ZEMİN KAZMA TAŞIMA SERME VE SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ

Transkript

1 ZEMİN KAZMA TAŞIMA SERME VE SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ ZEMİN KAZMA MAKİNELERİ Çalışma şekilleri ve özellikleri yönünden zemin kazma makineleri 6 temel kategoride guruplandırılır: ÜNİVERSAL KABLOLU GODELİ YÜRÜYEREK YÜZEN DİĞER EKS. EKS. EKS. KAZAN EKS. EKS. EKS. *KAŞIKLI E. *SARKIK * GODE *DOZER *EMİCİ * TRAKTÖR (Power Shovels) Kablolu E. ZİNCİRLİ E. (Bulldozers) Yüzen E. E. (Tractors) (Hoist (Ladder-type *DRAGLİN KOVA Cableways) Trenching *GREYDER *GODELİ *HENDEK LI E. (Draglines) *ASMA Machines) (Graiders) YÜZEN E. AÇMA MAK KABLOLU E. *GODE ÇARKLI (Trenching) *ÇENELİ EKS. (Luffing (Whell-type *SKREYPER *DİĞER Machines) (Clamshells) Cableways) Trenching (Scrapers) YÜZEN E. * YÜKLEME Machines) MAKİNELERİ *TERS KAŞIKLI E. (Backhoes) *DÜZ KAŞIKLI E. (Hoes) (Loaders) *ZEMİN GEVŞETME MAK. (Rippers)

2 ÜNİVERSAL EKSKAVATÖRLERİN ELEMANLARI ALT KISIM ÜST KISIM ÖN KISIM Paletli Alt Kısım (Alt kısım üzerine ve (Üst kısmın önüne genel olarak (Mafsallı plakalardan oluşan 360 o dönebilecek şe- mafsallı biçimde takılmıştır. Esas palet şeritleri =0.5 2 kg/cm 2 kilde yerleştirilmiştir. kazı ve yükleme işini yapan elelik zeminlerde çalışmayı kolay- Bu kısımda kuvvet man budur.ön kısım genel olarak laştırır. makinası, mekanizma- ataşmanlar biçimindedir ve lar, aktarma organları kazının cinsi, miktarı ve Yürüme hızı v= km/h) dişliler, miller ve şekline göre değiştirilir.) Lastik Tekerlekli Alt Kısım (2 veya 3 akslı olabilir. Taşıma kumanda yeri bulunur. gücü bir miktar fazla olan ze- minlerde kullanılır. Yürüme hızı v=10-30 km/h) Kamyon Şasisi Şeklinde Alt Kısım (2-3 akslı, v= km/h) Motor genellikle dizel dir.)

3

4 ÜNİVERSAL EKSKAVATÖRLERDE İŞ VERİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER YAPILIŞLA İLGİLİ FAKTÖRLER İŞYERİ ŞARTLARI İLE İDARİ ŞARTLAR İLE İLGİLİ FAKTÖRLER İLGİLİ FAKTÖRLER *Ön kısmın tipi *Zeminin cinsi *Ekskavatörün amaca uygun *Kazıcı elemanın kapasitesi (hafif, normal, ağır) seçilip seçilmediği. *Kazı yerinin iyi tertiplenip ( m 3 ) *Kazı cephesi yüksekliği, tertiplenmediği *Tahrik şekli (dizel, elektrik, v.s.) (h opt <=> h?) *İş programının yapılış ve uygulanışının iyi olup olmadığı. Alt kısmın tipi (paletli, lastik *İşyerinin serbestlik *Bakım ve tamir servisinin tekerlekli, kamyon şasili,v.s.) derecesi. iyi olup olmadığı. ELEMANLARI 1-)Alt Kısım 2-)Üst Kısım 3-)Ön Kısım a)ulaşım kolu b)kaşık sapı ve Kaşık *İklim şartları. KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERİN; *Operatörün iyi yetişmiş olup olmadığı. ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Kazı kuvveti büyüktür. 2-)Kaşığa gerekli hareketler zorunlu olarak yaptırılabilir 3-)Sert zeminlerde yarma ve kanal açma işlerinde; taş ocağı işletmelerinde kullanılır.

5 KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERDE İŞ VERİMİ: *.Kazı alanı boyutları a, b, h: sayısal olarak; a=400 m., b=200 m., h=3.00 m. olsun *.Çalışma süre ve saatleri saat, gün, ay; (6 ay, ayda 25 işgünü ve günde 8 saat çalışma) *.İş verimi (Q : m 3 /saat) Q=V/t, V=a x b x h=400 x 200 x 3= m 3 t=8 x 25 x 6=1200 saat Q=240000/1200=200 m 3 /saat (1 kazıcıyla); 2 x 100 = 4 x 50 m 3 /saat (2 kazıcı) (4 kazıcı) ÜNİVERSAL EKSKAVATÖRLERDE ÜST KISMIN DEVRİLMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER: 1- Üst kısmın dönme ekseni ön tarafa yakın düzenlenir. 2- Üst kısmın elemanlarının ağır olanları yapımda arka tarafa yerleştirilir. 3- Üst kısmın arka tarafına gerekli büyüklükte denge ağırlığı konur. 4- Alt kısımda, üst kısmın oturduğu dairesel çemberin çapı büyük imal edilir. 5- Dairesel çemberin ortasından geçen ve hareketi üst kısımdan alt kısma ileten düşey mil sağlam yapılır. 6- Üst kısımdan sarkıtılan kolların ucundaki emniyet makaraları alt kısımdaki dairesel çemberi alttan ve yandan kavrayacak şekilde imal edilir.

6 KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERİN SEÇİLMESİ, OLUMLU OLUMSUZ TARAFLARI Bir işyerinde belirli bir iş verimini sağlamak üzere, belli bir iş verimine sahip büyük bir kaşıklı ekskavatör veya iş verimleri toplamı istenilen değerde olan birkaç küçük ekskavatör seçilebilir. Birkaç küçük ekskavatör yerine bir büyük ekskavatör seçmenin şu olumlu ve olumsuz yönleri olabilir: OLUMLU TARAFLARI *.Kaşık kapasitesi büyük olduğu için iri taşları yükleyebilir. *.Tahrik gücü büyük tek bir kaşıkta toplandığı için daha sert zeminleri kazabilir *.Optimum kazı cephesi büyük olduğu için daha yüksek kazı cephesi önünde çalışabilir. *.Tek operatör kullanılacağı için operatör gideri daha azdır. KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ: OLUMSUZ TARAFLARI *.Ekskavatör arıza yaptığında, arıza giderilinceye kadar kazı durur, diğer makineler boş kalır. *.Ağırlığı fazla olduğu için işyerine getirilmesi, montaj ve demontajı daha zordur.. Kaşık kapasitesi m 3. Max. kazı cephesi yüksekliği m.. Max. ulaşım mesafesi m.. Ağırlığı ton. *.Yedek parçaları pahalı olduğu için daha fazla yedek parça yatırımı gerektirir *.Kullanılmış makine satımında, değer yüksekliği nedeniyle müşteri bulmak zordur.

