ERNST & YOUNG KASIM/NOVEMBER YILI BÜTÇES TBMM NE SUNULDU... Mehmet KORKUSUZ. EKONOM DE YEN DÖNEM: YTL Nagihan fiengül

Transkript

1 ERNST & YOUNG KASIM/NOVEMBER Ernst & Young All Rights Reserved. Ernst & Young is a registered trademark. stanbul Merkez Ofis Büyükdere Caddesi Beytem Plaza fiiflli stanbul Tel : (pbx) Fax : istanbul.office@tr.ey.com Ankara Ofis Reflit Galip Cad. No:53 D:3-4 Gaziosmanpafla Ankara Tel : Fax : ankara.office@tr.ey.com zmir Ofis Akdeniz Mah. Halit Ziya Bulvar No:74 K:2 Yap Kredi Sigorta fl Merkezi Alsancak zmir Tel : Fax : izmir.office@tr.ey.com Bursa Ofis Kükürtlü Cad. Tan fl Merk. No:67 B Blok D: Bursa Tel : Fax : bursa.office@tr.ey.com 2005 YILI BÜTÇES TBMM NE SUNULDU... Mehmet KORKUSUZ EKONOM DE YEN DÖNEM: YTL Nagihan fiengül GEL R VERG S MÜKELLEFLER N N YILLIK BEYANNAME ÜZER NDEN YAPAB LECEKLER ND R MLERLE LG L OLARAK, GEÇT M Z K YIL Ç NDE ÇEfi TL KANUNLARLA YAPILAN DÜZENLEMELER Derya YALIM Dünyadan Vergi Haberleri Do a M RZA English Translation Hukuk Dünyas ndan... REKABET HUKUKUNDA YIKICI F YAT KAVRAMI Av. Eda Berat DEN Z Resmi Gazete den... Derya YALIM Sirküler ndeks Vergi Hakk nda Concerning Tax

2 VERG DE GÜNDEM 2005 YILI BÜTÇES TBMM NE SUNULDU... Mehmet KORKUSUZ Geçti imiz Ekim ay ortalar nda, gazetelerde, 2005 y l bütçesiyle ilgili haberler ile Türkiye nin OECD ülkeleri aras nda en müsrif ülke oldu una iliflkin haberler üst üste geldi. sraf Önleme Vakf Baflkan taraf ndan yap lan aç klamalara göre, Türkiye, 2003 y l itibariyle, (30) OECD ülkesinin hem en fakiri ve hem de en müsrifi durumunda. sraf n parasal büyüklü ü, 2003 y l itibar yla 65 Katrilyon lira. Bu tespitten hareketle ve milli gelirin önemli bir bölümünün kamu taraf ndan kullan ld dikkate al narak, Hükümetlere düflenin, ülkede yeni kaynak yaratman n yan s ra en az onun kadar önemli olan, mevcut kaynaklar yerinde ve verimli kullanmak oldu unu söylemek mümkün. Bu noktada, Hükümete kaynaklar sa lama ve bunlar kamu hizmetlerinin finansman nda kullanma konusunda yetki ve izin veren Devlet bütçeleri büyük öneme sahip bulunuyor. Genel olarak, bütçeler, kaynaklar n ihtiyaçlar aras nda, en yüksek fayday sa layacak biçimde da t lmas n n bir arac. Devlet bütçelerinde de gerçeklefltirilmesi istenilen amaçlardan biri bu. Ancak, Devlet bütçeleri, kifli, aile ya da kurum bütçelerinden farkl olarak, Hükümetlere, kamu gelirlerini toplama ve bunlar kamu hizmetlerinin finansman nda kullanma konusunda yetki ve izin veriyor. Devlet bütçelerini di er bütçelerden ay ran en temel özellik te bu. Haz rlad bütçe tasar s parlamentoda onaylanan bir Hükümet, o y l içinde kamu gelirlerini toplama ve bunlar yine bütçede gösterilen kamu hizmetlerinin finansman nda kullanma hak ve yetkisini kazan yor. Bunun yan s ra, Devlet bütçeleri, ekonomideki kaynaklar n önemli bir k sm n n kamu taraf ndan kullan lmas na yol aç yor olmas dolay - s yla milli ekonomi üzerinde; gelirlerin toplanmas ve bunlar n kamu hizmetleri için harcanmas aflamalar nda gelir da l m na do rudan etkileri dolay s yla da sosyal hayat m zda önemli etkilere sahip. Bu özellikleri sebebiyle, Devlet bütçeleri, modern maliye teorisinde, kamu gelirleri ile harcamalar n n bir arada gösterildi i metin olman n ötesinde, maliye politikas n n etkili bir arac olarak kabul ediliyor. Ancak, toplumsal hayat m z bak m ndan bu kadar önemli olmas na ra men, bütçelere olan ilgi, yap lan haberlere bak l rsa memur maafllar na yap lacak zam oranlar ile s n rl. Her y l oldu u gibi bu y l da 17/Ekim tarihinde Hükümet taraf ndan TBMM ne sunulan 2005 y l bütçesi ile ilgili olarak, birkaç küçük istisnas d fl nda toplumdan veya onu temsil eden kurulufllardan ciddi say labilecek bir görüfl ortaya at lmad. Oysa, an lan bütçe ile 150 Katrilyon liray aflan bir kayna n (milli gelirin 1/3 ü) kamu taraf ndan kullan lmas öngörülüyor. Bunda, bütçedeki harcama kalemleri (faiz giderleri, personel giderleri, sosyal güvenlik kurumlar na yap lan aktarmalar vb.) üzerinde tasarruf yap labilmesinin imkans zl bir gerekçe olarak ileri sürülebilir. Bunun da ilgisizlikte flüphesiz ki bir pay vard r ancak bize göre ilgisizli in as l sebebi, toplumun fertlerinde, bütçe yoluyla harcanan kaynaklar n sahipli i duygusunun yarat lamamas. Verginin tabana yay lamamas n n ve vergiye tabi gelirlerin tam olarak kavranamam fl olmas n n bunda büyük etkisi var. Oysa, bütçeler yoluyla kullan lan kaynaklar n sahipleri, toplumun fertleri. Yaz m z n bafllang c nda, ciddi bir kurulufl taraf ndan israf edildi inin aç kland n belirtti imiz kaynaklar da onlar n sahip olduklar ve kamuya vergi ve benzeri yükümlülükler olarak aktar lan kaynaklar. Kaynaklar n yerinde ve verimli kullan lmas n n ya da baflka bir ifade ile israf n önlenmesinin yegane yolu da harcamalar n denetimi. Evet bugün bütçe harcamalar üzerinde, hem bütçenin haz rl aflamas nda, hem görüflülmesi aflamas nda ve hem de uygulanmas aflamas nda ayr ayr denetimler söz konusu ancak bu denetimlerin israf n önlenmesi için yeterli olamad da, bugün geldi imiz noktada, israf edilen kaynaklar n büyüklü üne bak l rsa, çok aç k. Kamu kaynaklar n n israf edilmesi ve kötüye kullan lmas n n önlenmesi için bizce bu konuda bir fleye daha ihtiyaç bulunuyor. O da bu kaynaklar n kullan m üzerinde toplumsal denetim ya da kamuoyu denetimi. Esasen söz konusu kamuoyu denetimi, kaynaklar verimli kullanma arzusunda olan Hükümetlerin de önemli bir deste i kabul edilebilir. Çünkü, her dönemde kamu kaynaklar n kiflisel veya grup ç karlar için kullanmak isteyecek kifliler bulunacakt r. Hükümetlerin bunlarla mücadelede önemli bir deste i kamuoyunun kamu kaynaklar n n kullan m üzerindeki hassasiyeti olacakt r. Belirtmeliyiz ki, gerek bugüne kadar kabul edilen çeflitli kanunlardan (Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Kamu Yönetiminin Temel lkeleri ve Yeniden Yap land r lmas Hakk nda Kanun, Bilgi Edinme Kanunu vb.) ve gerekse 2

3 Hükümet yetkilileri taraf ndan yap lan aç klamalardan, Hükümetin kaynaklar n israf n önleme ve kamu harcamalar üzerinde kamuoyu denetimini gerçeklefltirme konusunda bir iradeye sahip oldu unu aç k biçimde görüyoruz y l bütçesinin uygulamas ile ilgili aç klamalar da, bu iradenin uygulamaya yans d n gösteriyor. Örne in, 2004 y l n n tamam için öngörülen harcama toplam 150 Katrilyon lira olmas na ra men, y l n ilk (9) ay sonu itibar yla gerçekleflen harcama tutar, 101 Katrilyon lira. Öte yandan, y l n tamam için öngörülen bütçe aç 45 Katrilyon lira olmas na ra men, yine ilk dokuz ayl k dönemde ortaya ç kan bütçe aç 21 Katrilyon lira. (Maliye Bakanl, Kamu Hesaplar Bülteni) Harcama disiplinin y l n geri kalan k sm nda da sürdürülmesi durumunda, hem harcamalarda ve hem de bütçe aç nda öngörülen tutarlar n alt nda kal nacak. Haz rl klar na geçti imiz Haziran ay nda Baflbakanl k taraf ndan yay mlanan Bütçe Ça r s ile bafllanan ve Yüksek Planlama Kurulu nun makroekonomik büyüklükleri ve ödenek teklif tavanlar n belirledi i çerçeve karar do rultusunda haz rlanan 2005 y l bütçe kanunu tasar s, belirlenecek takvime göre önce Plan ve Bütçe Komisyonunda daha sonra da genel kurulda görüflülecek. Kanun olarak kabul edilen tasar, Cumhurbaflkan nca onaylanmas n n ard ndan Resmi Gazete de yay mlanmas n müteakip, 2005 y l bafl nda yürürlü e girecek. Mali disiplinin sürdürülmesi, borçlar n sürdürülebilirli ini sa layacak faiz d fl fazla verilmesi, Türkiye nin Avrupa Birli i ne üyeli i yönünde ortaya koydu u politikalar n hayata geçirilmesi yönünde devam eden çal flmalar n h zland r larak zaman nda sonuçland r lmas, bafllat lm fl bulunan yap sal reformlar kararl l kla gerçeklefltirilmesi gibi öncelikli hedeflere sahip bulunan 2005 y l bütçesi ile ilgili baz temel büyüklükler, afla daki tabloda, 2004 y l tahmini sonuçlar ile birlikte gösteriliyor. Gelir/gider kalemleri Y l sonu itibar yla tahsili veya harcanmas bugünden tahmin edilen tutarlar (2004, Katrilyon Lira) Tahsili veya harcanmas öngörülen tutarlar (2005, Katrilyon Lira) De iflim (%) Aç klama Bütçe giderleri toplam Bütçe giderlerinin GSMH içindeki pay Faiz giderlerinin bütçe giderleri içindeki pay Faiz giderlerinin GSMH ya oran 142,6 155,4 8,9 Bütçe giderlerinin 32,4 Katrilyon liras personel giderleri, 22 Katrilyon liras sosyal güvenlik kurumlar na yap lacak aktarmalar, 56,4 Katrilyon liras faiz ödemeleri ve 10,1 Katrilyon liras da yat r m harcamalar için ayr lm flt r. % 33,63 % 32,33 39,0 36,2 13,8 11,7 Faiz giderlerinin GSMH ya oran Sosyal güvenlik kurulufllar na yap lan aktarmalar 13,8 11,7 18,9 22 Üç sosyal güvenlik kuruluflunun bütçe üzerindeki yükleri sürekli art yor. Örne in, 2005 y l için bu art fl, SSK nda % 3,4 ; Emekli Sand nda % 14,1 ve Ba -Kur da % 24,5 olacak. 3

