Neonatal Transportun Preterm Bebeklerin Morbidite ve Mortalitesine Etkileri

Transkript

1 doi: /iksst Araştırma Neonatal Transortun Preterm Bebeklerin Morbidite ve Mortalitesine Etkileri The Effect on Mortality and Morbidity of Neonatal Transort in Preterm Babies Sultan Kavuncuoğlu*, Nurten Bayram**, Erkut Öztürk***, Esin Yıldız Aldemir*, Ayşe Sibel Özbek* * İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Yenidoğan Yoğun Bakıım Ünitesi ** Özel Hastane, Pediatri Kliniği *** Mehmet Akif Ersoy Kal Damar Cerrahi Hastanesi, Pediatrik Kardiyoloji Kliniği ÖZET Amaç: Neonatal transortun riskli reterm bebeklerin morbidite ve mortalitesi üzerine olan etkisini rosektif olarak araştırmaktı. Gereç ve Yöntem: Mayıs-Aralık 2005 tarihleri arasında hastanemize ilk 7 günde başka bir merkezden nakledilen 37 gebelik haftasından küçük retermler ile hastanemizde doğan benzer gebelik haftası ve doğum ağırlıklı retermler çeşitli arametreler açısından karşılaştırıldı. Bu arametreler; maternal ve erinatal risk faktörleri, akut ostnatal sorunlar ve neonatal dönem morbiditeleri ve mortalite oranlarıydı. Bulgular: Transort edilen (çalışma grubu) Gru I, Hastanemizde doğan retermler (kontrol grubu) Gru II olarak sınıflandırıldı. Her iki gru (27-37 gebelik haftası) eritanal, maternal risk faktörleri yönünden benzer özellikteydi. Grular arasındaki anne yaşı, doğum şekli, cinsiyet, doğum ağırlığı ve gebelik haftası benzerdi. Akut ostnatal sorunlardan hiotermi, hioglisemi ve asidoz Gru I de anlamlı yüksekti. İzlem sırasında satanan morbiditelerden; sesis ve germinal matriks intraventiküler kanama (GMİVK) Gru I de anlamlı yüksek bulunurken diğer neonatal morbiditeler bakımından grular arasında fark bulunmadı. Gru I deki retermlerde oksijen tedavi süresi ve hastanede yatış süresi uzundu ve mortalite yüksekti (<0.05). Sonuç: Bu çalışma neonatal transortun; riskli retermlerde, morbidite ve mortaliteyi artırdığını ortaya koymuştur. SUMMARY Objective: To investigate the effects of neonatal transortation of high risk reterm infants on morbidity rosectively. Material and Methods: Preterm infants between gestational weeks younger than 7 days of age who were transorted to Bakırköy Maternity and Children s Hosital between May-December 2005 were our study grou (Grou I). The control grou (Grou II) was included the same birth weight and gestational weeks reterms who were born in our hosital in the same eriod. Each grou contained 50 reterm infants. The two grous were comared between maternal and erinatal risk factors, acute ostnatal roblems, neonatal morbidity and mortality rates. This study is a rosective nonrandomized controled study. Results: Demograhic data of maternal age, delivery mode, gender, birth weight and gestational weeks were similar between the grous. Both acute roblems such as hyothermia, hyoglycemia, acidosis and morbidities develoed during follow u such as sesis and intraventricular hemorrhages of the germinal matrix (GM-IVH) were significantly higher in Grou I than Grou II (<0.05). There was no difference between the grous in term of other neonatal morbidities such as resiratory distress syndrome (RDS), retinoathy of rematurity (ROP), necrotizing enterocholitis (NEC), bronchoulmonary dislasia (BPD) and hyerbilirubinemia. The length of oxygen theray and hosital stay were longer and mortality was higher in Grou I than Grou II (<0,05). Conclusion: This study demonstrates that neonatal transortation increases the morbidity and mortality rates in high risk reterm infants. Anahtar kelimeler: Preterm, transort, morbidite, mortalite Key words: Preterm, transortation, morbidity, mortality Alındığı tarih: Kabul tarihi: Yazışma adresi: Uzm. Dr. Sultan Kavuncuoğlu, Ataköy 5. Kısım E-2 2 D Blok Daire 74 Bakırköy / İstanbul e-osta: sultankavuncuoglu@gmail.com 23

