HAZIRLAYANLAR KADRİYE MUTLU ZEYNEP GÜRBÜZ KADRİYE ÖRER EDİTÖR ÜLKÜ UZUN IŞIKLI GÜNLER MART, 2014

Transkript

1 HAZIRLAYANLAR KADRİYE MUTLU ZEYNEP GÜRBÜZ KADRİYE ÖRER EDİTÖR ÜLKÜ UZUN IŞIKLI GÜNLER MART, 2014

2 İÇİNDEKİLER 1. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ 2. MART AYI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 3. BRANŞ ETKİNLİKLERİ İngilizce Montessori Uygulamaları Müzik Görsel Sanatlar Drama Fiziki Etkinlik Modern Dans Satranç Yüzme 3. MARTAYI ÖZEL GÜN VE KUTLAMALARI 4. REHBERLİK BİRİMİ 5. DOĞUM GÜNLERİMİZ

3 Bilişsel Gelişim: Kazanım 1: Nesne/durum olaya dikkatini verir. Dikkat edilmesi gereken nesne/durum/olaya odaklanır. Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar. Dikkatini çeken nesne/durum/olayı ayrıntılarıyla açıklar. Kazanım 2: Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. Nesne /durum/olayla ilgili tahminini söyler Tahmini ile ilgili ipuçlarını açıklar. Gerçek durumu inceler. Tahmini ile ilgili gerçek durumu karşılaştırır. Kazanım 3: Algıladıklarını hatırlar. Eksilen veya eklenen nesneyi söyler. Kazanım 4: Nesneleri sayar Belirtilen sayı kadar nesneyi gösterir. Saydığı nesnelerin kaç tane olduğunu söyler. Sıra bildiren sayıyı gösterir. Kazanım 5: Nesne ya da varlıkları gözlemler. Nesne/varlığın adını söyler. Nesne/varlığın rengini söyler. Nesne/ varlığın şeklini söyler. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Kazanım 6: Nesne ya da varlıkları özelliklerine göre eşleştirir. Nesne/varlıkları birebir eşleştirir. Nesne/varlıkları rengine göre ayırt eder, eşleştirir. Nesne/varlıkları şekline göre ayırt eder, eşleştirir. Nesne/varlıkları miktarına göre ayırt eder, eşleştirir. Nesne/varlıkları uzunluğuna göre ayırt eder, eşleştirir. Nesne/varlıkları dokusuna göre ayırt eder, eşleştirir. Kazanım 7: Nesne veya varlıkları özelliklerine göre gruplar. Nesne/varlıkları rengine göre gruplar. Nesne/varlıkları şekline göre gruplar. Nesne/varlıkları miktarına göre gruplar. Nesne/varlıkları uzunluğuna göre gruplar. Nesne/varlıkları dokusuna göre gruplar. Kazanım 8: Nesne veya varlıkların özelliklerini karşılaştırır. Nesne/varlıkların şekline ayırt eder, karşılaştırır. Nesne/varlıkların rengini ayırt eder, karşılaştırır. Nesne/ varlıkların miktarını ayırt eder. Nesne/varlıkların uzunluğunu ayırt eder, karşılaştırır. Nesne/varlıkların dokusuna ayırt eder, karşılaştırır. Kazanım9: nesne veya varlıkları özelliklerine göre sıralar. Nesne/varlıkları uzunluğuna göre sıralar. Nesne/varlıkları miktarına göre sıralar.

