MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARI TEST REHBERİ

Transkript

1 MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARI TEST REHBERİ

2 ML.RH.01 Nisan /20 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2 2. Laboratuvar Birimleri 2 3. Test Girişi 3 4. Numunelerin Alınması ve Transferi 3 5. Kan Örneği Tüpleri 4 6. Numunelerin Laboratuvara ve İlgili Birimlere Ayrıştırılması 5 7. Mikrobiyoloji Laboratuvarı numune ve sonuç verme iş akış şeması 5 8. Mikrobiyoloji Laboratuvarı Kabul ve Ret Kriterleri 6 9. Mikrobiyoloji Laboratuvarı Testleri Kültür Numuneleri 16

3 ML.RH.01 Nisan /20 GİRİŞ Hastanelerin önemli bir birimi olan laboratuarlar son yıllarda büyük gelişim kaydetmiştir. Hastaların biyolojik materyallerinde kimyasal ve biyolojik testler yapılarak tanı, tedavi takibinde önemli işlev yüklenmişlerdir. Laboratuarlarda hedef istenilen testleri doğru, en kısa sürede çalışmak ve ilgili birime ulaşımını sağlamaktır. Yapılan araştırmalarda pre analitik dönemin (materyalin çalışılmaya başlama öncesi zamanı) analiz döneminden uzun olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle materyalin laboratuara ulaşımını sağlayan evreleri doğru tespit etmek gerekir. Preanalitik dönemde zaman kaybına neden olan sorunlar başlıca şunlardır: Diğer birimlerce laboratuar işleyişinin bilinmemesi İletişim eksikliği Çalışılacak testlerin eksik talep edilmesi (otomasyona kayıt eksikliği) Yetersiz materyal alınması Yanlış kap kullanılması Barkotsuz materyal gönderilmesi Sonuçların verileceği gün ve saatinin yanlış anlaşılması Yukarda belirtilen nedenleri en aza indirmek için tüm sağlık çalışanların faydalanacağı bir laboratuar rehberi hazırlandı. Bu rehberde test adı, çalışma zamanı, örnek alınma zamanı, örnek kapları, sonuç verme zamanı, örnek türü, red kriteri var. Test panellerine göre bir sıralama yapıldı. İletişimin daha iyi yapılabilmesi için ilgili kişilerin yer aldığı birim telefonları telefon rehberinde bulunmaktadır. LABORATUVAR BİRİMLERİ Bakteriyoloji Seroloji Hematoloji Transfüzyon merkezi Lab. LABORATUVARIN İŞLEYİŞİ 1-TEST GİRİŞLERİ Poliklinik, servis, acil serviste test istemleri HOS (Hastane Otomasyon Sistemi) kaydedilir. Kayıt sonrası polikliniklerde veya laboratuar sekretaryasında bar kod çıkarılarak laboratuara kaydı yapılmış olur. Bar kod çıkarılmayan testlerin kaydı tamamlanmamış olup laboratuar ortamında görülmeyecektir. Ayrıca bar kod çıktıktan sonra test eklenmesi yapılacaksa bar kod yenilenmelidir. Laboratuarda test materyallerin kabul ve çalışma zamanları rehberde ayrıntılı olarak gösterilmiştir. 2-TESTLERİN GRUPLANDIRILMASI Aşağıda Mikrobiyoloji Laboratuarında çalışılan testler gruplar halinde verilmiştir. HEMATOLOJİ TESTLERİ Hemogram Cross Match Retikülosit sayımı Kanama Zamanı Pıhtılaşma Zamanı Kan Grubu+RH tayini Sedimantasyon Periferik Yayma Direkt Coombs İndirekt Coombs

4 ML.RH.01 Nisan /20 SEROLOJİ TESTLERİ Mono test VDRL Sifiliz(RPR) Brucella(Rose Bengal) Grup aglutinasyon(wright) HEPATİT TESTLERİ HBs Ag Anti HBe Anti HCV Anti HAV IgM Anti HIV Anti HBs HBe Ag Anti HBc IgM TORCH CMV İgM Rubella İgM Toxoplazma İgM CMV İgG Rubella İgG Toxoplazma İgG BAKTERİYOLOJİ TESTLERİ Kan kültürü Boğaz kültürü Burun kültürü Balgam kültürü DİĞER TESTLER Boyalı-Boyasız Mikroskobik İnceleme Gaitada Gizli Kan Direk Parazit İnceleme Spermiyogram BOS Kültürü Mikobakteri Kültürü Yara Kültürü Parasentez kültürü İdrar kültürü Diğer materyal kültürü 3- NUMUNELERİN ALINMASI VE LABORATUVARA TRANSFERİ Polikliniklere başvuran hastalara test istem işlemi yapıldıktan sonra tüp veren polikliniklerden barkod çıkarılarak tüplere yapıştırılıp Laboratuar Kan Alma Birimine yönlendirilmelidir. Barkod veremeyen polikliniklere başvuran hastaların test kayıtları yapıldıktan sonra Laboratuar Sekretaryasından barkodlu tüplerini ve diğer örnek kaplarını almaları gerekmektedir. Kan alma biriminde kan verecek olan hastalar, gaita ve idrar numunelerini de belirtilen bölüme bırakmalıdırlar. Laboratuar sekreteri tüpleri verirken hastalara da gerekli bilgiyi vermektedirler. Kan alma biriminde çalışan personel, tüplerin üzerindeki barkod ile kan verecek kişinin aynı kişiler olduğunu kontrol etmektedir. Servislerde yatan hastalarının kanları yattıkları servislerde alınır. Test istemleri otomasyona kaydedildikten sonra barkod çıkarılıp ilgili kaplara yapıştırılarak hasta yatağın da kan alınır. Kan, serum takılı koldan alınmamalıdır. Örnekler servislerden numune alma ve transfer talimatına uygun alınarak laboratuara gönderilir. Acil servislerde test istemleri otomasyona girdikten sonra laboratuara gelemeyen hastaların örnekleri, sağlık persöneli tarafından laboratuara gönderilmelidir. Örnek barkodları çıkarılıp gelen örneklerin üzerine yapıştırılmalıdır. Ayaktan gelen hastaların işlemleri laboratuar sekretaryasında ve kan alma ünitesinde hızla yapılarak örnekler analize alınır. Örnek Kapları Mor kapaklı 2 cc lik tüp Hemogram-P. Yayma.-Sedim. Sarı kapaklı tüp 8.5 cc lik tüp Biyokimya-Hormon Sarı kapaklı tüp 5 cc lik tüp Seroloji Mavi kapaklı tüp 2 cc lik Koagülasyon Steril plastik bardak Kırmızı kapaklı İdrar kültürü Jelli Eküvyon Çubuğu Transfer besiyeri Yara,Vajina, Boğaz kültürü Gaita kabı Gaita kültürü, direk mikroskobik inceleme, gizli kan

