İç Sular. İç sular karalar içinde yer alan yeraltı suları, kaynaklar, akarsular ve göllerden (gölcük, lagün ve baraj) oluşan su topluluklarıdır.

Transkript

1 İç Sular İç sular karalar içinde yer alan yeraltı suları, kaynaklar, akarsular ve göllerden (gölcük, lagün ve baraj) oluşan su topluluklarıdır.

2 Yeraltı Suları

3

4 Suyun yeraltına ve yeraltındaki seyahati Gözenekli Çatlaklı

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14 Tamamen Karanlıktır

15 Yer altı sularına uyum Uzamış vücut formuna sahiplerdir Vücut yüksekliği azdır Vücutlarında pigment yoktur Gözler yoktur yada oldukça indirgenmiştir Dokunma duyusu ile yönlerini bulurlar

16 Stenasellus sp.

17 Stenasellus sp. Yaşamı boyunca geçirilen evreler Yer altı suyu Yüzey Hamilelik dönemi Jüvenil dönem Ergin dönem Gömlek değiştirme Ay Yıl Yıl Sadece 1 defa Hafta Ay Ay 15 günde bir Üreme 2 Yılda bir Ayda bir

18 Yer altı sularında yaşayan fauna Yer altı sularında Avrupa da 2000; tüm dünyada 6000 in üzerinde tür bulunmaktadır eklembacaklılar kurtlar

19 Proteus anguinus Kör yılan balığı Eurycea rathbuni Balık

20 Yeraltı sularında yaşayan canlıların (Stygofauna) sınıflandırılması 1- STYGOXEN Yaşamları yeryüzüne bağlı olmasına rağmen zaman zaman yer altı sularına giren canlılara STYGOXEN adı verilir. Örneğin, kurbağalar bu tür canlılardır.

21 2- STYGOFİL Stygofiller tüm yaşam döngülerini ya da yaşamlarının bir dönemini yer altı sularında tamamlarlar. Örneğin semendeler.

22 3-STYGOBİT Diğerlerinin aksine stygobitler tüm yaşamları boyunca yer altı sularına bağımlı olan, yer altı sularının dışında yaşayamayan canlılardır. Örneğin, Kör balıklar, Mağara Semenderi

23

24 Kaynaklar Yeraltı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yere kaynak denir. Türkiye de kaynaklara pınar, eşme, bulak ve göze gibi adlar da verilir. Kaynaklar, yer altı suyunun bulunuş biçimine, yüzeye çıktığı yere ve suların sıcaklığına göre gruplandırılabilir.

25 Hatay-Hassa da bir kaynak

26 Antalya Kırkgöz Kaynağı

27 Konya- Eflatun pınar

28 Kaynakların hidrolojik özelliklerine göre sınıflandırılması Akan Kaynaklar Vadi Kaynakları Tabaka Kaynakları Bariyer-Tıkanma Kaynakları Taşma Kaynakları Basınçlı Kaynaklar Kırık Kaynakları Artezyen Kaynakları

29

30

31 Özel kaynak tipleri Karstik Kaynak Kireç taşı Mağara boşluğu

32 Kaynakların fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre sınıflandırılması Yerin 20 metre altındaki kaynak suyunun sıcaklığı, yüzeyin yıllık ortalama hava sıcaklığına eşittir. Bu değer Avrupa da 6-10 derece tropik bölgelerde derecedir. Bu nedenle birçok kaynak suyu yazın soğuk kışın ılıktır.

33 Akratopegen Akratotermal Mineral kaynaklar

34

35 BALNEOLOJİK SULARIN SINIFLANDIRILMASI Karbondioksitli sular : 1 gr./l üzerinde çözünmüş serbest CO 2 içeren sular. Tuzlu sular: 1 g/l üzerinde tuz ( NaCl ) içeren sular Tuzlalar: 14 g/ L üzerinde tuz ( NaCl ) içeren sular Radonlu sular : 666 Bq/L veya 18 nanocurie/l üzerinde radon ışınımı içeren sular. Radyumlu sular : 10 7 mg./l üzerinde radyum ışınımı içeren sular. Kükürtlü sular : 1 mg/l üzerinde -2 değerlikli kükürt içeren sular. İyotlu sular: 1 mg/l üzerinde iyot içeren sular. Florürlü sular: 1 mg/l üzerinde florür içeren sular. Demirli sular: 20 mg/l üzerinde +2 değerlikli demir içeren sular.

