TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS TOPLUMDA BESLENME SORUNLARI VE EPİDEMİYOLOJİ BES

Transkript

1 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS TOPLUMDA BESLENME SORUNLARI VE EPİDEMİYOLOJİ BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Türkçe Zorunlu Koordinatörü Dersi Verenler Yardımcıları Amacı Öğrenme Çıktıları İçeriği Besin eksiklikleri sonucu oluşan hastalıklar ve epidemiyolojisinin kavranmasını, Ulusal ve Uluslar arası Beslenme planlarının öğrenilmesini, Risk grubu bireylerin beslenmesini ve afet dönemi beslenme programlarının oluşturulmasını amaçlar. 1-Toplumdaki beslenme sorunlarının nedenlerini ve çözüm yollarını öğrenir. 2-Çeşitli yaş gruplarında görülen sağlık problemleri ve epidemiyolojileri hakkında bilgi edinir. 3-Besin takviyeleri ve beslenme planları geliştirimesinde bilgi ve beceri kazanır. Besin kaynaklı sorunlar ve Türkiye ve Dünyadaki Epidemiyolojisini, Risk grubu bireylerin beslenmesi, Afet dönemi beslenme, Türkiye deki besin ve beslenme planlarını kapsar. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Toplum Sağlığında Beslenme, Beslenme Epidemiyolojisi, Beslenme Sorunları 2 Toplum Sağlığında Beslenme, Beslenme Epidemiyolojisi, Beslenme Sorunları 3 Besin ve Beslenme Politikaları 4 PEM ve Epidemiyolojisi, Büyümenin İzlenmesi 5 Obezite, Diyet ile İlişkili kronik Hastalıklar ve Epidemiyolojisi 6 Beslenme Anemileri ve Epidemiyolojisi 7 İyot Yetersizliği Hastalıkları ve Epidemiyolojisi 8 Diş Çürükleri ve Epidemiyolojisi 9 Çinko Yetersizliği ve Epidemiyolojisi 10 Vitamin Yetersizlikleri ve Epideiyolojisi 11 Rikets, Ostemalasia, Osteoporoz ve Epidemiyolojisi 12 Yaşlı ve İşci Beslenmesi 13 Afet Durumlarında Beslenme 14 Besin Zenginleştirme ve Besin Desteği

2 KAYNAKLAR Ders Notu 1. Margetts BM, Nelson M (1997). Design Concepts in Nutritional Epidemiology. Oxford University Press, Oxford, 2nd Ed. 2. Gibson RS (2005). Principles of Nutritional Assessment. Oxford University Press, Newyork, 2nd Ed. 3. Willett W (1998). Nutritional Epidemiology. Oxford University Press. NewYork, 2nd Ed. 4. Jelliffe DB, Jelliffe EFP. Community Nutritional Assessment. Oxford University Press, Oxford, Lee RD, Nieman DC (2003). Nutritional Assessment. McGrawHill, Boston, 3rd Ed. 6. Pekcan, G. Hastanın Beslenme Durumunun Saptanması, Diyet El Kitabı, (Ed. A. Baysal ve ark.) , Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2002 Diğer Kaynaklar DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 7 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir. 11 Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar. 12 Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. 13 Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40

3 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 114 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 3,8 AKTS Kredisi 4 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS BESİN KİMYASI VE ANALİZLERİ I BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Öğr. Gör. Seher FİLİZAY Öğr. Gör. Seher FİLİZAY Yardımcıları Amacı Öğrenme Çıktıları Besinlerin bileşimi ve özellikleri ile üretim-tüketim arasında geçen süreçte (üretim, hazırlama, depolama) gerçekleşen kimyasal değişikliklerin öğretilmesi. Besin kalitesini etkileyen kimyasal ve fiziksel reaksiyonların irdelenmesi. Laboratuarlarda besin analizlerinin yapılması ile ilgili çalışmalara zemin hazırlayacak pratik eğitimin verilmesi. 1- Besin bileşenlerinin kimyasal yapıları hakkında bilgi sahibi olur Besinlerin kalitesini etkileyen kimyasal ve fiziksel reaksiyonları anlar.

