T.C. ESKĠġEHĠR OSMANGAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 17.ULUSAL ERGONOMĠ KONGRESĠ

Transkript

1 T.C. ESKĠġEHĠR OSMANGAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 17.ULUSAL ERGONOMĠ KONGRESĠ DeğiĢen Türkiye ve Ergonomi EKĠM 2011 BĠLDĠRĠ ÖZETLERĠ EDĠTÖRLER Prof.Dr. Emin KAHYA ArĢ.Gr. Yeliz BURUK 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR i

2 ONUR KURULU Prof.Dr. Hasan GÖNEN Prof.Dr. A. Fahri ÖZOK Prof.Dr. Canan ÇĠLĠNGĠR Prof.Dr. Sevgi ġensöz EskiĢehir Osmangazi Üniv. Rektörü Türk Ergonomi Derneği BĢk. Öğretim Üyesi (ODTÜ) EskiĢehir Osmangazi Üniv. MMF Dekanı DÜZENLEME KURULU Prof.Dr. Doğan EROL Prof.Dr. Serpil AYTAÇ Prof.Dr. Mustafa KURT Prof.Dr. Emin KAHYA Prof.Dr. A.Sermet ANAGÜN Doç.Dr. Nil ARAS Yrd.Doç.Dr. Ġnci SARIÇĠÇEK Yrd.Doç.Dr. Berna ULUTAġ EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Gazi Üniversitesi EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Anadolu Üniversitesi EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi YÜRÜTME KURULU Prof.Dr. Doğan EROL Prof.Dr. Emin KAHYA Yrd.Doç.Dr. Ġnci SARIÇĠÇEK Yrd.Doç.Dr. Berna ULUTAġ ArĢ.Gr. N. Fırat ÖZKAN ArĢ.Gr. F.Burçin ÖZSOYDAN ArĢ.Gr. Yeliz BURUK Kongre BaĢkanı Üye Üye Kongre Sekreteri Üye Üye Üye 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR ii

3 BĠLĠM KURULU Prof. Dr. A.Ġhsan ACAR Ankara Üniversitesi Prof. Dr. Alaettin SABANCI Çukurova Üniversitesi Prof. Dr. Behice DURGUN Çukurova Üniversitesi Prof. Dr. Gülseren KURUMER Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Tunç DEMĠRBĠLEK Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Fazilet N. ALAYUNT Ege Üniversitesi Prof.Dr. Emin KAHYA EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Prof.Dr. Doğan EROL EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa KURT Gazi Üniversitesi Prof. Fatma ÖZTÜRK Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Hasan EFE Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK Ġstanbul Kültür Üniversitesi Prof. Dr. Emel ÖZCAN Ġstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Fethi ÇALIġIR Ġstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Hulusi ACAR Karadeniz Teknik Üniversitesi Prof. Dr. CoĢkun ÖZKAN Kocaeli Üniversitesi Prof. Dr. Yasemin C. ERENSAL Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Canan ÇĠLĠNGĠR O. D. T. Ü. Prof. Dr. Velittin KALINKARA Pamukkale Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet PEKER Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. Serpil AYTAÇ Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. Fatih C. BABALIK Uludağ Üniversitesi Doç.Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi Doç. Dr. Ergün ERASLAN BaĢkent Üniversitesi Doç. Dr. Mahmut EKġĠOĞLU Boğaziçi Üniversitesi Doç.Dr. Mithat ZEYDAN Erciyes Üniversitesi Doç.Dr. Metin DAĞDEVĠREN Gazi Üniversitesi Doç. Dr. ġule ÇĠVĠTÇĠ Gazi Üniversitesi Doç.Dr. Mehmet UÇAR Kocaeli Üniversitesi Yrd.Doç. Dr. Serap SEÇKĠNER Gaziantep Üniversitesi Yrd.Doç.Dr. Suat KASAP Hacettepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Osman ENGÜR Ġstanbul Üniversitesi Yrd.Doç. Dr. Nurgül KILINÇ Selçuk Üniversitesi Öğr.Gr. Özlem KAYA Hitit Üniversitesi 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR iii

