Mikrometrelerle ölçüm yaparken 250 gramdan fazla kuvvet uygulanmamalıdır. Fazla uygulanıp uygulanmadığı cırcırla anlaşılır.

Transkript

1 Mikrometreler

2 Kumpaslara nazaran daha hassas olan ve okuma kolaylığı sağlayan ölçü aletleridir. Genellikle silindirik parçaların çaplarının ve ya düz parçaların kalınlıklarının ölçülmesinde kullanılır. Daha mukavemetli olması için çelik içine krom, nikel, molibden, vanadyum, vs. gibi alaşım elemanları kaalarak imal edilir. U biçiminde bir gövdeden ve sabit ölçme çenesi ile hareketli kısımdan meydana gelmişcr. Mikrometrelerle ölçüm yaparken 250 gramdan fazla kuvvet uygulanmamalıdır. Fazla uygulanıp uygulanmadığı cırcırla anlaşılır.

3

4 KULLANIM ALANLARINA GÖRE MİKROMETRELER: Dış Çap Mikrometreleri: Dış çap ölçümü ve parça kalınlığı belirlemede kullanılır. Turmetrelli ve elektronik olabilir.

5 İç Çap Mikrometreleri: Delik çapları, kanal genişlikleri ve ya paralel yüzeyler arasındaki uzaklıkları ölçer.

6 Derinlik Mikrometreleri: Diğer mikrometrelerden farkı sıardan başlaması yerine, şeklinde işaretlidir. Farklı Ipleri: ² Sabit Ölçme Alanlı Derinlik Mikrometreleri ² Ölçme Alanı Büyütebilen Derinlik Mikrometreleri ² Kama kanalı Ölçebilen Derinlik Mikrometreleri ² Elektronik Göstergeli Derinlik Mikrometreleri

7 Vida Mikrometresi: Bunlarla hassas işlenmiş vidaların diş dibi ve diş üstü çapları ölçülür. Vida mikrometreleri iki ölçü sistemine göre hazırlanmıştr. Ölçme çeneleri, derece konikir. Sabit çene bir veya birkaç dişi kavrayacak şekilde, hareketli çene ise diş boşluğuna oturacak şekilde dizayn edilmişir.

8 knik Bilimler Meslek Yüksekokulu Modül Mikrometresi: Modül mikrometreleri dişli çark bölüm dairesi üzerinde bulunan belirli sayıdaki dişlilere ait teğet uzunluğunu ölçerek, dişlerin adımının kontrol edilmesinde kullanılır. lüm lirli nu trol

9 Saç malzeme kalınlı kontrol edilmesinde d kullanılır. Çünkü saç kontrol edilmesi anc hassasiyeti olan mi aksi halde ölçü tamlığ " Disk tamburlu mikrometreler Disk Tanburlu Mikrometreler: Saç malzeme kalınlıklarının ölçülmesinde veya kontrol edilmesinde disk tamburlu mikrometreler kullanılır. Çünku saç levhanın ölçülmesi veya kontrol edilmesi ancak düşey konumlu okuma hassasiyei olan mikrometrelerde mümkündür aksi halde ölçu tamlığı sağlanamaz. " Disk tamburlu mikrometreler ölçülm kontro mikro göre s 300 m den mikro mikro yazılm Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

10 den ve 0,001 mm okuma hassasiyeti de ölçü saatinden olanlarında, Ölçü saatli Mikrometreler: 0,001 okuma hassasiyeti mikrometren den ve 0,0001 okuma hassasiyeti de ölçü saatinden okunur. Ölçu saatli mikrometreler, ic ve diş çap olmak üzere iki gruba ayrılır. Normal ic ve diş çap mikrometrelerine Ölçü saatli mikrometreler 0,001 mm veya 0,0001ʹ ʹ hassasiyetli ölçu saai Ölçü yerleşirilmişir. saatli mikrometreler, Milimetrik iç ve bölüntülu diş çap olmak olanlarında üzere iki yüzde gruba ayrılır. okuma Normal hassasiyei, iç ve diş çap mikrometrelerine 0,001 mm veya 0,0001 hassasiyetli ölçü saati yerleştirilmiştir. mikrometrenin verniyer bölüntüsünden ve 0,001 mm okuma hassasiyei de ölçu Milimetrik bölüntülü olanlarında yüzde okuma hassasiyeti, mikrometrenin verniyer bölüntüsünden saainden okunur. ve 0,001 İnc mm bölüntülu okuma olanlarında, hassasiyeti de 0,001ʹ ʹ ölçü saatinden okuma hassasiyei okunur. İnç bölüntülü mikrometrenin olanlarında, verniyer bölüntüsünden 0,001 okuma ve hassasiyeti 0,0001ʹ ʹ okuma mikrometrenin hassasiyei de verniyer ölçu bölüntüsünden saainden okunur. ve 0,0001 okuma hassasiyeti de ölçü saatinden okunur. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Ölçü saatli mikrometre Ölçü M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 9

11 Dijital Mikrometreler Mikrometre üzerindeki bölüntülerle klasik metotla ölçme yapılabilir. Fakat dijital gösterge, klasik okuma anındaki zihinsel yorulmayı ve ölçme zaman kaybını tamamen ortadan kaldırmıştr. Ölçme hataları yapılmadığı için hassas ölçu almak mümkündür. Dijital Mikrometreler uzun zaman kullanılmayacaksa, pilleri çıkartlmalıdır. İyi bir ölçme için iş parçasının ısısı ile mikrometrenin ısısı arasında fark olmamalıdır. Ani ısı değişimi ve yüksek ısı mikrometreye zarar verir. Pillerin ömru biince ekranda alarm işarei görünür. Görüntu kararır veya rakamlar iyi hareket etmez. Bu durumda pilleri değişirmek gerekir.

