Organik Kuru Kayısı Ticareti

Transkript

1 Organik Kuru Kayısı Ticareti İçerik Genel bilgi Tedarik zincirinin yapısı üretim Hasat ve hasat sonrası işleme Hammadde alımı İşleme ve paketleme İhracat ve ithalat Sonuç karşılaşılan önemli zorluklar Kükürt ile işlem görmediği için organik kayısıların rengi konvansiyonel kayısılardan daha koyudur.

2 Genel Bilgi Türkiye, dünyadaki en büyük kayısı üreticilerinden biridir. Türk kuru kayısısı, benzersiz tada ve şekle sahip özel bir kaliteye sahiptir, bu nedenle dünya pazarlarında aranan bir üründür. Yıllık üretim hacmi: konvansiyonel üretim yaklaşık ton, organik üretim yaklaşık ton Ana ithalat şirketleri: ABD ve AB ülkeleri Şu anda Türkiye deki toplam kayısı üretim alanının yaklaşık %8-10 unda organik üretim yapılmaktadır. Kayısılar, Türkiye nin doğusunda Malatya nın yüksek yaylalarında yetiştirilmektedir. Kışları soğuk, baharları yağışlı ve yazları sıcak ve kuru geçen bu bölgede sulama, tatminkar bir verim elde etmede rol oynayan önemli bir etmendir. Kayısı üretimi işgücü yoğunluklu bir üretimdir. Meyveler mekanik destek olmadan toplanmakta, üreticiler tarafından açık hava kurutulmakta ve her bir çekirdek elle çıkarılmaktadır. Nihai işleme ve paketleme ise özel fabrikalarda yapılmaktadır. Konvansiyonel kayısılara parlak turuncu rengini vermede kullanılan standart bir yöntem olan kükürdün organik kayısılarda kullanılması yasaktır. Bu nedenle organik kayısıların rengi çok daha koyudur.

3 Source: Bjørn Christian Tørrissen Tedarik Zincirinin Yapısı Bireysel Üreticiler veya Üretici Birlikleri Aracılar İşleyiciler Yabancı Alıcılar Organik kayısı ticaretinin tedarik zincirinde dört farklı aktör bulunmaktadır: Hasattan sonra güneşte kurutulan kayısılar Üreticiler Kendi bahçelerinde taze kayısı yetiştirirler, meyveleri hasat eder ve kuruturlar ve çekirdeğini çıkarırlar. İşlenmemiş kuru kayısılar aracılara satılır. Aracılar i organize eden, üreticilerden kuru kayısıları satın alan ve bunları toptan bir işleyiciye satan toplayıcı vazifesi görürler. Aracılar çoğunlukla ürünleri işleyen şirketle sözleşmeli çalışırlar. Aracılar genellikle hasadın finansmanında önemli bir rol üstlenirler. İşleyiciler Sözleşmeli üreticilere organik girdi ve teknik danışmanlık sağlayan proje sahipleri olarak çalışırlar. Sözleşmeli üreticilere organik sertifikasyonu için gereken ödemeyi yaparlar ve ihracat öncesi ürünü işlerler. Bazı işleyiciler kuru, işlem görmemiş kayısıları aracı olmadan doğrudan üreticilerden satın alırlar. Yabancı Alıcılar Organik kayısıları dökme veya paketli satın alırlar ve süpermarketlere ve özel mağazalara gıda malzemesi veya nihai ürün olarak paketli şekilde satarlar.