4 ÖNSÖZ Kuramsal düzeydeki bilimsel çalıģmalar ile insan meraklarının artması sonucu geliģen ve kısaca teknoloji diye adlandırabileceğimiz süreçler, insan yaģantısını umulmadık boyutlarda etkilemeğe baģlamıģtır. Örneğin, iletiģim ve biliģim teknolojileri yardımı ile dünyanın bir yöresindekiler; diğer yöresindekilerin yaptıklarından veya yapamadıklarından haberli olabildikleri için sonuçlardan etkilenmektedir. Dünyamızda yaģam kalitesindeki artıģlar sonucu uzama eğilimine giren insan ömrü, artan genç nüfus vb nedenlerle, insanların mevcut dünya kaynaklarını verimli kullanmaları gerektiğini tartıģılamaz konulardan birisi durumuna getirmiģtir. Verimlilik ilkeleri içinde sağlık ve huzur ile çalıģabilen insan sayısını artırabilmek için de insana doğal hakkı olan değeri vermek gerekmektedir. ĠĢte tam bu noktada disiplinler arası bilim olan ERGONOMĠ nin önemi, iģçi, iģveren kesimlerince kavranmıģtır. Ġnsan doğasına uyan iģ sistemi tasarlamak için ergonomi biliminin sunduğu olanakların herkes tarafından uygulanması beklenmektedir. Ergonomi Kongrelerinin bir yandan gelenekselliğinin sürdürülmesi, öte yandan amaçladığı farkına varmalar ve yararlar sürekli tarzda devam edebilsin diye; 17.Ulusal Ergonomi Kongresi de düzenlenmiģtir. Kongre ana temasını DeğiĢen Türkiye ve Ergonomi baģlığında belirlemekle; özel yaģantımızın ve iģ yaģantımızın dinamizmine vurgu yapılmak istenmiģtir. Kongreler, araģtırma, bilgi ve ilgi paylaģımı ile nerede olunduğunu görmeğe fırsat sunan birliktelikler olduğu için önemsenmelidir. 17.Ulusal Ergonomi Kongresi, Ekim 2011 tarihlerinde, Türk Ergonomi Derneği ile EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Endüstri Mühendisliği Bölümü nün ortaklaģa organizasyonu gerçekleģtirilmiģtir. Son 5 yıl içinde Ergonomi Kongrelerinde bildirisi olan meslekdaģlarımıza, Türkiye de Ergonomi ile yakın ilgisi olduğu düģünülen tüm bölümlere ve ürün tasarımı ile ilgili iģletmelere kongre hakkında bilgilendirme mesajı, broģür ve afiģ gönderilerek; kongremiz etkin bir Ģekilde tanıtılmak istenmiģtir. Kongreye 117 bildiri özeti gönderilmiģ olup; her bildiri özeti, farklı üniversitelerden iki akademisyen Bilim Kurulu üyeleri tarafından incelendiğinde; bildirilerin 108 i sözlü sunuma, 9 u ise poster sunuma değer görülmüģtür. Kongreye kayıt yaptırarak bildiri sunacak yazarlar esas alındığında, 7 si poster olmak üzere 105 bildiri, 5 muhtelif iģletmelerden uygulama çalıģmaları ve bir resim sergisi, her oturumda 4 salonda olmak üzere 8 oturumda planlanmıģtır. Kongreye katılım isteğinin, geçmiģ dönemlerde gerçekleģen kongrelerden fark edilir miktarda fazla olması, 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR iv

5 ergonomi disiplinden beklenen yararların ve farkındalığın artacağı umudunu güçlendirmektedir. Bu kongrede, geleneksel sunum ve panelin yanı sıra; çalıģtaylar ile maddi ödüllü öğrenci proje yarıģması da planlanmıģ; ancak yeterli katılım olamadığı için her iki etkinlik de gerçekleģtirilememiģtir. Kongre düzenleme kurulu üyelerinin, EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi yanı sıra Anadolu Üniversitesi (EskiĢehir), Gazi Üniversitesi (Ankara) ve Uludağ Üniversitesi (Bursa) nden ilgili bölümlerinin öğretim üyelerinden belirlenmiģ olmasıyla; farklı görüģ, disiplin, alıģkanlık ve dinamizmlerden yararlanılmak istenmiģtir. Ayrıca, bu kongrede mümkün olabildiğince uygulamadaki insanlarla, akademisyenlerin, araģtırmacıların bilgi ve deneyim paylaģımına uygun ortam hazırlanmak istenmiģtir. 17. Ulusal Ergonomi Kongresi ne destek veren üniversitemiz üst yönetimine, idari-teknik ve akademik birimlerine, bildiri özeti gönderenlere, bildiri özetlerini değerlendiren Bilim Kurulu üyelerine, kongrede hizmet eden bölümümüz Endüstri Mühendisliği Öğrenci Topluluğu öğrencilerine, kongre salonu görevlilerine, kongremizi maddi ve manevi destek veren, baģta ana sponsorlar Tupperware A.ġ. ve Ford-Otosan A.ġ. Ġnönü Tesisleri ile kongremizi destekleyen; T.C. EskiĢehir Valiliği, EskiĢehir BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı, MMO EskiĢehir ġb., EskiĢehir Sanayi Odası, Eti Holding A.ġ., Hisarlar Holding A.ġ., Güral Porselen A.ġ., Hatemoğlu A.ġ., Sarev A.ġ., Peyman A.ġ., Kurukahveci Mehmet Efendi, Eker Süt Ürünleri A.ġ. yetkililerine en içten teģekkürlerimizi sunarız. Kongrenin beklenen yararı sağlaması dilekleriyle, sağlıklı ve baģarılı kalınız. Prof. Dr. Doğan EROL Düzenleme Kurulu BaĢkanı 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR v

6 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa ANTROPOMETRĠK TASARIM 1 Yüksek Öğretim Öğrencileri Ġçin Ergonomik Sıra Ve Masa Tasarımı Emin KAHYA, Emre GÜLSEREN, Eda GELEN, Sabiha AYDIN Muğla Üniversitesi Öğrencilerinin Antropometrik Ölçülerinin Belirlenmesi Ertan ÖZEN, Hasan EFE, Ali KASAL, Nadir YILDIRIM El Antropometrisinin Görüntü Analiz Yöntemi Kullanılarak Belirlenmesinde Paralaks Hataları Abdullah BEYAZ, Ramazan ÖZTÜRK, Ali Ġhsan ACAR Mobilya Üretim ĠĢçilerinin Antropometrik Verilerine Göre Tezgah Yüksekliklerinin Belirlenmesi (Alan ÇalıĢması) Taner TAġDEMĠR, Kemal ÜÇÜNCÜ, Yasin BALABAN, Aytaç AYDIN BĠLĠġSEL ERGONOMĠ 6 Web Sitesi Tasarımında BiliĢsel Ergonominin Önemi Banu AKGÜN, Emre Özgür BULDUK Bir Fakülte Personelinin Zihinsel ĠĢyükünün Bulanık Ve HiyerarĢik Değerlendirilmesi Ergün ERASLAN, Elif ĠSMAĠLOĞLU Bankamatik Sistemlerinde Ergonomik Arayüz Tasarımı Ve Kullanılabilirlilik Gizem AKALP, Ebru YENĠMAN, Utku AYTAÇ Yolcu Uçaklarının Kokpitlerinde Ergonomik Faktörlerin Uçak Kazaları Açısından Ġncelenmesi Erdener ÖZÇETĠN, Mümtaz S. ERDEM Uzaktan Öğrenimde Ergonomi Ebru YENĠMAN, Gizem AKALP Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR vi