5 ML.RH.01 Nisan /20 NUMUNE ÖRNEĞİ TÜPLERİ SARI KAPAKLI TÜP MAVİ KAPAKLI TÜP MOR KAPAKLI TÜP STERİL KÜLTÜR ÇUBUKLARI STERİL BARDAK KAŞIKLI GAİTA KABI

6 ML.RH.01 Nisan /20 4-NUMUNELERİN LABORATUVARA KABULÜ VE İLGİLİ BİRİMLERE AYRIŞTIRILMASI Laboratuara gelen örnekler ilgili birimde bar kod, örnek kabı, materyalin doğruluğu, yeterli miktarda olması gibi parametreler göz önüne alınarak incelenmesi yapılır. Uygun olmayan örnekler ret edilir. İlgili birime haber verilir ve kayıt tutulur. 5-ANALİZ Testler ilgili birimlerde çalışılır. Manüel çalışılan test sonuçları ve.cihazlardan çıkan sonuçlar, testleri çalışan kişi ve Uz. Dr. kontrolünden sonra onaylanarak otomasyona verilir. 6-SONUÇ VERME Rutin testlerin sonuçları mesai günlerinde laboratuar materyal kabulünden 3 saat sonra verilir. 24 saat süresince çalışılan acil testler ise laboratuar materyal kabulünden bir saat sonra verilir. Kültür sonuçları üreme olduğu zaman antibiyogramıyla beraber iki gün sonra 14:30 da verilir. Üreme olmazsa sonraki gün verilir. Özellik arz eden bazı test sonuçları laboratuarın belirlediği sürede verilir. Test sonuçları Hastane Otomasyon Sistemine verildikten sonra mesai saatleri içerisinde olmak kaydıyla başka günlerde de sonuç alınabilir. Sonuçlar ilgili polikliniklerden de temin edilebilir. LABORATUVARA NUMUNE ve SONUÇ VERME İŞ AKIŞ ŞEMASI HASTA TETKİK İSTEMİ VE VEZNE İŞLEMLERİ LABORATUVAR SEKRETERİ BARKODLU KAN TÜPLERİ BARKODLU ÖRNEKLE İLGİLİ KAPLAR KAN ALMA ODASI ÖRNEK KABUL ANALİZ SONUÇ ONAYLAMA SONUÇ VERME

