Üriner Sistem nfeksiyonlar ndan zole Edilen Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l klar

Transkript

1 Türk Mikrobiyol Cem Derg 3: 7-73 Üriner Sistem nfeksiyonlar ndan zole Edilen Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l klar Ülkü ALTOPARLAK(*) Ahmet ÖZBEK(*) Ferda AKTAfi(*) ÖZET Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Aziziye Araflt rma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar na Temmuz ile fiubat tarihleri aras nda gönderilen idrar örneklerinden üretilen bakterilerin s kl ve antibiyotiklere karfl invitro duyarl l k durumlar n n araflt r lmas ve Gram negatif bakterilerin genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) üretme özelliklerinin de erlendirilmesi amac yla bu çal flma planlanm flt r. Üreme saptanan 8 idrar örne- inden izole edilen bakterilerin 5 s E.coli (%8.), 8 i Klebsiella (%7.9), u Enterobacter (%.), s Pseudomonas (%7.), iki si Proteus (%.9), iki si Serratia (%.9), si koagülaz-negatif stafilokok (KNS) (%5.3), alt s Staphylococcus aureus (%.), alt s Enterococcus (%.) olarak tan mlanm flt r. Bu bakterilerin in-vitro duyarl l klar NCCLS (National Committee for Clinical Laboratory Standards) e göre disk difüzyon yöntemiyle de- erlendirilmifltir. Gram negatif bakterilere antibi-yotiklerin etkinlikleri s ras yla; imipenem %98., izepamisin %9., amikasin %89.7, netilmisin %8.3, meropenem %8.3, gentamisin %9., levofloksasin %8., tobramisin %7., seftriakson %5.7, sefepim 59.8, sefotaksim %53.9, sefoperazon-sulbaktam %53., sefoperazon %9., tetrasiklin %3., amoksisilin-klavulanik asit %., trimetoprim-sulfametoksazol %., sefazolin %38., siprofloksasin %37.3, sefuroksim sodyum %3., aztreonam %9., ampisilin % olarak bulunmufltur. Bu sonuçlara göre Gram negatif bakterilere en etkili antibiyotikler s ras yla; imipenem ve izepamisin idi. Gram pozitif bakterilerden KNS lere antibiyotiklerin etkinlikleri s ras yla; vankomisin %, izepamisin %5, gentamisin %83.3, levofloksasin %5, siprofloksasin %, TMX %5, tetrasiklin %.7, klindamisin %8.3, penisilin %. olarak bulunmufltur. Bu sonuçlara göre KNS lere en etkili antibiyotikler vankomisin ve izepamisin idi. S.aureus a antibiyotiklerin etkinli i s ras yla; vankomisin %, gentamisin %., izepamisin %5, tetrasiklin %, levofloksasin %, trimetoprim-sulfametoksazol %.7, klindamisin %.7 olarak bulunmufltur. Anahtar Kelimeler; Üriner sistem infeksiyonlar, antibiyotiklere duyarl l k (*) Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Erzurum SUMMARY Antibiotic Susceptibilities of Gram negative Bacteria Isolated from Urinary Tract Infections In this study, we aimed to detect the frequency of bacteria isolated from urine presented to Microbiology Laboratory of Aziziye Hospital of Atatürk University, and antibiotic susceptibilities of these bacteria and the existence of extended spectrum beta lactamase (ESBL) in bacteria between July and February. We determined 5 E.coli (8.%),8 Klebsiella sp. (7.9%), Enterobacter sp. (.%), Pseudomonas sp. (7%), Proteus sp. (.9%), Serratia sp. (.9%), coagulase-negative staphylococci (CNS) (5.3%), Staphylococcus aureus (.%), Enterococcus sp. (.