7

8

9

10

11

12 ELEMANLARI DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRLERİN; ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Alt Kısım 1-)Taban seviyesi altında çalışabilir ve ulaşım mesafesi 2-)Üst Kısım büyüktür. 3-)Ön Kısım 2-)Halatlarla kumanda edilen kova nedeniyle kazı a)ulaşım kolu kuvveti küçüktür. Kafes kiriş şeklinde, 3-)Sert olmayan zemin kazısı ve kum-çakıl çıkartma uzatılıp kısaltılabilir. işlemlerinde kullanılmaktadır. b)draglin kovası: 4-)Uzun ulaşım kolu sayesinde çoğu kez taşıt gerektir- Halat bağlantılı, çekme tirmez, figürasyon yapar. ve kaldırma vinçli. İŞ VERİMİ VE KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ: *. İş verimi kaşıklı ekskavatörlerdeki gibidir. *.Karakteristik değerleri:.. Kova kapasitesi m 3.. Max. kazı cephesi derinliği m... Max. ulaşım kolu mesafesi m... Ağırlığı ton.. Çok büyük kova kapasiteli ( 20 m 3 ) Özel Tip Draglin Kovalı Ekskavatörler de vardır

13

14

15

16 ÇENELİ EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Alt Kısım 1-)Çeneyi düşey yönde hareket ettirerek her seviyede 2-)Üst Kısım kazı yaptırılabilir 3-)Ön Kısım 2-)Çenenin dolma derecesi ve oranı küçük ve bu yüzden de a)ulaşım kolu iş verimi küçüktür. b)çene alt ve üst 3-)Kazı kuvveti düşük olduğundan sert zeminlerde çalışamaz; başlık vinçleriyle, kuyu ve iksalı hendek açılması işlerinde çalışabilir; kablolu olarak yükleme ve boşaltma yapabilir. bağlanmıştır. 4-)Diğer ekskavatörlerle yapılamayan kazı işlerinde kullanılabilir. TERS VE DÜZ KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Alt Kısım 1-)Kazı kuvveti büyüktür. 2-)Üst Kısım 2-)Taban seviyesi altında çalışabilir. 3-)Ön Kısım 3-)Ulaşım mesafesi kısadır. a)ulaşım kolu 4-)Sert zeminlerde temel ve hendek çukurları açma işinde (alt ucu mafsallı olarak kullanılır. bağlanmış, kutu kesitli) 5-)Düz kaşıklı ekskavatörler, en az kullanılan tipler b)kaşık sapı ve Kaşık olmakla birlikte, yol satıh kazıları, kaplama sökülmesi v.s. (ulaşım kolunun üst ucuna işlerde ve şev teşkilinde yararlıdır. mafsallı olarak bağlanmış halatlı ve hidrolik tip)

17

18

19 KABLOLU EKSKAVATÖRLER SARKIK KABLOLU EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI VE ÇALIŞMASI ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Baş Kule Ya her ikisi KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ. 2-)Karşı Kule sabit ya da 1-)Yapımı ve montajı kolay. 3-)Kova herikisi de 2-)Hareket olanağı az. 4-)Çekme ve hareketlidir. 3-)Enerji kullanımı fazla Geri çekme 4-)Nehir ve göllerden kum-çakıl, malzeme v.s. çıkartma vinçleri. işlerinde ya da akarsu ve bataklık taban ıslahı işle- *.Geri çekme vinciyle kazı rinde kullanılır. yeri sonuna kadar çekilen 5-)Kova kapasitesi m 3, arkası ve yanları kapalı, Kulelerarası açıklıklar m. arasında değişir. altı, üstü ve önü açık özel kova, çekme vinci ve kablosuyla çekilerek doldurulur; sürüklenerek taşınır.

20

21 ASMA KABLOLU EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI VE ÇALIŞMASI ÖZELLİKLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER 1-)Baş Kule Her iki kule KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ. 2-)Karşı Kule de zaman 1-)Teknik özellikleri aynı sarkık kablolu ekskavatörler- 3-)Kova ve zaman yer- deki gibidir. şaryo değiştirebilir. 2-)Dolu kovanın zemine sürtünmeden, yüksek vitesle 4-)Çekme ve kaldırma ilerleyişi, üstünlüğü olarak tanımlanabilir. vinçleri. 3-)Kova kapasitesi m 3 *.Geri çekme vinciyle kazı Kulelerarası açıklıklar m. arasında değişir. yeri sonuna kadar çekilen 4-)Saatlik verim: arkası ve yanları kapalı, 3600.V.F Q m 3 /h :Verim altı, üstü ve önü açık özel Q = L 1 m : Kazı mesafesi kova, çekme vinci ve kab- L 1 L 2 L 1 +L 2 L 2 m :İletim mesafesi losuyla çekilerek dolduru t v 3 m/sn :Geri gidiş hızı lur; sürüklenerek taşınır. v 1 v 2 v 3 V m 3 :Kova hacmi