2 GİRİŞ Gelişmiş ülkelerde 1970 li yıllarda kurulan yoğun bakım üniteleri sayesinde özelikle 1990 lı yıllarda sürfaktanın da devreye girmesiyle riskli rematürlerin yaşatılma oranları artmıştır (1). Riskli gebeliklerden doğacak bu bebeklerin izlem ve tedavisinin yaılacağı III. düzey merkeze erinatal merkez, bebeği anne karnında bu merkeze bu merkeze nakletmeye inutero transort denir. Bu konuda ilk çalışmalar; 1976 da ABD de Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Doğum ve Jinekoloji Konseyinin ortak çalışması sonucu eritanal bölgeselleşme organizasyonu yasalaşmıştır (2). Avrua da 1996 da Euroean Network for Perinatal Transort ile ilk organize girişim başlamış ve ek çok Avrua ülkesinde bölgeselleşme ile ilgili yasalar konulmuştur (3). Avustralya dan yaılan bir çalışmada bölgeselleşmenin başladığı 1979 lu yıllardan 1997 yılına kadar ki sürede neonatal morbidite ve mortalitenin olumlu sonuçlarına vurgu yaılmıştır (4). İngiltere de bölgeselleşme ve erinatal merkezlere inutero transfer veya ostnatal riskli reterm transortu konusunda sorunların hala çözümlenmediği bildirilmektedir (5). Ülkemizde bölgeselleşme ile ilgili yerel çalışmalar olsa da ulusal yasalarla kesinleşmiş sistem bulunmamaktadır. Riskli gebelerin ve/veya doğacak riskli bebeklerin tedavi olacakları hastaneler belli değildir. Anne ve bebeğe hizmet verecek erinatoloji merkez sayısı çok kısıtlıdır. Hastanemiz ülkemiz ve İstanbul çaında önemli bir kadın doğum ve çocuk hastanesi olu yenidoğan yatağı (15 i III. düzey, 110 u II. düzey olmak üzere) yılda yaklaşık yenidoğan III. düzey yenidoğan yoğun bakım hastası olmak üzere ortalama 5000 hasta yenidoğanın izlendiği bir merkezdir. Bu verileri ünitemizin gerek maternal gerek neonatal transort nedeniyle gelişen yoğunluğu ifade etmek için verdik. Bu çalışmada amacımız riskli retermlerin transortun olumsuz koşullarından nasıl etkilendiğini inutero transort edilen benzer grula karşılaştırarak göstermek istedik. GEREÇ ve YÖNTEM Bu çalışma Sağlık Bakanlığı İstanbul Bakırköy Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ne Mayıs-Aralık 2005 tarihleri arasında çevre hastanelerden nakledilen gebelik haftasındaki retermlerle hastanemizde doğan benzer özellikteki retermleri karşılaştırarak transortun olumsuz etkilerini ortaya koymak için yaıldı. Transort edilen 50 reterm (Gru I) çalışma grubunu, hastanemizde doğan 50 reterm (Gru II) ise kontrol grubunu oluşturdu. Çalışma rosektif kontrollü olarak yaıldı. Kontrol grubu nakil sonucu yoğun bakım ünitesine kabul edilen retermin kabulünden sonra doğumhaneden alınan benzer gebelik haftasındaki retermlerden oluşturuldu. Çalışmaya ilk 7 günde Yoğun Bakım Ünitesi (YBÜ) ne hastane dışından ve hastaneden yatırılan 37 gebelik haftasından küçük retermler dahil edildi. Term bebekler, konjenital anomaliler, metabolik hastalıklar, 7 günden büyük olanlar çalışma dışı bırakıldı. Preterm doğum etyolojisine yol açan maternal ve erinatal risk faktörleri sorgulanarak forma kaydedildi. Bebeğe ait cinsiyet, doğum ağırlığı, gebelik haftası, doğum şeklini içeren demografik bilgiler çalışma formuna kaydedildi. Gebelik yaşı tayininde son adet tarihi ve/veya Yeni Ballard Skoru kullanıldı (6). Pretermler yoğun bakın ünitesine gelir gelmez daha önceden