İÇİNDEKİLER TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN

Transkript

1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR 21 TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN BİRİNCİ KISIM AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR Madde 1: Amaç 25 A. Genel Olarak 25 B. Korunmanın Amacı ve Kapsamı Tüketiciler Açısından Kamu Yararı Açısından 29 C. Korumanın Nedenleri Tüketicilerin Zayıf (Korunmaya Muhtaç) Konumda Olmaları Avrupa Birliği Hukukuna Uyum Sağlama 36 D. Koruma Yöntemleri 38 E. Sonuç 39 Madde 2: Kapsam 40 A. Yasanın Uygulama Alanı 40 B. Tüketici Sözleşmelerinin Ayırıcı Özellikleri Karşılığı Mal ve Hizmet Arzını Amaçlayan Bir Sözleşme Olmalıdır Sözleşmenin Çeşidi ve Niteliği Önem Taşımaz Sözleşme Taraflarından Birinin Tüketici Olması Gerekir Tüketicinin Mal veya Hizmeti Özel Kullanımı ya da Tüketimi İçin Nihai Olarak Satınalması Gerekir 43 C. Genel İşlem Şartları Genel Olarak Genel İşlem Şartlarının Ayırıcı Özellikleri 44 a. Önceden Tek Yanlı Olarak Belirlenmesi 44 b. Genel ve Soyut Nitelikte Olması 44

2 8 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun c. Çok sayıda sözleşme için hazırlanması 45 d. Sözleşmenin Kuruluşunda, Taraflardan Birinin Önceden Hazırlanan Sözleşme Koşullarına Dayanması Genel İşlem Şartlarının Denetimi Mevcut Hukuk. Düzenimizdeki Durum 46 Madde 3: Tanımlar 48 A. Genel Olarak 48 B. Tüketicinin Korunması İle İlgili Kavramlar Tüketici 48 a. Tüketici Gerçek ya da Tüzel Kişi Olabilir 49 b. Tüketici Mal veya Hizmeti Özel Kullanım ya da Tüketimi İçin Nihai Olarak Satın Almalıdır 51 c. Mal veya Hizmet Karma Amaçla Satın Alınmamış Olmalıdır Satıcı 53 a. Satıcı, Gerçek veya Tüzel Kişi Olabilir 53 b. Satıcı Kamu Kurum ve Kuruluşu ya da Özel İşletme Sahibi Kişi Olabilir 53 c. Satıcı, Mal ve Hizmeti Bedel Karşılığı (ivazlı) Tüketiciye Satan Kişidir 54 d. Satıcı, Sunduğu Mal ve Hizmetle ilgili Faaliyetleri Kazanç Sağlamak Amacıyla ve Sürekli Olarak Yürütmelidir İmalatçı -Üretici 55 a, İmalatçı -Üretici gibi Sorumlu Olanlar Mal Hizmet 57 a. Hizmet Bedeni ve /veya Fikri Emeğe Dayanabilir 57 b. Hizmet, Bir Ücret ya da Parasal Çıkar Karşılığı Yerine Getirilmelidir Tüketici Örgütleri 58 İKİNCİ KİSİM TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE AYDINLATILMASI Madde 4: Ayıplı Mal ve Hizmetler 59 A. Düzenlemenin Amacı ve Uygulama Alanı 60 B. Ayıp Kavramı Ayıbın Türleri Ayıp Sayılmayan Durumlar Ayıp Sayılan Eksikliklerin Çeşitleri (Maddi-Hukuki-Ekonomik Ayıp) 65 C. Satıcıyı Maldaki Ayıptan Sorumlu Tutmanın Koşulları Maddi Koşullar 67 a. Ortada ayıp sayılan bir eksiklik bulunmalıdır 67 b. Maldaki eksiklik (ayıp) önemli olmalıdır 68