22 GODE ZİNCİRLİ EKSKAVATÖRLERİN; GODELİ EKSKAVATÖRLER ELEMANLARI VE ÇALIŞMASI ÖZELLİKLERİ, KULLANILDIĞI YERLER, İŞ VERİMLERİ TİPLERİ 1-)Alt Kısım (paletli ya da raylı) 2-)Üst Kısım (sabit veya dönebilir) 3-)Gode Kolu (kafes kiriş şeklinde; üst uçta tahrik kasnağı, alt uçta germe kasnağı, kol üzerinde de OLUMLU VE OLUMSUZ TARAFLARI. 1-)Aynı iş verimini sağlayan bir kaşıklı ekskavatöre göre kullandığı enerjinin azlığı ve düzgün bir kazı yüzeyi vermesi olumlu taraflarıdır. 2-)Kazı kuvvetinin birçok godeye bölünmesi nedeniyle sert zeminlerde çalışamaması; iri daneli, taşlı ve kaya zeminlerde kazı yapamaması olumsuz tarafları- dır. Ancak kazı hacmi büyük olan sürekli işlerde verimli çalışırlar. gode zinciri ve üzerinde 3-)Q = 60.V.n.E / 1000 Q m 3 /h) : İş verimi godeler mevcuttur. V Lt : Gode Kapasitesi, n 1/dak : Dakikada boşalan gode sayısı, E - :İşyeri ve idari şartlar faktörü TABAN TABAN 4-)Gode kapasitesi Lt. SEVİYESİ SEVİYESİ Kazı cephesi derinliği 6 18 m. ALTINDA ÜSTÜNDE Dakikada boşalan gode sayısı /dak. ÇALIŞAN ÇALIŞAN olmak üzere iki tip mevcuttur. *. Genellikle şev yüzeyleri üzerinde, kazı eğimi gode kolu ile verilerek; kasnaklar çalıştırılarak harekete geçirilir. Her seferinde kazı ile dolan godeler dönüşlerde bantlı ileticilere dökülür. Kazı boyunca ray üzerinde hareket ettirilmek suretiyle ilerleme sağlanır.

23

24 Devasa bir zemin kazma makinesi TONKA Son Model Bir Dev Gode Çarklı Ekskavatör

25 Alman Krupp firması ile Otoban Yol Yapım İşletmesi tarafından geliştirilerek yapılmıştır Otoban altyapı işlerinde kullanılmıştır. Büyük oranda işçilikten tasarruf ve zaman kazancı için tasarlanmıştır. Sökülerek başka yerlere taşınması ve montajı mümkündür.

26

27

28

29

30 Teknik Özellikler: * Hareketli bu makine 100 mt. Yüksekliğinde ve 223 mt. Uzunluktadır * Tam olarak Ton ağırlığındadır. * Amerikan dolarına mal olmuştur. * Tasarım ve imalatı 5 yılda tamamlanmıştır. * İşletim için 5 Operatör gerektirmektedir. * 22 metre çapında döner kova tanburu üzerinde toplam 20 kovası bulunmakta ve her kova 196 ton hafriyat kapasiteli olup bir turda ton toprak veya kaya hafriyata yer değiştirebilmektedir. * 12 paletli yürüyüş takımının her biri 3.80 mt genişlikte ve 15 mt uzunluktadır. * 12 paletli yürüyüş takımının 8 tanesi önde 4 tanesi de arkadadır. * Saatte En fazla mt hız yapabilmektedir. * Günde m 3 den fazla hafriyat kaldırabilmektedir. Bu da (100,000 dev damperli kamyona eşittir. )

31

32

33

34

35

36

37 GODE ÇARKLI EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI VE ÇALIŞMASI ÖZELLİKLERİ, KULLANILDIĞI YERLER 1-)Paletli Alt Kısım KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ 1-)Yapı itibariyle gode zincirli ekskavatörlere benzer. 2-)360 0 dönebilir Üst Kısım 2-)Aynı anda kazı yapan gode sayısı az olduğu 3-)Gode Kolu Kafes kiriş şeklindeki için kazı kuvveti ve gode kapasitesi daha büyüktür. 3-)İş verimi de gode zincirli ekskavatörlere benzer. gode koluna bir bantlı 4-)Gode kapasitesi Lt. iletici tertiplenmiştir. Gode kolu uzunluğu m. Gode kolunun bir ucu üst Dakikada boşalan gode sayısı /dak. kısma mafsallı bağlı, diğer ucunda ise gode çarkı tertiplenmiştir. *. Gode zincirli ekskavatörün çalışmasına benzer şekilde; çark üzerinde bulunan godelere dolan zemin doğrudan bantlı ileticiye aktarılır.

38 YÜRÜYEREK KAZAN EKSKAVATÖRLER DOZERLERİN; ELEMANLARI, 1-)Traktörler 2-)Levha OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ: Paletli (İtme kuvveti büyük, zemine batma az) Lastik tekerlekli (çalışma mesafesi uzun, hız fazla, yol kaplamasını bozmaz) Halatlı (yukarı ve aşağı hareket hızı ve marjı fazla) Hidrolik (zemine ilave hidrolik kuvvetiyle basınç yapar, kazı gücü fazla; kalkış-iniş hareket marjı sınırlı) LEVHA (çeşitleri) BULDOZER ANGLDOZER TİLT DOZER LEVHASI LEVHASI LEVHASI (Kazılan zemin, levhanın (Kazılan zemin sağa ya da (Kazı gücü sivri olan uçta önünde biriktirilerek sola kaydırılarak dizi toplandığı için güç daha fazla itilir) halinde bırakılır: Figüre) hendek açılması, şev verilmesi)

39 DOZERLERİN; KULLANILDIĞI YERLER, İŞ VERİMİ, KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ, ÇALIŞMA PERİYOTLARI: (I) Kazı durumu (taban seviyesinin biraz altında, küçük vitesle t 1 ) (II)İtme durumu (levhanın alt kenarı taban seviyesinde,mümkünse en büyük vitesle, t 2 ) (III)Geri gitme durumu (mümkün olan en büyük geri vitesle, boş olarak, tekrar kazı yerine t 3 ) a) Arazi temizleme, düzeltme, reglaj ve ripaj işlerinde b)yüzeysel kazı, tesviye, figüre yayma ve toplama işlerinde c) Yamaçta tek taraflı küçük yarma açma işlerinde d) Dolgu yapma ve şev verme ve malzeme ötelenmesi işlerinde kullanılır. Q = 60.V.E.f / T Q m 3 /h : İş verimi f - :Zemin dönüşüm faktörü V m 3 : Levha Kapasitesi T dak :Periyot Süresi E - : İşyeri ve idari şartlar faktörü (t 1 +t 2 +t 3 ) *. Traktör gücü PS arasında değişir. *.Levha kapasitesi 1-10 m 3 arasındadır. *.Max çalışma mesafesi Paletlide : m. Lâstik Tekerleklide : m. *.Levhanın alt ucunda civata somunlarla bağlanmış, sert manganez çeliğinden yapılmış ve kazıcı dişleri bulunabilen bir BIÇAK mevcuttur.