4 VERG DE GÜNDEM Gelir/gider kalemleri Y l sonu itibar yla tahsili veya harcanmas bugünden tahmin edilen tutarlar (2004, Katrilyon Lira) Tahsili veya harcanmas öngörülen tutarlar (2005, Katrilyon Lira) De iflim (%) Aç klama Bütçe gelirleri toplam 108,6 126,3 16,2 Vergi gelirleri 100,4 118,9 18,4 Vergi gelirlerinin 75 Katrilyon liral k k sm mal ve hizmetler üzerinden al nan vergilerden (KDV ve ÖTV), 30 Katrilyon liral k k sm kazanç üzerinden al nan vergilerden (Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi) oluflmaktad r. Bu tutarlar, 2004 y l na göre, KDV nde % 19,6; ÖTV nde % 29,1; GV nde % 26,5 ve KV nde % 5,8 oran nda bir art fl ifade etmektedir. Vergi d fl gelirler 18,6 19,9 6,9 Vergi gelirlerinin faiz giderlerini karfl lama oran % 58,3 % 47,4 Bu oran, 2001 y l nda % 103,3, 2002 y l nda % 87 olarak gerçekleflmifltir. Bütçe aç 33,9 29,1-36,6 Bütçe aç /GSMH % 8 % 6 Bütçe aç /Bütçe giderleri % 30,5 % 18,7 Faiz D fl fazla (% 6,5) 21,2 24,0 GSMH (TL) 424,1 480,9 13,4 GSMH (USD) 293,3 milyar USD 298,9 milyar USD % 1,9 Büyüme % 10 % 5 Vergi yükü % 23,69 % 24,73 Vergi yükünün % 18,2 lik k sm dolayl vergilerden, kalan % 6,5 lik k sm ise dolays z vergilerden kaynaklan yor. hracat 62 milyar USD 71 milyar USD % 14,5 thalat 95,5 milyar USD 104,0 milyar USD GSMH Deflatörü 8,1 8 TÜFE 10 8 TEFE 13,5 8 4

5 EKONOM DE YEN DÖNEM: YTL I. Girifl Nagihan fiengül Bilindi i gibi, ülkemizde 1970 lerde bafllayan yüksek enflasyonist ortam, baz ekonomik de erlerin milyarlarla, trilyonlarla ve hatta katrilyonlarla ifade edilmesine neden olmufltur. Bu süreçte ekonominin nakit ihtiyac 1981 y l ndan bu yana ortalama her 2 y lda bir defa tedavüle ç kar lan üst de erde yeni banknotlarla karfl lanm fl olup, afla da yer verilen TABLO I den de görülece i üzere, bugün dünyadaki en büyük kupürlü banknot ( ) sadece ülkemizde kullan lmaktad r. Söz konusu durum param z n uluslararas platformlardaki itibar n da olumsuz etkilemektedir. Di er taraftan, bol s f rl rakamlar baflta kasa ifllemlerinde olmak üzere, muhasebe ve istatistik kay tlar nda, bilgi ifllem programlar nda ve ödeme sistemlerinde, fiyat etiketlemelerinden, benzin pompalar ve taksimetrelere kadar günlük hayat n birçok alan nda da sorunlar yaratmaktad r. TABLO I Dünya Genelinde Tedavülde Bulunan En Büyük Banknot Kupürleri (*) Ülke Kupür USD De eri Endonezya Kamboçya ,1 Lübnan Mozambik ,2 Paraguay , Romanya Türkiye Vietnam ,4 Kaynak: MRI Bankers Guide to Foreign Currency, (*) tarihi itibariyle Bugüne kadar dünya genelinde toplam 49 ülkede paradan s f r atma operasyonu gerçeklefltirilmifltir. Di er ülkelerdeki uygulamalarda bu operasyonun genellikle bir ekonomik istikrar program ile gündeme geldi i ve farkl enflasyon oranlar nda s f r at ld gözlenmektedir. stikrar program baflar ile sonuçlanan ülkelerden srail de, programa baflland ktan k sa bir süre sonra para reformu gerçeklefltirilmifltir. Polonya, Bolivya ve Bulgaristan da ise istikrar program n n enflasyon üzerindeki olumlu etkileri ortaya ç kt ktan sonra para reformu gerçeklefltirilmifltir. Bugün daha ziyade tercih edilen yöntem de budur. Türkiye de ise, son birkaç y lda enflasyon oran nda meydana gelen düflüfller, ekonomik istikrar n sa lanmas için at lan önemli ad mlar ve gelece e iliflkin ekonomik alandaki olumlu beklentiler sebebiyle 31 Ocak 2004 tarihli Resmi Gazete de yay mlanan 5083 Say l Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakk nda Kanun ile para birimimiz tarihinden itibaren Yeni Türk Liras ve Yeni Kurufl olarak belirlenmifltir Say l Kanunun yan s ra Yeni Türk Liras uygulamas na iliflkin yap lan di er düzenlemeler ise flu flekildedir: tarih ve say l Resmi Gazetede yay mlanan 13 Seri No lu Muhasebe Sistemi Genel Tebli i, ve say l Resmi Gazetede yay mlanan 21 Seri No lu Muhasebat Genel Müdürlü ü Genel Tebli i, tarih say l Resmi Gazetede yay mlanan 60 Seri No lu Katma De er Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazlar Kullanmalar Mecburiyeti Hakk nda Kanunla lgili Tebli, tarih ve say l Resmi Gazetede yay mlanan Yeni Türk Liras na Geçifl Nedeniyle Madeni Ufakl k Paralar n Tedavülden Kald r lmas na Dair Tebli, Yukar da yer verilen düzenlemeler kapsam nda muhasebe ve vergisel yönleriyle Yeni Türk Liras na geçifl bu yaz m z n konusunu oluflturmaktad r. II. Uygulamaya liflkin Düzenlemeler 5083 Say l Kanun ile Türkiye Cumhuriyetinin yeni para birimi Yeni Türk Liras (YTL) ve alt birimi Yeni Kurufl (YKr) olarak belirlenmifl, 1 YTL 100 YKr a eflitlenmifltir. Türk Liras de erler Yeni Türk Liras na dönüfltürülürken ise, bir milyon Türk Liras ( TL) eflittir bir Yeni Türk Liras de iflim oran esas al nm flt r. Halen tedavülde bulunan Türk Liras banknotlar ve madeni paralar tarihleri aras nda Yeni Türk Liras banknotlar ve yeni tedavüle ç kar lacak madeni paralar ile birlikte tedavül edecektir. Banknotlar n birlikte tedavülü ve de ifltirilmesine iliflkin esaslar TC. Merkez Bankas nca, madeni paralar n birlikte tedavülü ve de ifltirilmesine iliflkin esaslar ise Hazine Müsteflarl nca belirlenecektir. Halen kulland m z Türk Liras banknot ve madeni paralar 2005 y l n n sonuna kadar tedavülde kalacakt r y l nda 1 y l boyunca hem Türk Liras hem de Yeni Türk Liras banknot ve madeni paralar birlikte tedavül edecek, Türk Liras banknot ve madeni paralar 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren tedavülden kald r - lacakt r. Türk Liras banknotlar 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren 10 y l boyunca (zaman afl m süresince) Merkez Bankas, Merkez Bankas fiubesi bulunmayan yerlerde T.C. Ziraat Bankas taraf ndan de ifltirilecektir. Hazine Müsteflarl taraf ndan yap lan düzenleme ile halen tedavülde bulunan , ve TL lik madeni paralar tarihinden itibaren tedavülden kald r lacak olup, tarihinden tarihine kadar bu paralar sadece Mal Sand klar ile TC. Ziraat Bankas ve TC. Merkez Bankas flubelerinde kabul edilecek ve de ifltirilecektir tarihinden itibaren tedavülde olacak olan YTL para birimleri; - YTL banknotlar: 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 YTL, - Madeni paralar: 1, 5, 10, 25, 50 Yeni Kurufl ve 1 Yeni Lira dan oluflacakt r. Yeni Türk Liras cinsinden yap lan ifllemlerde yar m Yeni Kuruflun üzerindeki de erler 1 Yeni Kurufla tamamlan r; yar m Yeni Kuruflun alt ndaki de erler ise dikkate al nmayacakt r. Kanunun 3 üncü maddesinde, Kanun- 5

6 VERG DE GÜNDEM larda ve di er mevzuatta, idari ifllemlerde, yarg kararlar nda, her türlü hukuki muamelelerde, k ymetli evrak ve hukuki sonuç do uran di er belgeler ile ödeme ve de iflim araçlar nda Türk Liras na yap lan at flar, Kanunda belirtilen de iflim oran nda Yeni Türk Liras na yap lm fl say l r ifadesine yer verilmifltir. Di er bir deyiflle; tarihinden önce TL cinsinden düzenlenmifl olan her türlü k ymetli evraklar, sözleflmeler ve her türlü hukuki muamelelerde yer alan TL de erler Kanunda belirtilen de iflim oran üzerinden YTL na çevrilerek geçerlili ini koruyacakt r. Ancak taraflar n, söz konusu evraklar 31 Aral k 2005 tarihine kadar (bu tarih dahil) Yeni Türk Liras na göre yeniden düzenlemeleri halinde, bu muamele ve düzenlenecek belgeler her türlü vergi, resim, harç ve di er yükümlülüklerden muaf olacakt r. III. Muhasebe Sistemi le lgili Düzenlemeler tarihi sonuna kadar dönem sonu ifllemleri dahil tüm muhasebe kay tlar Türk Liras üzerinden yap lacak ve mali tablolar Türk Liras üzerinden düzenlenecektir tarihli bilanço tutarlar Kanunda belirtilen de iflim oran esasa al narak tarihi itibariyle Yeni Türk Liras na dönüfltürülecek ve dönüfltürülen bu tutarlar aç l fl kay tlar olarak muhasebelefltirilecektir tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ve muhasebe kay tlar sadece YTL ve YKr üzerinden olacakt r. En küçük para birimi 1 YKr oldu u ve YTL cinsinden yap lan ifllemlerin sonuçlar nda ve ödeme aflamalar nda yar m YKr ve üzerindeki de erler 1 YKr a tamamlanaca için en küçük muhasebe ve fatura de eri de 1 YKr olacakt r y l boyunca Türk Liras ve Yeni Türk Liras n n birlikte kullan lacak olmas ve 2005 takvim y l nda bütün mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listelerinin Türk Liras ve Yeni Türk Liras para birimleri üzerinden ayr ayr gösterilmesi belge düzenleme ve muhasebe kay tlar nda YTL nin esas al nmas n etkilemeyecektir. Önceki dönemlere iliflkin olmakla birlikte tarihinden sonra düzenlenecek faturalar, verilecek beyannameler ve bildirimlerin de Yeni Türk Liras na dönüfltürülmesi ve YTL üzerinden düzenlenmesi ve hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir. Yaln zca, ücretlilere yap lacak özel gider indiriminde farkl bir uygulama benimsenmifl olup, bu konuya yaz m z n ileriki bölümlerinde detayl yer verilmifltir. Maliye Bakanl nca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de tarihinde normal vergilendirme dönemine sahip di er mükellefler gibi ifllem yapacaklard r. Ancak, bu mükellefler tarihi itibariyle geçici mizan ç kartacaklar, mizanda yer alan hesaplar di er mükelleflerin tabi oldu u esaslar çerçevesinde YTL para birimine dönüfltürecekler ve bu tutarlar aç l fl maddesi olarak muhasebelefltireceklerdir tarihli bilançonun YTL para birimine dönüfltürülmesi esnas nda hesaplardaki toplam TL tutarlar n YTL na dönüflümünde bulunacak toplam tutar ile alt hesaplar n daha sonra ayr ayr dönüflümü halinde bulunacak tutarlar toplam yuvarlamalar nedeniyle eflit olmayabilecektir. Bu sebeple, iflletmeler YTL na dönüflüm ifllemini hesap plan n n en alt k r l m ndaki hesaplar n n tek tek YTL na çevrilmesi suretiyle bulunan ana hesap toplam tutar n n muhasebe kayd n yapacaklard r tarihi itibariyle yap lan YTL dönüflümü sonucunda ortaya ç kabilecek olumlu yuvarlama farklar n n tek düzen hesap plan nda yer alan 679-Di er Ola and fl Gelir ve Karlar hesab na, olumsuz yuvarlama farklar n n ise 689- Di er Ola and fl Gider ve Zararlar hesab na kaydedilece i Maliye Bakanl taraf ndan yay mlanan 13 Seri No lu Muhasebe Sistemi Genel Tebli inde aç kça belirtilmifltir. Amortismana tabi iktisadi k ymetlerin TL birimindeki de erleri YTL na dönüfltürülürken her bir iktisadi k ymet için ayr ayr dönüflüm ifllemi yap lacakt r. Ayr ca bu iktisadi k ymetlerin birikmifl amortismanlar da ayr ayr YTL na dönüfltürülecektir tarihinden önce kay tlarda ekonomik ömrü dolan amortismana tabi iktisadi k ymetlerin 1 TL olan iz bedelleri de 1 YKr a dönüfltürülecek ve hesaplara 0,01 YTL olarak kaydedilecektir. IV. Vergisel Uygulamalar 2004 y l vergilendirme dönemine iliflkin olmakla birlikte, tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi vb. beyannameler YTL para birimi üzerinden düzenlenecektir y l mali y l ifllemlerine iliflkin düzenlenen, ancak tarihinden sonra verilmesi gereken Gelir ve Kurumlar Vergisi beyannameleri ekinde yer verilecek olan karfl laflt rmal mali tablolar ise, söz konusu tablolar n k yaslanabilmesi için YTL para birimi cinsinden düzenlenecektir tarihinden itibaren ödeme aflamas ve ifllem sonuçlar nda kullan lacak en küçük para birimi 1 YKr olaca için hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacakt r. Hesaplanan verginin yar m YKr un alt nda bir tutar olmas halinde bu vergi dikkate al nmayacak, yar m YKr veya üzerinde olmas durumunda ise 1YKr a tamamlanacakt r tarihi itibariyle YTL para birimine dönüfltürülen ve 679- Di er Ola and fl Gelir ve Karlar hesab na kaydedilen olumlu yuvarlama farklar vergi matrah n n tespitinde gelir olarak, 689- Di er Ola and fl Gider ve Zararlar hesab na kaydedilen olumsuz yuvarlama farklar ise vergi matrah n n tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate al nacakt r. Tebli de yer verilen bir di er düzenleme ise banka ve sigorta flirketlerine iliflkindir. Söz konusu kurumlar tarihi itibariyle yap lan YTL para birimine dönüflüm nedeniyle ortaya ç kan olumlu farklar için BSMV hesaplamayacakt r. Yap lan kanuni düzenlemelerde iflletmelerin ellerinde bulunan çek karnelerinin de ifltirilmesine iliflkin yasal bir zorunluluk getirilmemifltir. Ancak YTL na geçiflin teflvik edilmesi ve kullan m s ras nda olabilecek muhtemel kar fl kl klar n önlenmesi amac yla banka müflterilerinin ellerindeki TL ibareli çek karnelerini, mevcut çek karnelerinin tam olarak iade edilmesi flart yla, tarihinden itibaren ayn say da YTL ibareli çek karneleri ile de ifltirmek istemeleri halinde de iflim ifllemi de erli ka t bedeli tahsil edilmeden 6

