Alpaslan DOĞAN KARA YOLU YÜK TAŞIMACILIĞI

Transkript

1 Alpaslan DOĞAN KARA YOLU YÜK TAŞIMACILIĞI

2 Yayın No : 3065 İşletme Ekonomi : Baskı - Şubat İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask -Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Turizm Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No ) İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: Başakşehir/İSTANBUL Tel: (0212) (0212) Kapak Tasar m : Elif SABANCI Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.Ş. (Sertifika No ) Narl bahçe Sokak No. 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 YAZAR HAKKINDA 1990 yılından itibaren ulaştırma ve lojistik sektöründe alt düzeyden üst yönetime değin tüm basamaklarda; lojistik, uluslararası ve Yurt içi kara yolu yük taşımacılığı, kargo işletmeciliği ile yolcu ve turizm taşımacılığı alanlarında, sektörel iş yaşamını haiz olmakla birlikte, hem üst düzey yönetim tecrübesi hem de akademik nitelik edinmiştir. T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nın yetkili eğitimcisi olan yazar; kara yolu taşımacılığı faaliyetleri mesleki yeterlilik belgeleri olan üst ve orta düzey yönetici belgelerinin eğitimlerini verme yetkisini haizdir. Halen, ulaştırma/lojistik danışmanlığı ve eğitmenliği işiyle iştigal eden yazar ayrıca üniversitelerin ulaştırma ve lojistik bölümlerinde öğretim görevlisi olarak ulaştırma ve lojistik konularında dersler vermektedir. Uluslararası Kara yolu Taşımacıları Birliği (IRU) Kara yolu Taşıma Yöneticiliği Yeterlilik Belgesi (IRU Academy Diploması), T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilen Uluslararası ve Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı Üst Düzey Yönetici Belgesi (ÜDY3) ile Uluslararası ve Yurt içi yolcu taşımacılığı Üst Düzey Yönetici Belgesi (ÜDY1), sahip olduğu mesleki belgelerden bazılarıdır. Alpaslan DOĞAN

4

5 ÖNSÖZ Yaşamımın önemli bir kesimini teşkil eden, yaklaşık yirmi beş yıllık mesleki hayatımın tamamını, ulaştırma ve lojistik sektöründe; çalışan, orta-üst düzey yönetici ve akademisyen sıfatlarıyla gerçekleştirmiş olmanın gururunu yaşamaktayım. Sadece yük taşıma değil, yolcudan kargoya, turizm taşımadan lojistiğe, ulaştırma ve lojistik faaliyetlerinin tümünde iştigal ettim. Nihayet şunu söyleyebilirim ki; her bir taşımacılık faaliyetinin ayrı özellikleri, başka güzellikleri bulunmaktadır. Çünkü ulaştırma sektörü her alanı ile hem çok mühim hem de çok güzel bir iştir. Böylesine mühim bir sektör elbette ki çalışanlarına da bu önemi bir şekliyle yansıtıyor, en azından kendi adıma öyle olduğunu söyleyebilirim. Ülkemiz ulaştırma sektörü ne yazık ki her açıdan potansiyelinin, layık olduğu seviyenin ve dünya standartlarının çok altında, henüz. Sektörümüz, hak etmiş olduğu önem ve ihtimamdan çok uzakta olup bilhassa liyakat esasının hiçe sayıldığı bir ortam içerisindedir. Genel itibari ile son derece kötü yönetilen işletmelerimizin bu kötü yönetimleri sorunların temelini teşkil etmektedir. Açıktır ki, artık bir bilim dalı haline gelen ve bu derece mühim olan sektörün; tüm çalışanları nitelikli, yöneticileri son derece yetkin, etik ilkeleri benimsemiş ve liyakat sahibi, işletmeleri kurumsal ve güçlü bir yapıya ulaşmış, bürokratları en üst düzey nitelikleri haiz olmalıdır. Bu sayede bilimsel, gelişmiş, ülkeye büyük katma değer sağlayan, Dünya üzerinde ağırlığını hissettiren hatta Dünyanın en iyi ulaşım ülkesi olmamız işten bile değildir. Bu amacı gerçekleştirebilmek için her imkana sahip olduğumuz ortadadır. Tek mesele taşları yerli yerine koymaktan ibarettir sayılı Kara yolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği, diğer birçok sayıdaki Ulusal, uluslararası taşımacılık mevzuatları gereğince taşımacılık faaliyetlerine ilişkin her konu yasalar tarafından düzenlenmiştir. Öyle ki; bir şoförü nasıl çalıştıracağımız, taşıma senedini nasıl düzenleyeceğimiz, taşıma tamamlanamazsa ücreti nasıl tahsil edeceğimiz, taşıma fiyatının asgari veya azami miktarları, araçlarımızın yaş ve kapasiteleri, depo ve tesislerimizin nitelikleri, personel özellikleri gibi neredeyse bütün mesleki