7 ML.RH.01 Nisan /20 MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARLARININ NUMUNE KABUL VE RED KRITERLERI Gelen Numunenin Uygun Koşullarla Laboratuara Ulaşıp Ulaşmadığı; Örnekler, istenen tetkiklerin neler olduğuna bağlı olarak belirli koşullarda taşınmış olmalıdır. Laboratuarımızda yapılan test menüsüne göre özellikle bilirubin tayinleri için doğrudan ışığa maruz kalarak taşınmış örneklerde doğru ölçüm yapılamayacağından numunenin ışığa maruz kalmadan taşınıp taşınmamış olduğuna bakılır. Kimliklendirme (Doğru Barkot); Her numunenin laboratuara ulaştığında üzerindeki etikette taşıması gereken bazı bilgilerle tanımlanmış olması şarttır. Bu bilgiler asgari olarak; isim, soy isim, yaş, cinsiyet, numunenin alındığı tarih, numunenin gönderildiği servis, çalışılacak testlerin neler olduğu ve hangi laboratuara gönderildiği şeklindedir. Bu bilgiler kontrol edilerek numuneler laboratuarda teslim alınır. Uygun Örnek Kabı; Her numune, kendisi için en uygun ve tanımlanmış kap (kan tüpü, idrar kabı, gaita kabı vs.) içinde laboratuara gönderilmelidir. Farklı örnek kabı ile gönderilmiş numuneler teslim alınmaz. Yetersiz Örnek Hacmi; Rutin Düz Kan Tüplerinde; Yeterli minimum örnek miktarı 3-5 cc olmalıdır. Bu miktarın altındaki örnekler reddedilmelidir. (Biyokimya Rutin ve Hormon, Eliza, vs Örnekleri İçin) İdrar Numunesi İçin Miktar minimum 5-10 cc olmalıdır. Bu miktarın altındaki örnekler reddedilmelidir. Katkılı Tüplerde Yetersiz Örnek Hacmi; EDTA, sitrat gibi içerikle numunenin pıhtılaşmasının önlenmesi gereken tüm testlerde,(örnek; hemogram, pıhtılaşma testleri vs.) tüpe alınan kanın mutlak surette uygun ve tanımlanmış miktarda olması gereklidir. Bu vakumlu tüplerde işaretlendiği kadardır. İşaret yerine kadar doldurulmamış numuneler laboratuara kabul edilmezler. Hemoliz; Birçok testin kanda eritrositlerin parçalanması sonucu oluşan hemolizden olumsuz etkilendiği bilinmektedir. Bu nedenle hemolize uğramış kan örneklerinin laboratuara kabul edilmemesi gerekir. Bu durum laboratuara gelene kadar belirgin hale gelmemişse, teslim alındıktan sonra kan santrifüj edilir. Daha sonra kontrol edilerek uygun olmayan hemolizli numuneler laboratuvarda mevcut olan numune red defterine kayıt edilir. Numuneyi gönderen birim telefonla aranarak bilgi verilir ve yeni numune istenir. Laboratuvara transfer sırasında geçikmiş olan numuneler Uygun şartlarda saklanılmayan uzun süre bekletilmiş numuneler Kabul Kaydı Laboratuara ulaştırılan numunelerin kabulü otomasyondan gerçekleşmektedir. NUMUNE KABUL VE RED KRITERLERINDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR Kliniklerden ve kan alma laboratuarından gelen numunelerin üzerinde mutlaka hasta barkodu veya hastanın numune barkodu olmalıdır. Hangi numunenin çalışılması isteniyorsa o numunenin bilgisayar girişi yapılmalıdır. Eğer gaita, idrar gibi numuneler istenmiş ise hastaya tarif edilerek usulune uygun vermesi sağlanır. Hasta numuneyi getirince kabul edilir. Doğru hasta- Doğru giriş uygun numune- uygun zamanda yeterli miktarda geldiğinde kabul edilir. Barkod tüp üzerine uygun şekilde yapıştırılmamışsa barkot çıkartılarak düzgün yapıştırıldıktan sonra kabul edilir. Ancak barkot kaldırıldıktan sonra altında isim olup olmadığı kontrol edilir eğer barkodun altında aynı hastaya ait isim varsa yeni barkod basarak kabulü yapılır. Numunelerin bulunduğu taşıma kap ve tüplerinde kırık çatlak, yabancı madde yok ise kabul edilir. Bakteriyoloji laboratuarına gönderilecek tüm numunelerin hemen labaratuvara gönderilmesi gerekir. Sabah ilk balgam ve idrar örneğinin verilmesi en uygundur. Anaerob istenen kültür numunesi anaerob şartlarda nakledilmişse kabul edilir. Anaerobik inceleme için uygun numuneler: kapalı apse aspiratı, barthalin bezi aspiratı, kan, safra, kemik iliği aspiratı, bronkoskopik fırçalama, fallapian tüpü, intrauterin örnekler, overler, plasenta vs.

8 ML.RH.01 Nisan /20 MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARI TESTLERİ 1- HEMOGRAM Çalışma yöntemi : Otomatik kan sayımı Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı: Materyal kabulden 2 saat sonra. Acil 30 dk içerisinde. Örnek türü : Edtalı kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : 24 parametre kan değerlerini verme Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kan, az kan, fazla kan Panik değer. Var 2- SEDİMANTASYON Çalışma yöntemi : Westergren metodu ile uyumlu otomatik sistem Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı: Materyal kabulden 4 saat sonra Örnek türü : Edtalı kan Örnek Kabı. Mor kapaklı tüp Klinik yarar : Genel inflamasyon kriteri Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kan Panik değer. Yok 3- KANAMA ZAMANI Çalışma yöntemi : Duke metodu Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı: Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Yok Örnek Kabı. Yok Klinik yarar : Kanama duyarlılığının tespiti Örnek Ret Kriteri : Yok Panik değer. Yok 4- PIHTILAŞMA ZAMANI Çalışma yöntemi : Tüp aglütinasyon yöntemi Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı: Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Tam kan Örnek Kabı. Cam tüp-hasta başında Klinik yarar : Kanama duyarlılığının tespiti Örnek Ret Kriteri : Yok Panik değer. Yok 5- KAN GRUBU Çalışma yöntemi : Jel santrifügasyon,slide yöntemi

9 ML.RH.01 Nisan /20 Örnek alma : Her gün Örnek türü : Edtalı kan, parmak ucu kan Örnek kabı : Hemogram tüpü Sonuç verme : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Klinik yararı : Kan grubu tespiti Örnek ret kriteri : Pıhtılı kanlar Panik değer : Yok 6- YENİ DOĞAN KAN GRUBU Çalışma yöntemi : Jel santrifügasyon Örnek alma zamanı : Her gün. Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Edtalı kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : Yeni doğanının kan grubunun doğru tanısı Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kan Panik değer. Yok 7- EOZİNOFİL SAYIMI Çalışma yöntemi : Boyalı mikroskobik inceleme Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra Örnek türü : Edtalı hemogram kanı veya parmak ucu kanı Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : Allerji tanısında önemli Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kanlar Panik değer. Yok 8- PERİFERİK YAYMA Çalışma yöntemi : Boyalı mikroskobik inceleme Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra Örnek türü : Edtalı hemogram kanı veya parmak ucu kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : Kanın şekilli elemanlarının hastalık teşhisi ve takibinde Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kanlar. Panik değer. Atipik hücre görülmesi 9- DİREK COOMBS TESTİ Çalışma yöntemi : Aglutinasyon Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 1 saat sonra. Acil olanlar 30 dk.. Örnek türü : Edtalı kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü

