Ozet. Review pointers (in C) Memory Addressing

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ozet. Review pointers (in C) Memory Addressing"

Transkript

1 Ozet Oku H&P Sections 31 thru 34 (read again) Section A10 Hardware-Software interface Processor nasil calisir Hardware ve software arasinda tradeoffs Show how processor works 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 81 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 82 Memory Addressing Her bir memory location 32 bit (4 byte) boyunda 4 byte data CPU ve memory arsinda transfer olur 32 bits of data transfer to and from memory simultaneously Memory byte addressable Sonraki memory location ina erismek icin onceki address e 4 eklenir Memory /26/2004 Bilgisayar Mimarisi Data Review pointers (in C) Pointer: an address stored in a variable int i = 17; // Primitive integer variable // contains a value int *p = &i; // pointer to an integer * means the variable is a pointer & means address of 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 84

2 Pointer in Memory Integer data i is stored in location 1224 p points to the data is stored in location 1224 int value = *p; gives value 17 This accesses data indirectly Memory Pointer in Memory p++ adds 4 to p (p now 1228) (because we declared p as a pointer to an integer) Now p points to the data stored in location 1228 int value = *p; gives value Memory Data 32 Data 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 85 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 86 Memory Addressing Byte addr 000 Byte addr 003 MSB 32-bit word LSB Byte addr /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 87 Memory Addressing Memory linear bir array, address 0 la baslar 4-byte align edilmis Leftmost byte daima 0, 4, 8, Address lerindedir Binary olarak, son iki bit haric butun address bitleri word u address ler, son iki bit ise word icindeki byte i address ler 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 88

3 Memory addressing Bireysel byte lar address lenebilir, fakat word size 4 bytes 4 eklenerek bir sonraki word un address i bulunur 4 cikarilarak bir onceki word un address i bulunur 4 le carpilarak location numarasi address e donusturulur Memory addressing Decimal form da 4 uncu word un least significant byte (LSB) nin address i nedir? 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 89 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 810 Byte lari address leme 32-bit data path a sahip bir islemci nicin sadece word lari address lemez? 8-bit character ler cok yaygin Character lerin efficient bir sekilde memory de tutulmasi istenir Her bir character i word e yerlestirsek, memory gereksinimi 4 katina cikmis olacakti Memory address is a pointer Address bir yerde tutulmali Memory General purpose register PC Pointer buyulu bir sey degil Uzerinde islemler yapilabilen integer 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 812

4 MIPS memory addressing Load /store machine Memory den okuma sadece load instruction i ile olur Memory e yazma sadece store instruction i ile olur Byte, halfword, word icin load/store mumkun Double word pseudo instruction olarak gerceklenir General Register addressing 5 bit kullanilarak 32 register address lenir Ancak 32-bit word ler address lenir Bireysel byte lari address leme yok 5-bit address instruction code unda kodlanmistir 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 814 MIPS 32-bit word MIPS general registers MSB LSB We ll use this from now on, though I will occasionally slip back into familiar turf and number them 0 thru register a sahip Daha sonra bunlardan bahsedilecek simdilik temporary register lari kullanacagiz $t0 $t9 Gercek address leri 8 17 decimal 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 816

5 Source ve destination Assembler language program larda genel terimler Source: data nin geldigi yer Destination: sonucun gittigi yer add $t2, $t0, $t1 // R2 = R0 + R1 Sources: $t0 and $t1 (MIPS bunlari rs ve rt diye adlandirir) Destination: $t2 (MIPS bunu rd diye adlandirir) general register larin avantajlari Really hizli math ve logic operations! Register lar CPU chip inde Gunumuzde cok ucuz 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 818 general register larin dezavantajlari Data uzerinde islem yapmayan, ve sadece data nin tasinmasini saglayan load-store instruction larina ihtiyac var Complex programdaki tum variable lari tutacak sayida general register yok Subroutine ler cagrilirken register larin save edilmesi Code size uzar, daha kompleks, anlasilmasi daha zor 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 819 Code this: F = (G + H) - (I + J) 3-operand memory machine ADD TEMPA, G, H ADD TEMPB, I, J SUB F, TEMPA,TEMPB MIPS is a 3-operand register machine 3-operand register machine LW $t0, G LW $t1, H ADD $t2, $t0, $t1 LW $t0, I LW $t1, J ADD $t3, $t0, $t1 SUB $t0, $t2, $t3 SW $t0, F 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 820

6 MIPS instruction format R CPU Diagram, 3-operand assembler language op rs rt rd shamt funct Opcode reg addresses shift amount function Opcode IR R1 R2 Select R3 Ta ALU Tb PC MAR Address M U X MEM Opcode and function together specify the operation; don t know why MIPS splits them Rigid format -- wires come from their bits This is the Instruction Register -- next slide M U X General Registers Data 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 822 ADD $t2, $t0, $t1 which is R format SUB $t0, $t2, $t3 which is R format op rs rt rd shamt function op rs rt rd shamt function Only difference between ADD and SUB is one bit in the function field What does it control? remember next slide? 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 824

7 1-bit ALU for And, Or, Add, Sub InvertB A CarryIn Select Ain Bin MUX B Y MUX + Cin CarryOut 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 825 design gereksinimleri load /store (word) instruction larina ihtiyac var Load/store memory i address lemek icin cok sayida bit e ihtiyac gosterir R format address adressleme icin yeterli alan yok IR 32 bit genisliginde Dolayisiyle yeni bir format tanimlanmali Instruction formati simple ve regular olmaktan uzaklasir (CISC mimarilerinin instruction formati ile karsilastirildiginda hala cok simple ve regular) 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 826 MIPS instruction format I (immediate) LW $t1, 4($t0) which is I format I Format R Format op rs rt address op rs rt rd shamt funct op rs rt address I Format rt destination register destination register Loads, stores ve icinde immediate bulenan instruction formati 64K lik memory addresslenir (rs nin gosterdigi locationdan itibaren) 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 828

