PROTOKOL ve SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

Transkript

1

2 PROTOKOL ve SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

3 Ozan Emre Emrağ Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Gaziantep İl Millî Eğitim Müdürlüğü Ar-Ge Birimi

4 Krala saygı mecburiyet, dilenciye saygı nezakettir. İngiliz Atasözü

5 PROTOKOL NEDİR? Fransızca protocole kelimesinin dilimize uyarlanmış hâlidir. Protokolün yaygın tanımı, Resmî ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve törensel davranış konusunda uyulması gereken kurallar bütünü. dür.

6 PROTOKOL NEDİR? Geniş anlamda protokol ise; kamusal yaşamda yapılan tören ve etkinliklerde, resmî ilişkilerde ve görüşmelerde, resmî yazışma ve toplantılarda, kabul ve ziyaretlerde, davetlerde uyulması ve uygulanması gereken kurallar bütünüdür.

7 TARİHTE PROTOKOL Diplomatik alanda protokol kurallarının temeli, Yunanlar tarafından atılmış, daha sonra bu kurallar Romalılar tarafından da uygulanmaya başlamıştır. Türk Devletleri de Büyük Hun Kağanı Mete Han dan itibaren devlet düzenine ve protokole önem vermişler, devleti törelerden oluşan bir düzen ve disiplin içinde yönetmişlerdir.

8 TARİHTE PROTOKOL Osmanlı Devleti nde protokol (teşrifat) kuralları, ilk kez Fatih Sultan Mehmet tarafından Kanunname-i Âli Osman adıyla bilinen belgede belirtilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında da Teşrifat Nizamnamesi çıkarılmış ve sarayda ilk defa protokol dairesi kurulmuştur.

9 TARİHTE PROTOKOL Osmanlı Devleti nde resmî alanlarda, Bab-ı Âli de protokol kelimesi için teşrifat, sosyal alanlarda ise görgü ve nezaket kuralarının bütünü için adab-ı muaşeret ifadeleri kullanılmıştır.

10 PROTOKOLÜN ANLAM ve ÖNEMİ Kamusal yaşamda protokol kurallarını bilmek ve bu kurallara uymak, iyi bir yönetici olmanın koşuludur. Protokol insanı küçültmez. Ama protokole önem verilmezse, oturulan mevkinin hakkı gözetilmezse, devlete ve millete zarar gelir. (İsmet İnönü)

11 PROTOKOLÜN ANLAM ve ÖNEMİ Protokol olarak kamusal alanlar, devlet ve kamu kurumlarının bulunduğu ve hizmetlerin yürütüldüğü, yöneticilerin resmî sıfatla görev yaptığı, toplantı, tören vb. etkinliklerin düzenlendiği yerlerdir.

12 PROTOKOLÜN ANLAM ve ÖNEMİ Devletin ve kamu kuruluşlarının halka hizmet sundukları, vatandaşların kamusal hizmetlerden yararlandıkları halka açık alanlar ise protokol açısından sosyal alanlar olarak nitelendirilir. Bu yüzden, kamusal alanda protokol kuralları, sosyal alanda ise sosyal davranış (nezaket ve görgü) kuralları geçerlidir.

13 YAŞAM ALANLARIMIZ ÖZEL ALAN SOSYAL ALAN KAMUSAL (RESMÎ) ALAN Görgü ve Nezaket Kuralları Protokol Kuralları SOSYAL ALANDA GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI; KAMUSAL ALANDA PROTOKOL KURALLARI GEÇERLİDİR.

14 PROTOKOLÜN ANLAMI Türkiye de protokol kelimesinin kullanıldığı alanlar ve geldiği anlamlar şöyle sıralanabilir: 1-Tören düzeni: Devlet törenlerinde ve devletler arası diplomatik ilişkilerde uyulması ve uygulanması gereken kurallar bütünü

15 PROTOKOLÜN ANLAMI 2. Sıra düzeni (Öncelik-Sonralık & Karşılıklılık): Devlet organları ve kurumlarının temsilcileri ile makam, resmî unvan ve rütbe sahibi şahsiyetlerin önde gelme sıralaması

16 PROTOKOLÜN ANLAMI 3. Devlet Erkânı ve Devlet Ricali: Protokol temel olarak, resmî toplantı ve törenlere katılma hakkı olan devlet organlarının, kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ile makam, unvan ve rütbe sahibi kişilerden oluşur. Devlet erkânı devlet organlarının ve kurumlarının başkanları, devlet ricali ise bu organ ve kurumlarda görev yapan yardımcılar ve üyelerdir.

