GENEL ANESTEZİ VE SOLUNUM SİSTEMİ KOMPLİKASYONLARI

Transkript

1 T.C. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı GENEL ANESTEZİ VE SOLUNUM SİSTEMİ KOMPLİKASYONLARI BiTiRME TEZİ Stj. Diş Hekimi Burçak Usanmaz Danışman Öğretim Üyesi : Prof. Dr. Sezgin Ulukaya izmir

2 T.C. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı GENEL ANESTEZİ VE SOLUNUM SİSTEMİ KOMPLİKASYONLARI BiTiRME TEZİ Stj. Diş Hekimi : Burçak USANMAZ Danışman Öğretim Üyesi : Prof. Dr. Sezgin ULUKAYA izmir 2013

3 içindekiler Giriş..1 1.Genel Anestezi Uygulaması Anestezi Öncesi Değerlendirme ve Hazırlık Anestezi Öncesi Hazırlık ve Anestezi İndüksiyonu Genel Anestezinin Sürdürülmesi Derlenme Periodu 4 2.Genel Anestezide Solunum Sistemi İle İlgili Olaylar Solunum Sistemi Komplikasyon Riski Yüksek Hastalar Anestezi Sırasında ve Sonrasında Görülen Komplikasyonlar Akciğer Ödemi Hipoksi Anestezi Teçhizatındaki Arızaya Bağlı Hipoksi Hipoventilasyon (Tidal Volümde Azalma) Hiperventilasyon Fonksiyonel Rezidüel Kapasitede (Frc) Azalma Atelektazi Bronkospazm Havayolu Obstrüksiyonu

4 2.2.9.Zor Entübasyon Zor Entübasyonda Kullanılabilecek Gereçler Zor Entübasyonda Kullanılabilecek gereçler Zor intübasyonda yardımcı manevralar Bronşiyal Entübasyon Ekstübasyonla İlgili Komplikasyonlar Laringospazm Lazer Yanıkları Kusma ve aspirasyon Makroglossi Kaynaklar 27 4.Özgeçmiş..28

5 GiRiŞ Anestezi uygulamalarında en çekinilen durumlardan biri komplikasyonla karşılaşmak ve daha da önemlisi, bununla hızlı ve etkin mücadele edebilmektir. Standartlara uygun davranılmasına karşın, en deneyimli,en dikkatli uygulayıcılar bile komplikasyonlarla karşılaşabilir. Anestezi sonrası gelişen komplikasyonların sıklığını doğru olarak değerlendirmek zordur.(1) Ancak görülen adli tıp vakalarının sonuçlarında solunum sistemi ile ilgili komplikasyonlar ortalama % 31 olarak değerlendirilmiştir.

6 1.GENEL ANESTEZİ UYGULAMASI Vital fonksiyonlarda değişiklik olmadan, ilaç etkisi ile geçici bilinç kaybı, motor ve refleks aktivitede azalma ile karakterizedir. Bilinç kaybı ve reflekslerin baskılanması ile birlikte nöromüsküler kavşağın bloke edilmesi genel anestezinin triadını oluşturur. denir.(1) Bu triadın birlikte uygulandığı anesteziye de dengeli anestezi Genel anestezinin tercih edilebileceği durumlar, İleri derecede anksiyeteli hastalar Bebekler ve çok küçük çocuklar Mental retarde hastalar Rejyonal anestezinin yeterli olmadığı cerrahi girişimler Antikoagülan tedavi alan hastalar İleri seviye kapsamlı cerrahi operasyonlarda Perioperatif yaklaşım, yani operasyon öncesi, sırası ve sonrası yaklaşım hastanın medikal durumu, cerrahi girişimin tipi ve uygulama şekline göre değişiklik gösterir. Anestezist açısından bakıldığında, genel anestezi alacak bir hastaya yaklaşım 4 dönemde ele alınabilir.

