TÜKETİCİ HAKLARINDA YENİ DÖNEM

Transkript

1 TÜKETİCİ HAKLARINDA YENİ DÖNEM Tüketici haklarında yeni bir dönem başlıyor. Yeni Tüketici Kanunu ile birlikte hukuk sistemine ilk kez giren pek çok düzenleme bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; Aidatsız Kredi Kartı, Cayma Hakkının Genişlemesi, Maket Üzerinden Yapılan Satışlarda Bina Tamamlama Sigortası, Tüketici Hakem Heyetlerinin Etkinleştirilmesi ve Reklam Kurulunun Yeni Yetkilerle Yeniden Yapılandırılması gibi pek çok düzenleme yer almaktadır. 28 Kasım 2013 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yayımlandığı tarihten 6 ay sonra 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girecek. YENİ TÜKETİCİ KANUNUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER: Sözleşmelerin 12 Punto Olması Zorunluluğu: Evrensel bir hak olan tüketicilerin bilgilendirilmesi esas alınarak birçok alanda tüketicilerin sözleşme imzalanmadan önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulacak ve tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunlu olacaktır. Küçük puntolarla ve karmaşık olarak düzenlenen sözleşmelere son verilerek tüketicilerle imzalanan tüm sözleşmelerin açık, anlaşılabilir, okunabilir ve en az on iki punto büyüklüğünde düzenlenmesi zorunlu hale getirilecektir. Kanuna göre bundan böyle tüm tüketici sözleşmeleri 12 puntodan küçük olmayacak ve okunabilir düzeyde olacak ve sözleşme şartları tüketici aleyhine değiştirilemeyecek. Tüketiciden yapılan sözleşmenin dışında, haksız olarak herhangi bir hizmet kalemi adı altında ek bir bedel talep edilemeyecek. Aidatsız Kredi Kartı:

2 Tüketicilerin en fazla mağduriyet yaşadığı alanların başında bankacılık hizmetlerinden alınan ücret ve komisyonlar gelmektedir. Yapılacak düzenlemeyle bankaların tüketiciden haksız olarak aldığı ücret ve komisyonların önüne geçilecektir. Bankacılık işlemlerinde: faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı BDDK tarafından tespit edilecektir. Bir başka yeni hak da banka kartlarına ilişkin olarak getiriliyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kart çıkaran kuruluşlar tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacaklar. Kredi sözleşmelerine ilişkin hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketiciden ücret talep edilemeyecektir. Bileşik Faiz Uygulamasına Son Veriliyor: Türk Borçlar Kanunu ve Kredi Kartları Kanununda olduğu gibi bu Kanunla da temerrüt hali de dahil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulamasına son veriliyor. Ayrıca Kanun ile cayma hakkı yeniden düzenleniyor. Buna göre kapıdan yapılan satışlarda ve mesafeli satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde 10 gün olan cayma süreleri 14 güne çıkarılıyor. Yani mevcut kanundaki cayma süreleri bu kanunla genişletildi. Satıcı veya sağlayıcı yükümlülüklere aykırı davranırsa tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreye bağlı olmayacaktır. Ayrıca sözleşme tarihi tüketicinin kendi el yazısı ile attırılacak ve sözleşmenin bir örneği tüketiciye verilecektir. Ayıplı mal ve hizmette tüketiciye sağlanan haklar genişletiliyor. Mevcut Kanunda olduğu gibi ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu taşınır mallarda, malın teslimi tarihinden itibaren 2 yıl, taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlendi. Yeni ve önemli bir uygulama ise zaman aşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecek. Ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse zaman aşımı süresinden