4 Kazanım11: Nesneleri ölçer. Ölçme sonucunu tahmin eder. Standart olmaya birimlerle ölçer. Ölçme sonucunu söyler. Ölçme sonuçlarını tahmin ettiği sonuçlarla karşılaştırır. Kazanım12: geometrik şekilleri tanır. Gösterilen geometrik şeklin ismini söyler. Geometrik şekillerin özelliklerini söyler. Geometrik şekillere benzeyen nesneleri gösterir. Kazanım 13. Günlük yaşamda kullanılan sembolleri tanır. Verilen açıklamaya uygun sembolü gösterir. Gösterilen sembolün anlamını söyler. Kazanım 13: Günlük yaşamda kullanılan sembolleri tanır. Verilen açıklamaya uygun sembolü gösterir. Gösterilen sembolün anlamını söyler. Kazanım 14: Nesnelerle örüntü oluşturur. Modele bakarak nesnelerle örüntü oluşturur. En çok üç öğeden oluşan örüntüdeki kuralı söyler. Bir örüntüde eksik bırakılan öğeyi söyler. Bir örüntüde eksik bırakılan öğeyi tamamlar. Nesnelerle özgün bir örüntü oluşturur. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Kazanım 15: Parça-bütün ilişkisini kavrar. Bir bütünün parçalarını söyler. Bir bütünü parçalara böler. Bütün ve yarımı gösterir. Parçaları birleştirerek bütün elde eder. Kazanım 16: Nesneleri kullanarak basit toplama ve çıkarma işlemlerini yapar. Nesne grubuna belirtilen sayı kadar nesne ekler. Nesne grubundan belirtilen sayı kadar nesneyi ayırır. Kazanım 17: Neden-sonuç ilişkisi kurar. Göstergeler Bir olayın olası nedenlerini söyler. Bir olayın olası sonuçlarını söyler. Bir kısmı verilen öyküyü tamamlar. Öykünün sonuna bakarak başlangıçta ne olduğunu söyler. Kazanım19: Problem durumlarına çözüm üretir. Problemi söyler. Probleme çeşitli çözüm yolları önerir. Çözüm yollarından birini seçer. Seçtiği çözüm yolunun gerekçesini söyler. Seçtiği çözüm yolunu dener. Çözüme ulaşamadığı zaman yeni bir çözüm yolu seçer. Probleme yaratıcı çözüm yolları önerir.

5 Dil Gelişimi: Kazanım2: Sesini uygun kullanır. Konuşurken/şarkı söylerken nefesini doğru kullanır. Konuşurken/şarkı söylerken sesinin tonunu ayarlar. Konuşurken/şarkı söylerken sesinin hızını ayarlar. Konuşurken/şarkı söylerken sesinin şiddetini ayarlar. Kazanım 3: Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar. Düz cümle kurar. Olumsuz cümle kurar. Soru cümlesi kurar. Cümlelerinde öğeleri doğru kullanır. Kazanım 5: Dili iletişim amacıyla kullanır. Jest ve mimikleri anlar. Konuşurken jest ve mimiklerini kullanır. Konuşmayı başlatır. Konuşmayı sürdürür. Konuşmayı sonlandırır. Konuşmalarında nezaket sözcükleri kullanır. Sohbete katılır. Konuşmak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Kazanım6: Sözcük dağarcığını geliştirir. Dinlediklerinde yeni olan sözcükleri fark eder ve sözcüklerin anlamlarını sorar. Sözcükleri hatırlar ve sözcüklerin anlamını söyler. Yeni öğrendiği sözcükleri anlamlarına uygun olarak kullanır. Zıt anlamlı sözcükleri kullanır. Eş anlamlı sözcükleri kullanır. Kazanım 7: dinledikleri/izlediklerinin anlamını kavrar. Sözel yönergeleri yerine getirir. Dinledikleri/izlediklerini açıklar. Dinlediklerini/izledikleri hakkında yorumlar yapar. Kazanım 8: Dinledikleri /izlediklerini çeşitli yollarla ifade eder. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorular sorar. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorulara cevap verir. Dinledikleri/izlediklerini başkalarına anlatır. Dinledikleri/izlediklerini resim yoluyla sergiler. Dinledikleri/izlediklerini müzik yoluyla sergiler. Dinledikleri/izlediklerini drama yoluyla sergiler. Dinledikleri/izlediklerini öykü yoluyla sergiler. Kazanım 9: Sesbilgisi farkındalığı gösterir. Sözcüklerin başlangıç seslerini söyler. Aynı sesle başlayan sözcükler üretir.

