PazaR. Türkiyeli emekçiler 32 yýl sonra Taksim Meydaný nda

Transkript

1 PazaR Tarih: 2 Mayýs 2010 YIL: (5) SAYI: (265) AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ Türkiyeli emekçiler 32 yýl sonra Taksim Meydaný nda 1 Mayýs kanlý bir Pazar hatýrasý. Bir Mayýs ki, bir Roman bin roman... 1 Mayýs yaralý bir nümayiþ. Bir Mayýs ki, meydanlarý kýrgýn... 1 Mayýs güzergâhýmýz Taksim. Bir Mayýs ki, batýk bir gemidir ada taksimin sularýnda. Tutabilir miyiz Mayýs'ýn kýrmýzý elini, bu mühimdir... Faize Özdemirciler

2 2 Pazar 2 Mayýs 2010 Pazar PAZAR DEFTERÝ Faize ÖZDEMÝRCÝLER delitemmuz@yahoo.com 24 Nisan 1915'te ne oldu? 24 Nisan; Türkiyeli Ermeniler için biteviye bir Acý ysa; Türkiye Cumhuriyeti Devleti için de biteviye Ýnkâr dýr. Denebilir ki; bu yýl da, her zamankinden farklý bir 24 Nisan yaþamadý Türkiye; 24 Nisan da her sene olduðu gibi ABD Kongresi Soykýrým Kararý alýr mý, ABD Baþkaný Soykýrým der mi diye tedirgin beklediler. Neyse ki, Obama o malum sözcüðü kullanmadý; Soykýrým yerine Büyük Felaket dedi. Gelecek yýl yine ayný gariplik yaþanacaktý; ve fakat Allah büyüktü; Türkiye güçlü bir devletti; inkârýna yandaþ bulabilirdi pekala. Ki buluyordu da... Kendi tarihiyle yüzleþmek de bir tercihti; kendi tarihini ABD Kongresi ne malzeme olarak sunmak da; ne ki, AKP Hükümeti nin bir ileri bir geri saçýlýp duran açýlýmlarýyla Türkiye nin böyle bir yüzleþme noktasýna varacaðýný söylemek mümkün deðildi. ABD Kongresi nin, halklarýn vicdanlarýnda çözülecek meselelere balýklama dalmaya hakký ve elbette kendi sabýkalarýndan dolayý yüzünün olmamasý, Türkiye nin 24 Nisan 1915 le yüzleþmesi gerektiði gerçeðini deðiþtirmiyordu ayrýca. Hrant Dink in de söylediði buydu, 1 Kasým 2004 te Birgün gazetesinde yayýmlanan yazýsýnda: -Tarihimin Avrupalar da, Amerikalar da sermaye yapýlmasý zoruma gidiyor. Bu öpmelerin ardýnda tecavüz seziyorum. Emperyalizmin, alçak hakemliðini kabul etmiyorum.. * Ýnsan Haklarý Derneði Irkçýlýkla Mücadele Komisyonu nun 24 Nisan 1915 te Ýstanbul da tutuklanarak Çankýrý ve Ayaþ a sürülen 220 Ermeni aydýn için düzenlediði 24 Nisan 1915 ve Ermeni Aydýnlar: Tutuklandýlar, Sürüldüler, Bir Mezar Taþlarý Bile Olmadý isimli etkinlik sayesinde, ilk defa katledilen Ermeni aydýnlarla ilgili bilgiler ulaþtý bize. Bir kýsmýný sizlerle paylaþmak istiyoruz: KRÝKOR ZOHRAB: 1861 de Ýstanbul da doðdu de Paris e zoraki göçün ardýndan Ýkinci Meþrutiyet in ilanýyla memlekete döndü de Osmanlý Meclis-i Mebusaný nda Ýstanbul mebusu oldu. Hukukçu olarak Zohrab, Abdülhamid istibdadý altýnda tehlikeli siyasi davalarý aldý, rejim düþmaný sayýldý. Ýstibdadýn son yýllarýnda avukatlýktan men edildi. Siyasetçi Zohrab, farklý KRÝKOR ZOHRAB kimliklerin Osmanlýlýk temelinde bir aradalýðýný savundu. Kendini hem Ermeni, hem Osmanlý olarak tanýmladý. 31 Temmuz 1908 de, Taksim Belediye Bahçesi nde, 10 bin kiþilik bir topluluða Türkçe hitap etti. Ey hür Osmanlýlar! Hür vatandaþlar! sesleniþiyle baþlayan konuþmasýný þu sözlerle bitirdi: -Dinimiz muhtelif, mezhebimiz birdir. Hepimiz hürriyet mezhepdaþlarýyýz. Siyasetçi Zohrab, Osmanlý Meclis-i Mebusan ýnýn sosyalist olarak anýlan milletvekillerinden biriydi.meclis teki zina tartýþmasýnda veled-i zina, yani gayrýmeþru çocuk konusunda yaptýðý ünlü konuþmasýnda þöyle demiþti: -Öyle bir Mecliste hâkimiyet icra ediyoruz ki, biz orada hem müddei (savcý), hem de hâkimiz. Erkekler, kadýnlar üzerinde olan hukukunu tahkim etmek için uðraþýyorlar. Bu cürümde (zina) büyük kabahat erkeklerdedir. Ortaçaðda asilzadelik davalarý vardý. O asýrda ben falanýn oðluyum, falan benim ecdadýmdandýr, bu veled-i zinadýr, piçtir tabirleri vardý. 20 nci asrýn ve bütün insaniyetin þerefi için bu tabirleri þiddetle reddederim; bundan sonra yeryüzünde yalnýz insanlar vardýr, veled-i zinalar, piçler yoktur. 24 Nisan 1915 te bir gecede 250 Ermeni aydýn tutuklanarak Çankýrý ve Ayaþ a tehcir edilince, Zohrab, tutuklamalarý durdurmak için Talat Paþa ya yazýlý baþvuruda bulundu. Ancak, iþe yaramadý. 20 Mayýs 1915 te tutuklanarak Diyarbakýr a doðru yola çýkarýldý. Urfa yakýnlarýnda Ýttihat tetikçisi Çerkez Ahmet tarafýndan baþý taþla ezilerek öldürüldü. Yolda, eþi Klara ya yazdýðý 15 Temmuz 1915 tarihli mektubu þu sözlerle son buluyordu: -Sevgilim, bir tanem, artýk bizim için son perde baþlýyor. Daha fazla gücüm kalmadý. Sað kalmazsam, çocuklarýma son öðüdüm þu ki daima birbirini sevsinler, sana tapsýnlar ve kalbini acýtmasýnlar ve beni de hatýrlasýnlar. RUPEN SEVAG: Ermeni þiirin en büyük isimlerinden Rupen Sevag ýn asýl adý Rupen Çilingiryan dýr. Silivri de doðdu. Ýsviçre de Týp Fakültesi nden mezun oldu. Ermeni hekimler Osmanlý coðrafyasýnda bir kampanya baþlatmýþlardý. Amaç, hekimlerin, çaðýn yeni bilgileri ýþýðýnda, RUPEN SEVAG konferanslarla yetilerini geliþtirmekti. Dr. Rupen Çilingiryan, nam-ý diðer Sevag, da bu kampanyaya katýldý. Rupen Sevag, þair arkadaþý Taniel Varujan la birlikte yola çýkarýldý. Ayný günün akþamý öldürüldükleri haberi geldi. Ermenicenin büyük þairi Sevag ý bir þiiriyle anýyoruz: NEDEN Neden, niçin aþýk oldun bana? Minicik kýz, yazýk sana. Yüreðine anca bir kelebek sýðar, ama... Sen tuttun, yaþlý bir kartalý hapsettin oraya. Mavi kýz mavi gözlerin aralandýðýnda Bir bülbülün þarkýsý çýnlardý orda. Ah aþk naðmeleri duyacakken, Tuttun uðursuz iniltilerimi doldurdun kulaklarýna. Ben baþýbozuðun, serserinin biriyim Geçmiþin sonu gelmez mezarlarýnda ayakizlerim. Sarýp sarmalayacakken uysal bir aþkla Sen yüreðini tuttun, býraktýn fýrtýnaya. Gözlerin aþkýn aleviyle kararmýþ Öyle þarký söyleme, ölürsün sonra. Senin gibi minicik bir aþk lazýmdý sana Sen gittin tutuldun bir aþk tanrýsýna. SIAMANTO: Asýl adý Adom Yarcanyan olan Siamanto Ermeni edebiyatýnda Lirik Þiir in temsilcisi olarak tanýndý. Sorbonne da felsefe okuyan Siamanto, döneminin parlak ntelektüellerindendi. Rober Koptaþ 20 Ocak 2009 tarihli Agos gazetesinde yayýmlanan yazýsýnda þöyle anlatýr Siamanto yu: -Aksorvadz Khaðaðutyun dan SIAMANTO (Sürgün Edilmiþ Barýþ) itibaren, yýllarýnda Anadolu da yaþanan katliamlarý anlattý. Haksýzlýklara karþý koyma, adalet arayýþý, intikam ve baðýþlama duygusu ideallerini anlattýðý büyülü, simgesel üslup, onu, kitlelerin tapýndýðý bir þaire dönüþtürdü. 24 Nisan 1915 gecesi tutuklandý. Ankara yakýnlarýnda öldürüldüðünde 37 yaþýndaydý. Þimdi onun DUA adlý þiirine kulak verelim: DUA Kuðular bu akþam ümitsizce göçtü zehirli göllerden Mahzun kýzlar zindandaki kardeþlerini düþlüyor Savaþ bitti leylaklarýn bittiði çayýrda. Aðýtlar yakarak ince kadýnlar, baþlarý önde Tabutlarýn ardýndan gidiyorlar yeraltý geçitlerinde. Çabuk n olur, donuyoruz bu vicdansýz karanlýkta, Çabuk götürün bizi o müþfik hayata Kardeþlerimizin uyuduðu o kilise mezarlýðýna. Öksüz bir kuðu gam çekiyor ruhumda Ve orda, kan damlýyor gözlerimde taze ölüler üstüne. Sakatlar ordusu çiðnerken kalbimin patikalarýný Çýplak ayaklý bir kör Bir duacý aramada kutsal umutla. Bütün gece uludu çölün kýzýl köpekleri Kumlar üstünde anlaþýlmaz, anlatýlmaz bir kederle inleyerek. Ve düþüncelerimin fýrtýnasý yaðmurla dindi; Dalgalar zâlim buzun altýnda sindi Dev meþeler çýðlýk çýðlýða Yaralý kuþlar gibi döktü yapraklarýný. Sonra gece, ýssýz bir boþluða gömüldü. Ve yalnýz, kanlý ayýn altýnda Kýmýltýsýz, binlerce mermer heykel gibi Topraðýmýzýn bütün ölüleri, birbirine duaya dirildi. (Çeviren, Cem Yavuz)

