ARI SAĞLIĞI LABORATUVARI

Transkript

1 Türkiye ve Dünya Gözüyle CCD (Colony Collapse Disorder) Dr. Asl ÖZKIRIM Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü ARI SAĞLIĞI LABORATUVARI

2 Türkiye de Ar c l k Sorunlar ve 1. Ulusal Ar c l k Sempozyumu Eylül 1999 Kemaliye/ERZİNCAN

3 Ar c l k sorunla Örgütlenme Ana A Ar Hastal Pazarlama ve Satış

4 ARI HASTALIKLARI İlk önlem Tarım Bakanlığı bünyesinde Ar Sağlığı Alt Komisyonu nun kurulmas yd. Ar hastal klar, tan mlar,ihbar mekanizmas ve gezgin arıcılıktaki sağlık raporu konusunda çalışmalar yapıldı. Ancak, Tarım Bakanlığı na ihbar edilen vaka sayısı ile çalışmalarımızdan elde edilen vaka say s birbirini tutmuyordu.

5 Varroa tüm Türkiye deydi! Yavru Çürüklükleri ve Kireç %10-15 oran ndayd, ancak antibiyotik bask mevcuttu! Nosemose oldukça yayg nd!(%40-60) Virütik hastal klar ön planda değildi! (En bilineni Paraliz: Ar Felci)

6 Son y llarda Varroa değil Varroa n n taşıdığı virüsler önem kazand! Hala Varroa ya karşı değil, kenelere karşı ilaç kullan l yor! Hastal klara Acarapis woodi diğer bir deyişle yeni bir kene eklendi! Yavru Çürüklüğü ile ilgili antibiyotik uygulamas yasakland!

7 Varroa Türkiye nin hemen her yerinde ve çok daha yayg n Acarapis woodi %2-3 oran nda Türkiye nin muhtelif bölgelerinde mevcut Yavru çürüklüğü antibiyotik baskısının kalkması ve diğer çevresel şartlar ile yakma kural n n uygulanamamas sonucu maksimum değerine ulaşmış durumda Kireç hastalığı mevsimin kurak gitmesi ve ortama yavru çürüklüğü bakterilerinin hakim olmas nedeniyle az miktarda Nosemose her y lki seyrini korumakta

8 Hastal klar konusundaki en büyük dezavantajımız, Türkiye de gezgin arıcılığın çok yayg n olmas d r. Dolay s yla Türkiye Ar Hastal klar Haritas göstermektedir

9 TEK ÇÖZÜM Toplu Hareket (Arıcı Birlikleri+Tarım Bakanlığı+ Üniversiteler+Özel Sektör)

10

11 Her bölge hatta her il için birlik başkanlarının o yıla ait mevsim ve arıcı hareketi bilgileri doğrultusunda Varroa ve Nosema ya karşı zorunlu ve eş zamanl ilaçlama ile zorunlu yavru çürüklüğü kontrolü günleri saptanmalı ve bir komisyon taraf ndan denetlenerek her y l mutlaka uygulanmal!!!

12 2007 ARI ÖLÜMLERİ

13 ODTÜ Ar Ölümlerini Değerlendirme Çalıştayı Değerli Hocamız Prof. Dr. Aykut Kence önderliğinde üniversiteler, çalışma merkezleri, arı yetiştiricileri birlikleri, tüm özel ve kamu kuruluşlarının davet edildiği ve 2007 arı ölümlerinin tartışıldığı bir çalıştaydı bu.

14 Cep telefonu vb. elektromagnetik sinyaller Ar hastal klar ( Virus,Akar, Bakteri) Yanlış besleme ve açl k STRESSSSS!! Yanlış ana arı Mevsim değişikliği Pestisit ve Tarım İlaçları CCD (Colony Collapse Disorder) Genetik olarak modifiye bitki grupla

15 STRESS Stres arının direncinin düşmesinin en büyük nedenidir. Direnç düşüklüğü ise virütik hastal klar n istediği en güzel ortamdır (uçuk virusu gibi) Vee.. Virütik hastal klar n bakteriyel hastal klar gibi tedavisi de (antibiyotik seçeneği) yoktur.

16 Dünya Gözüyle CCD 9-14 Eylül 2007 tarihleri aras nda 40. Uluslar arası APİMONDİA (Dünya Arıcılar Birliği ) kongresinde, Melbourne- Avustralya da ar hastal klar, ar ürünleri, arı genetiği, apiterapi vs. konularında çalışan tüm dünya bilim insanlar ve ar c lar biraraya geldi

17 Bizler de oradayd k Prof. Dr. Kadriye Sorkun(Hacettepe Üniversitesi) Prof. Dr. Nevin Keskin (Hacettepe Üniversitesi) Prof. Dr. Osman Kaftanoğlu (Arizona State Üniversitesi) Nihat Gökyiğit (TEMA Başkanı) Yük. Zir. Müh. Ahmet İnci (TEMA) Dr. İrfan Kandemir (Karaelmas Üniversitesi) Dr. Asl Özk r m (Hacettepe Üniversitesi) Arş. Gör. Aygün Yalç nkaya (Hacettepe Üniversitesi) Necati Aydın ve ark. (Ordu Arı Yetiştiricileri Birliği) Fahri Saylak(Diyarbakır Arı Yetiştiricileri Birliği) Civan Ar c l k ( Api-Expo) Temel Petek (Api-Expo)

18 Dünyada da durum ayn yd!!!

19

20

21

22

23 Herhangi bir neden olmaks z n ya da bakteriyel hastalık şüphesiyle antibiyotik kullan m hem normal flora bakterilerini de ortadan kaldıracağı için ortamı viruslere ve diğer patojenlere daha uygun hale getirmektedir.

