TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ ÜRÜN BELGELENDİRME MERKEZİ HELAL BELGELENDİRME SİSTEMİ YÖNERGESİ

Transkript

1 TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ ÜRÜN BELGELENDİRME MERKEZİ HELAL BELGELENDİRME SİSTEMİ YÖNERGESİ YKK : /XVIII-5-54 Yürürlük Tarihi : Revizyon Tarihi : 02/11/2012 Revizyon No : 01 Revizyon Yürürlük Tarihi : 19/11/2012 REV.NO:01 1

2 BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, KISALTMALAR VE TARİFLER 1.1 Amaç Bu yönerge; Türk Standardları Enstitüsü Ürün Belgelendirme Merkezi nin, Türkiye de ve uluslararası alanda yapmakta olduğu helal belgelendirme faaliyetlerinin yürütülmesi, bu faaliyetler kapsamında düzenlenen belge ve bununla ilişkilendirilmiş markanın kullanılma usul ve esaslarının düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. 1.2 Kapsam Bu Yönerge, Türk Standardları Enstitüsü Ürün Belgelendirme Merkezi nin, helal belgelendirme faaliyetlerinin yürütülmesiyle ilgili usul ve esasları kapsar. 1.3 Dayanak Bu Yönerge, Türk Standardları Enstitüsü nün 132 sayılı kuruluş kanununun 2. maddesinin (I) bendine dayanılarak hazırlanmıştır. 1.4 Kısaltmalar ve Tarifler Bu Yönergede geçen bazı kısaltmalar ve tarifler aşağıda verilmiştir. TSE: Türk Standardları Enstitüsü. ÜBM: Türk Standardları Enstitüsü Ürün Belgelendirme Merkezi. Yönerge: Türk Standardları Enstitüsü Ürün Belgelendirme Merkezi Helal Belgelendirme Yönergesi. Helal Uygunluk Belgesi: Bu Yönerge ve ÜBM kalite yönetim sistemi esasları kapsamında yürütülen helal belgelendirmesi işlemleri neticesinde düzenlenen doküman. TSE Helal Markası: TSE tarafından tescil ettirilmiş ve düzenlenen sözleşme ile belge konusu ürün üzerinde, ürünlerin taşınması amacıyla kullanılan dış ambalajlar üzerinde, kuruluşun reklam amaçlı yayınlarında veya tanıtım broşürleri üzerinde kullanma hakkı verilen Marka. Standard:OIC SMIIC/TSE OIC SMIIC Standardları. Üretici: Helal ürün veya hizmet üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne veya hizmete adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen Türkiye de yerleşik yasal temsilci ve/veya ithalatçı. Gerçek Üretici: Helal ürünün veya hizmetin tasarımını yapan veya yaptıran veya tasarımı yapılmış helal ürünü veya hizmeti kendine ait bir üretim veya hizmet yerinde üreten üretici. Fason Üretim Yaptıran Üretici: Kendi adına tasarımını yaptığı veya yaptırdığı bir helal ürünü veya hizmeti anlaşmalı olduğu bir gerçek üreticinin tesisinde ürettiren üretici. Başvuru Sahibi: TSE ürün belgelendirme sisteminin öngördüğü yükümlülükleri üstlenerek, bir helal ürünün veya hizmetin belgelendirilmesi amacıyla TSE ye başvuran gerçek veya tüzel kişi. REV.NO:01 2

3 Belge Sahibi: TSE helal belgelendirme sisteminin öngördüğü yükümlülükleri yerine getirerek, ilgili standarda uygun olarak üretilip piyasaya arz edildikleri belirtilen helal ürünler veya hizmetler için belge almaya hak kazanan gerçek veya tüzel kişi. Sözleşme: Bu Yönerge kapsamındaki helal belgesi ve/veya TSE Helal Markası kullanma hakkı verilmek üzere yeterli görülen bir helal ürün veya hizmet için belge ve/veya TSE Helal Markası kullanma hakkının şartlarını düzenleyen başvuru sahibi ile ÜBM arasında imzalanan anlaşma. İKİNCİ BÖLÜM ORGANLAR 2.1 Belgelendirme Komitesi ÜBM bünyesinde faaliyet göstermek üzere, tarafsızlık, bağımsızlık ve şeffaflık ilkesini sağlayabilecek şekilde, TSE bünyesinde görev yapmakta olan ve belgelendirme hizmetleri konusunda bilgi ve tecrübe sahibi kişiler arasından ÜBM Başkanlığı tarafından teklif edilen ve TSE Başkanı tarafından atanan komitedir. 2.2 Helal Belgelendirme Komisyonu ÜBM Başkanlığı bünyesinde İlgili Belgelendirme Biriminin hizmet verdiği helal belgelendirmesi alanında faaliyet göstermek üzere, tarafsızlık, bağımsızlık ve şeffaflık ilkesini sağlayabilecek şekilde, helal belgelendirme hizmetleri konusunda bilgi ve tecrübe sahibi kişiler arasından en az iki üyesi Diyanet İşleri Başkanlığı teşkilatınca görevlendirilen uzmanlardan oluşan ÜBM tarafından teklif edilen ve TSE Başkanı tarafından atanan yeterli sayıda üyeden oluşan komisyondur. Helal Belgelendirme Komisyonu, bu Yönerge ve Belgelendirme Komitesince belirlenen uygulama esasları çerçevesinde, belgelendirme başvurularıyla ilgili olarak, ÜBM Başkanlığı tarafından yetkilendirildiği faaliyet alanındaki belgelendirme birimlerinden intikal eden değerlendirme raporlarını değerlendirerek karara bağlayan organdır. 2.3 İtiraz ve Şikayet Komitesi Tarafsızlık, bağımsızlık ve şeffaflık ilkesini sağlayabilecek şekilde, TSE bünyesinde görev yapmakta olan ve belgelendirme hizmetleri konularında bilgi ve tecrübe sahibi kişiler arasından ÜBM tarafından teklif edilen ve TSE Başkanı tarafından atanan, ÜBM tarafından yürütülen hizmetlerle ilgili bütün itiraz, şikâyet ve uyuşmazlıkları karara bağlayan organdır.helal şartları konusunda uzlaşılamayan konularda nihai çözüm otoritesi T.C. Diyanet İşleri Teşkilatıdır. 2.4 Uzman Onay Komitesi Ürün Belgelendirme Merkezi Başkanlığı nda belgelendirme ve inceleme faaliyetlerinde görevlendirilecek personelin yeterliliğini değerlendirerek onaylamakla yetkili karar organıdır. 2.5 Helal Belgelendirme Akademik İstişare Komitesi ÜBM Başkanlığı tarafından yürütülmekte olan Helal belgelendirmesi alanında faaliyet göstermek üzere tarafsızlık, bağımsızlık ve şeffaflık ilkesini sağlayabilecek şekilde ilahiyat veya gıda bilimi konusunda akademik kariyer sahibi olan kişiler arasından Genel Sekreter tarafından teklif edilen ve TSE Başkanı tarafından atanan, yürütülen Helal belgelendirme faaliyetlerinde tereddütlü konuları çözüme kavuşturarak görüş ve önerilerde bulunan özel komite statüsünde bir organdır. REV.NO:01 3