10 ML.RH.01 Nisan /20 Klinik yarar : Kan transfüzyon uygunluğu Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kann Panik değer. Pozitif sonuçlar. 10- İNDİREK COOMBS Çalışma yöntemi : Aglutinasyon Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 1 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Klinik yarar : Kan transfüzyon uygunluğu. Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Pozitif sonuçlar. 11- CROSS-MATCH Çalışma yöntemi : Aglütinasyon Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 1 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Edtalı kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : Donör uygunluk testi Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kan Panik değer. Yok 12- HEMOTOKRİT Çalışma yöntemi : Santrifüj ile çöktürme Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 2 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Parmak ucu kan, edtalı kan Örnek Kabı. Hematokrit tüpü, hemogram tüpü Klinik yarar : Kanın şekilli elemanının % miktarı Örnek Ret Kriteri : Yetersiz örnek Panik değer. %20 altı. 13- MONO TEST Çalışma yöntemi : Lateks Aglütinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 2 saat sonra Klinik yarar : İnfeksiyöz mononukleoz tanısında tarama testi. Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik Değer : Yok

11 ML.RH.01 Nisan / SİFİLİZ Çalışma yöntemi : Kart aglütinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 2 saat sonra Örnek kabı. Sarı kapaklı jelli tüp Klinik yarar : Sifiliz tanı ve takibinde. Örnek ret kriteri : Hemoliz, Lipemi 15- TREPONAMA PALLİDİUM HEMAGLUTİNASYON TESTİ(TPHI) Çalışma yöntemi : Hemaglutinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün masai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra Klinik yarar : Sifiliz hastalığı teşhisinde spesifik Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi 16- VDRL Çalışma yöntemi : Kaset test Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra Klinik yarar : Sifiliz hastalığı teşhisinde tarama testi Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi 17- BRUCELLA ROSE BENGAL TESTİ Çalışma yöntemi : Lateks Aglutinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 2 saat sonra Klinik yarar : Brucella enfeksiyonunun taramasında ön tanı testi Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Yok 18- BRUCELLA TÜP AGLUTİNASYON TESTİ Çalışma yöntemi : Tüp Aglutinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 24 saat sonra.

12 ML.RH.01 Nisan /20 Klinik yarar : Brucella enfeksiyonun tanı ve takibinde kullanılan test Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Yok 19- SALMONELLA GRUP TÜP AGLUTİNASYON TESTİ Çalışma yöntemi : Tüp Aglütinasyon Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 24 saat sonra Klinik yarar : Salmonella enfeksiyonun tanı ve takibinde kullanılan test Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Yok 20- HBs Ag Çalışma yöntemi : MEIA(Mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra. Klinik yarar : Hepatit B tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Pozitif 21- Anti HBs Çalışma yöntemi : MEIA(Mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Hepatit B takibinde Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi Panik değer. Yok 22- Anti HBc İgM Çalışma yöntemi : MEIA(Mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat. Klinik yarar : Hepatit B tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, Lipemi

13 ML.RH.01 Nisan / HBe Ag Çalışma yöntemi : MEIA(Mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Hepatit B tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 24- Anti HBe Çalışma yöntemi : MEIA(Mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Hepatit B tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 25- HCV Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra. Klinik yarar : Hepatit C tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi Panik değer. Pozitif 26- Anti HAV İgM Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra Klinik yarar : Hepatit A tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 27- Anti HIV Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat.

14 ML.RH.01 Nisan /20 Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra Klinik yarar : AİDS tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi Panik değer. Pozitif 28- CMV İgM Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra Klinik yarar : Citomegalo virus enfeksiyon tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 29- RUBELLA İg M Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra Klinik yarar : Rubella virus enfeksiyonu tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 30- TOXOPLAZMA İgM Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde. Acil 24 saat Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Acil 24 saat Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Acil olanlar 1 saat sonra Klinik yarar : Toxoplazma enfeksiyonu tanısında Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 31- CMV İg G Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Citomegalo virüs hastalıklarının takibinde

15 ML.RH.01 Nisan /20 Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, lipemi 32-RUBELLA İg G Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün. Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Rubella enfeksiyonu takibinde Örnek Ret Kriteri : Hemoliz, lipemi 33- TOXOPLAZMA İgG Çalışma yöntemi : MEIA(mikropartukül Enzim İmmünassy) Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saati içerisinde Örnek alma zamanı : Hafta içi her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yarar : Toxoplazma enfeksiyonu takibinde. Örnek Ret Kriteri : Hemoliz,lipemi 34- ARB (ASİDO REZİSTAN BAKTERİ ) ARAMA BOYALI MİKROSKOBİK İNCELEME Çalışma yöntem: : Boyalı direk mikroskobi Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek alma : Hafta içi her gün mesai saatleri Örnek türü : Balgam Örnek kabı : Steril kavanoz, kapaklı kavanoz Sonuç verme : Materyal kabulden 4 saat sonra. Klinik yararı : Tüberküloz teşhisinde önemli Örnek ret kriteri : Tükürük olarak gelenler ret edilir. Panik değer : Yok. Pozitif sonuçlar Verem Savaş Dispanserine ihbar edilir. 35- GAİTADA GİZLİ KAN Çalışma yöntemi : Kart test Örnek alma : Her gün Örnek türü : Dışkı Örnek kabı : Gaita kabı Sonuç verme : Materyal kabulden 2 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Klinik yararı : GİS kanamalarının tespitinde Örnek ret kriteri : Fazla beklemiş gaita, Demir preparatı alanlar. Panik değer : Yok