%) in 8 culture positive urine samples. According to National Committee for Clinical Laboratory Standards, disk diffusion method was used for in-vitro susceptibility testing. For Gram negative bacteria, antibiotic susceptibility were; imipenem 98%, isepamicin 9.%, amikacin 89.7%, netilmicin 8.3%, meropenem 8.3%, gentamicin 9.%, levofloxacin 8.%, tobramycin 7.%, ceftriaxone 5.7%, cefepime 59.8%, cefotaxime 53.9%, cefoperazone-sulbactam 53%, cefoperazone 9%, tetracycline 3. % amoxicillin-clavulanic acid.%, trimethoprim-sulfamethoxazole.%, cefazolin 38.%, ciprofloxacin 37.3%, cefuroxime sodium 3.%, aztreonam 9.%, ampicillin %. Imipenem and isepamicin were found to be the most effective agents for Gram negative bacteria. Antibiotic susceptibility for CNS were as vancomycin %, isepamicin 9.7%, gentamicin 83.3%, levofloxacin 5%, ciprofloxacin %,trimethoprim-sulfamethoxazole 5%, tetracycline.7%, clindamycin 8.3%penicillin %. Vancomycin and isepamicin were the most effective for CNS strains. On the other hand for S.aureus, the antibiotic susceptibility was detected as penicillin %, trimethoprim-sulfamethoxazole.7%, vancomycin %, ciprofloxacin.7%, levofloxacin %, gentamicin.%, tetracycline %, clindamycin.7%, isepamicin 5%. Vancomycin, ciprofloxacin and gentamicin were the most effective agents for S.aureus. The susceptibility for Enterococcus sp. were as penicillin 83.3%, vancomycin %, ciprofloxacin.7%, levofloxacin.7%, gentamicin %, tetracycline %, isepamicin.7%. Vancomycin and penicillin were the most effective antibiotics for Enterococcus sp. According to our study, the existence of extended spectrum beta-lactamase of Gram negative bacteria were 8.9% for E.coli, % for Klebsiella sp., % for Enterobacter sp., % for Proteus sp., % for Serratia sp., % for Pseudomonas sp. Key words: Urinary tract infections, antibiotic susceptibility 7

2 Türk Mikrobiyol Cem Derg 3: 7-73 G R fi Üriner sistem infeksiyonlar toplumdan ya da hastaneden kazan lm fl infeksiyonlar içerisinde ilk s ralarda yer almaktad r. Katetere ba l olmayan idrar yolu infeksiyonlar nda patojen olarak en s k rastlanan mikroorganizmalar E.coli, Klebsiella, Proteus, Entero-coccus ve Staphylococcus (özellikle S. saprophyticus) iken kateter ve hastane kaynakl idrar yolu infeksiyonlar nda ise en s k rastlanan etkenler P. aeruginosa, Acinetobacter, Citrobacter ve Candida dir. Üriner sistem infeksiyonlar n n tedavisinde günümüzde etkili olduklar bilinen ve en çok kullan lan kemoterapotikler amoksisilin, kotrimoksazol, aminog-likozidler, sefalosporinler, nitrofurantoin ve kinolon grubu antibiyotiklerdir. Bu antibiyotiklere karfl, yayg n ve yanl fl kullan mlar sonucu, gittikçe artan oranlarda direnç geliflmekte ve bu direnç ço u kez türler aras nda aktar lmaktad r. Gram negatif bakterilerde en s k rastlanan beta-laktamaz tipleri TEM ve SHV enzimleridir. Genifllemifl spektrumlu betalaktamazlar (GSBL) ise bu enzimlerdeki nokta mutasyonlar yla meydana gelir. Bu tür enzimi salg layan bakterilerle oluflan infeksiyonlarda mortalite %3-5 aras nda de iflmektedir. Bu durum uygun tedavi için antibiyotiklere duyarl l n n ve GSBL tespitinin önemini göstermektedir (-3). Bu çal flmada, idrar yollar infeksiyonlar na yol açan mikroorganizmalar