ısıtılmış C450 Air Shields Wickers marka kuvöze alındı. Kuvözün ısısı, retermin gebelik haftası ve doğum ağırlğına göre Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) önerdiği tablolara göre ayarlandı. Karın cildine uygun ısı robu yaıştırılarak cilt ısısı ölçüldü. Cilt ısısı 36 C altında olanlar hiotermik olarak kabul edildi (7). Kan gazı ölçümleri Radiometer Coenhagen ABL 500 model cihaz ile yaıldı. Kailler kanda bakılan H 7,25 altında olması asidoz olarak kabul edildi. İlk ölçümden sonraki kan gazı değerlendirilmesinde H, CO 2, O 2, HCO 3 ve BE değerleri retermin mevcut hastalığı ışığında irdelendi. Kan şekerinin değerlendirilmesinde (Accucheck go Roche) neonatal ölçüme uygun kan şekeri strileri 24

3 S. Kavuncuoğlu ve ark., Neonatal Transortun Preterm Bebeklerin Morbidite ve Mortalitesine Etkileri kullanıldı. Isıtılmış touktan kailler metodla bakılan kan şekerinin 47 mg/dl altında olması hioglisemi olarak kabul edildi (8). Yineleyen hioglisemi tanısını kesinleştirmek için lazma glikozu biyokimya laboratuvarında otomatik analizörde değerlendirildi. İzlemde yenidoğan morbidite ve mortalitesi araştırıldı. Hierbilirubinemi varlığı ve tedavisi kararında Bhutani eğrileri ve/veya retermler için kullanılan tedavi izlem rotokolleri kullanıldı (9). Sesis tanısında klinik bulgular yanında, kantitatif CRP, lökosit, trombosit sayısı, eriferik kan yaymasında I/T oranı, hem kültür gibi laboratuar belirteçlerleri kullanıldı. Resiratuvar Distress Sendromu klinik, radyolojik ve kan gazı değerleri ile tanımlandı. Nekrotizan Enterokolit (NEK) tanısında Modifiye Bell kriterleri (10), germinal matrix intraventriküler kanama (GMİVK) tanısında Paile Sınıflaması (11), Bronkoulmoner Dislazi (BPD) tanısında Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) tarafından geliştirilen ve 2001 yılında yayınlanan ölçütler kullanıldı (12). Tüm bebeklere ostnatal dördüncü haftada İstanbul Üniversitesi Cerrahaşa Tı Fakültesi Göz Hastalıkları Retina Ünitesinde Prematüre Retinoati (ROP) taraması yaıldı. Değerlendirmede Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Pediatrik Oftalmoloji ve Şaşılık Birliği nin ROP kriterleri kullanıldı (13). Kranial USG çalışma ve kontrol grubuna ilk 3 günde aynı ediatrik nörolog tarafından uygulandı. Üç günden sonra transort edilen retermlerde geldiği hastanede yaılan kranial USG raoru istendi ve 24 saat içinde ünitemizde USG yinelendi. Konjenital kal hastalığı tanısı, aynı ediatrik kardiyolog tarafından klinik değerlendirme ve trans-torasik Ekokardiyografi yaılarak kondu. Kranial USG ve trans-torasik Ekokardiyografi; Hewlett-Packard Sonos 1000 sistem ultrasonic imager cihazında 3,5 megahertz uygun multiotansiyel transducer kullanılarak yaıldı. İstatistik hesalamalarda SPSS 11,5 aket rogramı kullanıldı. Belirleyici istatistiklerin, grulara ayrılmış verilerde ve hasta-kontrol karşılaştırılmalarında onesamle (tek örnek) t testi, farklı iki grubun karşılaştırılmasında ise indeendent samle t testi (bağımsız iki örnek t testi) kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmede % 95 güven aralığında <0.05 anlamlı kabul edildi. BULGULAR Mayıs-Aralık 2005 tarihleri arasında hastanemiz neonatoloji ünitesine 680 bebek yatırıldı. Bu bebeklerin 200 ü 37 GH altında reterm idi. Çalışma kriterlerine uyan 100 bebek çalışmaya alındı. Tranort edilen 50 reterm (Gru I) ile kontrol grubundaki 50 reterm (Gru II) maternal ve erinatal risk faktörleri yönünden karşılaştırıldığında benzer özellikteydi (Tablo 1). Tablo 1. Gru I ve Gru II deki erinatal ve