7 yap lacakt r. (De erli ka t bedeli tarihinden itibaren her bir çek yapra için TL dir.) V. Özel Gider ndirimi 2004 y l harcamalar ndan kaynaklanan ücretlilerde vergi indirimi uygulamas nda, vergi indirimine esas al nacak belgeler 2004 y l nda yap lan harcamalara ait olaca ndan belgelerdeki para birimi TL olacakt r y l nda yap lan harcamalar karfl l nda al nan belgelerdeki tutarlar ile azami indirim tutar n n belirlenece i 2004 y l vergi matrah TL üzerinden belirtildi inden, 20/01/2005 tarihine kadar verilecek Vergi ndirimine Ait Bildirimler TL üzerinden doldurulacakt r. Ancak, 01/01/2005 tarihinden itibaren ücretlerin YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun ayn para birimiyle ifade edilen de erler oran nda yap labilecek olmas nedeniyle, TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutar bildirimi alan iflveren taraf ndan YTL na çevrilerek Muhtasar Beyannamede mahsup konusu yap - lacakt r y l nda iflten ayr lan, emekli olan ve ölenlere ait bildirimler hakk nda da ayn flekilde ifllem yap lacakt r. VI. Fatura ve Belge Düzenine liflkin Hususlar Kanunun 1 nci maddesinin yürürlük tarihinin olmas sebebiyle, tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb.) Türk Liras üzerinden düzenlenecektir tarihinden önceki dönemlere ait ifllemlere ait olsalar dahi bu tarihten sonra düzenlenecek belgeler YTL/YKr cinsinden düzenlenecektir tarihinden önce sat lan ve faturas TL üzerinden düzenlenmifl mallar n bu tarihten sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL na dönüfltürülerek hesaplara al nacak ve düzenlenecek iade faturalar YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebe kayd yap lacakt r. 13 Seri No lu Muhasebe Sistemi Genel Tebli inde yer verildi i üzere, mükellefler yapm fl olduklar mal ve hizmet teslimlerine iliflkin tarihinden itibaren düzenleyecekleri fatura veya fatura yerine geçen belgelerde ayn orana tabi birden fazla mal veya hizmet bedeli gösterildi inde Katma De er Vergisi ayn orana tabi mal ve hizmetlerin matrah toplamlar dikkate al narak hesaplanacakt r. Farkl orana tabi mal ve hizmetlerin ayn faturada gösterilmesi halinde KDV her bir oran n matrah toplam dikkate al narak hesaplanacakt r. Özel Tüketim Vergisi kapsam na giren mallar için ise düzenlenen fatura veya fatura yerine geçen belgelerde KDV uygulamas ndan farkl olarak her bir mal için ayr ayr ÖTV hesaplanmas gerekmektedir. VII. Etiket ve Tarifelere liflkin Düzenlemeler 5083 Say l Kanunun Geçici 3 ncü maddesi uyar nca; tarihleri aras nda, bütün mal ve hizmet bedellerinin, 4077 say l Tüketicinin Korunmas Hakk nda Kanunun 12 nci maddesi çerçevesinde düzenlenecek etiket ve tarife listelerinde Türk Liras ve Yeni Türk Liras üzerinden ayr ayr gösterilmesi zorunlu bulunmaktad r. VIII. Ödeme Kaydedici Cihazlara liflkin Hususlar Ödeme kaydedici cihazlar n (yazar kasalar) YTL na göre ifllem yapmalar hakk nda 60 Seri No.lu Katma De er Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazlar Kullanmalar Mecburiyeti Hakk nda Kanunla lgili Genel Tebli de ayr nt l aç klamalar yap lm flt r. Söz konusu Tebli e göre ödeme kaydedici cihaz üretici veya ithalatç lar, Maliye Bakanl na müracaat ederek gerekli izni ald ktan sonra, daha önce onaylananlar da dahil olmak üzere tüm ödeme kaydedici cihazlar n YTL ve YKr u esas alacak tarzda düzenleyeceklerdir. Bu konudaki düzenleme ifllemleri, en geç 31/03/2005 tarihine kadar tamamlanm fl olacakt r. 01/01/2005 tarihinden (bu tarih dahil) sonra sat lacak bütün ödeme kaydedici cihazlar, YTL ve YKr esas na göre ifllem yapacak özellikte olacak ve bu özelli i tafl mayan cihazlar n sat fl yap lamayacakt r. Ayr ca, 5228 say l Kanunun 13 üncü maddesiyle, 3100 say l Katma De er Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazlar Kullanmalar Mecburiyeti Hakk nda Kanunun 7.nci maddesinin birinci f kras nda yap lan de ifliklikle; mükelleflerin 31/07/2004 tarihinden itibaren kullanmak üzere sat n ald klar ödeme kaydedici cihazlar için % 100 e kadar amortisman oran n seçebilme imkan getirilmifltir IX. Sonuç Gerek ifl hayat nda ve gerekse günlük hayat m zda önemli bir ad m olarak karfl m za ç kan Yeni Türk Liras uygulamas, iflletmelerin bilgisayar sistemlerinde külfetli de ifliklikler yapmas n gerektirecektir. Bu nedenle iflletmelerin bir an önce bu konuda ciddi ad mlar atarak kendilerini yeni sisteme uyumlu hale getirmelerinde fayda bulunmaktad r. 7

8 VERG DE GÜNDEM GEL R VERG S MÜKELLEFLER N N YILLIK BEYANNAME ÜZER NDEN YAPAB LECEKLER ND R MLERLE LG L OLARAK, GEÇT M Z K YIL Ç NDE ÇEfi TL KANUNLARLA YAPILAN DÜZENLEMELER I. Girifl Derya YALIM Bilindi i gibi, Gelir Vergisi Kanunu nun daha ilk maddesinde, gerçek kiflilerin bir takvim y l nda, Kanunun 2 nci maddesinde say lan gelir unsurlar ndan elde ettikleri gelirlerin safi tutarlar vergiye tabi gelir olarak tan mlanm fl; Kanunun 85 inci maddesinde de, aksine bir hüküm olmad kça, bu gelirlerin y ll k beyanname ile beyan edilmesi hüküm alt na al nm flt r. Gerçek kiflilerin gelirlerinin beyan konusunda aksi hükümler de, yine ayn Kanunun 86 nc maddesinde say lm flt r. Bu maddede say lan gelirler, y ll k beyanname ile beyan edilmeyecekleri gibi, baflka gelirler dolay s yla y ll k beyanname verilmesi halinde de bu beyannameye dahil edilmeyeceklerdir. Kanunda bu flekilde beyana tabi k l nm fl olan gelirlerin safi tutar da, elde edilen gelirin gayrisafi tutar ndan gelirin elde edildi i kaynak için indirimi kabul edilen giderlerin düflülmesi suretiyle bulunmaktad r. Örne in, ticari faaliyetlerden elde edilen ve Kanunda ticari kazanç olarak tan mlanan gelirlerden indirimi mümkün olan giderler, Gelir Vergisi Kanunu nun 40 nc maddesinde; gayrimenkul sermaye iratlar ndan indirimi mümkün olan giderler de yine ayn Kanunun 74 üncü maddesinde say lm flt r. Gelir Vergisi Kanunu nda say lan gelir unsurlar n n beyan s ras nda dikkate al nacak bir di er husus, o gelir için bir istisna uygulamas n n yap l p yap lmad d r. Kanunkoyucu, bir gelirin vergilendirilmesi ile sa lanacak toplumsal faydan n, vergilendirilmemesi ile sa lanacak toplumsal faydadan daha az oldu u durumlarda o geliri istisna uygulamas kapsam na alm fl ve beyan n engellemifltir. Yukar da, ilk paragrafta sözünü etti imiz GVK nun 86 nc maddesinde, tam mükellefiyette, kazanç ve iratlar n istisna hadleri içinde kalan k sm için beyanname verilmeyece i, baflka gelirler için beyanname verilmesi halinde de bunlar n beyannameye dahil edilmeyece i hükme ba lanm flt r. Kanunkoyucu, gerçek kiflilerin gelirlerinin beyan ile ilgili yukar daki hükümlerin ard ndan, GVK nun 89 uncu maddesinde koydu u hükümlerle de, beyanname üzerinde vergi matrah n n hesaplanmas s ras nda, bir k s m giderlerin, kifliler taraf ndan y ll k beyanname ile bildirilen gelirlerden indirimine izin vermifltir. Son y llarda vergi mevzuat m zda s kça yap lan de ifliklik ve düzenlemelerden en çok etkilenen maddelerden biri de bu madde olmufltur. Madde ile ilgili son düzenleme, 5228 say l Baz Kanunlarda ve 178 Say l Kanun Hükmünde Kararnamede De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun ile yap lm fl ve madde bafll Di er ndirimler olarak de ifltirilirken, madde metni de yeniden düzenlenmifltir. Yaz m zda, y ll k beyanname üzerinde indirimine izin verilen giderlerin konu edildi i söz konusu maddede geçti imiz iki y ll k süre içinde yap lan de ifliklikler özetlenmektedir. 1. Okul, yurt, sa l k tesisi, çocuk yuvas, yetifltirme yurdu, huzurevi, bak m ve rehabilitasyon merkezi için yap lan ba fl ve yard mlar (4842, 4962 ve 5228 say l Kanunlar) tarihli Resmi Gazete de yay mlanan 4842 say l Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesinde yap lan ve tarihinden itibaren yürürlü e giren de ifliklik ile genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere ba fllanan okul ve yüz yatak (kalk nmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere ö renci yurdu ile inflas dolay s yla yap lan harcamalar veya bu tesislerin inflas için bu kurulufllara yap lan her türlü ba fl ve yard mlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yap lan her türlü nakdî ve aynî ba fl ve yard mlar n tamam n n beyanname üzerinde bildirilen gelirden indirilmesine izin verilmifltir. ndirimine izin verilen harcamalar kapsam na, daha sonra yürürlü e giren 4962 say l Kanunla sa l k tesisleri ve 5228 say l Kanun ile de çocuk yuvas, yetifltirme yurdu, huzurevi, bak m ve rehabilitasyon merkezi dahil edilmifltir. 2. Mükelleflerin kendilerine, efllerine ve küçük çocuklar na ait e itim ve sa l k harcamalar ( 4842 say l Kanun) 4842 say l Kanunla Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesinde yap lan bir baflka de ifliklik ile de, mükelleflerin, kendilerine, efllerine ve küçük çocuklar na ait e itim ve sa l k harcamalar n, harcaman n Türkiye de yap lmas, belgelenmesi ve beyan edilen gelirin % 5 ini aflmamas koflullar yla, y ll k beyanname ile bildirdikleri gelirlerinden indirebilmelerine imkan sa lanm flt r. Ancak, madde metnine konulan bir hükümle, söz konusu e itim ve sa l k harcamalar üzerinden, Gelir Vergisi Kanunu nun Mükerrer 121 inci maddesi çerçevesinde, vergi indiriminden faydalanan mükelleflerin, ayn harcamalar n bu hükümden faydalanarak matrahlar ndan indirmelerine izin verilmeyece i de ayr ca hükme ba lanm flt r. 3. Eski eser tescilli abide eserler için yap lan ba fl ve yard mlar (5035 say l Kanun) 2004 y l bafl nda yürürlü e giren 5035 Say l Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesine eklenen hükümle, Vak flar Genel Müdürlü ü nün idaresinde ve denetiminde bulunan mazbut vak flar ile belediyeler dahil di er kamu kurum ve kurulufllar ad na kay tl olan, Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kurulu nezdinde eski eser tescilli abide eserlerin; bak m, onar m, restore edilmesi ve yaflat lmas amac yla abide eserin kay tl oldu u kurum ve kurulufllara yap lan ba fl ve yard mlar n tamam y ll k beyanname ile bildirilen gelirden indirilmesi hüküm alt na al nm flt r. Bu ba lamda, 5226 say l Kanun ile de, an lan kültür varl klar n n rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhas r olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarl k hizmetleri ile projelerin uygulanmas kapsam nda yap lan teslimler, katma de er vergisinden de istisna edilmifltir. 4. G da bankac l faaliyetinde bulunan dernek ve vak flara yap lan ba fl ve 8