n s kl, bunlar n antibiyotik duyarl l klar n n saptanmas ve Gram negatif infeksiyon etkenlerinin GSBL salg lama oranlar n n tespiti amaçlanm flt r. GEREÇ VE YÖNTEM Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Aziziye Araflt rma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar na idrar yolu infeksiyonu kuflkusuyla klinik ve polikliniklerden gönderilen hasta idrarlar ndan izole edilen 8 sufl tan mlanm fl ve antibiyotiklere duyarl l klar saptanm flt r. Bu amaçla steril koflullarda al nan orta ak m idrar örnekleri %5 koyun kanl agar ve Eosin Metilen Blue (EMB) agara kantitatif yöntemle ekilmifltir. 37 C de saatlik inkübasyon sonras nda 5 koloni/ml ve üzerinde üreme saptanan olgular idrar yolu infeksiyonu etkeni olarak de erlendirilmifltir. zole edilen sufllar rutin yöntemlerle identifiye edilmifllerdir. Sufllardan Müller Hinton buyyona ekimler yap larak McFarland.5 bulan kl a ulafl ld ktan sonra steril eküvyonla standart yöntemlere uygun olarak haz rlanm fl Müller Hinton agar yüzeyine sürülüp alt l disk da t c s ile diskler dizilmifltir. Besiyerleri 37 C de 8± saat inkübasyonu takiben zon çaplar ölçülerek NCCLS (M-S9-999) standartlar na göre de erlendirilmifltir. Gram negatif bakteriler için aminoglikozidlerden amikasin, gentamisin, netilmisin, tobramisin, izepamisin, karbapenemlerden imipenem, meropenem,. kuflak sefalosporinlerden; sefazolin,. kuflak sefalos-porin-lerden sefuroksim sodyum, 3. kuflak sefalosporinlerden seftriakson, sefoperazon, sefoperazon-sulbaktam, sefotaksim,. kuflak sefalosporin olan sefepim, kinolonlardan siprofoksasin ve levofloksasin, penisilin grubundan; ampisilin, amoksisilinklavulanik asit, bir monobaktam olan aztreonam, ayr ca trimetoprim-sulfametoksazol ve tetrasiklin standart diskleri kullan lm flt r. Stafilokoklar için penisilin grubundan penisilin, kinolonlardan siprofoksasin ve levofloksasin, aminoglikozidlerden gentamisin, izepamisin, bir linkozamit olan klindamisin, trimetoprim-sulfametoksozol, tetrasiklin, enterokoklar için penisilin, vankomisin, gentamisin, tetrasiklin, siprofoksasin ve levofloksasin standart diskleri kullan lm flt r. antibakteriyal zon çaplar mm ye eflit veya daha az oldu unda dirençli, 5- mm oldu unda orta duyarl, 7 mm ye eflit veya daha fazla oldu- unda ise duyarl olarak de erlendirilmifltir (). Sefoperazon-sulbaktam n zon çap ise 5 mm ye eflit veya daha az oldu unda dirençli, - mm oldu unda orta duyarl, mm ye eflit veya daha fazla oldu unda ise duyarl olarak de erlendirilmflitir (5). GSBL saptanmas amac yla ise merkeze amoksisilin-klavulanat asit disk bu diskten 3 mm uza a sefotaksim, seftriakson ve aztreonam diskleri yerlefltirilmifltir. Bu disklerin amoksisilin-klavulanat diskine bakan yüzeylerindeki inhibisyon zon çap genifllemesi GSBL pozitifli i olarak de erlendirildi (3,). BULGULAR Kültür pozitif sonuç veren 8 idrar örne inde üreyen bakterilerin servis ve polikliniklere göre da l m Tablo de, bu bakteriler aras nda en s k izole edilen Gram-negatif bakterilerin antibiyotiklere duyarl l k oranlar Tablo de, Gram-negatif bakterilerin servis ve polikliniklerden izole edilme durumlar na göre antibiyotik duyarl l k say ve oranlar Tablo 3 de, enterokok sufllar n n duyarl l k oranlar Tablo de, stafilokok sufllar n n duyarl l k oranlar Tablo 5 de, Gramnegatif bakterilerin GSBL salg lama oranlar ise Tablo da gösterilmifltir. Tablo e göre idrar örneklerinde üreyen bakterilerin 8