maternal risk faktörleri. Perinatal ve maternal risk faktörleri Fetal distress Erken düşük tehditi Preeklamsi Erken membran rütürü İlaç ve alkol kullanımı Bilinen kronik hastalık Plasenta dekolmanı Sigara Koriomnionit Antenatal steroid uygulaması Gru l (n=50) 31 (% 62) 28 (% 56) 20 (% 40) 13 (% 26) 12 (% 24) 7 (% 14) 3 (% 6) 2 (% 4) 22 (% 44) Gru II (n=50) 30 (% 60) 29 (% 58) 19 (% 38) 14 (% 28) 13 (% 26) 8 (% 16) 3 (% 6) 3 (% 6) 24 (% 48) Çalışma grubunda 26 erkek ve 24 kız; kontrol grubunda 25 erkek ve 25 kız vardı. Her iki gru anne yaşı, cinsiyet, doğum şekli, ortalama doğum ağrılığı yönünden karşılaştığında fark yoktu (Tablo 2). Tablo 2. Gru I ve Gru II deki retermlerin demografik özelikleri. Demografik özellikler Anne yaşı (Yıl) Doğum şekli Normal sontan doğum Sezaryen Cinsiyet Erkek Kız Doğum ağırlığı (gr) Gebelik haftası (ortalama) Gru I 28± (% 66) 17 (% 34) 26 (% 52) 24 (% 48) 1362± hafta 3 gün Gru II 26±2,1 32 (% 64) 18 (% 36) 25 (% 50) 25 (% 50) 1559± hafta 1 gün 25

4 Tablo 3. Gru I ve Gru II deki retermlerin gebelik haftasına göre dağılımı. Tablo 5. Gru I ve Gru II olguların akut sorunlarının karşılaştırılması. Gebelik haftası Gru I Gru II Gru I (n=50) Gru II (n=50) GH GH GH 2 (% 4) 25 (% 56) 20 (% 40) 2 (% 4) 25 (% 56) 20 (% 40) Tablo 4. Gru I ve Gru II deki retermlerin doğum ağırlığına göre dağılımı. Doğum ağırlığı Gru I Gru II Akut sorunlar Hiotermi <36 C Hioglisemi <47mg/dl Asidoz H<7,25 Ortalama (Dağılım) 35.6 ( ) 44 (21-80) 7.24 ( ) n (%) 22 (44) 15 (30) 15 (30) Ortalama (Dağılım) 36,3 (35,8-36,8) 52 (32-115) 7,33 (7,06-7,45) n (%) 12 (24) 7 (14) 12 (24) <0.05 <0.05 <0.05 <1000 g g g >1500 g 7 (% 14) 8 (% 16) 31 (% 62) 6 (% 12) 11 (% 22) 29 (% 58) Tablo 6. Gru I ve Gru II de satanan morbiditeler. Gru I n=50 Gru II n=50 ambulansla doktor eşliğinde Morbidite n % n % P kendi imkanıyla ambulansla hemşire eşliğinde RDS Hierbiluribinemi Sesis NEK GM-IVK ROP BPD PDA < 0,05 < 0,05 Grafik 1. Gru l deki retermlerin hastaneye başvuru şekilleri. RDS: Resiratuar Distress Sendromu, NEK: Nekrotizan Enterakolit, GMİVK: Germinal Matriks İntraventrikülar Kanama, ROP: Prematüre Retinoatisi, BPD: Bronko Pulmoner Dislazi, PDA: Patent Duktus Arteriozus Gruların gebelik haftaları ve doğum ağırlığı birbirine benzerdi (Tablo 3, 4). Gru I deki olguların 27 si ambulansla hemşire gözetiminde, 16 sı ambulans doktor eşliğinde, 15 i ailelerin imkanları ile hastanemize getirilmişti (Grafik 1). Gru I ve Gru II deki olguların akut sorunları değerlendirildiğinde; hiotermi Gru I de % 44, Gru II de % 24; hioglisemi Gru I de % 30, Gru II de % 14; asidoz Gru I de % 30, Gru II de % 24 olarak satandı (Tablo 5). Akut sorunlardan hiotermi, hioglisemi ve asidoz Gru I de anlamlı olarak yüksekti (<0.05). Transort grubunda sesis, GMIVK kontrol grubuna göre anlamlı yüksekti, ROP her iki gruta Evre I ve Evre II düzeyinde olu fark anlamsızdı. Germinal matriks intraventiküler kanama Gru I de evre I-II dokuz rematürede, evre III-IV kanama iki olguda satanırken, Gru II de altı olgu evre I-II GMİVK idi. İleri intraventriküler kanama transort grubunda % 4, hastanede doğanlarda % 0 olarak bulundu. Ortalama YBÜ de yatış sürelerine bakıldığında Gru I de 19,5 gün, Gru II de 15 gün idi (<0.05). Gru I de 3 olgu (% 6), Gru II de 1 olgu (% 2) kaybedildi. Grular arasında mortalite oranları arasında fark anlamlı bulundu (<0.05). TARTIŞMA Dünyada 37 gebelik haftasından küçük reterm doğum sıklığı; gelişmiş ülkelerde % 5-10 (1), Afrika kıtasında % 15 (14), Asya dan % 22 (15) ve ülkemizde % 8,4 olarak bildirilmiştir (16). Preterm doğum etyolojisinde birçok risk faktörü rol oynar. Gebelerin % si sontan olarak % ı erken membran 26

