Başyazı Garanti Bankası ve KOBİ'ler Ergun Özen

Transkript

1 Başyazı Garanti Bankası ve KOBİ'ler Ergun Özen Bundan tam 2 sene önce yine bu köşede, ekonomimiz henüz çalkantılı dönemden çıkmamışken, "Bankacılık Sorumluluğu" başlığıyla bir yazı yazmıştım. Garanti Bankası olarak, o gün içinde bulunduğumuz zor günlerden ancak birbirimize destek olarak çıkabileceğimizi, üzerimize düşen sorumluluğun da bilinciyle, inisiyatifi ele aldığımızı belirtmiştim. Türkiye'nin ekonomik alanda yaşadığı sorunlara en kalıcı çözüm yollarından birinin, çağdaş üretim ve yönetim araçlarıyla donanmış KOBİ'ler olduğu inancıyla bir dizi eylem planı başlatmıştık. Ticaret ve Sanayi Odaları'yla yaptığımız özel anlaşmalar ve Anadolu Sohbetleri'yle ulaştığımız onbinlerce KOBİ'nin takdirlerini kazandık... O günlerden bugüne ekonomimizde çok olumlu değişimler yaşandı. Türk ekonomisinin bel kemiği KOBİ'lerimiz hak ettiği değeri ve desteği görmeye başladı. Sektörde öncülüğünü yaptığımız çalışmaların başka kurumlarca da benimsenip geliştirilmesinden gurur duyuyoruz. KOBİ'ler Garanti Bankası için her zaman çok farklı bir anlam ifade etti, ediyor ve edecek. Bugün geldiğimiz noktada, kurum olarak KOBİ'lerle ilişkimizi yalnızca finansal değil kültürel açıdan da zenginleştirmek için özel fırsatlar yaratmaya çalışıyoruz. Bu ay Osmanlı Bankası Müzesi'nde başlayan "Lonca'dan KOBİ'ye: Esnaf ve Sanatkârın Dünü" sergisi de böyle bir arayışın ürünü. Tasarımını Bülent Erkmen'in yaptığı sergi, Prof. Dr. Zafer Toprak'ın metinleri ve Fotoğraf Tarihçisi Engin Özendes'in koleksiyonundaki 52 fotoğrafla, KOBİ'lerin zaman tünelindeki yansımalarını bir araya getiriyor. Sergi, geçmişi ahiliğe ve loncalara kadar uzanan günümüzün KOBİ'lerinin Türk ekonomisindeki yerini ve katettiği mesafeyi değerlendirmek açısından önem taşıyor. Türk girişimcisi, daha 1 yüzyıl öncesinin Türkiye'sinde, ağırlıklı olarak bedensel çalışmaya dayanan bir sistemi, bugün en ileri teknolojilerin kullanıldığı, dünyayla rekabet eden bir sisteme başarıyla dönüştürmeyi başarmış. Sergiyi gezerken bu kıyaslamayı çok net yapabiliyorsunuz. Sanatseverlerin yanı sıra, KOBİ sahibi ve yöneticilerinin de sergiden farklı tatlar alacağını ümit ediyorum. Garanti Bankası'nın müşterisini dinleyen, çözüm üreten ve değer katan kimliğine eklenen bu yaratıcı çalışmada emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

2 Dünyada Ekonomi KAZAKİSTAN EKONOMİSİNE BAKIŞ Hazırlayan: Başar Şener, Finansal Kurumlar - Kredi Analiz ve Yurtdışı Koordinasyon Yetkilisi Sahip olduğu petrol rezervleri sayesinde son yıllarda stratejik önemi en çok artan ülkelerden biri olan Kazakistan ın ekonomisinde önemli gelişmeler sağlanmıştır. Henüz kalkınma eğrisinin başlarında olan Kazakistan ın makroekonomik verilerine bakıldığında oldukça sağlam bir tabloyla karşılaşılmaktadır. Tabloya ait bazı temel ekonomik veriler aşağıda görülmektedir: b 2006 b GSYİH (nominal, mia$) Reel Büyüme (%) Enflasyon (%, ort) Kişi başına GSYİH ($) 1,625 2,017 2,722 3,338 3,941 İhracat (mio$) 10,066 13,200 16,800 20,596 24,922 İthalat (mio$) 7,646 9,100 11,200 13,014 14,966 Cari Denge (mia$) Rezervler (mio$, altın hariç) 2,550 4,240 8,480 10,600 12,000 Devlet Borcu/GSYİH Toplam Dış Borç (mio$) Dış Borç / GSYİH Döviz kuru (Ortalama,Tenge/$) Kaynak: Moodys; b : beklenti. Politik arenada durum... İstikrarlı bir politik görünüme sahip olan ülkenin 1991 yılından bu yana devlet başkanlığı görevini Nursultan Nazarbayev sürdürmektedir, Nazarbayev Aralık 2005 te yapılan seçimlerde de büyük çoğunluk sağlayarak 3. kez 7 senelik bir dönem için devlet başkanlığına seçilmiştir. Öte yandan, ülkenin yürüttüğü başarılı dış politika sayesinde ABD ve Rusya ile ilişkilerin de iyi düzeyde olması ülkeye verilen uluslararası desteği artırmaktadır. Dünyada petrol bağımlılığı en yüksek ülkelerden biri olan Çin ile de ilişkileri oldukça olumludur. Aralık ayında faaliyete geçen Kazakistan- Çin petrol hattı ile Çin günde 210 bin varil Kazak petrolü almakta ve bu miktarın 2010 yılına kadar iki katına çıkarılması hedeflenmektedir. Petrolün ekonomideki önemli yeri... Kazakistan, enerji konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olma yolunda hızla ilerlemektedir. Petrol üretimi konusunda önemli ilerlemeler sağlanmış, üretim kapasitesi artırılmaktadır. Petroldeki hızlı artış ekonomik büyümeyi doğrudan etkilemektedir, yüksek petrol fiyatları bu durumu ateşlemiştir. Kazakistan, 2005 te %9 a varan ekonomik büyüme performansına ulaşırken, özellikle toplam ihracatın %57 sini oluşturan petrol kalemi sayesinde dış dengelerin fazla vermesi sağlanmıştır yılından bu yana ortalama %9 un üzerinde büyüme oranı ile Kazakistan, Çin den sonra en hızlı büyüyen ikinci ekonomi olmuştur. Kazakistan da görülen potansiyel ve özellikle petrol yataklarının büyük ölçüde korunmuş olması bölgeye gelen yabancı yatırımların çoğunun Kazakistan a kaymasına yol açmıştır. Bunun başka bir nedeni ise henüz 1991 yılında Sovyetler Birliği nden ayrılmış olmasına rağmen hükümetin özel sektörü ekonomiye katkı yapmaya teşvik edebilmesi olmuştur. Şu anda özel sektörün GSYİH içindeki payı %65, toplam istihdam içindeki payı ise %75 seviyesindedir. Kazakistan, arasındaki on yıl içinde toplam $25.8 milyar doğrudan yabancı yatırım çekmiş, bu yatırımların %46 sı petrol ve

3 doğal gaz istihsali, %21 i enerji kaynaklarıyla ilgili jeolojik araştırma ve keşif, %14 ü ise metalurji alanında yapılmıştır. Kazakistan ekonomisindeki bu olumlu gelişmeler derecelendirme kuruluşları tarafından da yakından takip edilmektedir. Halihazırda yatırım notuna sahip Kazakistan ın kredi notu seçim sonrası Fitch tarafından BBB ye yükseltilmiştir. Artırımı yapan analistler ülkedeki güçlü makro ekonomik verileri övmüş, yapısal reformlara dikkat çekmiş ve politik istikrarın devam edeceğini öngörmüşlerdir. Belirtilen gelişmelere rağmen hidrocarbon sektörünün kuvvetli olduğu tüm ülkelerde görülen bazı problemler Kazakistan da da karşımıza çıkmaktadır. Ekonomide çeşitlilik düşük seviyede olup, enerji sektörü dışında yürütülen yapısal reformlar ve yatırımlar diğer alanlara göre daha yavaş ilerlemektedir. Ancak hükümet fazla petrol gelirlerinin biriktirildiği Petrol İstikrar Fonu nu sosyal kalkınmayı desteklemek için kullanmaktadır. Sonuç olarak; zengin petrol yataklarına sahip olmanın avantajını kullanan Kazakistan, yüksek seviyedeki doğrudan yabancı yatırımların da etkisiyle sağlıklı bir makroekonomik görünüme ulaşmıştır. Son yıllarda petrol üretim kapasitesini artırarak yüksek seviyelerde