3 2 Mayýs 2010 Pazar Pazar 3 TANIEL VARUJAN TANIEL VARUJAN: 1884 te, Sivas ýn Pýrtnik köyünde doðdu. 12 yaþýnda Ýstanbul a gitti. Beyoðlu ve Kadýköy de okudu. Brüksel de üniversiteyi bitirdikten sonra Meþrutiyet in ilanýyla Ýstanbul a döndü ye kadar, Sivas ve Tokat ta, 1912 den sonra da Ýstanbul da öðretmenlik yaptý. Eserleri arasýnda Sarsurner (Ürpertiler), Çartý (Kýyým) yer alýyor. En ünlü kitabý ise, þiirlerini topladýðý Hatsin Yerký (Ekmeðin Þarkýsý) idi. Þöyle sesleniyordu insanlara DÜNYAYI TAKDIS baþlýklý þiirinde: Dünyanýn doðu tarafýnda Barýþ olsun. Tarlanýn apak çýðýrlarý Kan deðil, ter aksýn Ve çýnlarken akþam çaný Eðilsin herkes takdise Dünyanýn batý tarafýnda Bereket olsun. Her yýldýzdan çiy yaðsýn Her baþaktan altýn saçýlsýn, Ve koyunlar tepelerde otlarken Filiz, çiçek bitsin yerden Dünyanýn kuzey tarafýnda Bolluk olsun. Buðdayýn altýn denizinde Yüzsün daima orak, týrpan, Bugdayin tanelerinin geniþ ambarý açýldýðý zaman Mutluluk sarsýn dört yaný. Dünyanýn güney tarafýnda Aðaçlar meyveye dursun. Peteklerden ballar damlasýn Kadehlerden þarap aksýn Ve gelinler yoðururken ak ekmeði Söylensin aþk þarkýlarý Ermeniceyi en iyi kullanan þair olarak bilinen Varujan, Osmanlý rejimi altýnda ezilen, Anadolu Ermenilerini uyandýrmaya çalýþtý. Hem Osmanlý devleti sýnýrlarý içinde Ermeniler üzerinde oynanan oyunlarý, hem de yabancý devletlerin Ermenilere karþý yapmacýk tutumunu anlattý. Avrupa da iken yazdýðý bir yazýda þöyle diyordu: -Avrupalýlar, halkýmýz öldürülüp evlerimiz yanarken, hüzün içinde yavaþca sýrtlarýný dönüp ðözlerini ovuþturuyorlar. Sakýn aðlýyorlar zannetmeyin, onlar bizim yanan evlerimizden çýkan dumanlardan sulanan gözlerini siliyorlar yýlýnda 22 yaþýndayken Varujan ýn Titremek adýný verdiði ilk kitabý Venedik te yayýmlandý. Ancak, Ýstanbul da bazý çevreler tarafýndan eleþtirilere maruz kaldý. Kimisi karanlýk dedi, kimisi romantik. Bu eleþtirilere yanýtý þöyle oldu: -Bana karanlýk diyorlar üstadým! Ama belirtmemiþler hangi karanlýk olduðumu, gecenin sinsi karanlýðý mý? Yoksa yeni bir güne umutla baþlamadan önce doðan güneþ öncesindeki alacakaranlýk mý? 1910 senesinde Ýstanbul da yayýmlanan Milletin Kalbi Ermeni edebiyatýnda önemli bir yere sahiptir. Ermeni halkýnýn nasýl yok edilmek istendiðini, ümitlerinin nasýl yok edildiðini anlatan bu kitap sadece Ermenilere deðil, özgürlük ve adalet için dünyanýn her yerinde çarpýþan insanlara armaðan edilmiþtirç 1914 yýlýnda Mehyan (tapýnak) adýný verdiði bir dergi yayýmlamaya baþlar. Taniel Varujan ýn amacý Ermeni halkýný derin uykudan uyandýrmak, kölelikten, karanlýktan kurtarmak, onlara kendi ayaklarý üzerine durabilmeyi, Osmanlýlar veya kendi içlerinde bulunan çýkar çevrelerine boyun eðmemeyi öðretmek tir... Çünkü ona göre Her sanatçý milletinin var olmasýyla ayakta kalabilir. Yok olmuþ bir milletin sanatçýsý bir þey üretemez. Varujan 4 arkadaþýyla birlikte tutuklanýr ve Çankýrý ya getirilir. Bu yolculuktan þans eseri kurtulan Mikayel Þamdancýyan anýlarýný yazdýðý kitapta Varujan dan þöyle söz eder: -Otuz yedi kiþi kalmýþtýk. Serbest býrakýlacak, Ýstanbul dýþýnda dilediðimiz yere gidebilecektik. Arkadaþlarýmýzdan beþinin adý listede yoktu. Ýkisi, sevgili dostlarýmýz Varujan ve Sevag dý. Telgrafla Ýstanbul a, Dahiliye Nezareti ne baþvurup bizimle birlikte muamele görmeleri gerektiðini belirttiler. Bizden ayrý tutulmalarý için sebep yoktu. 13 Aðustos 1915 beþ kiþi iki arabayla yola çýktý. Ayný gece Çankýrý ya gelen bir telefonla, katledildikleri haberi ulaþtý. Varujan, arkadaþlarýmýzýn en sessiziydi. Bir defasýnda, yeni yazdýðý birkaç sonesini okumuþtu bana; bunca felaket içinde ruhunu böyle parlak ve temiz tutup þiirler yazabilmesi karþýsýnda hayranlýðýmý dile getirmeden edemedim. O ise, bu huzurlu halinin, Ermenileri güzel bir geleceðin beklediðine duyduðu inançtan kaynaklandýðýný söyledi. Aðustos ayýnda sýra Sivas Ermenilerine gelmiþ Taniel Varujan ýn doðdugu Pýriknik köyü Ermenileri sürgün edilmek üzere toplanarak Ankara yolu üzerinde katledildiler. Ölenler arasýnda Varujan ýn annesi, babasý, 7 yaþýndaki kardeþi Arþak da bulunmaktaydý de Taniel Varujan adý altýnda Beyrut ta Ekmeðin Þarkýsý adlý bir kitap yayýmlanýr. Bu kitap Varujan ýn karýsý tarafýndan Ýttihat rejimi ile çalýþan bir Ermeni vasýtasýyla satýn alýnan evraklarýn arasýndan çýkmýþtýr. Ekmegin þarkýsý yoksulluðun, alýn terinin, emeðin, aþkýn ve yurtseverliðin anlatýldýðý bir eserdir. Ekmegin Þarkýsý Anadolu insanýnýn buðdayý ekmesinden, sofraya ekmek olarak gelmesine kadar olan sürelere bölünmüþ, fakat deðirmende ezilmesinden sonraki kýsým sadece bölüm baþlýklarýyla belirtilmiþ, þiirleri bulunamamýþtýr. Ölüm yolculuðu sýrasýnda yazdýðý ve Mikayel Þamdancýyan a okuduðu þiirler bu bölümlerin ait þiirleri olsa gerek. * Ayný topraklarda birlikte yaþamýþ insanlarýn acýlarýný paylaþmasýndan daha doðal ne olabilir! Tarihte yaþanan zulümü, katliamlarý unutturmakla çýkýlmaz ki aydýnlýða. Ýnkarýn izini sürenlerin toslayacaðý karanlýk bir gelecektir olsa olsa... Bu acýlar hepimizi acýsýdýr diyebilmek o kadar zor deðildir ayrýca. Hrant Dink: 23,5 Nisan Sancýlý on yýllardan çýkmýþ ulusun tarihinde çok önemli bir ak gündür 23 Nisan. "Egemenlik kayýtsýz þartsýz milletindir" düsturunun meclis salonuna perçinlendiði gündür. Ve böyle bir günün "yaþam" denilen çocuða ve geleceðe akýtýlan mirasýdýr. Türk Ulusu'nun belki de en akýllýca yaptýðý öngörünün tarihidir. "Gelecek" ve "çocuk" ne de güzel buluþturulmuþtur öyle. Ve de ne ustaca bir deðerlendirmedir yýllar sonra 23 Nisan'ý sadece Türkiye ile sýnýrlý tutmayýp bütün dünyanýn çocuklarýyla paylaþma düþüncesi. Türk çocuklarýna da dünya çocuklarýna da kutlu