BIST puana düşer mi?

Transkript

1 BIST puana düşer mi? Borsa İstanbul zor geçen ve güçlü değer kayıplarına uğradığı 2013 ikinci yarıyılı takiben 2014 yılına da değer kaybederek başladı. Mayıs ayında puana ulaşan BIST 100 endeksi geride kalan 8 ayda sırası ile FED, Gezi ve 17 Aralık faktörlerinin etkisi ile puana kadar geriledi. TL bazında % 30 u aşan bu değer kaybı hisse senetlerinin çok ucuz fiyatlara gerilemesine neden olduysa da ocak ayı içinde yurtdışında hakim olan pozitif seyre karşın yurtiçinde devam eden siyasal-sosyal tansiyon yukarı yönlü atakların limitli kalmasına ve BIST 100 endeksinin puanı aşamamasına neden oldu. Geçen hafta çarşamba gününe kadar olan kesiti siz camı çerçeveyi indirmiş olsanız da dışarıda hava yumuşaksa evde buz tutmaz en fazla esintiden ürperir ama zatürre olmazsınız benzetmesi ile açıklayabiliriz. Ancak geçen haftanın ikinci yarısından itibaren yurtdışında yedi aydır süren pozitif hava yerini sert bir poyraza bıraktı. Çin in tetikleyici, Arjantin in merkez üssü olduğu bu sert rüzgar borsaların % 6 yı bulan değer kayıplarına uğramasına ve dünyanın yumuşak karnı olan borç stoku yüksek Avrupa ülkelerinde faizlerin yükselmesine neden oldu. Geçen Hafta Borsalar Borsa Değişim Borsa Değişim Borsa Değişim SHCOM ( Çin ) + % 2,5 BIST 100 ( Türkiye ) - % 1,8 HEX ( Finlandiya ) - % 3,5 VILSE ( Litvanya ) + % 1,3 MEXBO ( Meksika ) - % 2,2 Dow Jones ( ABD ) - % 3,5 JSX ( Endonezya ) + % 0,5 NIK ( Japonya ) - % 2,2 AEX ( Hollanda ) - % 3,5 SENS ( Hindistan ) + % 0,3 FTSE ( İngiltere ) - % 2,4 ATX ( Avusturya ) - % 3,5 KOSPI ( G.Kore ) - % 0,2 RTSI ( Rusya ) - % 2,4 DAX ( Almanya) - % 3,6 WIG ( Polonya ) - % 0,7 İSEQ ( İrlanda ) - % 2,4 CAC40 ( Fransa ) - % 3,8 BET(Romanya) - % 1,0 Bel ( Belçika ) - % 2,7 PSI ( Portekiz ) - % 4,8 PX1 (Çek Cum. ) - % 1,1 BVSP ( Brezilya ) - % 2,8 MERVAL (Arjantin ) - % 5,4 AS30 ( Avustralya ) - % 1,2 MIB ( Italya ) - % 3,1 IBE ( İspanya) - % 5,7 KAX ( Danimarka ) - % 1,4 SXGE ( İsviçre ) - % 3,1 ASE ( Yunanistan ) - % 6,6 Bu rüzgara hazırlıksız yakalanan Türkiye piyasalarında da faizler yukarı giderken döviz kurlarında yükseliş eğilimi ivme kazandı ve USD/TRL 2,33 seviyesine kadar yükseldi. Yurtdışında neler oluyor? Aslında manşete taşınacak eyvah eyvah dedirtecek 16 puntoyu hak eden bir başlık yok. Hafta içinde Çin ekonomik verilerinden dem vurularak başlatılan gelişen ülkeler büyüme dinamizmini yitiriyor değerlendirmelerine inat Şanghay borsası geçen haftanın en iyi performans gösteren hisse marketi oldu ve haftayı % 2,5 değer artışı ile tamamladı. USD/ G.Afrika Doları ( günlük veriler ) USD/ Rus Rublesi ( günlük veriler )