dış fazla veren ülke, son yılların en hızlı büyüyen ikinci ekonomisi olmayı başarmıştır. Uluslararası ilişkilerde de başarılı bir politika izleyen Kazakistan ın kalkınmasını istikrarlı şekilde sürdürdüğü görülmektedir. Dünyada Bankacılık TUNUS BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Yazan: Liyakat Doğan Kredi Analiz ve Yurtdışı Koordinasyon Yetkilisi Tunus, finansal piyasalarında sağladığı istikrar ve dinamik bankacılık sistemi ile bölgede önemli bir finans merkezi haline gelmiştir. 10 mio nüfusu ile en büyük Arap ülkelerinden biri olan Tunus, çeşitli bağımsız araştırma kuruluşlarının raporlarında da Kuzey Afrika nın finans merkezi olarak gösterilmektedir. Citibank, Societe Generale, BNP ve Banco Santander gibi bazı büyük uluslararası bankalar, hisselerine ortak oldukları Tunus bankaları ya da ülkede kurulu şubeleri aracılığıyla burada faaliyet göstermektedirler. Tunus Merkez Bankası nın kontrolü ve denetimi altındaki sektörde 19 ticari, 1 kalkınma, 8 off-shore ve 2 tüccar (merchant) bankanın yanı sıra 13 adet leasing-factoring şirketi ile 4 yabancı banka temsilciliği bulunmaktadır. Ülke çapına dağılmış toplam 765 adet banka şubesi mevcuttur. Sektörün ilk 10 bankası ile ilgili bilgi aşağıda görülmektedir:

4 En Büyük 10 Tunus Bankası: Pazar Payları (%) ve Ortaklık Yapıları K A M U Ö Z E L Société Tunisienne de Banque Banque Nationale Agricole Banque de l'habitat Kamu Toplam Banque Internationale Amen Bank Union Internationale de Banques Banque du Sud Banque de Tunisie Arab Tunisian Bank Aktif Payı Mevduat Payı Kredi Payı Ana Ortak (%) Devlet (52) Devlet (57) Devlet (58) Yok Yok Société Générale (52) 8 9 Banco Santander Central Hispano ve Attijariwafa Bank 8 (53.5) Yok Arab Bank PLC (64) Union Bancaire pour le Commerce et l'industrie Özel Toplam Kaynak: Standard and Poors, BNP Paribas (50) Merkez Bankası nın konumu ve bankacılık sistemine genel bakış... Tunus Merkez Bankası (BCT), 2005 yılı sonlarında gerçekleştirilen reformlar sayesinde özerk bir yapı kazanmış ve para politikası üzerindeki etkisi artmıştır. Buna ek olarak BCT nin hükümeti kısa vadede fonlaması da yasaklanmıştır. Bu şekilde, ülkedeki finansal ve mali sistemin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Olumlu makroekonomik gelişmeler ve GSYİH daki düzenli büyümeye rağmen bankacılık sisteminde, %50 veya üzeri hissesine devletin sahip olduğu kamu bankalarının toplam aktiflerin %50 sini elinde bulundurması ve bu bankaların tarım, turizm gibi sektörleri hükümet politikası dahilinde desteklemesinin doğurduğu yüksek sorunlu krediler oranı gibi zayıf noktalar mevcuttur. Buna karşılık, söz konusu kurumların hükümet tarafından desteklenmesi ve bugüne kadar ihtiyaç durumunda fonlanmış olmaları ise olumludur. BCT, yapmış olduğu reformlar ve düzenlemeler ile sektör uygulamalarını uluslararası arenada kabul edilen BIS (Bank for International Settlements) şablonuna yakınlaştırmıştır. Ekonomide ağırlık aile şirketi olan KOBİ ler üzerinde olup, bu durum finansal bilgilere ulaşılması ve şirketlerin yönetim değişiklikleri durumunda operasyonların sürdürülmesi konularında bazı riskler taşıdığından bankaların aktif kalitesini etkileyebilmektedir. Öte yandan sorunlu krediler sektör genelinde yüksek olmakla