6 Kazanım 10: Görsel materyalleri okur. Görsel materyalleri inceler. Görsel materyalleri açıklar. Görsel materyallerle ilgili sorular sorar. Görsel materyallerle ilgili sorulara cevap verir. Görsel materyalleri kullanarak olay, öykü gibi kompozisyonlar oluşturur. Kazanım 12: Yazı farkındalığı gösterir. Çevresindeki yazıları gösterir. Gördüğü yazının ne ile ilgili olduğunu tahminen söyler. Yazının yönünü gösterir. Duygu ve düşüncelerini yetişkine yazdırır. Yazının günlük yaşamdaki önemini açıklar. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Sosyal-Duygusal Gelişim: Kazanım 2: Ailesiyle ilgili özellikleri tanıtır. Telefon numarasını söyler. Evinin adresini söyler. Kazanım3: Kendini yaratıcı yollarla ifade eder. Duygu, düşünce ve hayallerini özgün yollarla ifade eder Nesneleri alışılmışın dışında kullanır. Özgün özellikler taşıyan ürünler oluşturur. Kazanım 4. Bir olay veya durumla ilgili olarak başkalarının duygularını açıklar. Başkalarının duygularını söyler. Başkalarının duygularının nedenlerini söyler. Başkalarının duygularının sonuçlarını söyler. Kazanım 5. Bir olay veya durumla ilgili olumlu/olumsuz duygularını uygun yollarla gösterir. Olumlu/olumsuz duygularını sözel ifadeler kullanarak açıklar. Olumsuz duygularını olumlu davranışlarla gösterir. Kazanım 6:Kendisinin ve başkalarının haklarını korur. Haklarını söyler. Başkalarının hakları olduğunu söyler. Kazanım 7: Bir işi ya da görevi başarmak için kendini güdüler. Yetişkin yönlendirmesi olmadan bir işe başlar. Başladığı işi zamanında bitirmek için çaba gösterir.

7 Kazanım 10: Sorumluluklarını yerine getirir. Sorumluluk almaya istekli olduğunu gösterir. Üstlendiği sorumluluğu yerine getirir. Sorumluluklar yerine getirilmediğinde olası sonuçları söyler. Kazanım 12: Değişik ortamlardaki kurallara uyar. Değişik ortamlardaki kuralların belirlenmesinde düşüncesini söyler. Kuralların gerekli olduğunu söyler. İstekleri ile kurallar çeliştiğinde kurallara uygun davranır. Nezaket kurallarına uyar. Kazanım 13: Estetik değerleri korur. Çevresinde gördüğü güzel ve rahatsız edici durumları söyler. Çevresini farklı biçimlerde düzenler. Çevredeki güzelliklere değer verir. Kazanım 14: Sanat eserlerinin değerini fark eder. Sanat eserlerinde gördüklerini ve işittiklerini söyler. Sanat eserleri ile ilgili duygularını açıklar. Sanat eserlerinin korunmasına özen gösterir. Kazanım 15: Kendine güvenir. Kendine ait beğendiği ve beğenmediği özelliklerini söyler. Grup önünde kendini ifade eder. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Kazanım 17: Başkalarıyla sorunlarını çözer. Başkaları ile sorunlarını onlarla konuşarak çözer. Arkadaşlarıyla sorunlarını çözemediği zamanlarda yetişkinlerden yardım ister. Gerekli zamanlarda uzlaşmacı davranır. Motor Gelişim: Kazanım1:Yer değiştirme hareketleri yapar. Göstergeler: Çift ayak sıçrayarak belirli mesafe ilerler. Tek ayak sıçrayarak belirli mesafe ilerler. Belirlenen mesafede yuvarlanır. Belirlenen noktadan çift ayakla ileriye doğru atlar. Kayma adımı yaparak belirli mesafede ilerler. Galop yaparak belirli mesafede ilerler. Sekerek belirli mesafede ilerler. Öne yuvarlanır. Kazanım 2: Denge hareketleri yapar. Bireysel ve eşli olarak denge hareketleri yapar. Çizgi üzerinde yönergeler doğrultusunda yürür. Denge tahtası üzerinde yönergeler doğrultusunda yürür. Kazanım 3. Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapar. Bireysel ve eşli olarak nesneleri kontrol eder. Atılan topu elleriyle tutar. Küçük topu tek elle yerden yuvarlar. Farklı boyut ve ağırlıktaki nesneleri hedefe atar. Nesneleri kaldırır.

