EĞITIMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME TEKNIKLERI. DR. AYŞEGÜL FıRAT

Transkript

1 EĞITIMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME TEKNIKLERI DR. AYŞEGÜL FıRAT

2 DERSIN İÇERIĞI Bu dersin amacı: 1. Eğitimde ölçme ve değerlendirmenin tanımı ve önemi, 2. Ölçme-değerlendirme amaçlı kullanılacak araçlar, 3. Alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri konularında katılımcılara temel oluşturacak bilgi ve beceriler kazandırmaktır.

3 EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME Hedef (Program çıktıları) (Niçin?) İçerik (Ne?) Ölçme Değerlendirme (Ne Kadar?) Öğretme-Öğrenme Süreci (Nasıl?)

4

5 TEMEL KAVRAMLAR Eğitim Ölçme Ölçme Süreci Değişken Ölçüt Değerlendirme Hata Geçerlilik Güvenirlik Ölçüm Ölçek

6 EĞITIM SISTEMI ŞEMASı 6

7 ÖLÇME Niteliğin gözlenip, gözlem sonucunun sayılarla veya başka sembollerle gösterilmesi, Nesnelerin büyüklüğü, küçüklüğü, çokluğunu belirtme sorunudur, Bilinmeyen bir değer ya da ölçünün, bilinen bir değer ya da ölçüyle karşılaştırılmasıdır.

8 EĞITSEL ÖLÇME TEKNIKLERI Gözlem sonuçlarını tarafsız olarak belirlemede, kullandığımız ölçme araçları etkilidir: Yazılı sınavlar, ödev, proje, ders içi-ders dışı faaliyet raporları, sözlü sınavlar.

9 YAZıLı SıNAVLAR Sorular ve cevaplar yazılıdır: Açık uçlu kısa-uzun cevaplı soru, çoktan seçmeli soru Kısa cevaplı açık uçlu soru: Doğru-yanlış, boşluk doldurma, eşleştirme gibi Soruları bir komisyon hazırlamalı, Cevap anahtarı çıkarılması değerlendirmede tarafsızlık açısından önemli, Uzun cevaplı sınav kağıtları okunurken de cevap anahtarı kullanılmalı, soru soru okunmalı, başarısız olunan konularda tamamlayıcı eğitim çalışması yapılmalı.

10 ÖDEV VE PROJELER Kanaat notu! Puanlanıp sınıf geçme notuna etkisi vurgulanmalı.

11 ÖLÇME ARACıNıN NITELIKLERI Geçerlilik: ölçme aracının kullanılış amacına hizmet etme derecesi (hedefe uygunluk), Güvenilirlik: ölçme aracının kendi içindeki tutarlılık derecesi, Kullanışlılık: ölçme aracının süre ve sarf malzeme açısından ekonomik olması, ölçülecek özelliği ortaya çıkaracak nitelikte olması.

12 ÖLÇME ARAÇLARıNı HAZıRLAMA Aşamalar: Testin amacı: bilginin ölçülmesi! Soru tipi, sayısı, süresi, Soru yazma ya da seçme (madde analizi), Düzenleme, çoğaltma, Uygulama, Puanlama ve değerlendirme, Madde analizi ve testi geliştirme, Kodlama ve soru bankası oluşturma.

13 ÖLÇMEDE HATA Ölçmeciden kaynaklı: öznel puanlama, dikkatsizlik, yorgunluk Ölçme yöntem ve aracından kaynaklı: soruyu yanlış anlama, hatalı ölçme aracı (yazılı-sözlü), ölçme aracı kapsamı (çoktan seçmeli soru hazırlama ilkeleri!). Ölçme işlemi yapılan ortamdan kaynaklı:fizik koşullar (sıcaklık, havalandırma, gürültü ) Ölçme işlemi yapılan bireyden kaynaklı: stres, heyecan, korku, uykusuzluk

14 DEĞERLENDIRME Ölçme sonucunu, bir ölçütle karşılaştırarak, bir değer yargısına ulaşma işi, karar verme süreci. Üç temel öğe: ölçüm, ölçüt, işlem. Ör: Öğrencinin sınavlardan aldığı puan ortalaması ölçüm, sınıf geçme notu ölçüt, ikisinin karşılaştırılması ise işlemdir.

15 NEDEN DEĞERLENDIRME? Öğrenimin kazanımlarını belirleme, Öğrenmeyi anlamlı ve derin hale getirmek amacıyla dönüt sağlama, Gelecekteki öğrenme ihtiyaçlarını belirleme, Öğretme stratejilerinin ve program içeriğinin tutarlı ve etkili olup olmadığını izleme

16 DEĞERLENDIRME VE TEST ÇEŞITLERI Tanılayıcı (Diagnostic) Biçimlendirici (Formative) Düzey Belirleyici (Summative) Yetiklik (Aptitude) Tanıma (Diagnostic) Yerleştirme (Placement) Muafiyet (Exemption) Biçimlendirici (Diagnostic process) Sınav (Examination) a) Kısa sınav (quiz) b) Ara sınav (monthly) Bitirme sınavı (final) a) Başarı (Achievement) b) Yeterlilik (proficiency) Giriş (input) Süreç (process) Çıkış (output)

17 EĞITIMIN DEĞERLENDIRILMESI Tepki değerlendirme: katılımcıların program hakkındaki duygu ve düşünceleri; günlük değerlendirme, görüşme, formlar, grup tartışmaları aracılığıyla toplanabilir (bir önceki oturumun geri bildirimi)

18 EĞITIMIN DEĞERLENDIRILMESI Öğrenmeyi değerlendirme: katılımcıların elde ettiği ilke, olgu, teknikler konusunda veri elde etmeyi amaçlar. Eğitimin hedefi doğrultusunda farklı ölçme araçları kullanılır: Bilişsel (cognitive) alanda ön test, ara sınav, son test; duyuşsal (affective) alanda tutum ölçmek için role play gibi benzetimler; psiko-motor alanda işlem basamakları bulunan kontrol listeleri (check-list).

