Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Değerlendirilmesi

Transkript

1 Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2011 (42-48) Electronic Journal of Food Technologies Vol:6, No: 3, 2011 (42-48) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR e-issn: Kısa Makale (Short Paper) Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Değerlendirilmesi Özlem Pelin CAN 1*, Halil YALÇIN 2 1 Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, SİVAS/TÜRKİYE 2 Mersin Gıda Kontrol Laboratuar Müdürlüğü, MERSİN/TÜRKİYE *opcan@cumhuriyet.edu.tr Özet Bu araştırmada, Mersin de faaliyet gösteren 50 farklı pastaneden alınan toplam 50 adet yaş pasta örneğinin mikrobiyolojik kaliteleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla örnekler Salmonella, Listeria monocytogenes, koagülaz (+) Staphylococcus aureus ve E. coli bakımından incelenmiştir. Yaş pasta örneklerinin hiçbirinde Salmonella ve L. monocytogenes tespit edilmemiştir. İncelen örneklerin bazılarında E. coli ve koagülaz (+) Staphylococcus aureus tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, incelenen yaş pastaların mikrobiyolojik kalitelerinin iyi olmadığını ve pastanelerde üretim sırasında hijyenik kurallara uyulmadığını ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Yaş pasta, Salmonella, Listeria monocytogenes, koagülaz (+) Staphylococcus aureus, E. coli Abstract Microbiological Quality of Evaluated of Cream-cakes Sold in Mersin Province This study was aimed to determine the microbiological qualities of totally 50 cream cakes, purchased from 30 different pastry shops in Mersin province. This purpose, samples were examinated which in terms of Salmonella, Listeria monocytogenes, coagulase (+) Staphylococcus aureus and E. coli. Salmonella and L. monocytogenes not detected the cream cake of any samples. In some of the samples have been indentified E. coli and coagulase (+) Staphylococcus aureus. Obtained results showed that the microbiological qualities of cakes were poor due to poor hygiene and poor food handling practices in pastry shops. Keywords : Cream cake, Salmonella, Listeria monocytogenes, coagulase (+) Staphylococcus aureus, E. coli 1. GİRİŞ Hazır gıdaların tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Hazır gıdalara olan talebin artması, kentleşmenin fazla olması, çalışan kadın popülasyonunun artması, hızlı nüfus artışı, kişi başına düşen gelir miktarının artması gibi nedenlere bağlıdır. Fakat göz önünde bulundurulması gereken en önemli kriterlerden biri insanların yeterli miktarda ve güvenli gıdayı alabilmeleri, yeterli ve dengeli beslenebilmeleridir. Dünyada gıdaya ilişkin sorunlar gün geçtikçe artmaktadır. Bu sorunların başında gıda güvenliğinin sağlanamaması gelmektedir [1]. Bu makaleye atıf yapmak için Can, Ö.P., Yalçın, H., Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Değerlendirilmesi Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 2011,6(3) How to cite this article Can, Ö.P., Yalçın, H., Microbiological Quality of Evaluated of Cream-cakes Sold in Mersin Province Electronic Journal of Food Technologies, 2011,6(3) 42-48