7 Cep Telefonlarından Ġnternete EriĢimin Ergonomik Açıdan Ġncelenmesi Berna ULUTAġ, Fırat ÖZKAN ESOGU EM Bölüm Web Sitesinin Ergonomik Açıdan Değerlendirilmesi Fırat ÖZKAN, Berna ULUTAġ Pilot ĠĢyükü Ġle Pilot Hatalarının ĠliĢkisinin Ġncelenmesi Ebru YAZGAN, M.Önder ÖZLER, Asuman ÖZGER Havacılıkta Ġnsan Hatası Ve Kazalar Ġle Ġlgili AraĢtırma ÇalıĢmaları Ebru YAZGAN, Doğan EROL Havacılıkta Ġnsan Kaynaklı Bakım-Onarım Arızaları Asuman ÖZGER, Ebru YAZGAN Gri ĠliĢkisel Analiz Ve Gri Çoklu Karar Verme Yöntemleri Ġle E-Haber Web Sitelerinin Değerlendirilmesi Elif Kılıç DELĠCE, Salih ZEGEREK Sayfa ÇALIġMA HAYATININ KALĠTESĠ VE ERGONOMĠ 18 AraĢtırma Görevlileri Üzerinde Stres OluĢturan Örgütsel Faktörler (KTÜ Örneği) Kemal ÜÇÜNCÜ, Taner TAġDEMĠR, Aytaç AYDIN, IĢıl AKYÜZ Mobilya Ġmalatı Yapan Küçük Ve Orta Ölçekli ĠĢletmelerde ÇalıĢma Ergonomisinin AraĢtırılması Onur ÜLKER BaĢarılı Sürdürülebilir Ġnovasyon Ve ÇalıĢan Memnuniyetine Etkisi Hüsamettin BAYRAM, Ramazan ġahġn, Mustafa KURT Madencilik Sektörü Yöneticilerinin ĠĢ Stresine ĠliĢkin Bir ÇalıĢma - Bir Maden ĠĢletmesi Uygulaması- Cemile GÜRÇAY ÇETĠN, Mehmet ÖZGAN Esenboğa Meydan Kontrol Kulesi nde Stres Faktörlerinin Topsis Yöntemi Ġle Değerlendirilmesi Nevra YAMAN, Ediz ATMACA Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR vii

8 Otomotiv Sektöründe ÇalıĢan ĠĢgörenlerin ĠĢ Kıyafetlerine ĠliĢkin Memnuniyet Durumlarının Belirlenmesi Saliha AĞAÇ, Saliha ÖZELMAS KAHYA, Nalan GÜRġAHBAZ, Meyrem ARGA ġahġnoğlu ÇalıĢanların Performansını Olumsuz Etkileyen Faktörler E. Sertaç ARI, Hediye KIRLI, Mümine KAYA Üretim Teknolojilerinin ĠĢgören Açısından Değerlendirilmesi (Hazır Giyim Sektörü-Çorum Ġli Örneği) Özlem KAYA, Fatih ÖZÇALIK Sporda Ergonomi Mahmut EKġĠOĞLU ÇalıĢma YaĢamının Kalitesi Üzerinde Etkili Bir Araç: Kalite Çemberleri Özay Umut TÜRKAN Vardiyalı ÇalıĢma Çizelgelerinin HemĢireler Ġçin Değerlendirilmesi Berna ULUTAġ, Havva ÇANKAYA Sayfa EĞĠTĠM ERGONOMĠSĠ 30 Ergonomi Dersi Alan Ve Almayan Öğrencilerin Ergonomi Algı Durumları Emre Özgür BULDUK, Tufan SÜREN, Sıdıka BULDUK Üniversite Öğrencilerinin Dizüstü Bilgisayar Kullanım Durumlarının Ergonomik Açıdan Ġncelenmesi Fatma ARPACI, ġadan TOKYÜREK Kullanıcı Merkezli Tasarım Eğitimi: Ergonomi Dersi Örneği Burçak ALTAY Ġlköğretim Dersliklerinde Renk Ergonomisi: Trabzon Örneği Muteber ERBAY, Tülay ZORLU Ġlköğretim Dersliklerinde Ergonomik Açıdan Bir Değerlendirme: Trabzon Örneği Tülay ZORLU, Muteber ERBAY Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR viii

9 Sayfa ENGELLĠLER VE YAġLILAR AÇISINDAN ERGONOMĠ 36 Huzurevlerinde Fiziksel Çevrenin YaĢlı Ve Engellilere Uygunluğu Hamza ÇINAR, Abdurrauf TUNCER, Ali Rıza ARSLAN YaĢlılık Ve YaĢlıların Hayatını KolaylaĢtırabilecek DıĢ Mekan Tasarımları Suat KASAP Görme Engellilerin Giysi Satın Alırken KarĢılaĢtıkları Sorunlar Sevim AYDĠNÇ BÖLAT, Hatice YÜKSEL Sağlık Hizmetlerinde Engellilere Yönelik Ergonomi YaklaĢımı Z.Figen ANTMEN, S.Noyan OĞULATA, Emre DAĞAġAN Bir Üniversite YerleĢkesinin Engelli Dostluğu Düzeyinin Tespiti AĢkıner GÜNGÖR, Ozan ÇAPRAZ, M. UlaĢ KOYUNCUOĞLU YaĢlanma, Ev Güvenliği Ve Ergonomi Velittin KALINKARA Ampute Futbol Oyuncularının Vücut Özelliklerine Uygun Spor Giysisi Tasarım Uygulamaları Emine UTKUN, Ziynet ÖNDOĞAN, Serkan ÇINARLI Engelli ÇalıĢanlara Yönelik Algılanan Tutumların ĠĢ Tatmini Üzerine Etkisi Nuran BAYRAM, Metin TEKCAN, Serpil AYTAÇ FĠZĠKSEL ERGONOMĠ 45 Bir Gürültü Kaynağının Çevreye Etkisinin Monte Carlo Yöntemi Ġle Ġncelenmesi R. Aykut ARAPOĞLU, Semih ERGĠN Ġntegral Hesap Kullanılarak Sürekli Bir Gürültü Kaynağının Çevreye Etkisinin Ġncelenmesi Semih ERGĠN, R. Aykut ARAPOĞLU Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR ix