3 Ü. Altoparlak ve ark., Üriner Sistem nfeksiyonlar n Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l klar %89.5 ini Gram negatif bakteriler oluflturmakta olup, bunlar n ise %9. si Enterobacteriaceae ailesine ait üyeler, %7.8 i Pseudomonas sp. dir. drar örneklerinde üreyen Gram pozitif bakterilerin oran ise %.5 dir. TARTIfiMA Üriner sistem infeksiyonlar, infeksiyon hastal klar içerisinde en s k görülenlerdendir. Önemli derecede tan tedavi masraflar ve ifl gücü kayb na yol açarlar. Üriner sistem infeksiyonlar na neden olan mikroor- Tablo. drar örneklerinden izole edilen sufllar n servis ve polikliniklere göre da l mlar Servis Poliklinik Toplam Say (%) Say (%) Say (%) E.coli Klebsiella sp Enterobacter sp Pseudomonas sp Proteus sp....9 Serratia sp....9 S.aureus.9.5. Koagülaz-negatif stafilokok Enterococcus sp Toplam Tablo. drar örneklerinde en s k üreyen Gram-negatif bakterilerin antibiyotiklere duyarl l k oranlar (%). E.coli Klebsiella Enterobacter Pseudomanas Amikasin Netilmisin Tobramisin Sefazolin Sefuroksim 5. Seftriakson Sefoperazon Sefoperazon-sulbaktam Sefotaksim Sefepim mipenem Meropenem Aztreonam 37. Tetrasiklin 3..5 Trimetoprim-sulfametoksazol.5 5. Ampisilin.3 Amoksisilin-klavulanat

4 Türk Mikrobiyol Cem Derg 3: 7-73 Tablo 3. drar örneklerinde üreyen duyarl Gram-negatif sufllar n servis ve poliklinikten gelme durumlar na göre duyarl l k say ve oranlar (n / % ) Amikasin Netilmisin Tobramisin Sefazolin Sefuroksim Seftriakson Sefoperazon Sefoperazon-sulbaktam Sefotaksim Sefepim mipenem Meropenem Aztreonam Tetrasiklin Trimetoprim-sulfametoksazol Ampisilin Amoksisilin-klavulaniat Servis Poliklinik ( n) ( %) ( n) ( %) Toplam ( n) ( %) Tablo. drar örneklerinde üreyen Enterococcus sufllar n n antibiyotiklere duyarl l klar Duyarl Dirençli Orta Duyarl Duyarl l k % Penisilin Vankomisin. Tetrasikin Tablo 5. drar örneklerinde üreyen Staphylococcus sufllar n n in-vitro antibiyotik duyarl l klar Koagülaz-negatif stafilokok ( n= ) S.aureus ( n= ) Duyarl Dirençli OD* %Du* Duyarl Dirençli OD* %Du* TMP-SXT* Vankomisn Tetrasiklin.7 Klindamisin Penisilin TMP-SXT*: Trimetoprim - Sülfametoksazol OD*: Orta Duyarl %Du*: % Duyarl l k 7

5 Ü. Altoparlak ve ark., Üriner Sistem nfeksiyonlar n Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l klar Tablo.. Genifllemifl Spektrumlu spektrumlu Beta-Laktamaz betalaktamaz pozitif pozitif bakterilerin da l m E.coli Klebsiella sp. Enterobacter sp. Proteus sp. Serratia sp. Pseudomanas sp. Toplam GSBL(+) GSBL % ganizmalar n büyük k sm nda antibiyotiklere karfl artan oranlarda direnç geliflti i gözlenmektedir. (7,8). Bu çal flmada, idrar örneklerinden infeksiyon etkeni olarak E.coli yi %8., Klebsiella sp. i %7.9, Pseudomonas sp. i %7 oranlar nda ilk s ralarda izole edilirken, çeflitli çal flmalarda buna benzer sonuçlar gözlenmifltir (,7,9--5). Çal flmam zda Gram-negatif bakterilerin çeflitli antibiyotiklere karfl duyarl l klar incelenmifltir. Aminoglikozidlerden