4 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAŞVURU ŞARTLARI VE KABULÜ 3.1 Bu Yönergenin kapsamındaki helal belgelendirme faaliyetleri için yapılacak ilk başvurular, ÜBM tarafından hazırlanmış matbu başvuru formu doldurulup, bu formda belirtilen idari dokümanlar ile helal ürün, üretim ve hizmet yeriyle ilgili teknik dokümanlar başvuru formuna eklenerek yapılır. 3.2 Başvurular her helal ürün grubu ve üretim yeri için ve hizmet tesisi için ayrı başvuru formu eksiksiz doldurularak yapılır. Başvuru formu ekinde yer alması gereken teknik dokümanlarda eksiklik olması halinde, başvuru formunun ve idari dokümanların ibraz edilmesi kaydıyla söz konusu başvuru işleme konulabilir. Bu durumda başvuru sahibi eksik teknik dokümanları belgelendirme süreci içinde tamamlamakla yükümlüdür. Başvuru dokümanlarının yeterli bulunmadığı durumda, başvuru sahibi kuruluş eksiklikler hakkında yazılı olarak bilgilendirilir. Başvuru sahibi kuruluş tarafından 6 ay içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ve/veya inceleme yapılmasını kabul etmemesi halinde başvuru işlemden kaldırılır. Başvurunun iptali, başvuru sahibi kuruluşun yazılı talebi ile de yapılabilir. 3.3 Belgelendirilmesi talep edilen helal ürün ve hizmet için kullanılacak ticari markanın ürünle ilgili Türkiye de ve/veya ürünün veya hizmetin sunulacağı ülkelerde tescilli olması esastır. Ancak, marka tescili ile ilgili işlemleri başvurulan ürün veya hizmet için başlatılmış olduğuna dair yazılı delil sunulması halinde belgelendirme işlemleri için başvuru kabul edilir ve başvuru sahibine tescil işlemlerini tamamlaması için belgelendirme tarihinden itibaren bir (1) yıl süre verilir. Ancak, bu süre sonunda marka tescili işleminin sonuçlanmamış olması halinde belge yenileme işlemi yapılmaz. Marka tescili işlemi olumsuz sonuçlanan firmaların, yeni bir marka için tescil başvurusu yaptıklarını yazılı olarak ÜBM ye beyan etmeleri halinde, bir sefere mahsus olmak kaydıyla bir (1) yıl süre verilerek veya tescil edilmiş farklı bir markaya göre belge düzenlenmesini talep etmesi halinde belge yeni markaya göre düzenlenir. 3.4 Belge sahibi kuruluşlar tarafından yapılacak ilave belgelendirme başvurularında, daha önce ibraz edilen bilgi ve evrakta herhangi bir değişiklik olmadığına dair yapılacak yazılı beyana bağlı olarak, bu evraklar başvuru sahibinden tekrar istenmeyebilir. 3.5 İlgili belgelendirme birimi, helal belgelendirmesi yapma imkânı olmadığına karar verdiği konularda, Helal Belgelendirme Komisyonu kararıyla belgelendirme yapmayı reddedebilir. 3.6 Gerçek üreticinin Türkiye ve KKTC dışında olması halinde, başvuru sahibinin gerçek üretici tarafından yetkilendirilen Türkiye de yerleşik yasal temsilci ve/veya ithalatçısı olması zorunludur. 3.7 Helal belgelendirme incelemesi esnasında, başvuru sahibinin yapacağı yeni başvurular, kapsam değişikliği veya fesih talepleri görevlendirilmiş uzmanlarca yazılı olarak alınarak, inceleme sırasında ilgili Belgelendirme birimine intikal ettirilir. Bu durumda yapılmakta olan inceleme, ilgili Belgelendirme biriminin kararına göre sonuçlandırılır. 3.8 Belge sahibi kuruluşun, daha önce belgelendirilmiş ürünü aynı üretim yerinde belge üzerinde belirtilenden farklı ticari marka/markalar ile üretmesi ve bu marka/markalar için de başvuru yapması durumunda; ilgili belgelendirme birimlerince de uygun bulunması halinde başvuru REV.NO:01 4