3 ndekiler 9 c. Ayıp, malın "net" i ve hasarfnın (yarar ve zararının) alıcıya geçtiği anda var olmalıdır 69 d. Tüketici ayıbın varlığını bilmeden malı satın almış olmalıdır 70 e. Satıcının ayıbın varlığını bilmesi gerekmez 71 f. Sözleşme ile sorumluluğun kaldırılması ya da sınırlanması geçerli değildir Biçimsel Koşullar 73 a. Yoklama ve bildirme (muayene ve ihbar) yükümlülüğü 74 aa. Olağan satımlarda 74 bb. Tüketici satımlarında 75 cc. Ticari satımlarda 76 dd. Hayvan satımlarında Başka Yerden Gönderilerek Yapılan Satışlarda (Mesafe Satışlarında) Sorumluluğun Koşulları ve Alıcının Yerine Getirmesi Gereken Yükümlülükler 78 D. Alıcıya (Tüketiciye) Tanınan Haklar Seçimlik Haklar 80 a. Sözleşmenin Feshi (Bedelin İadesi) 81 b. Satış Parasının indirilmesini İsteme 82 c. Ayıplı Malın Ayıpsızıyla Değiştirilmesini isteme 84 d. Ayıplı Malın Ücretsiz Onarımını isteme Tazminat İsteme Hakkı 85 a. Sözleşmenin Feshi Halinde Tazminat 85 b. Seçimlik Hakları Kullanmaksızın Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat İsteme 86 E. Ayıplı Hizmet Satışlarında Uygulanacak Kurallar 87 F. Ayıptan Sorumlu Tutulabilecek Kişiler Ayıplı Mal Satışında Ayıplı Hizmet Satışında 92 G. Dava Zamanaşımı 92 Madde 5: Satıştan Kaçınma 94 A. Sözleşme Özgürlüğü İlkesi ve Tüketiciler Lehine Sınırlanması 94 B. Sözleşme Özgürlüğünün Kapsamı 94 C. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlanması 95 D. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla Getirilen Sınırlamalar Satıştan Kaçınma Yasağı (Sözleşme Yapma Zorunluluğu) Ağırlaştırıcı Koşullar Getirme Yasağı 97 E. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Önceki Durum 99 Madde 6: Taksitli Satışlar 100 A. Taksitle Satımlar Hakkında Genel Bilgiler 10 B. Taksitle Satımlar Hakkında Tüketicinin Korunması Hakkında Getirilen Farklı Düzenlemeler ve Yenilikler 103

4 12 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun D. Garanti Belgesini Düzenlemekle ve Vermekle Yükümlü Kişiler 166 E. Garanti Belgesinin İçeriği 168 F. Garanti Süresi 168 G. Garanti Belgesinin Sağladığı Olanaklar Malın Ücretsiz Onarımını ve Bakımını İsteme Malın Ücretsiz Olarak Yenisi ile Değiştirilmesini İsteme 170 H. Garanti Belgesi Verme Yükümlülüğüne İlişkin Kurallara Uymamanın Sonuçlan 174 Madde 14: Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 176 A. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu İle Birlikte Satma Zorunluluğu 176 B. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunun Tanımı 176 C. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu İle Birlikte Satma Zorunluluğu İle İlgili Düzenlemenin Amacı 177 D. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu İle Satılması Zorunlu Olan Mallar 177 E. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunun Dili, İçeriği ve Veriliş Biçimi DİIİ İçeriği Veriliş Biçimi 180 F. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Vermemenin Yaptırımı 181 Madde 15: Servis Hizmetleri 182 A. Bakım ve Onarım Hizmetleri (Servis) Verme Zorunluluğu 182 B. Bakım ve Onarım Hizmetleri (Servis) İle İlgili Tebliğ Hükümleri Servis İstasyonu Kurma Zorunluluğu Kurma Başvurusu ve İzin Servis İstasyonlarının Özellikleri ve Sayısı Servis İstasyonlarının Sorumluluğu Yedek Parça Stoku Yedek Parça Fiyat Listesi Değiştirilen Parçanın iadesi Özellik Taşıyan Mallarda Bakım Hizmetleri Servis İstasyonlarının Kontrolü ve Sorumluluk Bakımı İçin Servis İstasyonu Açılması Gereken Mallar 187 Madde 16: Ticari Reklamlar ve İlanlar 188 Tüketicilerin Korunması Kapsamında Reklamlar ve İlanların Denetim Altına Alınması 188