9 yard mlar (5035 say l Kanun) Kanunkoyucu, 5035 say l Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesine ekledi i ve tarihinde yürürlü e giren hüküm ile, fakirlere yard m amac yla g da bankac l faaliyetinde bulunan dernek ve vak flara ba fllanan g da maddelerinin maliyet bedelinin tamam n n, y ll k beyanname ile bildirilen gelirden indirilebilmesine imkan tan m flt r. Bunun yan s ra, yukar da sözü edilen hükümlerden yararlan larak gider olarak yaz labilecek ba fl n, tüzü ünde veya senedinde ihtiyac bulunanlara g da yard m yapabilmesine iliflkin hükümlerin bulundu u dernek veya vak flara flartl olarak yap lmas ; ba fla konu olabilecek g da maddelerinin maliyet bedelinin tutar ne olursa olsun dernek veya vak f ad na faturaland r lmas gerekmektedir. Kanunkoyucu, bu konuyla ilgili olarak yine 5035 say l Kanunla Katma De er Vergisi Kanunu nda yapt bir de ifliklik ile de, g da bankac l faaliyetinde bulunan dernek ve vak flara Maliye Bakanl nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ba fllanan g da maddelerinin teslimini, katma de er vergisinden istisna etmifltir. 5. Sporda sponsorluk harcamalar (5105 Say l Kanun) tarihli Resmi Gazete de yay mlanan ve ayn tarihte yürürlü e giren 5105 say l Gençlik ve Spor Genel Müdürlü ünün Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Kanun ile Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas na Dair Kanun ile, Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesinin birinci f kras na eklenen 5 numaral bent hükmü ile, Gençlik ve Spor Genel Müdürlü ünün Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Kanun ile Türkiye Futbol Federasyonu Kurulufl ve Görevleri Hakk nda Kanun kapsam nda yap lan sponsorluk harcamalar n n; amatör spor dallar için tamam n n, profesyonel spor dallar için % 50'sinin beyanname üzerinde bildirilen gelirden indirilebilmesine izin verilmifltir. Öte yandan, sponsorluk harcamas uygulamas kapsam nda gider olara dikkate al nabilecek tutar, beyan edilen gelir veya kazanç ile s n rl tutulmufltur. Zarar beyan edildi i durumlarda, söz konusu harcamalar n indirilmesi de mümkün olamayacakt r. Bu ba lamda, sponsorluk harcamas kavram Gençlik Spor Genel Müdürlü ü (GSMG) nün sponsorluk yönetmeli inde belirtilmifl olup, ulafl m harcamalar, iafle ve ibate harcamalar, ödüller ve promosyon harcamalar, reklam ve tan t m harcamalar, sa l k sigorta harcamalar, malzeme araç ve gereç al m ile kiralama harcamalar, tesis kiralama harcamalar ile Genel Müdürlükçe uygun görülen organizasyonla ilgili di er harcamalar sponsorluk harcamas olarak say lm flt r. Söz konusu Kanunlar kapsam nda yap lan sponsorluk harcamalar nakdi ve ayni olmak üzere iki flekilde yap labilmektedir. Ayni yap lan harcamalar n kazançtan indirilmesinde mal ve hakk n mukayyet de eri, bu de er yoksa takdir komisyonunca belli edece i de er dikkate al nacakt r. Ayr ca; sponsor kurum ayni yap lan sponsorluk harcamalar için yüklendi i Katma De er Vergisini faaliyetleri nedeniyle tahsil etti i katma de er vergisinden indiremeyecek, ancak sponsorluk harcamalar na dahil ederek belirtilen s n rlar içinde gelir veya kurumlar vergisi matrah ndan düflebilecektir. Bununla birlikte, Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesine eklenen bu yeni hükümden faydalanabilmek için, öncelikle, sponsor ve sponsorluk alan firma aras nda flekil flartlar GSGM sponsorluk yönetmeli inde belirtilmifl olan sponsorluk sözleflmesinin yaz l olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, 5105 say l Kanun ile, ayr ca, sponsorluk konusu sportif faaliyetin bitiminde, harcama belgelerinin GSGM Genel Müdürlü ü nce tasdik edilmesi mecburiyeti getirilmifltir. Öte yandan, GSGM sponsorluk yönetmeli i itibariyle, federasyon liglerine veya resmi müsabakalara kat lmayan kulüpler ile yap lan sponsorluk sözleflmelerin geçerlili i bulunmamakta ve dolay s yla söz konusu kanunlar kapsam nda yap lan sponsorluk harcamalar n n beyanname üzerinde bildirilen gelirden indirilmesi mümkün olamamaktad r. 6. Kültür ve sanat faaliyetlerine sa lanan destekler (5228 say l Kanun) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yarar na çal flan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan nan vak flar ve bilimsel araflt rma faaliyetinde bulunan kurum ve kurulufllar taraf ndan yap lan ya da Kültür ve Turizm Bakanl nca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen; kültür ve sanat faaliyetlerine iliflkin ticari olmayan ulusal veya uluslararas organizasyonlar n gerçeklefltirilmesine, ülkemizin uygarl k birikiminin kültürü, sanat, tarihi, edebiyat, mimarisi ve somut olmayan kültürel miras ile ilgili veya ülke tan t m na yönelik kitap, katalog, broflür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve biliflim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, iflitsel veya bas l materyallerin haz rlanmas, bunlarla ilgili derleme ve araflt rmalar n yay nlanmas, yurt içinde ve yurt d fl nda da t m ve tan t m n n sa lanmas na, yazma ve nadir eserlerin korunmas ve elektronik ortama aktar lmas ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanl koleksiyonuna kazand r lmas na, 2863 say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu kapsam ndaki tafl nmaz kültür varl klar n n bak m, onar m, yaflat lmas, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yap lmas ve nakil ifllerine, kurtarma kaz lar, bilimsel kaz çal flmalar ve yüzey araflt rmalar na, yurt d fl ndaki tafl nmaz Türk kültür varl klar n n yerinde korunmas veya ülkemize ait kültür varl klar n n Türkiye ye getirtilmesi çal flmalar na, kültür envanterinin oluflturulmas çal flmalar na, 2863 say l Kanun kapsam ndaki tafl n r kültür varl klar ile güzel sanatlar, ça dafl ve geleneksel el sanatlar alanlar ndaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanl koleksiyonuna kazand r lmas ve güvenliklerinin sa lanmas na, somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, ça dafl ve geleneksel el sanatlar alanlar ndaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda araflt rma, e itim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulmas, bak m ve onar m, her türlü araç ve teçhizat n tedariki ile film yap m na, kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendi i tesislerin yap m, onar m veya modernizasyon çal flmalar na liflkin harcamalar ile bu amaçla yap lan her türlü ba fl ve yard mlar n % 100 ü, beyanname üzerinde bildirilen gelirden indirilebilecektir. 7. Ar-Ge harcamalar (5228 say l Kanun) Ar-Ge faaliyetleri kapsam nda yap lan vergi ertelemesi uygulamas na 5228 Say l Kanun ile son verilmifl ve Ar-Ge indirimi sistemine geçilmifltir. Yap lan düzenlemeler çerçevesinde, gelir vergisi mükellefleri, iflletmeleri bünyesinde gerçeklefltirdikleri münhas ran yeni teknoloji ve bilgi aray fl na yönelik araflt rma ve gelifltirme harcamalar tutar n n %40 oran nda hesaplanacak Ar-Ge indiriminden yararlanabileceklerdir. Buna göre, yeni düzenleme ile mükelleflere katland klar Ar-Ge giderlerinin vergi matrah n n belirlenmesinde mali kardan indirilmesine izin verilmesinin yan nda; ilave olarak harcama tutarlar n n %40 oran nda beyanname üzerinden indirim yapabilme imkan getirilmifltir. Gelir Vergisi Kanunu nun 89 uncu maddesinde yap lan düzenleme ile, ayr ca, araflt rma ve gelifltirme 9