2 Can, Ö.P, Yalçın, H., Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) Hazır gıdalar içerisinde kremalı pastalar önemli bir paya sahiptir. Kremalı pastalar, mikroorganizmaların üreyebilmeleri için gerekli olan besin içeriğine sahip olmaları, uygun ph ve su değerleri ile risk teşkil edebilmektedirler [2]. Kremalı pastalar yumurta, süt, un, şeker, nişasta ve kakao gibi hammaddeler kullanılarak üretilmektedir [2]. Üretim aşamasında kullanılan hammadde, personel, üretim yeri koşulları, kullanılan ambalaj materyalleri ve satışa sunulan noktaların hijyenik kalitesi pastanın mikrobiyel kalitesini çok yakından etkilemektedir [1]. Bilindiği gibi kremalı pastalar, kek ve krema olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Pastanın kek kısmı uygulanan ısı işlemi ile çok büyük sorunlar oluşturmazken krema kısmı risk grubunu teşkil etmektedir. Krema bir süt ürünü olup, sütlerin santrifüj edilmesi ile elde edilen, koyu kıvamlı, belirli miktarlarda süt yağı içeren, ısı işlemi uygulandıktan sonra tüketime sunulan bir süt ürünüdür. Fakat kremanın ısı işlemi uygulanmadan çiğ olarak pasta yapımında kullanıldığı da bilinmektedir [2, 3]. Bazen kremalara yumurta ilave edilmesi de karşılaşılan bir durumdur. Çevresel ve kişisel faktörlerin yanı sıra süt ve yumurtada bulunan mikroorganizmaların krema aracılığı ile insanlara geçmesi ve çeşitli gıda zehirlenmelerine sebep vermesi kaçınılmaz bir durum olduğu söylenebilinir. Diğer gıda maddelerinde olduğu gibi, kremalı pastalarda da rastlanması muhtemel olan mikroorganizmalar arasında, koliform grubu mikroorganizmalar, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus ve Salmonella. türlerini saymak mümkündür [4]. Bu çalışmada, Mersin de tüketime sunulan kremalı yaş pasta örneklerinin mikrobiyolojik kalitelerinin incelenmesi ve örneklerin gıda güvenliği açısından risk taşıyıp taşımadıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. 2.MATERYAL VE YÖNTEM 2.1 Materyal Çalışmada kullanılan pasta örnekleri Mersin de bulunan pastanelerden alındı. 50 farklı pastaneden alınan 50 farklı örnek aseptik şartlarda soğuk zincir ile laboratuvara getirildi. Her örnekten yaklaşık olarak 200g alındı. Örnekler 2011 yılı içerisinde Şubat, Mart ve Nisan aylarında toplanmıştır. 2.2 Yöntem Laboratuvara getirilen örnekler, E. coli, koagülaz (+) Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes ve Salmonella türleri yönünden incelendi Yaş Pasta Örneklerinde E. coli Sayımı Örneklerdeki E. coli tespiti için EMS yöntemi kullanıldı. Bu yöntemde, 5 g örnek 45 ml Maximum Recovery Diluent içerisinde homojenize edildi. İçerisinde Durham tüpü bulunan 10 ml Lauryl Sulfat Tryptose (LST) Broth içerisine 10-1, 10-2, 10-3 lük dilüsyondan 1 ml inoküle edildi. Bu tüpler 35±1 o C de 48 saat inkübasyona bırakıldı. Gaz oluşumu gözlenen LST tüplerinden Durham tüpü bulunan 10 ml Brilliant Green Laktose Broth (BGLB) tüplerine öze ile inokülasyon yapıldı. 35±1 o C de 48 saat inkübe edildi. Gaz gözlenen BGLB tüplerinden Durham tüpü bulunan 10 ml EC broth tüplerine öze ile inoküle edildi. 48 saat 44 ± 0.2 o C de inkübe edildi. Gaz veren EC broth lu tüplerden öze ile Tryptone Water tüplerine geçiş yapıldı ve 44 ± 1 o C ve saat inkübasyona bırakıldı. İnkübasyondan sonra İndol testi uygulandı. İndol testi için; inkübasyondan sonra Tryptone Water Tüplerine 0.5 ml Kovacs ayıracı damlatıldı. Kırmızı renk veren tüpler E.coli olarak değerlendirildi. EMS tablosuna göre sayısal değerlendirme yapılarak E. coli sayısı belirlendi [5]. 43

