor mu?

24 DEĞERLENDĠRĠCĠ EĞĠTĠMĠ Hizmet kalite standartların ait DÖKÜMANLAR VARMI?(bakrarız) YETERLĠ MĠ? (okuruz) ANLAġILMIġ MI? (sorarız) UYGULANIYOR MU? (izleriz) ETKĠN BĠR HĠZMET KALĠTE STANDART SĠSTEMĠ

25 LABORATUVARDA ÇALIġILAN TÜM TESTLERĠ ĠÇEREN BĠR TEST REHBERĠ HAZIRLANMALIDIR. TEST REHBERĠNDE NUMUNELERĠN KABUL,RED KRĠTERLERĠ BELĠRLENMELĠDĠR. Test rehberin hazırlanması(a) LABORATUAR NUMUNE KABUL / RET KRİTERLERİ Beta-cross laps (Beta-CTx) (sabah 10:00'dan önce) HEMOLĠZDEN ETKĠLENEN TESTLER( KESĠN RED KRĠTERĠ) (Web sayfasında GATA nın kitabı yayınlandı) Numune çalıģma zamanı Numune tüpü/kabı Sonuç verme zamanı Hastaların dikkat etmesi gereken hususlar 24 saatlik idrar nasıl toplanır Acil testlerin tanımı V.s Demir, Digoxin, Demir Bağlama Testleri LABORATUVAR HASTA KABUL / RET KRİTERLERİ BOY ve AĞIRLIK BĠLGĠSĠ GEREKLĠ OLAN TESTLER - Üçlü Down Tarama Testi ( Kilo ve Boy Bilgisi) - Kreatinin Klirens Testi ( Boy ve Kilo Bilgisi)

26 Numune kabul ve red kriterleri tanımlanmalı ve uygulanmalıdır NUMUNE KABUL VE RED KRĠTERLERĠNE GÖRE REDEDĠLEN NUMUNELERĠN KAYIDI TUTULMALI,ĠSTATĠKSEL ÇALIġMALAR YAPILMALI VE GEREKTĠĞĠNDE DÖF AÇILMALI(b) Red edilen numunelerin kaydı: 1. form/deftere 2. Hata gösterge izleme formu Kayıta: 1.Hatanın tanımı:hemolizli,barkodsuz 2.Hatanın yapıldığı yer.tarih ,1.kat kbb servisi 3.Hastanın adı,soyadı protokol num

27

28 Mayıs Ayı Toplam Hatalı Numune Oranı MAYIS-2007 TOPLAM HASTA SAYISI HATALI NUMUNELER 5375 SAYI % ORAN HEMOLİZLİ 19 0,35% PIHTILI 6 0,11% YETERSİZ 1 0,01% UYGUNSUZ 6 0,11% İSİMSİZ 2 0,03% TOPLAM HATALI NUMUNE SAYISI 34 0,63% Hemolizli numuneler Pıhtılı Numuneler Yetersiz numuneler (İstenilen testler için yeterli miktarda alınmayan numuneler) Uygunsuz numuneler (Barkodsuz,kapağı iyi kapatılmamış idrar numuneleri,gereğinden fazla veya eksik alınmış numuneler,kontamine edilmiş tüpler,süngersiz PTS tüpleri) Ġsimsiz numuneler 9 adet 1.kat yatan hasta 2 adet 2.kat yatan hasta 2 adet 2.kat poliklinik 2 adet Acil GYB Ameliyathane Acil Anjio 1.Kat yatan hasta 2.Kat yatan hasta Pediatri 1.Kat yatan hasta 4 adet 1.Kat yatan hasta Acil Acil 1.Kat yatan hasta