36 Kaynakların limnolojik özelliklerine göre sınıflandırılması Kaynak bölgesine Krenal, içinde yaşayan canlılara ise Krenon denilir. iki alt bölgeye ayrılır. Eukrenal (Kaynağın çıkış bölgesi) Hypokrenal (Kaynaktan suların ilk dere oluşturduğu bölge)

37 Kaynakların limnolojik olarak sınıflandırılmaları Rheokren (Akan kaynaklar): Çoğunlukla dağlık bölgelerde rastlanılan bu tip kaynaklar yerin çatlaklarından kuvvetle fışkırırlar ve eğime uygun olarak hemen akışa geçerler.

38

39

40 Limnokren (Çukurlu Kaynaklar): Tektonik olaylar sonucu oluşan çatlaklardan çıkan kaynak suları önce kaynak çukurunda toplanır. Daha sonra oluşturdukları su yolundan akarlar.

41

42 Helokren (Bataklık Kaynaklar): Düz veya çukur arazilerde küçük damarlardan sızan sular bu tip kaynaklara örnektir. Bu sular genellikle bataklıkları oluştururlar.

43

44

45

46 Linear Kaynaklar: Bunlar Rheo ve Helokren kaynaklar arasındadırlar. Su çıkışı zeminden sızma yoluyla olur fakat akıntı yapan bir kısımda vardır ve bir kaynak deresi oluşturur. Zeminden su çıkışı olan bölgenin su rejimi çok düzensizdir.

47

48 Kaynak tipi Su dalgalanması Yapı, madde girişi, Bitki Hayvan yoğunluğu ve belirleyici türler Rheokren zayıftan kuvvetliye Kum, taş, odun parçaları. Bitki fakirdir sadece mavi algler ve birkaç alg türü bulunur. Chamaesphon, Pleurocapsale, Diatoma hiemale iletkenlik >300 mikro simens/cm Gammarus, Agapetus, Dixa türleri, Salamandra larvaları Limnokren kuvvetli İri detritus parçaları yanında (odun parçaları) yüksek miktarda ince organik materyaller Tür çeşitliliği fazla Ostrakodlar, kopepotlar, plecopter ve trichopterler helokren zayıf Çok miktarda ince sediman yarı sucul bir yaşam alanı algler ve karayosunları yanında yüksek bitkiler Ranunculus penicillstus, Chysoplenium oppositifolium Yoğun ve çok değişik çeşitlilik. Çoklukla krenobiont canlılar Beraea maura, Crunoecia sp., Pedicia, Panimerus türleri Linear kaynak Zayıf, kesintili Çok ince sediman, odun parçacıkları düzensiz bitki büyümesi Helodes ve Dixa türleri Cordulegaster bultoni

49 Kaynak sularındaki organizmalar Krenobiont canlılar: sadece kaynak içinde yaşayan canlılar Krenofil canlılar: kaynak sularında yaşayan kimi üyelerinin kaynak suları dışında da bulunduğu canlılar Krenoksen canlılar: kaynak sularına girip çıkan canlılar

50 Kaynak sularında rastlanacak ilk canlılar bakterilerdir Flavobacterium ve Achromobacter

51 mavi alglerden Scytonema myochrous

52 kara yosunlarından Philonotis fontana ve Brachythecium rivulare

53 Hygropetrica Rheokren kaynakların en önemli bölümlerinden biri de sıçrama zonudur. Suyun girdaplar yapması sonucu sıçrayan su kayaları ıslatır. bu nedenle kaya yüzeyinin 1-2 mm yukarısında su bulunur. burada yaşayan canlılar Fauna Hygropetrica yada Flora Hygropetrica adı ile isimlendirilirer

54 Karakteristik hayvan grupları Dixidae (Dixa).

55 Pesychodidae (Pericoma), Thaumaliidae (Thaumalea),

56 Stratiomyidae (Oxycera),

57 Trichoptera (Beraea) dır