5 sahibinden başvuru dokümanları ile birlikte başvuru yapılan marka/markalar için üründe hiçbir değişiklik/farklılık olmadığına dair ayniyet beyanı alınır. Belgelendirilmiş ürüne ait mevcut muayene ve deney raporları ile, başvuru yapılan farklı ticari markalı ürünler karşılaştırılarak değerlendirilir. Bu değerlendirme, ilgili teknik dokümanların (iş akış şeması, bileşen listesi, ürün reçetesi vb.) incelenmesi suretiyle gerçekleştirilir. Ürünlerin teknik özellikleri dikkate alınarak gerekli görülmesi halinde bu inceleme üretim yerinde de yapılabilir. Bu değerlendirme sonucuna ait uygunluk değerlendirme raporu düzenlenir. Düzenlenen uygunluk değerlendirme rapor sonuçlarına göre Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile yeni ticari markalı ürünlerin belgelendirme işlemi tamamlanır. Başvuru sahibi kuruluş, daha önce başka bir kuruluş adına belgelendirilmiş ürünü aynı üretim yerinde kendi ticari marka/markalar ile fason olarak ürettirmesi ve bu marka/markalar için başvuru yapması durumunda; ilgili belgelendirme birimlerince de uygun bulunması halinde başvuru sahibinden başvuru dokümanları ile birlikte başvuru yapılan marka/markalar için üründe hiçbir değişiklik/farklılık olmadığına dair ayniyet beyanı alınır. Bu durumda, başvuru sahibi kuruluşunki ile aynı nitelikte bir ayniyet beyanını belge sahibi kuruluşun da vermesi ve yapılacak belgelendirme işlemini kabul ettiğini beyan etmesi gereklidir. Belgelendirilmiş ürüne ait mevcut muayene ve deney raporları ile başvuru yapılan ürünler üretim yerinde karşılaştırılarak değerlendirilir ve bu değerlendirme sonucuna ait uygunluk değerlendirme raporu düzenlenir. Düzenlenen uygunluk değerlendirme rapor sonuçlarına göre Belgelendirme Komisyonu kararı ile yeni başvuru sahibine ait ticari markalı ürünlerin belgelendirme işlemi tamamlanır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM HELAL BELGELENDİRME İŞLEMLERİ 4.1 ÜBM, başvuru sahibi tarafından belgelendirmesi talep edilen helal ürün, üretim ve hizmet yeri hakkında yeterli seviyede bilgi temin edemediği takdirde belgelendirme işlemlerini durdurabilir veya başvuruyu işlemden kaldırabilir. 4.2 Üretim ve Hizmet Yeri İncelemesi Üretim ve hizmet yeri incelemesi yapılması gereken belgelendirme işlemlerinde üretim ve hizmet yeri, ÜBM nin görevlendirdiği Uzmanlar tarafından helal şartları, personel, üretim donanımı, kalite kontrol imkânlarının yeterliliği ve hizmetin sunumu açısından yerinde değerlendirilir. Üretim ve hizmet yeri değişikliği durumunda kuruluşun yeni üretim ve hizmet yeri mutlaka incelenir. 4.3 Numune Alma İnceleme heyetince gerek duyulması halinde, muayene ve deney için ihtiyaç duyulan miktarda numune alınır. Numune alma yöntemi ve planı ÜBM tarafından belirlenir. Numune ve varsa şahit numuneler üzerindeki işaretleme ve etiketler hiçbir şekilde bozulmadan ve numune zarar görmeden muhafazası ve ÜBM tarafından belirlenen laboratuvarlara teslim edilme yükümlülüğü Başvuru Sahibine aittir. 4.4 Muayene ve Deney Helal belgelendirmesi faaliyetleri kapsamında yapılacak muayene ve deneyler, ÜBM tarafından belirlenir, tanımlanır ve sınıflandırılır. İnceleme heyeti tarafından alınan numuneler üzerinde yapılması gereken muayene ve deneyler, ÜBM tarafından yeterliliği kabul edilen laboratuvarlarda, ÜBM tarafından belirlenmiş olan şartlarda yapılır veya yaptırılır. REV.NO:01 5

6 4.5 Başvuru sahibi kuruluşların ibraz edecekleri, TÜRKAK ve TÜRKAK ın tanımış olduğu akredite kuruluşlar tarafından düzenlenmiş veya ÜBM tarafından yeterliliği kabul edilmiş laboratuvarlar tarafından hazırlanmış muayene ve deney raporları ÜBM tarafından kabul edilebilir. 4.6 Belgelendirilecek nihai ürünün üretiminde veya hizmetin sunumunda kullanılan hammadde ve yarı mamuller için; TSE Laboratuvarları veya ÜBM tarafından yeterliliği kabul edilen laboratuvarlar tarafından hazırlanmış muayene ve deney raporları, ÜBM tarafından kabul edilebilir. 4.7 Üretici veya hizmet tesisi Laboratuvarlarının(laboratuar istenilen hizmet yerlerinde) kullanılması, ÜBM tarafından belirlenen şartlarda gerçekleştirilir. 4.8 Ürün, Ambalaj ve Hizmet Sunumu İle İlgili İşaretleme Belge sahibi, helal belgesi ve kullanma hakkını aldığı ilgili Helal Markasını, belge üzerinde yazılı üretim yerinde ürettiği ürünleri veya hizmet tesisi için kullanacaktır Belge sahibi, helal markasını ürün ambalajı üzerinde, ürünlerin taşınması amacıyla kullanılan dış ambalajlar üzerinde, kuruluşun reklam amaçlı yayınlarında veya tanıtım broşürleri üzerinde belgelendirmeye esas olan standardda tanımlanan işaretlemelerle birlikte, ticari markasını, kullanmaya hak kazandığı helal markasını silinmeyecek ve görülebilir şekilde iliştirebilir Ürün ve hizmet belgelendirme başvurularında numuneler üzerinde(son ürün ve/veya müşteriye yönelik olarak sunulan hizmete ait Helal şartları ile ilgili standardın etiketleme maddesinde belirtilen açıklamalar; örneğin lokanta hizmetinde menu bilgileri, tabldot bilgileri, yemek ambalajı üzerindeki bilgiler vb.) yapılan muayene ve deneyler sonucunda, sadece işaretleme yönüyle olumsuzluk tespit edilmesi halinde, bu olumsuzluğun giderilmesi için başvuru sahibi kuruluşa bir (1) ay süre verilir. Belirtilen süre içerisinde olumsuzluğun giderilmemesi halinde müracaat red edilir. 4.9 Değerlendirme Belgelendirme başvurusu yapılan helal ürüne ait üretim yeri ile hizmet tesisi incelemesine ve muayene ve deneylere ait sonuçlar ve raporlar ilgili Belgelendirme birimi tarafından değerlendirilerek bu değerlendirme sonucu ile birlikte karara bağlanmak üzere Helal Belgelendirme Komisyonuna sunulur. Komisyonda kararlar oybirliği ile alınır Sözleşmenin Akdi ve Belgenin Düzenlenmesi Helal Belgelendirme Komisyonunun olumlu karar vermesi halinde, bu karar başvuru sahibine bildirilerek sözleşme yapmak üzere davet yapılır. Başvuru sahibi veya yetkili temsilcisi ile düzenlenen helal uygunluk belgesi ve kullanma hakkı verilen helal markası ile ilgili olarak sözleşme imzalanır. Başvuru sahibi; belge ve belge ile ilişkilendirilmiş helal markasını kullanma hakkını kazanır. Belge sahibi kuruluşun yazılı talebi halinde, helal belgesi talep edilen yabancı dilde tanzim edilebilir Başvuru sahibi kuruluş veya yetkili temsilcisinin belgeyi almaya hak kazanması sonrasında kuruluşa yapılacak yazılı bildirime rağmen, bildirim tarihinden sonra 3 ay içerisinde sözleşme imzalamaması durumunda, Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile belge verilmesi kararı iptal edilir. Söz konusu başvuru işlemi sonuçları ile birlikte işlemden kaldırılır. REV.NO:01 6