10 VERG DE GÜNDEM faaliyetleri ile do rudan iliflkili olmayan giderlerden ve tamamen araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerinde kullan lmayan amortismana tabi iktisadi k ymetler için hesaplanan amortisman tutarlar ndan verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmamas da hükme ba lanm flt r. Gelir Vergisi Kanunu nda araflt rma ve gelifltirme harcamas kavram kullan lm fl olmakla birlikte, Kanunda bu kavram n tan m yap lmam flt r. Yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan vergi ertelemesi ile ilgili aç klamalar n yer ald 31 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli i nde araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerinin yeni teknoloji aray fl na yönelik faaliyet olma özelli i vurgulanm fl ancak hangi giderlerin yeni teknoloji aray fl na yönelik oldu u konusunda bir belirleme yap lmam flt r. Öte yandan, Ar- Ge faaliyeti ile ilgili belirleme Yat r mlarda Devlet Yard mlar ve Yat r mlar Teflvik Fonu Esaslar Hakk nda Karar n Uygulanmas na liflkin 98/1 No.lu Tebli ile 95/2 say l Araflt rma Gelifltirme (Ar-Ge) Yard m na liflkin Karar da yer almakta olup, özetle, Ar- Ge faaliyetlerinin; önceki ürün kufla ile karfl laflt r ld nda malzemesi, parçalar ve yerine getirdi i ifllevler aç s ndan, öze iliflkin, teknolojik farklar gösteren yeni bir ürün üretilmesi, ürün kalitesi veya standard n n yükseltilmesi, maliyet düflürücü ve standart yükseltici mahiyette yeni tekniklerin uygulanmas, üretimle ilgili olarak yeni bir teknoloji gelifltirilmesi veya yeni teknolojinin yurt koflullar na uyumu konusunda bilimsel esaslara uygun, sonuçlar n n faydal araç, gereç, malzeme, ürün, yöntem, sistem ve üretim tekniklerine dönüfltürülmesi veya mevcut teknoloji ile iyilefltirilmeye yönelik çal flmalar oldu u aç klanm flt r. taraf ndan yap lm fl olan bir düzenleme bulunmamaktad r. Ancak bize göre Maliye Bakanl yeni düzenlemenin baz mükelleflerce suiistimal edilmesinin önüne geçmek amac yla en k sa zamanda bu konuya yönelik aç klay c bir düzenleme yapmal d r. Di er taraftan, Ar-Ge indirimi ile ilgili düzenleme tarihinde yürürlü e girmifl bulundu undan, gelir vergisi mükellefleri taraf ndan bu tarihten sonra iflletmelerinde yap lan ve münhas ran yeni teknoloji ve bilgi aray fl na yönelik olmayan harcamalar n % 40 y ll k beyanname ile beyan edilen gelirlerden indirilebilecektir. Buna karfl l k tarihinden önce yap lan bu mahiyetteki harcamalar n y ll k beyanname ile beyan edilen gelirlerden indirilmesi mümkün de ildir. Öte yandan 5228 say l Kanun un Geçici 5 inci maddesinde, mükelleflerin tarihinden önce yap lan araflt rma ve gelifltirme harcamalar ile ilgili olarak an lan Kanunla yap lan de ifliklik öncesinde Gelir Vergisi Kanunu nun 89. maddesinin (2) numaral bendinin alt nc ve yedinci bentlerinde hüküm alt na al nan vergi ertelemesi imkan ndan yararlanabilecekleri hüküm alt na al nm flt r. Buna göre gelir vergisi mükellefleri, tarihinden önce yapm fl olduklar araflt rma ve gelifltirme harcamalar ile ilgili olarak Gelir Vergisi Kanunu nun 89. maddesinin 5228 say l Kanunla yap lan de ifliklik öncesinde mevcut olan vergi ertelemesi uygulamas ndan, bu tarihten sonra yap lan harcamalar ile ilgili olarak ise Ar-Ge indirimi uygulamas ndan yararlanacaklard r. Bununla birlikte, 5228 say l Yasa yürürlü e girmeden önceki uygulamada vergi ertelemesinden yararlanmak isteyen gelir vergisi mükellefleri beyanname verme süresinden önce Maliye Bakanl na (Gelirler Genel Müdürlü ü) baflvurmalar gerekmekteydi. Yap lan baflvuru, baflvuru yapan n Ar-Ge ünitesindeki faaliyetlerinin yeni teknoloji aray fl na yönelik olup olmad n n ve bu ünitede yürütülen faaliyetlere iliflkin olarak yap lan harcamalar n nelerden olufltu unun tespit edilmesi amac yla Türkiye Bilimsel Araflt rma Kurumu na veya üniversitelerle kurumun araflt rma yapt konuda uzmanlaflm fl kurulufllara intikal ettirilmekteydi say l Kanunda ise uygulamadan yararlan labilmesi için gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye Bakanl n n yetkili oldu u belirtilmifltir. Ancak Yasa henüz yeni yay mlanm fl oldu- undan bu konuya iliflkin Maliye Bakanl 10

11 Dünyadan Vergi Haberleri Do a M RZA Kongre Kurumlar Vergisi Kanun Tasar s n Baflkana Gönderdi Amerikan Senatosu Ekim ay nda Kurumlar Vergisi Kanununda son yirmi y ld r gerçekleflen en kapsaml de ifliklikler olarak adland r lan vergi önlemleri paketini onaylad. Yaklafl k firma için FSC-ETI sübvansiyonlar n n en nihayetinde geri çekilmesiyle sonuçlanacak bir dizi olay bafllatan, 2004 tarihli Amerikan fl Yaratma Kanunu nun yerine geçen kanun tasar s, ABD ihraç ürünleri üzerinde uygulanan Avrupa Birli i tarifelerinin kald r lmas na yol açabilecektir. Tütün çiftçilerinin elinde tuttu u 10 milyar dolarl k hisselerin hepsinin sat n al nmas yla ilgili güçlüklerin yenilmesi için Lordlar Kamaras n n al fl lmad k bir biçimde Pazar günü bir toplant yapmaya zorlanmas n n ard ndan, tasar sonunda Senato taraf ndan kabul edildi. Yeni kanunun en önemli noktas, kapsama giren Amerikan üretici ve imalatç - lar n n ki, buna geleneksel imalatç lar, mimarlar, Hollywood stüdyolar n, gaz ve petrol arayanlar ve di er birçok sektörü içeren genifl bir tan md r- %3 lük bir vergi indirimi öngörülmesidir. Bu indirim 2010 a kadar aflamal olarak gerçeklefltirilecek ve sonunda yaklafl k firmaya 76.5 milyar dolarl k bir vergi indirimi sa layaca düflünülmektedir. Kanunun son halinde, offshore da tutulan kazançlar ülkeye geri getiren firmalar için kurumlar vergisi oran n %5.25 e indiren bir vergi indirimi sa lanaca da belirtilmektedir. Bu hüküm, ABD ye yaklafl k 300 milyon dolar getirdi ini ve yaklafl k yar m milyon yeni ifl olana yaratt n ileri süren ileri teknoloji sektörü taraf ndan sevinçle karfl land. Ancak buna karfl olanlar, firmalar n yurtd fl nda d fl kaynak kullan m na yöneliminin ödüllendirilmesini elefltirmekteler. Bir baflka dikkate de er önlem de, gelir vergisi ödemeyen ABD mukimi vergi mükelleflerine geçici bir dönem için federal vergi beyannamelerinde devlet sat fl vergisini düflebilme olana n n sa lanmas d r. Tasar da, ABD mukimi çokuluslu flirketlerin yurtd fl nda daha fazla rekabet gücüne sahip olabilmesi için yabanc vergi kredileri, faiz gideri uygulamalar ve di er unsurlarla ilgili kurallar da basitlefltirildi. Tart flmal olarak da, 650 sayfadan oluflan bu uzun tasar, bal k üreticilerinden yar fl pisti sahiplerine kadar genifl bir yelpazeye hitap eden di er özel ç kar gruplar yarar na da önlemler içermektedir. Tahminlere göre, kanun koyucular, vergi mevzuat ndaki boflluklar doldurma ve gelir art r c önlemler içermesi nedeniyle Hazineye karfl tarafs z bir durufl sergiledi i yolundaki srar na karfl n, paket genel olarak 100 milyar dolarl k bir vergi indirimi öngörmektedir. Al nan önlemler içinde en önemlisi olan FSC ETI mevzuat n n iptali; önümüzdeki üç y la yay lm flt r. Bu da AB tarifelerinin bir süre daha yürürlükte kalaca anlam na gelmektedir. Arjantin Mali fllem Vergisini Azalt yor Arjantin Ekonomi Bakan Roberto Lavagna Ekim ay nda, ülkenin mali ifllem vergilerini azaltacak ve Aral k ay nda ailelere ve küçük ölçekli iflletmelere vergi indirimi sa layacak iki ayr vergi önlemini duyurdu. Bu önlemlerden ilki, Arjantin de çek vergisi olarak da an lan ve çek hesaplar ve mevduat sertifikalar arac l yla gerçeklefltirilen bütün hesaplar üzerinden al nan %1 lik vergiden muafiyetin tan nmas d r. Hükümet aç s ndan bu uygulama, sabit vadeli tasarruf mevduatlar n n büyümesindeki durgunlu un afl lmas na ve Arjantin de büyük paya sahip kay t d fl ekonomi ifllemlerinin önüne geçilmesine yarayacak bir önlemdir. Lavagna taraf ndan Çarflamba günü bir bas n konferans nda duyurulan ikinci önlem, Aral k ay nda belli mükellefler taraf ndan gerçeklefltirilmesi gereken gelir vergisi taksitinin gelecek y l bafllar nda belirlenecek bir tarihe ertelenece ini öngörmektedir. Lavagna ya göre, bu önlem, ailelerin ve daha çok KOB lerden oluflan ifl yerlerinin Aral k ay nda ceplerinde 710 milyon ARS (239 milyon Dolar) kalmas anlam na geliyor. Lavagna ayr ca geçen aylarda yeniden ihraç kayd yla ithalat için vergi muafiyeti tan naca n duyurmufltu. Senato Tahsisat Tasar s Vergi Politikas Üzerindeki OECD Finansman n n Etkisini Ortadan Kald racak Senato Tahsisat Komitesi, OECD nin vergi teflviki sa layarak yabanc yat r m destekleyen herhangi bir ülkeyi belir- 11

12 VERG DE GÜNDEM lemeye, üzerinde rapor oluflturmaya ya da cezaland rmaya çal flmas halinde, ABD Hükümetinin OECD ye fon sa lamas n engelleyecek bir dille yaz lm fl bir finansman kanun tasar s n onaylad. ABD flu anda çokuluslu kurumlar n bütçelerinin %25 ine ya da OECD nin bütçesine Dolar katk sa lamaktad r. Bir ABD D fliflleri Bakanl sözcüsü, D fliflleri Bakanl n n, Tahsis Komitesinin 15 Eylül de raporunda belirtti i gibi, Ticaret Bakanl, Adalet Bakanl, D fliflleri Bakanl ve Federal Adli Teflkilat aras nda gerçeklefltirilecek 2005 in tahsislerini içeren 2809 say l Kanun üzerinde çal flmakta oldu unu belirtti say l Kanununun 412 no lu maddesine göre, OECD ye ancak D fliflleri Bakanl n n, OECD nin böyle bir faaliyette bulunmad yolunda Senatoya ve Temsilciler Heyetine, teyit vermesi halinde mümkün olabilecektir. Oysa OECD y llard r, zararl vergi rekabetine karfl yürüttü ü global kampanyan n bir parças olarak aç kça bu politikay izlemifltir. Bir flirketin örtülü sermaye riskini tafl y p tafl mad n belirlemek için kullan lan bir çifte test içeren tekliflerin 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren yürürlü e girmesi beklenmektedir. Eski güvenli borç:öz varl k oran terk edilecek ve yeni testler mükelleflerin iliflki iççinde olduklar taraflara olan borçlar n n, net öz varl k ya da hisse sermayesine oran n n %150 den daha büyük olmad n n ve faiz giderinin; vergileme öncesi kâr n ve ola anüstü kalemlerin %25 ini geçmedi inin kan tlanmas gerekmektedir. Bu testlerden geçilemedi i taktirde, faiz gideri afla dakilerle s n rl olacakt r: Bir borç üzerinden ödenen %150 ye tekabül eden faiz, ya da Faiz giderinin, vergileme öncesi kâr n ve ola anüstü kalemlerin maksimum %25 i Faiz gideri yeni s n rlar en fazla Euro tutar nda geçebilecektir. Ancak bu durumda faiz gideri kabul edilebilir limitler dahilinde olacakt r. Temsilciler Heyeti ise, OECD ye yönelik hiçbir ifadenin bulunmad Ticaret- Adalet-Devlet mali 2005 tahsisat yasa tasar s H.R ü çoktan onad. Tahsisat tasar s n n bir Heyet-Senato Konferans nda görüflülmesi için bütün Senato üyelerinin 2809 no lu yasaya evet oyu vermesi gerekmektedir, ki bu konunun Kas m seçimlerinden sonra gerçeklefltirilecek pek etki yaratmayacak bir kongre toplant s nda görüflülmesi beklenmektedir. Fransa da Örtülü Sermaye Düzenlemeleri De ifliyor Frans z vergi otoriteleri, Frans z vergi kanunlar n n örtülü sermayeye iliflkin olan 212. Maddesini inceleme alt na alm flt r. Geçen sene örtülü sermaye koflullar n n ayr mc oldu u öne sürülmüfltü. 12

