Prof. Dr. Merih SARIDOĞAN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Prof. Dr. Merih SARIDOĞAN"

Pinar Ceylan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ROMATOİD D ARTRİT ve REHABİLİTASYONU Prof. Dr. Merih SARIDOĞAN

2 ROMATOİD D ARTRİT (RA); Eroziv sinovit ile karakterize periferik eklemlerde simetrik tutuluma neden olan ancak diğer organlarda da lezyonlara yol açabilen sistemik, kronik, enflamatuvar bir hastalıktır

3 ROMATOİD D ARTRİT En sık yaşları Prevalans gelişmiş ülkelerde %1 ülkemizde % 0,1 En sık görülen enflamatuvar romatizmal hastalık K / E 3 / 1 Yaşlı populasyonda cins farkı

4 ETYOLOJİ Kompleks, multifaktöryel Sero (+) RA akrabalarında risk x 4 Monozigot ikizlerde ise dizigot ikizlere göre x 5 Genetik yatkınlığın %30-50 sinden HLA sorumlu HLADR4 antijeni % 70 olguda (+)

5 ETYOLOJİ Kadınlarda daha sık Nulliparlarda RA gelişme riski x 2-3 RA lı erkeklerde testesteron seviyeleri daha düşük Premenopozal kadınlarda RA daha sık Oral kontraseptif kullanan kadınlarda RA daha az Hamilelerin %75 inde remisyon

6 ETYOLOJİ Enfeksiyöz ajan Ebstein Barr Mycoplasma Streptokok Borrelia burgdoferi E.coli Parvovirüs Retrovirüsler Rubella

7 ETYOLOJİ Isı şoku proteinleri Her türlü strese karşı vücudun tüm hücrelerinde üretilir Sinoviyal hücreler, inflamatuvar artritlerde çapraz reaksiyon veren T hücreler ve antikorlar tarafından tanınan ısı şoku proteini oluştururlar

8 ETYOLOJİ Akut enflamasyona karşı hipotalamik cevap yetersizliği

9 PATOGENEZ Sinovyum Ana hedef İmmun yanıtın başladığı yer Zamanla karakteristiğini değiştirir ve bir çeşit tümör vasfı ( Pannüs ) kazanır

10 KLİNİK - Klasik başlang langıç Başlang langıç Semptomlar % oranında sinsi, % 8-15 akut daha az oranda ara şekiller yorgunluk, halsizlik ağrı ( eklem ve çevresinde, gece ve istirahatte artar ) sabah tutukluğu ( 1 saatten fazla ) şişlik ( Sinovit, tenosinovit ve bursite bağlı -diz, dirsek, el ve ayak bilekleri, MKF, PİF, MTF, Baker kisti ) deformite ( kuğu boyun, düğme iliği, çekiç parmak, ulnar deviasyon vb.)

11 KLİNİK Deformitelerin oluşumu Elde kasların atrofisine Agonist-antagonist kas dengesinin bozulmasına Bağların zayıflamasına hatta kopmasına Subluksasyon, luksasyon ve deviasyon gelişmesine bağlıdır

12 KLİNİK- Deformiteler Kuğu boynu deformitesi Düğme iliği (Butonniere) deformitesi lateral bantların dorsalde subluksasyonu MKF de fleksiyon kontraktürü, PİF hiperekstansiyonu DİF hiperfleksiyonu lateral bantların palmar yönde subluksasyonu ekstansör tendon zayıflaması PİF te hiperfleksiyon DİF te hiperekstansiyon

13 KLİNİK- Deformiteler Ulnar deviasyon MKF eklemlerinin volar yüze subluksasyonu Çekiç parmak - pençe parmak Pes planuskalkaneovalgus Metatars başlarında dorsale doğru subluksasyon Tarsal eklemin ve subtalar eklemin tutulumu

14 KLİNİK - Klasik başlang langıç RA da beklenmeyen tutulum şekilleri Dorsal vertebra Lomber vertebra Sakroiliak eklem tutulumu Nadir olarak servikal tutulum atlantoaksiyel subluksasyon ( anterior posterior lateral vertikal )

15 KLİNİK - Eklem dışıd bulgular Deri Romatoid nodül, vaskülit, palmar eritem Akciğer Kalp Göz Sinir sistemi Hematolojik Plörezi, interstisyel fibrozis, CAPLAN sendromu, pulmoner hipertansiyon Perikardit, myokardit, endokardit, granülamatöz aortit, ileti bozuklukları Sklerit, episklerit, skleromalazi, kerato konjunktivitis sikka Tuzak nöropatileri Normokrom normositer anemi

16 LABORATUVAR Anemi (normokrom normositer) Lökosit sayısı N veya hafif Yüksek sedimentasyon CRP(+) Alfa-2, fibrinojen ve gamaglob Albumin RF: %75-80 (+) Kompleman serumda N, sinovyal sıvıda SİNOVYAL SIVI ANALİZİ Bulanık ve yeşilimsi Lökosit sayısı > 5000/mm³ %75 i nötrofil Sıvı akışkanlığı Müsin pıhtı oluşumu Glikoz ve kompleman