olsun. Yeryüzünün dört bir yanýna "savrulmuþ" Ermeni Ulusu'nun tarihinde çok önemli bir karagündür 24 Nisan. Üç-beþ Ermeni yan yana gelmeyegörsünler. Alýrlar ellerine pankartlarý dökülürler sokaklara. Nedir bütün bunlarýn sebebi, niçin yollara düþer bu insanlar 24 Nisan'da? Tarih, 24 Nisan 1915'in þafak vakti. Özellikle Ýstanbul'daki Ermeni aydýnlarý, yazarlar, sanatçýlar, öðretmenler, avukatlar, doktorlar, mebuslar teker teker alýnýrlar evlerinden. Götürülürler... ve bir daha da geri dönmezler. Ýþte, birkaç gün sonra bütün Osmanlý Ýmparatorluðu sýnýrlarý içinde gerçekleþtirilen "Tarihsel Ermeni Dramý"nýn baþlangýcýdýr bu tarih. Kim nasýl anlayabilir bunu bilemiyorum, ama hem Ermeni olmak, hem Türkiyeli; hem 23 Nisan'ý yaþamak bütün coþkusuyla ve ertesi günün bir parçasý olmak bütün hüznüyle. Kaç insan bu ikilemi yaþýyordur þu yeryüzünde? Ne anlamasý kolay ne de anlatmasý. Dilerim kimse yaþamasýn bu ikilemi bir daha. 23 Nisan nasýl daha bir coþkuyla yaþanýr? 24 Nisan nasýl hafýzalardan sildirilir? Bütün bunlar çözümsüz sorular deðil aslýnda. 23 Nisan bütün çocuklarýn olacaksa eðer ben derim Ermenistanlý çocuklarýn da olsun. Çaðýrýn onlarý da bu kutlamalara. Barýþtýrýn çocuklarý, tanýþtýrýn. Sadece 23 Nisan da olmasýn, 24 Nisan'ý da katýn içine. Daha da uzasýn o günler, bütün Nisaný katýn, bütün baharý katýn. Hadi siz beceremiyorsunuz diyelim, varolan kin engel buna. Býrakýn bari dünyayý çocuklara, onlar bu iþi halleder, yeter ki engel olmayýn siz. Bir baþka severim 23 Nisan'larý. Hem, bizim de hanýmla evlendiðimiz gündür ayný zamanda. Gerdeðe giriþimiz de 23 Nisan'ý 24 Nisan'a baðlayan geceye rastlar. Ýlk çocuðumuza can verdiðimiz andýr o. Ne 23 ne de 24 Nisan. 23,5 Nisan'dýr belki de o an. (23 Nisan 1996 Agos)

4 4 Pazar 2 Mayýs 2010 Pazar Ümit Ýnatçý umitinatci@hotmail.com YENÝLGÝ TRAVMASI VE ÖZGÜVEN YARALANMASI Eroðlu'nun-seçimin hemen ertesindesergilemeye baþladýðý "barýþçýl" ve "iyicil" tutuma karþý CTP tarafýndan gösterilen o sayrýl tepkiyi anlamak psikiyatr olmayý gerektirmez. Biz hep yazdýk: Eroðlu kazansa da Talat'ýn býraktýðý yerden devam etmek onun için kaçýnýlmaz bir yazgý... bakmayýn siz meydan mitinglerinde atýlan nutuklara; "gandýr çocuðu da taksim istesin" meselelerini o kadar çok kanýksadýk ki, nerdeyse "kandýrýlma" müptelâsý olarak bunu kendimiz arar duruma düþtük. Ama asýl önemli olan bu deðildi; yani, Türkiye'nin Rum'un karþýsýna süreceði kendi piyonunu seçme konusundaki tercihinin Talat'tan yana olup olmadýðý deðildi esas mesele. Þu yapýlan "ikisinden biri" tartýþmalarýnýn aptallýðý bir yana, ortaya konulan siyasi etik ve vicdani olgunluk zaafiyeti endiþe verici bir hal almýþtý. Seçim ertesi ise ayný sataþma savurganlýðý devam ediyor. Ferdi galeyana gelip BM'ye gönderilen o malûm mektuba karþýlýk "aha sen da yes be annem dedin" diyecek kadar kendinden geçiyor... ne sürpriz ama? Bunun daha deðiþik olamayacaðýný aklýný kýt kanaat kullanan herkes bilebilirdi. Þimdi þu hale bakýn; CTP tarafýnda, yenilgi travmasýnýn yarattýðý sersemlikle ve daha da önemlisi tedavisi zor bir özgüven yaralanmasýyla biribirlerini suçlayan amigolarýn patýrtýsý varken, UBP tarafýnda zafer sonrasý ganimet yaðmasýnda koparýlan paparaya tanýk oluyoruz. Hep ayný sahne: bir yarýsýnda suçlu kim oyunu, diðer yarýsýnda ise hangi makama kim oturacak oyunu... bu iþler sýrayladýr... Kiþiler, kurumlar ya da toplumlarýn olgunlaþmak için yapmalarý gereken, kendi kusurlarýný görmek ve kendi kabahatleriyle yüzleþmektir. Talat ve CTP bunu yapmakta geç bile kaldýlar. O sanal iktidar ortamýnda öngörüden yoksun, tahminlerle ve beklentilerle iþ yürütebileceklerini sanmayý saflýklarýna mý, yoksa yetersizliklerine mi yorayým, bilemem. Ama bildiðim bir þey vardýr, o da CTP vasýtasýyla solun eylem giriþimciliðinin istenildiði gibi nötürleþtirilerek defterinin dürüldüðüdür. CTP Mehmet Ali Talat ve Ferdi Sabit Soyer liderliðinde misyonunu yerine Kiþiler, kurumlar ya da toplumlarýn olgunlaþmak için yapmalarý gereken, kendi kusurlarýný görmek ve kendi kabahatleriyle yüzleþmektir. Talat ve CTP bunu yapmakta geç bile kaldýlar. O sanal iktidar ortamýnda öngörüden yoksun, tahminlerle ve beklentilerle iþ yürütebileceklerini sanmayý saflýklarýna mý, yoksa yetersizliklerine mi yorayým, bilemem. Ama bildiðim bir þey vardýr, o da CTP vasýtasýyla solun eylem giriþimciliðinin istenildiði gibi nötürleþtirilerek defterinin dürüldüðüdür. CTP Mehmet Ali Talat ve Ferdi Sabit Soyer liderliðinde misyonunu yerine getirmiþ sayýlýr. getirmiþ sayýlýr. "Statüko tumba" demekte haklýydý Ferdi; statüko tumba etti ama altýnda kalan bu toplumun ilerici iradesi oldu. Kýbrýslýtürkler artýk karþýgelim enerjilerini yitirmiþ durumdadýrlar. "Türkiye'ye yakýn adam" seçmeyi kanýksamýþ bir toplum olarak kendi kaderimizi nasýl kendi irademizle tayin edebiliriz bilemem; bilen biri varsa anlatsýn. Talat bunu yapmayý denedi ama kim bilir hangi piþmanlýklar içinde -gappelliyi yere vurmadan- kendi iç hesaplaþmasýný yapmaktadýr þimdi (umarým öyledir!!!). Elbette ki, son çareler tükenmez. Son çareler tükenmez ama son çareye ihtiyaç var mý yok mu, onu da belirlemek lâzým. Üstelik bu "son çare"nin de ne olduðu konusunda kararlý olmak lâzým. Bana göre Yasemin Hareketi'nin ön gördüðü direniþ biçimi ortalama üzerinde uzlaþýlacak bir siyasi yola kýlavuzluk yapabilir. Lafý fazla gevelemeden söyleyelim: 1. Bu ateþkes ve koloni rejiminde izlenmesi gereken politika "normalleþme" ve "baðýmsýzlýk" bilinciyle donamýþ olmasý þarttýr. 2. Çözüm için yapýlan görüþmelerde "karþý taraflar" anlayýþýndan kurtularak Kýbrýslýlar olarak "ortak vatan" kavramý üzerinden bir sonuca varma çabasý gösterilmelidir. 3. Federal yapý Kýbrýs Cumhuriyeti'nin içinden çýkacaðýna göre görüþmelerin Kýbrýs Cumhuriyeti'nin hukuk kapsamýnda yürütülmesi eþyanýn doðasýna daha uygundur. 4. Kýbrýslýtürkler ve Kýbrýslýrumlar karþýlýklý olarak barýþa engel olan uygulamalarý minimalize etmek için çaba göstermeliler. Örneðin Kýbrýslýtürkler Kýbrýslýrumlarýn mallarýna yapýlan inþaatlarýn durdurulmasýný, Türkiye'den akan nüfusun önüne geçilmesini ve iþgal ordusunun bir takvime baðlanarak adadan ayrýlmasýný isterken, Kýbrýslýrumlar da Kýbrýslýtürklerin Kýbrýs Cumhuriyeti'nden doðan haklarýný teslim ederek devlet kurumlarýnda çalýþma olanaklarýnýn önünü açmalýdýr. Bununla birlikte anne veya babanýn Kýbrýslý olmasý durumunda hem çocuða hem de eþe vatandaþlýk vermenin önü açýlmalýdýr; böylelikle Federal Kýbrýs'ýn nüfus yapýsýnýn ilk verileri elde edilmiþ olur.