13 English Translation THE 2005 BUDGET HAS BEEN PRESENTED TO THE TURKISH PARLIAMENT In mid-october, newspapers have published a plethora of news concerning the 2005 budget and that Turkey is the most extravagant country among OECD Countries. According to the President of the Foundation to Prevent Extravagance, as of 2003, Turkey is the poorest, but the most extravagant country among (30) OECD countries. The monetary equivalent of the extravagance is TL 65 quadrillion as of Starting from this noted point and taking into consideration that a significant part of the national product is used by the public, it is possible to say that it is the Governments primary duty to make productive and appropriate use of existing resources, apart from creating new resources in the country. At this point, the Governmental budgets that allow and authorize the Government to generate these resources and use them in financing of public services acquire great importance. In general, budgets are tools that allow allocation of resources for the highest good among requirements. This is one of the objectives sought in government budgets. However, government budgets, as opposed to family or enterprise budgets, allow and authorize collect public income and use them in financing of public services. This is the fundamental characteristic that differentiates government budgets from other budgets. A government, whose draft budget is approved in the parliament, assumes the right and authority to collect the public income for that year and use them in financing of the public services that are again shown on the budget. Furthermore, government budgets have a significant effect on national economy, since it causes use of a major portion of the resources of the economy by the public; and a great impact on our social life, due to its direct effect on allocation of income. Government budgets are considered as an efficient tool of the financial policy, apart from being a text where all public proceeds and expenses are shown together. However, although they are so important for our social life, the interest on budgets seems to be limited with the rate of increase of government officials wages, according to news. As experienced each year, no opinion that might be considered important has been expressed by the public or institutions representing the public, without one or two exceptions on the 2005 budget that has been presented to the Turkish Parliament by the Government on October 17. However, in the budget it is premeditated that a source worth over TL 15 quadrillion (1/3 of national product) will be allocated to the use of public. This might be claimed to be a result of the impossibility of saving over expense items in the budget (interest expenses, personnel expenses, allocations to social security institutions, etc.). It is undoubtedly also a result of lack of interest, but in our opinion, the real reason for this lack of interest is the failure to inject the feeling of ownership of public resources spent through the budget in members of the community. The failure of allocating of the tax to the base and failure to grasp taxable income to a great extent has great effect on this. But in fact, the true owners of the resources spent through the budget are the members of the community. And the resources that we have mentioned in the beginning of our letter to be extravagantly spent by a serious entity are the resources that they own and are burdened on the public as taxes and similar liabilities. The only way for proper use of resources, in other words, prevention extravagance is control of expenses. True, currently there are individual controls over the budget expenses, in the stage the budget is prepared and the stage in which it is negotiated, as well as the stage in which it is put into effect, but it is very obvious, at the point that we have reached that these controls are not sufficient for prevention of this extravagance. As a matter of fact, from the accounts of the Government authorities we can clearly see that the Government has the will to prevent wasting of resources. Elucidations regarding the application of the 2004 budget that is currently in effect shows that this will has been put into action. For instance, although total expenses estimated for 2004 as a whole is TL 150 quadrillion, the expenses actually incurred as of the end of the first nine (9) months of the year is TL 101 quadrillion. On the other hand, although the budget deficit estimated for the whole of the year is TL 46 quadrillion, the budget deficit for the first nine (9) months of the year is TL 21 quadrillion (Ministry of Finance, Public Accounts Bulletin). If the current expense discipline is maintained for the rest of the year, both the expenses and the budget deficit shall remain below the estimated amounts. In spite of these positive developments, in our opinion something else is needed to prevent misuse and exploitation of public resources. And that is the public control or public opinion control over use of these resources. In our opinion the determination of the government on this issue would greatly facilitate designating a proper social control. The 2005 Budget Bill that has started to be prepared, starting with the Budget Invitation of the by the Prime Ministry in June and drawn up in line with the framework decree through which the Supreme Planning Committee determines that macroeconomic figures and the upper limits for the subsidy proposals shall be negotiated in the Plan and Budget Commission and later the general assembly in accordance with the schedule. The draft bill approved as law will come into effect at the beginning of 2005, following its ratification by the President and promulgation in the Official Gazette. The budget of year 2005 has some prior objectives as prolongation of fiscal discipline, to make primary surplus in order to maintain debts, to conclude continuing projects of Turkey about implementing the strategies in direction of European Union membership on time, to grind away at structural reforms that have already been initiated. There are some basic data illustrated below on the table with the estimated results of year

14 ENGLISH TRANSLATION Revenues / Expenses Items Total of budget expenditures Amounts that are already predicted to be collected or expended at the end of the year (2004 quadrillions TL) Amounts that are envisaged to be collected or expended (2005, quadrillions TL) Change (%) Description 142,6 155,4 8,9 Budget expenses are allocated as; staff expenses are 32,4 quadrillion TL, social security organizations are 22 quadrillion TL, interest payments are 56,4 quadrillion TL, and investment expenditures are 10,1 quadrillion TL NEW ECONOMICAL ISSUE: YTL INTRODUCTION Owing to reductions in the inflation rate in the last couple of years and significant steps to ensure economic stability, as well as positive expectations on the economy, our new currency has been determined as New Turkish Lira and New Kurufl as of , through Law No on the currency unit of the republic of Turkey that has been promulgated in the Official Gazette dated Share of budget expenditures in GDP Share of interest expenses in budget expenses Rate of interest expenses to GDP Total of budget revenues % 33,63 % 32,33 39,0 36,2 13,8 11,7 108,6 126,3 16,2 Tax revenues 100,4 118,9 18,4 75 quadrillion TL of tax revenues are consisted of taxes that are levied on goods and services (VAT and PCT), 30 quadrillion TL portion is composed of taxes that are imposed on earnings (Income Tax and Corporate Tax). These amounts indicated following rates of increase in related taxes; 19,6% on VAT, 29,1% on PCT, 26,5% on IT, 5,8% on CT. Tax exempt income 18,6 19,9 6,9 Conversion to the New Turkish Lira with its accounting and taxation aspects, within the scope of the regulations introduce through Law No and the related Communiqués. REGULATIONS REGARDING APPLICATION Through Law No. 5083, the be currency unit of the Republic of Turkey has been determined as the New Turkish Lira (NTL) and the hundredth part of the New Turkish Lira is the New Kurufl. One New Turkish Lira (NTL) is equivalent to a hundred New Kurufl (NKr). When the Turkish Lira values are converted into the New Turkish Lira; one million Turkish Lira ( TL) shall be equivalent to one New Turkish Lira (1 NTL). Tax revenues coverage rate of interest expenses % 58,3 % 47,4 Budeget Deficit 33,9 29,1-36,6 Budeget deficit / GDP % 8 % 6 Budeget deficit / Budeget expenses % 30,5 % 18,7 Primary Surplus (%6,5) 21,2 24,0 GDP (TL) 424,1 480,9 13,4 GDP (USD) 293,3 milyar USD 298,9 milyar USD % 1,9 Growth % 10 % 5 Export 62 milyar USD 71 milyar USD % 14,5 Import 95,5 milyar USD 104,0 milyar USD GDP Deflator 8,1 8 CPI 10 8 WPI 13,5 8 This rate was 103,3% in year 2001 and 87% in year The Turkish Lira banknotes and coins that are currently in circulation shall be circulated along with the New Turkish Lira banknotes as well as the new coins to be issued between 1 January 2005 and 31 December On the transactions of the Turkish Lira values to the New Turkish Lira and the transactions to be conducted in terms of the New Turkish Lira, a half New Kurufl and the values higher than a half New Kurufl shall be rounded off to one New Kurufl. The values lower than a half New Kurufl shall not be taken into account. In Article 3 of the Law it has been stipulated that All references made to Turkish Lira or Lira in laws, other legislation, administrative transactions, 14

15 court decisions, legal transactions, negotiable instruments and other documents that produce legal effects as well as payment and exchange instruments shall be considered to have been made to New Turkish Lira at the conversion rate determined in the Law. In other words, all kinds of valuable instruments, contracts and legal proceedings that have been issued over TL before shall be converted to NTL over the conversion rate determined in the Law and will thus remain in force. However, if the parties revise the documents in question by (including this date) over NTL, these documents shall be exempt from all liabilities such as tax, charge, duty, etc. REGULATION REGARDING THE ACCOUNTING SYSTEM By the end of , all account entries, including period-end procedures shall be carried out over Turkish Lira and the financial statements shall be drawn up over Turkish Lira. The balance sheet values dated will be converted to the New Turkish Lira as of over the conversion rate stipulated in the Law and these amounts shall be entered in books as opening records. Although they are related with previous periods, the invoices, tax returns and declarations to be issued after will have to be converted to New Turkish Lira and issued over NTL and entered in books over NTL values. A different course of action has been stipulated only for the personal expense allowance to be paid to wage-earners and this issue has been handled in detail in following sections of our report. The tax liables from whom a special fiscal period has been appointed shall comply with the same procedures applicable on other tax liables that have normal fiscal periods on However, these tax liables shall issue temporary trial balances as of and shall convert the accounts in the trial balance to NTL, within the framework of the principles applying on other tax liables and enter these amounts as opening items. It has been clearly stipulated in the Accounting System General Communiqué Series No. 13 that has been stipulated by the Ministry of Finance that in conversions to be effected as of , the positive differences will be booked under the account titled 679-Other Extraordinary Income and Profits and the negative differences will be booked under the account titled Extraordinary Expenses and Losses of the Uniform Chart of Accounts. TAXATION PROCEDURES The VAT, Income Withholding Tax, Temporary Tax, Corporation Tax Returns, etc., which will be submitted after , although they are related with 2004 taxation period shall be drawn up over NTL. Meanwhile the comparative financial statements that are related with 2004 fiscal period transactions, but have to be submitted after to be attached to the Income and Corporation Tax Returns shall be issued over NTL for comparison of the statements in question. The positive rounding up differences that have been converted to NTL as of and recorded under 679- Other Extraordinary Income and Profits shall be taken into consideration as income in determination of the tax base, and the negative rounding up differences that have been converted to NTL as of and recorded under 689- Other Extraordinary Expenses and Losses shall be taken into consideration as nondeductible expense in determination of the tax base PERSONAL EXPENSE ALLOWANCE Since the documents to be taken into consideration as tax deduction in personal expense allowance generating from 2004 expenses shall be related with the expenses incurred in 2004, the currency unit to be used shall be TL. However, since the wages shall be stated over NTL as of and the deduction should be carried out at the rate of values that are stated over the same currency unit, the tax allowance that is calculated in TL will be converted to NTL by the employer receiving the declaration and deduct it in the Income Withholding Tax Return. The same procedure shall apply on declarations of those that have left the company, retired or deceased in ISSUES RELATING TO ORDER OF DOCUMENTATION AND INVOICING Since the effective date of article 1 of the Law is , all documents to be issued by the end of (invoices, dispatch notes, etc.) shall be issued over TL. Even if they are related with transactions effected prior to , the documents to be issued after this date shall be issued over NTL/NKr. As stipulated in the Accounting System General Communiqué Series No. 13, if more than one item of good or service is indicated on the invoice or any substituting document that tax liables shall issue in relation with the deliveries and services that they have performed as of , the Value Added Tax shall be calculated over the total of the tax bases of the deliveries and services subject to the same rate. In invoices and similar documents that may be used instead of invoices that are within the scope of the Special Excise Tax, the Special Excise Tax should be calculated separately for each good, as opposed to the VAT treatment. REGULATIONS RELATING TO LABELS AND TARIFFS Pursuant to Temporary Article 3 of Law No. 5083, Between 01 January 2005 and 31 December 2005, the prices of all goods and services shall be expressed in terms of both the Turkish Lira and the New Turkish Lira on the lists of labels and tariffs to be arranged within the framework of Article 12 of the Law on the Protection of Consumers, No ISSUES RELATING TO PAYMENT RECORDING DEVICES Pursuant to the Communiqué in question, the producers or importers of payment recording devices shall set up all payment 15