7 1.1. Anestezi Öncesi Değerlendirme ve Hazırlık Hastanın fizik ve psikolojik durumunun belirlenmesi, Psikolojik değerlendirme ve hazırlık, Fizik durumun değerlendirilmesi, Laboratuar ve radyolojik inceleme, Yandaş hastalıklar, geçirilmiş operasyonlar. Farmakolojik durumun değerlendirilmesi, Hastanın aldığı ilaçlar ve anestezi ilaçlar ile etkileşimi. Anestezi riskinin belirlenmesi (ASA), Kullanılacak anestezi yöntemi ve anestezik ilaçların belirlenmesi, Sıvı-gıda alımının kısıtlanması, Premedikasyon uygulamasının planlanması.(2) 1.2.Anestezi Öncesi Hazırlık ve Anestezi İndüksiyonu Ameliyathaneye gelen hastalarda standart olarak anestezi indüksiyonu öncesi EKG ile kalp hızı ve ritmi, pulse oksimetre ile periferik oksijen satürasyonu, non-invaziv olarak kan basıncı monitörize edilir. İndüksiyon için hasta supin, ekstremiteleri nötral anatomik pozisyonda olmalıdır. Başın altına ince bir yastık yerleştirilir Anestezi indüksiyonu, hastaya yüz maskesi ile oksijen verilirken iv yoldan kısa süreli hipnotik bir ajanla sağlanır. Bilincin kaybolması ile inhalasyon ve/veya diğer iv ilaçlar ek olarak verilir.

8 1.3.Genel anestezinin sürdürülmesi Anestezinin idame dönemi, yeterli anestezi derinliği saglandıktan sonra cerrahi girişimin başladığı ve cerrahinin sonuna kadar sürdürüldüğü dönemdir: Anestezist bu dönemde, hastanın homeostazisini (yaşamsal fonksiyonları, vücut sıcaklığı, sıvı dengesi ve koagülasyon durumu) ve yeterli anestezi derinligini sürdürmekle yükümlüdür. Bunun için önceden havayolu kontrol yöntemi, solunum şekli ve uygulanacak anestezi yönteminin belirlenmiş olması gereklidir. 1.4.Derlenme Periodu Bu dönem cerahi girişimin sonunda başlar ve anestezi altındaki hastanın tekrar tamamen uyanık, cevap verir, koruyucu refleksleri geri dönmüş ve kas gücünün tam geri dönmüş duruma gelmesiyle sonuçlanır.(3)

9 2.GENEL ANESTEZİDE SOLUNUM SİSTEMİ İLE İLGİLİ OLAYLAR 2.1.Solunum Sistemi Komplikasyon Riski Yüksek Hastalar Sigara, asa II üstü, 70 yaş üstü, Koah, boyun toraks, üst abdominal, aort, ve nörolojik cerrahi, genel anestezi, albümin seviyesi 2,5gr/dl altı olan, obez (bmi 30 üstü), egzersiz kapasitesi düşük hastalar.(4) 2.2.Anestezi sırasında ve sonrasında görülen komplikasyonlar Hava yolunda daralma veya tıkanma, anestezi devresi veya endotrakeal tüpte daralma (kink yapma), tıkanma (sekresyon), maske ventilasyonu sırasında üst hava yolu açıklığının sağlanmasında güçlük olması (büyük dil, dişler, küçük çene), glottis üzeri veya aynı düzeyde darlık (tm, kist, larengeal spazm), trakea düzeyinde yabancı cisim, bronkospazm, hava yolu obstrüksiyonu, erken ekstübasyon, dilin geriye düşmesi, sekresyon, laringospazm. hipoventilasyon, ağrı, nöromüsküler ve/veya opioid ilaçların etkisi, ventilasyon/perfüzyon bozuklukları, emboliler, sıkı bandaj, alçı, hipoksi, hipoventilasyon, ventilasyon/perfüzyon uyumsuzluğu, pulmoner emboli, diffüzyon hipoksisi, atelektazi, aspirasyon pnömonisi, akciğer absesi, pnömotoraks(5)

