Bir köﬂk için bir a ac feda edemem

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bir köﬂk için bir a ac feda edemem"

Esin Nazlı
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BD TEMMUZ 2013 Bir köflk için bir a ac feda edemem ATATÜRK'ün Anadolu'nun çeflitli bölgelerinde görev yaparken karfl laflt do a fakirli ine, yeflil örtü yoklu una do a sevgisi yüzünden isyan etti ini düflünmek yanl fl olmaz. O büyük insan, eline geçen ilk imkânda, ülkenin bu ana meselesine de yönelmifl ve ilk ifl olarak, Anadolu bozk r n n ortas nda, tam bir bozk r kenti olan Ankara'n n do as na hayat vermeye giriflmifl, yaln z Ankara'da de il, tüm yurt sath nda da tar m n ve ormanc l n gelifltirilmesi için hayat boyunca u rafl vermifltir. Atatürk ün hayat ndan derledi imiz ve tüm insanlara örnek olmas gerekti ine inand m z a aç ve do a sevgisi ile ilgili an lar ilgi ile okuyaca n za inan yoruz... 5

O büyük insan, eline geçen ilk imkânda, ülkenin bu ana meselesine de yönelmiﬂ ve ilk iﬂ olarak, Anadolu bozk r n n ortas nda, tam bir bozk r kenti olan Ankara'n n do as na

2 BD TEMMUZ 2013 "B R KÖfiK Ç N B R A ACI FEDA EDEMEM" Atatürk ün sa l k nedeniyle Yalova daki köflkte kald - y llarda buraya görevli ya da konuk olarak gelip gidenler artm flt. Üstelik, köflkün bütün gereksinimleri stanbul dan karfl - lan yordu. Denizyolu ile Atatürk ün çiftli i ve termal tesislerine giden karayolu aras nda bir ba lant istasyonu görevi görsün diye bir binan n yap m na giriflildi. Vapur bekleyenler ya da vapurdan inenler burada dinlenebileceklerdi. Ayr ca Atatürk ün deniz k y s na indi inde soluklanaca bir yer olarak düflünülmüfltü. Bu bina iki katl ahflap bir köflk olarak tasarland. Yetkililer, Atatürk ün do a sevgisini bildikleri için as rl k bir a ac n alt na yapt rd lar. Ne var ki, a ac n o kadar yak n na Yalova daki yazl k köflk sokulmufllard ki, bina yükselince koca koca dallar aras nda kal verdi. As rl k a aç yeni sürgünler verip yapraklan nca köflkü tehdit eder oldu. Bu durum karfl s nda akla gelen ilk fley a ac kesmek oldu. Ancak Atatürk e dan flmadan bu ifle cesaret edemediler. Atatürk, Bir köflk için bir a ac feda edemem. dedi. stanbul dan, Tramvay flirketinden mühendis ve teknis- Atatürk köflkün yerinin de ifltirilmesini denetliyor. 6

Denizyolu ile Atatürk ün çiftli i ve termal tesislerine giden karayolu aras nda bir ba lant istasyonu görevi görsün diye bir binan n yap m na giriflildi.

3 BD TEMMUZ 2013 U runa köflkün yerinin de ifltirildi i a aç ve yap n n bugünkü hali yenler getirtti. Bina "caraskal" ile ask - ya al nd. Alt na raylar döflendi. A r a r kayd r larak a açtan uzaklaflt r ld. Bütün bu ifller olurken Atatürk olan biteni dikkatle izledi ve oradan ayr lmad. Üzerinde fazlaca durulmam fl, yeterince de erlendirilememifl bu olay n öyküsünü, bir iki kaynakta Yalova çiftli i içindeki bir köflkte olmufl gibi anlat ld n gördük. Ancak elde etti- imiz ve burada yay mlamakta oldu- umuz foto raflar, olay n deniz k y - s nda oldu unu aç kça kan tlamaktad r. ANKARA NIN TOPRA INDAK ZAFERLER Kurtulufl Savafl sürecinde bir gün, Atatürk, Ankara karargâh nda, yemek yedikleri masan n üstünü çok ç plak bulmufltu. fiöyle bir iki çiçek yok mu, slat p masaya koysan z! demiflti. O zamanlar Ankara da Mustafa Kemal Pafla n n masas n bile süsleyecek bir demet çiçek bulunamam flt. Gazi bir ara, tarlalarda filizlenen çiçek fidanlar n gösterdi: Bak n z Ali Fuad Pafla dedi. Bunlar da, bizim Ankara topra üzerinde kazand m z zaferler... Daha sonralar Çankaya ya yerleflti i zaman, Pafla bahçesinde çiçek yetifltirmeye bafllad. Gazi, May s 1922 de Ankara ya gelen Moskova Sefiri Ali Fuat Cebesoy u, Çankaya da çiçek tarlalar n n aras nda kabul etti. Silah arkadafllar ndan biri, ötekine, Moskova izlenimlerini anlat yor, ondan da Sakarya zaferinin ayr nt lar n ö renmek istiyordu. Gazi bir ara, tarlalarda filizlenen çiçek fidanlar n gösterdi: Bak n z 7