2 Gelin görün ki ateş bacayı sarınca kimse kıvılcımı ateşleyene bakmadı ve geçen hafta Arjantin, Türkiye, G.Afrika, Rusya, Şili gibi ülkelerde dolar % 5 i bulan yükselişlere imza attı. Epeydir ayır tellerden çalan gelişmiş ülke piyasaları da bu akıma kayıtsız kalamadı ve haftanın son iki gününde ABD, Almanya, Fransa gibi ülkelerde borsalar % 3 ile % 5 arası oranlarda sert değer kayıplarına uğradı. Yurtdışında gerilim bulaşma & yayılma riski taşıyor mu? Risk alma cesaretinin baskılandığı ve defansif ruh halinin ön plana çıktığı bu dalgada güvenli ülke tahvilleri rağbet görürken borç kardeşleri İspanya İtalya başta, riskli ülke piyasalarından çıkışlar yaşandı. Tahvil piyasalarında alıcılar baskın olduğunda fiyatlar yukarı / faiz oranları aşağı gelir. Aksi olduğunda ve satıcı etkinliği hakim olduğunda ise tahvil faizlerinin yükseldiğini ( fiyatlarının düştüğünü ) görürüz. FED varlık alımlarını azaltacak ve ekonomiye verdiği desteği kesecek fiyatlamasının yaşandığı 2013 ikinci yarısı boyunca başta ABD olmak üzere Almanya, İngiltere gibi ağır ağabey tahvil piyasalarında faizler yukarı gitmiş, buna rağmen borç stoku yüksek Avrupa ülkelerinde büyümeye geçişin başarıldığı ve risklerin azaldığı algısı ile faiz oranları düşmeye devam etmişti. Hal böyle olunca Temmuz 2012 itibarı ile % 6 yı aşan 10 yıl vadeli İspanya tahvil faizi ile Alman tahvil faizi arasındaki fark % 1,8 e kadar gerilemişti. Almanya Tahvil Faizi 10 Yıllık ( günlük veriler ) İspanya Tahvil Faizi 10 Yıllık ( günlük veriler ) Ancak geçen hafta bu cephede rota terse döndü ve riskten kaçınma ve güvenli limana sığınma algısı İspanya faizlerinin yukarı, Almanya faizlerinin aşağı gelmesine ve iki ülke tahvil faizi arasındaki farkın % 2,1 e yükselmesine neden oldu. İspanya - Almanya Faizi Farkı ( ) İtalya Tahvil Faizi 10 Yıllık ( günlük veriler ) Başka bir deyişle gelişen ülke kurlarında görülen tansiyon artışı borç stoku yüksek Avrupa piyasalarına bulaşarak yayılma eğilimi gösterdi. Yurtdışında yaşanan bozulma devam eder mi? Gelişmiş ülke borsaları adına geçen hafta yaşanan sert satıcılı seyir, rehavete kapılan bir boksörün karın boşluğuna aldığı bir darbeyi çağrıştırıyor. Son 20 ay içinde Dow Jones ilk kez bir haftada % 3,5 değer kaybına uğradı.

3 Bu bakıma artçı satışlarla önümüzdeki 3-4 hafta aşağı yönlü eğilimin sürmesi beklenebilir. Dow Jones endeksinin ve diğer ağır ağabey borsaların hacı yatmaz refleksi ile kısa vadede hızla yukarı dönmesi kolay değil. Ancak yaşanan satış dalgasını sonun başlangıcı olarak görmeyi, felaket senaryolarına prim vermeyi, eyvah dünyada yeni bir kriz çıkıyor korkularına kapılmayı da doğru bulmuyoruz. Dünya ekonomisi büyümenin görece güç kazandığı bir sürece girdi ve biz bu eğilimin en azından 2016 sonlarına kadar sürmesi olasılığının yüksek olduğu bu kesitte bir kriz çıkmayacağı görüşündeyiz. Bu bakıma yurtdışında başlayan satış dalgasını etkileri kısıtlı kalacak bir düzeltme hareketi olarak görüyor, geçen haftayı puanda tamamlayan Dow Jones endeksinde aşağı yönlü marjın 15,000 puan ile kısıtlı olduğunu düşünüyoruz. Paranın riskli varlıklardan güvenli limanlara yönelmesi şeklinde gelişen