10 2.2.1.Akciğer ödemi Anestezi ve cerrahi altındaki hastalar genellikle uzun süre sırt üstü pozisyonda ve hareketsiz kalırlar. Bu durumda akciğerin bir bölümü (altta kalan kısım) üçüncü bölgenin şartlarına sahiptir, kapillerler devamlı olarak açık kalır ve bu bölge sol atriumun altındadır. Bu durumdaki akciğer sıvı birikimine uygundur. Aşırı sıvı uygulanması permeabilite artışına bağlı olarak akciğer içine sıvı sızmasına ve sonuçta akciğer ödemine neden olur Hipoksi Anestezi cihazı arızasına bağlı hipoksi Anestezi cihazının yetersiz oksijen vermesi Merkezi oksijen sistemi veya oksijen tüpünde oksijen azalması, hipoksik gaz karışımı gibi nedenler ile hastaya giden oksijen yetersiz kalabilir. Anestezi devrelerinde kaçak olması Hava ileten anestezi devrelerinde kaçak olması hipoventilasyona ve inspire edilen gazların dilue olmasına neden olur. Endotrakeal tüple ilgili nedenler Diskonnektion dışında endotrakeal tüp ile ilgili tüm mekanik problemler (kıvrılma, sekresyonla tıkanma, herniasyon veya kafın rüptürü gibi) hava yolu rezistansında bir artışa neden olur ve sonuçta hipoventilasyon oluşur.

11 2.2.3.Hipoventilasyon (Dakika ventilasyonda azalma) Genel anestezi altında bir çok nedenle tidal volümde azalma oluşabilir. Tidal volümdeki azalma iki yolla hipoksemiye neden olabilir. Eğer tidal volüm azalır ve solunum hızı volümdeki azalmayla orantılı olarak artmazsa dakika volümü azalır, PaO 2 düşebilir ve PaCO 2 yükselebilir. Bu durum anestezinin daha derin seviyelerinde oluşur. Anestezi derinliğinin artması ile birlikte dakika volümü azalırken, ekspirasyon sonu (end - ekspiratory) PCO 2 artar. Hipoventilasyon akciğerin fonksiyonel rezidüel kapasitesinde azalmaya yol açarak atelektazi denen alveollerin kapanması ile sonuçlanabilir. Bu da operasyon sonunda solunum yetersizliğinin nedeni olur Hiperventilasyon Hiperventilasyon (hipokapnik alkaloz), bir çok mekanizma ile PaO 2 'ında düşmeye neden olur. Bu mekanizmalar şunlardır: Hiperventilasyon: CO 2 düzeyini düşürür. Oksijen tüketimini artırır. Oksijen dissosiyasyon eğrisini sola kaydırır. Hipoksik Pulmoner Vazokonstrüksiyon refleksini azaltır. Hava yolu rezistansını artırır ve kompliansı azaltır Fonksiyonel rezidüel kapasitede (FRC) azalma FRC 'deki azalma PEEP uygulanması ile normal veya normalin üstünde düzeltilebilir. FRC'de azalmaya neden olan faktörler aşağıda açıklanmıştır. Yüzeyel veya yetersiz anestezi ve aktif ekspirasyon Sırt üstü pozisyon, immobilite ve fazla intravenöz sıvı uygulaması

