YENİ DGS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI. Savaş Doğan Kerem Köker Kenan Osmanoğlu. ÖSYM nin sınav sistemine. %100 uygundur.

Transkript

1 YENİ DGS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI SÖZEL YETENEK & SAYISAL YETENEK ÖSYM nin sınav sistemine %100 uygundur. Savaş Doğan Kerem Köker Kenan Osmanoğlu

2 Savaş Doğan Kenan Osmanoğlu Kerem Köker DGS KONU ANLATIMLI SÖZEL SAYISAL YETENEK - DENEMELER ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 2. Baskı Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Cantekin Matbaası (Ankara ) YAYINEVİ DAĞITIM adakale sokak 4/1 yenişehir-ankara tel: (pbx) belgeç: gsm: e-ileti: pegem@pegem.net sağlık sokak 17/a yenişehir-ankara tel: belgeç: gsm: e-ileti: siparis@pegem.net YAZIŞMA P.K yenişehir-ankara internet:

3 SUNU Değerli Dikey Geçiş Sınavı (DGS) Adayları, Dikey geçiş sınavı ÖSYM tarafından 2000 yılından beri, Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin 4 yıllık lisans bölümlerine devam edebilmeleri amacıyla her yıl temmuz ayında yapılan bir sınavdır. 80 Sözel Yetenek, 80 Sayısal Yetenek olmak üzere toplam 160 sorudan oluşan Dikey Geçiş Sınavı (DGS) uzun soluklu bir sınavdır. Sınavda, öğrencilerin sözel ve sayısal akıl yürütme becerileri yanında, soru çözüm hızlarının da sonuç üzerinde son derece etkili olduğu dikkate alındığında öğrencinin iyi bir performans göstermesi gerektiği daha iyi anlaşılacaktır. 25 yıllık tecrübesi ve uzman ekibiyle, 2000 yılından beri Dikey Geçiş Sınavı öğrencilerine hazırlık yayınları ve eğitim hizmeti sunan PEGEM AKADEMİ, DGS hazırlık öğrencileri için birbirinden güncel yeni yayınlar çıkarmaya da devam etmektedir. Bu yayınlardan biri olan DGS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI, öğrencilere sınava hazırlık süresince eşlik edecek kapsamlı bir çalışmadır. Konu anlatımları ve soru çözümleri doyurucu bir şekilde yapılmış, öğrencinin olası hatalarını engelleyecek uyarılarla önemli noktaların altı çizilmiştir. İçerdiği soru sayısı itibariyle, bir konu anlatım kitabı olmanın ötesinde bir Soru Bankası özelliği de taşıyan kitap, verdiği uyarılar ve açıklamalarla rehber bir kitaptır. Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen İsa Uludağ, Fikret Birer, Canan Sarıkaya ve tüm meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz. Kitapla ilgili görüş ve önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle pegem@pegem.net aracılığıyla paylaşınız. Tüm adaylara başarı dileklerimizle Savaş Doğan Kenan Osmanoğlu Kerem Köker