Üzerinde fazlaca durulmam fl, yeterince de erlendirilememifl bu olay n öyküsünü, bir iki kaynakta Yalova çiftli i içindeki bir köflkte olmufl gibi anlat ld n gördük.

4 BD TEMMUZ 2013 Yeni baflkentin yeni sosyetesi k sa zamanda çiçek al p, çiçek arma an etmeye, törenlere çiçekler göndermeye al flt. Ali Fuad Pafla dedi. Bunlar da, bizim Ankara topra üzerinde kazand - m z zaferler "K MSE Ç ÇEK ALMAZSA BEN ALIRIM" Cumhuriyetin ilan günlerinde stanbul un ünlü çiçekçisi Yorgo Sabuncakis, fiehremini Nevzat Bey taraf ndan adeta apar-topar Ankara ya getirildi, Gazi nin huzuruna ç kart ld. Gazi, Sabuncakis ten Ankara da bir hafta içinde bir çiçekçi dükkan açmas n istedi. Sabuncakis için böyle bir ifl yeri açmak o kadar zor de ildi. Henüz bir sosyetesi geliflmemifl, kocaman bir yang n yeri olan kasaba k l kl bu Anadolu kentinde çiçe i kime satabilirdi? Ankara da o tarihlerde do ru dürüst bir manav bile yoktu. stanbul da da kurumlaflm fl tek çiçekçi kendisiydi. Bu kayg s n aç kça dile getirdi. Gazi ona: Kime çiçek sataca n soruyorsan, bana tabii diye karfl l k verdi. Kimse çiçek almazsa, hepsini ben al r m. Sabuncakis e o zamanlar ad Taflhan olan Ulus meydan na bakan Millet 8 Bahçesi köflesinde bir yer verildi ve Ankara n n ilk çiçekçi dükkan, Cumhuriyetle hemen hemen yafl t olarak orada aç ld. Yeni baflkentin yeni sosyetesi k sa zamanda çiçek al p, çiçek arma an etmeye, törenlere çiçekler göndermeye al flt. "SEN H Ç ÖMRÜNDE BÖYLE B R A AÇ YET fit RD N M?" Gazi, Latife Han m la evlendikten sonra, Çankaya daki ba evi onar larak büyütülmüfltü. Bu arada köflkün bahçesini yeniden düzenlemek üzere zmir den bir bahçe uzman da getirilmiflti. Bahçe uzman (Bir anlat fla göre bu kifli Bahçe Mimar Mevlüt Baysal d ) birkaç gün bahçeyi inceledi, bir tak m planlar çizdi. Sonunda tasarlad klar n Gazi ye sunma s ras geldi. Bahçeyi birlikte gezerlerken, nerelerde neler yap lmas gerekti ini anlat yor, Gazi de dikkatle onu dinliyordu. rik y m bir kay n ya da karakavak a ac n n önüne geldiklerinde konuk uzman: Bu a ac da kesece iz Gazi Hazretleri dedi. Çünkü yolu engelliyor. Atatürk birden durdu. K zd, gerilen yüzünden ve çakmak gibi yanan gözlerinden belli oluyordu. Vay beyim vay dedi. Ömründe böyle bir a aç yetifltirmiflli in var m ki fütursuzca Keselim diyorsun? Adamca z bir daha Gazi nin huzuruna ç karmad lar. Geldi i yere, zmir e geri gönderdiler. Atatürk Orman Çiftli i ni kurmak üzere arazi

adeta apar-topar Ankara ya getirildi, Gazi nin huzuruna ç kart ld. Gazi, Sabuncakis ten Ankara da bir hafta içinde bir çiçekçi dükkan açmas n istedi.