4 3-Besinle ilgili temel analizlerin ilkesini kavrar. 4-Besin analizlerinde temel nitel/nicel yöntemleri kullanıma becerisi kazanır, 5-Bilgi ve analiz sonuçlarını değerlendirerek yazılı ve sözlü olarak açıklar. İçeriği Çözeltiler ve kolloid sistemler incelenir, karbonhidrat, protein ve yağların yapısı, sınıflandırılması, özellikleri ve bu besin öğeleriyle yapılan kalitatif, kantitatif testleri içerir. Enzimlerin yapısını, sınıflandırılmasını enzim aktivitesini etkileyen etmenleri, bu etmenlerin besinlerde bulunuşlarını ve besin sanayisinde kullanım alanlarını kapsar. Besinlerde bulunan pigmentler, tat ve koku öğeleri ve bunların özelliklerini işlevlerini incelenir DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Besin kimyasına giriş, genel olarak besinlerin bileşimi 2 Çözeltiler ve kolloid sistemler 3 Karbonhidratların sınıflandırılması ve yapıları 4 Karbonhidratların özellikleri 5 Proteinlerin yapısı 6 Proteinlerin genel özellikleri 7 Yağların yapısı 8 Yağların genel özellikleri 9 Enzimlerin sınıflandırılması, yapısı ve enzim aktivitesini etkileyen etmenler 10 Enzimlerin besin sanayisinde kullanım alanları 11 Besinlerde bulunan pigmentler, tat ve koku öğelerinin yapısı 12 Besinlerde bulunan pigmentlerin genel özellikleri ve işlevleri 13 Besinlerde bulunan tat ve koku öğelerinin genel özellikleri ve işlevleri 14 Besin öğelerinin farklı koşullardaki değişimleri KAYNAKLAR Ders Notu Diğer Kaynaklar Belitz, HD., Grosch, W. Food Chemistry. Springer-Verlag Berlin Heidelberg-Germany, Fennema OR. Food Chemisrty. Third Ed. Marcel Dekker, INC. New York, 1996 DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular.

5 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar. Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. 13 Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 30 Toplam 1 % 30 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 30 Finalin Başarıya Oranı 1 % 70 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 100 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 3,33 AKTS Kredisi 3 DERS TANIMI

6 Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS BESİN KİMYASI VE ANALİZLERİ II BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Öğr. Gör. Seher FİLİZAY Öğr. Gör. Seher FİLİZAY Yardımcıları Amacı Fonksiyonel besinler ve insan beslenmesinde içerdiği bileşikler nedeniyle önemli yer tutan besinlerin; kimyasal ve fiziksel özelliklerinin kavranmasını amaçlar. 1-Besin kalitesi kavramını bilir ve kaliteyi etkileyen etmenler hakkında bilgi sahibi olur. Öğrenme Çıktıları 2-Besin kalitesinin duyusal olarak değerlendirilmesinde kullanılan yöntemleri bilir ve uygular. 3-Fonksiyonel besinler hakkında yeterli bilgiye sahip olur. 4-Besinlerle ilgili güncel konuları tartışma becerisi kazanır. 5-Besin bileşenlerinin kimyasal olarak önemli özelliklerini ayırt eder ve tanımlar. İçeriği Besin kalitesi, besin kalitesini etkileyen etmenler ve besin kalitesinin sübjektif olarak değerlendirilmesinde kullanılan yöntemleri kapsar. Fonksiyonel besinler; prebiyotik ve probiyotikler, genetik modifiye besinler, soya ve soya ürünlerinin incelenmesini içerir. Sebze ve meyveler, yumurta, süt ve süt ürünleri, et ve ürünleri, tahıllar, çay, kahve, kakao ve çikolatanın yapısında bulunan bileşikler ve işlevlerinin anlatılmasını kapsar. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Besin kalitesi ve etkileyen etmenler 2 Besin kalitesi ve etkileyen etmenler 3 Besin kalitesinin sübjektif olarak değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler 4 Fonksiyonel besinler 5 Pre ve probiyotikler 6 Genetik modifiye besinler 7 Soya 8 Sebze ve meyveler 9 Yumurta 10 Süt ve süt ürünleri 11 Et ve et ürünleri 12 Tahıllar 13 Çay ve kahve

7 14 Kakao ve çikolatada bulunan ögeler, özellikleri ve işlevleri KAYNAKLAR Ders Notu Belitz, HD., Grosch, W. Food Chemistry. Springer-Verlag Berlin Heidelberg-Germany, Fennema OR. Food Chemisrty. Third Ed. Marcel Dekker, INC. New York, 1996 Diğer Kaynaklar DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar. Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. 13 Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100

8 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Arasınavlar Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 86 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 2,86 AKTS Kredisi 3 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS TOPLUM VE SAĞLIK BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Türkçe Zorunlu Koordinatörü Dersi Verenler Yardımcıları Amacı Öğrenme Çıktıları İçeriği Toplum sağlığı ve sağlık düzeyini belirleyen ölçütler hakkında bilgi sahibi olunmasını amaçlar. 1-Sağlık ve hastalık kavramlarını, sağlığın korunma ilkeleri, sağlığı korumada yapılan hizmetler, birincil korunmanın ilkeleri ve yöntemleri, toplumda sağlığı ilgilendiren olayları tanıyabilme bu konunun boyutunu araştırabilme, müdahale yöntemi geliştirme ve etkinliğini ölçmeyi öğrenir. Ayrıca sağlığı ilgilendiren tüm konuların ilişkisini anlar. 1. Halk Sağlığına Giriş 2. Halk Sağlığı Kavramı, Hastalık ve Sağlık 3. Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler I 4. Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler II 5. Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler III 6. Epidemiyolojik Araştırma Yöntemleri 7. Demografi-Nüfus yapısı 8. Sağlık Yönetimi 9. Ana Sağlığı 10. Aile Planlaması 11. Sağlık Eğitimi 12. Bağışıklama 13. Çevre Sağlığı 14. İş Sağlığı DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Halk Sağlığına Giriş 2 Halk Sağlığı Kavramı, Hastalık ve Sağlık