8 Kazanım 4: Küçük kas kullanımı gerektiren hareketleri yapar. Nesneleri takar. Nesneleri çıkarır. Nesneleri ipe vb. dizer. Nesneleri değişik malzemelerle bağlar. Nesneleri yeni şekiller oluşturacak biçimde bir araya getirir. Malzemeleri keser. Malzemeleri yapıştırır. Malzemeleri değişik şekillerde katlar. Değişik malzemeler kullanarak resim yapar. Malzemelere elleriyle şekil verir. Malzemelere araç kullanarak şekil verir. Kalemi doğru tutar. Çizgileri istenilen nitelikte çizer. Kazanım 5: Müzik ve ritim eşliğinde hareket eder. Bedenini kullanarak ritim çalışması yapar. Nesneleri kullanarak ritim çalışması yapar. Vurmalı çalgıları kullanarak ritim çalışması yapar. Basit dans adımlarını yapar. Müzik ve ritim eşliğinde dans eder. Müzik ve ritim eşliğinde çeşitli hareketleri ardı ardına yapar. MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Öz Bakım Becerileri: Kazanım 1: Bedeniyle ilgili temizlik kurallarını uygular. Elini/ yüzünü yıkar. Tuvalet gereksinimine yönelik işleri yapar. Kazanım 2: Giyinme ile ilgili işleri yapar. Giysilerini çıkarır. Ayakkabılarını çıkarır. Ayakkabılarını giyer. Düğme açar. Düğme kapar. Ayakkabı bağcıklarını çözer. Ayakkabı bağcıklarını bağlar. Kazanım 3: Yaşam alanlarında gerekli düzenlemeler yapar. Ev/okuldaki eşyaları temiz ve düzenli kullanır. Ev/okuldaki eşyaları toplar. Ev/okuldaki eşyaları yerleştirir.

9 MART AYI KAZANIM ve GÖSTERGELERİ Kazanım 4: Yeterli ve dengeli beslenir. Yiyecek ve içecekleri yeterli miktarda yer/içer. Öğün zamanlarında yemek yemeye özen gösterir. Sağlığı olumsuz etkileyen yiyecekleri ve içecekleri yemekten/içmekten kaçınır. Yiyecekleri yerken sağlık ve görgü kurallarına özen gösterir. Kazanım 6. Günlük yaşam becerileri için gerekli araç gereçleri kullanır. Beslenme sırasında uygun araç ve gereçleri kullanır. Beden temizliği ile ilgili malzemeleri kullanır. Çevre temizliği ile ilgili araç ve gereçleri kullanır. Kazanım 7: Kendini tehlikelerden ve kazalardan korur. Tehlikeli olan durumları söyler. Kendini tehlikelerden ve kazalardan korumak için yapılması gerekenleri söyler. Tehlikeli olan durumlardan, kişilerden, alışkanlıklardan uzak durur. Herhangi bir tehlike ve kaza anında yardım ister. Kazanım 8: Sağlığı ile ilgili önlemler alır. Sağlığını korumak için yapması gerekenleri söyler. Sağlığına dikkat etmediğinde ortaya çıkabilecek sonuçları açıklar. Sağlığını korumak için gerekenleri yapar. Kazanım 7: Kendini tehlikelerden ve kazalardan korur. Tehlikeli olan durumları söyler. Kendini tehlikelerden ve kazalardan korumak için yapılması gerekenleri söyler. Tehlikeli olan durumlardan, kişilerden, alışkanlıklardan uzak durur.

10 MART AYI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ KAVRAMLAR Renk: Ana ve ara renler, renk karışımları Geometrik Şekiller: Elips, kenar, köşe Miktar: Yarım- Tam / eşit,tekçift,parça-bütün Yön/Mekanda konum: alt-üstorta,altında-ortasındaüstünde,arasında-yanında Sayı sayma; 1-20 arası sayılar, sıfır, önceki- sonraki, ilk-orta-son, sıra sayısı Duyu; parlak-mat, kokulu-kokusuz, kaygan-pütürlü Zıt; canlı-cansız, hızlı-yavaş OKUMA- YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI Rakam tanıma ve yazma çalışmaları Eksik görselleri tamamlama Mandala Ses farkındalığı çalışmaları Görsel hafıza oyunları Örüntü çalışmaları