7 BEŞİNCİ BÖLÜM ÜRÜN BELGELENDİRME SONRASI İŞLEMLER 5.1 Ara Kontrol ÜBM tarafından belgelendirilmiş helal ürünlerin ve hizmetlerin belgelendirme için gerekli şartlara uygunluğunun sürekliliğini kontrol etmek amacıyla; ürün ve hizmet özelliklerine, belgelendirmeye esas teşkil eden şartlara, üründe, üretim yerinde veya hizmet tesisinde tespit edilen uygunsuzluklara veya belgelendirilmiş ürünlerle veya hizmetlerle ilgili şikayetlere bağlı olarak, belgelendirmeye esas standardın öngördüğü şartlar dikkate alınmak kaydıyla ilgili belgelendirme föylerinde belirtilen sıklıkta üretim ve/veya hizmet yerinde ve/veya piyasadan alınan numuneler üzerinde, ÜBM tarafından gerekli görülen muayene ve deneylerin yapılması ve/veya yaptırılması veya yalnızca üretim ve hizmet yeri incelemesi yapılarak ara kontrol gerçekleştirilir. Ara kontrol amacıyla, üretim ve hizmet yeri incelemesi yapılması ve uygunsuzluk tespit edilmesi halinde inceleme olumsuz sonuçlandırılır. Gerçekleştirilen ara kontrollerle ilgili olarak düzenlenen inceleme raporları ve muayene ve deney raporları Helal Belgelendirme Komisyonu na sunulur ve Komisyonun kararına göre işlem yapılır. 5.2 Kapsam Değişikliği Belge sahibinin belge kapsamının genişletilmesini aynı standarda göre belgelendirilecek bir ürün veya hizmet için talep etmesi durumunda, kapsama ilave edilecek yeni ürün veya hizmetler için gerekli belgelendirme işlemleri sonucuna bağlı olarak Helal Belgelendirme Komisyonu kararına göre uygulama yapılır. Belge sahibinin belge kapsamının daraltılmasını talep etmesi durumunda veya Gıda Sektörü Belgelendirme Müdürlüğü nün ara kontrol sonucuna bağlı olarak kapsam daraltma tekliflerinde, Helal Belgelendirme Komisyonu kararına göre işlem yapılır. 5.3 Belge Yenileme Helal belgesinin geçerlilik süresi bir (1) yıldır. Belgenin son geçerlilik tarihinden en erken bir (1) ay önce, en geç bir (1) ay sonra yapılan başvurularda, belge sahibi kuruluşa ve belgeli ürüne veya hizmete ait son değerlendirme raporlarının sonucuna ve belgelendirmeye esas standardın yürürlük durumuna bağlı olarak belge yenilenir. Belgenin son geçerlilik tarihinden bir (1) ay geçmesi halinde sözleşme fesh edilir. Belge sahibinin mevcut ürün veya hizmet belgesine esas teşkil eden temel belgelendirme şartlarında bir değişiklik söz konusu olduğunda, belge sahibinin talebi halinde, eski şartların yürürlükten kalkış süresi içinde olmak kaydıyla belge yenilenir. Bu durumda belgenin geçerlilik süresi, eski şartların yürürlükten kalkış süresi ile sınırlıdır. Türkiye nin veya TSE nin taraf olduğu Anlaşma hükümleri veya Anlaşma gereği karar organlarınca alınan kararlar, bağlayıcılık arz eder. Uluslararası anlaşmalar çerçevesinde düzenlenen belgelerin geçerlilik süreleri bu anlaşmalarda belirtilen süreler kadardır. Taraf olunan anlaşma metninde belge geçerlilik süresi ile ilgili bir hüküm olmaması halinde TSE tarafından belirlenen süreler uygulanır. REV.NO:01 7