5 2 Mayýs 2010 Pazar Pazar 5 5. Ortak bir deklerasyonla adanýn askerden ve üslerden arýnmýþ bir yapýya kavuþturulmasý hedefi açýklanmalýdýr. Zor hedefler diyeceksiniz, çünkü bunlarý yerine getirmek nerdeyse imkansýz... iyi de "artýk yapýlacak bir þey kalmadý" derken niye gocunanlar var? Hedeflere yürümenin tek enerjisi cesaret ve radikal tavýrdýr. Che'den "imkansýzý iste"yi öðrenmemiþ miydik? Karþýlýklý güvenin yanýnda, herþeyden önemlisi özgüven yoksa nasýl kendi geleceðimizi kurmakla yükümlü olabiliriz ki? Hem iþgalcini seveceksin, hem de barýþ yapacaðýn topluma her gün sitem ederek güven ortamýný zayýflatacaksýn... hem Rumdan haklarýný isteyeceksin hem de Türkiye'nin beslemesi olmayý içine sindireceksin... hem adanýn kuzeyini iþgal edip mal mülk yaðmasý yapacaksýn herkese tapu daðýtacaksýn, hem de güneydeki malýn hâlâ senin malýn olacak... hem ortak devlet görüþmesi yapacaksýn, hem de ayrý bir illegal devletin temsilcisi olmaya devam edeceksin... hem garantörü olduðun bir yapýyý ihlal edip iþgalci olacaksýn, hem de hâlâ garantör olmayý kendine hak göreceksin... yani kýsacasý ve açýkcasý "hem þey hem tükürük" olmaz. Olmayacak duaya da amin demeye devam ederek insanlarla dalga geçmeyi býrakýn ve deyin ki: biz bu statükoyu çok sevdik, ayrýlma niyetimiz yok... bu iki toplum için de geçerlidir tabii... Ýþte tüm bu çeliþkilerin ve çýkmazlarýn bilincinde olan biri olarak diyorum ki, gerçek bir "Kýbrýslý çözüm" bulmak çok zor. Ýki toplum da bu konuda çok sabýkalý. Bu yüzden (çok klasik olacak ama) emperyalist güçler bizleri istedikleri gibi manipüle etmeye devam edecekler; müstahakkýmýzdýr evelallah!.. Yine de, daha ahlâklý ve daha onurlu bir duruþ sergilemekten geri kalmamayý ilke edinebiliriz ve en azýndan daha az zararla bu iþin altýndan çýkabiliriz; ancak... yukarýda bahsettiklerimiz iþte; bütün mesele ne kadar sýký olduðumuzda... bu konuda benim bir senaryom var: adadaki solu evirip çevirip benzetmekti ya amaç, saðýn iktidar olacaðý bir rejimin tesis edilmesiydi ya... bizde bunu becerdiler þimdi sýra Hristofiyas'ý, AKEL'i tertiplemekte. Bu iþ Anastasiadis ve Eroðlu'na kalacak ve solun korkaklýðý sayesinde liberallerin adada fink atacaðý bir düzenin temelleri atýlacak. Evet sözüm ona çözüm bir gün gerçekleþecek ama üzerimizden 'cilindriyle' geçtikten sonra... yine bu vesileyle CTP'yi ve baþ amigosu Ferdi'yi bu baþarýlarýndan dolayý tebrik ederim... Aferin oðlum Ferdi, sana da bravo Talat... bir an aklýma Vahi Öz'lü "Horoz Nuri" filimleri geldi; Hüseyin Baradan ve Ahmet Tarýk Tekçe falan; zaten buralarda Yeþilçam filimleri çevirmiyor muyuz? n Nesrin Sýdal GÜNDOÐAN nesrinsidal@gmail.com ACI KAYBIMIZ: YARIM SOLCULAR ve ÇEYREK ADAY Adýnda "Cumhuriyet" ve "Türk" geçen partilerini sosyalist parti, kendilerini de sosyalist zannederler. O kadar ki Sosyalist Enternasyonel'e aday üyeliðe sevinirler. Þiir bilmezler ama þiir okurlar. Bir Mayýs' ta en önde yürürler, emeði, emekçiyi, hakký bilmeden... Ýktidarda sendika düþmaný olurlar, sendika üyelerini iþten atarlar, sonra ayný sendika baþkaný ile omuz omuza, çakma solcu Zülfü' yle aðlarlar, "Çav Bella" ile coþarlar. Yarým solcular yüzeyde kalmayý, yolalmaya ve yolaçmaya tercih ederler. Yeþili severler, daðlarý deldirirler, ormanlarý düzlerler. Siyasette kumar oynadýklarý için kumarhaneli otel, banka, kuyumcu açýlýþlarýna koþa koþa giderler ellerinde makaslarla... "Yakalandýðý amansýz hastalýktan kurtulamayarak yedi yýldýr tedavi görmekte olduðu..." Kayýplarýn arkasýndan buna benzer hüzünlü ilanlar verilir. Politikanýn kamikazeleri için ilaný sadece Nevval Nolan vermemektedir. Ýdeoloji genetik ya da kalýtsal deðildir, bulaþýcý hiç deðildir. Doðuþtan belli bir ideolojiye sahip olunmuyor. Yaþam biçimi, tanýk olunanlar, okuma ve yorumlama ideolojinin oluþmasýný saðlýyor. Teorik bilgi birikimi sadece okuyarak edinilebilir. Üst düzeyde okuma alýþkanlýðý ideolojik olarak sadýk, saðlam ve tam olmanýn tek yoludur. Bilimsel düþünme ve algýlama sisteminin geliþtirilmesi zorlu bir süreçtir. Bu süreci saðlýklý tamamlayamayanlar, sloganlarýn arkasýnda debelenmekten öteye geçemezler ve "bela" olarak toplumlarý felç ederler. Bilim ve bilgi düþmaný olduklarýndan, dürüst kalamazlar... Sahte dinciler, sahte hocalar, sahte demokratlar da aynen böyledir. Türkiye gibi Kuzey Kýbrýs da ideolojik baðlýlýk ve teorik düþünme fakirliði nedeniyle, sahtelerin cennetine dönmüþtür. Sahtelerin en tehlikeli türü ise yarým solculardýr. Nedir sahte? Sahte aslýnýn tersi deðildir, aslýný maskeleyen, gizleyendir. Yarým olmak ise sahteliðin çok daha ötesinde, kesinlikle daha beterdir. Adanýn kuzeyinde "aydýnýz, devrimciyiz, solcuyuz" etiketiyle kývýrýp duran çok sayýda siyasetçi, sivil toplumcu mevcut. Bu yarým solcular sosyalizmi bilmezler. Adýnda "Cumhuriyet" ve "Türk" geçen partilerini sosyalist parti, kendilerini de sosyalist zannederler. O kadar ki Sosyalist Enternasyonel'e aday üyeliðe sevinirler. Þiir bilmezler ama þiir okurlar. Bir Mayýs'ta en önde yürürler, emeði, emekçiyi, hakký bilmeden. ktidarda sendika düþmaný olurlar, sendika üyelerini iþten atarlar, sonra ayný sendika baþkaný ile omuz omuza, çakma solcu Zülfü'yle aðlarlar, "Çav Bella" ile coþarlar. Yarým solcular yüzeyde kalmayý, yolalmaya ve yolaçmaya tercih ederler. Yeþili severler, daðlarý deldirirler, ormanlarý düzlerler. Siyasette kumar oynadýklarý için kumarhaneli otel, banka, kuyumcu açýlýþlarýna koþa koþa giderler ellerinde makaslarla... Kumarhaneli otellerde iþadamlarýndan, gazete ilanlarýyla diðer yarýmlardan baðýþ toplamýþtýr yarým solcularýn adayý. Kuzey Kýbrýs'ýn yarým solcularýnýn "egemenlik" tanýmý Egemen Baðýþ kadardýr. Kuzey Kýbrýs'ýn yarým solcularý, toplumsal sýnýflarý doðum yerlerine göre tanýmlarlar. Zaten Talat ve diðer yarýmlar koltuðu kaptýrma nedeni olarak TC kökenlileri iþaret etmiþtir. Maðusa ve Ýskele'deki hezimetlerini KKTC'nin TC kökenli seçmenlerine fatura etmiþlerdir. TC'nin eli hafif dinci iktidarýnýn açýk desteði yarým solcularý gururlandýrýr. Ancak TC kökenli KKTC vatandaþlarý her fýrsatta aþaðýlanmasý ve uzak durulmasý gereken bir beladýr yarýmlar için... Talat, rakibine oy verenlerin "zavallýlar" olduðunu söyleyecek kadar yarýmdýr. Cumhurun baþkaný kendi vatandaþýna bunu söylemiþtir. Yarým solcular Tayyip açýlýmlarýný takdir ederler, ama Kuzey Kýbrýs'ýn genellikle doðu-güneydoðudan gelen Türkiyeli iþçileri ve ailelerini "kanserojen" gibi görürler. Bu durum yarým olmaktan kaynaklanan iki yüzlülüktür. Bedri Rahmi Eyüpoðlu'nun "Yiðidim Aslaným" þiirini çalarak kendine þarký yapan Zülfü'yü, kampanyalarýna çaðýrmalarý tesadüf deðildir. Kuzey Kýbrýs'ýn yarým solcularý bilinmez bir hedefe kilitlenmiþtir ve freni patlamýþ ISUZU bir kamyonettir. Kuzey Kýbrýs'ýn solcularýn solculuk tanýmlamasý da kendileri gibi yarýmdýr, yanlýþtýr. Solculuðu saðcýlarý eleþtirmekten ibaret olduðuna inanmýþlardýr. Kaldý ki onu bile beceremedikleri açýktýr. Kendilerini sol zanneden bu yarýmlara göre, sadece sað eleþtirilmelidir. Solcularýn kendilerini eleþtirmesini, saðcýlara destek olarak algýlarlar. Aynen TC baþbakaný gibi. KKTC ni yarým solcularýnýn Tayyip fanatiði olmalarý tesadüf deðil. Kuzey Kýbrýs'ýn yarým solcularý, Türkiye'deki açýlýmlarý reform olarak görürler, Tayyip'i de Avrupalý... Ayný TC baþbakaný gibi. Yarým solcular toplumsal sýnýfý da emeði de bilmezler, reddetmeyi hiç bilmezler yarým solcular. "YES be Annem!" ten baþka birþeyi bilmezler, duymazlar. "Merhaba" yý da bilmezler, "veda " etmeyi de... Ýdeolojiye, sola, solculuða hakarettir yarým solcular... Solcularýn cumhurbaþkanlýðý ve hükümet iktidarlýðý kendileri gibi yarým kaldý, Hepsine uzun ve saðlýklý yaþam dilerim. Ama siyasi yaþamlarýnýn kýsa sürmesi herkesin hayrýnadýr.