8 Immediate data Data instruction in icine konur addi $t0, $t1, 7 # t0 = t1 + 7 Small constant lari registerlarin iceriklerine eklemek icin yaygin bir yontem Immediate format kullanir ( I Format) Constant larin boyu 16 bitle sinirli (-32K thru 32K) I-Format ayni zamanda load/store icin kullanilir instruction format larin onemi Ezberlemeye gerek yok Sadece mantigi anlamaya calisilmali ve farkli amaclar icin nasil farkli yorumlandigi anlasilmali IR is rigid -- it is the hardware of the CPU See next slide 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 830 R I Multiple use of IR bits 5 To Gen Regs OP RS RT RD shamt funct OP RS RT address 16 To MAR Bits of opcode dictate which use 5 bits always go to two places, but only one J format Ucuncu format Jump instructionlari icin kullanilir 26-bit address leme yapar use is enabled subject of control 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 831

9 Instruction Jump Jump register Jump and link Jump and link register MAL jr R PC <-- R Jump Instructions j address PC<-address (address label veya register olabilir) jal address R 31 <-- PC + 4; PC <-- address jalr R d, R s R d <-- PC + 4; PC <--R s TAL j I ii iiii iiii iiii iiii iiii iiii PC <-- [PC] 3128 [I] jr R s ss sss PC <--[R s ] jal I R 31 <-- [PC] + 4; PC <-- [PC] 3128 [I] jalr R d, R s ss sss dddd d R d <-- [PC] + 4; PC <-- [R s ] 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 833 Assembler directives Assemblerden sophistice seylerin yapilmasini istemek icin kullanilan command ler Genellikle memory allocation ile ilgili isler ile baslarlar Start with a pagea-51 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 834 # Example to illustrate assembler directives # and general form of stand-along program align 2 # Align on full word boundary data # Allocate data here nsc: word 3 # Number of golf scores score: word 80, 82, 85 # Array of golf scores text # Program block starts here main: add $t4,$zero,$zero # Clear running sum in t4 la $t0, scores # t0 = base addr of scores 1208 is base addr of Scores Score 85 has an offset of 8 bytes (Java equivalent of Scores[2]) In MIPS, base addr is stored in a register offset is a constant la lw lw Base-offset addressing of integer arrays $t0, Scores # base addr to t0 $t1, 0($t0) # Scores[0] to t1 $t2, 8($t0) # Scores[2] to t Memory Scores 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 836

10 Instruction larin formatlari mimarinin performansina etkide bulunur Assembly dilleri memory e dogrudan erismeyi saglayan instructionlar icerirler Assembly dilinde data type kavrami yoktur Bellek gozlerindeki bitlerin sabit bir anlami yoktur Bu bitlerin anlami instructionlarin bunlari nasil kullandigina baglidir Bellekteki bir word unsigned integer, floating point number veya character (bir kac) olarak yorumlanabilir Hatta bu word bir instruction olarak da olabilir Instructions Bir cok modern processor lerin (MIPS RISC mimarisi dahil) instruction lari fixed-size (tum instructionlarin boyu ayni) 32-bit dir Instructionlarin fixed-size olmasi bir cok kolayliga yol acar Instruction larin fetch edilmesi (memory den CPU ya getirilmesi) Sonraki run olacak instruction in adresinin hesaplanmasi 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 838 Load/store architecture RISC Mimarisi Eger memory e sadece load/store instructionlariyle erisilebiliyorsa buna load/store architecture denir Modern RISC (Reduced Instruction Set Computer) processor ler load/store mimarisine sahiptirler Komutlarin kisa ve sabit uzunlukta olmasina yol acar 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi li yillarin sonu ve seksenli yillarin basinda RISC projesi yurutulmustur Proje IBM, Stanford University ve UC-Berkeley tarafindan ortaklasa yurutulmustur IBM 801, Stanford MIPS, Berkeley RISC 1, 2 Temel ozellikleri One cycle execution Pipelining Large number of registers 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 840

11 MIPS RISC vs CISC 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 841 MIPS mimarisi yaklasik 111 instructiondan olusur 21 arithmetic instructions (+, -, *, /, %) 8 logic instructions (&,, ~) 8 bit manipulation instructions 12 comparison instructions (>, <, =, >=, <=, ) 25 branch/jump instructions 15 load instructions 10 store instructions 8 move instructions 4 miscellaneous instructions 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 842 Registers MIPS architecture iki farkli register file i vardir 32 genel register ($r0 $r31) Her biri 32-bit liktir 32 farkli registerin kodlanmasi icin 5 bit lik bir alan gerekir (instruction code) $r0 daima 0 (sifir) icerir $r1 assembler tarafindan kullanilir (makine diline translation sirasinda, pseudo instructions and large constants) $26 ve $27 operating system tarafindan kullanilirlar $28, $29 ve $r31 procedure cagriminda kullanilirlar (parameter passing, holding return address vs) Registers 32 floating point registers Floating point operand larini tutmak icin kullanilirlar $f0,, $f31 Floating point operands 32 (single precision)/64 (double precision) olabilir Double precision icin FP registerlar ciftler halinde kullanilabilirler ($f0,f1), ($f16, $f17) Odd numbered (tek numarali ) FP registerlar arithmetic instructionlarinda kullanilamazlar Sadece data transferleri icin kullanilabilirler 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 844

12 Registers Special purpose (ozel amacli) registers PC (Program Counter): Bir sonraki Execute edilecek instruction in adresini tutar SP (Stack Pointer) General purpose register file $r0 $r1 $r31 32 bit Floating point register file $f0 $f1 $f2 $f3 $f30 $f31 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi bit 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 846 Load/Store Architecture Eger bellege erisim sadece load/store instructionlari ile sinirli ise buna load/store architecture denir Bu mimaride sadece iki grup instruction address belirlerler (load/store, control instructions) Veriler uzerinde islemler yapmak icin once bu veri bellekten okunup (load) bir register a yazilmasi gerekir Registerlar uzerinde islem yapildiktan sonra bellege tekrar yazilir (store) Butun RISC islemciler load/store architecture ina SAL: sub difference, subtrahend, minuend MAL: lw $8, subtrahend lw $9, minuend sub $10, $8, $9 sw $10, difference 11/26/2004 sahiptir Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 848