12 İnspire edilen oksijen konsantrasyonunun yüksek olması ve absorbsiyon atelektazisi Sırt üstü pozisyon (supine pozisyon) : Dik durumdan sırt üstü pozisyona dönüldüğünde diyafragmanın karın içi organlar tarafından yukarı doğru itilmesi nedeniyle FRC ml azalır Anestezi indüksiyonu (Göğüs kafesi kas tonüsünde değişme) : Genel anestezi indüksiyonundan sonra enspiratuar tonüs kaybolur ve ekspirasyon sonunda abdominal ekspiratuar kaslarda bir tonüs artışı oluşur. Bu intraabdominal basıncı artırır, diyafragmayı yukarı iter ve FRC'yi düşürür. Kas gevşemesi (nöromusküler blok) : Adale gevşemesi ile birlikte diyafragma abdominal içerik tarafından yukarıya doğru daha fazla itilir. Böylece FRC azalır. Hava yolu direncinin artması : Bilinç kaybı sonucu oluşan faringeal obstrüksiyon (dil kökünün hava yolunu tıkaması) en sık görülen nedendir. Anestezi cihazı ve endotrakeal tüp genellikle normal insan hava yolunun oluşturduğu rezistansdan daha fazla bir dirence neden olur. Bir tüpten geçen hava akımının maruz kaldığı direnç, tüpün çapı ile ters orantılıdır, yani tüpün çapı arttıkça direnç azalır, azaldıkça direnç artar. (6) Atelektazi Hava taşıyıcı olarak görev yapan solunum yolunun tıkanıklığı ve havanın akcigerin distal parçası alveollerden absorpsiyonu sonucu oluşur. Bu durum lokal, regional veya genel anestezi sırasında veya

13 sonrasında oluşabilir.(7) Bronkospazm Bronkospazm, bronş düz kaslarının kasılmasıyla karakterize bir durumdur. Ancak laringeal uyarıların laringospazm gibi, bronkospazmı da tetikleyebileceği bilinmelidir. Muhtemel sebepler: ETT nedeniyle trakeanın irrite edilmesi, yüzeyel anestezi, şiddetli ağrı, mevcut pulmoner yandaş hastalıklar ve ek sorunlar bronkospazm insidansını artıran temel etkenlerdir. Bronkospazmda havayolunun açıklığı sağlansa bile, bu durumun şiddetine göre ventilasyon sağlanamayabilir. Hızla bu durumun tedavi edilmesi gerekir. Çünkü kasılan bronşial kaslar gaz alışverişine izin vermezler. Bu durum oldukça tehlikelidir. Bronkospazmın tanılanmasında; akciğer seslerinin dinlenmesi, ETCO 2 dalgalarının değerlendirilmesi önem taşır. Bronkospazmın çözülemediği ileri aşama durumlarda adrenalin uygulaması da gerekebilir. Özellikle anaflaktik reaksiyonların ortaya çıkardığı bronkospazmlarda, adrenalin uygulaması hayatidir.(8,9) Bronkospazmı oluşturan sebep her neyse, öncelikle o çözümlenmelidir, tedavi içeriğine bronkodilatörlerin de dahil edilmesi temel yaklaşımdır.(2) Havayolu obstrüksiyonu Güvenli bir anestezi için havayolunun devamlılığı şarttır. Genel anestezinin herhangi bir safhasında görülebilir. ETT'nin kıvrılması, ETT'nin

14 mukus, yabancı cisim veya kanla tıkanması, ETT'nin ısırılması, ETT'nin balonunun aşırı şişirilmesi nedeniyle meydana gelebilir Zor Entübasyon Hastanın ventilasyonu veya entübasyonu ya da her ikisi birden zor olabilir. Zor entübasyondan şüphelenilen hastalar genellikle; Üst kesici dişleri uzun, Çene kapatılınca maksiller kesici dişler mandibuler kesicilerin belirgin olarak önünde, Hasta istemli olarak mandibuler kesici dişlerini maksiller kesici dişlerinin önüne çıkartamıyor, Kesici dişler arası mesafa 3 cm den az, Mallampati lll ve IV, Damak çok kavisli ve çok dar, Mandibula boşluğu endure, kitle ile dolu, Boyun kalın kısa, Triomental mesafe üç parmaktan kısa, Çene ucu göğse değmiyor, boyun ekstansiyonu kısıtlı olan hastalardır. Deneyimli bir anestezistin konvansiyonel bir laringoskop (Şekil 1) kullanarak 3 den fazla denemede ya da 10 dakikadan daha fazla sürede entübasyonu (Şekil 2) yapması ise zor entübasyon olarak tanımlanmaktadır.(4) Zor entübasyon sırasında yapılan entübasyon