9 3 Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler I 4 Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler II 5 Sağlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler III 6 Epidemiyolojik Araştırma Yöntemleri 7 Demografi-Nüfus yapısı 8 Sağlık Yönetimi 9 Ana Sağlığı 10 Aile Planlaması 11 Sağlık Eğitimi 12 Bağışıklama 13 Çevre Sağlığı 14 İş Sağlığı KAYNAKLAR Ders Notu Halk Sağlığı Temel Bilgiler, 2005 Diğer Kaynaklar DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar. Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. 13 Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine

10 sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Arasınavlar Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 72 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 2,4 AKTS Kredisi 2 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS TOPLUMDA BESLENME DURUMUNUN SAPTANMASI BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Türkçe Zorunlu Koordinatörü Dersi Verenler Yardımcıları

11 Amacı Öğrenme Çıktıları İçeriği Toplum genelinde uygulanan beslenme planları ve bu planların nasıl yapıldığı hakkında bilgi edinmeyi, toplumun beslenme durumunun saptanmasında kullanılan yöntemlerin öğretilmesini ve besin tüketim araştırmalarının yorumlanmasını amaçlar. 1-Hastaların, sağlıklı insanların veya toplumun beslenme durumunun saptanmasında kullanılan; Toplum beslenmesi, Beslenme Epidemiyolojisi ve beslenme durumu ölçüm teknikleri hakkında bilgi ve becerilerin geliştirilmesini amaçlar. 1. Toplum beslenmesi 2. Beslenme epidemiyolojisi 3. Beslenme durumunu saptama yöntemleri 4. Beslenme antropometrisi 5. Klinik belirtiler 6. Biyofizik, biyokimyasal ve hematolojik göstergeler 7. Sağlık istatistikleri; yaşa özgü mortalite ve morbidite hızları 8. Besin tüketim araştırmaları 9. Ekolojik etmenlerin saptanması gibi konuları içerir. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Toplum beslenmesi 2 Toplum beslenmesi 3 Beslenme epidemiyolojisi 4 Beslenme epidemiyolojisi 5 Beslenme durumunu saptama yöntemleri 6 Beslenme durumunu saptama yöntemleri 7 Beslenme durumunu saptama yöntemleri 8 Beslenme antropometrisi 9 Beslenme antropometrisi 10 Klinik belirtiler 11 Biyofizik, biyokimyasal ve hematolojik göstergeler 12 Sağlık istatistikleri; yaşa özgü mortalite ve morbidite hızları 13 Besin tüketim araştırmaları 14 Ekolojik etmenlerin saptanması gibi konuları içerir. KAYNAKLAR Ders Notu 1. Margetts BM, Nelson M (1997). Design Concepts in Nutritional Epidemiology. Oxford University Press, Oxford, 2nd Ed. 2. Gibson RS (2005). Principles of Nutritional Assessment. Oxford University Press, Newyork, 2nd Ed. 3. Willett W (1998). Nutritional Epidemiology. Oxford University Press. NewYork, 2nd Ed. 4. Jelliffe DB, Jelliffe EFP. Community Nutritional Assessment. Oxford University Press, Oxford, Lee RD, Nieman DC (2003). Nutritional Assessment. McGrawHill, Boston, 3rd Ed. 6. Pekcan, G. Hastanın Beslenme Durumunun Saptanması, Diyet El Kitabı, (Ed. A. Baysal ve ark.) , Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2002 Diğer Kaynaklar DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve

12 sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. 2 Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 7 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir. 11 Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar. 12 Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. 13 Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 86

13 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 2,86 AKTS Kredisi 3 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ANA VE ÇOCUK BESLENMESİ BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Yardımcıları Amacı Türkçe Zorunlu Öğr.Gör. Leyla TEVFİKOĞLU ALCEYLAN Öğr.Gör. Leyla TEVFİKOĞLU ALCEYLAN Arş. Gör. Mehmet Akif ŞAHİN Hamilelik dönemi ve emziklilik dönemi anne-çocuk beslenmesinin kavranmasını, okul öncesi ve okul çağı çocuk beslenmesinin, sağlığın sürekliliğinin sağlanmasında doğru beslenme şeklinin oluşturulmasının ve de bu dönemlerdeki hastalıkların beslenme tedavisinin öğretilmesini amaçlar. 1-Beslenme, besin, besin öğesi gibi tanımları ve önemini kavrar. 2-Yenidoğan, bebeklik dönemi, okul öncesi dönem, okul çağı dönemi ve ergenlik dönemi çocuk beslenmesi, hamile ve emzikli kadın beslenmesi hakkında bilgiler edinir. Öğrenme Çıktıları 3-Bu grupların besin ve besin öğesi gereksinmelerini saptar. 4-Toplumda risk grubu olarak kabul edilen bu grupların nasıl beslenilmesi gerektiğini ve nasıl bir beslenme eğitimi yapılacağı konusunda bilgi sahibi olur. 5-Prematürelik ve prematüre bebeklerin beslenmesi hakkında eğitim alır. 6-Bebek mamaları ve besin tedavisinde kullanım şekillerini öğrenir. İçeriği Çocuk beslenmesinin Türkiye ve dünyadaki önemini içerir. Gebe fizyolojisi, gebelik dönemi beslenme ve sağlık problemleri, emzikli kadın fizyolojisi, emziklilik dönemi beslenme ve sağlık problemlerini kapsar. Besinler ve mental gelişime etkilerini incelenir. Yenidoğan beslenmesi, bebek mamaları ve anne sütünün önemi anlatılır. Prematüre beslenmesi ve prematüre bebeklerdeki sağlık problemleri öğretilir. Okul öncesi ve okul çağı dönemi çocuk