8 5.4 Belge Sahibinin Marka, Adres, Unvan ve/veya Statü Değişikliği Belge sahibi her ne sebeple olursa olsun başvuru formu ve eklerindeki bilgilerde değişiklik olması durumunda, bunu en geç onbeş (15) işgünü içinde ÜBM ye bildirmek ve bununla ilgili belgeleri göndermekle mükelleftir. Belge sahibi kuruluşun belgelendirilmiş bir ürününün veya hizmetinin mevcut markasının değişikliğini talep etmesi ve başvuru sırasında istenilen gerekli belgeleri yeni markası için sunması halinde, üretim veya hizmet yeri incelemesi ve ürünün işaretleme ve ambalajlama kontrolu yapılarak, ayrıca hizmet sunumunda kullanılacak olan yeni markanın kuruluşun reklam amaçlı yayınlarında veya tanıtım broşürleri üzerinde kullanılıp kullanılmadığının kontrolü yapıldıktan sonra Helal Belgelendirme Komisyonu kararına göre işlem yapılır. Önceki belgenin geçerlilik süresi değişmemek kaydıyla yeni belge düzenlenir. Üretim ve hizmet yeri ve ticari markası değişmemek kaydıyla, adres, unvan ve/veya hukuki statüsü değişen belge sahibinin, başvuruda istenen belgeleri yeni unvanı ve/veya statüsü için düzenlenmiş olarak sunması halinde; üretim veya hizmet yerinde yeniden inceleme, ürün üzerinde muayene ve deney yapılmadan, Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile belge sahibinin yeni adresi, unvanı ve/veya statüsü adına yeni belge düzenlenir ve yeni sözleşme imzalanır. Belge sahibi bir kuruluşun, belge kapsamındaki üretim veya hizmet yerinin başka bir gerçek veya tüzel kişi tarafından tamamen satın alınması halinde, bu durum belge sahibi kuruluş tarafından ÜBM ye bildirilir. Bu durumda, üretim yeri ve ticari markası değişmemek kaydıyla, yeni kuruluş sahibi başvuruda istenen belgeleri yeni unvanı ve/veya hukuki statüsü için düzenlenmiş olarak sunması ve ÜBM ye karşı mali yükümlülükleri üstlendiğini taahhüt etmesi halinde; üretim veya hizmet yerinde yeniden inceleme, gerektiğinde ürün üzerinde muayene ve deney yapılarak, Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile yeni kuruluşa hukuki olararak geçerli unvanı ve/veya statüsü ile belge düzenlenebilir ve sözleşme imzalanır. Belge sahibinin marka, adres, unvan ve/veya statü değişikliği talepleri sonucunda yeni düzenlenen belgenin son geçerlilik tarihi ilk verilen belgenin son geçerlilik tarihi ile sınırlandırılır. 5.5 Belge Devri Belge sahibi, belge ve/veya ilgili helal markasını kullanma hakkını başka bir gerçek veya tüzel kişiye devredemez, kiralayamaz. Ancak, aynı şirketler grubu içinde yer alan veya ortaklığı bulunan iki şirket arasında, her iki şirketin ortaklar kurulu kararı ile başvuru yapılması ve üretim veya hizmet yeri ve ticari markası değişmemek kaydıyla, Helal Belgelendirme Komisyonu kararına göre yeni sözleşme imzalanır ve yeni belge düzenlenir. 5.6 Belgenin Zayi Olması Helal uygunluk belgesi sahibinin yazılı olarak uygunluk belgesinin zayi olduğunu beyan etmesi ve tekrar belge düzenlenmesini talep etmesi halinde, belge sahibi kuruluşa mevcut uygunluk belgesinin son geçerlilik tarihi ile yeniden belge düzenlenir. 5.7 Belgelendirmeye Esas Standardda Meydana Gelen Değişiklikler Belgelendirmeye esas standardda değişiklik olması halinde, yapılacak yeni uygulamalar, değişen standardın yürürlüğe giriş tarihi ve değişikliklerin önem derecesine göre adaptasyon süresi ÜBM tarafından belirlenir. REV.NO:01 8

9 ALTINCI BÖLÜM BELGE SAHİBİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 6.1 Belge sahibi, sözleşme imzalanması suretiyle kullanma hakkı verilen helal markası dışında, hiçbir gerekçeyle TSE ye ait başka bir markayı sözleşme yapmadan kullanamaz. 6.2 Başvuru sahibi ve belge sahibi, TSE tarafından bir ürünle veya hizmetle ilgili belgelendirme ve sonrası hizmet ve işlemlerle ilgili olarak talep edilen tüm bilgi ve belgeleri doğru ve eksiksiz olarak vermekle, bunlarla ilgili kayıt ve dokümanlardan istenenleri ibraz etmekle yükümlüdür. 6.3 Başvuru sahibi ve belge sahibi, belgelendirme çalışmalarında ve ÜBM ile yapılan yazışmalarda kendisini temsil eden kişilerin beyan ve taahhütlerini kendi beyan ve taahhüdü olarak kabul etmekle yükümlüdür. 6.4 Başvuru sahibi ve belge sahibi, belgelendirme ve sonrası hizmet ve işlemlerle ilgili olarak üretim veya hizmetin sunumuna yönelik ürünlerden ve/veya stoktan gerekli numuneleri ücretsiz olarak vermekle, numuneleri istenilen laboratuvarlarda verilen süre içerisinde hazır bulundurmakla yükümlüdür. 6.5 Belge sahibi kuruluş gerektiğinde ara kontrol amacıyla muayene ve deneyler için ÜBM tarafından piyasadan satın alınacak numunelerin ve habersiz yapılacak hizmet sunumu denetimlerinin sonucunda ortaya çıkacak olan tüm masrafların bedelini ödemekle yükümlüdür. 6.6 Başvuru sahibi ve belge sahibi, ÜBM tarafından görevlendirilen İnceleme Uzmanlarına; ürünün veya hizmetin kalitesini, özellikle helal güvenliği şartlarını etkileyen tasarım, üretim, hizmetin sunumu, kalite kontrol, kalite yönetimi, stok ve dağıtımla ilgili hususlarda fonksiyonu olan her birimin ziyaret edilmesinde her türlü kolaylığı sağlamakla kayıtları göstermekle, Belgelendirme/İnceleme Uzmanlarının isteyeceği belge ve bilgileri doğru, eksiksiz ve zamanında vermekle yükümlüdür. 6.7 Belge sahibi, Helal uygunluk belgesini ve kullanma hakkını aldığı helal markasını, sadece belge üzerinde yazılı üretim veya hizmet yerinde ürettiği helal ürünü veya hizmeti için kullanabilir. 6.8 Belge sahibi kuruluş, herhangibir gerekçe gösterme zorunluluğu olmadan belgesinin iptali ve sözleşmesinin feshedilmesini talep edebilir. Bu durumda Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile belgesi iptal ve sözleşmesi feshedilir. 6.9 Belge sahibi, belgelendirilmiş ürün ambalajı üzerinde veya kuruluşun reklam amaçlı yayınlarında veya tanıtım broşürleri üzerinde belgelendirmeye esas olan standardda tanımlanan işaretlemelerle birlikte, ticari markasını ve kullanmaya hak kazandığı helal markasını silinmeyecek ve görülebilir şekilde iliştirebilir Belge sahibi, üretimini veya hizmetini geçici olarak durdurması veya üretimden veya hizmet sunumundan vazgeçmesi durumunda ÜBM yi yazılı olarak haberdar etmekle yükümlüdür Helal uygunluk belgesi sahibi, helal markasını kullanma hakkını kazandığı üründe veya hizmet sunumunda, yapacağı helal şartlarındaki değişiklikler ile üretim veya hizmet prosesi ile kalite ve/veya ilgili yönetim sisteminde ürünün veya hizmetin kalitesini etkileyebilecek değişiklikleri derhal ÜBM ye bildirmekle yükümlüdür. REV.NO:01 9