40

41

42 GREYDERLERİN; ELEMANLARI, ÇALIŞMASI ÖZELLİKLERİ, KULLANILDIĞI YERLER 1-)Arka Kısım (kuvvet makinesi, kumanda 1-)Buldozerlere nazaran tesviye yeteneği kabini, iki aks burada) fazladır. 2-)Ön Kısım (bir aks iki tekerlek) 2-)Yüzeysel kazı yapabilir. 3-)Şasi (kutu kesitli kiriş şeklinde) 3-)Kenar, kafa, şev ve V-kesitli hendekler 4-)Levha tertibatı (levha, dişli çember, açabilir. çerçeve, kaldırma-indirme, yana hareket 4-)Malzeme dizi ve figürelerini öteleyeve döndürme tertibatları burada yer alır) bilir, yayabilir. 5.)Şev tesviye edebilir. BAŞLICA HAREKET ŞEKİLLERİ: a) İleri - geri yürütme; ön tekerleklerin *. Yol profillerinin teşkilinde sağa sola yatması, dönüş. *. Yol kaplama malzemelerini yaymada b) lik levha hareketleri (kaldırma, *. Stabilize yol bakımı işlerinde kullanılır. indirme, yana eğme) *. Karakteristik değerleri: c) Levhayı yana alma..motor gücü PS d) Levhayı kendi doğrultusunda kaydırma..levha uzunluğu m. e) Levhayı öne-arkaya eğme..ileri hız 5 50 km...geri hız 7 10 km...ağırlığı Ton.

43

44 3.4.3.) SKREYPERLERİN; ELEMANLARI, BAŞLICA HAREKET ŞEKİLLERİ, TİPLERİ 1-) Traktör. Yürütme hareketi 2-) Arka Kısım *Sandık. Sandık ön kısmını kaldırıp indirme hareketi *Ön kapak *Arka levha. Ön kapağı kaldırıp indirme. Arka levhayı ileri-geri hareket ettirme. Elevatörlü skreyperlerde zeminin kolay dolması için elevatör hareketi. SKREYPERLER Yürütme Tertibatı Kumanda Şekli Tahrik Şekli Bakımından Bakımından Bakımından Paletli Halatlı Traktörle Çekilen Lastik Tekerlekli Hidrolik Motorskreyper

45

46

47 SKREYPERLERDE; ÇALIŞMA PERİYOTLARI..Kazarak dolma/doldurma (t 1 ) İŞ VERİMLERİ Q=60.V.E.f / T..Yüklü gidiş/taşıma (t 2 ) T=t 1 +t 2 +t 3 +t 4 +t 0..Yayarak boşaltma (t 3 ) Q m3/h : İş verimi..boş dönüş (t 4 ) V m 3 : Sandık hacmi/kapasitesi İŞLETİMİ..Kazarak dolma sırasında sandık önü, kapak, yürüme hızı iyi ayarlanmalı..kolay kazılan zeminlerde tepeleme, zor kazılan zeminlerde silme kapasite ile çalışılmalıdır. F=10..G E - : İşyeri ve idari şartlar faktörü f - :Zemin dönüşüm/kabarma faktörü t 0 dak : Sabit süre T dak :Periyot Süresi/Devre süresi ÖZELLİKLERİ F Kg :Yardımcı kuvvet (1).Yüzeysel kazı yapabilir. % : Eğim (2).Tek başına kazma, taşıma ve yayma G Ton : Ağırlık..Gerekirse itici traktör kullanılarak kazı işlerini gerçekleştirebilir. KARAKTERİSTİK DEĞERLER yapılmalı..sandık (silme) kapasitesi:5 20 m 3..Yüklü gidiş-boş dönüş periyotlarında..tepeleme m 3 yol düzgün ve bakımlı olmalı, en büyük..traktör gücü PS ilerleme hızı seçilmeli..çalışma mesafesi m...yayarak boşaltma sırasında tabaka kalın- lığı sıkıştırma tekniğine uygun olmalı KULLANILDIĞI YERLER 1-)Örtü tabakası kaldırma işleri 2-)Tesviye işleri (havaalanı, yol) 3-)Kazı işleri (yarma, kanal) 4-)Dolgu işleri (baraj, yol)

48 YÜZEN EKSKAVATÖRLER EMİCİ YÜZEN EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI ÇALIŞMASI KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ 1-)Tekne..İlerleme şekli..tekne uzunluğu m. 2-)Santrifüj - 6 vinç ile..tekne genişliği 5 22 m. tulumba - 2 kazık+2 vinçle..emme borusu çapı m. 3-)Emme borusu ve - Pervane ile..kazı derinliği m. kesici başlık..malzeme uzaklaş-..tahrik gücü PS 4-)Basma borusu tırma şekli..emme hızı m/sn. - Basma borusuyla..konsantrasyon %15 %40 - Yüzer ileticilerle - Kendi hazneleriyle GODELİ YÜZEN EKSKAVATÖRLERİN; ELEMANLARI KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ 1-)Tekne.. Tekne uzunluğu m. 2-)Gode kolu.. Tekne genişliği m. *. Godeli Yüzen Ekskavatörlerin.. Gode kapasitesi Lt. çalışma şekli Emici Yüzen.. Kazı derinliği 4 20 m. Ekskavatörlerin Çalışma şekil-..tahrik gücü PS lerinin benzeridir...dakikada boşalan gode sayısı /dak.

49

50 DİĞER YÜZEN EKSKAVATÖRLER ÇENELİ YÜZEN EKSKAVATÖRLER KAŞIKLI YÜZEN EKSKAVATÖRLER *. Karada çalışan çeneli ekskavatörlerdeki *. Karada çalışan kaşıklı ekskavatörlerdeki ana eleman ve kısımların bir tekne ana eleman ve kısımların bir tekneye üzerine yerleştirilmesiyle ortaya çıkmış yerleştirilmesiyle ortaya çıkmış bir cins bir yüzen ekskavatör türüdür. yüzen ekskavatör türüdür. DİĞER EKSKAVATÖRLER KÜÇÜK TRAKTÖR EKSKAVATÖRLERİN; *. Kazıcı eleman bakımından Kaşıklı Ters Kaşıklı *. Kumanda şekli bakımından Halatlı Hidrolik tipleri vardır. Bunların çalışma prensipleri, ana elemanları, özellikleri, çalışma periyotları ve diğer parametreleri Üniversal Ekskavatörler e benzer; genellikle hidrolik elemanlara sahiptirler.