6 VI uygulamalar yasalar tarafından belirlenmiş durumdadır. Bilhassa sektörde hakim görüş olan, işi bilmek veya uygulama başka türlüdür ve önemli olan piyasa gelenekleri tarafından kabul gören uygulamalardır düşüncesi son derece yanlış ve tehlikelidir ki bu inanış suçlu duruma düşmemize dahi neden olabilir. Bu yanlış düşünce neticesinde yaptığı işin kanuni ve yasal yükümlülüklerini bilmeyen, sorumluluklarından habersiz, kendi konusundaki mevzuat düzenlemelerinden bihaber, yanlış ve verimsiz yöntemleri baş tacı eden, bilimsellikten uzak, taşımacılık anlayışı oluşmuştur. Ulaştırma sektörü artık o haldedir ki taşımacılığa ilişkin belgelerin doldurulması esnasında kullanacağımız yazı karakteri dahi yasalar tarafından belirlenmiştir. Mevzuat; uygulamanın nasıl yapılması gerektiğini belirleyen, başta meslek erbapları olmak üzere herkesin uyması ve bilmesi zorunlu olduğu kati talimatlardır. Tüm ulusal sektörlerde görülmekle birlikte bilhassa ulaştırma sektöründe kronik hastalık haline gelmiş olan; konusu ile alakalı yasal düzenlemeleri önemsememek, uymamak veya gerekli hassasiyeti göstermemek tutumu her türlü taraf için maddi manevi büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu kitapta, özellikle büyük eksiklik olarak beliren ulaştırma mevzuatı konuları bütünü ile ele alınmıştır. Ulaşım faaliyetlerinde kalitesizlik, etik kurallara aykırılık, para hırsı, fırsatçılık, bilgisizlik, dikkatsizlik, liyakatsizlik, niteliksizlik, umursamazlık ve yetersizlik gibi durumlara yer yoktur. Çünkü bunlar gerçekleştiğinde ya birilerinin can güvenliği veya başkalarının ticari yaşamı olumsuz etkilenecektir. Ulaştırma faaliyetlerinin yeterli düzeyde ve kalitede yapılamaması o ülkenin ürettiği tüm ürünlerin maliyetlerini artırır, bu ise uluslararası pazarda ürünün satışını zorlaştırır, yani dış ticareti olumsuz etkiler. Nitelikli bir taşıma hizmeti ise ülke üretimine sağlanan katma değerdir. Kötü yapılan bir turizm taşıması tüm ülke turizmine zarar verirken, kaliteli bir turizm taşıma işi de ülkenin turizm tanıtımına ve değerine büyük yarar sağlayacaktır. Yolcu taşımacılığında bize emanet edilen can ları ise söylemeye gerek yok sanırım. Bu sektör, insanların canını emanet ettikleri yegane birkaç sektörün başında gelir. Bir şehri patlatabilecek denli faciaya neden olabilecek tehlikeli madde taşımasının hata götürmezliğinden yola çıkılarak, diğer tüm taşıma işlerinde de hata veya kaza ya olan mesafe azami ölçüde artırılmalıdır. Bu ise ancak iyi yöneticilerle mümkündür. Kitapta, yöneticiler için önemli çıkarımlara yer verilmiştir. Ülkemizde bilhassa son dönemlerde yükselen yıldızlarından birisinin lojistik sektörü olması, dikkatleri ulaştırma sektörüne çevirmiş, neticede çok hızlı adapte olabilme yeteneğini haiz birçok kişinin; henüz lojisti-