amikasin, gentamisin, netilmisin, tobramisin, izepamisin çal flma kapsam na al nm flt r. Bu gruptan tüm Gram-negatif bakterilere en etkili antibiyotik, yeni bir aminoglikozid olan izepamisin (%9.) ve amikasin (%89.7) olarak bulunmufltur. Benzer çal flmalarda netilmisine %7 ile %95.7, amikasine % ile %95, gentamisine %3 ile %9.7, tobramisine % ile %79.8 oranlar nda duyarl l k tespit edilmifltir(-,5-9). Tekereko lu ve ark. () Gram-negatif enterik bakterilerde gentamisin, netilmisin ve amikasin e % ile % aras nda de iflen bir direnç saptam fllar, en az direnci amikasinde izlemifllerdir. Pseudomonas aeruginoasa daki direnci ise gentamisin için %35, netilmisin için %3, amikasin için %8 olarak tespit etmifllerdir. Bu çal flmada sefalosporinlerden Gram-negatif bakterilerin en duyarl olduklar antibiyotikler 3. kuflak bir sefalosporin olan seftriakson %5.7 ve. Kuflak bir sefalosporin olan sefepim %59.8 olarak bulunmufltur. Benzer çal flmalarda sefotaksime %3-%8., seftriaksona %38-%88.5, sefuroksime %35-%75.7, sefazoline %78.3, sefaklora %3, sefepime %9-%99., seftazidime %73-%77, sefoperazona % oranlar nda duyarl l k tespit edilmifltir (7,9,,3). Tekereko lu ve ark. () sefuroksim, seftriakson, sefotaksimi kapsam na ald klar çal flmalar nda Gram negatif enterik bakterilerde bu antibiyotiklere karfl % -58 aras nda de iflen bir direnç tespit etmifller, en fazla direnç geliflen antibiyoti i sefuroksim olarak saptam fllard r. Pseudomonas sufllar nda bu antibiyotiklere direnci sefuroksim için %78, seftriakson için %5, sefotaksim için %53 olarak bulmufllard r. Çal flmam zda Gram-negatif bakterilerde imipenem ve meropeneme duyarl l k %98 ve 8.3, Enterobacteriacea ailesi için %97,9 ve %87., Pseudomonas için % ve %5 olarak bulunmufltur. Benzer çal flmalarda imipeneme %9 ile %93, meropeneme %88 ile %97. oranlar nda duyarl l k tespit edilmifltir (9,,5,,7). Çal flmam za göre karbapenemlerden tüm Gram negatif bakterilere en etkili antibiyotik imipenemdir. Kinolon grubundan siprofloksasin ve levofloksasine duyarl l k oranlar Gram negatif bakterilerde s ras yla %37.3 ve %8., Enterobacteriacea ailesinde %38.3 ve %9., Pseudomonas da %5 ve %.5 olarak bulunmufltur. Türkiye de yap - lan çeflitli çal flmalarda siprofloksasine karfl %7.8 ile %9.3 oranlar nda duyarl l k saptanm flt r (8,9,,,5,8). Çal flmam zda ampisiline karfl duyarl l k Enterobacteriacea ailesi ve Pseudomonas için % ve % olarak tespit edilmifltir. Çeflitli çal flmalarda bu antibiyoti e %5 ile %. oranlar aras nda duyarl l k saptanm flt r (7,8,,) Amoksisilin-klavulanat için Enterobacteriaceae ailesi ve Pseudomonas larda duyarl l k %8.9, %.5 olarak tespit edilmifltir. Saraçl ve ark. (7) Enterobacteriaceae ailesi için duyarl l %.5, Ergin ve ark. (8) E.coli için %5. olarak bulmufllard r. Trimetoprim-sulfametoksazol için Enterobac-teriaceae ailesi ve Pseudomonas larda duyarl l %.5 ve %5 olarak belirlenmifltir. Benzer çal flmalarda bu antibiyoti e %7 ile %5 aras nda de iflen duyarl l k oranlar tespit edilmifltir (,7,8,9,,). Çal flmam zda aztreonam için Enterobacteriaceae ve Pseudomonas larda duyarl l s ras yla %3.9, %9. olarak belirlenmifltir. Ergin ve ark. (8) E.coli de bu antibiyotik için duyarl l %5 olarak bulmufllard r. Çal flmam zda tetrasikline karfl Enterobacteriaceae ve Pseudomonas larda duyarl l k %3., %5.8 olarak belirlenmifltir. Erdemo lu ve ark. (9) koagülaz negatif stafilokoklarda duyarl l vankomisin için %, trimetoprim-sulfametoksazol için %9.3, siprofloksasin için %8, gentamisin için %7, tetrasiklin için %.5, klindamisin için % 7