13 Instruction larda Adress Belirlenmesi Load/store architecture larda registerlar source (kaynak) operand lari temin eder (arithmetic ve logic instruction) Bu arithmetic ve logic instruction lari en fazla uc register kodlarlar (source1, source2, destination) Load/store instruction lari verinin bellekten okunacagi / yazilacagi adresi belirlemesi gerekir Brach instruction lari da branch edilecek instruction in adresini belirlemek zorunda SPIM de address ler 32 bit oldugu icin load/store veya branch instruction in kendisinde kodlanamazlar (instructionlarin uzunluklari 32 bit) 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 849 Effective Address Load/store ve branch instructionlari nasil address belirler? Effective address hesabi: load/store ve branch instruction larinin ifade ettigi address in hesaplanmasi Bunun icin cesitli yontemler var Addressing modes Islemciler cesitli methodlarla address belirlerler Bu yontemlere addressing modes denir Addressing modes operand in address inin nasil hesaplanmasi gerektigini belirler Immediate addressing Address direct olarak instructionin icine yerlestirilir Eger instruction da address icin 8 bitlik bir alan ayrilmissa bu alan olarak yorumlanabilir PC-relative Instruction Branch less than zero MAL bltz R, label If (R < 0), then PC<-- label TAL bltz R s, I ss sss iiii iiii iiii iiii if ([R s ] < 0), then PC <--[PC] +4 + ([I 15 ] 14 [I] ) 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 852

14 Register Operand bir register da bulunur Register Direct Operand in address i bir register da bulunur opcode reg one-word instruction opcode reg one-word instruction value reg address reg operand effective address 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 854 Base Displacement Effective address bir register in iceriginin (the base) instruction in icerisinde belirlenen bir constant (the displacement) a eklenmesiyle bulunur Bu mode indexed veya relative olarak da bilinir Instruction Load word MAL lw R, address R <-- M[address] TAL lw R t, I(R b ) bb bbbt tttt iiii iiii iiii iiii R t <-- M[[R b ] + (I 15 ) 16 I 15 0 ] opcode reg constant one-word instruction reg address 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi effective address /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 856

15 Control Instructions Load/store mimarilerde sadece load/store instructions ve control instructions address belirlerler Kontrol instructions kosul dogru oldugunda gidilecek instruction in address ini belirlemek zorunda Genelde target address ler bulunulan yerden kisa mesafeler oldugu icin, cogu target address ler control instruction inin address ine kucuk degerli bir offset eklenerek bulunur (PC-relative label: beq var1, var2, label label program assembled edilirken hesaplanir beg var1,var2,offset addressing) 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi /26/2004 Bilgisayar Mimarisi 858 Load/Store Instructions Immediate addressing lw R, address En genel halde adreess bir constant, bir base register icerir Address, registerin belirledigi degere constant eklenmek suretiyle bulunur Address 4 un kati olmak zorunda lw $22, 12($25) displacement base register Target address: 12+[$12] 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 859 li R, constant # R constant la R, label la $8, var_name lw $8, ($8) # label a bound olan variable addressini R ye yazar lw $8, var_name la $8, ar # load address of array ar add $8, $8, 20 # get address of sixth element lw $8, ($8) # load element ar[5] 11/26/2004 Bilgisayar Mimarisi 860

16 data ar: word 0:50 text # $8 -- a flag, 1 if the algorithm is done # $9 -- an offset to the correct element of the array # $10 -- address of the element to compare # $11 -- the array element for comparison # $12 -- the neighbor of the array element for comparison # $14 -- base address of array ar la $14, ar loop: li $8, 1 # flag = true li $9, 0 for: add $10, $14, $9 lw $11, ($10) # load element lw $12, 4($10) # load next element sub $13, $11, $12 blez $13, noswap # if they are in order, don t swap li $8, 0 sw $11, 4($10) # swap elements sw $12, ($10) noswap: add $9, $9, 4 sub $13, $9, 196 # see if end of the array reached blz $13, for beq $8, $0, loop # loop until done 11/26/2004 done Bilgisayar Mimarisi 861

Lecture 7. Assembler language nedir? Language in 3 seviyesi. Language 3 seviyesi. Nicin onu ogreniriz?

Lecture 7. Assembler language nedir? Language in 3 seviyesi. Language 3 seviyesi. Nicin onu ogreniriz? Lecture 7 Assembler language nedir? Nicin onu ogreniriz? oku sections 3.1-3.4 oku H&P sections A.1 ve A.9 11/25/2004 Bilgisayar Mimarisi 7.1 11/25/2004 Bilgisayar Mimarisi 7.2 Language 3 seviyesi High

Detaylı

MIPS assembler language de branching

MIPS assembler language de branching Read H&P section 3.5 and 3.6 MIPS assembler language de branching Kosula bagli olarak farkli instruction lar run et High-level language lerde IF statement ine benzer Similar to IF statement in a high-level

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Operand türleri Assembly dili 2 İşlemcinin yapacağı iş makine komutlarıyla belirlenir. İşlemcinin

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Processor organization Register organization Instruction cycle 2 Processor organization İşlemci

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Adresleme modları Pentium ve PowerPC adresleme modları Komut formatları 1 Adresleme modları

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş Komut çalıştırma özellikleri Büyük register file kullanımı Compiler tabanlı register

Detaylı

Assembly Language Programming

Assembly Language Programming Assembly Language Programming Assembly Programming Machine Language binary hexadecimal machine code or object code Assembly Language mnemonics assembler High-Level Language Pascal, Basic, C compiler 2

Detaylı

BM 375 Bilgisayar Organizasyonu Dersi Vize Sınavı Cevapları 10 Nisan 2009

BM 375 Bilgisayar Organizasyonu Dersi Vize Sınavı Cevapları 10 Nisan 2009 1-) Instruction Cycle State Diagram ı çizip herbir state için gerçekleştirilen işlemleri detaylı bir şekilde açıklayınız. Instruction state cycle da üstteki kısımlar CPU dışında alttaki kısımlar CPU içinde

Detaylı

Memory. Amac. Baslangictan beri programcilar unlimited hizli memory ler hayal etmisler 1972, PDP-11/20. Oku H&P sections 7.1, 7.2

Memory. Amac. Baslangictan beri programcilar unlimited hizli memory ler hayal etmisler 1972, PDP-11/20. Oku H&P sections 7.1, 7.2 Memory Oku H&P sections 7.1, 7. Baslangictan beri programcilar unlimited hizli memory ler hayal etmisler 197, PDP-11/0 64 K lik memory. 600 satirlik Fortran code u ve 16 bit lik 13,000 integer lik veri

Detaylı

Hem lw hem de sw komutlarının ofseti 16-bitlik işaretli tamsayıdır.

Hem lw hem de sw komutlarının ofseti 16-bitlik işaretli tamsayıdır. DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR 2012-2013 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #2 DİZİLERE ERİŞİMDE MIPS BELLEK TALİMATLARI Amaç: Veri bölütü kullanımını ve tek-modüllü dizi

Detaylı

İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır.

İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır. İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır. Programların ve donanımların kullanılması için bir çalıştırılması platformu oluşturur. Sistemin yazılım

Detaylı

Spatial locality nin getirdigi avantaji kullanmak

Spatial locality nin getirdigi avantaji kullanmak Oku H&P section 7.3 Spatial locality nin getirdigi avantaji kullanmak Daha buyuk block (line) kullan Her bir fetch ile gelecekte yakin komsuluktaki erisimler icin data cache bulunacak Daha fazla hit e

Detaylı

Ilgili prefixes ler. 2 nin kuvvetleri. 2 nin kuvvetleri

Ilgili prefixes ler. 2 nin kuvvetleri. 2 nin kuvvetleri 2 nin kuvvetleri P&H sections 4.1-4.3 section 4.8 - sayfa 280 1 2 9 512 2 4 10 1,024 3 8 11 2,048 4 16 12 4,096 5 32 13 8,192 6 64 14 16,384 7 128 15 32,768 8 256 16 65,536 1 2 2^10 2^20 2^30 2^40 2^32

Detaylı

Giris {\} /\ Suhap SAHIN

Giris {\} /\ Suhap SAHIN Giris 0 {\} /\ Suhap SAHIN Kaynaklar http://users.ece.utexas.edu/~valvano/volume1/e-book/ Kaynaklar https://www.edx.org/course/embedded-systems-shape-world-utaustinx-ut-6-02x Konular 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Detaylı

Multiplication/division

Multiplication/division Multiplication/division Oku H&P sections 4.6-4.8 Bir kac integer multiplication algorithm Bir integer division algorithms Floating point math 10/22/2004 Bilgisayar Mimarisi 6.1 10/22/2004 Bilgisayar Mimarisi

Detaylı

K uark projesi. Temel Özellikler :

K uark projesi. Temel Özellikler : K uark projesi Temel Özellikler : Kuark işlemcisi 16 bit kelime uzunluğuna sahip bir işlemcidir. Veri ve komut belleği aynıdır ve en fazla 4 Gigabyte bellek adresleyebilir. İşlemcimiz paralel çalışabilecek

Detaylı

Onluk duzende toplama. Lecture 4. Addition and Subtraction. Onluk tabanda toplama

Onluk duzende toplama. Lecture 4. Addition and Subtraction. Onluk tabanda toplama Lecture 4 Oku H&P sections 4.3-4.5 ddition and Subtraction CPU daki circuit (devrelerle) gerceklestirilir Bu is icin devreler nasil dizayn edilir? Bilgisayar Mimarisi 4.1 Bilgisayar Mimarisi 4.2 Onluk

Detaylı

Pros and Cons of Pointers. Pointers. Avantajlar. Dezavantajlar

Pros and Cons of Pointers. Pointers. Avantajlar. Dezavantajlar Pointers Java haric, cogu programming languages memory address lerine ait abstract data type destigine sahiptirler C++ da buna pointer denir Pointers lar data structures ve parameter passing in karmasikligini

Detaylı

Von Neumann Mimarisi. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1

Von Neumann Mimarisi. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Von Neumann Mimarisi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Sayısal Bilgisayarın Tarihsel Gelişim Süreci Babage in analitik makinası (1833) Vakumlu lambanın bulunuşu (1910) İlk elektronik sayısal bilgisayar

Detaylı

Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri

Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri Öğrenci No Ad-Soyad Puan Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri S1) 8086 mikroişlemcisi bitlik adres yoluna ve.. bitlik veri yoluna sahip bir işlemcidir. S2) 8086 Mikroişlemci mimarisinde paralel

Detaylı

CISC Complex Instruction Set Computers

CISC Complex Instruction Set Computers 1 CISC, RISC Mimarisi CISC Complex Instruction Set Computers Emirlerin sayısı ve karmaşıklığını kasteder Emirlerin icrası birkaç clock alır. İyileştirmeler: Multiply ve Divide The number of instruction

Detaylı

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar x86 Ailesi 1 8085A,8088 ve 8086 2 Temel Mikroişlemci Özellikleri Mikroişlemcinin bir defade işleyebileceği kelime uzunluğu Mikroişlemcinin tek bir komutu işleme hızı Mikroişlemcinin doğrudan adresleyebileceği

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Program Kavramı Bilgisayardan istenilen işlerin gerçekleştirilebilmesi için gereken işlem dizisi

Detaylı

Komutların Yürütülmesi

Komutların Yürütülmesi Komutların Yürütülmesi Bilgisayar Bileşenleri: Genel Görünüm Program Sayacı Komut kaydedicisi Bellek Adres Kaydedicisi Ara Bellek kaydedicisi G/Ç Adres Kaydedicisi G/Ç ara bellek kaydedicisi 1 Sistem Yolu

Detaylı

D Duplex : Alıcı + Verici Çalışma Debouching : DMA : Direct Memory Access Data-Bus : Data Veri Yolu Data Flow : Veri Akışı Data Processing : Veri

D Duplex : Alıcı + Verici Çalışma Debouching : DMA : Direct Memory Access Data-Bus : Data Veri Yolu Data Flow : Veri Akışı Data Processing : Veri A: Access time : Erişim Zamanı Active High : Aktif Yüksek Active Low : Aktif Düşük Adress : Adres Address Bus : Adres Yolu Adress Decoding : Adres Kod Çözümü ALE : Adress Latch Enable Architecture : Mimari

Detaylı

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 1 BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http:// http:// Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Detaylı

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dersin Amacı Mikroişlemciler Mikrodenetleyiciler PIC Mikrodenetleyiciler Micro BASIC Programlama Kullanılacak Programlar MSDOS DEBUG PROTEUS

Detaylı

En kucuk calisabilir birime satetement denir Statements semicolon (;) ile sonlanir Yalniz basina ; null statement i ifade eder

En kucuk calisabilir birime satetement denir Statements semicolon (;) ile sonlanir Yalniz basina ; null statement i ifade eder C++ Statements C++ control structures En kucuk calisabilir birime satetement denir Statements semicolon (;) ile sonlanir Yalniz basina ; null statement i ifade eder Ornek: while (*str++ = *inbuf++) ; {