11 MART AYI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ DİL ETKİNLİKLERİ Su neden önemlidir? Ormanlar olmasaydı beyin fırtınası Mevsim değişiklikleri Kendi hikayemi oluşturuyorum Eş ve zıt anlamlı sözcükler İlkbaharda bir gün hikayesi Afiş tasarımı FEN VE MATEMATİK Yapraklarla örüntü çalışması Metre nedir? Saklı rakamı bul Arttırma ve eksiltme çalışmaları Çimlendirme deneyi Fidan dikimi Duyu çalışmaları Koku eşleştirme Parlak-mat keşif çalışması YAŞAYAN DEĞERLER İşbirliği ne demek? Sınıf ortamında işbirliği örnekleri EĞİTİM PLANIMIZDAKİ RUTİNLERİMİZ Takvim çalışması Duygularım panosu Oyuncak, göster anlat ve kitap günleri Hava durumu Sınıf sorumluluklarım

12 MART AYI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AYIN MÜZİSYENİ Pyotr İlyiç ÇAYKOVSKİ AYIN RESSAMI Pablo PİCASSO

13 BRANŞ ETKİNLİKLERİMİZ

14 During the month of March the children will concentrate on: Occupations (teacher, police, postman, fire fighter, doctor, nurse, hair dresser and chef). Health Conditions (headache, toothache, cold/flu, tummy ache).

15 This month the children will learn the following song: Occupations Song People Work

16 This month the children will enjoy reading the following stories:

17 This month the children will learn the letter h song Letter h song

18 We will learn lots of new vocabulary: Occupations Job/s Teacher Doctor Nurse Postman Police Fire fighter Hair dresser Chef Health Conditions Head ache Tummy ache Tooth ache Cold/Flu I am itchy. I have a temperature.

19 The games we have been playing in the classroom are: Mystery Box Hopscotch using flashacards Run to the corners Hot Potato TPR Games using a ball Bean bag games Interative Games on the smartbaord Online games Musical Chairs Sleeping Tiger Dance and freeze

20 GÖRSEL SANATLAR Ebru çalışması Heykel Serbest resim çalışma MÜZİK Tanıtılan enstrümanların ve ritim çalışmalarının hatırlatılması, şarkıların tekrarı yapılacaktır. 23 Nisan Egemenlik ve Çocuk Bayramı na hazırlık yapılacaktır. DRAMA Bireysel iletişim Grup önünde ifade Çılgın yemekler Gerçek yemekler

21 FİZİKİ ETKİNLİK Cimnastik duruşları (Kartal, planör, bank vb.) Öne takla, geri takla, çember Çocuk yogası duruşları Spor branşlarını tanıyorum (Badminton) MODERN DANS 23 Nisan gösteri çalışmalarına yönelik pratik ve teknik çalışma. Mevsimlerin dans diliyle anlatımına yönelik teknik, doğaçlama çalışmaları.

22 YÜZME Suda nefes çalışması alıştırmaları (Baloncuk yapma, Çorba kaynatma,havuz dibine basarak ) Su üstünde duruş pozisyonları (yüzüstü ve sırtüstü pozisyonda yıldız hareketi) Nefes kontrolü çalışmaları( su altına dalarak nefes tutma) Ayak tahtası ile serbest ve sırt üstü vücut pozisyonunda ayak vuruma çalışmaları Akış çizgisi( streamline) pozisyonunda nefes kontrollü ayak vuruşu alıştırmaları Sırtüstü duruş pozisyonunda ayak vuruşu alıştırmaları Yan vücut pozisyonunda ayak vuruşu çalışmaları Yandan nefes alıştırmaları Kol-Ayak-Nefes koordinasyonu çalışmaları SATRANÇ Piyonun dönüşüm karesine ulaşması. Öğrenilen tüm kuralların örneklerle pekiştirilmesi. Rokun tanımı, yapılışı, türleri.

23 MONTESSORİ UYGULAMASI Gunluk yasam materyalleri * Fasulye avuçlama * Kaşıklama 1 ( mercimek taşıma ) * Kaşıklama 2 ( bilye taşıma ) * Boşaltma 1 ( pirinç boşaltma ) * Huni ile boşaltma ( katı ) * Mandal dizme * Nohut dizme * İğne dizme Matematik materyalleri * Sayı oluşturma ve okuma * 100 zincir 1000 zincir * Tek ve çift sayılar * Banka oyun toplama * Altın boncuk toplama Kültür materyalleri * Kara - su küresi * Kıtalar küresi * Dünya puzzle haritası * Güney Amerika Kıtası puzzle haritası * Güney Amerika kıtasında yaşam, insanlar, binalar, önemli yerler, geleneksel giysiler, yiyecekler konusunda resim kartları incelenir. Duyusal materyaller * Geometri dolabı * Geometrik cisimler * Yaratıcı üçgenler * Binomik küp, trinomik küp