16 ML.RH.01 Nisan / GAİTA DİREK MİKROSKOBİ-PARAZİT İNCELEMESİ Çalışma yöntemi : Direk mikroskobik bakı Örnek alma : Her gün Örnek türü : Dışkı Örnek kabı : Kaşıklı gaita kabı Sonuç verme : Materyal kabulden 2 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Klinik yararı : Bağırsak enfeksiyonu yapan etkenleri tanımlamak. Örnek ret kriteri : Sulu dışkılarda 30 dk dan fazla beklemiş gaitalar Panik değer : Kist ve trafozoit. 37- PLAZMODİUM PARAZİTİ ARANMASI Çalışma yöntemi : Boyalı mikroskobik inceleme Örnek alma zamanı : Her gün Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 2 saat sonra. Acil olanlar 30 dk. Örnek türü : Edtalı hemogram kanı veya parmak ucu kan Örnek Kabı. Hemogram tüpü Klinik yarar : Sıtma parazitinin aranması Örnek Ret Kriteri : Pıhtılı kanlar. Panik değer. Parazit görülmesi 38- SPERM ANALİZİ (SPERMİYOGRAM) Çalışma yöntemi : Boyalı boyasız mikroskobik inceleme Çalışma zamanı : Hafta içi her gün mesai saatleri(randevulu). Sonuç verme zamanı : Materyal kabulden 4 saat sonra. Örnek Türü : Meni Örnek Kabı : Steril kavanoz Örnek Ret Kriteri : 30 dk fazla süre dışarıda kalan Klinik yararı : Üreme organı hastalık takibi ve üreme problemlerini saptamak Panik değer : Yok 39-KÜLTÜR NUMUNELERİ Çalışma yöntemi : Aerop kültür yöntemi mesai saatleri içerisinde Örnek alma : Her gün Örnek türü : İdrar, Dışkı, Boğaz, Balgam,Vajina, Kan, Yara, Abse vb. materyal. Örnek kabı : Jelli jelsiz eküvyon çubuğu, steril kaplar, Gaita kabı Sonuç verme : Materyal kabulden 24 saat sonra. Üreme olması durumunda 48 saat sonra Klinik yararı : Enfeksiyon etkeninin ve uygun antibiyotiğin saptanması Örnek ret kriteri : Materyal alındıktan sonra 1 saat içerisinde bakteriyoloji laboratuarına teslim edilir. Beklemiş materyal ret edilir. Panik değer : Dirençli hastane enfeksiyonlarının saptanması

17 ML.RH.01 Nisan /20 İDRAR KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 saat sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 saat sonra verilir. Tekniği: Poliklinik hastaları için hasta laboratuvara gönderilerek burada alınması sağlanır. İdrar, bakterilerin üremesi için iyi bir ortamdır. Bu nedenle oda sıcaklığında bırakılan idrarın içerisinde üretradan geçen ya da havadan ve çevreden bulaşan bakteriler hızla çoğalırlar. En geç 30 dk içinde laboratuara ulaştırılmalıdır. İdrar kontaminasyonu önlemek için steril geniş ağızlı şişelerde alınmalıdır. Orta idrar örneği alınmalıdır. Kadınlarda: Hastaya geniş ağızlı kap ve kağıtlara sarılarak sterillenmiş 3 adet steril gazlı bezden yapılmış pet verilir. Birinci pet ılık su ile ıslatılır ve üzerine sabun sürülür, ikinci pet sadece ılık su ile ıslatılır. Üçüncü pet kuru olarak bırakılır. İlk olarak sabunlu pet ile labialar diğer elle aralandıktan sonra vulva önden arkaya bir kez silinir. Sonra su ile ıslatılmış petle önden arkaya bir kez silinir. En son kuru pet ile bölge kurulanır. İlk gelen ml. idrar tuvalete yapılır. Orta idrardan gelen ml yi idrar kaba, son idrar yine tuvalete yapılır. Erkeklerde: Hastaya kadınlar için anlatılan aynı gereçler verilir ve aynı şekilde hazırlanması söylenir. Önce sabunlu pet ile glans penis ve üretra ağzı silinir, sonra ıslak petle durulanır ve sonunda kuru pet ile kurulanır. Hasta ilk gelen ml. idrarı tuvalete yaptıktan sonra ml idrar kabına, son idrarı yine tuvalete yapar. Bebeklerde: Erkek çocukta penis, kız çocukta vulva çevresi iyice temizlenir. Kız ve erkek çocuklar için ayrı özellikte ve deriye yapışma özelliği olan steril plastik torbalar, üretrayı içine alacak biçimde yapıştırılır. Sondalı Hastalarda: Plastik torbada birikmiş idrar kesinlikle kullanılmaz. İdrar almak için kateterin torba ile ilişkili ucu çıkartılıp bu kanaldan da idrar alınmaz. Kateterden idrar akımı bir klample kesilir. 30 dk kadar beklenir. Lastik kateter klempin distalinden (üretraya yakın bir noktasından) alkol ile silindikten sonra enjektör yardımıyla idrar alınır. Suprapubik Aspirasyon: İlgili hekim tarafından alınır. İdrar örneği alınmadan önce, idrar yollarının dış kısmı bir dezenfektan ile silinir. Sonra steril bir azlı bez ile kurulanır. İdrarın ilk kısmı dışarı atıldıktan sonra, orta kısmı steril bir kapta toplanır. Daha sonra idrar kabının ağzı kapatılarak kısa sürede laboratuara ulaştırılır. Hemen ekilmediği durumda 1 saat kadar buzdolabında bekletilir. Numune Ret Kriterleri: 1 saatten daha fazla oda ısısında beklemiş idrarlar, kateterli hastalarda torbadan ya da kateter ucundan alınan idrar ve steril olmayan kaba alınmış örnekler kültür için uygun değildir. PANİK DEĞER: YOK BOĞAZ KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Boğaz kültürü alınırken eküvyonlu tüpten yararlanılır. Hastanın ağzını iyice açması derin bir nefes alması söylenir. Bu amaçla dil basacağı da kullanılabilir. Eküvyonun ucu, ağız içinde hiçbir yere değdirilmeden direkt her iki tonsilla ve arka farinkse, varsa iltihaplı yerlere de sürülür. Daha sonra, eküvyon ağız içinde hiçbir yere değdirilmeden çıkarılır ve tüpün içine batırılır. En kısa zamanda laboratuara gönderilerek ekim yapılması sağlanır. Numune Ret Kriterleri: Steril olmayan eküvyon ile alınmış örnekler çalışmaya alınmaz. BURUN KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Burun kültürü, boğaz kültüründe olduğu gibi, eküvyon ile alınır. Eküvyon ucu burun deliklerine sokularak