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus

Detaylı

Bölüm 3: Adresleme Modları. Chapter 3: Addressing Modes

Bölüm 3: Adresleme Modları. Chapter 3: Addressing Modes Bölüm 3: Adresleme Modları Chapter 3: Addressing Modes 3 1 Veri Adresleme Modları MOV komutu veriyi bir bellek satırından diğer bellek satırına yada yazaca kopyalar Kaynak (source) verilin okunacağı belleğin

Detaylı

Mikroişlemci ve Yapısı. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

Mikroişlemci ve Yapısı. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar Mikroişlemci ve Yapısı 1 Katmanlı Sistem Yapısı (Machine Levels) Bu kısmın altındaki katmanlara programcı ve kullanıcının erişmesi söz konusu değildir. 2 Assembler Kaynak Kod Assembler Linker ADD D0,D1

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)

Detaylı

İşlemci Tasarımı ve Aşamaları

İşlemci Tasarımı ve Aşamaları İşlemci Tasarımı ve Aşamaları Yazar: Erman Üret (ermanuret@gmail.com) Çalışmamıza işlemcilerin sınıflandırılması ile başlayacağız. Daha sonraki aşamalarda, bu kısımda anlatılan yapılar kullanılarak işlemci

Detaylı

Mikroçita. Mikroçita Rapor 2:

Mikroçita. Mikroçita Rapor 2: Mikroçita Rapor 2: İşlemci projemizle ilgili olarak hazırlamış olduğumuz bu ikinci raporda öncelikli olarak vhdl kullanarak tasarladığımız işlemcimizin genel çalışmasını ilk rapora göre daha ayrıntılı

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2 Giriş Superscalar mimaride integer ve floating-point aritmetik komutlar, şartlı atlama komutları

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş Mikro işlemler Fetch cycle Indirect cycle Interrupt cycle Execute cycle Instruction

Detaylı

MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ

MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ Mikroişlemcilerin yapısı tipik olarak 2 alt sınıfta incelenebilir: Mikroişlemci mimarisi (Komut seti mimarisi), Mikroişlemci organizasyonu (İşlemci mikromimarisi). CISC 1980 lerden

Detaylı

EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ

EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ Alt Program Yapısı Alt programın çağrılması Alt program korunur alınır ;Argumanlar R12 R15 registerlarına atanir. call #SubroutineLabel SubroutineLabel:

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Hafıza sistemleri karakteristikleri Hafıza hiyerarşisi Önbellek prensipleri Cache size Mapping

Detaylı

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Konu Başlıkları Mikrobilgisayar sisteminin genel yapısı,mimariler,merkezi işlem Birimi RAM ve ROM bellek özellikleri ve Çeşitleri

Detaylı

Ders 3 ADRESLEME MODLARI ve TEMEL KOMUTLAR

Ders 3 ADRESLEME MODLARI ve TEMEL KOMUTLAR Ders 3 ADRESLEME MODLARI ve TEMEL KOMUTLAR GÖMÜLÜ PROGRAMLAMA Selçuk Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2012-2013 Bahar Dönemi Doç.Dr.Erkan ÜLKER 1 İçerik 1. Adresleme Modları 2. İskelet Program

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Komut Seti Mimarisi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Komut Seti Mimarisi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü BİLGİSAYAR MİMARİSİ Komut Seti Mimarisi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Komut Seti Mimarisi Bilgisayarın hesaplama karakteristiklerini belirler. Donanım sistemi mimarisi ise, MİB(Merkezi İşlem Birimi),

Detaylı

Logical signals. Active high or asserted logic. Logic threshold, yaklasik 1.4 volts. Read H&P sections B.3, B.4, B.5 Read H&P sections 5.1 and 5.

Logical signals. Active high or asserted logic. Logic threshold, yaklasik 1.4 volts. Read H&P sections B.3, B.4, B.5 Read H&P sections 5.1 and 5. Logical signals Read H&P sections B3, B4, B5 Read H&P sections 5 and 52 5 Voltage Logic threshold, yaklasik 4 volts Time (nsec) 2/6/24 Bilgisayar imarisi 2 2/6/24 Bilgisayar imarisi 22 Active high or asserted

Detaylı

Big Endian & Little Endian K.Atilla Toker İzmir Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Programcılığı 11-2009 Ver:01

Big Endian & Little Endian K.Atilla Toker İzmir Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Programcılığı 11-2009 Ver:01 Bilgisayar i Mimarisii i Big Endian & Little Endian K.Atilla Toker İzmir Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Programcılığı 11-2009 Ver:01 İZMIR ÜNIVERSITESI İZMIR ÜNIVERSITESI MYO BILGISAYAR PROGRAMLAMA

Detaylı

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 Ders Kitabı: The 80x86 IBM PC and Compatible Computers Assembly Language, Design, and Interfacing Muhammad ali Mazidi, Janice Gillipsie Mazidi Öğr.Gör. Mahmut YALÇIN 09.03.2011

Detaylı

80x86 MICROPROCESSOR Instructions

80x86 MICROPROCESSOR Instructions 80x86 MICROPROCESSOR Instructions Inside The 8088/8086 registers Registers Verileri geçici olarak tutar AX 16-bit register AH 8-bit reg. AL 8-bit reg. Category Bits Register Names General 16 AX, BX, CX,

Detaylı

Algoritmalar ve Programlama. DERS - 2 Yrd. Doç. Dr. Ahmet SERBES

Algoritmalar ve Programlama. DERS - 2 Yrd. Doç. Dr. Ahmet SERBES Algoritmalar ve Programlama DERS - 2 Yrd. Doç. Dr. Ahmet SERBES Programlama Bilgisayara ne yapması gerektiğini, yani onunla konuşmamızı sağlayan dil. Tüm yazılımlar programlama dilleri ile yazılır. 1.