17 PROTOKOLÜN ANLAMI 4. Önemli Kişi (VIP-Very Important Person): Kamusal yaşamda değer gören, önem verilen protokole dâhil zevata verilen isimdir. (Eski devlet adamları, politikacılar, komutanlar, diplomatlar, hâkim ve savcılar, bilim adamları, din adamları, sivil toplum kuruluşlarının yöneticileri, uluslar arası düzeyde tanınan, ödül almış yazar, sanatçı, gazeteci ve sporcular, kulüp başkanları, en çok vergi veren işadamları, büyük hayır sahibi kişiler ve kanaat önderleri )

18 PROTOKOLÜN ANLAMI 5. Önemli Yer: Ulusal ve kurumsal etkinliklerde, her türlü tören ve davette, resmî açılış ve kapanışlarda, spor müsabakalarında üst düzey yöneticilere ve önemli kişilere tahsis edilen oturma yerlerine de protokol denir.

19 PROTOKOLÜN ANLAMI Ayrıca protokol; kurumlar, tüzel kişiler veya uluslar arasında yapılan/yapılacak çalışmalar dâhilinde kararlaştırılan ve yetkililer tarafından imzalanan diplomatik, siyasi, hukuki veya idari bir anlaşma tutanağı/belgesidir. Örneğin; okul yaptırma protokolü, işbirliği protokolü vb.

20 PROTOKOLÜN UYGULANMASI Protokol olarak kamusal, sosyal ve özel alanlarda konuklara; kamusal alanda (makam odası, toplantı, tören, davet veya yemek) üst düzey yöneticilere, sosyal (toplumsal) alanda da yaşlılara ve hanımlara saygı göstermek temel ilkedir. Zira, kamusal, sosyal ve özel alanlarda konuklar; kamusal alanda yöneticiler, sosyal alanda da hanımlar daima önce gelirler.

21 PROTOKOLÜN UYGULANMASI Türkiye de diplomatlar, yüksek rütbeli subaylar, mülki idare amirleri, bürokratlar ve hanımlar protokol kurallarını iyi bilirler. (bilmelidirler) Çünkü kamusal yaşamda protokol kurallarını belirleyen, denetleyen ve değerlendirenler yöneticiler; sosyal yaşamda saygı, görgü ve nezaket kurallarını belirleyen ve değerlendirenler hanımlardır.

22 PROTOKOLÜN UYGULANDIĞI YERLER Yöneticilerin makam odaları Resmî otomobiller ve makam araçları Resmî davet ve ziyafetler (kokteyl, resepsiyon vb.) Resmî toplantılar (açılış, seminer, brifing vb.) Törenler ve resmî programlar

23 Protokol kurallarını bilmek insana güven verir, üstünlük ve saygınlık kazandırır. Protokol kurallarına uyan kişi, iş yaşamında fark edilir, tercih edilir ve yükseltilir.

24 BAŞARIDA PROTOKOLÜN YERİ Bir yöneticinin veya personelin başarısını; %33 İşi (Bilgi ve becerisi) %34 Protokol bilgisi (Temsil niteliği) %33 Kişiliği oluşturur.

25 İMAJ, NEZAKET, GÖRGÜ Kamusal ve sosyal yaşamda bir insanın; İMAJI NEZAKETİ BİLGİSİ GÖRGÜSÜ Kıyafeti ve duruşuyla Davranışlarıyla Konuşmasıyla Yemesi-içmesi ve oturması-kalkması ile ortaya çıkar.