birlikte, son yıllarda düşüş trendinde olması olumludur. Kalkınma bankalarından ticari bankacılığa 1980 lerin başında endüstri ve turizm sektörlerine uzun vadeli kredi sağlamak için kurulan beş adet kalkınma bankasından dördü 2004 ten sonra ticari bankacılığa yönelmiştir. Beşinci kalkınma bankası da lisansını almak için ön koşullar üzerinde çalışmaktadır. Bu bankalar için yeniden yapılanma ve eleman yetiştirme süreci zorlu olsa da, hükümet desteği ve güçlü sermaye yapıları sayesinde başarı sağlamaları beklenmektedir. Birleşmeler, ortaklıklar ve özelleştirmeler Ocak 2001 de Tunus un en zayıf bankaları Banque de Development Economique de Tunisie ve Banque Nationale de Development Touristique in Societe Tunisienne de Banque (STB) altında birleşmeleri sektör açısından olumlu olmuştur. Aktif kalitesi ile ilgili sorunların genelde bankaların özelleştirilmesi ile çözülmesi planlanmaktadır. Bu alandaki en önemli gelişmelerden ilki Kasım 2005 te Banque du Sud un %34 hissesinin İspanya da yerleşik Banco Santander Central Hispano ve Fas ta yerleşik Attijariwafa Bank a $80 milyona satılması; ikincisi ise Ekim 2002 de Union

5 International de Banques in %52 hissesinin Societe Generale e $75 milyona satılması olmuştur. Ayrıca Arab Tunisian Bank ın %64 ü Arab Bank PLC ye (Ürdün) ve Union Bancaire pour le Commerce et I Industrie nin %51 i BNP Paribas a (Fransa) aittir. Yabancı bankalar bazı diğer bankalarda da küçük hisselere sahiptir. Öte yandan Societe Tunisienne de Banque, Banque Nationale Agricole (BNA) ve Banque de I Habitat (BH) gibi kamu bankalarının yakın gelecekte özelleştirilmesi henüz düşünülmemektedir (sektörün ikinci büyük bankası olan BNA şube sayısına göre ilk sırada yer almakta olup, ülkenin GSYİH sında önemli yere sahip olan tarım sektöründe aktiftir. Mortgage sektörünün %65 ini elinde tutan BH ise emlak finansmanında uzmanlaşmıştır). Sonuç olarak, Merkez Bankası nın özerk duruma getirilmesi, GSYİH daki düzenli artış, sorunlu kredi karşılıklarının artırılması ve yabancı bankaların bölgeye artan ilgisi Tunus ta finansal sektör açısından olumlu gelişmeler olarak göze çarparken, hükümetin sektördeki ağırlığının azalması ve aktif kalitesinin iyileştririlmesi ise performansın yükselmesi için gerekli unsurlardandır. Uzun vadede yabancı bankaların satın alımları ile sektörün daha da gelişmesi beklenmektedir. İç Ekonomi 3. Köprü Seçenekleri Karayolları Genel Müdürlüğü, üçüncü köprü için henüz plan aşamasında olan çalışmalarını güzergah tespitinden sonra yatırıma dönüştürecek. Henüz yatırım programına alınmayan üçüncü köprüde en önemli konu olan güzergah sayısı 5 e düşürüldü. Bunlar Tarabya-Beykoz, Arnavutköy-Vaniköy, İstinye-Kavacık, Garipçe-Anadolu Kavağı, Sarıyer-Yuşatepe. Malezyalı konsorsiyumun önerisi olarak gündeme gelen Sarıyer-Anadolu Kavağı da alternatifler arasındaki yerini koruyor. Ancak yetkililer Malezyalıların artık proje ile ilgilenmediğini söylüyor. İhale yöntemi de henüz kesinleşmiş değil ama bu tür uluslararası projelerde genellikle yap-işlet-devret yöntemi tercih ediliyor. Ulaştırma Bakanlığı nın alternatif olarak hazırladığı Kara Araçlarının Tüp Geçişi projesinin ise bugünlerde Yüksek Planlama Kurulu onayının çıkacağı söyleniyor. Onaydan sonra Ulaştırma