5 S. Kavuncuoğlu ve ark., Neonatal Transortun Preterm Bebeklerin Morbidite ve Mortalitesine Etkileri rutürü, % i obstetrik nedenlerle reterm eylemi yaşar. Obstetrik endikasyonların başında anneye ait hastalıkların ve fetusa ait sorunlar gelir. Yaılan çalışmalarda maternal hastalıkların başında; uteroservikal anomaliler, akut lasental ablasyon, ciddi oligohidroamnios, reeklamsi, diabetes mellitus, intrauterin infeksiyonlar gelmektedir (1,2). Bu risklere sahi gebelerin risk altındaki fetuslarının anne karnında bakılabileceği gelişmiş bir merkeze nakline inutero transort denir ki bebek ve anne için güvenli bir işlemdir. Gebeyi naklederken iki konu belirleyicidir: Birincisi bebeğin doğum ağırlığı ve gebelik haftası, ikincisi mevcut erinatal risk faktörleridir (17,18). Bu çalışmada doğum ağırlığı ve gebelik haftaları dağılımına bakıldığında Gru I ve II nin % 60 nın 32 hafta altında, doğum ağırlığına göre sırasıyla % 38 ve % 42 retermin 1500 g ın altında olduğu görüldü. Perinatal ve maternal risk faktörleri incelendiğinde Gru I ve II de sırasıyla fetal distres % 62 - % 60, erken düşük tehdidi % 56 - % 58, reeklamsi % 40-38, erken membran rütürü (EMR) % 26 - % 28 ilk sıralardaydı. Literatürde reeklamsi, EMR, rematüre eylemin erken doğumda transort edilen ve edilmeyen hastalarda ilk sıralarda yer aldığı bildirmiştir (19). Nakledilmesi gereken bebeğin morbidite ve mortalitesini etkileyen faktörlerden ilki transortun ne ile hangi koşullarda yaıldığıdır. Gelişmiş ülkelerde standartlar belirlendiği, güvenli transort ekibi ve altyaısı oluşturulduğundan eksikliklerden bahsedilmemektedir (2). Ülkemizde bu konuda yaılan iki çalışmada Tekin ve ark. (20) ambulans ile nakil oranını % 76.3, doktor ve hemşire eşliğinde transortu % 51,5 olarak raor etmişlerdir. Okan ve ark. (21) çalışmasında nakledilen 240 bebekten % 8 inin reterm olduğunu ve yalnızca % 11 inin ambulansla getirildiğini bildirmişlerdir. Çalışmamızda retermlerin % 70 i ambulansla % 54 ü hemşire, % 16 sı doktor eşliğinde), % 30 u ailenin kendi imkanlarıyla nakledilmişti. Transort sırasında en sık karşılaşılan sorun hiotermidir. Elverişsiz şartlar hiotermiye neden olmaktadır (22,23). Burada mesafenin uzaklığı, transort kuvözünün ısı ayarının bozulması, küvöz donanımının yeterli olmayışı, ambulans ortamının soğuk olması, bebeğin giydirilmemesi, 1000 g ın altında olma en önemli nedenlerdendir. Dünya Sağlık Örgütü yenidoğanda hafif hiotermi sınırlarını C, orta hiotermiyi C, ağır hiotermiyi ise 32 C ve altı olarak tanımlamıştır (7). Çalışmamızda Gru I de ortalama sıcaklık 35.6 C ( C), Gru II de ise ortalama 36.3 C ( C) olu hiotermi sıklığı sırasıyla % 44, % 24 olarak bulunmuştur (<0.005). Her iki gruta hioterminin özelliklerine bakıldığında kontrol grubunda hafif, transort grubunda ağır derecede olduğu görülmektedir yılında Bhatt ve ark. (24) yatığı çalışmada hastanede doğan düşük doğum ağırlıklı bebeklerin yoğun bakım ünitesine gidinceye kadar hiotermiye maruz kaldığını ve bu oranın 2500 g altındakilerde önemli olduğunu vurgulamışlardır. Çalışmamızda hastanede ve 1250 g ın altında doğanlarda hiotermi sıklığı % 24 olu dikkat çekiciydi. Ancak hafif ve geçici özellik gösteriyordu. Hiotermi sıklığını Mullane ve ark. % (25), Tekin ve ark. % 74.3 (20), Kalkan ve ark. % 58 (26) olarak bildirmişlerdir. Bu çalışmada; yenidoğanın akut sorunlarından hioglisemi ve asidoz irdelendiğinde hiogliseminin