18 ML.RH.01 Nisan /20 örnek alınır ve bu eküvyon, içerisinde taşıma besiyeri olan tüpe batırılır. Ayrıca, kulak burun boğaz uzmanları tarafından sinüzitlerde, sinüs ağızlarından da kültür alınabilir. Numune Ret Kriterleri: Steril olmayan eküvyon ile alınmış örnekler çalışmaya alınmaz. BALGAM KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Mümkünse, sabah aç karnına alınmalıdır. Hasta balgamını steril bir kaba çıkarır. Çıkarılan örnek, mümkün olduğunca az tükürük içermelidir. Hemen kültür yapılmayacaksa, balgam bir iki saat buzdolabında bekletilebilir. Numune Ret Kriterleri: Belirgin olarak tükürükten ibaret görülen ve steril şartlarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmaz. ALT SOLUNUM YOLU NUMUNELERİ (TREKEAL ASPİRAT, BRONKOALVEOLER LAVAJ. BRONŞ SIVISI) Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: 24 ve 48 sonra değerlendirilir. 48 saat sonrasında üreme yoksa üreme olmadı şeklinde rapor edilir. Alt solunum yolu örnekleri eğitimli personel tarafından alınmalıdır. Üst solunum yoluna bulaştırmadan steril bir kaba alınmalıdır. Ve 30 dakika içerisinde laboratuara ulaştırılmalıdır. Sonuçlar, 48 saat sonunda üreme olmadıysa, üreme olmadı diye rapor edilir. Örnek alınırken üst solunum yoluna bulaştırılmışsa, dolayısıyla kültürde üst solunum yolu florası üreyeceğinden üst solunum yolu florası üredi şeklinde. Örnek alınırken üst solunum yoluna bulaştırılmışsa, ve alt solunum yolunu örneğinde patojen bakteri varsa dolayısıyla kültürde üst solunum yolu florasına ilaveten patojen bakteri üreyeceğinden üst solunum yolu florası artı üreyen patojenin ismi ile birlikte antibiyotik duyarlılığı verilerek rapor edilir. Örnek steril şekilde alındıysa ve patojen bakteri ürediyse, üreyen bakterinin ismi ile birlikte antibiyotik duyarlılık profili verilerek rapor edilir. Numune Ret Kriterleri: Belirgin olarak tükürükten ibaret görülen ve steril şartlarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmaz. GAİTA KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Dışkı örneği; steril kapaklı bir kap içine alınmalı ve etrafa bulaştırılmadan laboratuara ulaştırılmalıdır. Hasta dışkı vermiyor ise steril bir eküvyon ile rektal yolla alınabilir. Parazitolojik incelemeler için eküvyonla alınan örnek yeterli değildir. Steril plastik örnek kabına alınan gaita en geç 30 dakika içerisinde laboratuara ulaştırılmalıdır. Bu süre aşılacak ise örnek Carry-Blair transport besiyeri içerisinde laboratuara gönderilmelidir. Numune Ret Kriterleri: Dışkı ile kirlenmiş ve steril olmayan kaplara alınmış örnekler çalışmaya alınmaz. Not: Örneği gönderilen klinisyenler tarafından farklı bir şey istenmemişse Normal gaita florasına, floranın baskılanıp baskılanmadığına, maya hakimiyetine ve salmonella spp.shigella spp. Araştırılır. ve rapor edilir. PANİK DEĞER salmonella spp,shigella spp, kolera, VRE(vankomisin rezistan Enterokok), Vibrio cholerae KAN KÜLTÜRÜ