26 GÖRGÜ ve NEZAKET NEDİR? GÖRGÜ: Bir toplum içinde var olan ve uyulması gereken saygı ve incelik davranışları, terbiye NEZAKET: Başkalarına karşı saygılı ve incelikli davranma, incelik, naziklik. (TDK Güncel Sözlük)

27 İMAJ NEDİR & NE İŞE YARAR? İmaj, bir kişi veya kurumun diğer kişi veya kurumların zihninde/algısında bırakmış olduğu anlayış ve izlenimdir. Kişisel imaj da giyiminiz, davranışlarınız, konuşma beceriniz, görgü ve nezaket kurallarını uygulayışınız ile bütün olarak değer bulan algılanma biçiminizdir.

28 İMAJ NEDİR & NE İŞE YARAR? Çevrenizde bıraktığınız etkidir. İmaj bir iletişim aracıdır. Yetenekleri nizin bir parçasıdır. İnsanların sizi düşünürken zihinlerinde canlanan görüntüdür. İmaj, kim olduğunuz ve ne iş yaptığınızla ilgili bir kimlik göstergesidir.

29 İMAJ NEDEN ÖNEMLİDİR? Şu bir gerçektir ki; sosyal veya kamusal bir alana girdiğinizde Kıyafetinizle karşılanır; bilgi, görgü, davranışlar, sözler, fikirler veya kişiliğinizle uğurlanırsınız. Yani Nasrettin Hoca nın fıkrasında Ye Kürküm Ye demesi aslında çok yanlış değildir.

30 İMAJ NASIL OLUŞTURULUR? İnsan ilişkilerinde ilk izlenim (intiba) çok önemlidir.

31 İMAJ NASIL OLUŞTURULUR? Araştırmalara göre, diğer insanlar hakkında karar vermeye, onlarla karşılaştığımız ilk iki saniye içinde başlarız.

32 İMAJ NASIL OLUŞTURULUR? Bu yüzden ilk defa bulunduğumuz, yeni bir ortamda veya yeni tanıştığımız insanlara karşı; Gülümsemeyi ihmal etmemeli, Göz teması kurmaktan kaçınmamalı, Sıkı tokalaşmalı, Tanıştığımız kişinin ismini öğrenip ilk fırsatta kullanmalıyız.

33 İMAJ NASIL OLUŞTURULUR? Saçlarımız bakımlı, taralı(fönlü) ve temiz olmalı. Eller temiz ve özellikle tırnaklar bakımlı olmalı. Erkekler her sabah sakal tıraşı olmalı. Dişlerimiz temiz ve bakımlı olmalı. Nefesimiz kötü kokmamalı. Ter kokusuna mutlaka çözüm bulunmalıdır.

34 GÜLÜMSEMENİN GÜCÜNÜ KEŞFET! Hiç kimse asık suratlı biriyle muhatap olmaktan hoşlanmaz. Bol bol gülümseyin. Hem maliyeti sıfırdır, hem de bedeline paha biçilemez. (H. J. Brown) En iyi makyaj, güleç bir yüzdür. Gülümsemek ve güler yüzlü olmak Peygamber Efendimizin sünnetidir. Gülümseyin; öyle samimi ve sıcak olun ki her sıktığınız ele ruhunuzu katın. Dale Carnegie

35 Kendiniz hakkında sözcüklerin asla veremeyeceği mesajları beden dilinizle verirsiniz.

36

37

38

39 BİR İMAJ UNSURU OLARAK KIYAFET Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan idarecilerin ve personelin önem vermesi gereken unsurlardan birisi de giyim-kuşam yani kılıkkıyafettir. Çoğu zaman gözden kaçan, önemsenmeyen, umursanmayan bazı şeyler, kişinin imajının belirlenmesinde kalıcı ve olumsuz etkiler bırakır.

40 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Ayakta iken kravatın en uç kısmı kemer tokasına değmelidir. Ceket eteğinin uzunluğu, kollar aşağıya doğru sarkıtıldığında avuç içinin ortasına denk gelecek şekilde ayarlanmalıdır. Kemer her zaman göbek üzerinde olmalıdır. Resmî kıyafette düşük bel diye bir şey yoktur. Takım elbisenin içine spor yakalı gömlek giyilmez.