Detaylı

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this ERROR Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this input data may have errors. There are 5 basis source of error: The Source of Error 1. Measuring Errors Data

Detaylı

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BİL 203 Veri Yapıları ve Algoritmalar I

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BİL 203 Veri Yapıları ve Algoritmalar I Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BİL 203 Veri Yapıları ve Algoritmalar I GENEL DERS BİLGİLERİ Öğretim Elemanı : İzzet TAMER Ofis : MUH 311 Ofis Saatleri : Pazartesi: 14:10 15:00, Salı:

Detaylı

PC is updated PS güncellenir

PC is updated PS güncellenir COMPUTER ARCHITECTURE EXAM SOLUTIONS BİLGİSAYAR MİMARİSİ SINAV ÇÖZÜMLERİ QUESTION 1: SORU 1: a) 100 instructions 100 komut: Without pipeline: İş hattı olmadan: 100*30 = 3000 ns Speedup / Hızlanma: = =2.9

Detaylı

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6 DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR 2012-2013 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6 16 Bitlik R Tipi İçin ALTERA MAX-PLUS-II VHDL de Tam Tek Saat Veri Yolu Birimi Amaç: Tek-Saat

Detaylı

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN 8086/8088 MİKROİŞLEMCİSİ İÇ MİMARİSİ Şekilde x86 ailesinin 16-bit çekirdek mimarisinin basitleştirilmiş bir gösterimi verilmiştir. Mikroişlemci temel iki ayrı çalışma

Detaylı

BİL 361 BİLGİSAYAR MİMARİSİ VE ORGANİZASYONU Güz Dönemi ÖDEV 1

BİL 361 BİLGİSAYAR MİMARİSİ VE ORGANİZASYONU Güz Dönemi ÖDEV 1 BİL 361 BİLGİSAYAR MİMARİSİ VE ORGANİZASYONU 2015-2016 Güz Dönemi ÖDEV 1 Son Teslim Tarihi/Saati : 07.10.2015/18:00 Teslim Yeri : Teknoloji Merkezi, 217 Uyarı: Bu ödevdeki soruları öğrenciler kişisel çabalarıyla

Detaylı

Ders Özeti. Ders 2. PC nin İç Organizasyonu. Mikroişlemcinin Organizasyonu. Basitçe İşlemciyi Oluşturan Parçalar. Mikroişlemciler

Ders Özeti. Ders 2. PC nin İç Organizasyonu. Mikroişlemcinin Organizasyonu. Basitçe İşlemciyi Oluşturan Parçalar. Mikroişlemciler Ders Özeti Ders Bilgisayarlar Hakkında Mikroişlemci ve Bilgisayar sisteminin yapısı Temel komut işleme süreci x86 kaydedicileri (registers) x86 hafıza temelleri Çevre cihazları x86 assembly diline giriş

Detaylı

Adresleme Modları. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

Adresleme Modları. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar Adresleme Modları 1 Adresleme Modları İşlenenin nerede olacağını belirtmek için kullanılırlar. Kod çözme aşamasında adresleme yöntemi belirlenir ve işlenenin nerede bulunacağı hesaplanır. Mikroişlemcide

Detaylı

Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş

Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş + Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş Bilgisayar Mimarisi Bilgisayar Organizasyonu Programcının görebileceği bir sistemin nitelikleri Bir programın mantıksal yürütülmesi üzerinde direk bir etkisi

Detaylı

C-Serisi PLC İleri Seviye Eğitim

C-Serisi PLC İleri Seviye Eğitim C-Serisi PLC İleri Seviye Eğitim 1 PLC ye Giriş 2 PLC ye Giriş 3 PLC ye Giriş CJ1 I/O Modülleri - 8/16/32/64pts Max I/O - 160,640 Max Program Kapasitesi - 20K Steps Komut sayısı - 400 4 PLC Ladder Diyagram

Detaylı

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar SAYI SİSTEMLERİ 1. Sayı Sistemleri Sayı sistemleri; saymak, ölçmek gibi genel anlamda büyüklüklerin ifade edilmesi amacıyla kullanılan sistemler olarak tanımlanmaktadır. Temel olarak 4 sayı sistemi mevcuttur:

Detaylı

Bölüm Bazı Temel Konseptler

Bölüm Bazı Temel Konseptler Bölüm 7 Bu ve bundan sonraki bölümde, makine komutlarını işleten ve diğer birimlerin faaliyetlerini düzenleyen işlem birimi üzerine yoğunlaşacağız. Bu birim genellikle Komut Seti Mimarisi (Instruction

Detaylı

Bölüm 6. Diziler (arrays) Temel kavramlar Tek boyutlu diziler Çok boyutlu diziler

Bölüm 6. Diziler (arrays) Temel kavramlar Tek boyutlu diziler Çok boyutlu diziler Bölüm 6 Diziler (arrays) Temel kavramlar Tek boyutlu diziler Çok boyutlu diziler Chapter 6 Java: an Introduction to Computer Science & Programming - Walter Savitch 1 Genel Bakış Dizi: Hepsi aynı türde

Detaylı

Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama

Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama 2. Hafta Bellek Birimleri ve Programlamaya Giriş Doç. Dr. Akif KUTLU Ders web sitesi: http://www.8051turk.com/ http://microlab.sdu.edu.tr Bellekler Bellekler 0 veya

Detaylı

C++ Programming: Program Design Including Data Structures, Third Edition. Bölüm 1: Bilgisayarlar ve Programlama Dillerine Kısa Bakış

C++ Programming: Program Design Including Data Structures, Third Edition. Bölüm 1: Bilgisayarlar ve Programlama Dillerine Kısa Bakış C++ Programming: Program Design Including Data Structures, Third Edition Bölüm 1: Bilgisayarlar ve Programlama Dillerine Kısa Bakış Bölüm 1 : Amaçlar Farklı tipteki bilgisayarların öğrenilmesi Bir bilgisayar

Detaylı

Virtualmin'e Yeni Web Sitesi Host Etmek - Domain Eklemek

Virtualmin'e Yeni Web Sitesi Host Etmek - Domain Eklemek Yeni bir web sitesi tanımlamak, FTP ve Email ayarlarını ayarlamak için yapılması gerekenler Öncelikle Sol Menüden Create Virtual Server(Burdaki Virtual server ifadesi sizi yanıltmasın Reseller gibi düşünün

Detaylı

Komut Seti Mimarisi (ISA)

Komut Seti Mimarisi (ISA) Komut Seti Mimarisi (ISA) BIL-304: Bilgisayar Mimarisi Dersi veren öğretim üyesi: Dr. Öğretim Üyesi Fatih Gökçe Ders kitabına ait sunum dosyalarından adapte edilmiştir: http://csapp.cs.cmu.edu/ Adapted

Detaylı

BBS 514 YAPISAL PROGRAMLAMA (STRUCTURED PROGRAMMING)

BBS 514 YAPISAL PROGRAMLAMA (STRUCTURED PROGRAMMING) 1 BBS 514 YAPISAL PROGRAMLAMA (STRUCTURED PROGRAMMING) LECTURE 3: ASSIGNMENT OPERATOR Lecturer: Burcu Can BBS 514 - Yapısal Programlama (Structured Programming) 2 Lexical Elements (Sözcüksel Elemanlar)