7 VII ğin tanımını yapamaz, kavramını anlayamaz bir durumdayken; taşımacı, taşıma uzmanı, ulaştırma akademisyeni, ulaştırma otoritesi, lojistik hocası, taşımacılık yazarı olması vahametini meydana getirmiştir. Bu vahamet; bir üretim mühendislik dalının lojistikle eşdeğer sanıldığı ortamda çok da yadırganmaması gerekli bir durum kabul edilebilir ancak bu hale sessizce seyirci olmak en azından benim tasvip ettiğim bir şey değildi. Egzoz gazı solumadan taşıtlar hakkında bilgi vermek, terden ıslanan tulumların içindekileri hiç tanıyamadan depo ve elleçleme anlatmak, kıymıklarının ele batmasından bihaber paleti öğretmek, konteyner kapağı açıldığı ana ve içinde ne çok yük olduğuna her defasında hayretle şahit olmaksızın konteyner belletmek, bir şoförün tek bir dakikasına dahi şahit olunmaksızın filo ve güzergâh yönetimi tarif etmek, yolda kalan bir taşıtın yükünün nasıl aktarıldığından habersiz taşıma duraklayıp kalırsa planları yapmak, bir kargo çalışanının yaz kış demeden o çanta ile saatlerce yürümesini bilmeksizin kargo otoritesi olmak, üstünden tonlarca yük geçen istifçiyi anmaksızın istifleme kurallarını saydırmak, sektör çalışanlarının asgari ücret maaşla günlük yasal sürenin neredeyse iki katını zorlar sürelerde çalıştırılmasının olağanlığı içinde, araç bulamamak, personel azlığı, yükün aciliyeti, müşterinin yükünün teslim edilememesi, teslim devri kavramlarını tasavvur bile etmeksizin; lojistik hocası, taşımacılık otoritesi olmak şüphesiz ki meziyet ister. Fakat bu meziyetin sektöre sağladığı katkı (!) ortadadır. Bu vesile ile yıllardır sadece bu sektörden geçimini sağlamış, ulaştırma ve lojistikten başka bir iş bilmeyen, bu sektörü meslek edinmiş birisi olarak; gerçek bir taşımacıdan gerçek bir taşıma kitabı yazmam boyun borcu haline gelmiştir. Sektörün sonsuza uzanırmış gibi görünen sorunlar dizisi, ne yapılan işin ne de bu mesleğin önemsizliği anlamına gelmez. Yolcu taşımada insanları sevdiklerine kavuşturur, turizm taşımacılığı ile ülkemize döviz kazandırırız. Yük taşırız, yaptığımız her taşımada kurulan yeni yaşamlara katkılar sunar, mutluluklarına ortak oluruz. Lojistik faaliyetleri ile ekonominin çarklarını döndürür, ticarete en büyük desteği sunarız. Belki de bu nedenle, görünürde çekilir bir hali olmamasına rağmen sevilir bir iştir. Taşımacılık sadece bir gün bile duracak olsa, içecek su dahi bulamayız. Sadece ekonominin değil hatta sadece insanlığın da değil, yeryüzünün en önemli ve en eski faaliyetlerinden biridir taşımacılık. Çünkü taşımacı-