Bakanlığı yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkacak. Karayolları yetkilileri bu projenin üçüncü köprüyü etkilemeyeceğini, her iki projenin de farklı özellikleriyle İstanbul trafiğini rahatlatacağını savunuyor. Yalınkaya, Türkiye de Yılın Girişimcisi Ernst & Young Türkiye ve Milliyet Gazetesi nin işbirliğiyle düzenlenen Dünya Yılın Girişimcisi Yarışması nın Türkiye bölümü sonuçlandı. Ernst & Young ın 40 a yakın ülkede düzenlediği uluslararası yarışmanın Türkiye finalini, Goldaş ın Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sedat Yalınkaya kazandı. Ödül törenine katılan Abdüllatif Şener, ekonominin en temel taşının yenilik ve girişimcilik olduğunu belirterek, pazar büyüdükçe girişimciliğin gerçek anlamının ortaya çıktığını söyledi. Şener, küresel rekabetin önemine dikkat çekerek, başarılı olmanın yolunun, dünyada o işi en iyi yapan kişilerle yarışmak olacağını vurguladı. Artık sınırların eski anlamını kaybettiğini, insanların, malların ve sermayenin sınır tanımadan karlı buldukları ortama yerleştiklerini belirten Şener, başarılı olmanın ve ayakta kalmanın yolunun rekabetten geçtiğini kaydetti. Yalınkaya, Haziranda Monte Carlo da düzenlenecek Yılın Girişimcisi dünya finalinde Türkiye yi temsil edecek. İMKB ye kote, Türkiye nin ilk ve tek halka açık mücevherat firması olan Goldaş, ABD sermaye piyasalarında işlem görmek üzere ADR ihraç izni aldı. Hisseleri Berlin, Bremen ve Frankfurt borsalarına kote durumda olan firma kısa süre önce Tokyo altın borsasına da kote oldu. Yurtiçinde ve yurtdışında 32 mağazası olan Goldaş ın Rusya da 11 Çin de ise 3 mağazası var te 3.3 milyar dolar ciro yapan Goldaş, Türkiye nin altın ithalatının yüzde 50 sini, gümüş ithalatının ise yüzde 75 ini gerçekleştiriyor da yüzde 15 büyüme öngördüklerini belirten Yalınkaya ya göre, birinci

6 olmalarında bilinirlikleri ve finansal imkânları etkili oldu. Öte yandan yarışmanın geçen yılki birincisi Alara Tarım ise, bu yıl dünyanın en büyük kiraz ihracatçısı oldu. Koç, Ciro Ve Karı İkiye Katlayacak Koç Holding, ciro ve karlılık hedeflerine erken ulaştı. Koç Holding CEO su Bülend Özaydınlı, 2010 için öngörülen 18.7 milyar dolarlık konsolide ciro hedefine 2005 yılında ulaştıklarını, bu yıl 36 milyar dolar ciro hedeflediklerini söyledi. Topluluğun 2005 yılı amortisman ve vergi öncesi karının 1.5 milyar dolar olduğunu belirten Özaydınlı, bu yıl karlılığı yüzde 100 artırarak 3 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini kaydetti. 14. kez gerçekleştirilen Bilgilendirme toplantısında konuşan Özaydınlı, 2005 te satın almalar da dahil olmak üzere 2.8 milyar dolar yatırım yapıldığını, 2006 da bunun 6 milyar dolara ulaşmasının hedeflendiğini kaydetti. Özaydınlı, TÜPRAŞ ve Yapı Kredi Bankası nın satın alınması nedeniyle oluşacak finansman baskısının hem 2005 hem de 2006 için net karı bozmayacağını kaydetti. Özaydınlı, dünyanın büyük şirketleri arasında 389. sırada yer aldıklarını, hedeflerin tutması durumunda 2006 da dünyanın en büyük 200 şirketi arasına gireceklerini ifade etti. Özaydınlı nın verdiği bilgiye göre, 2005 te 6.2 milyar dolar olan ihracatın 2006 da yüzde 53 lük artışla 9.5 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. 