6 6 Pazar 2 Mayýs 2010 Pazar Adým adým Perestroyka 90/91 günlüðü (23) MUTLU REFORMÝST OLMAZ Maximillien Robespierre Cemal Abdül Nasýr Salvador Allende Mihail Gorbaçov Sovyet lideri Gorbaçov "Mutlu reformist olmaz" diyor. Ve kimbilir hangi mutsuz reformistleri düþünüyor bunu söylerken. Ýngiltere'de kralýn idam fermanýný hazýrlayan, ama ülkesini yine de monarþinin pençesindem kurtaramayan büyük devrimci Cromwel'i mi? 1789 Fransýz devriminin giyotinden kurtulamayan þanlý devrimcileri Robespiyer ile Danton'u mu? Mýsýr'da Nasýr'ý mý? Yoksa 1973 yýlýnda Þili'de Santiago'daki Le Moneda sarayýnda elinde otomatik bir tüfekle can veren Salvador Allende'yi mi? Kimi düþündüðünü bilemeyiz, ama ne olursa olsun, Gorbaçov haklý. Mutlu reformist yok. Gorbaçov'un sözleri aslýnda bir mutsuzluk itirafý. Ve yaklaþan sonun da acý bir habercisi. Sovyet lideri Gorbaçov "Mutlu reformist olmaz" diyor. Ve kimbilir hangi mutsuz reformistleri düþünüyor bunu söylerken. Ýngiltere'de kralýn idam fermanýný hazýrlayan, ama ülkesini yine de monarþinin pençesindem kurtaramayan büyük devrimci Kromwel'i mi? 1789 Fransýz devriminin giyotinden kurtulamayan þanlý devrimcileri Robespiyer ile Danton'u mu? Kongo'da Lumumba'yý, Endonezya'da Sukarno'yu, Mýsýr'da Nasýr'ý, Hindistan'da Gandi'yi mi? Yoksa 1973 yýlýnda Þili'de Santiago'daki Le Moneda sarayýnda elinde otomatik bir tüfekle can veren Salvador Allende'yi mi? Kimi düþündüðünü bilemeyiz, ama ne olursa olsun, Gorbaçov haklý. Mutlu reformist yok. Gorbaçov'un sözleri aslýnda bir mutsuzluk itirafý. Ve yaklaþan sonun da acý bir habercisi. 19 Aðustos darbesinden sonra ülkede ikinci adam durumuna düþen ve otoritesini büyük ölçüde yitiren, Ýngiliz kraliçesi kadar bile yetkisi kalmayan Gorbaçov, güçlü bir olasýlýkla 1991 yýlýný istifa belgesi ile kapayacak. Baþkanýn istifasý artýk an meselesi... Moskova'daki yaygýn görüþ, Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya arasýnda imzalanan Minsk anlaþmasýnýn bir hükümet darbesi olduðu yönünde. Hatta bazýlarýna göre 19 Aðustos darbesi bu darbe yanýnda oldukça silik kalmakta artýk yýlýnda iktidara gelen ve perestroyka sayfasýný açan Gorbaçov'un ülkesi için hayal ettiði Oliwer Cromwell sonuç kuþkusuz bu deðildi. Cumhuriyetlerin kopmasý, Sovyetler Birliði'nin çökmesi ve sonuçta yýkýlmasý, belki o zamanlar düþünemeyeceði kadar uzak bir olasýlýktý. Gorbaçov'un yeniden yapýlanma politikasýndaki amacý ülkesinde totalitarizmi yýkarak demokratik bir sosyalizm kurmaktý sadece. Ama tarihteki birçok reform sürecinde olduðu gibi, bu reformda da ipler merkezin elinden kaydý ve raylardan çýkan tren beklenilen istasyona ulaþamadý. Reformlardaki burukluk, yaratýcýsýný tarihin acý cilvesi ile karþý karþýya býrakmasýndadýr. Henüz netleþmeyen ve kafalarý kurcalayan bir soru da þu: Sovyetlerin ömrüne nokta koyan Minsk anlaþmasý Gorbaçov ile Yeltsin arasýndaki bir Georges Jaques Danton iktidar mücadelesi sonucu mu doðdu? Bu anlaþma Gorbaçov'u iktidardan uzaklaþtýrmaya mý yönelik herþeyden önce? Yeltsin, Rusya Federasyonu Yüksek Sovyet Baþkanlýðý seçimi sýrasýnda, bu makama seçilmesini vargücüyle engellemeye çalýþan, ama sonuçta baþaramayan Gorbaçov'dan intikam mý alýyor? Eðer öyleyse, tüm memleketin kaderinin böyle bir hýrsa yenik düþmesinin kötü sonuçlarý da ortaya çýkacak yakýnda. Sovyet halký þimdilik yeni ismini telaffuz etmeye ve ona alýþmaya çalýþýyor. Ama Sovyetler Birliði günlük siyasi literatürden henüz çýkmýþ deðil. Bu konuda da tam bir kaos yaþanmakta. TV'nin spikerleri haberlerde "Eski Sovyetler Birliði" deyimini kullanýrken, Gorbaçov'la ilgili kýsýmlarda eskisi gibi "Sovyetler Birliði Devlet Baþkaný" denilmekte. Spor programlarýnda yine "Sovyetler Birliði" kullanýlmakta sadece. Ýþin ilginç yaný, Sovyetler Birliði yýkýlýrken, Rusya gibi bu yýkýma öncülük eden cumhuriyetin adýnýn hala deðiþmemesi... "Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Federasyonu" deniliyor eskisi gibi. "Sovyet" ve "sosyalist" sözcükleri geriye kalan tüm cumhuriyetlerin adýndan silinip atýldýðý halde. Kuþkusuz bu da þu anda yaþanan garipliklerden biri... Baðýmsýz Devletler Topluluðu konusunda kamuoyunda çok farklý görüþler ileri sürülmekte. Ve doðrusu genel bir referandum yapýlmadýðý için hangi görüþün aðýrlýkta olduðunu söylemek mümkün deðil. Bazý görüþlere göre, bu formül çoktan uygulanmalýydý. Geç bile kalýndý. Bir diðer görüþe göre ise, üç liderin Sovyetler Birliði'nin kaderini belirlemeye kalkmasý son derece yanlýþ ve sakýncalý. Bu süreçte geriye kalan cumhuriyetler dýþlanmamalýydý. Ülkeyi korkunç bir iç savaþýn beklediðini, Moskova'da milliyetçi kesimlerin iktidarý ele geçireceðini ve tüm demokratik reformlara son vereceðini, kýsaca ülkenin bir kan gölüne döneceðini ileri sürenler de var. Bu arada tüm Sovyet kurumlarý Baðýmsýz Devletler Topluluðuna devredilmeye baþlandý ve bu sürecin de ay sonuna dek tamamlanmasý bekleniyor. Ancak Sovyet ordusunun kime baðlý olduðu kesinlik kazanmadý henüz. Moskova'da karakýþýn ortasýnda iyice boþalan raflar ve sessizce yaðan kar altýnda uzayan kuyruklarla sürüyor yaþam. Godot'yu bekleyenler beklemeye devam ediyor. Ve Godot'nun apoletleri de var mý, kimse bilmiyor.

7 2 Mayýs 2010 Pazar Pazar 7 n ÞENER LEVENT KREMLÝN'DE DALGALANAN BAYRAK VE HAZÝN SONA DOÐRU Dünya hýzlý bir deðiþim içinde, ama somut yaþama yansýmýyor hemen. Sovyetler Birliði'nin cenazesi Alma-Ata'da kaldýrýldýktan sonra herkes evine döndü ve en büyük anlaþmalarýn bile yaþamý bir anda deðiþtiren sihirli bir deðnek olmadýðý bir kez daha ortaya çýktý. Sokaklarda sanki tüm bu tarihsel deðiþiklikler umurunda deðilmiþ gibi günlük kaygýlarýnýn içinde yoðrulup gidiyor herkes. Yine kuyruklarda duruyor, artan fiyatlara yine uzaktan bakýyor. Sokak þarkýcýlarý repertuarlarýna devam ediyor eskisi gibi. Ýçki ve meze almak için gece dükkanlarýna akýn edenler politika konuþmuyorlar. Alacaðým yanýtý bildiðim için taksicilere de sormuyorum artýk olup bitenler hakkýnda ne düþündüklerini. Oysa gerçekten büyük tarihsel olaylar yaþanýyor. Radyo az önce cenazesi kaldýrýlan Sovyetler Birliði'nin uluslararasý spor arenasýndaki trajik durumunu anlattý. Devletin yýkýlmasýndan sonra Sovyet milli takýmlarý zor durumda. Hele Avrupa kupasýnda Ýsveç vizesini alan ve grubunda Ýtalya'yý bile geride býrakan Sovyet milli futbol takýmýnýn durumu FÝFA çevrelerinde tartýþma konusu. Bir kýsým görüþlere göre artýk Sovyetler Birliði olmadýðý için takýmýn da kupadan çýkarýlmasý gerekiyor. Ayný þey Avrupa kupalarýndaki diðer Sovyet takýmlarý için de sözkonusu. *** Dünyadaki Sovyet elçiliklerinden Dünyadaki Sovyet elçiliklerinden orak-çekiçli kýrmýzý bayraðýn indirilerek yerine üç renkli Rusya bayraðýnýn çekildiðini duyunca merakýmý gidermek için Kýzýl Meydan'a koþtum. Kremlin'deki ünlü bayraðýn da indirilip indirilmediðine bakmak için. Ýndirilmemiþti. Özel bir hava ile en durgun havalarda bile dalgalandýrýldýðý söylentileri halk arasýnda dolaþan bayrak dalgalanýyordu her zamanki yerinde. Az ileride diðer bir Kremlin binasýnýn tepesinde de Rusya bayraðý vardý, ama þimdilik ona özel bir hava verilmediði için dalgalanmýyordu!.. orak-çekiçli kýrmýzý bayraðýn indirilerek yerine üç renkli Rusya bayraðýnýn çekildiðini duyunca merakýmý gidermek için Kýzýl Meydan'a koþtum. Kremlin'deki ünlü bayraðýn da indirilip indirilmediðine bakmak için. Ýndirilmemiþti. Özel bir hava ile en durgun havalarda bile dalgalandýrýldýðý söylentileri halk arasýnda dolaþan bayrak dalgalanýyordu her zamanki yerinde. Az ileride diðer bir Kremlin binasýnýn tepesinde de Rusya bayraðý vardý, ama þimdilik ona özel bir hava verilmediði için dalgalanmýyordu!.. Lenin mozolesinin kapýsýnda süngülü iki nöbetçi kýpýrdamadan duruyordu eskisi gibi. Moskova'da eskiyi en çok anýmsatan manzara galiba bu. Kýzýl Meydan'dan mozolenin de Lenin'in de kaldýrýlmasýný isteyenler var. Bakalým yeni oluþum içinde ünlü mumyanýn kaderi ne olacak... Ama hýzlý reformistlerin, kurduðu devlet yýkýlan Lenin'i bir tabu gibi hala Kýzýl Meydan'da tutmak istemeyecekleri kesin. Yalnýz siyasal açýdan deðil, ayný zamanda maddi açýdan. Çünkü mumyanýn bakýmý için yýllardan beri büyük paralar harcanmakta. Sovyetler Birliði'nde büyük tabularýn çökmesi de tarihe yazýlacak önemli sayfalardan biri sadece. Lenin bir tabuydu, çöktü. Komünist Partisi bir tabuydu, çöktü. Sosyalizm ve komünizm de tabuydu ve onlar da çöktü. *** Kremlin'deki orak-çekçili bayrak dalgalanýyor. Neden? Gorbaçov hala istifa etmediði için mi? Diktatörlük yýllarýnýn simgesine herkes son bir kez baksýn diye mi? Gorbaçov belki de bu yazý tamamlanana dek istifa etmiþ olacak. Bu konuda herhangi bir sürpriz beklenmiyor. Ama Alma-Ata anlaþmasý ile herþeyin yerli yerine oturtulduðunu ve ortalýðýn durulduðunu söylemek de kolay deðil. Moskova sokaklarýnda þu anda pek etkili olmasa bile miting yapanlar ve yüksek sesle haykýranlar var. Alma-Ata anlaþmasýný imzalayanlar ve Sovyetler Birliði'nin cenazesini kaldýranlar vatana ihanetle suçlanýyor. Boris Yeltsin'e karþý halký açýkça ayaklandýrmaya çalýþanlar meydaný boþ býrakmak niyetinde görünmüyor. Ancak yine de önemli olan ordunun tavrý. Ve doðrusu bu tavýr da henüz netlik kazanmýþ deðil. Kýsacasý askeri darbe tehlikesi bertaraf edilmiþ sayýlmaz. Önümüzdeki günler Kuzey yarýmküre daha çok olaylara gebe yýlýnda gazete manþetlerinden düþmeyen Sovyetler Birliði, cenazesi kaldýrýlmýþ olsa bile, 1992 yýlýnda da manþetlerdeki yerini koruyacaða benziyor.