4 Source: pixabay.com Türkiye deki organik kayısı yetiştiricilerinin mahsul yönetim kapasiteleri sınırlıdır. Besin ihtiyaçlarını anlamak için toprak yönetimi ve profesyonel budama yapmak standart bir uygulamada değildir. Sonuç olarak aşağıdaki alanlara özellikle dikkat edilmelidir: Malatya da iyi bir kayısı rekoltesi elde etmek için sulama yapmak gerekir Toprak işleme ve toprak verimliliği Yetiştiriciler toprağı derin çapalamakta, bu durum da kök sistemine zarar vermekte ve toprak yapısının kalitesini azaltmaktadır. Toprağın daha sağlıklı ve daha iyi bir yapıda olmasını sağlamak için çok derine gitmeden işlenmesi tavsiye edilmektedir. Ayrıca, yeşil gübrenin yetiştirilmesi ve kullanılması başta olmak üzere topraktaki organik madde içeriğini arttıran uygulamalar da çok faydalıdır. Bu sayede yabani otlar da daha iyi kontrol edilebilmektedir. Zararlı yönetimi Organik kayısı üretimindeki başlıca sorunlar arasında mantar hastalıkları ve muhtelif böcekler yer almaktadır. Organik üretimde sentetik kimyasal kullanılamayacağından pire otu, nim ağacı, Bacillus thuringiensis, feromon (tuzak), bakır bileşikler ve parafin yağı gibi doğal pestisitler kullanılmaktadır. Komşu tarlalardan rüzgarla bulaşmayı önlemek için tedbir alınması gerekebilir (hakim rüzgar yönüne rüzgar kıran bitkilerin dikilmesi) Sulama Sulama, Malatya da kayısı yetiştirmek için önemlidir. Çoğu organik bahçeye yılda 3-4 kez su basılmaktadır. Ancak su kullanımını optimize etmek ve erozyonun neden olacağı zararı engellemek için en ideali damla sulamadır. Su ihtiyacının ve sulama ekipmanın iyi bir şekilde izlenmesi büyük önem taşır.

5 En iyi ürün kalitesini sağlayabilmek için hasat sırasında ve hasat sonrasında çiftlikte yapılan faaliyetler büyük önem taşımaktadır. Özellikle aşağıdaki konularla Hasadın temiz olması için naylon örtüler kullanılır ilgili en iyi uygulamaların tercih edilmesi çok önemlidir: Hasat Hasat genellikle ağaçları sallayan ve yere serilen naylon örtülerin üzerine düşen meyveleri toplayan geçici işçilerce yapılır. Bu yöntem, toprakla kirlenmeyi önlemek ve yere düşen meyvelerin daha yumuşak bir darbe almasını sağlamak için çok önemlidir. Meyveler toplanırken hasarlı olanlar ayrılır. Genellikle meyveleri kuru bir yere taşımak için plastik kovalar kullanılır. Kurutma ve çekirdeğini çıkarma Kayısılar genellikle yere serilen plastik örtüler üzerinde, uygun, temiz bir yerde 2-3 gün boyunca açık havada kurutulur. Daha sonra çekirdekler elle bastırılarak, meyvenin bütünlüğü bozulmaksızın çıkarılır. Bu işleme çekirdeği çıkarma veya patikleme denir. Daha sonra, çekirdeği çıkarılmış bütün meyveler, %16 nemlilik seviyesine gelene kadar kurutulur. Depolama Kuru kayısılar üreticilere veya aracılara ait depolara taşınmak üzere torbalara veya sandıklara doldurulur. Ayırma ve sınıflandırma genellikle daha sonra aracılar veya işleyiciler tarafından yapılır.

6 Hammadde Satın Alma Satın alınan hammaddeler yeni hasat edilmiş ürünler veya zaten kurutulmuş ürünler olabilir. İster taze, ister kuru ürün olsun, alıcı şirket kayısıları doğrudan kendi işleme tesislerine almadığı zaman arada aracı bulunabilir. Bu tür toplama Toplama merkezlerinde ayırma ve sınıflandırma yapılmaktadır merkezlerinin farklı rolleri ve fonksiyonları vardır: Yıkama Üreticiler kayısıları yıkama konusunda sınırlı imkana sahip olduğundan, ihtiyaç duyulan altyapı toplama merkezlerinde olabilir; bu faaliyetin iyi bir şekilde yapıldığını garanti altına almak daha uygundur. Ayırma Üreticiler, ayırma nedeniyle satış hacmi düşeceğinden ayırma işlemiyle pek ilgilenmemektedirler, bu nedenle alıcı şirket için çalışan toplama merkezi, ayırma işleminin alıcı tarafından istenen şekilde homojen olarak yapılmasını sağlamalıdır. Sınıflandırma Her üretici sınıflandırmayı biraz farklı yapabilir, ancak toplama merkezinde çalışan, bu işte uzmanlaşmış bir kaç kişi bu işi bireysel üreticilerden daha iyi ve hızlı yapabilirler. Önemli: Ayrıca toplama merkezleri organik kontrole ve sertifikasyona tabidir. Konvansiyonel ürünlerden bulaşmayı önlemek için en ideali bu altyapının yalnızca organik meyveler için kullanılmasıdır!