Gru I de % 30, Gru II de % 14 olduğu görülmüştür (< 0.05). Organizmanın akut dolaşım ve solunum yetersizliğinin göstergesi olan asidoz ise, Gru I deki retermlerin yaklaşık üçte birinde tanımlanmıştır. Akut sorunları yaşayan retermler irdelendiğinde; özellikle ailelerin kötü transort koşullarında kendi imkânlarıyla getirdikleri (% 30) bebekler olduğu görülmüştür. Mullane ve ark. (25) ve yıllarını içeren iki farklı döneme ait çalışmalarında transort sonrası düzelmeyi İrlanda da gerçekleştirilen ulusal transort rogramına bağlamışlardır. Çalışmamızda transortun neonatal morbiditeye etkisini irdeledik. Özellikle solunum sistemi transort ilişkisine bakıldığında RDS, BPD sıklığı, sürfaktan kullanımı, ventilatörde izlem günü yönünden grular arasında fark bulunmazken % 30 üzeri oksijene maruziyet anlamlı yüksekti (Gru I de ortalama 17.6 gün, Gru II de 4 gün). Hohlagschwandtner ve ark. (19) ve Schlossmann ve ark. (27) yatıkları çalışmada transort edilen retermlerde RDS, BPD sıklığını yüksek, ventilatörde kalış süresini ve oksijen tedavisini uzun olarak raor etmişlerdir. Çalışmamızda diğer morbiditelerden hierbiluribinemi, NEK, ROP, PDA her iki gruta benzer sıklıkta bulunmuştur. Schlossmann ve ark. (27) çalışmasında hierbiluribinemi, NEK, ROP sıklığı sonuçlarımıza benzer bulunurken PDA, RDS, BPD transort grubunda anlamlı yüksek olarak raor 27

6 edilmiştir. Önemli bir morbidite olarak araştırmamızda sesis, transort grubunda 8 olguda (% 16) görülürken, kontrol grubunda 4 olgu (% 8) tanımlanmıştır. Bu sonuçlar Hohlagschwandtner ve ark. nın (19) çalışmasıyla benzerlik göstermektedir. Schlossmann ve Ark. (27) ise sesis gelişiminde transortun etkisiz olduğunu raor etmişlerdir. Germinal matriks intrakranial kanama (özellikle evre III ve üzeri) retermlerde ciddi morbidite oluşturmaktadır. Gleissner ve ark. (28) 2000 yılında yatıkları kohort çalışmada 3721 retermin GMİVK daki risk faktörlerini incelendiklerinde transortun en önemli faktör olduğunu raor etmişlerdir. Bu konuda başka bir çalışmada ileri GMİVK % 4.8 sıklıkla bulunmuştur (29). Ülkemizden Tarcan ve ark. (30) yatıkları çalışmada, GMİVK etyolojisinde transortun önemi vurgulanmıştır. Hohlagschwandtner ve ark. (19) anne karnında transort ve doğumdan sonra nakil yaılan hastaların GMVİK oranlarını karşılaştırdığında, evre III ve lv kanamanın her iki gruta benzer olduğunu (% % 11.8) bildirmişlerse de bu sonucun inutero nakledilen bebeklerin ortalama ağırlığının 1500 g, doğduktan sonra nakledilenlerin 1853 g olmasına bağlamışlardır. Buna karşın yazarlar transort grubunda total morbiditede ciddi farkın olduğunu (% 11.8), inutero transortta ise (% 4.9) sıklığa dikkat çekmişlerdir. Çalışmadaki transort grubunda ciddi konjenital malformasyonlar, metabolik hastalıkların olması sonucu etkilemiştir. Çalışmamızda Gru I de GMİVK sıklığı % 22.6 olu evre I-II dokuz, retermde evre III-IV iki olguda tanımlanmıştır. Ayrıca bir olgu eriventriküler lökomalazi tanısı ile izleme alınmıştır. Buna karşılık Gru II deki sıklığın % 12, tolam altı kanamalı retermin ise evre I ve II düzeyinde olduğu görülmüştür. Benzer gebelik haftası ve doğum ağırlığına sahi grular arasındaki bu farkın transort ile ilgili olabileceği düşünülmüştür. Hastanede kalış süresi riskli retermin sorunlarının düzelmesine ve taburculuğuna hazır olma uyumuna bağlıdır. Çalışmamızda Gru I de ortalama hastanede yatış süresi 19,5 gün, Gru II de 15 gün olarak bulunmuştur (<0.05). Literatürde transortun mortaliteye olan etkileriyle ilgili birçok çalışma vardır (2). Hollanda