8 8 Pazar 2 Mayýs 2010 Pazar Samaranch'ýn arkasýndan konuþmak... Emre Zeytinoðlu emrezeytinoglu@gmail.com Uluslararasý Olimpiyat Komitesi Eski Baþkaný Juan Antonio Samaranch, geçtiðimiz hafta 89 yaþýnda yaþamýný yitirdi yýllarý arasýnda tam 21 yýl baþkanlýk yapan Samaranch, baþkanlýðý býrakmasýnýn ardýndan, komitenin onursal baþkaný olmuþtu. Bu, Baron Pierre de Courbertin den sonra en uzun ikinci baþkanlýk dönemiydi (Coubertin, yýllarý arasýnda, tam 29 yýl baþkanlýkta kalmýþtý). Samaranch bu kadar uzun süre baþkanlýkta kaldýðýnda, elbette Ýspanya nýn en ünlü kiþilerinden biri haline gelmiþ ve kendini dünyaya tanýtmayý bilmiþti. Onun bu hizmeti karþýsýnda kayýtsýz kalmayan Ýspanya Kralý Juan Carlos da, Samaranch ý Marki payesi ile ödüllendirmiþti. Büyükelçiliði ni yürütmüþ. Bu arada Katalonya nýn en ünlü tekstil hanedanlýðýnýn da mirasçýsý. Üstelik bir de þu var: Katalonya nýn Ýspanya ile mesafeli duruþu, siyaset, sanat, spor gibi alanlarda bu iki halkýn birbirlerine karþý büyük rekabetini açýða vururken, nasýl olmuþtu da Samaranch, hem Katalan hem de Ýspanyol halkýnýn bu denli güvenini kazanabilmiþti? Ýlginç bir durumdu bu. Yani bir yandan Barcelona ya getirdiði 25. Olimpiyat, bir yandan Ýspanya nýn Sovyetler Birliði Büyükelçiliði, bir yandan Madrid için (ayný Barcelona ölçüsünde) verdiði emek, bir yandan da kraldan aldýðý Marki payesi. Denilebilir ki, Katalanlar ile Ýspanyollar arasýnda, bir o yana bir bu yana uçuþan, uçtuðu her yere barýþ ve sevgi taþýyan bir figür. Kim o? Yanýt açýk: Juan Antonio Messi yi bulup Real in çabalarýný boþa çýkartýyor. Real, Ronaldo yu Manchester den getirdiðinde, Barça da, Xavier daha da büyüyüp Ronaldo yu perde arkasýna itiyor. Real, Liverpool dan Xavi Alonso yu aldýðýnda, Barça, altyapýdan gençleri sahaya sürüp Real i gene duman ediyor. Real, kendi altyapýsýndan Casillas ý, dünyanýn en iyi kalecilerinden biri olarak futbol dünyasýna sunar sunmaz, Barça, ondan daha genç ve en az onun kadar yetenekli Victor Valdes i yaratýyor. Bu rekabet amansýz bir biçimde sürüp gidiyor. Eðer bu rekabete ihanet eden, rekabetin ciddiyetini kavrayamayan, o rekabet ortamýnda zig-zag çizenler çýkarsa, en aðýr cezaya çarptýrýlýyor. Örneðin, o rekabetin önemine varamayan Lois Figo, bu iki kent arasýnda zig-zaglar ardýndan, yazýlabilecek en iyi þeyleri ortaya koyduk. Onun Katalanlar ve Ýspanyollar için (kendi tabirince) tarafsýz olarak yürüttüðü hizmetleri birer birer sýraladýk. Ne var ki bir de bu yaþam öyküsünün baþka bir yüzü olduðunu da biliyoruz. Samaranch ýn diðer yüzü nü görmeye baþlamadan önce, þu sorularý sýralayalým: O, gerçekten tüm ömrünü spora mý vermiþti? Onun yaþamý, olimpiyat bayraðýný zirveye taþýmak adýna mý geçmiþti? Onun tarafsýzlýðý ve barýþ güvercini görüntüsü, yalnýzca spora gönül vermesinin bir simgesi idi? Bu üç soru, Samaranch için can alýcý sorulardýr. Yanýtlarýkimi okuyuculara þaþýrtýcý gelebilir. Hemen þu belirtilmeli: Samaranch, Avrupa nýn en uzun sürmüþ diktatörlük rejimlerinden birinin içten Uluslararasý Olimpiyat Komitesi Eski Baþkaný Juan Antonio Samaranch, 89 yaþýnda yaþamýný yitirdi. 21 yýl baþkanlýk yapan Samaranch gerçekten ömrünü spora mý vermiþti? Tarafsýzlýðý ve barýþ güvercini görüntüsü, yalnýzca spora gönül vermesinin bir simgesi miydi? Hayýr. Samaranch, Avrupa'nýn en uzun sürmüþ diktatörlük rejimlerinden birinin destekleyicisiydi. Ýspanya, Franco döneminde berbat bir polis devleti iken, birçok aydýn, sanatçý, ya sürgüne gönderildi, ya öldürüldü. Ama Samaranch asla maðdurlardan biri olmadý. Mavi gömleði ve faþist selamý ile her törene katýldý. Barcelona'da faþist bir parlamenter, faþist bir spor bakaný ve faþist bir meclis baþkaný oldu. Bu dünyaca ünlü Marki, 1992 yýlýndaki Barcelona Olimpiyatlarý nýn mimarý olarak öne çýkarken, ölümünden hemen önce de, Madrid in 2012 Olimpiyatlarý na ev sahipliði yapmasý için, yine son derece aktif biçimde çalýþýyordu. Barcelonalýlar hâlâ bu kendi evlâtlarýna, 25 nci Olimpiyatý kendilerine armaðan ettiði için teþekkür ediyor ve onu 22 Nisan da defnedildiði mezarýnda yalnýz býrakmýyor. Son Olimpiyat Baþkaný Belçikalý Jacques Rogge, Samaranch ýn ölümünün olimpiyat ailesi nde yarattýðý üzüntüyü anlatabilmek için, uygun sözcük bulamýyorum diyor. Samaranch, ikinci en uzun Olimpiyat Komitesi Baþkanlýðý nýn yaný sýra, baþka ilginç özelliklere de sahip: Örneðin, diktatör Franco nun ölümünün ardýndan, Ýspanya nýn Sovyetler Birliði Samaranch... Ýþte o barýþ ve sevgi güvercini, yaþamý boyunca öyle iki yer arasýnda uçuþup durmuþtu ki, bir yanda Katalonya nýn baþ eðmez, maðrur kenti Barcelona, diðer yanda Ýspanya nýn kalbi Madrid. Ve bu Madrid öyle bir kent ki, orada siyasetin, kültürün, sanatýn, sporun planlarý çiziliyor ve tüm Ýspanya topraklarýnda bu planlar uygulanýyor. Yani o kent hapþýrsa, Ýspanya nezle oluyor. Buna raðmen Barcelona, doðasýndan gelen bir karakterin kendisine verdiði bir güçle direniyor. Barcelona baþýna buyruk olmak istiyor, Madrid e kafa tutuyor. Ona en büyük rakip oluyor. Ve o Katalan kenti neredeyse gücünün tümünü Barça ya yükleyip, Madrid i çok zaman duman ediyor. Madrid, Real e dünyanýn en ünlü futbolcularýný transfer edip Barça ya karþý durmaya çalýþtýkça, Barça, çizerken, nasýl þiddetle Nou Camp tribünlerine toslamýþtý; unutmayalým. Ýþte Samaranch, bir barýþ ve sevgi güvercini olarak, böyle iki kent arasýnda uçuþup duruyor, ama o hiçbir yere toslamýyordu. Hem Katalanlar ýn tekstil krallýðýna mensuptu, hem Madrid in Sovyetler Birliði Büyükelçisi ve onurlu Marki si idi, hem doðduðu Barcelona kentine olimpiyatý armaðan edendi, hem de Madrid 2012 Olimpiyatý nýn gerçekleþmesi için çabalayandý: Samaranch, Madrid ile Barcelona arasýndaki o yakýcý kýrmýzý, tuhaf bir güven ile uçuþup duran kiþiydi. Gerçekten de Samaranch henüz 80 li yýllarda, Barcelona ya olimpiyatý getirmek için kollarý sývadýðýnda, Katalanlar için olduðu kadar, Ýspanyollar için de çalýþacaðýný ilân etmiþti. Yani bir yandan Katalan dý, bir yandan Ýspanyol... Þimdi buraya kadar, geçtiðimiz hafta defnedilen Samaranch ýn destekleyicisiydi. Þimdiki Ýspanya, belki bu kara dönemin izlerini silebilmeyi ya da en azýndan hafifletebilmeyi baþarabilmiþtir. Ama diktatör Franco nun, yýllarca bu ülkenin canýna okuduðunu unutmak anlamýna gelmez bu. O Ýspanya, Franco döneminde berbat bir polis devleti iken, birçok gerçek aydýn, sanatçý, yazar ve demokrasiye inançlý Ýspanyol, ya ülkelerinden sürgüne gönderildiler, ya tutsak edildiler ya da öldürüldüler. Ama Samaranch (hem de bir Katalan olarak) asla o maðdurlardan biri olmadý. O, mavi gömleði ve faþist selamý ile her törene katýldý. Barcelona da faþist bir parlementer, faþist bir meclis üyesi, faþist bir spor bakaný ve faþist bir bölgesel meclis baþkaný oldu. 17 Temmuz 1936 tarihi, Samaranch için önemli bir tarihti. Franco dikta bayraðýný çektiðinde, o henüz 16 yaþýndaydý nýn ilk aylarýnda