51 HENDEK AÇMA MAKİNELERİNİN; TİPLERİ, KULLANIM YERLERİ KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ a)gode çarklı ve..hendek genişliği cm. b)gode kollu tipleri vardır...hendek derinliği cm. *. Kolay kazılan üniform zeminlerde;..motor gücü PS boru ve kablo döşeme, hendek açma..ilerleme hızı m/dak. drenaj hendeği açma v.b. işler için kullanılırlar. YÜKLEME MAKİNELERİNİN; TİPLERİ, KULLANIM YERLERİ, ALT ÇEŞİTLERİ *.KAZMA VE BOŞALTMA BAKIMINDAN *.KUMANDA ŞEKLİ BAKIMINDAN *.ÇALIŞMA BAKIMINDAN tipleri mevcuttur. Önden kazıp öne boşaltan Önden kazıp arkaya boşaltan Halatlı tip (nadir olarak) Hidrolik tip (genellikle) Kesintili çalışan Sürekli çalışan *. Bu makineler de ön kısımlarında backhoe adı verilen yükleyici kovaları ile, çoğunlukla paletli alt kısma (yürüyüş takımlarına) sahip, motor bölmesi ve operatör kabininden oluşan üst kısmı bulunan küçük birer traktör ekskavatör türünü oluştururlar.

52

53

54 ZEMİN GEVŞETME MAKİNELERİNİN; TİPLERİ, ELEMANLARI KARAKTERİSTİK DEĞERLERİ VE İŞLETİMİ *. Kumanda şekli bakımından..traktörün gücü PS..Diş sayısı 3 5 adet Halatlı Hidrolik..Kazı genişliği m. *. Yapılışları bakımından..kazı derinliği m...ağırlığı 1 6 Ton. Traktörle Traktöre *. Çalışma sırasında dişler zemine tam batmalıdır. Çekilen Ataşman Bu mümkün olamıyorsa ek ağırlıklar konulabi- Römork Şekline lir, daha güçlü traktör seçilebilir, diş sayısı bağlı tipleri vardır. azaltılabilir. 1-)Traktör ve dan *. Kurbada dişler zeminden çıkartılmalıdır. 2-)Kazıcı kısım oluşur.

55

56 ZEMİN KAZMA MAKİNELERİYLE İLGİLİ UYGULAMA PROBLEMLERİ GENEL PROBLEM ÇÖZÜM TEKNİĞİ VE KURALLAR: Bu yapı makinesi gurubu; a) Ekskavatörler (Kazıcılar - Yükleyiciler) b) Dozerler (Kazıcı - Öteleyiciler) c) Skreyperler (Kazıcı - Yükleyici - Taşıyıcı - Sericiler) d) Loaderler (Yükleyiciler) e) Ripperler (Zemin gevşetici - Yumuşatıcılar) olmak üzere 5 temel iş makinesi gurubu olarak ele alınacak ve bu guruplar da kendi içinde fonksiyonel alt guruplar şeklinde incelenecektir.. Her makine türü ve alt gurup için elde bulunan prospektif bilgiler ve tablo değerlerine dayalı olarak ayrı formülasyon, çözüm tekniği, parametrik bilgiler ve örnekler verilecektir.. Bazı makinelerde yalnızca verim hesabı, bazılarında makine seçimi, bir bölümünde süre veya hacim hesabı, bir bölümünde ise kazı planlaması yapılmakla yetinilecektir. Bir gurup makinede tüm bu hesaplar birarada yapılabilecektir.

57 EKSKAVATÖRLERDE PROBLEM ÇÖZÜMLERİ Ekskavatörlerde; a) Kaşıklı Ekskavatörler (-Ters Kaşıklı-) b) Draglin Kovalı Ekskavatörler c) Çeneli Ekskavatörler olmak üzere 3 ayrı alt gurupta problem çözümleri ele alınacak, örnekler verilecektir. a) KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERDE VERİM: Q = Q i.f 1.K.E.f formülüyle hesaplanır. Q m 3 /h : Saatlik gerçek verim (Tablo 1.19 dan) Q i m 3 /h : Saatlik ideal verim F i Formülde; - : Kazı cephesi yüksekliği ve dönüş açısına bağlı faktör )Tablo 1.20 den) H m : Kazı cephesi yüksekliği Hop m : Optimum kazı cephesi yüksekliği 1 : Kazı sırasında üst kısmın dönüş açısı F i, H/H op ve 1 den bulunur. K - :Kaşık faktörü ( 1.00 alınır Tablo 1.21 den) E - :İş ve yönetim durumu faktörü yada Saatte çalışılan yararlı süre (Tablo 1.16) f - :Zemin dönüşüm faktörü (Tablo:1.32 veya Tablo 1.1 den)

58 TABLO 1.18 DEĞİŞİK DÖNME AÇILARINDA YAKLAŞIK DEVRE ZAMANLARI (SANİYE)** KOLAY KAZI ORTA KAZI ZOR KAZI KARIŞIK KAPASİTE yd3 YAŞ LEM, HAFİF KUMLU KİL İYİ NORMAL ZEMİN SERT KİL / / / / / / / ** Optimum kazı cephesi yüksekliğinde ve devre zamanında gecikme yoksa

59 TABLO 1.19 KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERDE YERİNDE CİNSİNDEN SAATLİK VERİM (M 3 ) =90 Hop (m) / KAŞIK KAPASİTESİ (m 3 ) ZEMİN CİNSİ yaş lem yada hafif kumlu kil kum ve çakıl normal zemin sert kil yaş, yapışkan kil 3/8 1/2 3/ /4 1 1/2 1 3/ / * , İyi patlamamış kaya fena patlamamış kaya ( * m 3 kaşık kapasitesi + m Hop m 3 saatlik verim )

60 TABLO 1.20 KAZI CEPHESİ YÛKSEKLİĞİ VE DÖNÜŞ AÇISINA GÖRE DÖNÜŞÜM KATSAYILARI (F 1 ) H / Hop DÖNME AÇISI , TABLO 1.21 KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERDE KAŞIK FAKTÖRÜ (*) ZEMİN CİNSİ KAŞIK FAKTÖRÜ Kolay kazı (Çok yumuşak,yumuşak zemin) Orta kazı (Normal zemin) Orta sert kazı (Sert,çok sert zemin) Zor kazı (*) Bu faktör zemin cinsine bağlı olarak kaşığın tam dolmaması nedeni ile kullanılır.