3 Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Yaş Pasta Örneklerinde Staphylococcus aureus Sayımı Örneklerdeki, Staphylococcus aureus u belirlemek için yine 5 gr örnek 45 ml Maximum Recovery Diluent ile homojenize edildi. 1/10 luk dilüsyondan ml olarak % 5 egg yolk tellurite ilave edilerek önceden hazırlanmış Baird Parker Medium Agar besi yerine yayma yöntemine göre ekildi. Ekim yapılan Petri kutuları 35+1 o C de 48 saat inkübasyona bırakıldı. 48 saat sonra mat ortamda yuvarlak, konveks, pürüzsüz, dar, parlak zonlu bölge ile çevrili, 2-3 mm çapındaki siyah-gri parlak koloniler muhtemel S. aureus kolonileri olarak kabul edildi. 48 saat sonunda gelişen tüm tipik koloniler sayıldı. Tipik kolonilere doğrulama amacı ile koagülaz (staphylase) testi uygulandı. Gözle görülebilen bir aglütinasyon oluşturan koloniler koagülaz (+) Staphylococcus aureus kabul edildi. Test sonucu pozitif ise sayılmış olan koloniler dilüsyon katsayısı ile çarpılarak S. aureus sayısı kob/g olarak belirlendi [6] Yaş Pasta Örneklerinde Listeria monocytogenes Sayımı L. monocytogenes sayımı için Mini Vidas cihazı kullanıldı. Bu amaçla, 25 g numune aseptik olarak 225 ml Half-Fraser sıvı besi yerine ilave edildi. 30 C±1 C de 25±1 saat inkübe edildi. İnkübasyondan sonra, 1 ml süspansiyon karıştırıldı ve 10 ml Fraser sıvı besi yerine aktarıldı. 30 C±1 C de 25±1 saat inkübe edildi. İnkübasyondan sonra, 500 µl sıvı besi yeri karıştırıldı ve doğrudan, bir VİDAS LMO2 şeridinin numune hücresine aktarıldı. Kalan besi yeri, pozitif tahlil bulgularının doğrulanması için 2-8 C de saklandı. Mini Vidas cihazı ile yapılan test sonucu (-) < 0.05 ise işlem bu noktada bitirildi. Test sonucu (+) 0.05 ise doğrulama yapıldı. 1. zenginleştirme besi yerinden PALCAM ve OXFORD agara öze ile ekim yapılarak Vidas sonuçları ile karşılaştırıldı. Katı vasatta herhangi bir tipik hücre saptanamadı [7] Yaş Pasta Örneklerinde Salmonella Sayımı Örneklerdeki Salmonella türleri belirlemek için, 25 g numune 225 ml tamponlanmış peptonlu su içerisine konuldu ve 37±1 C de saat inkübe edildi. Selektif zenginleştirme işlemi için, inkübasyondan sonra, süspansiyonun 1 ml si 10 ml Novobiyosinli Muller-Kaufmann Tetratiyonat sıvı besi (MKTTn) yerine aktarıldı. 37±1 C de 6-8 saat inkübe edildi. Buna paralel olarak, 0.1 ml ön zenginleştirme süspansiyonu 10 ml Rappaport Vassiliadis Soy sıvı besi yerine (RVS) aktarıldı. 41.5±1 C de 6-8 saat inkübe edildi. Daha sonra, 0.1 ml MKTTn sıvı besi yeri 10 ml M broth sıvı besi yerine aktarıldı. MKTTn sıvı besi yeri bulunan başka bir tüpe 1 ml RVS sıvı besi yeri eklendi. MKTTn ve RVS sıvı besi yerleri kendi sıcaklıklarında saat yeniden inkübe edildi. Her iki MKTTn sıvı besi yeri 41.5±1 C de saat inkübe edildi. İnkübasyondan sonra, her bir M broth sıvı besi yeri karıştırıldı ve bunlardan 1 er ml alınarak bir tüpe aktarıldı. Tüp tekrardan sıkıca kapatıldı ve 15±1 dakika C de bir su banyosunda ısıtıldı. Tüpler soğumaya bırakıldı ve sonra Vidas testi yapıldı. Bunun için ısıtılıp soğutulan besiyerinden 500 µl Vidas SLM stribinin numune hücresine aktarıldı. Mini Vidas cihazı ile yapılan test sonucu (-) <0.23 ise işlem bu noktada bitirildi. Test sonucu (+) 0.23 ise doğrulama yapıldı. Vidas işlemine paralel olarak 2. zenginleştirme besi yerlerinden XLD ve BGA ya öze ile ekim yapılarak Vidas sonuçları ile karşılaştırıldı. Katı vasattaki bütün sonuçlar Vidas sonuçları ile uyumlu bulundu. Katı vasatta herhangi bir tipik hücre tespiti yapılamadı [8]. 