10 6.12 Helal uygunluk belgesi sahibi helal uygunluk belgesini ve/veya helal markasını TSE nin itibarını zedeleyecek şekilde kullanamaz Helal uygunluk belgesi sahibi, almış olduğu helal uygunluk belgesini kısmen ve/veya okunmayı zorlaştıracak bir şekilde çoğaltamaz, belgenin aslını veya kopyalarını tahrif edemez, belge ve/veya deney raporlarını ÜBM nin kontrolü ve izni olmaksızın yabancı dillere çeviremez Belge sahibi, helal uygunluk belgesinin iptal edilmesi halinde, Helal markasını belgelendirmeye atıf yapan reklâm malzemeleri üzerinde kullanamaz. Bu durumda ilgili bütün dokümanları imha etmekle yükümlüdür Belge sahibi, ÜBM tarafından yukarıdaki hususlara aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi halinde, ÜBM tarafından talep edilen düzeltici ve önleyici faaliyetleri ÜBM tarafından belirlenmiş olan süre içinde yerine getirmekle yükümlüdür Belge sahibi, üçüncü taraflar ile tüketici ve kullanıcılardan kendisine bildirilen ürünün veya hizmetin belgelendirmeye esas standarda uygunluğu ile ilgili olan şikâyetlerle ilgili aldığı önlemlerin kaydını tutmakla, talep edildiğinde ÜBM nin incelemesine hazır bulundurmakla yükümlüdür Başvuru sahibi ve belge sahibi, bu Yönerge kapsamında ÜBM tarafından gerçekleştirilen hizmetlere ilişkin olarak adına tahakkuk ettirilen ücretleri belirtilen süre içerisinde ödemekle yükümlüdür Belge sahibi, ÜBM tarafından TSE nin Internet sayfalarında yayınlanan ilanları takip etmekle yükümlüdür. Bu ilanlar belge sahibinin adresine yapılan tebligat hükmündedir Başvuru sahibi ve belge sahibi, başvuru dokümanlarında yer alan bilgilerde meydana gelebilecek her türlü değişikliği güncel olarak ÜBM ye bildirmekle yükümlüdür. Başvuru sahibi ve belge sahibinin ÜBM de kayıtlı olan adresine yapılan tebligatlar, belge sahibinin adres değişikliği ile ilgili bildirimde bulunmadığı takdirde adresi değişmiş olsa dahi hukuken yapılmış olduğunu kabul etmekle yükümlüdür Helal Uygunluk Belgesi Sahibinin Tüketiciye veya Müşterilerine Karşı Yükümlülüğü Belge sahibi, belge ve varsa helal markası kullanma hakkı verilen ürünlerin veya hizmet sunumunun, yasal düzenlemelere, belgelendirmeye esas teşkil eden standarda uygun olmamasından veya imalat hatalarından kaynaklanacak her türlü maddi ve manevi zarar ve ziyandan sorumludur ve bunları tazmin etmekle yükümlüdür. Belge sahibi, gerek bizzat tüketicinin/müşterisinin başvurusu ve gerekse TSE nin ikazı üzerine belgeli üründen veya hizmetten doğan şikâyeti, tüketici/müşterisi nezdinde incelemek ve şikayetin haklı olması durumunda satın alma bedelini defaten ödemekle yükümlüdür. Ancak, şikâyet konusu ürünün, belge sahibi tarafından hazırlanarak tüketiciye/müşteriye verilmiş kullanma talimatında belirttiği hususlara aykırı olarak kullanılmasından veya belge sahibinin sorumluluğu dışındaki taşıma, depolama ve benzeri faaliyetler sonucu oluşacak kusurlar bu yükümlülüğün dışındadır. Belge sahibi, TSE tarafından tüketiciye ödenen kusurlu ürün veya hizmet bedelini itiraz etmeden TSE ye ödemekle yükümlüdür. Helal uygunluk belgesi sahibi, helal markası kullanım hakkı verilen ürününün uygunsuzluğunun tespiti halinde Belgelendirme Komitesi kararı ile söz konusu uygunsuzluklara sahip ürünlerini REV.NO:01 10

11 piyasadan toplamak, tüketiciye ulaşmış olan ürünler için ise tüketiciye yazılı veya görsel medya aracılığı ile uyarıda bulunmakla yükümlüdür. İhtilaf hallerinde TSE nin vereceği karar kesindir. Helal uygunluk belgesi sahibi, helal markası kullanım hakkı verilen hizmetin standarda uygun olmaması ve hatalarından kaynaklanabilecek her türlü maddi ve manevi zarar ve ziyanı karşılamak hususunda ÜBM ye karşı sorumludur. Bu sorumluluk kuruluş sahibiyle var ise ortaklarının ve yöneticilerinin kendi mal varlıklarını da müteselsilen kapsayacak şekildedir. Helal uygunluk belgesi sahibi,belge kapsamında yer almayan ürün ve hizmetlerinin belgeli olduğunu beyan edemez, sözleşmeyle verilen belge ve marka kullanma hakkını müşterilerini yanıltıcı bir şekilde kullanamaz. Belge sahibi, reklam, tanıtım ve benzeri faaliyetlerinde, belgeli ürün veya hizmetlerinin belgeli olmayan ürün veya hizmetlerinden rahatça ayırt edilebilecek şekilde tanımlamakla ve bu konuda ÜBM nin yapacağı ikaz ve taleplere uygun haraket etmekle yükümlüdür. Belge sahibi kuruluş, belge kapsamındaki ürünlerle ilgili müşteri şikâyetlerinin ele alınması, değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması ile ilgili uygulanacak metotları tanımlamak ve müşteri şikâyetleri ile ilgili olarak tanımlanan metotlar paralelinde yapılan işlemlerle ilgili kayıtları muhafaza etmek ve talep hâlinde bunları TSE ye vermekle yükümlüdür. YEDİNCİ BÖLÜM TSE NİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 7.1 TSE nin helal belgelendirme faaliyetleri ile ilgili yükümlülükleri ÜBM tarafından belgelendirmede yapılan işlemler ve bunların sonuçlarıyla sınırlıdır. 7.2 TSE helal belgelendirme faaliyetlerinde hizmet alan başvuru sahibine ve belge sahibine karşı tarafsızlık, bağımsızlık, eşit muamele, dürüstlük, şeffaflık, gizlilik ilkelerine ve bunlar çerçevesinde şekillenen etik esaslara bağlı kalarak bu Yönerge ve kalite yönetim sistemi çerçevesinde profesyonel anlamda yürütür. 7.3 ÜBM, helal belgelendirmesi hizmetleri esnasında, hizmet verdiği başvuru sahibinden ve belge sahibinden temin ettiği bilgi ve dokümanlar hakkında gizlilik ilkesine riayet eder. 7.4 ÜBM sözleşmenin gereği olarak vermesi gerekli olanlar ve helal belgelendirme faaliyetlerini ilgilendiren konularda yürürlükteki hukuk hükümleri çerçevesinde yetkili otoritelerin veya adli makamların bilgi ve doküman talepleri ile yasal olarak gerekli diğer haller hariç olmak üzere üçüncü taraflara bilgi vermez. 7.5 TSE nin bu Yönergede ve helal belgelendirmesine esas hususlarda değişiklik yapma hakkı mahfuzdur. Bu Yönergede yapılan değişiklikler, TSE nin Internet sayfasında ilan edilir. SEKİZİNCİ BÖLÜM MALİ HUSUSLAR 8.1 Ücretlendirme Helal belgelendirmesi hizmeti alan taraflar, tahakkuk ettirilen faturaları otuz (30) gün içerisinde ödemekle yükümlüdür. Bu süre içerisinde ödenmemiş alacaklarda başvuru sahibi ve belge sahibi temerrüde düşmüş sayılır. REV.NO:01 11