16 ENGLISH TRANSLATION recording devices to be based on NTL and NKr, including those that have previously filed an application to the Ministry of Finance and received approval. The adjustments on this issue should be completed by latest all payment recording devices to be sold as of (including this date) shall be able to process over NTL and NKr and sale of devices that do not have this attribute will not be allowed to be sold. CONCLUSION The New Turkish Lira application that comes up as a significant step in both our daily and business life will require burdensome changes on computer software of enterprises. Therefore it would be in the best interest of enterprises to take significant steps on this issue and adapt to the new system. REGULATIONS INTRODUCED WITH THE CERTAIN LAWS WITH IN THE PAST TWO YEARS CONCERNING THE DEDUCTIONS OVER TAX RETURNS OF INCOME TAX LIABLES I) Introduction In taxation policy, there is basic justification, which states that the legislator, under the conditions that social benefits to be derived from taxation of the income are less than the social benefits of exemption or exclusion of that income, exempts that income from the scope of taxation. Thus, in general, exemptions and exclusions occupy a space in Tax Codes. Consequently, there are provisions in the Article 89 of Turkish Income Tax Code, implying that certain expenses could be deducted from the taxable income shown on the annual income tax returns. In the recent years, Article 89 of Income Tax Code has been one of the most amended articles of Turkish Tax Codes. In this article, we will summarize the 16 regulations introduced with the certain laws with in the past two years concerning the deductions over tax returns of income tax liables 1. Grants and Donations Made for Schools, School Dormitories and Health Facilities (Law No 4842 and 4962) As the result of the amendments through Law numbered 4842, which was promulgated in the Official Gazette on , the grants and donations that are made to the administrations with general budget, administrations with added budget, private provincial administrations, municipalities and villages, for purposes of construction of schools, and school dormitories, or for ensuring the continuation of the operation of such facilities, have become deductible from the taxable income shown on the annual income tax returns, without becoming subject to any limitations. Such grants and donations that will be treated as deductible expense on the tax returns, should be in the nature of the expenses incurred for the construction of schools, and student dormitories on condition that they have a capacity of at least 100 beds (50 beds in regions of high priority in development), or in the nature of grants and donations extended for purposes of the construction of such facilities; or in the nature of grants and donations extended for purposes of ensuring the continuation of the activities of the existing schools, and student dormitories. Additionally, with the Law No 4962, grants and donations made to same administrations for health facilities and with the Law 5228, for day care centers, asylums for the aged, rehabilitation centers are included in the deductions which is applicable from taxable income on the annual income tax returns without any limitations. 2. Education and Health Expenditures Incurred by the Income Tax Liables for Themselves, their Spouses and their Children (Law No 4842) Through the provision incorporated in Article 89 of the Income Tax Code by Law No. 4842, the education and health related expenditures incurred by the income tax liables for themselves, their spouses and their children in Turkey, and that are duly authenticated by the documents issued by real persons and entities who are registered as income tax and corporation tax liables, were allowed to be deducted from their tax burden declared in their annual tax returns, on condition that such expenditures do not exceed 5% of the taxable income that they have declared. However, with an appending to same Article, it is stated that whether the expenditures for education and health had been utilized for tax refund specified in Repeated Article 121 of Income Tax Code, that expenditures should not be used for certain deductions, additionally. 3. Grants and Donations for Monuments that are Officially Registered as Ancient Monument (Law No 5035) With the amendment to Article 89 of Income Tax Code with Law No 5035, which is effective from the beginning of the year, 2004, the grants and donations made to charitable foundations that are administrated and audited by General Directorate of Charitable Foundations and other public institutions which has a record of ancient monument could be deductible from the taxable income shown on the annual income tax returns, without becoming subject to any limitations. However, the grants and donations should be used for maintenance, repair and restoration costs of the monuments. Besides, the Board of Preservation of Cultural and Natural Assets should also officially register the monuments as ancient monument. 4. Grants and Donations to Charitable Foundations and Associations Engaged in Food Banking Activities (Law No 5035) One of the regulations introduced through Law No. 5035, is concerned with the deductibility of the cost values of the foodstuff donated to the associations and foundations engaged in food banking activities as expense by and income tax liables.

17 However, the foodstuff that will be recorded as expense, should be donated on qualified basis to associations and foundations of whose regulations or articles of incorporation contain a provision stating that the concerned association or foundation is authorized to contribute foodstuff to those in need of food; and that, disregarding the cost value of the foodstuff that will be donated, they should be invoiced to the name of the concerned association or foundation. On the other hand, the value added tax paid during the acquisition of the concerned foodstuff shall be nondeductible, but will be allowed for expense recording. 5. The Sponsorship Expenditures (Law No 5105) Through the enactment of Law no Concerning the Organization and the Duties of the General Directorate of Youth and Sports and the Introduction of Amendments on Certain Laws put into effect upon its promulgation in the Official Gazette, new provisions have been incorporated in the Income Tax Code. The sponsorship expenditures that have incurred within the scope of the Law Concerning the Organization and the Duties of the General Directorate of Youth and Sports and the Law Concerning the Establishment and the Duties of the Turkish Football Federation, have been allowed to be treated as deductible expense by the income tax liables by 100% for the amateur branches and by 50% for the professional branches of sports. Meanwhile, the amount of sponsorship expenditure that will be allowed to benefit from tax deduction as per the provisions of the concerned law, shall be limited to the amount or profit that has been declared. In the event of loss, the deductibility of such sponsorship expenses will be out of question. In addition to that, the sponsorship expenditures subject to deduction may incur in cash or in kind. In cases of expenditures incurred in kind, the value added tax that has incurred shall not be allowed for deduction from the value added taxes collected by the taxpayer on account of his activities subject to value added tax, but will be included within the total sponsorship expenditures and will be allowed to be deducted from the income tax or corporation tax base subject to the limitations explained above. 6. Support for Cultural and Art Activities (Law No 5228) With the Law Numbered 5228, the expenditures incurred by income tax liables for the certain cultural and art activities which is organized by either the administrations with general budget, administrations with added budget, private provincial administrations, municipalities and villages, associations that engage in activities for public interests, tax exempted charitable foundations determined by Council of Ministers, the other public institutions that engage in scientific research activity have become deductible from the taxable income shown on the annual income tax returns, without becoming subject to any limitations. 7. Research and Development Expenditures (Law No 5228) The tax deferment application obtained from research and development (R&D) activities are expired with the Law No 5228 and R&D incentive application is put into effect. Within the new application effective as of , income tax liables could deduce 40 % of the R&D expenditures that is realized in the business enterprise for searching new technology and knowledge. Therefore, % 100 of R&D expenditures will be considered as an expense during the tax calculation and also, %40 of R&D expenditures will be considered as a deduction on the the annual income tax return. On the other hand, Article 89 of Income Tax Code grants that R&D exemption is not concerned over the unrelated operational expenses with R&D operations and the amortization expenses of the fixed assets that are not only used in R&D operations. Fix Assets should be used in the R&D operations. Besides, due to the effectiveness date of the new law is , income tax liables shall use the their R&D expenditures that are incurred before for tax deferment and the R&D expenditures that are incurred on and after that day R&D incentive. 17

18 VERG DE GÜNDEM Hukuk Dünyas ndan...& REKABET HUKUKUNDA YIKICI F YAT KAVRAMI Av. Eda Berat DEN Z Rekabet hukuku bak m ndan hakim durumda bulunan teflebbüslerin piyasaya yeni girifllerin önlenmesini veya rakiplerinin piyasa d fl na ç karmay amaçlayan veya bu etkiyi do urabilecek uygulamalar hakim durumun kötüye kullan lmas olarak nitelendirilmekte ve yasaklanmaktad r. Uygulamalar n rekabeti s n rland rma amac tafl m yor olsa dahi, bu sonuca yol açmas ihlal olarak nitelendirilmektedir. Bu kapsamda s kça ortaya ç kan ihlaller y k c fiyat uygulamalar ndan kaynaklanmaktad r. Teflebbüslerin rekabete teflvik edilerek pazarda fiyatlar n düflmesini sa lamak rekabet politikas n n bafll ca hedefi olarak gösterilse de, baz durumlarda yüksek pazar gücüne sahip teflebbüsler, düflük fiyat uygulamalar yla mevcut/potansiyel rakiplerinin piyasa d fl na itilmesini sa layabilmektedir. Her ne kadar hakim durumdaki teflebbüsün uygulad düflük fiyatlar n da tüketici aç s ndan avantajl oldu u yönünde savunmalar öne sürülse de, doktriner olarak, bu tip düflük fiyat uygulamalar n n rakiplerin piyasay terk etmesi akabinde veya pazara girifl tehdidinin ortadan kalkmas sonras nda en az ndan eski seviyesine çekilece i kabul edilmektedir. Bu genel kabul, ABD ve AB rekabet hukuku uygulamalar nda paralel biçimde tüketicinin bundan yarar sa lad yönündeki söz konusu savunmalar geçersiz k lmaktad r. Türk rekabet hukuku uygulamalar nda da bu yaklafl m aynen benimsenmektedir Say l Kanun un 6. maddesinin ilk f kras nda ticari faaliyet alan na baflka bir teflebbüsün girmesine do rudan veya dolayl olarak engel olunmas ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaflt r lmas n amaçlayan eylemlerin hakim durumu kötüye kullanma hallerinden biri oldu u ifade edilmifltir. Avrupa Birili i mevzuat nda adaletsiz sat fl fiyatlar (unfair pricing) olarak ifade edilen uygulamalar, adaletsizce yüksek, adaletsizce düflük veya ay r mc fiyatlar olarak üç ayr kapsamda ele al nmaktad r. Komisyon kararlar ve Adalet Divan içtihatlar ile daha da aç kl a kavuflturulan y k c fiyat kavram, maliyet bazl bir odaklanmayla incelenmekte ve hakim durumdaki bir teflebbüsün düflük fiyatlar belirlemesinin y k c olup olmad na bu do rultuda karar verilmektedir 1. Konuyla ilgili olarak AB deki en önemli içtihatlardan olan AKZO karar nda Komisyon, AKZO firmas n n rakibine zarar vermeyi hedefleyerek uzun vadede pazar terk etmesine sebep olan uygulamalarla hakim durumunu kötüye kulland na karar vermifltir. Bu uygulamalar, müflterilerle akdetti i münhas r anlaflmalar, fiyat ayr mc l n ve afl r fiyat indirme uygulamalar n kapsamaktad r. Bu itibarla y k c fiyat uygulamas (i) hakim durum, (ii) ola and fl düflük maliyet, (iii) kas t ve (iv) fiyatlar tekrar yükseltme amac olarak bilinen unsurlardan oluflmaktad r. Dolay s yla bu unsurlar n incelenmesi yerinde olacakt r. I- Hakim Durum ktisadi üstünlük ya da pazar gücü olarak da tan mlanabilen bu kavram, bir teflebbüsün rekabeti s n rlayabilmesi veya bozabilmesi için rakiplerine oranla sahip oldu u üstünlük olarak ifade edilebilmektedir. Bu çerçevede özellikle pazar pay belirleyici kriter olarak de erlendirilmektedir. Henüz yeni rekabete aç lan bir pazarda öncelikli olarak eskiden beri faaliyette bulunan bir iflletmenin hakim durumda oldu u aç kt r. Bu çerçevede yap lacak olan fiyat indirimleri, ayn sektörde faaliyet gösterecek yeni flirketlerin de piyasaya girmesi sebebiyle, di er unsurlar n da varl halinde hakim durumun kötüye kullan lmas riskini de beraberinde getirecektir. II- Ola an d fl düflük fiyat Fiyat indirimlerinin, rakipleri zor durumda b rakmaya sebep olacak derecede y k c olarak kabul edilmesi makul olmayacak derecede düflük olmas kriteriyle belirlenmektedir. Bu kriterin ölçüsü iktisadi olarak verimlilik kavram yla belirlenmektedir. Rekabet kurallar aç s ndan, maliyetin alt nda sat fl yapan bir teflebbüsün verimlilikten uzak olmas n n rekabet ihlali oluflturaca kabul edilmektedir. Bu çerçevede söz konusu kriter fiyat maliyet analiziyle tespit edilmektedir. Y k c fiyat uygulamas na iliflkin kararlarda Avrupa Komisyonu taraf ndan yap lan fiyat maliyet analizi yönteminde Komisyon, ortalama de iflken maliyet 2 ve ortalama toplam maliyeti 3 temel almaktad r. Bu itibarla incelenmesi gereken üç ana senaryodan söz edilebilir: (i) Fiyat n ortalama de iflken maliyetin alt nda olmas ; (ii) Fiyat n ortalama de iflken maliyetin üzerinde, ortalama toplam maliyetin alt nda olmas ; (iii) Fiyat n ortalama toplam maliyet üzerinde olmas. fiöyle ki; 1 ECS/AKZO, Komisyon Karar, ATRG L 374/1, 1985; AKZO/Komisyon, Adalet Divan Karar, ECR Ortalama de iflken maliyet, bir flirketin toplam de iflken maliyetlerinin ç kt s na (output) bölünmesiyle hesaplan r. De iflen maliyetler, ç kt seviyesine ba l olarak üretilen her birimin miktar na göre de iflen maliyetleri kapsar (hammadde, enerji maliyetleri, ifl gücü, bak m/onar m.. gibi). 3 Ortalama toplam maliyet, bir flirketin toplam maliyetlerinin ç kt s na bölünmesiyle hesaplan r. Toplam maliyetler ise de iflken maliyetlerin sabit maliyetlere eklenmesiyle hesaplan r. Sabit maliyetler ise ç kt ya ba l olmayan maliyetler olup, bina, tesis ve donan m, vergiler, sigorta, tesis amortismanlar gibi unsurlar kapsamaktad r. 18