3. BULGULAR Yapılan analiz sonuçlarına göre örneklerin hiç birinde L. monocytogenes ve Salmonella türleri saptanamadı. Örneklerin beş tanesinde koagülaz (+) Staphylococcus aeureus (Tablo 1) ve dört tanesinde ise E. coli saptandı (Tablo 2). 44

4 Can, Ö.P, Yalçın, H., Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) TARTIŞMA VE SONUÇ Bazı gıdalar (örneğin: et) mikroorganizmaların iç kısımlara girişini engelleyen veya geciktiren doğal bariyerlere sahipken [ 9], kremalı pasta ve puding türü tatlılar oldukça elverişli yüzeysel bir yapıya sahiptir [ 10]. Kremalı pasta ve puding türü tatlılar, hızlı bakteri üremesine imkan veren bileşimleri, su aktiviteleri (a w ) ve ph değerlerinden dolayı mikroorganizmalar açısından ideal besi ortamlarıdır [11, 12, 13]. Tablo 1. Örneklerde belirlenen koagülaz (+) S. aureus (kob/g) değerleri Örnek Tespit edilen değer (kob/g) minimum değer maksimum değer Potansiyel risk kabul edilemez 1 1.1x > x > x > x > x >10 3 Tablo 2. Örneklerde belirlenen E. coli (EMS/ g)değerleri Örnek Tespit edilen değer (EMS/g) minimum değer maksimum değer Potansiyel risk kabul edilemez 1 11 <3 <3 >3 2 9 <3 <3 > <3 <3 > <3 <3 >3 Mersin de 50 farklı pastaneden alınan yaş pasta örnekleri 3 farklı gıda patojeni ve E. coli yönünden incelenmiş ve sonuçlar bulgular kısmında açıklanmıştır. Gıda patojenleri insan sağlığını ciddi anlamda tehlikeye sokan ve gün geçtikçe de önemi artan bir tablo haline gelmiştir. Pastaların yapıldığı ortamların hijyenik kalitelerinin kötü olması, personelin hijyen kurallarına dikkat etmemesi, kullanılan ham maddelerin kalitelerinin iyi olmaması temel etkenler arasındadır. Yapılan analizler sonucunda örneklerde Salmonella ve L. monocytogenes türlerine rastlanmaması iç açıcı bir durumdur. Türk Gıda kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Tebliğine göre gıda maddelerinde Salmonella ve L. monocytogenes bulunmamalıdır (Tablo 3.) [14]. Şöyle ki, Bursa da incelenen 100 pasta örneğinin birinde Salmonella tespit edildiği belirtilmiştir [15]. Akgün ve ark.[16], yapmış olduğu diğer bir çalışmada ise 30 kremalı pasta örneğinin hiç birinde Salmonella tespit etmemişlerdir. Gümüş ve ark.[17], Tekirdağ da yaş pasta örneklerini çeşitli mikroorganizmalar yönünden incelemişler ve Salmonella tespit edememişlerdir. Bu bulgu bizim bulgularımızla uyum içerisindedir. İspanya da yapılan bir araştırmada, yaş pastaların mikrobiyolojik kalitesi incelenmiş ve toplam 311 örnekten; 2 tanesinde Salmonella ya rastladıklarını vurgulamışlardır [18]. Listeria türleri çevrede, toprakta, suda, kalitesiz silajlarda yaygın olarak bulunmaktadır. Bu kaynaklardan hayvanlara ve hayvanların dışkı, kan ve sütleri ile de çevreye bulaşmakta, sanitasyon uygulaması yetersiz olduğunda da gıda maddeleri üretim, taşıma ve tüketim prosesleri boyunca kontamine olmaktadır [19]. Afyonkarahisar da yapılan bir çalışmada 75 tane yaş pasta örneği incelenmiş ve 5 tanesinde L. monocytogenese rastlamışlardır [20]. Şireli ve ark. [21], Ankara da topladıkları 90 yaş pasta örneğinin %2.2 sinde L. monocytogenes tespit etmişlerdir. Sancak ve ark.