12 8.2 Ücretlerin Ödenmemesi Hizmet alan başvuru sahibi ve belge sahibi zamanında ödemedikleri faturalarla ilgili borcu, tahakkuk ettirilecek gecikme zammıyla birlikte ödemekle yükümlüdür. Gecikme zammı borcun muaccel olduğu tarihten itibaren hesaplanır. 8.3 Helal belgelendirmesi hizmetleriyle ilgili ücretler EK-1, EK-2 ve EK-3 de verilmiştir. DOKUZUNCU BÖLÜM CEZAİ HÜKÜMLER 9.1 Belge sahibinin Yönergenin hükümlerine aykırı hareket ettiğinin ve/veya ara kontrol sonucunda ürünün veya hizmetin belgelendirmeye esas teşkil eden standarda uygun olarak üretilmediğinin tespit edilmesi halinde, Helal Belgelendirme Komisyonu kararı ile sözleşmesi fesih, belgesi iptal edilir. 9.2 Helal Uygunluk Belgesinin İptali ve Sözleşmenin Feshedilmesi Helal uygunluk sözleşmesinin fesih edilmesi ve belgesinin iptali; kuruluşa verilen helal uygunluk belgesi ve TSE Helal markasını kullanma hakkının sona erdirilmesidir. Aşağıdaki durumlardan birinin gerçekleşmesi halinde Helal Belgelendirme Komisyonu kararına göre sözleşme fesih ve belge iptal edilir: - Üretim veya hizmet yerinin değişmesi, helal uygunluk belgesi sahibinin bu konuda TSE yi belirtilen süre içinde haberdar etmemesi ve/veya yeni bir üretim veya hizmet yerinde üretim veya hizmet sunumu yapması. - ÜBM nin onayı alınmadan helal uygunluk belgesi kapsamındaki üründe veya girdilerinde değişiklik yapılarak üretilmesi. - ÜBM nin onayı alınmadan helal uygunluk belgesi kapsamındaki hizmetin sunumunda ve hizmetin sunumunda kullanılan girdilerde değişiklik yapılarak hizmetin sunulması. - Üretim veya hizmet yeri başvuru sahibine ait değilse, üretim ve hizmet yeri yeri ile yaptığı sözleşmenin sona ermesi ve yenilenmemesi. - Ticari marka başvuru sahibine ait değilse, ticari markanın sahibi ile belge sahibi arasındaki ticari markanın kullanma hakkıyla ilgili sözleşmenin sona ermesi ve yenilenmemesi. - Ticari markanın tescilinin sona ermesi ve yenilenmemesi. - Helal uygunluk belgesi sahibinin; başvuru, üretim veya hizmet yeri incelemesi veya ÜBM nin üreticinin beyanını esas aldığı işlemlerle ilgili olarak, gerçeklerle bağdaşmayan beyanda bulunması. - Helal uygunluk belgesi ve/veya TSE Helal markasının kapsamı haricinde kullanılması. - Helal uygunluk belgesi sahibinin hukuki olarak iflas etmesi. - Helal uygunluk belgesi sahibinin TSE ye karşı hukuki ve mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi. - Ara kontrollerde uygunsuzluk tespit edilmesi. Helal Belgelendirme Komisyonu tarafından alınan belge iptali ve/veya sözleşme feshedilme kararları, ÜBM tarafından, TSE nin Internet sitesinde ilan edilir. Belge sahibi, sözleşme ile kendisine verilmiş belgeyi en geç otuz (30) gün içerisinde ÜBM ye iade eder. Belgenin iptali ve sözleşmenin feshi belge sahibi kuruluşun mali yükümlülüklerini yerine getirme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. REV.NO:01 12