10 Sinir Sisteminin Fonksiyonel Anatomisi Ve Ergonomi Behice DURGUN Farklı Fakültelerdeki Öğrencilerin Görme Yeteneklerinin Ölçülmesi Ve Sonuçların Veri Madenciliği Ġle Değerlendirilmesi Serap ULUSAM SEÇKĠNER, Yunus EROĞLU, Nevcihan TORAMAN Ses Dağıtıcı Elemanların Sesin Nesnel Parametreleri Üzerindeki Etkisinin Sultanbeyli Kültür Merkezi Çok Amaçlı Salon Örneğinde AraĢtırılması Mustafa KAVRAZ Radon Gazının Kömür Ocağında ÇalıĢan ĠĢçiler Üzerindeki Etkisi Sefa UZBEY, Eyüp TEL, Nesli ALBAYRAK Ergonomik Açıdan Gürültü Problemi Ve Tekstil Sektöründe Analizi Emre ÖZEL, Mustafa TÜRENGÜL Sayfa Ġġ GÜVENLĠĞĠ 53 ĠĢçi Sağlığı Ve ĠĢ Güvenliği Kavramının ĠĢçi, ĠĢletme Ve Ülke Ekonomisi Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Özay Umut TÜRKAN Motorlu Testere Operatörlerinin ĠĢ Güvenliğine ĠliĢkin Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi Muvaffak Osman ENGÜR Tarımda Kullanılan Ġlaçlama Makinalarında ĠĢ Güvenliği Hakan VELĠOĞLU, Okray OREL, Ali Ġhsan ACAR, Ramazan ÖZTÜRK Boru Endüstrisinde Bir ĠĢ Sağlığı Ve Güvenliği Analizi: Doğrama ĠĢi Mahmut EKġĠOĞLU, E. ÖZCAN, M. BAHÇECĠOĞLU, F. KÜÇÜKER, A. ÜNLÜ, Ali ĠġERĠ Bir Mobilya Fabrikasında ÇalıĢanların Makinalara Yatay Ve Dikey ġekilde Parça TaĢımasından Dolayı Kaynaklanan Zorlanmaların Engellenmesi Ve ÇalıĢma Verimliliğini Arttırıcı Yöntem Seçimi Onur ÜLKER, Haldun Ender ERDEM Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR x

11 ĠĢ Sağlığı Ve Güvenliğinde Risk Değerlendirme Ġçin Alternatif Bir Yöntem Önerisi Gökhan ÖZÇELĠK, Metin DAĞDEVĠREN, Mustafa KURT Ormancılık Faaliyetlerinde Risk Değerlendirmesi Saliha ÜNVER, H.Hulusi ACAR Hayvancılık Sektöründe ĠĢ Güvenliği Ve Muhtemel Risklerin Değerlendirilmesi Erdal ÖZ, Fazilet N. ALAYUNT Elektrik Üretim Tesislerinde Meydana Gelen ĠĢ Kazalarının Analizi Mustafa KURT, Hüseyin CEYLAN Havacılık Kazalarında UçuĢ Ekibi Faktörünün Analizi Ve Yeni Bir Model Önerisi Emel KIZILKAYA AYDOĞAN, Cevriye GENCER, Ertuğrul ALTUN Sayfa Hazır Giyim Üretiminde ĠĢ Kazaları Risk Faktörlerinin ÇalıĢan GörüĢlerine Göre Değerlendirilmesi: Örnek Bir Uygulama Nurgül KILINÇ, Ayçin TAġOLUK Tarım Arabaları Ġle ÇalıĢmada Kaza Analizleri Mesut GÖLBAġI, Okray OREL, Ali Ġhsan ACAR, Ramazan ÖZTÜRK The Impact Of Laptop And Desktop Computer Workstatıons On Human Productıvıty Orhan KORHAN, Amir Hossein Habibi ONSORODI Çay TaĢıyan Kadınlarda Kas Ġskelet Sistemi Maruziyetinin Değerlendirilmesi Birsen ÇELĠK Bağcılıkta Terbiye Sistemlerinden Kaynaklanan Kas-Ġskelet Rahatsızlıkları Ve Ergonomik Düzenlemeler Elif Ceren KALINKARA, Velittin KALINKARA Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xi