4

5 İÇİNDEKİLER TÜRKÇE 1. BÖLÜM SÖZCÜKTE ANLAM...3 Sözcüğün Anlamı...4 Gerçek Anlam...5 Mecaz Anlam...6 Terim Anlam...7 Soyut Somut Anlam...8 Nitel Nicel Anlam...8 Sözcüğün Cümleye Kattığı Anlam...9 Sözcüklerde Anlam İlişkileri...10 Eşanlamlı Sözcükler...10 Yakın Anlamlı Sözcükler...10 Karşıt Anlamlı Sözcükler...11 Eşsesli (Sesteş) Sözcükler...12 Genel Özel İlişkili Sözcükler...15 Söz Sanatları...15 Benzetme (Teşbih)...15 Eğretileme (İstiare)...16 Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel)...18 Değinmece (Kinaye)...19 Dokundurma (Tariz)...20 Mübalâğa (Abartma)...20 Dolaylama...20 Güzel Adlandırma...21 Somutlama...21 Söz Öbekleri...22 Deyimler...22 Atasözleri...23 İkilemeler...25 Pekiştirmeler...26 Sözün Cümleye Kattığı Anlam...26 Çıkmış Sorular...28 Çözümlü Test...35 Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM CÜMLEDE ANLAM...49 Cümlenin Yorumu...50 Cümle Vurgusu...50 Eş Anlamlı (Özdeş) / Yakın Anlamlı Cümleler...51 Cümlenin İletisi...52 Cümle Analizi...53 Çelişen (Karşıt Anlamlı) Cümleler...55 Kesin Yargı...56 Cümlenin Yapısı Eksiltili Cümleler Cümle Tamamlama Cümle Oluşturma Cümlenin Anlamı Anlamlarına Göre Cümleler Anlam İlişkilerine Göre Cümleler Anlatım Özelliklerine Göre Cümleler İlettiği Duygu, Düşünce ve Duruma Göre Cümleler Çıkmış Sorular Çözümlü Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ANLATİM BİÇİMLERİ Öyküleyici Anlatım Betimleyici Anlatım Açıklayıcı Anlatım Tartışmacı Anlatım Düşünceyi Geliştirme Yolları Benzetme Tanımlama Karşılaştırma Örneklendirme Tanık Gösterme (Alıntı Yapma) Sayısal Verilerden Yararlanma Soru Sorma Anlatım Nitelikleri Özgünlük Özlülük (Yoğunluk) Yalınlık (Sadelik) Akıcılık Sürükleyicilik Duruluk Açıklık Tutarlılık Çıkmış Sorular Çözümlü Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test

6 İçindekiler 4. BÖLÜM PARAGRAF DGS de Paragraf Soruları DGS Paragraf Sorularının Özelliği Nedir? Paragraf Konusuna Nasıl Çalışmalı? Paragrafın İçeriği Paragrafta Konu Paragrafta Başlık Paragrafta Ana Düşünce Paragrafta Yardımcı Düşünceler Paragrafta Tanıtılan Kişiyle İlgili Sorular Parçaya Dayalı Sorular Paragrafın Yapısı Paragrafın Bölümleri Paragrafın Yapısına İlişkin Soru Tipleri ve Çözüme Yönelik Pratikler Çıkmış Sorular Çözümlü Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM SÖZEL MANTIK Mantıkla İlgili Temel Kavramlar Sözel Mantık Sorularının Kapsamı Sözel Mantık Soruları Hakkında Soru Çözümünde Yararlanılabilecek Yöntemler Simgeler Kullanma Tablo Oluşturma Sıralama Sözel Mantık Soru Tipleri ve Örnek Çözümleri Çıkarım Soruları Şifreleme Soruları Sıralama Soruları Yer-Konum Bildiren Sorular Yer-Yön Bildiren Sorular Özne-Nesne İlişkili Sorular Tablo Yorumlama Soruları Karma Sorular Çıkmış Sorular Çözümlü Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test MATEMATİK 1. BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR Küme Kümenin Elemanı ve Eleman Sayısı Kümelerin Gösterilişi Boş Küme Tam Sayılarda İşlemler İşlem Önceliği Rasyonel Sayılar Rasyonel Sayılarda İşlemler Denklemler Çözüm Kümesi Bulma İkili Sıralama Eşitsizlik Oran Orantı Ortak Paranteze Alma Cevaplı Test BÖLÜM SAYILAR Sayı Kümeleri Doğal Sayılar Tam Sayılar Tek ve Çift Tam Sayılar Pozitif ve Negatif Sayılar Ardışık Sayılar Asal Sayı Aralarında Asal Sayılar Basamak Analizi Çözümleme Faktöriyel Sayma Sistemleri Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test vi