14 DERS AKIŞI beslenmesi, ergenlik dönemi beslenmesi incelenir. Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Dünyada Ve Türkiye de Çocuk Beslenmesinin Önemi 2 Dünyada Ve Türkiye de Çocuk Beslenmesinin Önemi 3 Beslenme Ve Mental Gelişim 4 Beslenme Ve Mental Gelişim 5 Gebelikte Beslenme 6 Gebelikte Beslenme 7 Emziklilik Döneminde Beslenme 8 Emziklilik Döneminde Beslenme 9 Bebek Beslenmesi Ve Anne Sütünün Önemi 10 Bebek Beslenmesi Ve Anne Sütünün Önemi 11 Premature Bebeklerde Beslenme 12 Premature Bebeklerde Beslenme 13 Çocukluk Çağı Beslenmesi 14 Çocukluk Çağı Beslenmesi KAYNAKLAR Ders Notu Diğer Kaynaklar 1.Köksal G., Gökmen H. Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi. Hatiboğlu yayınevi, Baysal A. Beslenme. Hatiboğlu Yayınevi. Ankara, Fomon SJ. Nutrition of Normal Infants. Mosby, St. Louis, Thomas B. Manual of Dietetic Practice, Third Edition, McLaren DS, Burman D, Belton NR. Textbook of Paediatric Nutrition, Edinburg, DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir.

15 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir. 11 Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 30 Toplam 1 % 30 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 30 Finalin Başarıya Oranı 1 % 70 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Sunum / Seminer Hazırlama Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 164 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 5,46 AKTS Kredisi 5 DERS TANIMI

16 Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS HASTALIKLARDA TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ 1 BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Yrd.Doç.Dr. Süheyla ALTAY Yrd.Doç.Dr. Süheyla ALTAY Yardımcıları Amacı Yetişkin bireylerde yaygın olarak görülen hastalıkların bilinmesini ve hastalıklara özgü diyet ilkelerinin kavranmasını, diyet programlarının oluşturulmasını ve diyet programlarını oluşturmada pratik yapılmasını amaçlar. 1-Obezitenin tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 2-Kalp-damar hastalıklarının ve Hipertansiyonun tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 3-Yeme bozukluklarının tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. Öğrenme Çıktıları 4-Diabetes Mellitus ve Reaktif hipogliseminin tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 5-Gastrointestinal sistem hastalıklarının tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 6-İskelet sistemi hastalıklarının tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 7-Karaciğer- pankreas-safra kesesi hastalıkları ve alkol bağımlılığının tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. 8-Enfeksiyon ve İnflamasyonun tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, bulgularını ve beslenme tedavisini kavrar. İçeriği Obezite, Kalp-Damar hastalıkları, Hipertansiyon, Yeme bozuklukları, Diabetes Mellitus, Reaktif hipoglisemi, Gastrointestinal sistem hastalıkları, İskelet sistemi hastalıkları, Karaciğer-Pankreas-Safra kesesi hastalıkları ve Enfeksiyon hastalıklarının tanımını, etiyolojisini, komplikasyonlarını, semptomlarını ve medikal beslenme tedavisini içerir. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Obezite ve Beslenme 2 Obezite ve Beslenme 3 Obezite ve Beslenme 4 Kalp-Damar Hastalıkları, Hipertansiyon ve Beslenme 5 Kalp-Damar Hastalıkları, Hipertansiyon ve Beslenme 6 Anoreksiya Nevroza Bulimia Nevroza ve Beslenme

17 7 Diabetes Mellitus ve Beslenme 8 Diabetes Mellitus ve Beslenme 9 Gastrointestinal Sistem Hastalıkları ve Beslenme 10 Gastrointestinal Sistem Hastalıkları ve Beslenme 11 Kemik-Eklem Hastalıkları ve Beslenme 12 Karaciğer Hastalıkları ve Beslenme 13 Alkolizm- Safra Kesesi Pankreas hastalıkları ve Beslenme 14 İmmünite Beslenme KAYNAKLAR Ders Notu Diğer Kaynaklar 1. Diyet El Kitabı, 4. baskı, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara,2002. Baysal A, Aksoy M, Bozkurt N, Kutluay Merdol T, Pekcan P, Keçecioğlu S, Besler T, Mercanlıgil SM. 2. International Journals of Nutrition and Dietetics (European J Clin Nutr, JADA, Am J Clin. Nutr, etc.) and books DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir. 11 Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir.