19 ML.RH.01 Nisan /20 Numune Alma Zamanı: 7/24) Tekniği: Steril eldiven giymeli ve kültür şişesinin kontamine olmasını önleyici tedbirleri almalıdır. Venöz yol yerine katater veya intravasküler aletlerden kan kültürü alınması kontaminasyon riskini 2 kat artırır. Eğer bir girişde kan alınamamış ve tekrar vene girilecekse yeni bir enjektör kullanılmalı ve eldiven değiştirilmelidir. Kan kültürleri alınırken iyi bir cilt antisepsisi uygulanmalıdır. Bulundukları bölge derisi önce %70 lik alkol ile ıslatılan bir tampon ile ve friksiyon yaparak iyice silinerek temizlenir. Kirli deriler için gerekirse 2-3 tampon kullanılır. Sonra yeni bir tampon ile %2 lik iyot eriyiği sürülerek havada kuruması beklenmelidir. Alınan kan önce anaerop besiyerinin lastik tıkacı delinerek kanın yarısı bırakılır. Sonra aynı Şekilde aerop besiyerine ekim yapılmalıdır. Örnekler alındıktan sonra şişe hafifçe çalkalanmalıdır. Dışarıda bekleme süresi ne kadar uzarsa bakteri izolasyon şansı o kadar azalmaktadır. Zamanı: Mikroorganizmaların kanda bulunmasından yaklaşık dakika sonra ateş, döküntü gibi bulgular ortaya çıkar ve ateş en yüksek seviyeye ulaştığında ise mikroorganizmanın kandaki seviyesi oldukça düşer. En uygun zaman ateş ve döküntü gibi bulguların ortaya çıkmasından dakika öncesidir. Pratikte en uygunu, ateş yükselmeye başladığında kültürlerin alınmasıdır. Endokardit, septik trombofilebit, mikotik anevrizmalar gibi sürekli bakteriyeminin oluştuğu damar içi infeksiyonlarda zamanlama önemli değildir. Eğer hasta antibiyotik tedavisi alıyorsa bir sonraki dozdan hemen önce alınmasına dikkat edilmelidir. Örnek Sayısı ve Miktarı: Yetişkinler için en çok 10ml, çocuklarda ise bakteriyemi daha şiddetli olduğundan kanda bulunan bakteri sayısı fazladır ve yaşına göre 0.5-2ml kan alınması önerilir. Bir ven girişinden alınan kan kaç şişeye inoküle edilirse edilsin tek bir kültür olarak değerlendirilir. Bir kan kültür seti; aynı anda iki ven girişiyle alınan kanların 2 veya daha fazla şişeye alınmasıyla oluşur. 24 saat içerisinde 2 veya 3 kan kültür setinin alınması yeterlidir. Akut sepsis hariç, 1 saatden daha kısa süre aralıklarla kan kültürü yapılmamalıdır. Bir hastadan alınan bir set kan örneğinde bakteri ürememesi hemokültür sonucunun olumsuz kabul edilmesi için yeterli değildir. Sonuç Verme Zamanı: pozitif olduğu anda işleme alınır 24 saat sonra sonuç verilir. Üreme olmazsa 7 gün bekletilir. Kontrol edilir. Üreme yoksa negatif olarak rapor edilir. Kan kültürü hastanın ateşi yükselmeye başladığı dönemde alınmalıdır. Hastanın damarına girilecek deri bölgesi dezenfektanlarla temizlenmeli ve daha sonra, steril enjektör ile damara girilmeli, 5ml. kan alındıktan sonra, hem iğnenin ucu, hem de kan kültür şişesinin ağzı, alevden eçirilmelidir. Daha sonra kan, içinde antikogulan madde bulunan kan kültür şişesinin ağzı, levden geçirilmelidir. Daha sonra kan, içinde antikoagulan madde bulunan şişesi içine boşaltılmalı ve örnek hızla laboratuara ulaştırılmalıdır. Numune Ret Kriterleri: Barkodu olmayan kan kültür şişeleri çalışmaya alınmazlar. PANİK DEĞER: pozitif MENİ KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Steril bir kap içerisinde örnek verilir. Örnek verilmeden önce hasta genital organların temizliğine, kontaminasyon olmaması açısından dikkat etmelidir. Numune Ret Kriterleri: Steril olmayan kaplara alınan örnekler çalışmaya alınmazlar.