12 Montaj ĠĢçilerinde Görülen Fiziksel Rahatsızlıklar Ve Risk Faktörleri Üzerine Bir Literatür AraĢtırması Banu GÜNER, Servet HASGÜL HemĢirelerde Diz Ağrısı, ÇalıĢma Postürü ve Fiziksel ĠĢ Yükü Arasındaki ĠliĢkiler R.Nesrin DEMĠRTAġ, Özge BOLLUK Ġmalat Sektöründe KarĢılaĢılan Kas Ve Ġskelet Sistemi Hastalıkları: Literatür AraĢtırması, Gelinen Nokta Yeliz BURUK, Gülcan GOCUKLU Tarım Makinaları Ġmalatı Yapan Bir ĠĢletmede ÇalıĢma DuruĢlarının Analizi Ali Yavuz ġeflek, Kazım ÇARMAN Owas Metodu Ġle ÇalıĢma DuruĢlarının Ġncelenmesi Etiket Ve Matbaacılık Sektöründe Bir Uygulama Umut H. ĠNAN, Alper A. YILDIRIM, Cenk KARACĠN, Cansu YILMAZ Bilgisayar Kullanıcılarında ĠĢe Bağlı Üst Ekstremite Kas Ġskelet Hastalıklarının Prevalansı Ve Risk Etkenleri Emel ÖZCAN, Sina ESMAEILZADEH, IĢık ÖZCAN, Tuğba BAYSAK Bilgisayar Kullananlarda ÇalıĢma Ortamının Ergonomisi Ve Kas Ġskelet Sistemi Ağrısı R.Nesrin DEMĠRTAġ, Özge BOLLUK Sayfa Ġġ ÖLÇÜMÜ VE PERFORMANS DEĞERLENDĠRMESĠ 76 Çok Nitelikli Personeller Ġçin Performansa Dayalı Bir Atama Modeli Ve Uygulaması Sema ÖZÇELĠK, Metin DAĞDEVĠREN Bir ĠnĢaat Firmasında Saha ÇalıĢanlarının Performans Değerlendirmesi Hediye KIRLI, E. Sertaç ARI, Mümine KAYA ĠĢ Ölçümünde Standart Veri Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Bir Endüstri Uygulaması Burcu YILMAZ, Metin DAĞDEVĠREN, Mustafa KURT Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xii

13 Farklı Niteliklere Sahip ĠĢçiler Ġçin Montaj Hattı Dengelemesinde Ergonomik YaklaĢım Banu GÜNER, Servet HASGÜL Sayfa 80 MEKANIN ERGONOMĠK TASARIMI 81 Ergonomik Islak Mekanlar: Herkes Ġçin TasarlanmıĢ Banyolarda Dikkat Edilmesi Gereken Tasarım Faktörleri Yasemin AFACAN Muğla daki Ġnternet EriĢim Salonlarının Ergonomik Kriterler Açısından Ġncelenmesi Ali KASAL, Mehmet ACAR, Hasan EFE, Selçuk DEMĠRCĠ Bodrum, Fethiye Ve Marmaris te Bulunan Eğlence Mekanlarının Tasarım Kriterleri Açısından Ġncelenmesi Mehmet YÜKSEL, Ali KASAL, Mehmet YENĠOCAK Tasarım Stüdyolarının Ergonomik Olarak Ġncelenmesi Ve Öğrenci BaĢarısına Etkisi Hamza ÇINAR, Ali Rıza ARSLAN Kent Ergonomisinde Peyzaj Elemanlarının Rolü; Ġzmir Örneği Aslı GÜNEġ, Handan ÇAKAR, Özlem AKAT Farklı Renklerle Tasarlanan Bir YaĢama Mekanının Ġnsanlar Üzerindeki Psikolojik Etkileri Selçuk DEMĠRCĠ, Ali KASAL, Sezil ALĠYAZICIOĞLU, Mehmet ACAR Mimarlık Ve Ergonomi: Osmanlı Konut Örneklemi Ramiz ABDÜLRAHĠMOV, Serpil BAġLILAR ALTUN Ergonomik Açıdan ÇalıĢma Yeri Düzenlemesi: Ġmalat Sektöründe Bir Uygulama Gülcan GOCUKLU, Yeliz BURUK PSĠKOLOJĠ VE ERGONOMĠ 90 Duygusal Ergonomi Ve Yönetsel Boyutuyla Ġnsan Performansına Etkisi Serpil AYTAÇ Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xiii

14 Duygusal Emeğin ĠĢ Tatmini Ve Tükenme Düzeyi Üzerine Etkisi Salih DURSUN, Nuran BAYRAM, Serpil AYTAÇ Afyon Tekstil ĠĢletmelerinde ÇalıĢan ĠĢçilerin Ergonomik Ve Psikolojik Açıdan Verimlilik Ve Motivasyonunu Etkileyen Etmenler Emine ESĠRGENLER, Burcu BAġARAN Hizmet Kalitesi Algısının OluĢmasında Sağlık ÇalıĢanlarının ĠĢ DavranıĢlarının Etkisi Cemile GÜRÇAY ÇETĠN, Sultan KIRDAĞLI Algılanan Eksik Yüklenmenin ĠĢ Kaynaklı Sıkıntı Ve Stres Ġle ĠliĢkisi Mustafa YaĢar TINAR, BarıĢ SEÇER Üretimde ĠĢ Monotonluğu Sorunu Ve Çözüm Yolları Özay Umut TÜRKAN ĠĢ Kaynaklı Sıkıntının ĠĢ Ve YaĢam Doyumuna Etkisi H. ġebnem SEÇER ÇalıĢanın ĠĢte Var Olamaması Üzerinde Öznel Ġyilik Halinin Etkisi Mehmet Töre YILDIRIM, Deniz TAġKAN ve Tunç DEMĠRBĠLEK Sayfa TARIM VE ORMANCILIK SEKTÖRÜNDE ERGONOMĠ 99 Ormancılıkta KiĢisel Koruyucu Elbiselerin Ve Ekipman Kullanım Durumları Ġle Meslek Kazası Geçirme Durumlarının Değerlendirilmesi Korhan ENEZ, Hulusi ACAR, Murat TOPBAġ, Burak ARICAK Bartın - Kumluca Yöresi Ormancılık Üretim ĠĢlerinde Fizyolojik ĠĢyükünün Ġncelenmesi Kenan MELEMEZ, Metin TUNAY, Tuna EMĠR Bir Tarım Traktörünün Makina Emniyet Yönetmeliği Açısından Değerlendirmesi Hakan VELĠOĞLU, Okray OREL, Hasan SĠLLELĠ, Ali Ġhsan ACAR, Ramazan ÖZTÜRK Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xiv