18 DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) Sunum / Seminer Hazırlama Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 192 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 6,4 AKTS Kredisi 6 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ÇOCUK HASTALIKLARINDA BESLENME BES Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Öğr.Gör. Leyla TEVFİKOĞLU ALCEYLAN Öğr.Gör. Leyla TEVFİKOĞLU ALCEYLAN

19 Yardımcıları Amacı Çocukluk döneminde görülebilen her türlü hastalık ve bu hastalıkların tedavisinde uygulanacak beslenme tedavilerinin öğrenmesini amaçlar 1-Öğrenciler ders kapsamında çocukluk çağı hastalıklarını öğrenir Öğrenme Çıktıları İçeriği 2-Çocukluk çağı hastalıkların uygulanan diyet tedavilerini kavrar. 3-Diyet tedavilerini hastalara uygulanmasında, gerekli besin öğelerinin miktarlarının hesaplanmasını ve bireye özgü beslenme programlarının geliştirilmesini öğrenir. Akut gastroenteritler, emilim bozuklukları, malnütrisyon, hastalık süreçlerinde Enteral-Paranteral beslenme, metabolik hastalıklar, Tip 1 diyabet, ateşli hastalıklar, böbrek hastalıkları, onkolojik hastalıklar, sinir sistemi hastalıkları gibi çocuk hastalıklarını ve bu hastalıklarda beslenme tedavisini içerir. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Akut Gastroenteritler ve Beslenme 2 Emilim Bozuklukları ve Beslenme 3 Emilim Bozuklukları ve Beslenme 4 Malnütrisyon ve Beslenme 5 Enteral-Paranteral Beslenme 6 Enteral-Paranteral Beslenme 7 Doğuştan Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme 8 Doğuştan Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme 9 Tip 1 Diyabet ve Beslenme 10 Tip 1 Diyabet ve Beslenme 11 Ateşli Hastalıklar ve Beslenme 12 Böbrek Hastalıkları ve Beslenme 13 Onkolojik Hastalıklar ve Beslenme 14 Sinir sistemi hastalıkları ve Beslenme KAYNAKLAR Ders Notu 1.Köksal G., Gökmen H. Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi. Hatiboğlu yayınevi, Baysal A. Beslenme. Hatiboğlu Yayınevi. Ankara, Fomon SJ. Nutrition of Normal Infants. Mosby, St. Louis, Thomas B. Manual of Dietetic Practice, Third Edition, McLaren DS, Burman D, Belton NR. Textbook of Paediatric Nutrition, Edinburg, Diğer Kaynaklar DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No 1 Program Öğrenme Çıktıları Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili konularda Hasta/Sağlıklı bireyleri bilgilendirmeyi, düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarmayı bilir. Katkı Düzeyi

20 2 Beslenme ve Diyetetik alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 3 Döllenmeden, yaşamın sonuna kadarki süreçte; bireyin besin gereksinmelerini, bireyin beslenme durumunu değerlendirmeyi ve sağlığın korunması, sürdürülmesi amacıyla gerekli beslenme programını düzenlemeyi bilir. 4 Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenler ve uygular. 5 Sağlıklı / Hasta bireylere beslenme programlarının düzenlenmesi, uygulanması konusunda gelişim gösterir. 6 Çalışma göstereceği her alanda toplumsal, bilimsel ve kültürel etik değerlerini bilir ve bu değerlere uygun hareket eder. 7 Beslenme ve Diyetetik alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 9 Bireylerin tüketmiş olduğu her türlü besinin; besin öğelerini, bileşenlerini öğrenir ve besinlerin üretiminden tüketimine kadarki süreçte meydana gelen değişiklikleri kavrar. 10 Sorumluluğu altında çalışanların gelişmelerine yönelik etkinlikler planlar ve yönetir. 11 Vücudun yapısını ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikleri öğrenir ve beslenme-besin öğeleriyle ilişkisini kavrar Beslenme ve Diyetetik alanındaki bilimsel gelişmeleri takip edecek, kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur. Beslenme ve Diyetetik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 14 Beslenme biliminin diğer bilimlerle ilişkisini bilir. Çalışmalarını çok bilimli ekip eşliğinde yapmayı öğrenir. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Toplam 1 % 40 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Zorunlu Ders AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Ödevler Arasınavlar Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 138