12 Mastar Mikrometresi Bu Ip mikrometreler genellikle ayarlanabilen mastarlar olarak kullanılmaktadır. Ölçu hassasiyei 0,01 mm olan iki adet mikrometre başlığı gövde üzerine monte edilmişir. Çapı, genişliği veya kalınlığı ölçülecek parçanın alt ve üst ölçu sınırlarına göre mikrometreler ayarlanır. Üsaeki mikrometre en büyük ölçüye alaaki mikrometrede en küçük ölçüye ayarlanır ve tespit kolları yardımıyla mikrometreler sabitleşirilir.

13 MIKROMETRE ILE ÖLÇMEDE DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR; Norm Sıcaklığı: ISO ya göre +20 (68F ) dır. Cihazların doğrulukları, tamlıkları bu sıcaklıkta ancak geçerlidir. Ölçme sıcaklığı: Ölçme sırasında gerek mikrometrenin gerekse ölçülen parçanın sıcaklıklarının birbirine eşit ve normal şartlar altnda 20 C de olması gerekir. Dökme demir ve çeliklerde vb. de uzama katsayısından dolayı bu durum çok önemlidir. Okuma Kademesi: Metrik mikrometrelerde genellikle vida hatveleri 0,5 mm ve tambur taksimat da 50 dir. Buna göre tamburdaki iki çizgi arası açıklığı 0,01 mm dir. İnc ölçülu mikrometrelerde genellikle 1 inc te 40 ağız vardır ve tambur kısmı 25 taksimatlıdır, buna göre tamburun iki çizgisi arasındaki okunabilecek boy 0,001 inc Ir. Mikrometrelerle tolerans ölçülmesi: Seri ve kitle imalatnda birçok hallerde sınır mastarlarının kullanılması ekonomik bir durum yaratmaz. Bundan dolayı tolerans göstergeli mikrometreler kullanılır.

14 Ölçü Sistemine Göre Mikrometreler: a)metrik mikrometreler b)parmak mikrometreler

15

16 0 5 0,5mm Hassasiyet 0.01 mm hassasiyecndeki mikrometreler 0 5 0,5mm Hassasiyet 0.5mm/50= mm/50= ,01mm ,01mm 50 Eş Bölüntü

17 0 5 0,01mm 1mm Hassasiyet 0.01 mm hassasiyecndeki mikrometreler 1mm/100= ,01mm 1mm Hassasiyet 1mm/100= Eş Bölüntü

18 Örnek: mm yi 0.01 mm hassasiyetli mikrometrede gösteriniz x0.01=14.23mm x0.01=14.22mm 14+22x0.01=14.22 mm

19 14+23x0.01=14.22mm Örnek: 8.58 mm yi 0.01 mm hassasiyetli mikrometrede gösteriniz x0.01=8.58mm 14+23x0.01=14.22mm x0.01=8.58mm

20 0.001 mm hassasiyecndeki mikrometreler mm 0.09mm Hassasiyet mm 0.09mm X9= X9= /10=0.009mm Hassasiyet 0.01A0.009=0.001mm /10=0.009mm 0.01A0.009=0.001mm mm 0.01mm 50EşitAralık Herbiraralık0.01mm

21 Örnek: mm yi mm hassasiyetli mikrometrede gösteriniz mm 8.835mm x0.01+5x0.001=8.835mm x0.01+5x0.001=8.735mm

22 Örnek: mm yi mm hassasiyetli mikrometrede gösteriniz x0.01+8x0.001=8.888mm x0.01+8x0.001=8.888mm mm mm

23 24.987mm mm Örnek: mm yi mm hassasiyetli mikrometrede gösteriniz x0.01+7x0.001=24.987mm x0.01+7x0.001=24.987mm

24

25 0.001 hassasiyecndeki mikrometreler /40 = EşBölüntüve1tamdevirdoğrusal 1/40 =0.025 olarak EşBölüntüve1tamdevirdoğrusal hareketesebepoluyor olarak0.025 hareketesebepoluyor Hassasiyet=0.025/25=0.001 Hassasiyet=0.025/25=0.001

26 Örnek: değerini hassasiyetli mikrometrede gösteriniz x5 0.1x x x3= x x3 = x x x3=0.533

27 Kaynaklar: 1. Ölçme Tekniği Ders Notları, Prof. Dr. Ayhan ÇELİK 2. Ölçme Tekniği Ders Notları, Prof. Dr. İrfan AY Endüstriyel Ölçme ve Kontrol Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