9 2 Mayýs 2010 Pazar Pazar 9 Ýspanyollar, sol bir parti olan Halk Cephesi ni seçimle iktidara taþýmýþlardý. Ýspanya nýn zenginleri, askerleri ve muhafazakârlarý bu seçim sonucuna karþý çýktýlar, Halk Cephesi nin iktidarýný tanýmadýlar. Böylece Franco nun önüne hayli elveriþli bir iktidar yolu açýlmýþ oldu. Franco nun bu yolu, Samaranchlar ýn evinin önünden de geçti. Her ne kadar Katalonya, seçilmiþ Halk Cephesi ne sadakatini sürdürüyorsa da, genç Samaranch ýn bir faþist örgüte üye olmasý gecikmedi. Ýspanya nýn ünlü yazarlarýndan Juan Larch, Samaranch ýn askerlik arkadaþýydý ve sonradan Samaranch hakkýnda þöyle demiþti: Daha ilk günden diðer askerlerden çok uzaktý. Taktiði yüzbaþýya ve diðer subaylara yakýn olmaktý. Garip bir þey, yanýnda tütün ve çikolata bulunurdu ve yüzbaþýnýn sigarasý tükendiðinde hemen çýkartýp verirdi. (...) Bütün yaþamý boyunca yaptýðý budur: Daha büyük bir þey elde etmek için birilerine bir þey sunmak. Franco rejimi bitince, Samaranch ýn siyaset dünyasýndaki iþi de bitmiþti. Kendisine siyasetin devamýný saðlayacak tek alan, spordu artýk. Vyv Simson ve Andew Jennings, Olimpiyatlar Sahtekârlýk ve Mafya kitabýnda (Milliyet Yay. 1994) bu Samaranch hakkýnda þunlarý söylüyorlar: Samaranch, çeliþir görünen iki felsefeyi [spor ve faþizm] nasýl benimseyebilmiþtir? Elli yaþlarýn ortalarýna kadar savunduðu faþist dünya görüþü, her tür ayrýmcýlýðý ve politikayý spordan uzak tutmayý vaad eden Olimpiyat yasasýyla nasýl baðdaþabilmektedir?(...)uluslararasý Olimpiyat Komitesi Baþkan Yardýmcýsý olduktan sonra bile, Olimpik idealinin koruyucusu olarak dünyayý dolaþýrken bile, Ýspanya da siyasi toplantýlarda, sað kolunu faþist selamýyla kaldýrmaya devam etmiþtir.(...) Avrupa nýn 20. yüzyýl tarihindeki diktatörlük döneminin tüm eski faþistleri utanç içinde ortadan kaybolurken, o diktatörlerin cirit attýðý dönemden, bir tek Samaranch kalmýþtýr. Bu iki yazara Samaranch ýn yanýtý þu olmalý: Bu varlýðý sürdürmenin tek yolu vardýr: Her duruma ayak uydurmak ve her kalýba girebilmek. Yani ustaca oynanmýþ bir barýþ güvercini rolü. Bu arada ilginçtir ki, Olimpiyat Komitesi nin yayýnlarýnda veya baþka bir yerde, Samaranch ýn bu yaþamý hakkýnda yazýlmýþ tek söz bulmak bile çok zordur. Fakat Simson ve Jenings e bakacak olursak, onun öyküsü, tam bir kendini yeniden yaratan insan öyküsüdür; tam bir bin bir surat öyküsü... Barcelona Olimpiyatlarý nýn açýlýþ töreni, Barcelona kentindeki Miro akþamý nýn nefis görüntülerine sahne oluyordu. Montjuic Stadyumu nun tribünlerinde 70 bin seyirci vardý ve tüm sporcular sahada çoktan yerlerini almýþlardý. Elinde meþalesiyle olimpiyat koþucusu maraton kapýsýndan içeri doðru savrulduðunda, hem stadyumdakiler hem de televizyonun baþýndaki dünya, bir barýþ gecesine tanýk olduklarýný düþünmüþlerdi. Barýþ gecesi hissi (bir anlýk bile olsa), dünya için bir önem taþýyordu. Ama Uluslararasý Olimpiyat Komitesi Baþkaný Samaranch için bu duygu çok daha önemliydi. Bu gece onun açýsýndan, kendi kenti ile bir barýþma ayininin baþlangýcýný müjdeliyordu. Orada bulunan Simson ile Jennings bile, bu ayinden etkilenmiþlerdi. Ýkisinin de sahnenin ihtiþâmý karþýsýnda ansýzýn her þeyi unutup, þunlarý dile getirdiklerine tanýk oluyoruz: Düþmanlýk sona erdi. Barcelona dan hemþehrilerinin hakaretleri arasýnda ayrýlan Samaranch, þimdi olimpiyatlarý yurduna getiren insan olarak alkýþlanýyor. Ýþte orada; kürsüde þimdi. Dünya sporunun lideri.(...) Belki de Barcelona nýn bu büyük gününde biraz daha cömert olmalýyýz. Belki de Samaranch a bu þaþýrtýcý baþarýsý için saygý duymamýz gerekir. Fakat Simson ile Jennings in üzerlerindeki büyünün etkisi fazla uzun sürmeyecek ve gözlerini gerçek dünya ya yeniden açtýklarýnda, bu kez de þöyle diyeceklerdi: Bukalemun, derisini son kez deðiþtirdi./...samaranch ýn sað koluna dikkat edin, hareket mi ediyor, yoksa titriyor mu, ya da içten gelen bir güçle omuzundan kýrkbeþ derecelik bir açý yapacak kadar kalkmak için kendi kendine canlanýyor mu? Samaranch ýn sað kolunun belleði, kara kutu sunda bir Nazi selâmý ný taþýyordu. Çünkü o kol, kendisine hükmeden koyu Franco cu bir kafanýn emrinde kýrk yýl boyunca (bir asa gibi) inip kalkmýþtý. Samaranch, çevresindekilere sunduklarýyla bir þeyler deðil; çok þeyler elde etmiþti (tam yerinde ve zamanýnda, kime ne sunulacaðýný da iyi biliyordu). Ýki yüz bin muhalifin öldürüldüðü ve yüz binlerce kiþinin yurdundan sürüldüðü iç savaþ sýrasýnda, Katalonya ve Barcelona halký, Franco ya en sert direniþi göstermiþlerdi ve Samaranch o sýrada orada deðil, faþistlerin yanýndaydý. Ne var ki; savaþ sonrasýnda Franco nun intikam mahkemeleri ve intikam idamlarý süresince (ki en az beþ yüz kiþi idam edilmiþti) hep Barcelona da görülüyordu: Genç tekstil sanayicisi, gece kulüplerinin yakýþýklý zengini... Ýþte o beþ yüz kiþinin idam edildiði kýþla, þimdi Samaranch ýn sað kolunu kaldýrýp da, Barcelonalýlar ý ve olimpiyat barýþý ný yaþamak için Montjuic Stadyumu na gelen binlerce dünya vatandaþýný selâmladýðý yerin birkaç adým uzaðýndaydý yalnýzca. Ve acaba, yýllardýr olimpiyatlarýn bir numaralý ismi olmuþ Samaranch ýn kolu tam þu anda nereye kalkýyordu? Belki de yine Samaranch ýn asker arkadaþý, yazar Llarch dan yapacaðýmýz þu alýntý, bu yazýnýn özeti gibi olacak; þöyle demiþti Llarch: Samaranch þimdi yaþasýn Katalonya! diye baðýrýp herkesten çok demokratik görünmeye çalýþýyorsa da, biz onun bütün yaþamý süresince Franco cu olduðunu biliyoruz. HAYAL/ET - Abdi Çavuþ'tan Karabuba'ya kimseler kalmadý Omuzlarým çürüdü düþlerime çarpmaktan Bir el kondu sýrtýma, döndüm 'Korkma benim' dedi isyan - Barikatý duvardan duvara kurduk: Bir araba iskeleti Pembe döþemeli eski bir koltuk 4 yað vareli Paslý bir buzluk Demirdöküm bir banyo Üstüste araba lastikleri Kamýþta baðlý kýzýl bir bayrak Burasý Kýzýl Kýbrýs Cumhuriyeti. Sokaðýn baþýna kurulacak makineli tüfek Bizi öldüremez Biz, Dozerlenen harnýpla, kurutulan pýnarla, sürgün eþekle, yaðmalanan daðla, boðulan denizle, zehirlenen kültürle, göç eden insanla, katil sermayeyle, çalýnan emekle, esir yurdumuzla öldük zaten. Ne niþancýnýzda suç arayýn Ne mermilerinizde Sokaðýn bu baþýndakilerin hiçbiri canlý deðil, Hepsi hayalet. Gördüklerinizin hepsi hayal Kýzýl bayraðýn yere düþmeyiþi bu yüzden. Barikatsýz da olurdu savunmamýz Ýkinci kez ölmez ki insan Fakat nasýl duyacaktýk suyu patlayan tarihin sancýsýný Doðuþunu doðanýn Doðuþunu yurdun Doðuþunu insanýn Zaferin yüzünü görmeden Kanlý göbek baðýný kesmeden Kepekli baþýný koklamadan, öpmeden Nasýl koyacaktýk Adýný kurtuluþun? Aydýn Adamoðlu

10 10 Pazar 2 Mayýs 2010 Pazar Ali Doðanbay ali@ultracrows.org UNUTKAN BÝR MAYIS ANILMASI 1 Mayýs 2010, 32 sene sonra Taksim Meydaný ndayýz... Oh be!.. Sýrtýný giy yalnýzlýðým. Üþütüyor gözleri sokaðýn baþýna gelince. Tütün öldüren beklemeler, ciðere nikotin býrakan hüzünler, akýl dýþý kayýtlara düþen özlemeler. Sen hiçbir sevdanýn yol boyunda ceketini vermedin bana. Doðru, istemedim ama beklediðime yazsaydýn sýcaklýðýný..olmadý. Kalýn camlý bir gözlükle bile bakýldýðýnda okunmuyor artýk bu sevda. Yitirildim. Anlatamam bunu. Ama sanki, bir þarkýnýn en güzel yerini kaybetmek ve bir þarkýyý nakarat yerinden unutmak gibi bir þey ardýn. Ardý sýran þarkýsýzlýk. O yüzden ancak ýslýkla söylenebilir artýk "seni sevebilirdim" cümlesi. Baþkasýnýn dudaðýna dudak yaptýðým için dudaðýmdan sana kalan kelimeleri ve birileri ýsýrdýðý için dudak altýný sebepsiz yere ya da gereksiz üst dudaðýmý alt dudaðýmla kapatýyorum. Ondan olsa gerek sigara yetiþtiremiyorum ciðerime. Hangi Mayýstý þimdi hatýrlamýyorum ama yapýþ yapýþ göðsüme takvimsiz bir Mayýs tý. Sýrýlsýklam üþüyorduk ve sebebi nerden neden tenimize, terliyorduk. Oysa ter israfýna karþi seviþmeliydik; seviþilebilir bir Mayýs tý. Duvarýn dibinde, iki yalnýz sokak kedisi gibi bekliyorduk. Neyi bekliyorduk onu da hatýrlamýyorum. Susuyordum susuyor kelimelerine.henüz filmi çekilmemiþti. Tüm yasal haklarý bizde olan nedamet dolu Mayýs sýkýntýsý