3 yararlanılamayacak. Bu durumda tüketiciye sözleşmeden dönme, ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, ücretsiz onarım ve satılanın ayıpsız yenisi ile değiştirilmesini talep etme hakkı tanınmıştır. Konut Kredisinde Yeni Dönem: Tüketici kredisi ve vatandaşların en çok şikayetçi olduğu konut finansmanı sözleşmelerinde tüketiciye yeni haklar tanınıyor. Tüketici kredisi ve konut finansmanı alanında ilk kez getirilen haklara göre kredi sözleşmesi imzalanmadan önce tüketicinin sözleşme şartları hakkında bilgilendirilmesi zorunlu kılınıyor. Tüketicilerin, tüketici kredisi sözleşmesinden 14 gün içinde cayma hakkı olacaktır. Tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılamayacak, tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde ise istediği sigorta şirketi ile imzaladığı poliçe kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacaktır. Kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan herhangi bir ücret ya da masraf talep edilmeyecektir. Konut kredisi çeken tüketicilerin, bu kredilerini erken ödemeleri durumunda mevcut düzenlemelere göre ödemek zorunda oldukları %2 lik erken ödeme tazminatının, kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde erken ödenen tutarın %1 ini geçemeyeceği düzenlenerek tüketicilere önemli bir katkı sağlanmıştır. Ön Ödemeli Konut Satışlarında Bina Tamamlama Sigortası ve Cayma Hakkı Geldi: Son dönemde sıkça şikayet konusu olan ve Maketten Satış olarak da bilinen Ön Ödemeli Konut Satışlarıyla ilgili olarak tüketiciyi ileri düzeyde korumayı amaçlayan bazı düzenlemeler getirildi. Binlerce kişinin mağduriyetine sebep olan konut kampanyaları disiplin altına alınacak. İlk defa yapılan düzenlemelere göre yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapılamayacak. Yine firmalar için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunlu olacaktır. Tüketici 14 gün içinde ön ödemeli konut satış

4 sözleşmesinden cayma hakkına sahip olacaktır. Mevcut Kanunda 30 ay olan konutun teslim süresi 36 aya çıkarılmıştır. İşyeri Dışında Yapılan Satışlarda Yeni Haklar ve Düzenlemeler: Mağduriyetlerin en çok yaşandığı İşyeri Dışında Yapılan Satışlara (Kapıdan Satışlar) yeni tedbirler getirilmektedir. İşyeri dışında satış yapacaklar mevcut uygulamada olduğu gibi Bakanlıktan Yetki Belgesi almak zorunda olacaktır. Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmaktadır. Satıcı ve sağlayıcı yükümlülüklere aykırı davranırsa tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır. Sözleşme tarihi tüketicinin kendi el yazısıyla attırılacak ve sözleşmenin bir örneği tüketiciye verilecektir. Pazardaki payını her geçen gün artıran İnternet, Telefon, Katalog vb. yollarla mesafeli olarak kurulan sözleşmelere ilişkin de yeni düzenlemeler getirilmiştir. Mesafeli sözleşme kurulmadan önce, tüketici sözleşme şartları hakkında bilgilendirilecektir. Mesafeli sipariş edilen ürünler en geç 30 gün içerisinde tüketiciye teslim edilmek zorunda olacaktır. Paket turlarla ilgili olarak ise sözleşme kurulmadan önce, tüketiciye ön bilgilendirme amaçlı broşür verilmesi zorunlu hale getirildi. Tüketicilere paket tur sözleşmesinin esaslı unsurlarından birinin değişmesi halinde sözleşmeden dönme hakkı veriliyor. Yeni yasa ile elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketiciyi koruyucu yeni düzenlemeler getiriliyor. Tüketici belirsiz süreli veya süresi 1 yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini istediği zaman feshetme hakkına sahip olacak. Aboneliğe son verme isteği süresi içerisinde yerine getirilmezse, abonelikten faydalanılmış olsa dahi tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemeyecek ve sözleşmenin feshi, sözleşmenin kurulmasından