15 Antalya Yöresinde Tarımsal Ürün ĠĢleyen KuruluĢlarda Ergonomik Sorunlar Nahide Anıl KARAKĠTAPOĞLU, Fazilet N. ALAYUNT Sayfa 103 TEKSTĠL SEKTÖRÜNDE ERGONOMĠ YaĢ Ve Üzerinde Olan Kadınların Sütyen Alırken Ve Kullanırken YaĢadıkları Sorunlar Halime ARSLAN, Neslihan ÇAMURDAN Obez Bayanların Göğüs Çevresi Ölçüsüne Göre Diğer Antropometrik Ölçülerin Dağılımlarının Ġncelenmesi Nurgül KILINÇ, Fatma GÜRSOY, Tuğba AYSEL Genç Büyük Beden Tüketicisi Bayanların Pantolonda KarĢılaĢtıkları Model Kaynaklı Sorunların Ġncelenmesi Songül KURU, Gamze BERKER ÖZDEMĠR Büyük Beden Kadın Tüketicilerin Sütyen Kullanımında KarĢılaĢtıkları Sorunlar Tuba VURAL, Duygu ÇOLAK Sanal Mağazalardan (Web Sitelerinden) Satın Alınan Hazır Giyim Ürünlerinde Giysi-Vücut Uyumuna Yönelik Problemlerin Ġncelenmesi Birsen ÇĠLEROĞLU, Figen ÖZEREN, Hülya YILDIZ Hazır Giyim Ürünlerinde Kadınların Alt- Üst Beden Ölçü Farklılıklarından Doğan Uyumsuzlukların Belirlenmesi Fatma ÖZTÜRK, Esra OK Giysi Konforu Konusunda Türkiye deki GeliĢmeler Tuba VURAL, Ömür UÇAR, Esen ÇORUH ÜRÜN TASARIMI VE ERGONOMĠ 112 Farklı Kalıp Sistemleri Ġle Hazırlanan Etek Kalıplarının Ġncelenmesi ġule ÇĠVĠTCĠ, Huriye YILDIRIM, Hülya YILDIZ, Hacer ÖLÇER Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xv

16 EskiĢehir Kent Merkezindeki DıĢ Mekan Fıtness Spor Aletlerinin, Kullanıcılarının Antropometrik Ölçüleriyle Uyumunun KarĢılaĢtırılması Ve Bir Tasarım Önerisi GeliĢtirilmesi N. Aslı KAYA, Önder ERKARSLAN Arkadan Devirmeli Damperli Araçların Ġki Eksen Eğim Açılarının Ölçülerek Sürücüye Kullanım Kolaylığının Sağlanması Serkan DĠġLĠTAġ, Hilmi YANMAZ, Mehmet Akif BÜLBÜL Tenis Kıyafetlerinin Ergonomik Açıdan Ġncelenmesi Miyase ÇAĞDAġ, Zeynep KAYA Sayfa ÇEġĠTLĠ SEKTÖRLERDEN UYGULAMALAR 117 Robert Bosch Bursa'da Ergonomi YaklaĢımı Ve Stratejisi Hikmet GÖRGÜLÜ Ergonomi Uygulamaları Ve ĠyileĢtirmeler Yıldıray KAYA Ofis Ergonomisi Metin TEKCAN Ford Otosan Otomotiv A.ġ Ergonomi YaklaĢımları Mesut BĠRĠCĠK, Aslı GÜVEN Ġnsan - Makina Sistemlerinin Değerlendirilmesinde Bulanık Modelleme Ve Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama Ahmet Fahri ÖZOK, Emre MERCAN Marshall Katılımcı Ergonomi Uygulama ÇalıĢmaları Erdoğan ġenol, Ahmet Fahri ÖZOK ERGO-SANAT 124 ERGO-SANAT III Öğr.Gr. Mürvet KEYĠK Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR xvi

17 ANTROPOMETRĠK TASARIM 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 1

18 YÜKSEK ÖĞRETĠM ÖĞRENCĠLERĠ ĠÇĠN ERGONOMĠK SIRA VE MASA TASARIMI Emin KAHYA 1, Emre GÜLSEREN 2, Eda GELEN 2, Sabiha AYDIN 2 1 Prof. Dr., EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. MeĢelik YerleĢkesi Endüstri Mühendisliği Bölümü EskiĢehir 2 Endüstri Müh., EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. MeĢelik YerleĢkesi Endüstri Mühendisliği Bölümü EskiĢehir KiĢilerin sosyal, kültürel, ekonomik ve psikolojik isteklerini karģılarken kullandıkları araç, gereç ve donanımların, insan vücudunun statik beden ölçülerine uygun olarak tasarlanması en uygun ve maksimum düzeyde fayda sağlamaktadır. Bu durum zamanının birçoğunu masa ve sıralarda geçiren okul öğrencileri için büyük önem arz etmektedir. Bu çalıģmada EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi öğrencilerinin, tasarlanan ölçüm aletiyle, kıç-baldır mesafesi, kıç diz mesafesi, baldır (diz altı) yüksekliği, diz yüksekliği, omuz kasları arası mesafe, kalça geniģliği, omuz yüksekliği, eriģim mesafesi ve dirsek yüksekliği ölçümleri alınarak, 68 i kız, 139 u erkek öğrenci olmak üzere toplamda 207 öğrenciden elde edilen verilere göre, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi öğrencilerinin kullandığı masa ve sıraların uygunluğu araģtırılmıģtır. Alınan 207 ölçümün analizi sonucunda mevcut ikili masa ve sıraların, kolçaklı sandalyelerin ve amfilerde kullanılan masa ve sıraların öğrencilere uygunluğu araģtırılıp, ergonomik ölçülere uygun olduğu tespit edilen masa ve sıra ebatları çalıģmada sunulmuģtur. Anahtar Kelimeler : Antropometrik ölçümler, Eğitim Ergonomisi, Masa ve Sıra Tasarımı 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 2