41 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Manşetler ceket kolundan 1.5 santim kadar daha uzun olmalıdır. Manşetiniz bileğinizi rahatça sararak hiçbir rahatsızlık vermeden saatinizi taşımanıza izin vermelidir. Gömlek yakası ceket yakasının yaklaşık santim üstünde olmalıdır. Saat genellikle sol bileğe takılır. Resmiyette sağ bileğe saat dâhil herhangi bir şey takılmamalıdır.

42 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Kış mevsiminde takım elbisenin üzerine pardösü, kaban veya palto giyilebilir. Pardösü ceket üzerine giyildiğinde giyene hiçbir rahatsızlık vermemeli, Dizleri kapatmalı, Pardösü kolları bilek kemiklerinin üzerine gelmelidir. Resmiyette takım elbisenin içine süveter veya V yaka kazak giyilmez. Yelek nadiren tercih edilir.

43 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Protokolde genellikle koyu renk takım elbiseler tercih edilir. (Lacivert ve siyah tonları) 3 düğmeli cekette, alttaki düğmenin açık bırakılması, 2 düğmelide ise üst düğmenin ilikli olması gerekir. Elbisenin içine giyilen gömlek beyaz olmalı, yerine göre de mavi rengin açık tonları tercih edilmelidir. Yeşil ve kahverenginin türlü tonlarının resmiyette hiçbir yeri yoktur. Bu renkler itici kabul edilir.

44 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Gömlek tek renk ise kravat çizgili veya desenli olmalı, gömlek çizgili veya desenli ise tek renkli kravat takılmalıdır. Ayakkabı siyah renkli ve bağcıklı olmalıdır. Kolej tarzı ya da mokasen ayakkabılar takım elbiseyle uyumsuz kabul edilir. Giyeceğiniz çorap ya ayakkabınızın derisiyle ya da pantolonunuzun rengiyle uyumlu olmalıdır.

45 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Erkek giyiminde kadınlarda olduğu gibi takı, aksesuar ve hareketlendirici unsurlar bulunmaz. Saat, rozet, kravat iğnesi, kol düğmesi erkek giyimini hareketlendiren unsurlardır. Ayakkabı, çanta ve kemerin aynı renkte olması, hatta saat kordonunun da bu renge uyum sağlaması esastır. Süs mendilinde ve kravatta renk sınırlaması yoktur. Takım elbiseyle ince çerçeveli, spor kıyafetlerle kalın çerçeveli güneş gözlüğü kullanılmalıdır.

46 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Bazen resmî davetlerde davetiyenin alt bölümüne ev sahibi kurum/kuruluş/firma tarafından davette nasıl bir kıyafet tercih edilmesi gerektiği yazılabilir. Bu uyarı genellikle başkentte üst düzey protokolün katılacağı davet ve resepsiyonların davetiyelerinde bulunur. Protokol kurallarına göre, bu uyarıyı dikkate alıp ona göre giyinmek esastır.

47 ERKEK GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Bu tür üst düzey davetlere kişiler frak, jaketatay veya smokin giyerek katılır. Bu tür üst düzey davetlere veya belirli günlerde düzenlenen resepsiyonlara askerî erkânın da özel tasarlanmış üniformalarla katıldığı görülür.

48 ERKEK GİYİMİNİN YANLIŞLARI Kravatın boyunun göbek üzerinde kalması, kısa oluşu, Takım elbisenin kolunun kısalığı, Sırtta, yakada, bileklerde potluk, Çok yüksek pantolon beli, Kısa pantolon paçası, Elbise ile gömleğin/kravatın uyumsuzluğu Gömlek yakasının dar oluşu vb.

49 BAYAN GİYİMİNİN ÖZELLİKLERİ Hanımlarda gündüz ve gece koyu renk takım veya kumaş pantolonceket yarı resmî kıyafettir. Sivil çalışan ve resmî kıyafet giymesi gereken hanımlar gündüz tayyör veya döpiyes (ceket ve etekten oluşan kadın takım elbisesi), gece uzun etekli tuvalet (abiye) tercih etmelidirler. Elbisenin içine giyilen gömlek, bluz gibi giysiler fularla veya ince kaşkolle hareketlendirilebilir. Kadınlar ceketlerine broş takabilirler.

50 KAHVE MOLASI Sunumumun I. bölümü burada sona erdi. II. bölümde görüşmek üzere