8 VIII lık olmaz ise hiçbir şey olmaz. Etrafınızda görmüş olduğunuz her şey bir taşımacılık faaliyeti sonucunda oradadır. Her eşya, her cisim ya taşınmıştır ya da bir zaman taşınacaktır. Ülkemiz; ulaşım tarihinin yazıldığı, sonsuz potansiyele sahip, üç kıtayı birbirine bağlayan, her türlü ulaşım türünün yapılabildiği Yeryüzünün yegane ulaştırma cenneti dir. İnsanlık tarihinin şimdiye kadar yapabildiği en etkili ulaşım sistemi olan müthiş İpek Yolu bu topraklarda denizlere bağlanmış, kıtaları aşmış ve İpek Yolu nun en önemli merkezi durumunda olmuştur. Dolayısıyla ulaştırma sektörü mensupları, tarihi İpek Yolu kervancılarının bin yıllara, kıtalara sığmayan taşımalarını hala devam ettirmektedirler. Yine bu topraklarda kurduğumuz Kral Yolu da bizlere pay edilmiş önemli bir taşımacılık mirasıdır. Her birimiz; bir kervanın yola çıkış hazırlığının titizliğinde, dağları aşabilecek kadar gözü pek, çölleri geçebilecek kadar kararlılığa sahip, Ahi terbiyesi ile meslek namustur anlayışında, onurumuz saydığımız işimizi en iyi şekilde yapma gayretiyle; ticarete, Ülkemize ve nihayet insanlığa değer katmak, binlerce yıllık mirasımız ve vazifemiz olan İpek Yolu kervanlarını yürütme sorumluluğunu üstlenmiş durumdayız. Bu uğurda çaba içinde bulunan ulaştırma sektörünün tüm çalışanlarına sonsuz başarılar dilerim. Bulunduğum konuma gelmemde katkısı olan; Türkiye Cumhuriyeti Devletime, tüm yakınlarıma, hocalarıma, çalışanlarıma, yöneticilerime, meslektaşlarıma, sevgili öğrencilerime ve ulaştırma sektörünün bütün çalışanlarına şükran borçluyum. Mesleğime duyduğum sevgim ve bana verdiği onur nedeniyle hissettiğim sorumluluk gereğince bu kitabı yazmaya karar vermiştim. Nihayet oldu ve sorumluluğumu yerine getirmenin, bir borcun hiç değilse bir kısmını ödemenin huzuruna kavuşmuş bulunuyorum. Yararlı olması dileğiyle Öğr. Gör. Alpaslan DOĞAN

9 İÇİNDEKİLER YAZAR HAKKINDA...III ÖNSÖZ...V ŞEKİLLER LİSTESİ...XLV RESİMLER LİSTESİ... XLVII TABLOLAR LİSTESİ... LI KISALTMALAR... LV GİRİŞ... 1 BÖLÜM 1: KARA YOLU TAŞIMACILIĞININ TARİHİ VE ÖNEMİ TEKERLEĞİN KEŞFİ YOLLAR TARIHI TICARET YOLLARI Kral Yolu Baharat Yolu İpek Yolu MODERN YOLLAR Uluslararası E - Yolları Ağı PAN - Avrupa Ulaştırma Koridorları ve Alanları Trans - Avrupa Kuzey - Güney Otoyolu Projesi (TEM) Avrupa, Kafkasya, Asya Ulaşım Koridoru (TRACECA) TEN-T - Avrupa Transit Taşımacılık Ağı Avrasya Karayolu Bağlantıları (EATL) Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCAP) Asya Karayolları Ağı Hükümetler arası Anlaşması KÖPRÜLER TAŞITLAR ARABALAR... 31

10 X Arabalı Yolcu Taşımacılığı LOKOMOTİF BİSİKLET MOTOSİKLET OTOMOBİL TAŞIMACILIĞIN ÖNEMİ TAŞIMACILIĞIN GELECEĞİ İNSANLIK TARİHİNİN EN BÜYÜK ULAŞIM PROJESİ: İPEK YOLU İPEK YOLU TARİHİ İPEK YOLU GÜZERGAHLARI Kuzey İpek Yolu Rotası Güney İpek Yolu Rotası Himalaya Rotası İPEK YOLUNUN ANADOLU GÜZERGÂHLARI İPEK YOLLARININ DİĞER YOLCULARI Dinlerin İpek Yolları Üzerinden Yayılması İPEK YOLUNDA BÜYÜK BİR TÜRK DEVLETİ MEDENİYET YOLU BÖLÜM 2: TAŞIMA TÜRLERİ TAŞIMA TÜRLERİ SU YOLU TAŞIMACILIĞI Deniz Yolu Taşımacılığı Deniz Yolu Taşımacılığının Kuvvetli Yönleri Deniz Yolu Taşımacılığının Zayıf Yönleri İç Su Yolu / Nehir / Kanal Taşımacılığı KARA YOLU TAŞIMACILIĞI Kara Yolu Taşımacılığının Kuvvetli Yönleri Kara Yolu Taşımanın Zayıf Yönleri DEMİR YOLU TAŞIMACILIĞI Demir Yolu Taşımacılığının Kuvvetli Yönleri Demir Yolu Taşımacılığının Zayıf Yönleri... 99