7 İşleme Kuru kayısıların pazarlanması için endüstriyel işleme şarttır. Endüstriyel işleme aşağıdaki adımlardan oluşur: İhracat pazarları için endüstriyel işleme gereklidir Hammaddenin alınması ve kalite kontrolü İşleme tesisinde alınan her bir partinin kalitesi doğrulanır. En ideali meyvelerin alındığı zaman, temiz ve hasarsız olması ve yabancı cisim içermemesidir. Kalitenin doğrulanması amacıyla farklı parametreler değerlendirilir ( diğer slayda bakınız) ve bu değerlendirme hammadde için ödenen fiyatı da belirler. Ürünü işleme ve soğuk depolama Kuru meyvelerdeki tüm böcekleri ve yumurtaları öldürmek için meyvelerin tümü CO2 ile işleme tabi tutulur veya şok dondurulur (3 saat boyunca -24 C de). Organik meyveler, konvansiyonel meyveler gibi kükürtlenmediğinden bu işlemin yapılması şarttır. Ürün kalitesini korumak için hammadde 4-8 C sıcaklıkta depolanır. Yıkama ve sınıflandırma den önce depolanan ürünler, son yabancı cisimleri de uzaklaştırmak için akan suyla yıkanır, özel fırınlarda yine kurutulur (%20-22 nemlilik seviyesine ulaşmak için) ve büyüklüğüne göre sınıflandırılır. Pazarlama amacıyla kullanılan boy aralığı 0-8 dir ( diğer slayda bakınız).

8 Kalitenin Doğrulanması Hammadde işleme tesisine girdiği anda kaliteyi doğrulamak için aşağıdaki parametrelere başvurulur: Birinci kalite parametreleri Meyve büyüklüğü Nemlilik Yabancı madde (kum, taş, plastik, çekirdek parçası vs.) İkinci kalite parametreleri Kirli meyve Hasarlı meyve Ham meyve Renk Atık parametreleri Küflü meyve Böceklerin hasar verdiği meyve Kayısı çekirdeği Alınan kayısının kalitesi farklılık gösterebilir. Kötü kalite kayısı tamamen reddedilebilir (bkz. Yukarıdaki resim), çok iyi kaliteli ürün için de prim ödenebilir (bkz. Aşağıdaki resim).

9 Boya Göre Sınıflandırma Nihai ürünün paketlenmesinden önce son bir sınıflandırma yapılır. Boy 0 en büyük sınıfı, Boy 8 ise en küçük sınıfı temsil eder. Buna göre, kilo başına düşen kuru meyve sayısı değişir: Boy 0 Boy 1 Boy 2 Boy 3 Boy 4 Boy 5 Boy 6 Boy 7 Boy adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg adet/kg Boyda homojenlik sağlamak ve nihai ürünün daha iyi sunulması için son sınıflandırma işlemi önemlidir