dan Kollee ve ark. (31) 1338 çok düşük doğum ağırlıklı retermleri içeren çok merkezli çalışmasında; inutero nakledilen ve Üniversite Hastanesi yoğun bakım ünitesinde bakılan bebeklerle, lokal hastanelerde doğanları karşılaştırdığında mortalitede anlamlı fark olduğunu raor etmişlerdir yılında Diaye ve ark. (32) transortun mortaliyete olumsuz etki ettiğini, Kanada dan 2004 yılında yayınlanan derlemede Luton ve ark. nın (33) bölgesel neonatal acil transort sisteminin mortaliteyi ciddi oranda azaltacağını ve organizasyon şemasını vurgulamışlardır (33). Avustralya dan Victo Yhyu 2004 yılında yazdığı makalede (4) 28 haftalık ve 1000 g dan küçük retermlerin 14 yıllık sonuçlarını değerlendirdiğinde 1979 dan 1997 yılına kadarki zaman diliminde bölgeselleşmenin yararlarını, riskli bebeklerin 3. düzey bakım yaılan merkezlerde doğmasının olumlu etkilerini vurgulamıştır. Çalışmamızda transort edilen retermlerden ikisi (% 4), kontrol gruta biri (% 2) kaydedilmiştir. Bu çalışma ülkemizde neonatal mortalitenin en yüksek olduğu 0-7 günde 37 hafta altında transorta maruz kalan retermleri içeren rosektif kontrollü yaılan ilk çalışmadır. Gözlem ve bulgularımızla literatüre katkıda bulunmayı amaçladık. Benzer arametrelerle çok merkezli çalışmaların yararlı olacağını düşünüyoruz. Sonuç olarak ülkemizde bölgeselleştirilen erinatal organizasyon çalışmalarının nitelik ve nicelik yönünden geliştirilmesi, merkezler arası işbirliğinin sağlanması reterm, morbidite ve mortalitesini olumlu yönde önleyecektir kanısındayız. KAYNAKLAR 1. Wen SW, Smith G, Yang Q, Walker M. Eidemiyoloji of reterm birth anda neonatal outcome. Semin Fetal Neonatal Med 2004;9(6): htt://dx.doi.org/ /j.siny Woodward GA, Kirsch R, Stone M. Trautman Stabilization and transort of the high risk infant in Avery s Diseases of the Newborn 9th Ed Elsevier Saunders Philadelhia 2012: Arslan S. Transort. In: Yurdakök M, Erdem G, Editörler. Neonatoloji. Ankara: Al Ofset; 2004: Yu YH, Doyle LW. Regionalized long-term follow-u. Seminars in Neonatology 2004;9: htt://dx.doi.org/ /j.siny Fenton AC, Leslie A, Skeoch CH. Otimising neonatal transfer. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004; 89: htt://dx.doi.org/ /adc Sasidharan K, Dutta S, Narang A. Validity of New Ballarda Score until 7th day of ostnatal life in moderately reterm neonates. Arch Dis Child Fetal Neonatal 28

7 S. Kavuncuoğlu ve ark., Neonatal Transortun Preterm Bebeklerin Morbidite ve Mortalitesine Etkileri Ed 2009;94(1): WHO Word Health Organisation, Safe Motherhood: Thermal Protection of the Newborn: A Practical Guide, World Health Organisation, Geneva, Lteif AN, Sehwenk WF. Hyoglysemia in infants and children. Endocrinol Metab Clin North Am 1999;28: htt://dx.doi.org/ /s (05) Bhutani VK, Johnson L. Kernicterus in late reterm infants cared for as term healthy infants. Semin Perinatol 2006;30(2): htt://dx.doi.org/ /j.semeri Kleigman RM, Walker WA, Yolken RH. Necrotizing enterocolitis: research agenda for a disaase of unknown etiology and athogenesis. Pediatr Res 1993;34: htt://dx.doi.org/ / Paile LU. Intracranial hemorrhage. In: Fanaroff AA, Martin RJ (eds). Neonatal-Perinatal Medicine. St Louis: Mosby, 2002: Jobe AH, Bancalari E. Bronchoulmonary dyslasia. Am J Resir Crit Care Med 2001;163: htt://dx.doi.org/ /ajrccm Section on Othhalmology American Academy of Pediatrics; American Academy of Ohthalmology; American Associatinon for Pediatric Ohthalmology and Strabismus. Screening examination of remature infants for retinoathy of rematurity. Pediatrics 