11 XI HAVA YOLU TAŞIMACILIĞI Hava Yolu Taşımacılığının Kuvvetli Yönleri Hava Yolu Taşımacılığının Zayıf Yönleri BORU HATTI TAŞIMACILIĞI Boru Hattı Taşımacılığının Kuvvetli Yönleri Boru Hattı Taşımacılığının Zayıf Yönleri ENTEGRE TAŞIMACILIK TAŞIMACILIK SİSTEMLERİ TEK TİP TAŞIMACILIK Unimodal Taşıma Singlemodal Taşıma On-line Taşıma İnterline Taşıma ÇOKLU TİP TAŞIMACILIK İntermodal Taşımacılık Sistemi İntermodal Taşıma İlkeleri Piggy-Back Double-Stack Kombine Taşımacılık Sistemi Kombine Taşıma Sisteminin Özellikleri Kombine Taşıma Sisteminin Kuvvetli Yönleri Kombine Taşıma Sisteminin Zayıf Yönleri Ro-Ro Ro-La BÖLÜM 3: KARA YOLU EŞYA TAŞIMACILIĞI ESASLARI KARA YOLU TAŞIMA MEVZUATI KANUN ve YÖNETMELİĞİN AMACI KANUN ve YÖNETMELİĞİN KAPSAMI KANUN ve YÖNETMELİĞİN KAPSAMADIĞI TAŞIMALAR TAŞIMACILIK FAALİYETLERİNDE GENEL KURAL TAŞIMACILIK FAALİYETLERİNDE HİZMETİN SÜREKLİLİĞİ VE ENGELLENEMEYECEĞİ

12 XII TAŞIMACILIK YASAKLARI YETKİ BELGELERİ YETKİ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU YETKİ BELGESİ TÜRLERİ A Türü Yetki Belgesi B Türü Yetki Belgesi C Türü Yetki Belgesi D Türü Yetki Belgesi F Türü Yetki Belgesi G Türü Yetki Belgesi H Türü Yetki Belgesi K Türü Yetki Belgesi L Türü Yetki Belgesi M Türü Yetki Belgesi N Türü Yetki Belgesi P Türü Yetki Belgesi R Türü Yetki Belgesi T Türü Yetki Belgesi YETKİ BELGESİ ALMANIN VEYA YENİLEMENİN GENEL ŞARTLARI YETKİ BELGESİ ALMANIN VEYA YENİLEMENİN ÖZEL ŞARTLARI C Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar G Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar H Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar K Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar L Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar M Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar N Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar P Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar R Türü Yetki Belgeleri İçin Özel Şartlar T3 Türü Yetki Belgesi İçin Özel Şartlar Bazı Belge Türleri İçin Ortak Olan Özel Şartlar YETKİ BELGESİ ALMAK VE YENİLEMEK İÇİN GEREKLİ BELGELER

13 XIII YETKİ BELGELERİNİN VERİLMESİ YETKİ BELGELERİNİN SÜRESİ YETKİ BELGESİ ALANLARIN FAALİYETE BAŞLAMA VE ARA VERMELERİ YETKİ BELGELERİNİN YENİLENMESİ SÜRECİ YETKİ BELGELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ GERÇEK KİŞİNİN ÖLÜMÜ HALİNDE YETKİ BELGESİNİN VERASET YOLUYLA İNTİKALİ BELGELER ÜZERİNDE TAHRİFAT YAPILMASI YETKİ BELGELERİNİN DEVREDİLEMEYECEĞİ VE BİRLEŞMELER ASGARİ KAPASİTE ŞARTININ KAYBEDİLMESİ VE BUNA İLİŞKİN KURALLAR BELGE ÜCRETLERİ YETKİ BELGESİ SAHİPLERİNİN SORUMLULUKLARI YETKİ BELGESİ SAHİPLERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ACENTELERİN SÖZLEŞME YÜKÜMLÜLÜKLERİ GÖNDERENİN, YOLCUNUN, ŞOFÖR VE DİĞER PERSONELİN SORUMLULUĞU HİZMETTEN YARARLANANLARIN HAKLARI DENETİM DENETİMLE GÖREVLİ VE YETKİLİ KURULUŞLAR DENETİMLE GÖREVLİ VE YETKİLİ KILINANLAR VE BUNLARLA İLGİLİ HUSUSLAR İHLAL VE İDARİ PARA CEZASI KARAR TUTANAĞI DÜZENLENMESİ KARA YOLU TAŞIMA FAALİYETLERİNE İLİŞKİN DİĞER HÜKÜMLER YETKİ DEVRİ SINIRLAMALAR VE KISITLAMALAR BİLDİRİM SÜRELERİN BAŞLANGICI VE BİTİŞİ OLAĞANÜSTÜ ŞARTLARDA YAPILACAK DÜZENLEMELER İSTATİSTİK BİLGİ PAYLAŞIMI KAMU HİZMETİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE SÖZLEŞMESİ