19 Hukuk Dünyas ndan...& i. Fiyat n ortalama de iflken maliyetin alt nda olmas ; y k c fiyat uygulamas karinesi olarak kabul edilmektedir. Böyle bir fiyatla sat lan her birimin sat fl, bu birimin üretimindeki de iflken maliyetler ile birleflerek kayb artt racakt r. Hakim durumdaki bir teflebbüsün böylesine düflük fiyat uygulamas, rakiplerini piyasa d fl na ç karma ve akabinde fiyatlar artt rma amac n tafl d kolayl kla iddia edilebilecektir. ii. Fiyat n ortalama de iflken maliyetin üzerinde, ortalama toplam maliyetin alt nda olmas halinde; y k c fiyat n tespiti için hakim durumdaki teflebbüsün rakibi pazar d fl na itmeyi hedeflemesi kast na iliflkin delil aran r. iii. Fiyat n ortalama toplam maliyet üzerinde olmas halinde; maliyetler, y k c fiyat uygulamas olmad na kan t teflkil eder. III- Rakipleri piyasa d fl na itme kast Y k c fiyat uygulamas n n piyasa dinamikleri sonucunda m olufltu u, yoksa rakibi zor durumda b rakarak piyasa d fl na ç kartma kast m tafl d önem tafl - maktad r. Özellikle maliyetin alt nda sat fl yap lmas ekonomik gerekçelerle desteklenebilse dahi, hakim durumdaki bir teflebbüsün böyle bir uygulamada bulunmas rakiplerini piyasa d fl na itmeyi amaçlad na dair bir karine teflkil etmektedir. Bu itibarla bu kast n, pazarda öngörülebilir bir talep art fl olmadan kapasitenin artt r lmas, indirimler, yo un reklam kampanyalar, fiyat indiriminin etkili oldu u zaman dilimi ve co rafi alan n boyutlar gibi faktörlerin yan s ra, rakibe zarar verme amaçl yaz flmalar, rakiplerin mali gücünü saptamaya yönelik araflt rma ve sektör raporlar gibi iktisadi olmayan faktörler fl nda da tespit edilebilece i kabul edilmektedir. ald n ifade eden flirket içi yaz flma metinlerini tespit ederek, bu bulgular fl nda söz konusu flirketin kast n de erlendirmifl ve rakip faaliyetlerini zorlaflt rma amac na yönelik bir stratejinin varl n ortaya ç karm flt r. Kanun un 6/2(a) madde hükmüne göre, hakim durumda bulunmayan teflebbüslerden farkl olarak, hakim teflebbüslerin rakiplerinin piyasa faaliyetlerini engellemeye yönelik davran fllar kanuna ayk r ve yasakt r. IV- Nihai amaç Rekabet iktisatç lar nca y k c fiyat uygulamalar ndaki nihai amaç, fiyat k rarak rakipleri etkisizlefltirdikten sonra fiyatlar n -(i) y k c indirime gidildi i dönemdeki kay plar telafi etmek ve (ii) rakipsiz ortamda yüksek fiyatlar n sa lad yüksek karlara yeniden ulafl lmas bak m ndan- eski seviyesine yükselmesinin takvimine ba l olarak de erlendirilmektedir. Dolay s yla, bir teflebbüsün, yapaca indirimler ile fiyatlar n maliyetin alt na çekmesi ve rakiplerini etkisizlefltirdikten sonra tekrar artt rmas y k c fiyat uygulamas n n varl n kesinlefltirecek ve dolay s yla da hakim durumun kötüye kullan lmas sonucunu do uracakt r. Ancak, rekabet otoriteleri y k c fiyat uygulamalar na iliflkin ihlal iddialar n de erlendirirken bu uygulaman n tespitini fiyatlar n tekrar yükseltilmesi flart na ba lamamaktad r. Fiyatlar n eski oran na çekilmesi, ancak süre ve etkiye ba l olarak para cezas n n miktar n n belirlenmesi aç s ndan ihlalin a rl n artt rm fl olacakt r. Örne in AKZO vakas nda Avrupa Komisyonu, AKZO nun ilgili pazarda rakibinin rekabetçi davran fllar n disipline etmek ve hatta pazar d fl na itmek amac yla maliyetin alt nda zarar na sat fl göze 19

20 VERG DE GÜNDEM Resmi Gazete den... Derya YALIM , 5234 Say l Baz Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde De ifliklik Yap lmas na Dair Kanun, Resmi Gazete de yay mland. Kanun ile, 4447 say l Kanunun 49 uncu maddesinde de ifliklik yap lm fl ve iflsizlik sigortas oranlar, sigortal lar için %1, iflverenler için % 2 ve Devlet katk s için de % 1 olarak yeniden belirlenmifl bulunmaktad r. Böylece, uzun süredir bütçe kanunlar na konulan hükümlerle indirimli hale getirilen iflsizlik sigortas primi uygulamas kal c hale getirilmifltir. Bununla birlikte, 5234 say l Kanunla, tarihinden itibaren tescil edilecek anonim ve limited flirket kurulufl ve sermaye art r m ifllemlerinde, konulan veya art r lan sermaye üzerinden on binde dört oran nda hesaplanacak tutar, tescil ifllemi öncesinde Rekabet Kurumu hesaplar na yat r lmas hükme ba lanm flt r. Ayn de ifliklikler kapsam nda, Rekabet Kurulu kararlar n n Resmi Gazete yerine kurumun internet sayfas nda yay mlanmas benimsenirken, Kurul taraf ndan verilen para cezalar n n ödenme süresinin de bir aydan üç aya ç kar lmas kararlaflt r lm flt r , Gümrük Vergilerinden Muafiyet ve stisna Tan nacak Haller Hakk nda Kararda De ifliklik Yap lmas na Dair Karar (2004/7889), Resmi Gazete de yay mland. Bakanlar Kurulu ile, malul ve sakatlar n kullan m için ithal edilen araçlar için 2000/53 say l Bakanlar Kurulu Karar na istinaden uygulanmakta olan gümrük vergisi muafiyeti, binek otomobiller için 1600 cc. ve sakat kiflinin araca binip inmesini ve tafl nmas n kolaylaflt r c tertibat bulunan tafl tlar için ise 2500 cc. motor hacmini aflmama kofluluna ba lanm fl bulunmaktad r. Yeni Kararda, arazi tafl tlar n n bu uygulaman n kapsam d fl nda oldu u da ayr ca belirtilmifltir , Özel Tüketim Vergisi Tutarlar n n Belirlenmesine liflkin Bakanlar Kurulu Karar (2004/7890), Resmi Gazete de yay mland. Özel Tüketim Vergisi Kanunu nun 12 nci maddesinin verdi i yetki kullan larak, Bakanlar Kurulunca, 2004/7890 say l Kararla, Özel Tüketim Vergisi Kanunu na ekli (I) ve say l listeye dahil olan baz mallara iliflkin teslimlerinde uygulanacak özel tüketim vergisi tutarlar yeniden belirlenmifltir. Bu ba lamda, oktan (RON) 95 veya daha fazla fakat 98 den az olan kurflunsuz süper benzinin her bir litresinden lira, oktan (RON) 98 veya daha fazla olan kurflunsuz süper benzinin her bir litresinden lira, kurflunlu süper benzinin her bir litresinden lira özel tüketim vergisi tahsil edilecektir , 340 S ra Numaral Vergi Usul Genel Tebli i, Resmi Gazete de yay mland. Tebli ile, vergi beyannamelerinin elektronik ortamda gönderilebilmesi konusunda aç klamalarda bulunulmufltur. Buna göre; Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirlik Kanunu uyar nca ç kar lan tebli lere göre aktif büyüklükleri veya net sat fl has - latlar n n belli bir tutar n alt nda olmas nedeniyle, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunlulu unda bulunmayan mükellefler, vergi beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderebilecekler. Bunlar n d fl ndakilerin, baflka bir ifade ile, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunlulu unda bulunan mükelleflere ait beyannamelerin ancak meslek mensuplar (serbest muhasebeci mali müflavirler ve yeminli mali müflavirler) taraf ndan gönderilmesi mümkün olabilecektir. Bu kapsamda, beyannamelerini kendileri göndermek üzere baflvuran ve kendisine kullan c kodu, parola ve flifre verilen mükellefler, vergi idaresince geçerlili i kabul edilmifl beyannameyi onaylamakla e-beyannameyi imzalam fl say lacakt r. Beyannamelerini yetki verilmifl meslek mensuplar arac l yla gönderen mükelleflere ait beyannamelerin onay iflleminin meslek mensubunca yap lmas yla birlikte, bu beyanname mükellef taraf ndan verilmifl addolunacakt r , 13 S ra Numaral Yeni Türk Liras Kullan m nda Özel Kesim Muhasebe Sistemine liflkin Olarak flletmeler Taraf ndan Uyulacak Esaslar Hakk nda Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebli i, Resmi Gazete de yay mland. Tebli ile, yeni para biriminin muhasebe sisteminde kullan lmas s ras nda uyulacak esaslar, 2004 y l sonu itibar yla ve 2005 y l bafl nda yap lmas gereken ifllemler ve Yeni Türk Liras na (YTL) geçifl ifllemlerinde vergi uygulamalar aç klanm flt r. Buna göre; YTL nin tedavüle girece i tarihin 01/01/2005 olmas nedeniyle, 31/12/2004 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Türk Liras üzerinden düzenlenecek ve dönem sonu ifllemleri dahil tüm muhasebe kay tlar Türk Liras üzerinden yap lacakt r. Mali tablolar Türk Liras üzerinden düzenlenecektir. Bu belgeler ve muhasebe kay tlar 01/01/2005 tarihinden sonra da aynen olduklar gibi muhafaza edilecektir. 31/12/2004 tarihli bilanço tutarlar 5083 say l Kanunda belirtilen de iflim oran dikkate al narak 01/01/2005 tarihi itibariyle Yeni Türk Liras na dönüfltürülecek ve dönüfltürülen bu tutarlar aç l fl kay tlar olarak muhasebelefltirilecektir. Ayr ca, 01/01/2005 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde YTL para birimi esas al nacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler YTL üzerinden düzenlenecektir. 01/01/ /12/2005 tarihleri aras nda yeni ç kar lacak Yeni Türk Liras banknotlar ve madeni paralarla birlikte tedavül edecektir. Buna göre, isteyen mükellefler her iki para birimini Kasa hesab nda aç lacak YTL ve TL alt hesaplar nda izleyebileceklerdir. Bununla birlikte, 01/01/2005 tarihinden önce sat lan ve faturas TL üzerinden düzenlenmifl mallar n bu tarihten sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL na dönüfltürülerek hesaplara al nacak ve düzenlenecek iade faturalar YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebe kayd yap lacakt r. Ek olarak, 01/01/2005 tarihinden itibaren ödeme aflamas ve ifllem sonuçlar nda kullan lacak en küçük para birimi 1 Yeni Kurufl (YKr) olaca için hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacakt r. Hesaplanan verginin yar m YKr alt nda olmas halinde bu vergi dikkate ve hesaplara al nmayacakt r. Ancak, hesaplanan vergi yar m YKr ve üzerinde ise 1 YKr a tamamlanacakt r. 20