19 MUĞLA ÜNĠVERSĠTESĠ ÖĞRENCĠLERĠNĠN ANTROPOMETRĠK ÖLÇÜLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ Ertan ÖZEN 1, Hasan EFE 2, Ali KASAL 3, Nadir YILDIRIM 4 1 Yrd. Doç.Dr., Muğla Üniversitesi Teknoloji Fakültesi AğaçiĢleri Endüstri Mühendisliği Bölümü, Kötekli/MUĞLA 2 Prof.Dr., Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü, BeĢevler/ANKARA 3 Doç.Dr., Muğla Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi AğaçiĢleri Endüstri Mühendisliği Bölümü, Kötekli/MUĞLA 4 Öğr. Gör., Muğla Üniversitesi Teknoloji Fakültesi AğaçiĢleri Endüstri Mühendisliği Bölümü, Kötekli/MUĞLA Bu araģtırma Türkiye de daha önceden geniģ çaplı bir antropometrik çalıģmanın eksikliği hissedilerek yapılmıģtır. Yapılan araģtırmalarda antropometri ile ilgili yapılan ölçümlerin yetersiz olduğu ve Türkiye de kullanılan antropometrik ölçülerin Almanya da yapılan antropometrik çalıģmalardan alınarak üretim ve çalıģmaların yapıldığı görülmüģtür. Bu çalıģmada; Türkiye deki insanların ortalama ölçüleri bulunarak çalıģmalarda ve üretimlerde Türkiye ye uygun olan ortalama ölçüleri belirlenmiģtir. Bu amaçla, Muğla Üniversitesi nde öğrenim görmekte olan 100 bay ve 100 bayan öğrenci üzerinde ölçümler yapılmıģtır. Öğrencilerin ayakta, oturarak, dairesel, el, ayak ve derinlik ölçüleri alınarak, ayrı ayrı tablolar oluģturulmuģtur. Böylece Türkiye deki insanların kapsamlı antropometrik ölçülerinin araģtırmasının yapılıp Türk insanlarının ortalama ölçülerinin bulunup yapılan çalıģmalarda kullanılmak üzere 60 ayrı insan ölçüsünü belirlenerek bay ve bayan ortalama ölçüleri elde edilmiģtir. ÇalıĢma sonucunda, öğrencilerin ortalama, % 5 lik değer, ortanca, % 95 lik değer, standart sapma ölçüleri bulunmuģtur. Bu çalıģma sayesinde Türkiye deki insanların antropometrik ölçüleri, Türkiye deki çalıģmalarda ve endüstri kuruluģlarında kullanılabileceği sonucuna varılmıģtır. Anahtar Kelimeler: Antropometri, Endüstriyel Ergonomi, Ġnsan ölçüleri 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 3

20 EL ANTROPOMETRĠSĠNĠN GÖRÜNTÜ ANALĠZ YÖNTEMĠ KULLANILARAK BELĠRLENMESĠNDE PARALAKS HATALARI Abdullah BEYAZ 1, Ramazan ÖZTÜRK 2, Ali Ġhsan ACAR 2 1 AraĢ. Gör., Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Aydınlıkevler, Ankara/TÜRKĠYE 2 Prof. Dr., Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Aydınlıkevler, Ankara/TÜRKĠYE En uygun tasarımlar antropometrik verilere bağlı olarak üretilebilmektedir. Antropometrik verilerin ölçülebilmesi için uygulamada farklı yöntemlerden yararlanılabilmektedir. Bu yöntemler arasında yer alan görüntü analiz tekniği, hızlı ve kolay ölçüm yapabilmesinin yanı sıra elde edilen verilerin saklanabilmesi ve karģılaģtırılabilir değerler üretmesi açısından da önem taģımaktadır. Bu çalıģmada el antropometrisi değerlerinin ölçülmesi amacıyla geliģtirilmiģtir bir düzenek kullanılmıģtır. Bu düzeneği kullanarak daha güvenilir sonuçlara ulaģabilmek için paralaks hatalarının elde edilmesi teknik açıdan önem taģımaktadır. Paralaks duruģ analizlerinin değerlendirilmesinde oluģan önemli bir hata kaynağıdır. Paralaks hataları objelerin görünümlerini etkiler. ÇalıĢan bir operatörün gözlemi sırasında, operatörün sürekli bir hareket ve açı değiģimi içinde olmasından dolayı değiģken olarak paralaks hatası durumu ortaya çıkmaktadır. Bazı araģtırmacılar paralaks hatasını gidermek için video kayıtları ve farklı açısal değerlendirmeler denemiģlerdir. AraĢtırma kapsamı içerisinde tarım alet ve makinelerinin çalıģtırılmasında operatörlerin ellerinin alabildiği bazı pozisyonlar seçilerek antropometrik ölçümler yapılırken farklı açılardan alınan görüntüler yaygın olarak kullanılan bir görüntü analiz programı vasıtasıyla analiz edilmelerine bağlı olarak ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi ile paralaks hataları ortaya konmuģtur. Anahtar Kelimeler: Görüntü Analizi, El antropometrisi, Paralaks hataları, Tarımsal iģler 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 4