14 XIV HÜKÜM BULUNMAYAN HALLER TAŞIMA SENEDİ VE SEVK İRSALİYESİ TEHLİKELİ MADDELERİN VE TEHLİKELİ ATIKLARIN TAŞINMASI TRAFİK YÖNETMELİĞİNE GÖRE TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASI Tehlikeli Madde Taşımada Kullanılan Araçların Özellikleri Tehlikeli Atık Taşıyan Araçların Üzerinde Bulundurulması Gereken Belge, İşaret ve Malzemeler TÜRK TİCARET KANUNU NUN TAŞIMACILIK İŞİNE DAİR DÜZENLEMELERİ Taşıyıcı Hükümlerin Uygulama Alanı Saklı Tutulan Hükümler Özel hükümlerin Sorumluluğu Etkilememesi Sorumluluğun Kaldırılmasına veya Hafifletilmesine Ait Hükümlerin Geçersizliği Zamanaşımı Taşıma Sözleşmesinin Uygulanması Taşıma Senedi Taşıma Senedinin İçeriği Taşıma Senedinin İspat Gücü Yük Senedi Refakat Belgeleri Tehlikeli Eşyaya İlişkin Bildirimler Ambalaj ve İşaret Yükleme ve Boşaltma Özel Durumlarda Gönderenin Kusursuz Sorumluluğu Gönderen Tarafından Fesih Kısmi Taşımayı İstem Hakkı Yükleme Süresine Uyulmaması Halinde Taşıyıcının Hakları Gönderenin Emir, Talimat ve Tasarrufları Taşıma ve Teslim Engelleri

15 XV Taşıma Ücretinin Hesaplanması ve Ödenmesi Gönderilenin Hakları ve Ödeme Borcu Ödemeli Teslim Taşıma Süresi Zıya Karinesi Taşıyıcının Sorumluluğu Zıya veya Hasar İle Gecikmeden Doğan Zarardan Sorumluluk Sorumluluktan Kurtulma Taşıyıcının Özeni Araç Arızası ve Kiraya Verenin Kusuru Özel Haller Yardımcıların Kusuru Tazminatta Esas Alınacak Değer Zarar Saptama Giderleri Sorumluluk Sınırları Diğer Giderlerin Tazmini Diğer Zararlarda Sorumluluğun En Yüksek Tutarı Sözleşme Dışı İstemler Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı Yardımcı Kişilerin Sorumluluğu Fiilî Taşıyıcı Bildirim Yetkili Mahkeme Hapis Hakkı Birden Çok Taşıyıcı Birden Çok Hapis Hakkının Sırası Değişik Tür Araçlar ile Taşıma Sözleşme Bilinen Zarar Yeri Bildirim ve Zamanaşımı Taşınma Eşyasının Taşıması