5 sat n al rken uzmanlar, Bu toprakta tar m yap lmaz, a aç yetifltirilmez raporu veriyorlard. O, Demek ki seçimimiz yerinde. Olmayacak denilen yerde olabilece i gösterebilmek için iyi yer seçmifliz. diyordu. "AH BE KEMAL SEN Z RAAT M OKUDUN?" lk y llar nda, Gazi Çiftli i nin ifller o kadar iyi gitmiyordu. Bir y ldönümü akflam, küçük çiftlik köflkünün havuzunun bafl ndayd. Gazi yi bir sürpriz bekliyordu. Çiftlik Müdürü Tahsin Bey, f skiye altlar na renkli ampuller yerlefltirmifl, birden akflam karanl nda sular çeflitli renklerde kesik kesik f flk r p dökülmeye bafllam fllard. Oysa Gazi o s rada hayli üzüntülüydü. Üzüntüsü bir y l n hesaplar n n zararla kapanm fl olmas n o gün ö renmifl olmas ndan ileri geliyordu. Renkli sular öyle görünce ac ac güldü. Ah be Kemal dedi. Sen ziraat m okudun? Baban da çiftçi miydi sanki? Bilmedi i ifle girip de kaybedene iflte böyle, sular bile güler... Ah be Kemal, sen ziraat mi okudun. Baban da ziftçi miydi sanki? Gazi Orman Çiftli i nde Afet nan ile birlikte (1937) BD TEMMUZ 2013 lk y l n zarar önemli de ildi. Çiftlik k sa zamanda geliflecek, tüm Ankara ya yararl hale gelecekti. "ANKARA YI TERC H ETT REN TEK DUYGU ULUSAL DÜfiÜNCED R" Ünlü tarihçi Amold Toynbee, Contemporary Review dergisinin Ekim 1929 say s nda yay mlanan Türkiye yi dördüncü ziyaretim isimli makalesinde flöyle yaz yor: Benim en çok dikkatimi çeken, Ankara n n a açlar n dikenler, Sakarya üzerindeki nönü de Yunanlara karfl verdikleri savafltakilere benzer zorluklarla kahramanca savaflmaktad rlar. Bu kez Türkler, insanlarla savaflm yor, bizzat do a ile savafl yorlar. Türkler bu ikinci savafl da kazan rlarsa ki, kuflkusuz öyle olacakt r, gerçekten amaçlar na ermifl olacaklard r. Elbette amaç, sadece a aç dikmek de ildir; kendi kendilerine beslenip 9

6 BD TEMMUZ 2013 büyüyünceye kadar bunlar korumakt r. Bu zahmetli ve yorucu türden bir çal flmay gerektirmektedir. Niçin böylesine zorlu bir yol seçildi? Bugün, Türkiye gibi, çabalayan bir ulus için bakir bir baflkent infla edilmektedir; bu niçindir. Güçsüz Osmanl mparatorlu unun baflkenti stanbul, genç Türkiye Cumhuriyeti nin merkezi olmaya lay k de ildir Ankara y tercih ettiren tek duygu, ulusal düflüncedir. Çünkü Ankara, Türklerin kendi bafllar na baflarmaya bafllad klar bütün ifllerin somut örne idir. "BAHAR GELM fi, NE GÜZEL!" Atatürk, 1938 bahar nda beyaz çiçeklerle bezenmifl bir badem dal n vazoda görünce flunlar söylemiflti: Bahar gelmifl, ne güzel!.. Fakat Afet Han m a: Bana memleketimizin ormanl k, güzel yerlerinden tan d klar n anlat diyordu. bu çiçekler meyve vermeden solacak ve sadece bizim birkaç günlük zevkimizi tatmin edecek. Dolmabahçe Saray ndaki son günlerinde yata n n tam karfl s na ormanlar gösteren ya l boya bir tablo as lm flt. Afet Han m a: Bana memleketimizin ormanl k, güzel yerlerinden tan d klar n anlat diyordu. Oralara gidelim, a açlar aras nda dolaflabileyim, basit bir hayata kavuflal m. Arzum, yeflillik ve a açl k, fakat yaz k fl yeflil duran a açlar aras nda olmakt r. stanbul un büyük a açlar karfl s nda Bunlar da güzel demiflti. Ama biz yapraklar n n ve dallar n n her y l nas l büyüdü ünü gördü ümüz a açlar daha çok seviyoruz. 10

Güçsüz Osmanl mparatorlu unun baﬂkenti stanbul, genç Türkiye Cumhuriyeti nin merkezi olmaya lay k de ildir Ankara y tercih ettiren tek duygu, ulusal düﬂüncedir.

Benzer belgeler

umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu

C umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu Çankaya Köflkü nde Cumhurbaflkan smet nönü, 1942 y l nda hergün sabah akflam büyük bir dikkat ve merakla Hitler in Rusya topraklar ndaki ilerlemesini