15 girişimleri havayolunda travma ile sonuçlanabilir. Postoperatif dönemde solunum yolu problemleri yaratabilir Şekil 1: Macintosh ve Magill laringoskoplar Şekil 2: Macintosh laringoskop ile entübasyon

16 Trakeal Entübasyonun Komplikasyonları: Entübasyon Yapılırken; Dişler, dudaklar, farinks, larinks ve nazal direkt travma Servikal vertebra fraktürü veya subluksasyonu Orbital travma Mediastinal amfizem Retrofaringeal abse ve travma Gastrik içerik veya yabancı cisim aspirasyonu Özofagus entübasyonu Bronşial entübasyon Temporomandibular eklemde subluksasyon Entübasyon Süresince; Tüpün daralması veya tıkanması; Dışarıdan (ısırılma, ucunun trakea duvarına dayanması) Tüpün kendinden (kırılma, balonun herniye olması) Tüpün içinden (sekresyon, kan doku parçası) Tüpün hastayı rahatsız etmesi Trakea ve bronş rüptürü Mide içeriğinin aspirasyonu Tüpün yer değiştirmesi Yumuşak dokuda ülserasyon, kanama, ödem, enfeksiyon Beslenme güçlüğü (10)

17 Hava Yollarının Değerlendirilmesi Mallampati sınıflandırması Sınıf 1 uvula, yumuşak damak, tonsil yatağı, ön ve arka plikalar rahatlıkla görülebilir. Sınıf 2 uvula ve yumuşak damak görülebilir Sınıf 3 yumuşak damak ve uvula tabanı görülebilir Sınıf 4 uvula dil kökü tarafından tamamen kapatılmış ve farinks duvarı görülemez.(resim 3) Resim 3: Mallampati sınıflandırması Mallampati 3 ve 4 olması hastanın güç intübasyon olacağını gösterir. Buna göre intübasyon için uygun araç gereç hazırlığı yapılması gereklidir Cormack & Lehane Laringoskopik Görünüm Laringoskop ile bakıldığında kord vokallerin görülebilirliği değerlendirilir. Evre III ve IV, güç intübasyon kabul edilir (Resim 4).

18 Resim 4: Cormack Lehane değerlendirmeleri Evre I: Glottik açıklık tam olarak görülebilir. Evre II: Anterior açıklık görülemez. Evre III: Epiglot görülebilir, ancak glottik açıklık görülemez. Evre IV: Epiglot görülemez. Diğer Ölçümler Tiromental mesafe Laringoskop ile dilin ne kadar yer değiştirebileceği 4-7 cm Sternomental mesafe cm Ağız açıklığı (> 3 cm) Atlantooksipital eklem ve servikal omurga hareketi Fleksiyonda >30 Ekstensiyonda >80 (resim 5)(11)

19 Resim 5 : Triomental mesafe, sternomental mesafe, ağız açıklığı Zor Entübasyonda Kullanılabilecek gereçler Laringoskop, krikotirotomi, laringeal yüz maskesi (şekil 5), özofagotrakeal kombitüp (resim 5), vs.(12) Resim 5 : Kombitüp

20 Resim 6 : Laringeal Maske ve Yerleştirilmesi Zor intübasyonda yardımcı manevralar Sellick Burp

21 Sellick manevrası : Sellick manevrası baş ve işaret parmak ile yapılır. Girişim süresince krikoid kıkırdağa bası kesintisiz uygulanır. Entübasyon sırasında regürjitasyon ve aspirasyonu önler (Resim 7). Resim 7: Sellick manevrası Burp manevrası : Tiroid ve krikoid kıkırdaklara arkaya doğru, yukarı doğru, sağa doğru bastırılarak uygulanır (Resim 8). (11)