içimizde. Türkçe'deki bütün soru eklerini kullanarak cevabý daha bugün bile verilmemiþ soru ekleri býraktýn yüreðime. Bazý aþklarýn cevabý yoktu.küçücüktü ellerimiz ve herhangi bir ayrýlýðý kaldýracak güçte deðildi. Aðladýn içimin baharlarýna. O Mayýs tan iz býrakan ve asla silinmeyecek, gün gelecek büyüyecek, büyüse de hayata hep geri zekalý kalacak, oracýkta kürtajla alýnmasý gereken bir çocuk býraktýn kalbimde. Þimdi yüzün çiksa karþima "pardon bu adrese nereden gidebiliyoruzlae da ayak üstü, yolun hürmetine cümleleþiriz ancak! Halbuki yüzün bir zamanlar (ki hangi zamanlar þimdi hatýrlamýyorum) her þeyin hürmetine yeterli bir "teþekkür ederim almayayým bende daha güzeli vardýlar..." Eðildi demiri gittikçe sonra yolculuklarýn tozunda. Zamanla toz koparan bir topraðýn rüzgarla alevlenmesiyle ve oradan geçmekte olan bir dumanýn madem toz var dur þu hengameye ben de katýlayým demesiyle gittin. Herhangi bir rüzgarýn sesinde, ya da dumanýn isinde görülmedin sonra. Kayýp kaldýn bilerek gizlendiðin yerde.gizlediðim. Ama toz duman ederek geçtiðin yerlerde þimdi toz duman kaldýn. Toz gözüme kaçmýþ, göremiyorum seni, duman yüreðimin rasgele bir yerindedir, ki senden evvel de hep bir kibrit görev baþindadýr! Loþ olmuþ, hem de hoþ olmuþ, neresi burasý? Bu resimlerdeki kadýnlar da kim? Hangisi kývýrcýk bir ikindiye taramýþtý saçlarýný? Dilinin ilk kývraklýðýný bir dudak arasýndan, asýl anayurdu saçlarýndan aþindýrarak almýþtýn. Burada dudaðým saçlarýna paralel uzanýr, ondandýr burasýnýn çok yaðmur almasý. Iþýðý yakabilir miyiz? Yok mu? Bu da Aðustos gülücüðü. Artýk nereye gitsek biz ölene kadar her Aðustos hep gülecektir, güleryüzlüdür. Mevsim güler mi deme, ben gördüm kapýnýn kolunda ince beli dolanarak masanýn kenarýna geldi ve ayak ayak üstüne atarak oturdu. Ama hep güldü. Ben onu masaldan çikmiþ bir peri sanýrdým o öperdi. Aðustos mevsimininn uyuzluðuna yakýþarak yavaþ yavaþ öperdi beni. Gidelim. En iyi misafirlik en kýsa olandýr. Düþtü yakamdan yaka paça, parça parça önce, sonra hýzla. Jilet kadar keskin bir kan revan cinayetiyle! Ýçiim kalktý!ýçimi sana anlatamam. Çünkü seni anlatamam. Fakat düþtün bir kere! Þimdi kardeþ bir deyim bulmak isterim yanýna sýkýlmayasýn diye. Böyle iþte, bir kere sevmiþ olduðunun (belki de baþka hakkýn yoktur "sorun kitapçýðýnda" kazanýrsýn da hani okulu sonra gitmezsin.) sevmeye bu kere bir daha maksadý kalmamýþtýr...

11 2 Mayýs 2010 Pazar Pazar pazar KritiK... AMERÝKAN HAYAT TARZININ YÜKSEKLÝÐÝ VE ALÇAKLIÐI BÝRARADA: Ýkinci Dünya Savaþý nýn en önemli fotoðrafçýlarýndan olan Margaret Bourke- White, Sovyetler Birliði ne giriþine izin verilen tek fotoðrafçýydý ayný zamanda. Brouke un çektiði Stalin fotoðrafý, Sovyet liderinin gülümseyen tek fotoðrafý olarak belleklere kazýndý. Mahatma Gandi nin çýkrýk baþýndaki fotoðrafý da Brouke tarafýndan çekildi. Bu fotoðraf 1937 yýlýnda ABD nin Kentucky eyaletinde çekildi. Duvardaki reklam panosunda WORLD S HIGHEST STANDARD OF LIVING ve altýnda yer alan There s no way like the American way yazýsýyla ekmek kuyruðundaki insanlar birleþince, hele bir de onlarýn siyah olduklarý düþünülürse, hakkaten Amerikan hayat tarzýnýn yüksekliði de, alçaklýðý da çýkýyor ortaya. (ç)alýntý : Çok sevgili ve deðerli Baskýn Hocam. Ben 18 yýldýr Almanya'da yaþayan 46 yaþýnda, Ankaralý, evli, 2 çocuklu bir Ermeni'yim. Eþim Alevi-Türk. Yaþam dolu minicik yavrularýn asker gibi üniformalara sokulduðu mektebin ilk sýnýfýnda 'öteki' olarak ilk façalarýmý aldým. Tatlý bir kýz bir gün þaþkýnlýkla: 'Sen Ermeniymiþsin' dediðinde çocuksu bir tepki verdim ona: 'Sensin Ermeni.' Mahallemizde komþu çocuklarýyla oynarken en ufak bir sürtüþmede ana ya da babalarýnýn çýkýp: 'Seni gavurun dölü' ya da 'Burasý Ermenistan deðil!' diye ünlemeleri hiç kulaðýmdan gitmedi. Büyüdükçe, bu horlanma ve aþaðýlanma artarak sürdü. Ortaokulda din dersine girmek istemediðim için hoca: 'Defol pis Yahudi' diye tekmeyle çýkardý beni sýnýftan. Dýþarýda aðladým. Kayserili babam ve Amasyalý anam adlarýný açýkça söylemekten korktuklarýndan, benimkini hem Türkçe Kitab-ý Mukaddes'ten hem de Türkçe'ye kamufle ederek 'Erden' koymuþlar. Ne var ki, ileri yaþýna ve emekliliðine raðmen çalýþmaya devam eden babamýn vergi iþlerini takip için gittiðim dairede yüksek sesle: 'Abraham' diye çaðrýlmasý beni ezerdi. Keçiören Lisesi son sýnýfta okul müdürü ve de tarih hocamýz... Bey'in baþparmaðýný sallayarak: 'Çocuklar, ennn büyük düþmanýnýz Ermenilerdir! Bunu unutmayýn!' sözleri hiç aklýmdan çýkmadý. Dahasý da var. Ege Üniversitesi Ýngiliz Filolojisinde okurken (ahh ne severdim Bornova'yý...) inanmasý güç Abraham oðlu Heranuþ'tan olma Erden'den Baskýn Oran'a mektup: 'Mektebin ilk sýnýfýnda bir kýz 'Sen Ermeniymiþsin' dediðinde, tepki verdim: 'Sensin Ermeni.' ama bir hocamýz pervasýzca þöyle deyivermez mi: 'Biz Erzurum'da birisine hakaret etmek istersek Ermeni derdik!' Haydaa! Buyur buradan yak. Böyle densizler biriki tane olsaydý uðraþýrdýk belki Baskýn Hocam. Ancak maalesef her köþeyi tutmuþlardý. Yýllar sonra, þimdi uzaktan baktýðýmda memlekette fazla bir þey deðiþmediðini esefle gözlemliyorum.(...) Okuldan sonra Financial Times'da, The Independent'da çalýþma olanaðý buldum. Ama kendi öz yurdumda dýþlanmaktan, yabancý muamelesi görmekten yorulmuþ, yýpranmýþtým artýk. Deðerli ozan Ruhi Su'nun meþhur 'uzakçýl'ý gibi umarsýzca uzaklardaydý gözüm ve gönlüm. Ya babam gibi her þeyi sineye çekecektim ya da çekip gidecektim. Dýþiþlerinin haftalýk olaðan basýn toplantýsýna akreditasyon çýkaran memur, babamýn adýný görünce bana: 'Tabiiyetiniz ne?' diye sordu. Konferansýn sonunda aracýma döndüðümde aracýn aranmýþ olduðunu gördüm. Daha bunun gibi çok örnekler anlatabilirim size. Ancak, bardaðý taþýran son damla 1991 yýlýnda komþu apartmanda bir sol örgütün hücre evine yapýlan baskýn sýrasýnda, bir sivil aynasýzýn densizce ve haddini aþarak benim 'nerden geldiðimi' sorgulamasý ve 'Ýþte þu gördüðünüz evde doðdum' yanýtým üzerine terbiyesizce: 'Baban-deden nerden gelmiþ ulannn?' diye çýkýþmasý oldu. Serde erkeklik vardý, sert bir tonla þöyle dedim ona mahalle bakkalýnýn þaþkýn bakýþlarý arasýnda: 'Siz geldiðinizde biz buradaydýk'... O an kesin kararýmý vermiþtim: 'Ben bu ülkede durmam' Ýyi mi ettik, bilemem ama þuna inanmanýzý isterim ki ben ve benim gibi 'gavur ellerinde' köksüz, ruhsuz yaþamaya mahkum edilen 'Ermeni Türklerin hiçbiri mutlu olamaz! Bizim kalbimiz ve aklýmýz illa ki Anadolu'dadýr. Erden Kasapbiçer Abraham oðlu, Heranuþ'tan olma, 1963 Ankara doðumlu... pazar KritiK...

12 hayat mecmuasý'ndan çýkma üç fotoðraf bilirim dede evinde. üç acýklý mektup, daraðacýnda üç yeþil elma... tarihin halt ettiði bu yerde çocuklarýn anýlarýna alýcý yok. karanfildir þiirimin dilinde babam, haberi yok! mayýs baþlarýnda dost evlerine taþýnan çingene çiçekleri, bilemezsiniz, anýlarýný anlatýrken kasýlýrlar ya, yalandýr! binbir sevdanýn çemberinden geçmiþ anneotellerden doðma yerçekimli karanfiller ah! sardunya küstü, karanfil yandý, sahte duruyor þarkýlarda hüzzam. ey tarih, ne duruyorsun sen de yan! bak! hep devrim adýný vermiþler mayýs doðumlu bebeklere. bilmiyorlar, sapýna kadar karanfil sevdalar gerek bize... Faize Özdemirciler Pazar Sahibi: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Editör: FAÝZE ÖZDEMÝRCÝLER Dizilip Basýldýðý Yer: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Tesisleri Görsel Tasarým: Erdem Yorgunoðlu Web sayfasý:

13