Detaylı

Pre-requisite : EE240

Pre-requisite : EE240 Diploma Programı Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Yarıyıl Teorik Uygulama Computer Organization Ders İzlence Formu Laboratuar Kodu: CSE341 Dersin Adı: Computer Organization Toplam Saat AKTS Dersin Anlatıldığı

Detaylı

Selection Sort Insertion Sort

Selection Sort Insertion Sort Ozet Selection Sort Selection Sort Insertion Sort Linear Search.. Growth Rates. Implementation. Once dizinin en buyuk element ini bul ve bunu en son pozisyondaki element le degistir, daha sonra en buyuk

Detaylı

İşletim Sistemlerine Giriş

İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemleri ve Donanım İşletim Sistemlerine Giriş/ Ders01 1 İşletim Sistemi? Yazılım olmadan bir bilgisayar METAL yığınıdır. Yazılım bilgiyi saklayabilir, işleyebilir

Detaylı

Komut Seti Mimarisi (ISA)

Komut Seti Mimarisi (ISA) Komut Seti Mimarisi (ISA) BIL-304: Bilgisayar Mimarisi Dersi veren öğretim üyesi: Dr. Öğretim Üyesi Fatih Gökçe Ders kitabına ait sunum dosyalarından adapte edilmiştir: http://csapp.cs.cmu.edu/ Adapted

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş CUDA GPU ve CPU Intel Gen8 GPU Yardımcı işlemci olarak GPU 2 Giriş Graphical Processor

Detaylı

Mikroişlemciler ve Assembler Programlama. Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR

Mikroişlemciler ve Assembler Programlama. Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR Mikroişlemciler ve Assembler Programlama Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR Mikroişlemciler Mikroişlemciler bilgisayar teknolojilerinin gerçek sürükleyicisi olan donanımsal

Detaylı

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS 2

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS 2 PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS 2 Program editörde oluşturulur ve diske kaydedilir Tipik Bir C Programı Geliştirme Ortamının Temelleri 1. Edit 2. Preprocess 3. Compile 4. Link 5. Load 6. Execute Önişlemci programı

Detaylı

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems)

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems) Gömülü Sistemler (Embedded Systems) Tanım Gömülü Sistem (Embedded System): Programlanabilir bilgisayar içeren fakat kendisi genel amaçlı bilgisayar olmayan her türlü cihazdır. Gömülü Sistem (Embedded System):

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ 8259 PIC (Programmable Interrupt Controller) ve 8086 CPU tümleşik devrelerin sinyal akışı

Detaylı

MTM 305 MĠKROĠġLEMCĠLER

MTM 305 MĠKROĠġLEMCĠLER KARABÜK ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNOLOJĠ FAKÜLTESĠ MEKATRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MTM 305 MĠKROĠġLEMCĠLER ArĢ. Gör. Emel SOYLU ArĢ. Gör. Kadriye ÖZ 2 8086 Mimarisi 8086 da bulunan tüm iç register lar ve veri yolları

Detaylı

2 İş Hattı (Pipeline)

2 İş Hattı (Pipeline) Lisans: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/./deed.tr İş Hattı (Pipeline) Bir otomobil fabrikasındaki üç istasyonlu üretim/montaj bandı İş hattında (pipeline) birden fazla iş (örneğin komutlar)

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUARI MİKROİŞLEMCİLİ A/D DÖNÜŞTÜRÜCÜ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUARI MİKROİŞLEMCİLİ A/D DÖNÜŞTÜRÜCÜ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUARI MİKROİŞLEMCİLİ A/D DÖNÜŞTÜRÜCÜ 1. Giriş Analog işaretler analog donanım kullanılarak işlenebilir. Ama analog

Detaylı

Sınavında sık yapılan temel hatalar:

Sınavında sık yapılan temel hatalar: Sınavında sık yapılan temel hatalar: 1) İsim tamlamalarında hata yapılabiliyor. Aşağıda bir kaç örnekle doğru ve yanlış kullanımlar gösterilmiştir. Belirtili isim tamlaması: Hem tamlayan (1. isim) hem

Detaylı

İşletim Sistemleri (Operating Systems)

İşletim Sistemleri (Operating Systems) İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 İşletim Sistemleri (Operating Systems) Genel bilgiler Ders kitabı: Tanenbaum & Bo, Modern Operating Systems:4th ed., Prentice-Hall, Inc. 2013 Operating System Concepts,

Detaylı

2 İş Hattı (Pipeline)

2 İş Hattı (Pipeline) 2 İş Hattı (Pipeline) Lisans: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.tr İş hattında (pipeline) birden fazla iş (örneğin komutlar) paralel olarak aynı anda yürütülürler. Bir iş hattının

Detaylı

Arithmetic ve Logical Operations

Arithmetic ve Logical Operations Arithmetic ve Logical Operations ALU (Arithmetic Logical Unit): CPU nun Aritmetik ve logic islemlerinin yapildigi kismina denir. Temel iki operation Addition ( Toplama ) Negation ( NOT islemi) Islemler

Detaylı

8086 Mikroişlemcisi Komut Seti

8086 Mikroişlemcisi Komut Seti 8086 Mikroişlemcisi Komut Seti X86 tabanlı mikroişlemcilerin icra ettiği makine kodları sabit olmasına rağmen, programlama dillerinin komut ve ifadeleri farklı olabilir. Assembly programlama dilininde

Detaylı

CITIUS-ALTIUS-FORTIUS

CITIUS-ALTIUS-FORTIUS CITIUS-ALTIUS-FORTIUS PROCESSOR Versiyon 1.02 15/04/2008 PROJE SORUMLUSU : BERKAY AYBAR MURAT GOKSEL E-MAIL : baybar@gmail.com, mgoksel@gmail.com ICINDEKILER Tablo Listesi... Figur Listesi... 1 GIRIS...

Detaylı

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir?

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded Computing System de amaç; elektronik cihaza bir işlevi sürekli tekrar ettirmektir. Sistem içindeki program buna göre hazırlanmıştır. PC lerde (Desktop veya Laptop)

Detaylı

CITIUS-ALTIUS-FORTIUS

CITIUS-ALTIUS-FORTIUS CITIUS-ALTIUS-FORTIUS PROCESSOR Versiyon 1.00 15/04/2008 PROJE SORUMLUSU : BERKAY AYBAR MURAT GOKSEL E-MAIL : baybar@gmail.com, mgoksel@gmail.com ICINDEKILER Tablo Listesi... Figur Listesi... 1 GIRIS...