bu eğilim 10 yıllık ABD tahvilleri ile borsalar arasındaki korelasyonu da değiştirmiş görünüyor. FED fiyatlaması ile 10 yıllık faiz yükseldikçe değer kaybeden özellikle de gelişen ülke borsaları geçen hafta ABD faizine paralel seyretmeye başladı. Yakın vadede ABD, Almanya gibi ülkelerde tahvil faizleri yükseldikçe ( bu cephelerden para çıktığına işaret edecek, çıkan para hisse marketlerine yönelecektir ) borsaların ailece yukarı gideceğini, aksi olduğunda ve faizler aşağı gelmeye devam ettiğinde borsaların da değer kaybetmeyi sürdüreceğini düşünüyoruz. Türkiye ekonomisi gelişmelerden nasıl etkilenir? Gelelim bizim cepheye. Geçen haftaya kadar içeride inen cama çerçeveye karşın piyasalarda aşırılaşan bir reaksiyonla karşılaşmamış, ister istemez ekonominin sağlam temeller üzerinde olmasına ülkece sevinmiştik. Biz baştan beri Türkiye nin bir ekonomik krize girmeyeceğini savunuyor, bu görüşümüzü borcu az olanın derdi de riski de az olur gerekçesine ve yurtdışında asayişin berkemal olmasına dayandırıyoruz. Bununla birlikte 17 Aralık faktörünün ekonomik kesimleri frene basmaya ittiğini içeride sosyal-siyasal tansiyon hızla düşmezse 2014 ilk yarısında Türkiye ekonomisinin büyüme refleksinin güçlü biçimde sekteye uğrayabileceğine dikkat çekiyoruz. Geçen hafta pek çok yerli ve yabancı kuruluş bu durumu ön plana çıkardı ve Türkiye ekonomisinin 2014 yılına ilişkin büyüme tahminlerinde revizyona gitti. Biz gerek içeride hız kesmeyen gerek ise dışarıda esmeye başlayan negatif rüzgarın etkisi ile 2014 yılının en azından ilk çeyreğinde büyüme aktivitesinin sert bir biçimde darbe yiyebileceğini, ancak yılın ikinci yarısından itibaren yaraların sarılacağını ve sene bütününde kaybın kısıtlı kalacağını düşünüyoruz. BIST puana düşer mi? Önceki haftalarda FED in varlık alımlarını azaltma kararının 2013 yılı boyunca yeterince fiyatlandığını düşündüğümüzü bu nedenle genel konsensüsün aksine 2014 yılında gelişen ülke borsalarının gelişmiş ülke borsalarından daha iyi performans göstermesini beklediğimizi, Borsa İstanbul un da bu rüzgardan pozitif etkileneceğini tahmin ettiğimizi paylaşmıştık. Gerek bu görüş gerek ise BIST e ilişkin olarak puanı hisse fiyatları için çok ucuz, 2014 sonu için puanı normal bulduğumuza yönelik değerlendirmelerimiz geçerliliğini koruyor. Şimdi kısa vadede BIST gerek içsel gerek dışsal faktörler ile ne kadar değer kaybedebilir, puan çok ucuz değerleri ihtiva ediyorsa da aşırı ucuz diye sıfatlandırılabilecek fiyatlamada N noktası hangi seviye olabilir sorusuna yanıt arayalım. Aşırılaşma adreslerini ararken teknik analizde bizim en çok itibar ettiğimiz gösterge bollinger bantlarıdır. Fiyatları ve sahip olduğu momentumu dikkate alarak bu gösterge aşağıda ve yukarıda bir otobanın kenarında yer alan bariyerler gibi fiyatların olağan akışın dışına çıkması durumunda savrulabileceği değerlere yönelik dikkate değer fikirler verir.