5 İçindekiler 13 Madde 17: Reklam Kurulu 193 A. Reklam Kurulunun Oluşumu Üye Sayısı Üyelerin Seçilmesi Üyelerin Nitelikleri Üyelik Süresi Kurul Başkanı Ödenek ve Huzur Hakkı 199 B. Reklam Kurulunun Görevleri İlkeleri Belirlemek Gerekli İncelemeleri Yapmak Bakanlığa Önerilerde Bulunmak 200 C. Reklam Kurulunun Çalışma Yöntemi Başvurular Toplantı Üyeliğin Düşmesi Gündem Toplantı Yeri Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Toplantıya Katılma Yasağı Sekreterya Hizmetleri Sekreteryanın Görevleri Toplantı Tutanağı Alt Komisyonlar Kurma Yetkisi Kurulun Temsili Kurulun İlan ve Reklam İlkelerini Belirleme Yöntemi Reklamlarda Esas Alınacak İlkeler 204 a. Temel ilkeler 204 b. Özel ilkeler 205 aa. Ahlaka Uygunluk (md. 5) 205 bb. Dürüstlük ve Doğruluk (md. 6) 205 c. Reklam Çeşitlerine Göre Uyulacak İlkeler 206 aa. Satışı Özendirici Reklamlarda (md. 7) 206 bb. Doğrudan Satış Reklamlarında (md.8) 207 cc. Karşılaştırmalı Reklamlarda (md. 9) 207 dd. Tanıktı Reklamlarda (md. 10) 207 ee. Kötülemenin Yapılamaması (md. 11) 207 ff. Ticari İtibardan Haksız Yararlanamaması (md. 12) 207 gg. Taklit Etmeme (md. 13) 208 hh. Kamu Sağlığını Bozmama (md. 14) 208 İL Çocuklara Yönelik Reklamlarda (md. 15) İlgili Kişi, Kurum ve Kuruluşlardan Bilgi ve Görüş Alma 209

6 14 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 16. Medya Ölçümü Araştırma Sonuçları Huzur Hakkı ve Huzur Ücreti 210 Madde 18: Zararlı ve Tehlikeli Mal ve Hizmetler 211 Zararlı ve Tehlikeli Mal ve Hizmetlerde Bilgilendirme ve Uyarıda Bulunma Yükümlülüğü 211 Madde 19: Kalite Denetimi 214 Kalite Denetimi ve Belgelendirilmesi 214 Madde 20: Tüketicinin Eğitilmesi 216 Tüketicinin Eğitilmesi ve Nedenleri 216 ÜÇÜNCÜ KISIM TÜKETİCİ KURULUŞLARI Madde 21: Tüketici Konseyi 219 A. Tüketici Konseyi ve Benzeri Kuruluşların İşlevi ve Tarihçesi 219 B. Tüketici Konseyinin Oluşumu Başkan Başkanın Görevleri Üyeler (Temsilciler) Üyelerin Sayısı ve Nitelikleri 223 a. Üye Sayısı 223 b. Üyelerin Nitelikleri 224 C. Tüketici Konseyinin Görevleri 224 D. Tüketici Konseyinin Çalışma Yöntem ve Esasları Toplantıya Çağrı, Toplantı Yeri ve Zamanı Toplantı Yeter Sayısı Gündem Başkanlık Divanı Karar Yeter Sayısı ve Kararların Alınması 226 E. Sekreterya ve Görevleri 226 F. Ödenek Madde 22: Tüketici Sorunları Hakem Heyeti 228

7 içindekiler A. Tüketici Sorunları Hakem Heyeti Kuruluş Amacı 228 B. Hakem Heyetlerinin Sayısı 230 C. Hakem Heyetinin Görev Alanı Yönetsel Bölümlenme (İdari Taksimat) Açısından Uyuşmazlık Konusu Şeyin Değeri Açısından Uyuşmazlık Konusu Açısından Görevli ve Yetkili Olmayan Hakem Heyetine Başvurma 232 D. Hakem Heyetlerinin Oluşumu Başkan Üyelerin Seçimi Tüketici Örgütleri Temsilcilerinin Belirlenmesi Üyelik Süresi Üyelerde Aranan Koşullar Üyeliğin Düşmesi 235 E. Raportör 235 F. Büro Personeli 235 G. Hakem Heyetinin Çalışma Yöntem ve Esasları, Başvuru Toplama Toplantı Yeri ve Gündemi Toplantıya Katılma Zorunluluğu Toplantıya Katılma Yasağı Toplantı ve Karar Yeter Sayısı İnceleme Yöntemi İnceleme ve Karar Süresi Karar Tutanağı Kararların Bildirilmesi ve İlanı Kararların Etkisi Faaliyet Raporu Huzur Hakkı 239 H. Giderler 239 DÖRDÜNCÜ KISIM YARGILAMAYA VE CEZAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ Madde 23: Tüketici Mahkemeleri 241 A. Özel Tüketici Mahkemeleri Kurulmasının Nedenleri 241