61 TABLO 1.16 İŞİN DURUMU VE YÖNETİM FAKTÖRÜ YÖNETİM DURUMU Çok iyi İyi Orta Fena Çok iyi İŞİN DURUMU İyi Orta Fena TABLO 1.32 ZEMİN DÖNÜŞÜM KATSAYILARI DÖNÜŞÜMÜ YERİNDE KABARMIŞ SIKIŞMIŞ YERİNDE KUM Z E M İ N D U R U M U TOPRAK KİL KAYA KABARMIŞ KUM TOPRAK KİL KAYA SIKIŞMIŞ KUM TOPRAK KİL

62 TABLO 1.1 ZEMİNLERİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ZEMİN CİNSİ YERİNDE BİRİM H.A. (Kg/m 3 ) KABARMIŞ BİRİM H.A. (Kg/m 3 ) KABARMA YÜZDESİ KABARMA FAKTÖRÜ İSTİF EĞİMİ Alçı Çakıl (Kuru) /1 Çakıl (Nemli) /1 Çamur(Kuru) /1 Granit O /1 Kalker /1 Kaya (İyi Patlatılmış) Kırmataş /1 Kil(Kuru) /1 Kil (Nemli) /1 Killi şist /1 Kum (Kuru) /1 Kum (Islak) /1 Lem /1 Toprak (Kuru) /1 Toprak (Nemli) /1 Toprak (Islak) /1 Toprak (Çakıllı) Toprak (Kum ve çakıllı) /1

63 *.EKSKAVATÖRLE BİRLİKTE ÇALIŞACAK GEREKLİ KAMYON SAYISI N = 1+60.(t d + L/v g + t b + L/v d ) / (n. C m ) formülüyle bulunur. Formülde; N - :Gerekli kamyon sayısı t d dak :Ekskavatörü bekleme süresi t b dak :Yükü boşaltma süresi L m :Boşaltma yerinin uzaklığı (L>300 m. için ekonomiktir) v g m/dak :Dolu gidiş hızı v d m/dak :Boş dönüş hızı n - :Kamyonun kapasitesi/kaşık kapasitesi (n = 4-5 olmalıdır). C m sn :Ekskavatörün devre zamanı dır.

64 b) DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRLERDE VERİM: Q = Q i.f i.e.f formülüyle bulunur. Burada parametreler Kaşıklı Ekskavatörlerdekine benzer şekilde hesaplanır. *. Dikkat edilirse formülde K kaşık faktörü bulunmamaktadır. Burada kaşığın yerini Draglin Kovası almıştır. Kova kapasiteleri, ağırlık ve boyutları Tablo 1.25 den alınarak bulunacaktır. *. Draglin ekskavatörlerde saatlik verim ulaşım kolunun uzunluğuyla değişir. Ulaşım Kolu Faktörü = Uygun ulaşım kolu uzunluğu Fiili ulaşım kolu uzunluğu *. Bu ekskavatörlerde makine dengesini sağlamak ve devrilmeleri önlemek bakımından ulaşım kolunun yatayla yaptığı açı, kova büyüklüğü ve ağırlığı, silme ve tepeleme zemin ağırlığı gibi unsurlar önem taşımaktadır. Çeşitli alternatif çözümler arasında en uygunu ve verim artışı için tercih yapılır. *. Pratik olarak kovanın kendi ağırlığıyla yük ağırlığının toplamı, makineyi devirmeye çalışan kuvvetin % 75 inden daha büyük olmamalıdır. *. Kova kapasitesi (kova + malzeme ağırlığı), ulaşım kolunun yatayla yaptığı 2 açısı, en büyük kazı uzaklığı (D), boşaltma yarıçapı (A), ve yüksekliği (B), en büyük kazı derinliği (C) gibi parametreler Tablo 1.24 den alınarak değerlendirilebilir yada karşılaştırılır. *. Ekskavatörün değişik dönüş açıları için devre zamanları belirli kova kapasiteleri ve zemin cinsleri için Tablo 1.26 dan alınabilir. *. Yerinde cinsinden saatlik verimler ve H op. lar Tablo 1.22; H/H op.lara ve Dönme açılarına ( 1 ) karşı gelen F i Dönüşüm Katsayıları da Tablo 1.23 den alınabilir.

65 c) ÇENELİ EKSKAVATÖRLERDE VERİM: Q = 3600.V.E 1 /C m formülüyle hesaplanır. Burada; Q m 3 /h :Saatlik verim V m 3 :Kova kapasitesi E1 - C m sn :İşyeri, yönetim durumu faktörü yada saatte çalışılan yararlı süre :Devre zamanı *. Çeneli ekskavatörlerin çene boyutlarına bağlı olarak kapasite, ağırlık ve boyutları Tablo 1.27de verilmiştir. *. KAŞIKLI EKSKAVATÖRLER İÇİN ÖRNEK VERİM HESABI: VERİLENLER: ÇÖZÜM:. Kaşık kapasitesi 2 yd 3. İdeal saatlik verim: Q i =202 m 3 /h (Tablo 1.19 dan). Zemin cinsi Sert Kil. Optimum kazı cephesi yüksekliği:h op =3.72m (T:1.19). Dönme açısı H/H op =3.35/3.72=0.90 için F i =1.06. İşin durumu İyi Dönme açısı α 1 =75 0 (Tablo 1.20 den). Yönetim durumu Orta. E = 0.71 (Tablo 1.16 dan). Kazı Cephesi Yük m. K = 0.90 (Tablo 1.21 den seçilen kaşık faktörü için sağdaki büyük değer alınmıştır). İSTENİLEN:. Kabarmış cinsinden saatlik verim.. f = 1.43 (Tablo 1.32 den Toprak Kabarma Faktörü) SONUÇ: Q k = Q i.f i.k.e.f = 202 x 1.06 x 0.90 x 0.71 x 1.43 = m 3 /h. bulunur.