24 AYIN GEZİLERİ BAHÇEŞEHİR BOTANİK GEZİSİ

25 MART AYI ÖZEL GÜN ve KUTLAMALARI 22 MART DÜNYA SU GÜNÜ Suyun Önemi nedir?suya neden ihtiyacımız var? Dünya daki su kaynakları neler? Canlılar için suyun önemi nedir? Gibi sorulara öğrencilerimizle cevap arayacak ve suyun hayatımızdaki önemini; kitaplar okuyarak eğitici kısa filmler izleyerek öğreneceğiz.

26 MART AYI ÖZEL GÜN ve KUTLAMALARI MART ORMAN HAFTASI Orman nasıl bir yer? Türkçe etkinliği, Ormanda neler vardır? Akıl haritası, Orman kimlerin evi? Resim çalışması, Ormanları korumak ve çoğaltmak için yapılması gerekenler nelerdir? Kitaplardan ve internetten araştırmalar yapacağız. Çeşitli etkinlikler yoluyla öğrencilerimizin doğa bilinci geliştirmelerini amaçlamaktayız. FMV I Şubat 2014 I

27 MART AYI ÖZEL GÜN ve KUTLAMALARI KÜTÜPHANELER HAFTASI Kitaplar olmasaydı? ne olurdu? sorusuna cevap arıyoruz. Kitap kapağı tasarlıyoruz. Kendi kitabımızı oluşturuyoruz. Kütüphaneden ödünç kitap nasıl alınır? Öğrenmek için kısa film izliyoruz. Okulumuzun kütüphanesini geziyoruz. Kütüphanemizden ödünç kitaplarımızı alıyoruz.

28 MART AYI ÖZEL GÜN ve KUTLAMALARI 14 MART GÜNÜ DENİZ PAPAĞANI PAFİN GEZİCİ KİTAPEVİ OKULUMUZDA! Kütüphaneler Haftası Etkinlikleri kapsamında Deniz Papağanı PAFİN gezici kitapevi okulumuza gelecektir. Öğrencilerimize kitap sevgisini kazandırmayı amaçladığımız etkinliklerden birini de kitapevinden kendi karar verdiğimiz kitapları satın alarak gerçekleştireceğiz. NOT: 14 Mart Günü çocuğunuzla (kitap satın alması için) en az 20 TL göndermeyi unutmamanızı rica ederiz.

29 FMV Özel Ispartakule Işık Anaokulu Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisi Begüm BABACAN

30 KARDEŞ KISKANÇLIĞI Kıskançlık, bireyi mutsuz kılan, huzursuz eden bir duygudur. En yaygın kıskançlık türü, kardeşler arasında görülen kıskançlıktır. Birden fazla çocuğun bulunduğu ailelerde, kardeş kıskançlığına çok sık rastlanır, rastlanması da doğaldır. Aşırı düzeyde olmamak şartıyla, kardeşlerin arasında kıskançlık olması hiç de yadırganacak bir durum değildir. Genellikle en çok görülen kıskançlık türü, büyük çocuğun kendisinden sonra gelen kardeş veya kardeşleri kıskanmasıdır. Bilindiği gibi, ilk çocuk, anne ve babanın göz bebeğidir, ailenin ilgi ve dikkat merkezidir. Çoğunlukla bir kardeşin gelişi ile ilk çocuğun saltanatı sona erer, çocuk, ailesinin sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak zorunda kalır, bunu da kabullenmekte güçlük çeker. Özellikle annesinin kendisinden sonra gelen kardeşle ilgilendiğini gören büyük çocuk, zaman zaman sevilmediğini, ihmal edildiğini düşünür, bundan da acı çeker, hüzünlenir. Ailelerin çoğunda ilk çocuk, anne ile babanın, çocuk yetiştirme konusunda en tecrübesiz olduğu döneme rastlar, tecrübesiz olan anne-baba, çocuğunun eğitiminde çok titiz olur, ürkek ve çekingen davranır, çocuğunun üzerine titrer. Bütün okuyup öğrendiklerini çocuğuna uygulamak ister, çocuk doktorunun bütün söylediklerini harfi harfine yerine getirmeye çalışır. Bu arada hiçbir şeyin aksamamasına özen gösterir. Çocuk da böylece, annesi ile babasının tüm sevgi ve ilgisini üzerinde toplamış olur. Bu nedenle, kendisinden sonra gelen bir veya birkaç kardeşle, bu sevgi ve ilgiyi paylaşmak ona zor gelir.