5 daha ağır şartlara bağlanamayacaktır. 12 Ay İndirim Dönemi Sona Eriyor: Türkiye de indirimli satışlarla ilgili kapsamlı bir yasal düzenleme bulunmaması çeşitli suiistimallere neden olmaktaydı. Örneğin senenin 12 ayı boyunca indirimli satış kampanyası yaptığına ilişkin reklam yapabilmekteydi. Yine fiyat etiketleri üzerine önceden geçerli olmayan yüksek fiyatlar yazılarak indirim yapılmış izlenimi oluşturulmaktaydı. Yeni Kanunla gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyalarına sınırlama getirilmektedir. Yeni düzenlemeye göre; indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı ve indirim oranı etiketlerinden gösterilmek zorunda olacaktır. İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır. Piramit Satış Sistemi Yasaklanıyor: Piramit Satış; katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya koyma karşılığında, sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar bulma koşuluyla bir para veya malvarlığı kazancı imkanı veren ve malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen veya kısmen diğer katılımcılarında koşullarına uygun davranmasına bağlı kılan, gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi sistem olarak tanımlanmaktadır. Bu türden oluşturulan Piramit Satış Sisteminin kurulması, yayılması ve tavsiye edilmesi yasaklanmıştır. Türkçe Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Zorunluluğu: Tanıtma ve Kullanma Kılavuzuna ilişkin tüketicileri daha ileri düzeyde bilgilendiren düzenlemeler getirilmiştir. Malın

6 güvenli kullanımına ilişkin hususların malın üzerinde yer alması halinde yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunluluğu getirilmektedir. Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarının hazırlanması sorumluluğu üretici ve ithalatçıya, tüketiciye teslim edildiğinin ispatı sorumluluğu ise satıcıya ait olacaktır. Radyo ve Tv lere Tüketici Yayını Mecburiyeti: Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılacak. Bu amaçla kitle iletişim araçlarının ve medyanın gücünün tüketicilerin bilinçlendirilmesi için kullanılması sağlanacak. Ülke genelinde yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşları saatleri arasında ayda on beş dakikadan az olmamak üzere tüketicinin bilinçlendirilmesi amacıyla yayınlar yapmak zorunda olacaktır. Reklam Kurulu Yeniden Yapılandırılarak Denetim Etkinliği Artırılıyor: Reklam Kurulu yeniden yapılandırılarak denetim etkinliği artırılıyor. Buna göre Reklam Kurulunun üye sayısı 29 dan 19 a düşürülmüştür. Artık Reklam Kurulu hem ticari reklamları, hem de haksız ticari uygulamaları denetleyecek. Kurul tedbiren durdurma kararı verme yetkisini Kurul Başkanına devredebilecektir. Bu düzenleme de Kanunla ilk kez gelen yeni uygulamalardan biridir. Böylece tüketicilerin ekonomik çıkarlarını bozucu, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşüren reklamlar hakkında derhal işlem yapılmasına imkan sağlanmaktadır. Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması amacıyla kamuoyuyla paylaşılacaktır. Haksız Çıkan Firma Tebligat ve Bilirkişi Ücreti Ödeyecek: Uyuşmazlığın tüketici lehine sonuçlanması durumunda tebligat ve bilirkişi ücretleri karşı tarafça karşılanacaktır. Hali hazırda firmalar herhangi bir maliyete katlanmadıkları için, haklı olsa dahi tüketicileri hakem

7 heyetine başvuru yapmaya zorlamaktadır. Bu da hakem heyetlerine yapılan başvuruların sayısını artırmakta ve tüketicilerin hakkını aramaktan çekinmelerine ve başvurularının kısa süre içerisinde sonuçlandırılmasına engel olabilmektedir. İhtiyaca göre Tüketici Hakem Heyeti kurulacaktır. Başvuru sayısına göre bazı ilçelerde birden fazla Hakem Heyeti oluşturulması öngörülmektedir. Kamuoyuna saygıyla arz olunur. Mehmet DEMİRTAŞ İl Müdür V.