8 16 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun B. Tüketici Mahkemelerinin Oluşumu, Görev ve Yetki 242 C. Başvuru Koşulları ve Yöntemi 244 D. Yargı Yöntemi 245 E. Davacı Olabilen Kişiler 245 Madde 24: Üretimin, Satışın Durdurulması ve Malın Toplatılması 247 A. Genel Olarak 247 B. Tüketici Mahkemelerinin Ayıplı Seri Mal Satışlarında Verebilecekleri Kararlar İstem (Talep) Koşulları 248 a. Seri mal satışı söz konusu olmalıdır 248 b. Satışa sunulan mal ayıplı olmalıdır 249 c. Tüketici örgütleri ya da Sanayi ve Ticaret Bakanlığı dava açmış olmalıdır İstem Konusu 249 Madde 25: Ceza Hükümleri 251 A. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümlerine Aykırı Davranışlara Verilecek Cezalar 252 B. Cezaların Çeşitleri ve Cezayı Verecek Makam 252 I.Para Cezası 252 a. Para cezasının miktarı 253 aa TL. para cezası 253 bb TL para cezası 254 cc TL para cezası 255 dd TL. para cezası 255 ee TL. para cezası 256 ff TL para cezası 256 b. Para cezasını artırıcı nedenler 256 c. Para cezası miktarının her yıl yeniden belirlenmesi 257 d. Maddeye Göre Verilecek Para Cezalarının Diğer Yasalardaki Para Cezalarına Engel Olmaması 259 e. Para cezasına ilişkin diğer hususlar Para cezası dışındaki cezalar 259 a. Durdurma cezası 260 b. Düzeltme cezası 260 c. İşyeri kapatma cezası 261 d. Toplatma cezası 261 Madde 26: Cezalarda Yetki, İtiraz ve Zamanaşımı 263 A. Para Cezalarını Vermeye Yetkili Makam 263 B. Para Cezalarının Niteliği 264

9 İçindekiler 17 C. Para Cezalarına İtiraz ve İtirazla İlgili Sorunlar 264 D. Para Cezalarının Tahsili 264 E. Para Cezalarında Zamanaşımı 264 F. Para Cezalarının Meslek Kuruluşlarına Bildirilmesi 265 BEŞİNCİ KISIM ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER Madde 27: Denetim 267 Denetim Yetkisine Sahip Olan Merciler ve Denetim Kapsamı 267 Madde 28: Laboratuvar 269 Kalite Kontrolü 269 Madde 29: Ödenek 271 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince Kurulan Kuruluşların (Tüketici Konseyi, Reklam Kurulu, Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri) Kuruluş ve Çalışmalarına İlişkin Gider ve Harcamaların Karşılanması Ana Kaynak (Bakanlık Bütçesi) Şirketlerin Katkı Payı Bakanlık Bütçesine Kaydedilen Katkı Payından Doğan Ödeneğin Harcanması 272 a. Harcanacak Yerler 272 b. Harcama Yöntemi 273 Madde 30: Diğer Hükümler 274 Madde 31: Yönetmelik ve Düzenlemeler 275 Madde 32: Kaldırılan Hükümler 275 Madde 33: Yürürlük 275 Madde 34: Yürütme 276 GEÇİCİ MADDE TABLOLAR 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Öngörülen Miktarlara İlişkin Tablolar 277