31 Bazı anneler ilk çocuklarının kardeş sahibi oldukları ilk günlerde hiçbir kıskançlık belirtisi göstermediklerini, ancak aradan birkaç ay geçtikten sonra kıskançlıklarını dışa vurduklarını söylerler. Gerçekten de bazı çocuklar, başlangıçta kıskançlık belirtisi göstermezler, kardeşleri beşikte olduğu sürece, onu kendilerine rakip olarak görmezler. Ancak kardeşleri ayaklanmaya, evin içinde dolaşmaya başladığında, onun varlığından rahatsız olmaya başlarlar. Hele kardeşleri yarım yarım konuşmaya, cilve yapmaya başlayınca, bu rahatsızlıkları daha da artar. Çünkü küçük kardeşin yalnız anne ve babanın değil, yakın çevrenin de ilgisini çekmeye başladığını fark ederler, bu durum da, o ana kadar gizli kalmış olan kıskançlık duygusunun su yüzüne çıkmasına neden olur. Küçük kardeşin rahat gelişen, kolay büyüyen, güler yüzlü, cilveli ve güzel olduğu hallerde, abla veya ağabeyin kıskançlığı daha belirgin bir hal alır. Bazen annenin tüm çabalarına rağmen, büyüğün kardeşine vurduğu, ona zarar verdiği, uyurken uyandırdığı, yemeğini ve oyuncağını elinden aldığı, kısaca huzurunu bozduğu görülür. Büyük çocuk, kardeşini rahatsız ederek, azar işiteceği durumlar yaratarak, kaybettiğini zannettiği anne ilgisini tekrar üzerinde toplamaya çalışır. Bazı çocuklar kıskançlıklarını bu tür hareketlerle dışa vurmazlar. Bunlar kardeşlerini seviyormuş gibi davranırlar, ancak yemekten içmekten kesilirler, içlerine kapanır, dış dünyaya küserler, evin bir köşesine çekilir, parmak emerler veya saçları ile oynarlar. Bazıları da, kardeşlerine hiçbir zarar vermeden tekrar bebekliğe geri dönüş yaparlar. her şeyden önce bebek gibi konuşmaya başlarlar, katı yiyeceklerin yerine sulu yiyecekleri tercih ederler, biberon veya emzik isterler. Hatta tuvalet alışkanlığını kazanmış oldukları halde, kardeşin gelişinden sonra atlarını ıslatmaya veya kirletmeye başlarlar. Bu şekilde bebekleşerek, eskiden kendilerine gösterilen sevgi ve ilgiye kavuşacaklarını zannederler.