19 EĞITIMIN DEĞERLENDIRILMESI Davranışı değerlendirme: Davranışın eğitim öncesi ve sonrasının karşılaştırıldığı aşamadır. Gözlem raporları, ölçekler, günlükler, verimlilik ölçümleri, anketler kullanılır.

20 EĞITIMIN DEĞERLENDIRILMESI Sonuçların etkisini değerlendirme: Kalite kontrol ölçümleri: maliyet-etkilik hesapları, iş kazaları, şikayetler, işe gelememe sıklığı gibi

21 İZLEME VE BAŞARı TESTLERININ GELIŞTIRILMESI Eğitim Fakültesi, Test Uzmanı! Geri bildirim sağlamalı, Güvenilir ve geçerli olmalı, Madde analizi çalışmalarına yer verilmeli, Soru bankası oluşturulmalı, Gizlilik!

22 MADDE ANALIZI Madde, ölçme ve değerlendirmede, test soruları için kullanılan terimdir. Soru ve seçenekler üzerinde yapılan çalışmaya da madde analizi denir. Madde güçlüğü, maddenin ayırıcılık gücü gibi sonuçlara ulaşılarak, istenilen niteliklerde bir test geliştirmeyi hedefler, Soruların zorluk-kolaylık düzeyine göre arşivlenmesini sağlar.

23 NOT VERME Geçme-kalma durumunu bildiren bir ölçü, Mutlak değerlendirme: öğrencinin başarısı başka öğrencilerden bağımsız olarak hesaplanır. Bağıl değerlendirme: Öğrenci başarısı başka bir değişkenle kıyaslanır (genellikle sınıf ortalaması)

24 YETERLILIĞE DAYALı EĞITIM: BECERI GELIŞTIRME VE DEĞERLENDIRME ARAÇLARı Öğrenim rehberlerinde sunulan standart işlem basamaklarının yazılı olduğu öğrenim rehberleri Üç düzey: beceri kazanma, beceride yeterlilik, beceride ustalık. Ör: Kan basıncı ölçme öğrenim rehberi

25 YETERLILIĞE DAYALı EĞITIM: BECERI GELIŞTIRME VE DEĞERLENDIRME ARAÇLARı Değerlendirme rehberleri (kontrol listesi-check list), gözlem formları, Rehberde anahtar basamaklar ve ana görevler yer alır, Sayısal değerlendirme: Geliştirilebilir, yeterli,usta gibi çok düzeyli ölçekler kullanılabilir (dereceli puanlama ölçeği), Geçme-kalma sistemi: Kontrol listesinde yeterli-yetersiz, evethayır şeklinde işaretlenir Ör: Kan basıncı ölçme değerlendirme rehberi.

26

27 PROBLEME DAYALı ÖĞRENME YAKLAŞıMı Tanışma-ısınma Öğrencilere temel tıp bilgilerini kullanabilecekleri bir hastalık senaryosu verilir, Öğrenim hedefleri önceden belirlenir (öğrenci-eğitici) Konu tartışılır, teoriler geliştirilir, eksik bilgiler araştırılıp tamamlanır (literatür tarama: kitap ve yayın), Öğrenci ve eğitici geri bildirimleri alınır.

28 YENI ÖĞRENME PROGRAMLARı Etkin Öğrenme: bireyin öğrenme sürecine etkin katılımı sağlanır Süreç değerlendirme, performans değerlendirme, grup çalışması, yaratıcı etkinlik sunumu değerlendirilir.

29 YENI ÖĞRENME PROGRAMLARı Çoklu zeka kuramı: Bireylerin farklı öğrenme biçimlerini, yetenek ve eğilimlerini dikkate alır. Süreç de değerlendirilir. Öğrenciye ve veliye değerlendirme sorumluluğu yüklenir. Çoklu ya da çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencinin yetenek ve potansiyeli ile ilgili bilgi edinilir ve geri dönütler sağlanır.

30 YENI ÖĞRENME PROGRAMLARı Yapılandırmacı yaklaşım: Öğrenmenin kalıcılığı esastır, üst düzey bilişsel becerileri hedefler. Ölçme ve değerlendirmede amaç öğrenene yardımcı olmaktır. Öğrenenleri birbirleri ile karşılaştırmak yerine paylaşımlarını arttırmak, süreci de değerlendirmek (öğretmen-öğrenci işbirliği esastır)

31 İŞBIRLIĞINE DAYALı ÖĞRENME Grup çalışması esastır, Akrandan öğrenme, uyum, yardımlaşma, sorunlarla başedebilme, paylaşma, liderlik gibi sosyal beceriler kazandırır. Takım ve bireysel olarak değerlendirilirler. Rapor sunma, tartışma, sorumluluk,araştırma gibi becerileri değerlendirilir.

32 YENI ÖĞRETIM PROGRAMLARıNDA ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME Sonuç yanında sürece de odaklı, Performansa dayalı görevlere önem verme, Öğretimin her aşamasında ölçme ve değerlendirme etkinliği gerçekleştirme, Etkili ve zamanında geri bildirime önem verme, Çok yöntemle ölçme, Ne kadar ve nasıl öğrenildiğini tespit etme, Rekabet yerine işbirliğini destekleme.

33 TEŞEKKÜRLER