10 18 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun EKLER (EK 1^1) (TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN, İLGİLİ YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER) EK-V. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 281 EK-2: Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği 296 EK-3: Tüketici Konseyi Yönetmeliği 303 EK-4: Reklam Kurulu Yönetmeliği 308 EK-5: Etiket, Tarife ve Fiyat Listeleri Yönetmeliği 315 EK Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 29. Maddesinde Öngörülen Hesabın Kullanılmasına İlişkin Yönetmelik 320 EK-7: 4077 Sayılı Kanun Uyarınca Anonim ve Limited Şirketlerin Yapacakları Ödeme İle İlgili Tebliğ (TRKGM-95/ ) 323 EK-8. Garanti Belgesi İle Satılmak Zorunda Olan Sanayi Malları ve Bu Malların Arızalarının Tamiri İçin Gereken Azami Süreler Hakkında Tebliğ 326 EK-8A: tarih ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince Garanti Belgesi İstenecek Ürünler Listesi 328 EK-9. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu ile Birlikte Satılmak Zorunda Bulunan Sanayi Malları Hakkında Tebliğ 338 EK-10: Garanti Belgesi İle Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunun Uygulama Esaslarına Dair Tebliğ 340 EK-11: Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Tebliğ 345 EK-11 A: Tarih ve 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince Satış Sonrası Hizmet İstenecek Ürünlerin Listesi 350 EK-12A: Kapıdan Satışlara İlişkin Uygulama Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ 360

11 İçindekiler 19 EK-12B: Taksitli, Kampanyalı ve Kapıdan Satışlar Hakkındaki Uygulama Esaslarına Dair Tebliğ 367 EK-13: Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Tebliğ 372 EK-14: Medya Ölçümü Araştırma Sonuçlarının Ticari Reklam ve İlanlarda Kullanılmasına Dair Tebliğ 379 EK-15. Kalite Denetimi Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ 381 EK-16. Yazılı Basın Kuruluşları Tarafından Düzenlenen Promosyon Kampanyaları İle İlgili Tebliğ 384 EK-17: Yazılı Basın Kuruluşları Promosyon Kampanyaları Hakkında Tebliğ EKLER (TEBLİĞLER) EK-18: Miktar Artırım Tebliği EK-19: Miktar Artırım Tebliği II 391 EK-20: Miktar Artırım Tebliği III 392 EK-21. Miktar Artırım Tebliği IV 392 EK Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 8 ve 22. Maddelerinde Yer Alan Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğ 393 EK-23: 2000 Yılı Problemine Karşı Tüketicinin Korunması Hakkında Tebliğ 394 EK-24: Sanayi Ürünlerinin Satış Sonrası Hizmetleri Hakkındaki TRKGM -95/ Sayılı Tebliğin 7. Maddesi Uyarınca İthalat: 2000/6 Sayılı Tebliğde Yer Alan Sanayi Ürünlerinin Uygulamalarına Dair Tebliğ 396 EK-25: Geleneksel Tüketici Ödülleri Yönetmeliği 402 EK-26: Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi ve TSE Markası Hakkında Tebliğ 406 EK-27. Ayakkabı Yapımında Kullanılan Malzemelere Ait Bilgilerin Tanıtma Kılavuzunda Yer Almasına İlişkin Tebliğ 416

12 20 Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında EK-28: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Kontrolörler Yönetmeliği EK-29. Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Dağıtım Şirketleri İle Yetkili Bayilerin ve Tüketicilerin Uymaları Gereken Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ EK Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 8 inci ve 22 nci Maddelerinde Yer Alan Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğ EK-31: Radyo ve Televizyon Kuruluşlarında Tüketicileri Eğitici, Aydınlatıcı ve Bilgilendirici Programların Yayımlanmasına İlişkin Tebliğ AVRUPA BİRLİĞİ DİREKTİFLERİ 10 Eylül 1984 Tarihli Üye Devletlerin Aldatıcı Reklamlarla İlgili Hukuki ve İdari Düzenlemelerinin Uyumlaştırılması Hakkında Meclis Direktifi 451 İşyerleri Dışında Akdedilen Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması Hakkında Meclis Direktifi 20 Aralık Ayıplı Mallardan Sorumlulukla İlgili Üye Devletlerin Kanunlarının, Düzenlemelerinin ve İdari Hükümlerinin Birbirine Yakınlaştırılması Hakkında 25 Temmuz 1985 Tarihli Konsey Direktifi Üye Devletlerin Tüketici Kredisi Üzerine Hukuki Ve İdari Kurallarını Aynı Seviyeye Getirmeleri Hakkında Meclis Direktifi Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Koşullar Hakkında 5 Nisan 1993 Tarihli Konsey Direktifi İLGİLİ YARGITAY KARARLARI (No: 1-44) EK BELGELER 557 YARARLANILAN KAYNAKLAR 575 KAVRAMLAR ENDEKSİ 581