20 ML.RH.01 Nisan /20 STERİL VÜCUT SIVILARI Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: sonuçlar 24 ve 48. saatte değerlendirilir. 48 saatte üreme olmazsa üreme olmadı şeklinde rapor edilir Üreme olduğu anda 24 saat sonra bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte rapor edilir. Bu örneklerin başlıcaları; beyin omurilik sıvısı (BOS) ve Plevra sıvısıdır. Örnek, iğne aspirasyonu ile alınır. Örnek alınacak bölgede önce deri temizliği yapılır ve aspirasyon iğnesi ile vücut boşluğuna girilir. İğne içerisine sıvı çekilir. Bu örnek en kısa zamanda laboratuara ulaştırılır. BOS soğukta değil, oda ısısında bekletilir. Numune Ret Kriterleri: Steril şartlarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmazlar. PANİK DEĞER: pozitif üreme BOS KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: sonuçlar 24 ve 48. saatte değerlendirilir. 48 saatte üreme olmazsa üreme olmadı şeklinde rapor edilir BOS bel ponksiyonu ile elde edilir. En önemli nokta girişimin en üst düzeyde asepsi ve sterilizasyona uyularak yapılmasıdır. Erişkinlerde 5-15ml, çocuklarda 4-5ml alınabilir. BOS 2-3 tüpe alınmalıdır. Bunlardan ilk tüp biyokimyasal deneyler için kullanılır. Hücre sayımı ve kültür 2 veya 3 cü tüplerden yapılır. Bu tüplerde travma sonucu olabilecek hücre karışması yoktur. Numune Ret Kriterleri: Steril şartlarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmazlar. PANİK DEĞER pozitif üreme KAPALI LEZYONLAR (ABSE) KÜLTÜRÜ Numune Alma Zamanı: 7/24 Sonuç Verme Zamanı: Üreme olmazsa 24 sonra, üreme olursa bakteri tiplendirmesi ve antibiyotik duyarlılık testiyle birlikte 48 sonra verilir. Deri %70'lik alkol ile silinir ve alkolün kuruması beklenir. Büyük abselerde enjektör ile girilerek aspire edilir. Küçük lezyonlarda ise lansetle delinir ve örnek eküvyon ile alınır. Örnek transport besiyeri (Stuart besiyeri) içine konularak laboratuara gönderilir. Numune Ret Kriterleri: Steril şartlarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmazlar. MİKROSKOPİK BAKILAR MANTAR ARANMASI Mantar aranılması istenen bölge (lezyon) en az 2 gün süre ile yıkanmamalıdır. Lezyondan steril bir bisturi ile aktif olan bölgelerden bir lam üzerine kazıntı materyali alınmalıdır. Eğer saçta mantar aranacak ise, mantar olduğu düşünülen bölgeden yine bir lam üzerine kazıntı materyali ve birkaç adet saç teli kökü ile beraber alınmalıdır. BALGAM MİKROSKOPİSİ Tüberküloz basili aranması amacıyla, tercihen sabah ilk balgam alınır. En az 3 gün arka arkaya balgam verilmesi istenir. Örnekler laboratuara hemen ulaştırılmalıdır. Numune Ret Kriterleri: Tükürükten ibaret örnekler çalışmaya alınmazlar. PANİK DEĞER ARB Pozitif

21 ML.RH.01 Nisan /20 MENİ MİKROSKOPİSİ Üç günlük cinsel perhizden sonra verilmesi tercih edilir. Steril bir kap içerisine alınan meni, en geç yarım saat içerisinde laboratuara ulaştırılmalıdır. Numune Ret Kriterleri: Temiz olmayan kaplar ve 30 dk dan daha uzun süre geçmiş örnekler Çalışmaya alınmazlar. GAİTADA MİKROSKOPİK BAKI Steril veya çok temiz kap içerisinde fındık büyüklüğünde gaita alınmalıdır. En geç yarım saat içerisinde temiz bir şekilde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Kabın dışı temiz olmalıdır. PARAZİT ARAMA İçerisinde çok sayıda mikroorganizmalar bulunduğundan bekletilen dışkıda çeşitli kimyasal ve ph değişiklikleri oluşarak kısa zamanda patojenlerin yok olmalarına neden olur. Bu nedenle hemen incelenmelidir. Dışkı nonsteril temiz kaplar içine alınmalıdır. İnceleme için bir ceviz büyüklüğündeki dışkı yeterlidir. Dışkı tuvalet kağıdı ile alınmamalıdır. Tuvalet kâğıdında baryum tuzları olabilir ve bu madde, dışkıdaki bazı patojenler için öldürücü etki yapar. En az üç gün arka arkaya alınan dışkının incelenmesi protozoonların ortaya çıkarılması için daha uygun olur. Kültür için dışkı elde edilemeyen durumlarda steril eküviyon ile rektal sürüntü örnekleri alınarak incelenir. Klinik örnek ancak uygun şekilde seçilmiş, toplanmış ve nakledilmiş ise içerdiği patojen mikroorganizma gerçek pozitif sonucu gösterir. Bu nedenle yüksek örnek kalitesi tanıda en kritik aşamadır. Numune Ret Kriterleri: Gaita ile kirlenmiş kaplar çalışmaya alınmazlar. 30 dak. dan daha uzun süre geçmiş örnekler çalışmaya alınmazlar. Direkt Mikroskobik İnceleme Sonuçları 1 saat içerisinde verilmektedir. Aşağıdaki durumlarda kültür yapılmaz Kan, BOS, idrar dısında kalan steril vücut sıvılarına ait aynı tarihli örnekler 24 saat içinde bir hastadan aynı mikrobiyolojik incelemenin tekrar istenmesine ait örnekler. Bir başka materyalle kontamine olmuş örnekler. (idrarın dışkı ile dışkının idrar ile kontamine olması gibi) İşlem ile uyumsuz örnekler. (aerop nakledilmiş örnekte anaerobik inceleme) Başka amaçla 24 saat bekletilmiş idrar ve balgam örneklerinde kültür yapılamaz. Anaerobik inceleme için uygun olmayan örnekler alındığında anaerobik inceleme için kabul edilmez.(dışa açık hiçbir vücut bölgesinden kültür olmaz.) kusmuk ile karışmış balgam ve tükrük ile karışmış balgam numuneleri kabul edilmez Yemekten hemen sonra boğaz, balgam ve ağız içi kültürü alınmışsa içinde yemek artıkları olacağından kabul edilmez. Hatalı veri sağlama ihtimali bulunan numuneler. HAZIRLAYAN KONTROL EDEN YÜRÜRLÜK ONAYI