7 3. BÖLÜM BÖLME BÖLÜNEBİLME KURALLARI Bölme Bölünebilme Kuralları ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme ile Bölünebilme Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ASAL ÇARPANLARA AYIRMA EBOB EKOK Asal Çarpanlara Ayırma Bir Tam Sayının Bölenleri Bir Tam Sayının Bölenleri Toplamı En Büyük Ortak Bölen (EBOB) En Küçük Ortak Kat (EKOK) Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM BİRİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER Birinci Dereceden Bir Bilinmeyenli Denklemler Birinci Dereceden İki Bilinmeyenli Denklemler Denklem Sistemi Yok Etme Metodu Yerine Koyma Metodu Özel Denklemler Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM RASYONEL SAYILAR Kesir ve Kesir Türleri Kesir Basit Kesir Bileşik Kesir Tam Sayılı Kesir Sabit Kesir Denk Kesir Rasyonel Sayılarda Dört İşlem Toplama İşlemi Çıkarma İşlemi Çarpma İşlemi Bölme İşlemi Kuvvet Alma İşlem Önceliği Ondalık Kesirler Ondalık Sayılarda Dört İşlem Devirli Ondalık Açılımlar Rasyonel Sayılarda Sıralama İki Rasyonel Sayı Arasındaki Sayıları Yazma Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ÜSLÜ SAYILAR Özellikleri Üslü Sayılarda Dört İşlem Toplama Çıkarma Çarpma Bölme Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test İçindekiler vii

8 İçindekiler 8. BÖLÜM KÖKLÜ SAYILAR Köklü Sayıların Özellikleri Köklü Sayılarda Dört İşlem Toplama-Çıkarma Çarpma Bölme Kök Dışındaki Bir Sayının Kök İçine Alınması Eşlenik (Paydayı Kökten Kurtarma) İç İçe Sonlu Kökler İç İçe Sonsuz Kökler A 2 B Ifadesinin Kök Dışına Çıkarılması Köklü Sayılarda Sıralama Köklü Sayılarda Denklem Çözme Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ÇARPANLARA AYIRMA Ortak Parantez Yöntemi Gruplandırma Yöntemi ax 2 +bx+c ifadesinin Çarpanlara Ayrılması Özdeşlikler İki Kare Farkı Tam Kare İfadeler III. Dereceden Özdeşlikler Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM EŞİTSİZLİK MUTLAK DEĞER Eşitsizlikler Özellikleri Reel (Gerçel) Sayı Aralıkları Kapalı Aralık Yarı Açık Aralık Açık Aralık Birinci Dereceden Bir Bilinmeyenli Eşitsizlikler Eşitsizlikler ve İşaret İncelemesi Mutlak Değer Özellikleri Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ORAN ORANTI Oran Orantı Orantının Özellikleri Orantı Türleri Doğru Orantı Ters Orantılı Çokluklar Bileşik Orantı Ortalamalar Aritmetik Ortalama Geometrik Ortalama Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM PROBLEMLER Denklem Kurma Problemleri Yaş Problemleri Yüzde Problemleri Faiz Problemleri Kâr Zarar Problemleri Karışım Problemleri İşçi Problemleri Havuz Problemleri Hareket Problemleri Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM KÜMELER Küme Kümenin Elemanı ve Eleman Sayısı Kümelerin Gösterimi Küme Çeşitleri Kümelerde İşlemler Alt Küme Küme Problemleri Çıkmış Sorular Cevaplı Test viii