21 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 4,6 AKTS Kredisi 5 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS İÇ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ HEM Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Doç.Dr. Serap ÜNSAR, Doç.Dr.Özgül EROL, Doç.Dr. Serap ÜNSAR, Doç.Dr.Özgül EROL, Öğr.Gör.Seda KURT Yardımcıları Amacı İç hastalıkları ile ilgili gelişen temel bilgiler ve toplumun sağlık gereksinimleri doğrultusunda sağlıklı/hasta bireyin, ailenin, toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi, hastalıkların tedavi ve rehabilitasyonunda çağdaş rol ve işlevleri üstelenebilecek hemşireler yetiştirmektir. 1-Sağlığa ilişkin temel kavram ve ilkeleri bilir ve kavrar. 2-Sağlığın bozulması durumunda organizmanın verdiği tepkileri bilir ve kavrar. 3-Hizmet sunulan toplumun yapısal özelliklerini, sosyokültürel özellikleri ve değer yargılarını bilir ve profesyonel davranışlarını buna göre belirler 4-Toplumun sağlık sorunlarını ve sorunlara ilişkin birincil ve ikincil korunma ile ilgili temel ilkeleri kavrar ve değer verir. Öğrenme Çıktıları 5-Birey, aile ve toplumun sağlık davranışlarını inceleme, değerlendirme ve bakım gereksinimlerini belirleyerek karşılar. 6-İç Hastalıkları Hemşireliğine ilişkin rol ve işlevlerini sağlık bakım sistemlerinin değişik aşamalarına uygun olarak uygular ve beceri haline getirir. 7-İç Hastalıkları kapsamında yer alan tüm sistemlerle ilgili hastalıklar konusunda bilgi sahibi olur ve bilgileri hasta bireylerin bakım gereksinimlerinin karşılanmasında uygular. 8-Özellikle sık karşılaşılan acil ve kritik durumlardaki hastaların tanılama, planlama, uygulama, değerlendirme süreci doğrultusundaki bakımlarıyla ilgili kararları verebilme ve uygulayabilme becerisini kazanır. 9-Birey, aile ve toplumda sağlık davranışlarını geliştirme sağlık /hasta eğitimi yapma konusunda bilgi ve beceri kazanır. İçeriği İç Hastalıkları Hemşireliği dersi, erişkin sağlığının geliştirilmesi ve bu kapsamda yer alan akut ve kronik sağlık sorunlarının önlenmesi, giderilmesi, tedavi ve rehabilitasyonu ile ilişkili konuları kapsar.

22 DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 İç Hastalıkları Hemşireliğine Giriş ve Temel Kavram ve Konular 2 Homeostazisi Bozan Durumlarda Organizmanın Tepkisi 3 Solunum Sistemi ve Hemşirelik Bakımı 4 Kardiovasküler Sistem Hastalıklarında Hemşirelik Bakımı 5 Endokrin Sistem Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 6 Kan Hastalıklarında Hemşirelik Bakımı 7 Sinir Sistemi Hastalıklarında Hemşirelik Bakımı 8 Sindirim Sistemi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 9 Karaciğer, Safra Kesesi ve Pankreas Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 10 Böbrek Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 11 Kanser ve Hemşirelik Bakımı 12 Bağışıklık Sistemi ve Alerjik Hastalıklarda Hemşirelik Bakımı 13 Eklem ve Bağ Dokusu Hastalıklarında Hemşirelik Bakım 14 KAYNAKLAR Ders Notu Diğer Kaynaklar 1.Akdemir N, Birol L. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Sistem Ofset, Ankara, Can G (Çev). Kanser Kemoterapi Rehberi ve Uygulamaya Yönelik Öneriler, Ed. Z.Durna ve A. Aydıner, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, Can G. Onkoloji Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Semptom Yönetimi, Mavi İletişim Danışmanlık AŞ Medikal Yayıncılık, İstanbul, Can G, Enç N, Akaya S. Onkoloji Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Semptom Yönetimi Konsensus'07, Mavi İletişim Danışmanlık AŞ Medikal Yayıncılık, İstanbul, Enç N, Yiğit Z, Altıok M. Kalp Yetersizliği Hasta El Kitabı. Hayy kitap,1.baskı.istanbul, Ekim Gökdoğan F, Karadakovan F, Özcan Ş. ve ark. Hemşirelik Bakım Planları, Ed.N.Akbayrak, S.Erkal İlhan, G.Ançel, A.Albayrak,Alter Yayıncılık, Ankara, Memiş S, Krespi Y, Durna Z, Tülek Z. Akut İnmeli Hastalarda Akut Dönem Hemşirelik Bakımı Uygulama Rehberi. İÜ Basımevi, Yayın no: 4380, İstanbul, Oktay S, Erdogan S, Özcan Ş ve ark. Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler, Ed.S.Erdoğan, Yüce Yayınevi, İstanbul, Oktay S, Erdoğan S, Özcan Ş. ve ark. Diyabet Ajandası, EOS Ajans ve Yayıncılık, İstanbul, Özcan Ş. Diyabetes Mellituslu Hastanın Yönetimi ve Hemşirelik, Ed.M.Yenigün, İstanbul, Özcan Ş. (Çev). Diyabet Sağlık Profesyonelleri İçin Uluslararası Eğitim Rehberi, Ed. A.Belton, T.Dunning, Ş.Özcan ve ark. EOS Ajans ve Yayıncılık, İstanbul, Özcan Ş. (Çev). Uluslararası Diyabet Eğitimi Standartları, Ed. M.Funnell, EC Yee Kan, Ş özcan ve ark., EOS Ajans ve Yayıncılık, İstanbul, Kalp Yetersizliği, Akut Koroner Sendromlar, Hipertansiyon Hemşirelik Bakım Kılavuzu, Türk Kardiyoloji Derneği, İstanbul, Ocak Perkütan Koroner ve Valvüler Girişimlerde Hemşirelik Bakım Kılavuzu, Türk Kardiyoloji Derneği, İstanbul, Ocak Yürügen B, Durna Z, Oktay S : İç Hastalıkları Hemşireliği T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1992 Maket, iç hastalıkları kliniklerinde uygulanan bakımlara ilişkin beceri laboratuvarı olanakları, Power Point sunumları, bilgisayar, projeksiyon aleti DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi Hemşirelik alanı ile ilgili güncel kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olur.