16 XVI BÖLÜM 4: KARA YOLU EŞYA TAŞIMACILIĞI FAALİYETLERİ YURT İÇİ EŞYA ve KARGO TAŞIMACILIĞINA İLİŞKİN KURALLAR YURT İÇİ EŞYA VE KARGO TAŞIMALARINDA TAŞIMA SENEDİ DÜZENLENMESİ ZORUNLULUĞU Taşıma Senedi Taşıma Senedinin İçeriği KARA YOLU TİCARİ EŞYA TAŞIMACILIĞI (K1 ve C2) Ticari Eşya Taşımacılığı İçin Ortak Kurallar Uluslararası Ve Yurt İçi Ticari Eşya Taşımacılığı (C2) Uluslararası ve Yurt içi Ticari Eşya Taşımacılığı İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Yurt İçi Ticari Eşya Taşımacılığı (K1) Yurt içi Ticari Eşya Taşımacılığı İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Lojistik İşletmeciliği (L) Yurt içi Lojistik İşletmeciliği (L1) Yurt içi Lojistik İşletmeciliği Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Uluslararası ve Yurt içi Lojistik İşletmeciliği (L2) Uluslararası ve Yurt içi Lojistik İşletmeciliği İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Kargo İşletmeciliği (M) Kargo İşletmeciliği İçin Ortak Kurallar İl İçi Kargo İşletmeciliği (M1) İl İçi Kargo İşletmeciliği Özel Şartlar

17 XVII Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Yurt İçi Kargo İşletmeciliği (M2) Yurt İçi Kargo İşletmeciliği Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Uluslararası ve Yurt İçi Kargo İşletmeciliği (M3) Uluslararası Kargo İşletmeciliği Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Dağıtım İşletmeciliği (P) Dağıtım İşletmeciliği İçin Ortak Kurallar İl İçi Dağıtım İşletmeciliği (P1) İl İçi Dağıtım İşletmeciliği İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Yurt İçi Dağıtım İşletmeciliği (P2) Yurt İçi Dağıtım İşletmeciliği İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Nakliyat Ambarı İşletmeciliği (N) Nakliyat Ambarı İşletmeciliği İçin Ortak Kurallar İl içi Nakliyat Ambarı İşletmeciliği (N1) İl İçi Nakliyat Ambarı İşletmeciliği İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Yurt içi Nakliyat Ambarı İşletmeciliği (N2)

18 XVIII Yurt İçi Nakliyat Ambarı İşletmeciliği İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Ev Eşyası Ve Büro Malzemeleri Taşımacılığı (K3, C3) Ticari Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı İçin Ortak Kurallar (C3, K3) Taşınma Eşyası Taşıması Taşıyıcının Yükümlülükleri Taşıma Senedi, Tehlikeli Mal, Refakat Belgeleri, Bildirim ve Bilgi Verme Yükümlülükleri Gönderenin Özel Hallerde Sorumluluğu Sorumluluktan Kurtulma Sebepleri Sorumluluk Sınırı Bildirim Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı Yurt içi Ticari Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı (K3) Yurt içi Ticari Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Uluslararası ve Yurt içi Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı (C3) Uluslararası ve Yurt içi Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar

19 XIX Mesleki Yeterlilik Şartları Taşıma İşleri Organizatörlüğü (R) Taşıma İşleri Organizatörlüğü İçin Ortak Kurallar Yurt içi Taşıma İşleri Organizatörlüğü (R1) Yurt içi Taşıma İşleri Organizatörlüğü İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Uluslararası ve Yurt içi Taşıma İşleri Organizatörlüğü (R2) Uluslararası ve Yurt içi Taşıma İşleri Organizatörlüğü İçin Özel Şartlar Taşıtlarla İlgili Şartlar Mesleki Yeterlilik Şartları Taşıma İşleri Komisyonculuğu (H) Taşıma İşleri Komisyonculuğu İçin Ortak Kurallar Taşıma Komisyonculuğu Sözleşmesi Eşyanın Taşıtılması Bildirme Yükümlülüğü Ücretin Muacceliyeti Kesin Ücret Gönderenin Alacakları Hapis Hakkı Sonraki Komisyoncu Halefiyet Komisyoncunun Taşıma İşini Üzerine Alması Toplama Yük Komisyoncunun Sorumluluğu