22 Resim 8: Burp Manevrası Bronşiyal Entübasyon Entübasyon tüpünün tek akciğere yerleşmesi ve hastada tek akciğer ventilasyonu olmasıdır. Sık görülür ve tanınması bazen zor olabilir. Asimetrik göğüs ekspansiyonu, solunum seslerinin tek taraflı olarak duyulmaması, arteriyel kan gazlarındaki anormallikler oksijen satürasyonunda düşme ve karbondioksit düzeylerinde yükselme gözlenmesi ile tanı konabilir. Fark edilmezse, atelektaziye, hipoksiye ve pulmoner ödeme yol açabilir.(3)

23 Ekstübasyonla İlgili Komplikasyonlar Ekstübasyon sırasında Ekstübasyon güçlüğü Glottik hasar Trakeal kollaps Hava yolu obstrüksiyonu (larenks spazmı veya ödemi) Bronkospazm Aspirasyon Mide içeriği ve yabancı cisim aspirasyonu Kardiyak arrest Postoperatif dönemde; Erken (0 72 saat) komplikasyonlar Boğaz ağrısı Glottik ödem Enfeksiyon Vokal kord paralizisi Lingual sinir hasarı Geç komplikasyonlar Laringeal ülser ve granülom Laringotrakeal membran ve veb Laringeal fibrozis

24 Trakeal fibrozis, stenoz Trakeal dilatasyon Burun deliğinde daralma Disfaji(8) Laringospazm Laringospazm, adından da anlaşılacağı gibi larinksin kaslarının kasılması nedeni ile larinksin daralmasıdır. Ortaya çıkışının sebebi, superior laringeal sinirin belli bir sebeple uyarılması sonucu larinks kaslarını kuvvetlice kasmasıdır. Tüm mesele, bu sinirin uyarılmasıdır. Bu uyarıyı sağlayan etken takılan havayolu aracı olabilir (yüzeyel anestezi altındaki hastaya verilen ani stimülasyon), mevcut sekresyon da olabilir. Havayolundaki irritabiliteyi sağlayacak her şeyi, potansiyel etken saymamız mümkündür.(13) Laringospazmın ortaya çıkışını besleyen en önemli sorunun irritasyon olduğu göz önüne alınırsa, özellikle havayolunu ilgilendiren cerrahi girişimlerinde ciddi riskler taşıdığını göz önünde bulundurmamız gerekir. Özellikle tonsillektomi, adenoidektomi, tiroid cerrahisi,servikal dilatasyon vb. girişimlerde tetikte olmak ve gerekli profilaktik tedavileri olay gelişmeden mümkün olduğunca uygulamak gerekir. Gastösefageal reflü hastalarında ve uzun uvulalı hastalarda kolay laringospazm gelişebileceğini de hatırda tutmak gerekir. Laringospazm, geniş kaynaklarda iki şekilde incelenmektedir: Gerçek (Tam) Laringospazm Parsiyel Laringospazm

25 Her iki laringospazm tipinde de hipoksi, siyanoz gibi net belirtiler görülür. Kontrol altına alınamadığında durum kardiyak arreste kadar gidebilmektedir. Klinik anlamda gözlemlendiğinde, ek bir durum yoksa, derin ekstübasyonun yararlanımları kesinlikle daha fazladır. Üst havayolunun irrite edilmeden sağlam şekilde aspirasyonu, oluşacak sekresyonlara yönelik ek önlemler ve hastaya tüpün hissettirilmemesiyle sağlanan rahat bir havayolu; aslında laringospazm için alınabilecek en doğru önlemdir. İnatçı durumlarda süksinil kolin ile kasları gevşetmek ve tekrar entübasyon gerekebilir.(14) Kusma ve aspirasyon Özellikle bir abdomirıal cerrahi girişim geçiren hastalarda anestezi indüksiyorıu Ve idamesi sırasında yahut derlenme veya ekstübasyon fazında kusma ve mide içeriğinin akciğere aspirasyonu oluşabilir. Bu durum solunum yetersizliği ve pnömoniye yol açabilir ve derhal tedavi edilmesi gerekir.(15) Lazer yanıkları Bazı ameliyat yöntemlerine bağlı olarak solunum yolu problemleri gelişebilmektedir. Üst hava yolu ve trakea için CO2 ve Yag lazer kullabilmektedir. CO2 lazerin etkisi daha lokalize ve yüzeyeldir. Avantajları: Daha az kanama, küçük damarların koagülasyonu,