[22], Van da pastanelerden topladıkları 50 kremalı pasta örneğini incelemişler ve bu örneklerin %16 sında L. monocytogenes, identifiye etmişlerdir. Ferron ve Michard [23] Fransa da 100 farklı pastaneden aldıkları 300 kremalı pasta 45

5 Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin örneğinde Listeria türleri açısından incelemişler ve örneklerin %21,7 sinde, L. monocytogenes i identifiye etmişlerdir. Çeşitli araştırmacıların elde ettiği bulgular ile çalışmamızda elde edilen bulgular çok farklıdır. Kremalı pasta yapımında kullanılan sütün hijyenik kalitesi ürünü direk etkilemektedir. Mersin de üretilen pastalar Listeria yönünden değerlendirilecek olursa bu ürünün rahatlıkla tüketilmesinde bir sakınca yoktur denebilir. Elde ettiğimiz sonuçlar Türk Gıda Kodeksi limitlerine uyum göstermektedir Tablo 3. Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Tebliğine Göre Mikroorganizma Dağılımı Örnek sayısı Yapılan Analiz Etken Tespit Edilen Örnek Sayısı Kabul edilebilir minimum değer Kabul edilebilir maksimu m değer Potansiyel risk kabul edilemez Etkenin saptandığı örnek sayısı ve yüzdesi 50 S. aureus > %10 50 E. coli 4 <3 <3 >3 4 - % 8 50 Salmonella 0 0/25 g-ml 0/25 g-ml Bulunmamalı L. monocytogenes 0 0/25 g-ml 0/25 g-ml Bulunmamalı 0-0 S. aureus intoksikasyonu gıdalar ile bulaşan en yaygın hastalıklardandır. Hastalığa bakterinin gıdada çoğalması sonucu ürettiği toksinin gıda ile birlikte alınması yol açmaktadır. Etken gıdalara genellikle çalışan personel vasıtası ile geçebilmektedir. S. aureus 'un sebep olduğu gıda zehirlenmelerine neden olan gıdalar arasında et yemekleri, sütlü tatlılar, kekler ve krema sayılabilir. S. aureus'un yaklaşık % 50'sinin toksin üretme yeteneğinde olduğu saptanmıştır[24]. Gıdalardaki sayısı 10 5 /g'ın üzerine çıktığında toksin riski oluşmaktadır [24]. Çalışmamızda incelenen 50 pasta örneğinin 5 tanesinde koagülaz (+) S. aureus tespit edilmiştir. Bilge ve ark. [25], inceledikleri 45 numunenin 9 unda adı geçen etkene rastlamışlardır. Gümüş ve ark. [17] inceledikleri meyveli ve çikolatalı toplam 120 pasta örneğinden 77 sinde (%64) S. aureus bulunamazken, 8 örnek (%6.66) 10 2 kob/g seviyesinde, 35 örnekte ise (%29.16) bu seviyenin üzerinde S. aureus tespit etmişlerdir. İrlanda da Gıda Güvenliği Kuruluşu tarafından yapılan bir araştırmada, bozulmaya karşı hassas toplam 527 kek ve pasta örneği mikrobiyolojik kriterleri açısından incelenmiş, S.aureus bakımından %94.5 inin ve E.coli bakımından % sının memnuniyet verici olduğu belirlenmiştir [26]. İngiltere de Halk Sağlığı Laboratuarı tarafından yapılan benzer bir çalışmada, tüketime hazır gıdalardan kek ve tatlı örneklerinin sadece % 0.5 inde S.aureus sayısı 10 2 kob/g seviyesinin üzerinde tespit edilmiştir [27]. Mersin de gerçekleştirilen bu araştırmada ise, yaş pastaların %40 ında S.aureus sayısı kabul edilebilir aralıktaki ( ) alt sınır olan 10 2 kob/g seviyesinin üzerinde bulunmuştur. Kısa ve