8.5 milyar dolar düzeyindeki yurtdışı satışlarının bu yıl 12.3 milyar dolara çıkarılması planlanıyor. 83 bin olan çalışan sayısı da 2006 sonu itibariyle 92 bin kişiye ulaşacak. TÜPRAŞ ta bayram ve Noel nedeniyle ek süre talebinde bulunduklarını belirten Koç CEO su Özaydınlı, İşlemler tamamlanır tamamlanmaz ihale bedelini ödedik ve hisseleri devraldık. Devir işleminin geç saatlerde olmasının nedeni ABD ile aramızdaki saat farkı ve bundan dolayı para transferinde yaşanan sürenin uzunluğu şeklinde konuştu. Danıştay ın yürütmeyi durdurma kararını değerlendiren Özaydınlı, İçine çekilmek istediğimiz polemiklere katılmadık ve katılmayacağız. Koç olarak TÜPRAŞ ı hukuka uygun olarak devir almamızdan itibaren ticari esaslar çerçevesinde yönetmekteyiz. Herkes sağduyu içerisinde hareket etmelidir dedi. TÜPRAŞ ta yargı kararının 25 Nisan da esastan görüşüleceğini hatırlatan Özaydınlı, Bu yasal süreç devam ederken bir karar üzerine bir takım eylemlere gitmek doğru değil. Hukuka saygılıyız, ancak şu an bekleme dönemindeyiz. Yargı sürecini herkesin beklemesi gerekir. Üretimine sekte verecek yasal olmayan eylemlere geçilmemesi doğru olacaktır diye konuştu. Arçelik in 1 milyar Euro yu aşan cirosuyla Avrupa nın dördüncü büyük şirketi olduğunu kaydeden Özaydınlı, Beko nun Türkiye de üretime geçeceğini ve kapasitenin yıllık 700 bin adet olacağını söyledi. Özaydınlı, Migros ve Tansaş ın faaliyetlerine kendi isimleriyle devam edeceğini belirtti. Özaydınlı nın verdiği bilgiye göre, Migros ve Tansaş ın cirosu 2005 te 3.2 milyar dolar olarak gerçekleşti da ise toplam cironun 3.7 milyar dolar olması hedefleniyor. Ataşehir de Dünyanın En Büyük Rezidansı Ağaoğlu Şirketler Grubu tarafından batı Ataşehir de inşa edilen My World projesinin içine 70 milyon dolara 990 daireden oluşan dünyanın en büyük rezidans projesi yapılıyor. Andromeda isimli projenin tanıtımında konuşan Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu, My World projesinin yatırım tutarının 400 milyon dolar olduğunu, Andromeda daki miktarın ise 70 milyon dolar civarında bulunduğunu bildirdi. Konut projelerinde bu yıl İstanbul dışına çıkmayı pek düşünmediklerini aktaran Ağaoğlu, Belki 2007 yılında İstanbul dışına çıkabiliriz. Hatta 2008 de bu konseptleri yurt dışına taşımayı hedefliyoruz. Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu nun dışında Avrupa dan da bu yönde talep var diye konuştu. Ağaoğlu, İstanbul da Ataşehir, Ümraniye ve Çamlıca ile Bodrum da, toplam 4 binin üstünde yatak kapasiteli otel projeleri olduğu belirterek, Antalya da da arayışlarının devam ettiğini söyledi. Diğer konut projeleri hakkında da bilgi veren Ali Ağaoğlu, Maslak civarında yılın 3. çeyreğinde duyurusunu yapacakları bir projeleri olduğunu bildirdi. My World projesinin grubun devletle ürettiği ilk proje olduğuna işaret eden Ağaoğlu, bu projeden elde edilecek satış hasılatının yaklaşık 1.2 milyar dolar civarında olacağını, bunun 400 milyon dolarının devlete aktarılacağını söyledi. Ağaoğlu, Devlet, belki de 100 milyon dolara satamayacağı bir yerden, inanılmaz kar elde ediyor. Buradan elde ettiği kaynakla özel teşebbüsün hedefleyip de yapamadığı hizmeti yapmış oluyor dedi. Verilen bilgiye göre, birbirine köprü sistemiyle bağlı, 33 katlı 4 kompleksten oluşan Andromeda da 990 adet daire bulunuyor.