32 Bu davranışların altında yatan kıskançlığı sezemeyen anne-babalar, çocuklarını azarlarlar, cezaya koyarlar. Bu tepkileri ile de, çocuktaki kıskançlık duygusunu arttırmış olurlar. Bu annebabalar yanlış tutum ve davranışları ile çocuktaki kıskançlığı körüklerler. Ancak anne-babanın iyi niyetine ve olumlu davranışlarına rağmen kardeşler arasında kıskançlık görülebileceği unutulmamalıdır. Kardeşler arası kıskançlık, kardeşler arası rekabet çok doğaldır. Bu duyguların dışa vurulması, gizli kalmasından iyidir. Ancak kıskançlık duygusunun çok şiddetli olması, çocuğun bunu her fırsatta göstermesi, saldırganlık şekline dönüşmesi doğal değildir. Yine bu kıskançlığın çok uzun sürmesi, anne ve babanın olumlu yaklaşımlarına rağmen azalmaması doğal değildir. Pek çok anne-baba önsezilerine dayanarak kıskançlığı azaltmanın yolunu ararlar. İkinci çocuk dünyaya gelmeden, annenin hamileliği belirginleşmeye başlayınca, çocuğu bu konuda hazırlarlar. Kendisine abla veya ağabey olmanın büyük bir mutluluk olduğunu anlatırlar. Bebeğin beşiğinin veya eşyalarının hazırlanmasında ondan yardım isterler. İkinci çocuk doğduktan sonra da davranışlarını ayarlamayı başarırlar. Kardeşler arasında haksızlık yapmamaya, iki çocuğa eşit davranmaya özen gösterirler. Kardeşinin gelişine rağmen sevildiğini gören, istendiğini hisseden çocuk, kardeşini daha az kıskanır, ama yine kıskanır, zamanla da bu kıskançlığın üstesinden gelir, zaman zaman kıskansa da kardeşini kabullenmeyi öğrenir. Kıskançlık yalnız en büyük çocukta görülen bir duygu değildir. Kardeş kıskançlığında doğum sırası önemli bir faktördür. En büyük çocuğun, yaşamının belli bir süresinde tek çocuk olduğu ve bütün ilgiyi üzerinde topladığı için kardeşini kıskandığı bir gerçektir. Ancak bazı hallerde küçük kardeşin büyüğü kıskandığı görülür. Abla veya ağabeyin bazı imtiyazlara sahip olduğunu görmek, küçüğü kıskandırır. Büyüğün evde söz hakkına sahip olması, küçük kardeş üzerinde hak iddia etmesi, küçüğe baskı yapması onu rahatsız eder. Büyüğün harçlığının çok olması, bazı isteklerini yerine getirmesine izin verilmesi, küçükte kıskançlık yaratan durumlardır. İkiden fazla çocuğun bulunduğu ailelerde, ortanca çocukta da kıskançlık belirtileri gözlenebilir. Ortanca çocuk, bir süre özel ilgi ile büyümüş olan en büyük çocuk ile uzun süre ilgi merkezi olan en küçük kardeş arasında sıkışmış kalmış olan çocuktur. Ne büyük gibi hakları vardır, ne de küçük gibi imtiyazlı bir durumu. Bu nedenle ortanca çocuk ilgi ve dikkat çekme çabası içindedir, kendisini göstermek için her yola başvurabilir. Anne ve babanın bu davranışları anlayışla karşılaması, bu davranışların altında yatan nedeni keşfetmeye çalışması şarttır.

33 O halde kardeş kıskançlığı yaratmamak için anne ve babalara pek çok görev düşer. Kardeş kıskançlığını engellemek veya yok etmek için formül yoksa da, bu duyguyu hafifletmek için pek çok yol vardır. Çocuklarına eşit davranan, onları birbirleriyle kıyaslamadan eğiten, çocuklardan birinin tarafını tutmayan ve bütün çocuklarına eşit sevgi ve ilgi gösteren annebabalar, bu konuda başarılı sayılabilirler. Çocuklara eşit davranmak demek, hepsine aynı hediyeyi almak, hepsini aynı anda öpmek demek değildir. Eşit davranmak demek, her çocuğa ailede özel bir yeri olduğunu hissettirmek, her çocuğun bir değeri olduğunu kendisine göstermektir. Haksızlık yapmamak da, her çocuğa uygun olanı, ihtiyaç duyduğu zaman almaktır. Taraf tutmamak ise, kardeş kavgalarında sürekli aynı çocuğu haklı çıkarmamaktır. Her çocuğa yaşına, cinsiyetine ve becerilerine göre, ailede görev ve sorumluluklar verilmeli, haklarına da saygı gösterilmelidir. Kardeşler arasında işbölümü ve dayanışma teşvik edilmeli, paylaşma duygusu cesaretlendirilmeli, sevgi ve güven duyguları pekiştirilmelidir. Ancak bu yöntemlerle, kıskançlık duygusunun zamanla azaldığı ve kaybolmaya yüz tuttuğu görülebilir. Kardeş kıskançlığı çok aşırı dozda olmamak şartıyla doğal karşılanması gereken bir duygudur. Ancak çok aşırı düzeyde olması halinde ele alınması, incelenmesi, nedenlerinin keşfedilmesi ve ortadan kaldırılması gereken bir duygudur. KAYNAKÇA: Prof. Dr. Norma Razon

34 MART AYINDA DOĞANLAR E SINIFI: CEREN GÜZELER DERİN AVCIOĞLU F SINIFI: DEFNE DEVELLİOĞLU