ark. [28], toplam 96 pasta örneğinden izole edilen koagülaz (+) stafilokokların Vidas test kiti ile enterotoksin oluşturma özellikleri incelemişler ve sade kremalı örneklerin 4 ünde (% 36.4), kakaolu kremalı örneklerin 12 sinde (%22.6) ve meyveli kremalı örneklerin 9 unda (%28.1) olmak üzere toplam 25 pastadan (%26) izole edilen koagülaz (+) lerin enterotoksin oluşturduğunu saptamışlardır. Son yıllarda çiğ süt ve süt ürünlerinin tüketimine bağlı olarak görülen E. coli salgınlarının artma sebepleri arasında meme başları, sağım makineleri ile alet ve ekipmanlar, hava, yetersiz pastörizasyon nedeniyle ya da pastörizasyon sonrası kontaminasyon sayılabilir. Çalışmamızda 50 örneğin 4 ünde E. coli ye rastlanmıştır. Öksüztepe ve ark.[ 29], Elazığ daki pastanelerden toplam 250 yaş pasta örneğini toplayıp E. coli O157:H7 açısından incelemişler ve etkene rastlamadıklarını bildirmişlerdir. Bursa da 30 yaş pasta örneği ve Ankara da 40 yaş pasta örneği incelenmiş ve örneklerin hepsinde E. coli bulunduğu belirtilmiştir [16, 30]. 46

6 Can, Ö.P, Yalçın, H., Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) Sonuç olarak, bu çalışma kapsamında analiz edilen kremalı pasta örneklerinin mikrobiyolojik kalitelerinin nispeten düşük olduğu ve halk sağlığını korumaya yönelik önlemlerin alınmasının gerekli olduğu görüşüne varılmıştır. 5. KAYNAKLAR 1. Demirer, M. A., 1988, Besin Hijyeni Genel Bölüm, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları Teksiri, Ankara. 2. Tekinşen, O. C.,2000, Süt Ürünleri Teknolojisi, Selçuk Üniversitesi Basımevi. Konya, Türkiye. 3. Turantaş, A., Ünlütürk, A., Göktan, D., 1989, Microbiological and Compositional Status of Turkish White Cheese, International Journal Food Microbiology, 8, Akgün, S., Soyutemiz, E., Anar, Ş., Çıbık, R.,1997, Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Niteliklerinin Saptanması, Gıda Teknolojileri Derneği, 22 (6), FDA-BAM, 2002, Enumeration of Escherichia coli and the Coliform Bacteria, Bacteriological Analytical Manual, FDA-BAM, 2001, Staphylococcus aureus Bacteriological Analytical Manual, FDA-BAM, 2003, Bacteriological Analytical Manual, 10. Detection and Enumeration of Listeria monocytogenes in Foods, REF VİDAS Listeria monocytogenes II (LMO2). 8. International Organization for Standardization, 2005, ISO 6579, 2005, Microbiology of Food and Animal Feeding Stuffs Horizontal Method for the Detection of Salmonella spp. International Organization for Standardization, Geneva. 9. Sinell, H. J.,1992, Faktoren, Die Mikrobiellen Verderb Bestimmen. In: Einführung in die Lebensmittelhygiene, Parey VP (chief ed), Berlin, Hamburg, pp Alişarlı, M., Sancak, Y. C., Akkaya, L., Elibol, C., 2002, Bazı Sütlü Tatlıların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Belirlenmesi, TÜBİTAK-Türk Veteriner ve Havancılık. Dergisi, 26, Alişarlı, M., 1997, Vermehrung von Staphylococcus aureus und Enterotoxinbildung in Türkischen Puddingspeisen, Inaug. Doktora Tezi, Zürich. 12. Beckers, H. J., Coutinho, R. A., Jansen, J. T., Van Leeuwen, W. J.,1980, Staphylococcal Food Poisoning by Consumption of Sterilized Vanilla Custard. Antonie-van- Leeuwenhoek, 46, Bunnig-Pfaue, H., Timmermans, P., Notermans, S., 1981, Einfache Methode für den Nachweis von Staphylokokken-Enterotoxin B in Vanillapudding mittels ELISA-TEST. Z. Lebensm. Unters. Forsch. 173, Anonymous. 2008, Mikrobiyolojik Kriterler Tebliği, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, 02 Eylül 2001 tarihli sayılı Resmi Gazete, Ankara. 15. Yücel, A., İşgöz, B.B., Göçmen, D., Tiryakioğlu, Ö., 1992, Bursa da Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Nitelikleri Üzerine Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9,