13 Belge sahibi helal belgesinin iptalinin ve sözleşmenin feshini takiben, ürünün veya hizmetin TSE tarafından belgelendirilmiş olduğunu beyan edemez, belge ve sözleşme ile verilen hiç bir hakkı kullanamaz, daha önce üretilen helal markasını taşıyan gıda maddelerini piyasaya sunamaz, TSE Helal markalı hizmet sunumu gerçekleştiremez. ONUNCU BÖLÜM BELGE VE MARKALARIN HAKSIZ KULLANIMI 10.1 Helal Uygunluk Belgesi Sahibi Kuruluşun Belgesi Kapsamında Olmayan Ürünlerde veya Hizmetin Sunumunda TSE Helal Markasını Haksız Kullanması Bu konularla ilgili uygulamalar Yönetim Kurulu nca belirlenecek esaslara göre karara bağlanır TSE Helal Markasının Sözleşme Akdedilmeksizin Kullanılması TSE Helal markasını sözleşme akdetmeksizin kullanan yada sözleşmesi herhangi bir nedenle sona erdiği halde, TSE helal markasını ve/veya Helal Uygunluk Belgesini kullananlar aleyhine; sözleşme akdetmeyerek TSE yi maddi zarara sokmaları sebebiyle, ÜBM tarafından tüm ilgili dokümanlar Hukuk Müşavirliği ne bildirilir. Hukuk Müşavirliği nce, ürünle veya hizmet sunumu ile ilgili bir (1) yıllık emsal belge kullanma tavan ücreti tutarının iki (2) katından az olmamak üzere maddi tazminat, kamuoyunu yanıltmak ve haksız rekabete sebep olmak yoluyla TSE yi kamu ve tüketici nezdinde güven kaybına uğratmaktan dolayı talep edilen maddi tazminatın beş (5) katından az olmamak üzere de, ek (manevi) tazminat talebi ile hukuki işlemler başlatılır. ÜBM tarafından ve/veya diğer Birimler tarafından Hukuk Müşavirliği ne bildirilen veya Hukuk Müşavirliği ne farklı yollardan intikal eden haksız helal markası kullanımı ile ilgili hukuki işlem başlatılması durumunda Hukuk Müşavirliği tarafından ÜBM ye bilgi verilir Helal Uygunluk Belgesinin Tahrif Edilmesi ve Sahte Belge Düzenlenmesi Helal uygunluk belgesini tahrif veya taklit eden gerçek veya tüzel kişilerin tespiti halinde, hukuki işlemleri yapılmak üzere doğrudan Hukuk Müşavirliği ne iletilir, Hukuk Müşavirliği tarafından yapılan işlemler ÜBM ye bildirilir. ONBİRİNCİ BÖLÜM İTİRAZ, ŞİKÂYET, UYUŞMAZLIK VE TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİ 11.1 İtiraz, Şikâyet ve Uyuşmazlıklar Helal belgelendirmesi hizmetleriyle ilgili itiraz, şikâyet ve uyuşmazlıklarla ilgili başvurular, ÜBM ye yazılı olarak yapılır. TSE, ÜBM veya Belgelendirme Komitesi ve Helal Belgelendirme Komisyonu kararlarına itiraz süresi kararın tebliğ edilmesini takiben otuz (30) gündür. Bu süre içinde verilen karara yazılı olarak itiraz etmeyen taraf itiraz hakkını kaybeder. Yapılan itiraz ve şikâyet, İtiraz ve Şikâyet Komitesi tarafından karara bağlanır ve ilgili taraflara bildirilir Tüketici Şikayetleri Helal uygunluk belgeli bir ürünle veya hizmetin sunumuyla ilgili olarak, tüketici tarafından yapılan şikayetler, TSE tarafından değerlendirilerek, gerekli araştırma ve incelemeler yapılır, şikayetin haklı bulunması durumunda, sözleşme hükümlerine uygun olarak, belge sahibinden mağduriyetin giderilmesi talep edilir. REV.NO:01 13

14 ONİKİNCİ BÖLÜM KARŞILIKLI TANIMA VE YABANCI BELGELERİN TANINMASI VE KULLANILMASI 12.1 TSE nin helal belgelendirmesi konusunda taraf olacağı iki ve/veya çok taraflı anlaşmalarla ilgili ön çalışmalarını yapmaya ÜBM yetkilidir TSE nin taraf olduğu iki ve/veya çok taraflı anlaşmalarda bu Yönergede yer verilmeyen hususlarda, anlaşma metinleri ve anlaşmanın karar organları tarafından alınan kararlar geçerlidir. ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER 13.1 ÜBM verilen helal uygunluk belgelerinin denetimi ve gözetimi için gerekli tedbirleri alır. ÜBM nin helal belgelendirme faaliyetlerinin güvenilirliğini ve saygınlığını garanti altına almak için ihtiyaç duyulan işlemleri yapma ve ek tedbirleri yürürlüğe koyma hakkı mahfuzdur Helal uygunluk belgesi, helal markası kullanma hakkı verilmiş olması belge sahibinin kanun, tüzük, kararname, yönetmelik ve diğer mevzuat hükümlerine uyma yükümlüğünü ortadan kaldırmaz Helal belgelendirmesi işlemlerinde kullanılan ve ÜBM tarafından hazırlanmış her türlü belgelendirme dokümanının telif hakları TSE ye ait olup TSE nin onayı olmadan kısmen veya tamamen kullanılamaz TSE, helal belgelendirme hizmetinin verileceği yer veya bölgedeki sağlık, güvenlik ve diğer mücbir şartların riskli olması durumunda belgelendirme hizmetini vermeyi reddedebilir veya durdurabilir TSE ürünün veya hizmetin özelliğine göre helal uygunluk belgesi ve varsa marka kullanma hakkını Belgelendirme Komitesinin kararıyla sadece gerçek üretici ile sınırlandırabilir Helal belgelendirmesi hizmetleriyle ilgili teknik detaylar ve uygulama dokümanları ÜBM tarafından belirlenir Bir ürünün veya hizmet yerinin helal olarak belgelendirilmiş olması, belge sahibinin müşterisi ile yaptığı sözleşmelerde yer alan sorumluluklarının, ticari yönden memnuniyetsizliklerinin veya zararlarının TSE tarafından üstlenilmesi veya TSE ye aktarılması anlamına gelmez. Usul ve teknik kriterlere uygun olarak sonuçlandırılan hizmetlerle ilgili alınan ücretlerin TSE tarafından geri ödenmesi talep edilemez Belge sahibi, bu Yönerge hükümlerine eksiksiz olarak uymayı kabul etmiş sayılır. İhtilaf halinde öncelikle karşılıklı görüşmelerle sorunun çözümü, mümkün olmaması durumunda ilgili akreditasyon kuruluşunun hakemliğinde yapılacak inceleme sonucuna göre, mutabakat sağlanamadığı durumda sözleşmede belirtilmiş olan mahkeme ve icra dairesinin yanı sıra T.C. Ankara Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir. REV.NO:01 14

15 ONBEŞİNCİ BÖLÜM YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME 15.1 Bu Yönerge, 31/10/2012 tarih ve sayılı Enstitü Başkanlık oluru ile kabul edilmiş olup, 19/11/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girer Bu Yönergede yapılacak revizyonlar Enstitü Başkanınca onaylanarak yürürlüğe girer Bu Yönerge hükümlerini Enstitü Başkanı yürütür. REV.NO:01 15