21 MOBĠLYA ÜRETĠM ĠġÇĠLERĠNĠN ANTROPOMETRĠK VERĠLERĠNE GÖRE TEZGAH YÜKSEKLĠKLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ (ALAN ÇALIġMASI) Taner TAġDEMĠR 1, Kemal ÜÇÜNCÜ 2, Yasin BALABAN 3, Aytaç AYDIN 4 1 ArĢ. Gör., Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Trabzon 2 Yrd. Doç. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Trabzon 3 ArĢ. Gör., Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Trabzon 4 ArĢ. Gör. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Trabzon Temel üretim faktörlerinden insanın yeniden tasarlanması mümkün olmadığına ya da her istenen boyutta ve özellikte insan bulunamayacağına göre; üretim disiplininin sağlanması için insan ölçülerinin dağılımının bilinmesi ve insan-makine sistemlerinin tasarımının bu ölçülere göre yapılması gerekir. ÇalıĢmanın amacı fabrikalardaki insan- makine arayüzlerinde oluģan ve çalıģanı etkileyen boyut sorunlarını tanımlamak, optimum insan-makine uyumunu sağlamak için olması gereken makinetezgah boyutlarını belirlemektir. Bu amaçla bir mobilya fabrikasından seçilen ayakta ve makine-tezgah sisteminde çalıģan 40 iģçi üzerinde anket çalıģması ve antropometrik ölçümler yapılmıģ, ayrıca makine-tezgah sistemi de ölçülmüģtür. çalıģma sonucunda; iģçilerin en çok sırt-bel çevresi ve dizlerinin ağrıdığı, genelde çalıģırken boyunlarını eğmek zorunda kaldıkları belirlenmiģtir. boy ortalaması 1718mm, dirsek yüksekliği 1065mm'dir. bu verilere göre optimum tezgah yüksekliği 96,5mm olarak belirlenmiģtir. Anahtar kelimeler: Antropometri, Ġnsan-makine, Mobilya sanayi, Boyut sorunları 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 5

22 BĠLĠġSEL ERGONOMĠ 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 6

23 WEB SĠTESĠ TASARIMINDA BĠLĠġSEL ERGONOMĠNĠN ÖNEMĠ Banu AKGÜN 1, Emre Özgür BULDUK 2 1 Öğr. Gör., Gazi Üniversitesi Ankara Meslek Yüksekokulu Teknik Programlar 2 Yrd. Doç. Dr., Karabük Üniversitesi Safranbolu Meslek Yüksekokulu BiliĢsel ergonomi, zihinsel kavrama ve algılama doğrultusunda insanın bilgi, araç ve ortam ile olan etkileģimini en iyi Ģekilde sağlamak için karmaģık sistemlerin tasarımında kullanılmaktadır. Ġnternet kullanımındaki artıģ, web sitelerinin sayısının her geçen gün biraz daha artmasına neden olmuģtur. Web sitelerinin tasarımlarından kaynaklanan sıkıntılar iģ veriminde azalmaya yol açmaktadır. Ergonomik açıdan iyi tasarlanmıģ bir web sitesinin, kullanıcı açısından iģ verimliliğini arttıracağına hiç kuģku yoktur. Bu çalıģmada web sitesi tasarımında biliģsel ergonominin önemi ve iģ verimliliği açısından sağladığı faydalar üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: BiliĢsel Ergonomi, Web sitesi, Ġnternet, ĠĢ verimi, Tasarım 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 7

24 BĠR FAKÜLTE PERSONELĠNĠN ZĠHĠNSEL ĠġYÜKÜNÜN BULANIK VE HĠYERARġĠK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Ergün ERASLAN 1, Elif ĠSMAĠLOĞLU 2 1 Doç. Dr., BaĢkent Üniversitesi Müh. Fak. Bağlıca Kampüsü Endüstri Mühendisliği Bölümü, Ankara 2 End. Müh., BaĢkent Üniversitesi Müh. Fak. Bağlıca Kampüsü Endüstri Mühendisliği Bölümü, Ankara ÇalıĢanların iģ yüklerini ölçen faktörler genellikle emek yoğun iģleri dikkate almaktadır. Ancak bilgisayarların devreye girmesiyle görevler çoğunlukla zihinsel planlama ve koordinasyon iģlerine yani zihinsel iģ yüküne dönüģmüģtür. Zihinsel iģ yükünün oldukça fazla görüldüğü yerlerden biri de akademik çalıģmaların yapıldığı ortamlardır. Bir fakültedeki akademik çalıģanlar ve destek veren idari ve teknik personelin bu açıdan incelenmesi çalıģmaların verimliliği için önemlidir. Bu çalıģmada, Türkiye de faaliyet gösteren bir vakıf üniversitesinin mühendislik fakültesinde görev yapan akademik, idari ve teknik personel çalıģma grubu olarak seçilmiģ ve maruz kaldıkları zihinsel iģ yüküleri NASA-TLX, SWAT ve MCH tekniklerini dikkate alan bütünleģik (hiyerarģik ve bulanık) bir ölçek yardımıyla ölçülmüģ ve değerlendirilmiģtir. ÇalıĢma sonunda, riskli bölümdeki zihinsel iģyüklerini uygun seviyelere çekmek için yapılabilecek ergonomik düzenlemeler önerilmektedir. Anahtar Kelimeler : Zihinsel iģyükü, NASA-TLX, SWAT, MCH, Bulanık değerlendirme 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Ekim 2011 ESKĠġEHĠR 8