7 Teknolojik Araştırmalar: GTED 2011 (6) Mersin de Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin 16. Akgün, S., Soyutemiz, E., Anar, Ş., Çıbık, R., 1997, Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Niteliklerinin Saptanması, Gıda Teknolojileri Derneği, 226, Gümüş, T., Dağlıoğlu, D., Konyalı, A.M., 2005, Tekirdağ da Tüketime Sunulan Yaş Pastaların Mikrobiyolojik Kalitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 23, Pla, S., Moreno, P., Fagoaga, F., Rodriquez, M., Garcia, M., Torregrosa, A., 1996, Bacteriological Control of Cakes in the Alcoi Health Area, Alimentaria, 2700, Bahk, J., Marth, E.H., 1990, Listeriosis and L. monocytogenes. In: Foodborne Disease, Cliver D O (chief ed), Academic Press, Inc. London. 20. Akkaya, L., Alişarlı, M., Kara, R., Telli, R., 2006, Afyonkarahisar da Tüketime Sunulan Kremalı Pastalarda Listeria Türlerinin Varlığının Belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 171 (2), Şireli, U.T., Erol, İ., Pehlivanlar, S., 2000, Kremalı Pastalardan Listeria ların Saptanması, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 47, Sancak, Y.C., İşleyici, Ö., Elibol, C., Ekici, K., 2002, Van da Tüketime Sunulan Kremalı Pastalarda Listeria Türlerinin Varlığının Belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 131 (2), Ferron, P., Michard, J., 1993, Distribution Of Listeria Spp. İn Confectioners Pastries FromWestern France: Comparison Of Enrichment Methods, International Journal Food Microbiology, 18 (4), Bergdoll, M.S., 1990, Staphylococcal Food Poisoning. In: Foodborne Diseases, Cliver D O (chief ed.), Academic Press, New York, pp Bilge, F., Karaboz, İ., 2005, İzmir'de Piyasada Açıkta Satışa Sunulan Bazı Gıdaların Staphylococcus aureus ve Enterotoksinleri Bakımından İncelenmesi, Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 36, Anonymous, 2001, Cakes and Pastries with Perihable Fillings and Toppings. 1 st Quarter National Survey, Safety Food Authority of Ireland. 27. Nichols, G.L., Little, C.L., Monsey, H.A., Louvois, J.,1993, The Microbiological Quality of Ready-Made Foods, PHLS National Food Surveys, 1, Kısa, Ö., Albay, A., Erol, İ, Sırıken, B., Esin, N., Gün, H., Yurtyeri, A.,1996, Kremalı Pastalardan İzole Edilen Koagülaz (+) Stafilokokların Enterotoksin Oluşturma Özelliklerinin Vidas Yöntemiyle Belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 43, Öksüztepe, G., Patır, B., Çalıcıoğlu, M., İlhak, İ., Dikici, A., 2010, Elazığ da Satılan Kremalı Pastalarda E. coli O157:H7 nin Varlığı, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16 (2), Gündoğan, N., Yücel, N., 2001, Ankara da Tüketime Sunulan Kremalı Pastaların Mikrobiyolojik Kalitesinin Araştırılması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14 (1)