Detaylı

BLM1011 Bilgisayar Bilimlerine Giriş I

BLM1011 Bilgisayar Bilimlerine Giriş I BLM1011 Bilgisayar Bilimlerine Giriş I by Z. Cihan TAYŞİ İçerik Sayı sistemleri Binary, Octal, Decimal, Hexadecimal Operatörler Aritmetik operatörler Mantıksal (Logic) operatörler Bitwise operatörler Yıldız

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Genel Bilgiler Öğretim üyesi : Prof. Dr. M. Ali Akcayol Ofis : Gazi Ünv., Bilgisayar Mühendisliği

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Halil Özmen

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Halil Özmen BİLGİSAYAR MİMARİSİ Halil Özmen Bu belge çok özet bilgi içermektedir. Öğrencilerin sınıfta tuttukları ders notları yerine, veya ders kitabı yerine geçmez. Öğrenci notlarının ve ders kitabının yanında bu

Detaylı

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ İçerik Mikroişlemci Sistem Mimarisi Mikroişlemcinin yürüttüğü işlemler Mikroişlemci Yol (Bus) Yapısı Mikroişlemci İç Veri İşlemleri Çevresel Cihazlarca Yürütülen İşlemler

Detaylı

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ. PC-SPIMGirişi(MIPS R2000 Simulatörü)

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ. PC-SPIMGirişi(MIPS R2000 Simulatörü) DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR 2012-2013 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #1 PC-SPIMGirişi(MIPS R2000 Simulatörü) Giriş: PC-SPIM RISC mimarisi kullanan MIPS R2000/R3000

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR DÖNEM PROJESİ

BİLGİSAYAR MİMARİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR DÖNEM PROJESİ BİLGİSAYAR MİMARİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR DÖNEM PROJESİ P6 MİMARİSİ MUSTAFA ÇAYIR 704062001 İÇİNDEKİLER 1. Intel İşlemcilerinin Tarihi Gelişimi... 3 2. X86 Komut Kümesi... 5 2.1. X86 Yazmaçları... 5 2.2.

Detaylı

5.2 Komut Biçimleri. 5.2.1 Komut Setleri İçin Tasarım Kararları

5.2 Komut Biçimleri. 5.2.1 Komut Setleri İçin Tasarım Kararları 5.2 Komut Biçimleri Makine komutunun bir işlem kodu ile sıfır veya daha çok işleneni olduğunu biliyoruz. Mimariler, komut başına izin verilen bit sayısına (en yaygın olanları 16, 32 ve 64 tür), işlenen

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİLERİ

BİLGİSAYAR MİMARİLERİ BİLGİSAYAR MİMARİLERİ Konular Bilgisayar mimarisine giriş Bilgisayar bileşenleri ve ara bağlantıları Bellek hiyerarşisi Önbellek kavramı ve tasarımı Önbellek haritalama yöntemleri Dâhili ve harici bellek

Detaylı

Bölüm 4 Veri Aktarma Komutları

Bölüm 4 Veri Aktarma Komutları Bölüm 4 Veri Aktarma Komutları 4.1. Giriş Veri aktarma komutları genel olarak MOV olarak adlandırılmıştır. Bunun dışında sayı yüklendiğinde LOAD, Yığın kullandığında POP, PUSH, I/O birimlerinden veri aktarmada

Detaylı

7.Yazmaçlar (Registers), Sayıcılar (Counters)

7.Yazmaçlar (Registers), Sayıcılar (Counters) 7.Yazmaçlar (Registers), Sayıcılar (Counters) 7..Yazmaçlar Paralel Yüklemeli Yazmaçlar Ötelemeli Yazmaçlar 7.2.Sayıcılar Đkili Asenkron Sayıcılar (Binary Ripple Counter) Đkili Kodlanmış Onlu Asenkron Sayıcı

Detaylı

Şekil. 64 Kelimelik Yığıtın Blok Şeması

Şekil. 64 Kelimelik Yığıtın Blok Şeması 1 YIĞIT (STACK) KURULUMU Çoğu bilgisayarın MİB de yığıt veya LIFO (Last In First Out) bulunur. Yığıt bir bellek parçasıdır ve son depolanan bilgi ilk geri dönen bilgi olur. Yığıta aktarılan son bilgi yığıtın

Detaylı

Bilgisayarların Gelişimi

Bilgisayarların Gelişimi Bilgisayarların Gelişimi Joseph Jacquard (1810) Bilgisayar tabanlı halı dokuma makinesi Delikli Kart (Punch Card) Algoritma ve Programlama 6 Bilgisayar Sistemi 1. Donanım fiziksel aygıtlardır. 2. Yazılım

Detaylı

Tek Vuruşluk Đşlemci. -- Company : Ege Universitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği

Tek Vuruşluk Đşlemci. -- Company : Ege Universitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Tek Vuruşluk Đşlemci -- Company : Ege Universitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bolumu -- Engineer : MOME TUM Proje Grubu -- Project ame : Tek Vurusluk Islemci -- Module ame : Ana Modul -- Additional

Detaylı

C++ Statements. { ve } arasında ifade edilen bir dizi statement bir compound statement (birleşik ifade) oluşturur.

C++ Statements. { ve } arasında ifade edilen bir dizi statement bir compound statement (birleşik ifade) oluşturur. C++ Statements En küçük çalışabilir birime statement (ifade) denir. Statements semicolon (;) ile sonlandırılır. Yalnız başına ; null statement ifade eder Örnek: while (*str++ = *inbuf++) ; { ve } arasında

Detaylı

BBM Discrete Structures: Midterm 2 Date: , Time: 16:00-17:30. Question: Total Points: Score:

BBM Discrete Structures: Midterm 2 Date: , Time: 16:00-17:30. Question: Total Points: Score: BBM 205 - Discrete Structures: Midterm 2 Date: 8.12.2016, Time: 16:00-17:30 Ad Soyad / Name: Ögrenci No /Student ID: Question: 1 2 3 4 5 6 7 Total Points: 12 22 10 10 15 16 15 100 Score: 1. (12 points)

Detaylı