4 BIST $ bazı aylık veriler ( ) Yukarıda aylık dolar bazı veriler dahilinde BIST 100 endeksinin geride kalan 20 yıldaki seyri yer alıyor. Bizim Mayıs 2013 itibarı ile BIST puanın üzerine çıktığında aşağı yönlü bir savrulma riskine dikkat çekmemizin en önemli gerekçesi olan bu gösterge şimdi tersi bir duruma işaret ediyor. Yukarıda yer alan grafikte açıkça görüleceği üzere BIST 100 endeksi ufak tefek ve geçici ihlaller dışında 21 periyot üssel bollinger bandının ( kırmızı bant ) alt zarfını aşağı geçmiyor ve bu aşırılaşma adresini her test ettiğinde 18 ay içinde bu seviyenin asgari % 70 üzerine sıçrama kaydediyor. Okurlar haklı olarak kızacak ve madem bu kadar istikrarlı sonuç veren bir gösterge vardı neden bugüne kadar paylaşmadın diyecekler. 1- Her teknik gösterge yanılgı riski içerir. Bugüne kadar olanların istatistiksel bir önemi olsa da geleceğe dönük bir teminat olamazlar periyot dolar bazı üssel bollinger bandının özellikle de alt zarfı 1992 yılından bugüne sadece 4 kez test edildi. Başka bir deyişle fiyatların bu aşırılaşma bariyerine gerilemesi istisnai bir vaka. 3- Herhangi bir düşüş trendi bu destek bandına kadar sürecek diye bir kural yok. Geride kalan 22 yılda yaşandığı üzere kolaylıkla fiyatlar bu destek bandı test edilmeden de yukarı dönebiliyor. Bollinger bantları düşüşün nereye kadar süreceğine değil, nereye kadar sürebileceğine yani N noktası arayışlarına yanıt üretiyor. 4- Biz 2013 mayıs ayında yaşanan aşağı yönlü savrulmanın gerek o zaman gerek süreç içerisinde bu düzeyde bir geri çekilmeyi beraberinde getireceğini düşünmüyorduk. FED, Gezi, 17 Aralık derken dolar bazında değer kaybı % 46 ya ulaştı ve bizim beklentilerimizin üzerine çıktı. Şubat 2014 verileri itibarı ile N noktalarını ararken yararlandığımız bu destek bandı dolar bazında BIST 100 için puanda olacak ki cari kur olan 2,33 ile TL karşılığı puana denk gelse de borsa düşer dolar da yükselmeyi sürdürürse TL bazı karşılığının puana ( * 2,45 ) yakın olabileceğini söyleyebiliriz. BIST bandına düşmeden ibreyi yukarı çevirebilir mi? Yine çok yararlı bulduğumuz ve geçmiş yıllarda paylaştığımız BIST 100 $ logaritmik trend desteği puanda olup, cari değerler ile puana denk geliyor. BIST $ bazı haftalık veriler ( logaritmik ) Yukarıda yer alan grafik BIST in ana eğilimini belki de en güzel ortaya koyan görsellerden biridir arasında üst kanalda, 2008 sonrası alt kanalda devam eden yukarı yönlü eğilim hemen hemen her yıl dolar bazında ortalama % 16 lık artışa işaret ediyor.

5 Biz Türkiye ekonomisinin geride kalan 8 ay içinde yaşanan lokal gelişmelerin etkilerini 2014 ilk yarısında hissedebileceğini düşünmekle birlikte finansal piyasaların reel ekonomiden 6 ay önce hareket etme geleneği dahilinde BIST in bu faktörleri büyük ölçüde fiyatladığı görüşündeyiz. Bu bakıma kaybedilen veya sekteye uğrayan 2014 ilk yarısını takiben Türkiye ekonomisinin yılın ikinci yarısından itibaren potansiyel büyüme hızı olan yıllık % 4 5 bandına geri dönebileceğini, Türkiye piyasalarının aşırılaşan satışlar eşliğinde bu beklentiyi 2014 ilk çeyrek içinde ( yerel seçim öncesi ) satın almaya başlayacağını tahmin ediyoruz. Bu bağlamda BIST 100 endeksinin aşırılaşma adresini test etmeden logaritmik trend desteği olan civarından da ibreyi yukarı çevirebileceği görüşündeyiz. Meseleye bir atarı oyunu gibi bakmayıp, her yıl düzenli kar eden şirketlerden kurulu bir borsa ana eğilim olarak yükselişi sürdürecektir penceresinden bakarsak, 8 aydır süren düşüş trendinde dolar bazında % 46 yı bulan iskonotoya ulaşan BIST 100 adına aşağı yönlü