24 Varroasis, yaygınlığı dolayısıyla arıcılar taraf ndan hastal k olarak bile sayılmıyorken, taşıdığı virusler nedeniyle daha da tehlikeli bir hal a Acarapiasis, yeni bir hastal k olmas ve hakk nda ar c n n tam bir bilgiye sahip olmaması ürkütücü geliyor. Bu nedenle çoğu arıcı kış sonu ölümlerinin bu yeni hastalıktan dolay olmas ndan korkuyor

25 Amerikan Yavru Çürüklüğü: Yakma politikasının ülke genelinde devlet desteğiyle uygulanamamas ve antibiyotik umudu vaka sayısını önemli ölçüde arttırmış durumda! Avrupa Yavru Çürüklüğü: Erken dönemde gözlem ve ar direncini artt rma yönünde ar c n n bilinçlenmesi gerekmekte!

26 Yanlış zamanda ve yanlış besinle yap lan besleme (bal, polen, kek, şurup) arının özellikle kış sonu haz ms zl k çekmesi nedeniyel uçuşa ç kamamas ya da k sa bir süre sonra ölümüne sebebiyet vermektedir.

27 Ana ar kullan m nda, özellikle de rk seçiminde (kafkas ırkı, İtalyan ırkı vb.)coğrafik faktörler (fiziki ve sıcaklık şartları) mutlaka gözönünde bulundurulmal d r. Yanlış ve eski ana arı koloni çökmesindeki en önemli sebeplerdendir. Ancak ölümler toplu kaçış ya da toplu ölüm şeklinde değildir.

28 Son yıllarda yaşanmakta olan mevsimsel değişkenlikler, arıların yanlış zamanda uçuşa çıkmalarına neden olmaktad r. Uçuşa çıkan bal arısı nektar bulamadığından kovana geri dönemeden ölmektedir. KOVANI TERKEDİŞ!

29 Arı hastalıklarına karşı kullanılan ARI ilaçlar nda prospektüs okuma alışkanlığımızın olmaması veya olsa bile orada yazan dozun gözümüze az gelmesi bazen kendi ar m z zehirleyerek öldürmemize yol açmaktad r. Arazide başka patojenlere karşı kullanılmakta olan tar m ilaçlar da ar lar n ölümleri üzerinde önemli bir etkendir(kolankaya et al., 2001). Son zamanlarda en çok üzerinde durulan etken madde ise İMİDACLOPRİD tir y l ndan bu yana ar lar üzerinde toksik etkisi belirlenen bu madde Fransa da ve diğer bazı ülkelerde yasaklanmasına rağmen Türkiye de ruhsatlı bir ilaçtır.bunun yanında hiçbir zarar vermediğine inanılan herhangi bir kimyasal bile ar y huzursuz edip strese sokmaktad r.

30 Uzun y llard r bilinmekte ancak, ölümlerin % 80 i sonbaharda! Arının beyin bölgesini etkilediği savunuluyor, ancak ülkemizde yayla arıcılığı yaygın! Bt toksininin uzun vadede ar y olumsuz etkileyebileceği rapor edilmiş, ancak ülkemizde genetik değişikliğe uğramış bitki çeşitliliği ne kadar olabilir???

31

32 SONUÇ Ar ölümlerinin yeni meydana gelen bir olay olarak yorumlanmas ve panik ortamı oluşturulması oldukça sakıncalıdır Sonuçla değil, neden/nedenlerle tek tek ilgilenilmesi ve bu nedenlerin ortadan kalkmasının sağlanması gerekmektedir. Bunun için, İŞBİRLİĞİ şarttır! Çözüm formülü ise bellidir: (Arıcı Birlikleri+Tarım Bakanlığı+ Üniversiteler+Özel Sektör) Bu amaçla kurulacak komisyonların toplantı bazında değil UYGULAMALI olarak çalışması gereklidir! Özellikle TOPLU HAREKET diye tanımladığımız toplu ilaçlama ve toplu önlem alma çalışmaları üzerinde durulmalıdır.

33 Tüm çalışmalarımda büyük emeği geçen, Prof. Dr. Nevin Keskin ve Prof. Dr. Kadriye Sorkun a, Türkiye Ar c lar na, Dünya daki gelişmelerin takibini ve dünya bilim insanlarıyla buluşmamı sağlayan Ordu Arı Yetiştiricileri Birliği ne, Teşekkürlerimi Sunarım

34 Hacettepe Üniversitesi Arı Sağlığı Laboratuv Y llard r sizinleyiz..