23 Hemşirelik alanında edindiği güncel kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanarak birey, aile, grup ve toplumun sağlığını korur, geliştirir ve sağlıktan sapma durumlarında sorunları belirleyerek analiz eder, araştırma ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir. Mesleki uygulamalarında temel tıp, psikoloji ve sosyoloji gibi diğer alanlardan edindiği geniş tabanlı bilgiyi, hemşirelik bilimi ile bütünleştirerek kullanır. Birey, aile, grup ve toplumun sağlık eğitim gereksinimlerini belirleme ve bu doğrultuda eğitim ve danışmanlık yapabilme becerisi kazanır. Bakımın sürekliliğini sağlamak için diğer sağlık ekip üyeleriyle işbirliği yapar ve disiplinler arası ekip yaklaşımını benimser. 6 Hemşirelik alanı ile ilgili bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 7 Hemşirelik alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Hemşirelik alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak gerekli sorumlulukları alır. 9 Hemşirelik uygulamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder Hemşirelik alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir, konu hakkındaki düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarır. Hemşirelik alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara yönelik çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşır. 12 Sorumluluğu altında çalışanların gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme becerisine sahiptir 13 Hemşirelik alanında gelişmeleri izleyecek ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde en az bir yabancı dil bilgisine sahip olur. 14 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 15 Hemşirelik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 16 DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40 Kısa Sınav 2 % 20 Ödev 1 % 10 Uygulama 1 % 20 Seminer 1 % 10 Toplam 6 % 100 Yıliçinin Başarıya Oranı 1 % 40 Finalin Başarıya Oranı 1 % 60 Toplam % 100 DERS KATEGORİSİ Ders Kategorisi (B) Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning) Meslek Dersi AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU

24 Etkinlik SAYISI Süresi(Saat) Toplam İş Yükü(Saat) Ders Süresi Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) Ödevler Sunum / Seminer Hazırlama Arasınavlar Proje Laboratuar/Uygulama Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü(Saat) 435 Toplam İş Yükü(Saat)/ 30 (s) 14,5 AKTS Kredisi 14 DERS TANIMI Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ HEM Ön Koşul Dersleri Dili Türü Koordinatörü Dersi Verenler Türkçe Zorunlu Doç. Dr. Ümmü YILDIZ FINDIK Doç. Dr. Ümmü YILDIZ FINDIK, Öğretim Görevlisi Sacide YILDIZELİ TOPÇU Yardımcıları Amacı Cerrahi hastasının ameliyat öncesi, sırası ve sonrası bakım gereksinimlerini planlama, uygulama, değerlendirme ve bu süreçte sağlık ekibi, hasta ve ailesi ile uyumlu çalışabilme, cerrahi hemşiresinin çağdaş rol ve işlevlerini üstelenebilme bilgi ve becerisini kazandırmaktır. 1-Cerrahi hastasının bakımında biyolojik, psikolojik, sosyal, etik ve davranış bilimlerinden edinilen bilgiyi sentez ederek cerrahi hastasının bakımında kullanma becerisi kazanma. Öğrenme Çıktıları 2-Cerrahi hastasının genel sağlık durumunu ve gereksinimlerini belirlemede, hemşirelik sürecini kullanma. 3-Cerrahi hastasının bakımında öncelikleri belirleme, uygun bakım girişimlerini gerçekleştirme, oluşabilecek komplikasyonları önlemede, bakımın önemini kavrama. 4-Eğitime ilişkin temel kavram ve ilkelerden yararlanarak hasta ve ailesinin doğru karar verme ve bakıma katılımının sağlamasında gereksinim duyulan bilgi ve açıklamaları yapma.