66 TABLO 1.27 ORTA AĞIRLIKLI GENEL AMAÇLI ÇENELERİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ÇENE BOYUTU (yd 3 ) 3/8 1/2 3/ /4 1 1/2 1 3/ /2 Su seviyesinde , KAPASİTE (m) Silme , Tepeleme Kova (Boş) AĞIRLIKLAR (Kg) Denge Ağırlığı Dişler Toplam Kavrama Alanı m Genişlik m BOYUTLAR Açık uzunluk m Kapalı uzunluk m Açık yükseklik m Kapalı yükseklik m

67 *. KAŞIKLI EKSKAVATÖRLERLE BİR KAZI İŞİNİN PLANLANMASI (Örnek): VERİLENLER:. Kazılacak zemin miktarı 2500 m 3. Bir saatteki yararlı süre 50 dak.. Zemin cinsi Normal. Boşaltma yerinin uzaklığı 4000 m.. Kazı Süresi 3 Gün. Kamyonun:. Günlük mesai (kötü hava koşullarında..dolu gidiş hızı 30 km/h (%20 Kayıp düşünüldüğünde) 8 saat..boş dönüş hızı 50 km/h. Kazı cephesi yüksekliği 3.26 m...yükleme süresi 1 dak.. Dönme açısı Boşaltma süresi 2 dak.. Kaşık Faktörü Kira bedeli (ekskavatör) TL/h.. Kira bedeli (kamyon) TL/h İSTENENLER: a) Gerekli büyüklükte kaşığa sahip ekskavatörün seçilmesi b) Gerekli kamyon sayısının bulunması c) Toplam kazı bedelinin bulunması

68 ÇÖZÜM: a) Toplam net çalışma süresi 3 x 8 x (1-0.20) = 19.2 saat. Saatlik ortalama verim: 2500 /19.2 = m 3 /h. 1 1/2 yd 3 lük ekskavatör (Tablo 1.19 dan) seçilirse;..ideal saatlik verim Q i = 183 m 3 /h..opt. Kazı Cephesi Yük. Hop = 2.80 m...h/hop = 3.26/2.80 =1.15 için F 1 = 1.04 (Tablo 1.20 den) 1 = Yerinde cinsinden verim için f=1.00 zemin dönüşüm faktörüdür. (Tablo değerleri de yerinde cinsinden olduğu için). Saatlik verim Q y = Q i x F 1 x E x K x f = 183 x 1.04 x (50/60) x 0.90 x 1.00 ; yeterli Q y = m 3 /h > m 3 /h (Q i ) olduğu için seçilen 1 1/2 yd 3 kaşıklı ekskavatör ve uygundur. b) Gerekli kamyon sayısının bulunması:. Gidiş ve dönüş hızlarının m/dak. ya çevrilmesi v g =30 km/h = 500 m/dak,. Ekskavatörün devre zamanı (Tablo 1.18 den) Cm=21 sn. v d =50 km/h = m/dak.. Kamyon kasa hacmi: 1.5 x 0.90 x 5 x m 3 (v=1.5 yd 3, n=5, K=0.90).Gerekli kamyon sayısı: N=1+(60(1+4000/ /833.3)/(5x21)), N 10 adet c) Ekibin saatlik kira bedeli: 1 x x = TL/h. saatlik verim m 3 /h olduğuna göre;. m 3 birim kazı bedeli / TL/m 3. Toplam Kazı Bedeli: 2500 x = TL (1995 yılı için).

69 *. DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRLERDE VERİM HESABI ÖRNEKLERİ: ÖRNEK-1) VERİLENLER ÇÖZÜM:. Kova kapasitesi 2 yd 3. İdeal saatlik verim Q i = 195 m 3 /h.(tablo 1.22). Zemin cinsi kum-çakıl. F1 faktörünün bulunması (Tablo 1.23).Dönme açısı Hop = 2.44 m., H/H op = 1.71/2.44 =0.70. İşin durumu İyi.. 1 = için (F 1 = 0.81).Yönetim durumu Çokiyi. İş ve yönetim durumu faktörü E=0.78. Kazı cephesi derinliği 1.71 m. (Tablo 1.16 dan iyi çokiyi). Ulaşım kolu uzunluğu 15 m.. Kabarma faktörü f = 1.11 (Tablo 1.32 den) (yerinde kabarmış: Kum) İSTENİLEN : Kabarmış cinsinden. Saatlik verim: Q k = Q i x F 1 x E x f saatlik verim? Q k =195 x 0.81 x 0.78 x 1.11 = m 3 /h.

70 TABLO 1.22 KISA ULAŞIM KOLLU DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRLERDE YERİNDE CİNSİNDEN SAATLİK VERİM (m 3 ) Hop (m) / KAŞIK FAKTÖRÜ (m 3 ) ZEMİN CİNSİ yaş lem yada hafif kumlu kil yd3 3/8 1/2 3/ /4 1 1/2 1 3/ /2 m * Hop Q kum ve çakıl Hop Q normal zemin Hop Q sert kil Hop Q yaş, yapışkan kil Hop Q

71 TABLO 1.23 H/Hop VE DÖNÜŞ AÇISINA GÖRE DÖNÜŞÜM KATSAYILARI (F 1 ) H/Hop DÖNME AÇISI

72 ÖRNEK-2) DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRLERDE ULAŞIM KOLU UZUNLUĞUNUN VERİME ETKİSİ VE DEVRİLMEYE KARŞI EMNİYET VERİLENLER:. Zeminin kabarmış birim hacim ağırlığı... k = 1440 kg/m 3. Ulaşım kolu uzunluğu... l u = 21 m.. Ulaşım kolunun yatayla yaptığı açı... α 2 = Denge ağırlığı... Q m = 4534 kg.. Normal tip bir kova kullanılacaktır. İSTENİLENLER: a) Uygun boyutlu draglin kovasının bulunması b) Ulaşım kolu uzunluğu azaltıldığına verimdeki artışın ne olacağı?

73 ÇÖZÜM:. Enbüyük güvenli yük 4534 x 0.75 = 3401 kg. (bu yük aşılmayacaktır). Tablo 1.25 den rastgele seçilen kova (1 1/2 yd 3 lük olsun)... Kova ağırlığı 1 1/2 yd 3 kova = 1700 kg.. Toprak ağırlığı x 1440 = 1917 kg Toplam: 3617 kg.> 3401 kg.. Aynı tablodan seçilen bir küçük kapasitedeki yeni kova 1 1/4 yd 3 dür... Kova ağırlığı 1 1/4 yd 3 kova = 1496 kg.. Toprak ağırlığı x 1440 = 1590 kg Toplam: 3086 kg.< 3401 kg. seçilen kova l u = 21 m.lik ulaşım kolu için uygundur.. Ulaşım kolu uzunluğu 18 m. alınırsa Q m = 5441 kg. (Tablo 1.24). Enbüyük güvenli yük : 5441 x 0.75 = 4081 kg. Bu durumda 1 1/2 yd 3.lük kova bu ulaşım kolu uzunluğu için uygun olacaktır.. Verim artış yüzdesi : (1.331/1.104)-1 x 100 = % 21 bulunur.