6 Türk Mikrobiyol Cem Derg 3: 7-73 olarak saptam fllard r. Kocabeyo lu ve ark.() S. aureus ta direnci penisilin için %, vankomisin %, gentamisin %3.9, klindamisin %5., siprofloksasin %., tetrasiklin %38., trimetoprim-sulfametoksazol %7 olarak bulmufllard r. Mamal Torun ve ark. () enterokoklarda direnci penisilin için %5, tetrasiklin için %5, gentamisin için %3, vankomisin için %.9, siprofloksasin için %39 olarak bulmufllard r. Ak nc ve ark. () GSBL pozitifli ini K.pneumonia da %, Enterobacter sp. de %3, E.coli de %3, fianl da ve ark.() K.pneumonia da %38.5, Büyükbaba ve ark. (3) Enterobacter sp. de %5, Pseudomonas sp. de %3, Gülay ve ark. () K.pneumonia da %5.5, E.coli de %.7, Çokça ve ark. (3) K. pneumonia da %, Görgün ve ark. (5) P.aeruginosa da %5.9 olarak bulmufllard r. Ülkemizde yap lan çal flmalarda oldukça farkl direnç ve duyarl l k oranlar gözlenmektedir. Bu farkl l klar çal flmalar n yap ld co rafi bölgeye, hastalar n genel durumuna, yatan veya ayakta hasta olma durumuna, yatt servise ve çal flmalar n farkl zamanlarda yap lm fl olmas na ba l olabilse de, duyarl l k testlerinin standardizasyonu da önemlidir. KAYNAKLAR -Pappas PG: Laboratory in the diagnosis and management of urinary tract infections, Medi Clin North America 75:33 (99). -Tekereko lu MS, Durmaz B, Sönmez E, Köro lu M, fiahin K: Üriner sistem infeksiyonlar n n tedavisinde kullan lan antibiyotiklere karfl in-vitro direnç durumu, nfek Derg :375 (998). 3-Çokca F, Tekeli E: Çeflitli klinik örneklerden izole edilen K. pneumoniae sufllar nda genifl spektrumlu beta-laktamazlar n araflt r lmas, Mikrobiol Bült 3: (998). -Barry AL, Thornsberry C, Jones RN, Gerlach EH: Interpretive standards for disk susceptibility tests with Sch and amikacin, Antimicrob Agents Chemother 8: (98). 5-Adalati R, Soyo ul Gürer Ü, Çevikbafl A, Oldacay M, Akar O: Klinik örneklerden izole edilen Pseudomonas aureginosa sufllar n n beta-laktam antibiyotiklere ve beta-laktam/ beta-laktamaz inhibitörü kombinasyonlar na karfl duyarl l klar n n karfl laflt r lmas, Türk Mikrobiyol Cem Derg 9: 5 (999). -Ak nc E, Karahan M, Karabiber N, K l ç H: Hastanede yatan hastalardan ve poliklinik hastalar ndan izole edilen Kebsiella pneumoniae, Escherichia coli ve Enterobacter sufllar nda genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz araflt r lmas ve çeflitli antibiyotiklere duyarl l klar n n belirlenmesi, ANKEM Derg:5 (). 7-Saraçl MA, Baylan O, Gün H: Üriner sistem infeksiyon etkeni Gram negatif bakteriler ve antibiyotik duyarl - l klar, ANKEM Derg, 3:73 (999). 8-Ergin M, Y lmaz O: drardan izole edilen Escherichia coli sufllar n n antibiyotiklere in-vitro duyarl l klar, AN- KEM Derg :7 (997). 