25 5-Cerrahi hastasının bakımının niteliğini yükseltmede; sürekli eğitim ve araştırma yapmanın gerekliliğini benimseme, teknolojik olanaklardan üst düzeyde yararlanma. 6-Disiplinler arası iletişim ve işbirliğinin önemini kavrama ve uygulamaya yansıtma. 7-Cerrahi hastasının cerrahi girişim öncesi, sırası ve sonrası bakımına ilişkin uygun hemşirelik girişimlerini planlayarak uygulama, değerlendirme, kayıt ve rapor etme. 8-Cerrahide yara bakımına ilişkin beceri kazanma. 9-Cerrahi hastalıkları kapsamında yer alan tüm sistemlerle ilgili hastalıkların cerrahi girişimleri ve bakımları konusunda bilgi sahibi olma ve bilgileri hasta bireylerin bakım gereksinimlerinin karşılanmasında uygulayabilme. 10-Acil, planlı ve günübirlik cerrahi girişimlerde hasta ve ailesine danışmanlık ve rehberlik yapma 11-Hasta bakımında disiplinler arası ekip çalışmasını benimseme ve uygulama 12-Cerrahi hemşiresinin çağdaş rol ve işlevlerini bilme. İçeriği Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği dersi, cerrahi hemşiresinin rol ve işlevlerini, cerrahi hastasının ameliyat öncesi, sırası ve sonrası hemşirelik bakım girişimlerini, sistemlere özgü cerrahi girişimleri ve hemşirelik bakım uygulamalarını ve cerrahi hastasının bakımında temel konuları kapsar. DERS AKIŞI Hafta Konular Ön Hazırlık Dökümanlar 1 Cerrahi Hemşireliğine Giriş ve Hemşirelik Süreci 2 Cerrahide Sıvı-Elektrolit ve Asit-Baz Dengesizlikleri, Şok ve Hemşirelik Bakımı 3 Cerrahi Girişim Öncesi Hemşirelik Bakımı 4 Cerrahi Girişim Sırası Hemşirelik Bakımı 5 Cerrahi Girişim Sonrası Hemşirelik Bakımı 6 Yarada Hemşirelik Bakımı 7 Cerrahi Enfeksiyonlarda Hemşirelik Bakımı 8 Sinir Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 9 Kalp-Damar Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 10 Solunum Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 11 Sindirim Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 12 Meme Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 13 Kas -iskelet Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı 14 Üriner Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı KAYNAKLAR Ders Notu Diğer Kaynaklar 1.Akbayrak N, Erkal İlhan S, Ansel G, Albayrak A. (Eds.). Hemşirelik Bakım Planları: Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği ve Psikososyal Boyut. 1. basım. Ankara: Birlik Matbaası; Akdemir N, Birol L. (Eds.). İç Hastalıkları Hemşireliği. 1. Baskı, İstanbul: Vehbi Koç Vakfı SANERC Yayınları; Akyürek F. (Ed). Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği. 2. Baskı, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları; Aksoy, G. (Ed). Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Yayınları; Ay FA. (Ed.). Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık; Erdil F, Elbaş NÖ. (Eds.). Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği. IV. baskı, Ankara: 72 Tasarım- Ofset Ltd. Şti; Ignatavicius DD, Workman ML (Eds). Medical- Surcigal Nursing, Critical Thinking for Collobrative Care. 5th ed. St.Louis: Elsevier Saunders Company; Karadakovan A, Eti Aslan F. (Eds). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda

26 Bakım. Adana: Nobel Kitabevi; Langhorne ME, Fulton JS, Otto SE. (Eds). Ongology Nursing. 5th ed. St.Louis: Mosby Elsevier; Lewis S, Heitkemper M, Dirsken S (Eds). Medical Surgıcal Nursing Assesment and Managment of Clinical Problems, 5 th ed. Philadelphia: Mosby Company; Lewis MS, Heitkemper MM, Dirksen RS (Eds). Medical Surgical Nursing, Assesment and Management of Clinical Problems. 6th ed. St.Louis: Mosby Company; Monley K, Bellman L. (Eds). Surgical Nursing Advancing Practice. Edinburgh: Churchill Livingstone; Potter PA, Perry AG (Eds). Fundamentals of Nursing, 6th ed. St.Louis: Mosby Company; Smeltzer SC, Bare GB, Hinkle JL, Cheever KH. (Eds). Brunner & Suddarth?s Textbook of Medical-Surgical Nursing. 11th ed. USA: Lippincott Williams & Wilkins; Akyolcu N, Aksoy G, Kanan N. (Ed).Cerrahi Hemşireliği Uygulama Rehberi. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi;2011 DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi Hemşirelik alanı ile ilgili güncel kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olur Hemşirelik alanında edindiği güncel kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanarak birey, aile, grup ve toplumun sağlığını korur, geliştirir ve sağlıktan sapma durumlarında sorunları belirleyerek analiz eder, araştırma ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir. Mesleki uygulamalarında temel tıp, psikoloji ve sosyoloji gibi diğer alanlardan edindiği geniş tabanlı bilgiyi, hemşirelik bilimi ile bütünleştirerek kullanır. Birey, aile, grup ve toplumun sağlık eğitim gereksinimlerini belirleme ve bu doğrultuda eğitim ve danışmanlık yapabilme becerisi kazanır. Bakımın sürekliliğini sağlamak için diğer sağlık ekip üyeleriyle işbirliği yapar ve disiplinler arası ekip yaklaşımını benimser. 6 Hemşirelik alanı ile ilgili bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. 7 Hemşirelik alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. 8 Hemşirelik alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak gerekli sorumlulukları alır. 9 Hemşirelik uygulamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder Hemşirelik alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir, konu hakkındaki düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarır. Hemşirelik alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara yönelik çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşır. 12 Sorumluluğu altında çalışanların gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme becerisine sahiptir 13 Hemşirelik alanında gelişmeleri izleyecek ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde en az bir yabancı dil bilgisine sahip olur. 14 Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimser. 15 Hemşirelik alanının gerektirdiği düzeyde bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme becerisine sahiptir. 16 DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav 1 % 40