9 14. BÖLÜM İŞLEM MODÜLER ARİTMETİK İşlem İşlem Tabloları İşlemin Özellikleri Modüler Aritmetik Modüler Aritmetiğin Özellikleri Modüler Aritmetikte Denklem Çözümü Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM PERMÜTASYON KOMBİNASYON OLASILIK Saymanın Temel Kuralları Toplama Kuralı Çarpma Yolu ile Sayma Saymanın Temel İlkesi Permütasyon (Sıralama) Tekrarlı Permütasyon Dairesel Permütasyon Kombinasyon (Gruplama) Olasılık Olasılık Fonksiyonu Olasılık Hesabı Koşullu Olasılık Bağımsız ve Bağımlı Olasılık Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM TABLO VE GRAFİKLER Tablo ve Yorumlama Grafik ve Yorumlama Çizgi Grafik Sütun Grafiği Daire Grafiği Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM SAYISAL MANTIK Sayısal Mantık Problemleri (Diziler) Sayısal Mantık Problemleri (Tablo ve Şekil) Sayısal Mantık Problemleri (Mantık) Görsel Yetenek Çıkmış Sorular Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test GEOMETRİ 1. BÖLÜM GEOMETRİK KAVRAMLAR VE DOĞRUDA AÇILAR Geometrik Kavramlar Tanımsız Kavramlar Açılar Açının Ölçüsü Açının Düzlemde Ayırdığı Bölgeler Açı Ölçü Birimleri Açı Çeşitleri Dar Açı Dik Açı Geniş Açı Doğru Açı Tam Açı Komşu Açılar Açıortay Tümler Açılar Bütünler Açılar Ters Açılar Paralel İki Doğrunun Bir Kesen ile Yaptığı Açılar Paralel İki Doğrunun Birden Çok Kesen İle Meydana Getirdiği Açılar Kenarları Paralel Açılar Kenarları Dik Açılar Üçgenler Üçgen Çeşitleri Açılarına Göre Üçgenler Kenarlarına Göre Üçgenler Üçgende Temel ve Yardımcı Elemanlar Yükseklik Açıortay Kenarortay Üçgende Açılar ile İlgili Özellikler Dik Üçgen Pisagor Teoremi Öklid Bağıntıları İçindekiler ix

10 İçindekiler x Kenarlarına Göre Özel Dik Üçgenler Açılarına Göre Özel Dik Üçgenler Üçgende Açıortay Teoremleri İç Açıortay Teoremi Dış Açıortay Teoremi Üçgende Kenarortay Teoremleri Ağırlık Merkezi Kenarortay Bağıntıları İkizkenar Üçgen Eşkenar Üçgen Üçgende Alan Üçgende Benzerlik Açı Açı Açı Benzerlik Kuralı Tales Teoremi Temel Orantı Teoremi Çapraz Tales Teoremi Kenar Açı Kenar Benzerlik Kuralı Kenar Kenar Kenar Benzerlik Kuralı Üçgende Açı Kenar Bağıntıları Üçgen Eşitsizliği Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ÇOKGENLER VE DÖRTGENLER Çokgenler Dışbükey ve İçbükey Çokgenler Düzgün Çokgen Dörtgenler Dörtgenin Özellikleri Dörtgenlerde Alan Paralelkenar Paralelkenarda Alan Paralelkenarın Alan Özellikleri Paralelkenarda Uzunluk İle İlgili Özellikler Eşkenar Dörtgen Dikdörtgen Kare Yamuk İkizkenar Yamuk Dik Yamuk Deltoid Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ÇEMBER VE DAİRE Çemberde Açı Çemberde Yardımcı Elemanlar Çemberde Yay ve Açı Özellikleri Merkez Açı Çevre Açı Teğet Kiriş Açı İç Açı Dış Açı Çemberde Kiriş Yay Özellikleri Kirişler Dörtgen Çemberde Uzunluk Bir Noktanın Bir Çembere Göre Kuvveti Kuvvet Ekseni İki Çemberin Ortak Teğetleri İki Çemberin Birbirine Göre Durumları Üçgen Çemberleri Üçgenin İç Teğet Çemberi Üçgenin Dış Teğet Çemberi Teğetler Dörtgeni Dairede Alan

11 Dairenin Alanı ve Çevresi Daire Diliminin Alanı Çember Yayının Uzunluğu Daire Kesmesinin Alanı Daire Halkasının Alanı Çemberde Benzerlik Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM ANALİTİK GEOMETRİ Noktanın Analitik İncelenmesi Analitik Düzlem İki Nokta Arasındaki Uzaklık Doğrusal Noktalar Doğrusal Olmayan Noktalar Doğrunun Analitik İncelenmesi Doğrunun Eğim Açısı ve Eğimi Doğrunun Grafiğinin Çizimi Doğrunun Denklemleri Özel Doğrular İki Doğrunun Birbirine Göre Durumları Doğru Demeti Simetriler Noktanın Simetriği Doğrunun Simetriği Eşitsizlikler Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test BÖLÜM KATI CİSİMLER Prizma Dikdörtgenler Prizması Küp Silindir Dönel Silindir Piramit Düzgün Piramit Kesik Piramit Küre Cevaplı Testler Cevaplı Testler Çıkmış Sorular SAYISAL SÖZEL DENEMELER Sayısal Test Sözel Test Sayısal Test Sözel Test Sayısal Test Sözel Test Cevap Anahtarları İçindekiler xi