2006;117: htt://dx.doi.org/ /eds Osman NB, Challis K, Cotiro M, Nordaahl G, Bergstrom S. Perinatal outcome in an obstetric cohort of Mozambican women. J Tro Pediatr 2001;47:30-8. htt://dx.doi.org/ /troej/ Kulmala T, Vaahtera M, Ndekha M, Koivisto AM, Cullinan T, Salin ML et al. The imortance of reterm births for eri and neonatal mortality in rural Malawi. Paed Perinat Eidemiol 2000;14: htt://dx.doi.org/ /j x 17. Lubchenco LO, Butterfield LJ, Delaney-Black V, Golson E, Koos BL, Lazotte DC. Outcome of verylow-birth weight infants: does anteartum versusu neonatal referal have abetter imact on mortality, morbidity or long term outcame? Am J Obstet Gynecol 1989;160: htt://dx.doi.org/ /s (89) Ferrara A, Schwartz M, Page H, Israel M, Atakent Y, Smith CE, Landovitz L. Effectiveness of neonatal transort in New York City in neonates less than 2500 grams- a oulation study. J Community Health 1998; 13:3-18. htt://dx.doi.org/ /bf Hohlagschwandtner M, Husslein P. Klebermass K, Weninger M, Nardi A, Lagner M. Comarison between maternal transort, neonatal transort and inatient antenatal treatment. Arch Gynecol Obstet 2001; 265: htt://dx.doi.org/ /s Tekin N, Akşit A, Dinleyici Ç, Yarar C, Mert D. Osmangazi Üniversitesi Tı Fakültesi Neonatoloji Ünitesine başvuran yenidoğanların koşullarının değerlendirilmesi. Perinatoloji Dergisi 2001;9(3): Okan F, Uslu S, Nuhoğlu A. Yenidoğan kliniğine sevk ve transort edilen hastaların irdelenmesi, Çocuk Hastalıkları Dergisi 2005(3): Kennedy N, Gondwe L, Morley DC. Temerature monitoring with thermosots in Malawi. Lancet 2000; 355: htt://dx.doi.org/ /s (05) Ji XC, Zhu CY, Range RU. Eidemiololgical study on hyothermia in newborn. Chin Med J Engl 1993;106: Bhatt DR, White R, Martin G, Van Marter LJ, Finer N, Goldsmith JP, Ramos C, et al. Transitional hyothermia in reterm newborns. Journal of Perinatology 2007(27): htt://dx.doi.org/ /sj.j Mullane D, Byrne H, Clarke TA, Gorman W, Griffin E, Ramesh K, Rohinath T. Neonatal transortation: the effects of a national transortation rogramme. Ir J Med Sci 2004;173(2): Kalkan S, Hacıoğlu F, Yasil R. Yenidoğanda transort şartları ve sonuçları, X Ulusal Neonatoloji Kongresi, Mart 2000, Antalya, Özet kitabi. s Shlossman PA, Manley JS, Sciscione AC, Colmargen GHC. An analysis of neonatal morbidity and mortality in maternal (in utero) and neonatal transorts at 24/34 week s gestation. Am J Perinatol 1997;14: htt://dx.doi.org/ /s Gleissner M, Jorch G, Avenarius S. Risk factors for intraventriküler hemorrhage in a birth cohort of 3721 remature infants. J Perinat Med 2000;28(2): Obladen M, Luttkus A, Rey M, Metze B, Hofenmüller W, Dudenhausen JW. Differences in morbidity and mortality according to tye of referral of very low birth weight infants. J Perinat Med 1994; 22: htt://dx.doi.org/ /jme Tarcan A, Olalı A, Tekşan M, Gürakan B. Çok düşük doğum ağırlıklı rematürelerde eriventrikülerintraventriküler kanama ve eriventriküler lökomalıs risk etkenlerinin incelenmesi. Türk Pediatri Arşivi 2005;40(l): Kollee LAA, Verloove-Vanhorick PP, Verwey RA, Brand R, Ruys JH. Maternal and neonatal transort: results of a national collaborative survey of reterm anda very low birth weight infantas in the Netherlands. Obstet Gynaecol 1988;72: Ndiaye O, Diallo D, Diouf S, Digne T, Sylla A, Sall MG, Ba M, et al. Neonatal mortality associated with trasfer of low birth weight newborns. Dakar Med 2003;48(1): Luton B, Pendray M. Regionalized neonatal emergency transort. Semirans in Neonatology 2004;9: htt://dx.doi.org/ /j.siny