9-Kurutepe S, Sürücüo lu S, De erli K, Özbilgin A, Özbakkalo lu B: Üriner sistem infeksiyonlar ndan izole edilen Gram negatif bakterilerin çeflitli antibiyotiklere duyarl l klar, nfek Derg :37 (998). -Ayata A, Yorganc o lu B, Aydemir M, Öktem F, Çetin H, Örmeci AR: Çocukluk ça idrar yolu infeksiyonlar ndan izole edilen bakteriler ve antibiyotik duyarl l, nfek Derg :9- (998). -Sturm W: Isepamicin versus amikacin in the treatment of urinary tract infection, J Chemother 7:9 (995). -Kaya D, Öksüz fi, Kaya E: Üriner sistem infeksiyonu etkeni olan E.coli sufllar n n baz antibiyotiklere duyarl - l klar n n araflt r lmas, ANKEM Derg 3:3 (999). 3-Öztürkeri H, Erdemo lu A, Emekdafl G, Kocabeyo lu Ö, Düztafl O: drardan izole edilen E.coli sufllar n n aminoglikozidler ve üçüncü kuflak sefalosporinlere duyarl l k oranlar, ANKEM Derg 3:33 (999). -Öztürkeri H, Düztafl O, Kocabeyo lu Ö, Erdemo lu A, Emekdafl G: mipenem, aminoglikozidler ve baz kinolonlar n idrardan izole edilen Citrobacter, Enterobacter ve Serratia türlerine etkinli i, ANKEM Derg 3:3 (999). 5-Erdemo lu A, Emekdafl G, Kocabeyo lu Ö, Diler M, Göksu GT: Klinik ve poliklinik hastalar n n idrar ndan izole edilen Pseudomonas aeruginosa sufllar n n çeflitli antibiyotiklere duyarl l klar, ANKEM Derg 3:39 (999). -Okan G, Akkoçlu G, Cüce M, Çevik F: Çocuklarda idrardan izole edilen E.coli sufllar n n çeflitli antibiyotiklere in-vitro duyarl l klar, ANKEM Derg : (997). 7-Erdemo lu A, Kocabeyo lu Ö, Birinci : Sefepim, meropenem ve imipenem ile di er baz sefalosporinlerin idrardan izole edilen E.coli ve Enterobacter sufllar na etkinli inin karfl laflt r lmas, ANKEM Derg : (997). 8-Elçi S, Özerdem N, Gül K: drar örneklerinden izole edilen E.coli sufllar n n baz kinolonlara duyarl lklar, AN- KEM Derg :8 (998). 9-Erdemo lu A, Öztürkeri H, Emekdafl G, Kocabeyo lu Ö: drar örneklerinden izole edilen oksasiline duyarl ve dirençli stafilokok sufllar nda beta-laktam d fl antibiyotiklerin etkinli i, ANKEM Derg 3:8 (999). -Kocabeyo lu Ö, Erdemo lu A, Emekdafl G, Diler M, Ceylanl S: drardan izole edilen Staphylococcus aureus ve Staphylococcus epidermidis sufllar nda oksasilin ve di er baz antibiyotiklere dirençlilik oranlar, ANKEM Derg 3:8 (999). -Mamal Torun M, Bahar H, Alt nkum S, Yüksel P: Enterokoklarda yüksek düzey aminoglikozit ve vankomisin direncinin araflt r lmas, ANKEM Derg 3:5 (999). -fianl da T, Sayg G, Özçelik S, Çak r N, Çeliksöz A: Klebsiella pneumoniae sufllar nda extended broad spectrum beta-laktamazlar n araflt r lmas, ANKEM Derg :5 (997). 3-Büyükbaba Ö, Katranc H, Nakipo lu Y, Derbentli 7

7 Ü. Altoparlak ve ark., Üriner Sistem nfeksiyonlar n Bakterilerin Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l klar fi: Gram negatif çomaklarda indüklenebilir beta-laktamaz belirlenmesinde kullan lan yöntemlerin karfl laflt r lmas, ANKEM Derg : (997). 3-Gülay Z, Yüce A, Göller S, Çak r N, Yulu N: Sulbaktam-ampisilin ve amoksisilin-klavulonik asitin Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae sufllar na etkinli inin genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz varl ile iliflkisi, ANKEM Derg :3 (997). 5-Görgün S, Ertek M, Yazg H, Çelebi S, Kayhan CB: Nozokomiyal infeksiyonlu olgulardan izole edilen Pseudomonas aeruginosa sufllar nda genifllemifl spektrumlu betalaktamaz varl, nfek Derg :379 (). 73