marjın kısıtlı, yukarı yönlü marjın ise sanılandan çok daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Strateji Peki ama ne zaman? İşte gerek yurtdışında geçen haftanın ikinci yarısında baş gösteren negatif hava gerek ise içeride süren yüksek gerilim kısa vadede pupa yelken bir rallinin önündeki en büyük engeller. Yurtdışında hakim olan ve içeride döviz kurlarına ve faizlere güçlü biçimde yansıyan negatif havayı şiddetli ama kısa süreli ( en kötünün 2 hafta içinde görülmesi ihtimalini yüksek buluyoruz ) bir türbülans olarak görüyor, ne dışarıda ne içeride kalıcı bir krize dönüşmesini beklemiyoruz. Gerek ülke bazında gerek dünya genelinde ekonomik veya finansal krizler ( 1998 Asya Krizi, 2001 Türkiye Krizi, 2008 Mortgage ) hep büyümenin irtifa kaybettiği dünya genelinde durgunluğun hakim olduğu dönemlere denk gelmiştir. Dünya genelinde günümüz şartlarında olduğu gibi ekonomik aktivitenin zayıf olmadığı dönemlerde finansal piyasalardaki panik ataklar geçici türbülanslar olarak kalmış, reel ekonomiler üzerinde etki göstermemiştir. Ya dünyaya ayak uydurup TCMB ye meydan okuyan USD? Ocak ayında USD/TRL % 8,7 değer artışı kaydederken BIST deki geri çekilme % 5 ile sınırlı kaldı. Oysa geleneksel fiyatlamada dövizdeki değişimin iki katını borsada ( dolar % 5 yükselirse borsa % 10 düşer veya dolar % 3 düşerse borsa % 6 yükselirdi ) görür, başka bir deyişle BIST de daha keskin matem veya kutlamalara şahit olurduk. Ocak ayında bu döngünün yumuşaması yukarı gidemeyen BIST 100 ün aşağı yönlü hareketlere de nazlanarak katıldığına işaret ediyor. Önümüzdeki haftalarda döviz kurlarındaki olası yükselişlerin BIST üzerinde ( dolar bazında ucuzluğu arttırdığı için ) hava yastığı etkisi göstermeyi sürdüreceğini tahmin ediyoruz. Toparlarsak önümüzdeki 2 hafta içinde yurtdışı kaynaklı baskı ile yukarı yönlü atakların marjı ve şansı kısıtlı kalsa da, aşağı yönlü marjın da kısıtlı olduğunu, çok ucuz ile aşırı ucuz arası bir bölgede dalgalanan fiyatların hisse senedi yatırımlarını koruma ve arttırma adına uygun olduğunu, Öngörülmesi hayli güçleşen kısa vadeye yönelik hamleler yapmak yerine aylık bir vadeye konsantre olarak strateji geliştirilmesinin daha emniyetli & doğru olacağını düşünüyoruz. PUSULA VEDA EDİYOR 6,000 aboneye ve foreks & matriks kullanıcılarına yönelik olarak hazırladığımız strateji raporu pusulayı, 2014 yılı içinde yazılı medyada bir köşe yazısına dönüştürmek üzere sonlandırıyoruz. Lafı dolandırmadan açık, net biçimde kişisel görüşlerimizi paylaştığımız bu yazı dizisinde elden geldiğince temel, teknik, takvim, ve ritim analizlerinden sentezler oluşturduk. Gerek yurtiçi gerek ise yurtdışı

6 piyasalarda oluşan ve oluşacağını öngördüğümüz eğilimleri dayanaklarımız ile bu hafta borsa ne olur kısır döngüsüne kapılmadan okurlara aktarmaya çalıştık. Kimi zaman doğru çıkan öngörülerin coşkusunu, kimi zaman da yanılmış olmanın hüznünü yaşadık. Ancak elastik söylevlerden kaçınma ilkemizden ve cesaretimizden asla taviz vermedik. Pusulanın yoluna hangi medya kuruluşu ile devam edeceği henüz belli değil. Görüşmeleri şubat ayında başlatıp, mart sonuna kadar tamamlamayı planlıyoruz. Bizden desteğini esirgemeyen okurlar başta olmak üzere, bugüne dek zaman ayırıp okuyan herkese teşekkür ediyor, yazılı medyada yayınlanmaya başladığı zaman haberdar olmak isteyenlerden adresine atmalarını rica ediyoruz. Hazırlayan : Eral Karayazıcı ekarayazici@gedik.com Twitter Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir ve sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım sorumlu değildir.