12

13 DGS SÖZEL YETENEK

14

15 6 Sözcükte Anlam Sözcüğün Anlamı Sözcüklerde Anlam İlişkileri Söz Sanatları Söz Öbekleri Çıkmış Sorular Çözümlü Test Cevaplı Test 1 3 Geçmiş Yıllarda Çıkmış Soru Analiz Tablosu Dil, insanın karakterinin bir parçasıdır. Bacon

16 SÖZCÜKTE ANLAM SÖZCÜĞÜN ANLAMI DGS Türkçe Bu ünitede, aşağıdaki konu ve alt başlıklar işlenecektir: 1. SÖZCÜĞÜN ANLAMI a. Gerçek Anlam i. Temel anlam ii. Yan anlam b. Mecaz Anlam c. Terim Anlam d. Soyut - Somut Anlam e. Nitel - Nicel Anlam f. Sözcüğün Cümleye Kattığı Anlam 2. SÖZCÜKLERDE ANLAM İLİŞKİLERİ a. Eş Anlamlı Sözcükler b. Yakın Anlamlı Sözcükler c. Karşıt Anlamlı Sözcükler d. Eşsesli (Sesteş) Sözcükler e. Genel-Özel İlişkili Sözcükler Sözcük: Anlamlı ses veya ses birliği, söz, sözcük. (TDK, 2005) Sözcükte anlam ünitesi anlam bilgisi nin temelidir. Bir yazı binaya benzetilirse, sözcük de o binayı oluşturan tuğlalardır. Bir parça içerisindeki sözcüklerin anlamı kavranamazsa cümlenin, cümle iyi anlaşılmazsa da paragrafın ne demek istediği tam olarak anlaşılamaz. Sözcükte anlam ünitesi; sözcüklerin tek başına ya da bir araya gelerek kazandıkları farklı anlamları, anlam ilişkilerini ve sözcükte meydana gelen anlam olaylarını kavratmayı amaçlayan temel bir ünitedir. Türkçede bazı kelimelerin tek bir anlamı varken bazı kelimeler kullanıldıkları yere göre çok çeşitli anlamlar kazanabilir. Cümlenin iyi anlaşılması, cümlede kelimenin hangi anlamda kullanıldığının doğru anlaşılmasıyla mümkündür. Tek anlamlı sözcükler: Sadece bir kavramı karşılayan sözcüklerdir. 3. SÖZ SANATLARI a. Benzetme (Teşbih) b. Eğretileme (İstiare) i. İnsandan doğaya aktarma ii. Doğadan insana aktarma iii. Doğadan doğaya aktarma iv. Duyular arası aktarma c. Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel) d. Değinmece (Kinaye) e. Dokundurma (Tariz) f. Mübalâğa (Abartma ) g. Dolaylama h. Güzel Adlandırma i. Somutlama 4. SÖZ ÖBEKLERİ a. Deyimler b. Atasözleri c. İkilemeler d. Pekiştirmeler e. Sözün Cümleye Kattığı Anlam ÖRNEK Buzul: Kutup bölgelerinde veya dağ başlarında bulunan büyük kar ve buz kütlesi. Küresel ısınma nedeniyle kutuplardaki buzullar hızla eriyor. Fırlatmak: Hızla atmak, bulunduğu yerden dışarı atmak. Elindeki kalemi pencereden dışarı fırlattı. Beton: Çimentonun su yardımıyla kum, çakıl vb. maddelerle karışması sonucu oluşan sert, dayanıklı, bağlayıcı yapı malzemesi. Bahçenin önündeki eğimli araziye beton döktüler. (TDK, 2005) Görüldüğü gibi yukarıdaki sözcüklerin sözlükte tek karşılığı vardır ve bu kelimelerin başka anlamlara gelebilecek kullanımı yoktur. Çok anlamlı sözcükler: Kullanıldığı yere ve duruma göre birden çok anlam kazanabilen sözcüklerdir. ÖRNEK Kaçmak: 1. Hızla koşup bir yere saklanmak Bir tehlike sezdiğin anda hemen eve kaçarsın. 2. Firar etmek Üç mahkûm hapisten kaçtı. 3.Girmek Kulağına su kaçtı denizde. 4. Yaklaşmak, benzemek Bu mavi biraz yeşile kaçıyor Örneklerde görüldüğü gibi, kaçmak sözcüğü kullanıldığı yere göre farklı anlamlar kazanmıştır. 4