26 daha düşük doku reaksiyonu, normal dokunun korunması. Lazer ışını çok küçük bir noktaya odaklandığı için daha yüksek güç yoğunluğu ortaya çıkar. Ameliyathane ekibi özel gözlük takmalıdır. Lazer ışını normal entübasyon tüpüne penetre olabilir ve tüpü yakabilir. Lazerden korunmalı entübasyon tüpleri kullanılmalıdır (Resim 9). Aluminyum veya bakır folyo ile kaplanmıştır ve lazere dirençli maddeden yapılmıştır. Balon kısmı metilen mavisi ile renklendirilmiş serum fizyolojik ile şişirilir. Resim 9 : Lazer korumalı tüp Hava yolu yanığında; Yanmış entübasyon tüpü çıkartılır. Trakea yeniden entübe edilir. Farenks soğuk serum fizyolojik ile yıkanır. Rijid bronkoskop ile yanmış bölge ve yabancı madde varlığı kontrol edilir.(16)

27 Makroglossi Hem yetişkin hemde çocuklarda görülebilir. Oral havayoluna, endotrakeal tüpün (ETT) sıkı tespitine, anjiotensin konverting enzim inhibitörlerinin kullanımına bağlı olabilir. Uzamış damak yarığı operasyonlarından sonra meydana gelebilir.(9)

28 3.KAYNAKLAR 1.Nitti JT, Nitti GJ. Anesthetic Complications. In: Morgan GE, Mikhail S, Murray MJ, Larson CP (eds). Clinical Anesthesiology. 3th edition. New York: Stamford: Appleton and Lange; Korfalı G, Anestezide temel konular I. Baskı, Nobel Tıp Kitabevi, Bursa, Gürcan Güngör, Pervin Bozkurt, Baş Boyun Cerrahisinde Anestezi Komplikasyonları Sunumu, Güniz Meyancı Köksal, İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Anabilim Dalı, 2007 ders notları Pervin Sütaş Bozkurt, Baş Boyun Cerrahisinde Anestezi Komplikasyonları, 2008 semineri pdf 9.Anesteziyoloji, Munster/Almanya, 1995, s: Tarkan Mıngır, Zor Hava Yolu Olduğu Düşünülen Olgularda Genel Anestezi Altında Entübasyonda Macintosh Laringoskop İle Video Laringoskopun Karşılaştırılması, İstanbul, Tuncer Şimşek, Işık Alper, Sezgin Ulukaya. Havayolu anatomisi ve güç entübasyon. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dali seminerleri. 12.Eubanks D.H., Bone R.C. : Airway Management Comprehensive

29 Respiratory Care. Second education. C.v. mosby company, st. Louis missouri, 1990, s: Geylan Işık, Solunum Fizyolojisi Ve Solunum Fonksiyonu,2006 seminerleri. 15.İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anailim Dalı, Anesteziyoloji Anabilim Dalı, Algoloji Ana Bilim Dalı, El Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyeleri. Genel Cerrahi, İstanbul, 2002, s:42, Zahide Elor, Anestezi El Kitabı, İzmir, 2000, s:332,333. Mathias Reinhard, Reiner Schafer, Talat Mesut Yelbuz. Klinik Kılavuzu

30 4.ÖZGEÇMiŞ 1987 yılında Kadirli de doğdum. İlk öğrenimimi Kadirli İlköğretim Okulu nda, lise öğrenimimi Kadirli Anadolu Lisesi nde tamamladım yılında Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ni kazandım.