29 DÖF / ĠYĠLEġTĠRME FORMU KALĠTE ĠYĠLEġTĠRME ÇALIġMASI FORMU PUKÖ Kod No: Kalite Departmanı tarafından verilecektir PUKÖ BaĢlangıç Tarihi: KATILIMCILAR PUKÖ ÇalıĢmasının Adı: PUKÖ BitiĢ Tarihi: Örnek alma iyileştirme çalışması Adı-Soyadı Görevi Katıldığı Toplantı Sayısı PUKÖ DÖNGÜSÜ Ne? 1.1. Sorunun Tanımı PLANLA P 1. Planla 1.2. Veri Gereksiniminin Saptanması 1.3. Veri Analizi ÖNLEM AL Ö U UYGULA Niçin? 1.4. Nedenlerin Belirlenmesi Nasıl? 1.5. Önlemlerin Planlanması K KONTROL ET 2. Uygula 3. Kontrol Et 2.1. Uygulama 3.1. Sonucun Gözden Geçirilmesi 4. Önlem Al 4.1. Standartlaştırma

30 DĠKKAT Kabul red kriterleri yazılmıģ ama teknisyenin veya hemģirenin bilgisi yok Aylık istatistik yapılmaması veya DÖF açılmaması

31 Numunelerin alındığı tarih ve saat ile aynı numunenin laboratuvara kabul edildiği tarih ve saat kayıt altına alınmalıdır Servisler ve kan alma biriminde barkod uygulaması ile numune alma saati belirlendi. Servislerde numune alma saati ile barkod çıkarma saatinin uyumuna dikkat edilmelidir. Kan alma birimi veya poliklinikler de genelde numune alma ile barkod çıkarma açısında problem yoktur.

32 NUMUNE ALMA SAATĠ, LABORATUVARA TESLĠM SAATĠ KAYIT ALTINDA OLMALI Numune kabul yeri Barkod okuyucu Numuneleri kabul eden elemanın, kabul ve red kriterleri hakkında bilgisi var mı? (Bir ay önceki red edilen numune miktarı nedir?)

33 NUMUNE ALMA SAATĠ, LABORATUVARA TESLĠM SAATĠ KAYIT ALTINDA OLMALI Hasta sonucunda kontrol edilecek hususlar: Numunelerin alındığı saat Numunelerin laboratuvara teslim saati Laboratuvar sorumlusunun onay saati olmalıdır.

34 DĠKKAT Numune alma saati, doktor istem saati değildir. Numune alma saati, laboratuvara teslim saati aynı olmamalı (klinikler için) Servislerde barkod saati ile hemģire numune alma saatinin uyumuna dikkat edilmeli. Numune alma saati ile laboratuvara teslim saati arasındaki fark, numune transfer süresinin uygunluğu hakkında bilgi verecektir.

35 LABORATUVAR UZMANLARININ EK ÖDEME ĠLE ĠLGĠLĠ YÖNETMELĠĞĠ DEĞĠġĠKLĠĞĠ Sağlık Bakanlığı Performans Yönetimi ve Kalite GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı nın tarihli 3555 sayılı ve 2008/63 nolu genelgesine istinaden Bakanlıkça belirlenen laboratuvar hizmet kalite kriterlerini, laboratuvar uzmanları yerine getirdikleri taktirde: Kamu hastaneleri için hizmet alanı kadro-unvan katsayısının 2 yerine 2.5 olarak uygulanacağı Eğitim araştırma hastanelerinde ise hizmet puan ortalamasının %20 sine kadar ek puan verilir.

36 LABORATUVAR UZMANLARININ EK ÖDEME ĠLE ĠLGĠLĠ YÖNETMELĠĞĠ DEĞĠġĠKLĠĞĠ Yakında laboratuvar uzmanlarının ek ödemesine iliģkin yönetmelik değiģikliği olacaktır. Laboratuvar uzmanlarının objektif performansını ölçecek bir ek ödeme modeli için görüģ ve önerilerinizi bekliyoruz. Resmi olarak yazılı göndermeniz daha da etkin olacaktır.

37 SAĞLIK BAKANLIĞI PERFORMANS YÖNETĠMĠ VE KALĠTE GELĠġTĠRME DAĠRE BAġKANLIĞI TEġEKKÜRLER 37