17 RADYOLOJİ Erken dönemde Periartiküler osteopeni Yumuşak doku şişliği gölgesi İleri dönemde Kemik erozyonları Eklem sublüksasyon ve lüksasyonları Deformiteler Sekonder osteoartritik bulgular

18 TANI KRİTERLER TERLERİ (ARA 1987) KRİTER Sabah tutukluğu En az 3 bölgede artrit El eklemlerinin artriti Simetrik artrit Romatoid nodül RF + Radyolojik bulgular TANIMLAMA Süresi >1saat, en az 6 hafta Yumuşak doku şişliği > 6 hafta El bileği, MKF, PIF > 6 hafta En az bir bölgede > 6 hafta Hekim saptamalı El bileği ve el AP grafileri 7 kriterden 4 tanesi pozitifse tanı konur

19 TEDAVİ Erken Tanı (ayırıcı tanı) Prognoz değerlendirmesi Temel tedaviye (DMARD) en kısa zamanda başlanması Hastalık aktivitesinin kontrolü Temel tedavi ilaçlarının birlikte kullanılması Dirençli hastada en etkili tedavinin kullanılması Hasta eğitimi Multidisipliner yaklaşım

20 Medikal Tedavi SEMPTOMATİK TEDAVİ Antienflamatuvar ilaçlar (SOAİİ, Steroidler) Kas gevşetici ajanlar BİOLOJİK AJANLAR Etanercept (TNF reseptör) r) Adalimumab (insan TNF α bl) İnfliksimab (şimerik TNF α bl) Anakinra (IL-I resp ant) UZUN ETKİLİ İLAÇLAR Sulfasalazin Leflunomid Altın tuzları D-penisilamin Antimalaryal ilaçlar Klorokin, hidroksiklorokin Sitostatik ilaçlar MTX,Azatioprin, Siklosporin

21 Steroid tedavisi Sistemik yüksek doz başlanıp daha sonra düşük doz (<10 mg/gün prednizolon eşdeğeri) ile idame pulse ( mg/gün IV metilprednizolon) (şiddeti fazla olan aktif RA) Lokal intraartiküler steroid enjeksiyonu 5 mg/gün dozunda steroid kullanımı osteoporoz riskini artırır Günde 1500 mg elementer Ca ve IU D vitamini

22 RA TANISI DMARD (MTX,SSZ,LEF,HCQ) Kombine DMARD? Kortikosteroid (PO / İA) NSAID Tedaviye rağmen (~3+ ay) hastalık aktivitesi yüksek DMARD değiştir (MTX) DMARD ekle BİYOLOJİK İLAÇLAR (mono/kombine?) Rekonstrüktif Cerrahi R E H A B İ L İ T A S Y O N

23 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon RA da rehabilitasyonun amacı; İstirahati sağlamak Ağrıyı hafifletmek Hareket açıklığını korumak Kas atrofisini önlemek veya geciktirmek Deformiteyi azaltmaktır

24 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Rehabilitasyon planı yapılırken her hastanın eklem enflamasyonunun şiddeti, kliniği ve radyolojik bulguların derecesi, eklem kapsülünün, eklem çevresindeki kas, tendon ve ligamanların durumu ayrı ayrı değerlendirilmelidir

25 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uygulanan yöntemler; İmmobilizasyon Postür düzenlemesi Atelleme Soğuk ve sıcak uygulamaları Terapötik egzersizler Yardımcı cihazlar Günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesidir

26 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Atelleme; Ağrının azaltılması Eklem üzerine binen yükün azaltılması Fonksiyonel pozisyonun korunması ve desteklenmesi

27 RA da DÖNEME GÖRE TEDAVİ YÖNTEMLERİ AKUT Eklemlerin fonksiyonel konumda istirahati Kısa süreli ortez İzometrik egzersiz Pasif ROM egz Soğuk, Alçak frekanslı akımlar SUBAKUT GYA düzenlenmesi Gece atelleri Aktif yardımlı ROM egz Yüzeyel ısıtıcılar KRONİK GYA düzenlenmesi Yürüme araçları, splintler Germe, izometrik ve izotonik egz Yüzeyel ve derin ısıtıcılar, alçak frekanslı akımlar

28 Cerrahi Tedavi Medikal tedaviye karşın, aşırı eklem hasarı sonucu, dayanılmaz ağrı ya da ağır fonksiyon kaybı olan hastalarda cerrahi tedavi düşünülmelidir

29 RA da uygulanan cerrahi tedaviler ; Karpal tünel serbestleştirme operasyonu Sinoviyektomi Metatarsal başların rezeksiyonu Eklem füzyonu (subtalar, triple artrodez) Total eklem artroplastisi (kalça ve diz )

Benzer belgeler

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. Osteoartrit Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. OSTEOARTRİT Primer nonenflamatuar artiküler kartilajın bozulması ve reaktif yeni kemik oluşumu ile karakterize,eklem ağrısı,hareket kısıtlılığı