74 TABLO 1.24 MAX. DENGE AĞIRLIĞI OLAN BİR DRAGLİN KOVALI EKSKAVATÖRDE TİPİK ÇALIŞMA UZAKLIKLARI Q U L A Ş I M K O L U U Z U N L U Ğ U (E) 15 m 18 m 21 m 24 m A B C Q A B C Q A B C Q A B C = ulaşım kolunun yatayla yaptığı açıdır A = m boşaltma yarıçapı B = m boşaltma yüksekliği C = m max kazı derinliği D = Kazma uzaklığı Q = kg kapasite (kova ve malzeme ağırlığıdır, aşılmamalıdır)

75 TABLO 1.25 DRAGLÎN KOVALARININ KARAKTERİSTİK KAPASİTELERİ, AĞIRLIKLARI VE BOYUTLARI KOVA KAPASİTESİ* SİLME KAPASİTESİ* KOVA AĞIRLIĞI (kg) BOYUTLAR (cm) Hafif iş Normal iş Ağır iş Uzunluk Genişlik Yükseklik 3/ / / / / / / / / * Silme kapasitesi m3, kaşık kapasitesi yd3 tür

76

77 ÇÖZÜM:. Ulaşılması gereken gerçek saatlik verim: /1760 = 90.9 m 3 /h.. Kanal dışından sedde dışına uzaklık m. olup bu iş için en az l u = 21 m. lik ulaşım kollu draglin ekskavatör kullanılmalıdır.. Şekilde geometrisi verilen kazı ve boşaltma uzaklık ve yüksekliklerine ancak 2=35 0 lik bir yatay açıyla ulaşılabilmektedir (Tablo 1.24 den).. H/H op ve 1 dönüş açılarına bağlı F 1 faktörünün rastgele ilk seçimini (bir yaklaşımda ve yakın tahminde bulunarak) F 1 = 0.81 olarak yapalım (Tablo 1.23).. Saatlik verim : Q = 90.9 / (0.80 x 0.81) = m 3 /h olmalıdır.. Tablo 1.22 ye göre1 1/2 yd 3 lük orta tip bir kova kullanılmalıdır... Kova ağırlığı 1 1/2 yd 3 kova = 1700 kg.. Toprak ağırlığı x 1280 = 1740 kg Toplam: 3404 kg. Enbüyük güvenli yük : 4534 x 0.75 = 3401 kg. (Tablo 1.24). Seçilen kovanın istenilen verimi sağlayıp sağlamadığı kontrol edilirse;.. İdeal saatlik verim: Q i = 147 m 3 /h, H op = 2.74 m. (Tablo 1.22).. H/H op = 3.66/2.74 = 1.34 için F i = 0.81 (Tablo 1.23) 1 = İş ve yönetim durumu faktörü E = 0.80 (veriliyor). Saatlik verim : Q = Q i x F 1 x E x f = 147 x 0.81 x 0.80 x 1.00 = 95.3 m 3 /h. (Burada verilen ve istenen zemin dönüşüm şartları hep yerinde cinsinden ele alındığı için faktör f = 1.00 olarak gözönünde tutulmuştur) Q = 95.3 m 3 /h > 90.9 m 3 /h olduğundan seçilen kova uygun ve istenilen iş verimi sağlanmış olmaktadır.

78 TABLO 1.25 DRAGLÎN KOVALARININ KARAKTERİSTİK KAPASİTELERİ, AĞIRLIKLARI VE BOYUTLARI KOVA KAPASİTESİ* SİLME KAPASİTESİ* KOVA AĞIRLIĞI (kg) BOYUTLAR (cm) Hafif iş Normal iş Ağır iş Uzunluk Genişlik Yükseklik 3/ / / / / / / / / * Silme kapasitesi m 3, kaşık kapasitesi yd 3 tür

79

80

81 TABLO 1.5 LODER VE KAŞIKLl EKSKAVATÖRLERDE YÜKLEME SÜRESİ (dak.) (Yaklaşık) YÜKLEME KOŞULLARI LASTİK TEKERLEKLİ LASTİK TEKERLEKLİ PALETLİ 0 5 yd 3 ARASI 5 yd 3 VE YUKARISI TAMAMINDA Uygun Orta Uygun değil TABLO 1.3 SKREYPERLERDE YÜKLEME ZAMANLARI (dak.) YÜKLEME KOŞULLARI ELAVATÖRSÜZ TEK MOTORLU ELAVATÖRSÜZ İKİ MOTORLU ELAVATÖRSÜZ İKİ SANDIKLI ELAVATÖRLÜ TEK MOTORLU ELAVATÖRLÜ İKİ MOTORLU Uygun Orta Uygun Değil TABLO 1.2 LODER KOVA KAPASİTESİ FAKTÖRLERİ MALZEME FAKTÖR İnce,uniform Orta,kaba 0,90 İyi patlatılmış 0.85 Orta patlatılmış 0.80 Kötü patlatılmış 0.65

82

83 TABLO 1.7 % EĞİME BAĞLI EĞİM DİRENCİ (Kg/Ton) TABLO 1.8 YÜZEY CİNSİNE GÖRE YUVARLANMA DİRENÇLERİ (Kg/Ton) YÜZEY TİPİ Adi Yataklı Çelik Bandajlı Paletli Alt Kısım Rulmanlı Lastik Tekerlek Yüksek Basınç Düzgün Beton İyi Asfalt Bakımlı, Sıkıştırılmış Toprak Bakımsız, İz Oluşmuş Toprak Bakımsız, İz Oluşmuş Çamurlu Toprak Gevşek Kum ve Çakıl Çok Çamurlu, İz Oluşmuş, Gevşek Toprak Rulmanlı Lastik Tekerlek Alçak Basınç TABLO 1.9 LASTİK TEKERLEKLİ MAKİNELERDE YUVARLANMA DİRENCİ Batma Miktarı (mm) Yuvarlanma Direnci kg/ton

84