17 Örnek: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi farklı anlamlarda kullanılamaz? A) Ağacın yaprakları sararıp solmaya başlamış. B) Bu gürültülü yerde uyuduğuna göre çok yorgun olmalı. C) Medeniyette ilerleyememenin en büyük sebebi bilimsizliktir. D) Sokağın başında durmuş, gelen geçen arabaları seyrediyordu. E) Eğer kravat takmıyorsan yakanı biraz düzeltmelisin. Çözüm: A seçeneğinde burun, B seçeneğinde kol, C seçeneğinde el sözcükleri yan anlamlarında ve E seçeneğinde yüz sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır. D seçeneğinde ise tutmak sözcüğü elde bulundurmak, ele almak anlamında, yani temel (ilk) anlamında kullanılmıştır. Cevap D Yan anlam Sözcüğün, temel anlamı ndan tamamen kopmadan kazandığı, onunla ilişkili yeni anlamlardır. Mağaranın ağzı o kadar küçüktü ki içeri ancak bir çocuk girebiliyordu Çocuğun ateşini bir türlü düşüremiyorlar. Sözcükte Anlam Çözüm: D seçeneğinde sokak sözcüğü tek anlamlı bir sözcüktür. Diğer sözcükler kullanıldıkları cümleye göre farklı anlamlar kazanabilir. Belediye, elektrik faturalarını ödemeyen şirketlerin elektriğini kesti. Örnek: Gerçek Anlam Temel anlam (İlk anlam) Cevap D Bir sözcüğün zihinde karşıladığı ilk kavramdır. Diğer bir deyişle sözcük (tek başına) duyulduğunda ya da okunduğunda düşünülen ilk şeydir. Örneğin ayak dendiğinde akla gelen ilk kavram o sözcüğün temel anlamıdır. Örneğin, Ağız : Yüzde bulunan, ses çıkarmaya, soluk alıp vermeye yarayan ve besinlerin sindirilmeye başlandığı organ. Yeni matematik öğretmenimizin kocaman bir ağzı var. I. Temiz bir toplum yaratmak bizim elimizde. II. Yıllar sonra bazı olaylar aydınlandı. III. Henüz, çok ileri fikirler ortaya koyamadık. IV. Sanatçı bize ne aşılıyor, ona bakmalıyız. V. Şaşkın ağaç, tomurcuklarını erken patlatmış. Yukarıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük yan anlamıyla kullanılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Çözüm: E seçeneğinde patlamak sözcüğü yan anlamda (görünür duruma gelmek, açılmak) kullanılmıştır. Diğer seçeneklerdeki sözcükler mecaz anlamda kullanılmıştır. Ateş : Yanıcı cisimlerin tutuşmasıyla beliren ısı ve ışık, od, nâr. "Uygarlık ateşten doğmuştur." Kesmek : Bıçak, makas vb. bir araçla bir şeyi ikiye ayırmak, parçalamak, doğramak. Tüm gücüyle ipi kesmeye çalıştı. Cevap E Örnek: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük temel anlamda kullanılmıştır? A) Ayağındaki ayakkabının burnu çok aşınmış. B) Sertçe açtığı kapının kolu elinde kaldı. C) Akşam karanlığında iki el silah sesi duyuldu. D) Kucağında kundaklı bir çocuk tutuyordu. E) Yaşlı adam, çocuğa fazla yüz vermeyin, dedi. 5