20 XX Yardımcıların Kusuru Zamanaşımı Yurt içi Taşıma İşleri Komisyonculuğu (H1) Yurt içi Taşıma İşleri Komisyonculuğu İçin Özel Şartlar Uluslararası ve Yurt içi Taşıma İşleri Komisyonculuğu (H2) Uluslararası ve Yurt içi Taşıma İşleri Komisyonculuğu İçin Özel Şartlar Eşya/Kargo Acenteliği (G) Acente İşletmeciliğine Dair Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Acentelik Tanımı Acentelik Uygulama Alanı İnhisar (Tekel) Acentenin Yetkileri Özel ve Yazılı Yetki Gerektiren Haller Sözleşme Yapma Yetkisi Yetkisizlik Acentenin Borçları Haber Verme Yükümlülüğü Önlemler Ödeme Borcu Acentenin Hakları Olağanüstü Giderlerin Karşılanması Faiz İsteme Hakkı Hapis Hakkı Müvekkilin Borçları Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi Denkleştirme İstemi Rekabet Yasağı Anlaşması

21 XXI Eşya/Kargo Acenteliği İçin Ortak Kurallar Acentelerin Sözleşme Yükümlülükleri Yurt içi Eşya Taşıma Acenteliği (G1) Yurt içi Eşya Taşıma Acenteliği İçin Özel Şartlar Uluslararası ve Yurt içi Eşya Taşıma Acenteliği (G2) Uluslararası ve Yurt içi Eşya Taşıma Acenteliği İçin Özel Şartlar Yurt içi Kargo Acenteliği (G3) Yurt içi Kargo Acenteliği İçin Özel Şartlar Uluslararası ve Yurt içi Kargo Acenteliği (G4) Uluslararası ve Yurt içi Kargo Acenteliği İçin Özel Şartlar Eşya Terminali İşletmeciliği (T3) Eşya Terminalleri İle İlgili Genel Kurallar Eşya Terminallerinin Sahip Olması Gereken Özellikler BÖLÜM 5: ULUSLARARASI KARA YOLU EŞYA TAŞIMACILIĞI ULUSLARARASI TAŞIMANIN TANIMI ULUSLARARASI TAŞIMANIN KAPSAMI ULUSLARARASI TAŞIMA YETKİSİ ULUSLARARASI EŞYA TAŞIMACILIĞI YAPILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR TAŞINAN YÜKE İLİŞKİN NİTELİK VE BELGELER CMR Hamule Senedi (CMR Taşıma Belgesi) Mal Faturası Çeki Listesi Menşe Şahadetnamesi

22 XXII Bitki Sağlık Sertifikası Veteriner Sertifikası Radyasyon Belgesi ATR Belgesi TIR Karnesi TAŞIMACIYA İLİŞKİN KOŞULLAR TAŞITA İLİŞKİN BELGELER Taşıt Kartı Taşıtın Tescil ve Trafik Belgesi Uluslararası Trafik Sigortası (GREEN CARD) Yeşil Kart Sigortası Kara Yolu Taşıtı Onay Belgesi Geçiş Belgeleri Gümrüklerden Geçiş Karnesi (TRİPTİK) ŞOFÖR İÇİN GEREKLİ BELGELER Taşıtın Sınıfına Uygun Sürücü Belgesi Mesleki Yeterlilik Belgesi (SRC Belgesi) Şoföre Ait Vize Edilmiş Pasaport Uluslararası Sürücü Belgesi Vekaletname SINIR GEÇİŞLERİ SINIR KAPILARI VE TAMPON BÖLGELERDEKİ YASAK HALLER KOTA UYGULAMASI, ANLAŞMASIZ ÜLKELERE AİT TAŞIT İZİNLERİ VE YABANCI PLAKALI TAŞITLARIN TRAFİK MEVZUATINA UYMA ZORUNLULUĞU GEÇİŞ ÜCRETLERİ Geçici ve Yabancı Plakalı Araçlardan Alınan Geçiş Ücretleri Eşya/Yük Taşımaya Mahsus Yabancı Plakalı Dolu veya Boş Taşıtlara İlişkin Esaslar Geçici Plakalı Taşıtlara İlişkin Esaslar Diğer Haller Geçiş Ücretlerinin Tahsili GEÇİŞ BELGELERİ VE GÜZERGAHLAR GEÇİŞ BELGELERİ