10 son işleme adımıdır. Bu aşamada, müşteriler için en iyi ürün ve hizmet kalitesini garantilemek için farklı hususlara dikkat edilmesi gerekir: müşterinin talebine göre yapılır. Son kalite kontrolü den önce, özellikle nihai ürünün nem oranının, TS 485 sayılı Kuru Kayısı Standardında belirtildiği şekilde %25 in üzerinde olmamasını sağlamak için son bir kalite kontrolü yapılır. Müşterinin talebine göre paketleme ve etiketleme Paket büyüklüğü ve malzemesi her bir müşteri ile ayrıca belirlenir. Etiketleme ulusal ve uluslararası mevzuata ve organik ürünlere ilişkin özel şartlara göre yapılır. Metal detektörünün kullanılması Paketli tüm ürünler bir metal detektöründen geçmelidir. Genellikle işleme tesislerinde bu ekipman paketleme hattının sonunda yer almaktadır ( resme bkz.). Bu ihracat türünde HACCP ve metal dedektörü kullanılması standarttır

11 İhracat ve İhracat ve ithalat sürecinin ana faaliyetleri ve özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir: İdeali, depolamanın serin ve kuru bir ortamda yapılmasıdır Depolama Nihai olarak paketlenmiş ve etiketlenmiş ürünler, son varış yerine teslim edilene kadar serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır. Lojistik ve etiketleme, ürünün izlenebilirliğini garantileyecek şekilde organize edilmelidir. Sevkiyat Teslimat sözleşmelerine göre nihai ürünler daha ziyade ihracat konteynırlarına veya kamyonlara yüklenir. Teslimat ve ödeme koşulları INCOTERMS e göre belirlenir. En sık kullanılan ödeme şeklin vesaik karşılığı nakittir. Bu yöntemde, ihracatçı, bir bankaya sevkiyat ve sahiplik belgelerini ithalatçıya vermesi talimatını verir ve ithalatçı da bu belgelerin beraberindeki kambiyo senedi veya çeki öder. Kontrol ve sertifikasyon Hem ihracat hem de ithalat şirketinin altyapısı ve prosedürleri denetlenir ve sertifikalandırılır. Etiketler, denetim yapan kontrol kuruluşlarınca onaylanmalıdır. Sertifikasyon için kullanılan standardın türüne (örn. AB, ABD, Bio Suisse) bağlı olarak gerekliliklerde küçük farklılıklar olabilir.

12 Sonuç Karşılaşılan Önemli Zorluklar Özet olarak, organik kuru kayısı üretiminin ve ticaretinin başarı olması için üç temel alanın iyi düşünülmesi ve faaliyetlerin doğru yürütülmesi gereklidir: Birinci in ve İşleme Faaliyetlerinin Entegrasyonu Nihai ürünün kalitesi, toplanan meyvelerin kalitesine ve hasat sonrası faaliyetlerin nasıl yapıldığına bağlıdır. Satın alma sürecinde aracı da varsa, meyvelerin kalitesinde sorun yaşamamak için, örneğin organik ürünlerin konvansiyonel ürünlerle karıştırılmasını engellemek için aracılar da eğitilmelidir. Kaliteli hammadde temin etmeye teşvik eden bir fiyat sistemi uygulanmalıdır. Tedarikçi sadakatini sağlamak ve sahtekarlıkları önlemek için üreticilere organik primi verilmesi ve zamanında ödeme yapılması önem taşımaktadır. Üreticilere Destek ve Hizmet Verilmesi Üreticilerin zaman içinde kaliteli hammadde üretme kapasitesini arttırmak ve devam ettirmek için zararlılarla ve hastalıklarla başa çıkma konusunda eğitim verilmesi, ayrıca destek sağlanması (örneğin organik girdilerin temin edilmesi, sulama ekipmanı içim sübvansiyon verilmesi, hasatların önceden finanse edilmesi) çok önemlidir. Tedarik Zincirinde Kalite Güvencesi Yabancı piyasalar ve müşteriler kalite ve ürün izlenebilirliği istediğinden ve sertifikasyon sorunu yaşamak istemediğinden, işleyici şirket tüm tedarik zincirinde kalite güvencesi sağlamaya öncelik vermeli ve bu konuda üretici gruplarının ve aracıların kapasitesini sürekli geliştirmelidir.

13 Bu konu size yardımcı oldu mu? Kuru Organik Kayısı Ticareti Sunumdaki bilgiler umarız size yardımcı olmuştur. Yorumlarınız ya da daha fazla bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.