7 E-7 ler G-7 leri Geçer mi? Dünyanın önemli danışmanlık kurumlarından Price WaterhouseCooper ın (PWC) hazırladığı rapor, aralarında Türkiye nin de bulunduğu 7 gelişmekte olan ülkenin 2050 deki ekonomik büyüklüklerinin bugünün en gelişmiş devletlerini bir araya getiren G-7 ninkinden fazla olacağını gösteriyor. Rapora göre, E-7 olarak tanımlanan Türkiye, Çin, Hindistan, Brezilya, Rusya, Endonezya ve Meksika, ucuz işgücü ve yüksek büyüme hızıyla G-7 olarak anılan ABD, Kanada, Britanya, Fransa, İtalya, Almanya ve Japonya nın performansını geride bırakacak. Bu arada, G-7 lerdeki eğitimli profesyoneller de işlerini E-7 deki profesyonellere kaptırma riskiyle karşı karşıya kalacak. MB de Köklü Değişim Hazırlığı Merkez Bankası ndaki yenilenme süreci, görev süresi dolan Süreyya Serdengeçti nin yerine seçilecek yeni başkanla başlıyor. Yasaya göre, Bakanlar Kurulu nca atanacak olan başkanın Cumhurbaşkanı ndan da onay alması gerekiyor. Başkanlık için Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakçı, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkanı Ahmet Ertürk, Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar ve Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu Başkanı Tevfik Bilgin in isimleri geçiyor. TMSF Başkanı Ertürk, açıklamalarıyla göreve talip olduğu mesajları verirken, yurtdışından isimler üzerinde de duruluyor. Brezilya Merkez Bankası Başkanlığı da yapan İbrahim Eriş ismi gündeme gelirken, ABD Merkez Bankası nda görev yapan Türklerin de araştırıldığı belirtiliyor. Merkez Bankası Kanunu uyarınca Merkez Bankası Başkanları, Bakanlar Kurulu Kararıyla 5 yıllık bir dönem için atanıyor, bu sürenin sonunda yeniden atanabiliyor. Bakanlar Kurulu nun, Merkez Bankası Başkanlığı görevine atama yapmaması halinde ise en yaşlı üyenin başkanlığı altında toplanacak Banka Meclisi nce, Başkan Vekili olarak seçilecek bir Başkan Yardımcısı, Başkanlık görevini yürütecek ve yetkilerini kullanacak. Kanun uyarınca Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanacaklarda yüksek öğrenim görmüş olma, maliye, iktisat ve bankacılık alanlarında bilgi ve tecrübe sahibi olması şartı aranıyor. Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, Başkanlık görevine Bakanlar Kurulu nun 2 Mart 2001 tarihli Kararı ile 14 Mart 2001 tarihinde atanmıştı. Başkan arayışları sürerken başkan yardımcılarından Fatih Özatay da 4 Nisan itibariyle emekliliğini istedi. Özatay dan boşalan başkan yardımcılığı için de atama yapılması gerekiyor. Özatay, emekliye ayrılmasının ardından, Nisan ayında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği-Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB-ETÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde (İİBF) göreve başlayacak. Enflasyon Rayında Şubat ayı enflasyon rakamları beklentilerin altında gerçekleşerek yüzde 5 lik yıllık enflasyon hedefinin gerçekleşeceği sinyallerini verdi. Şubat ayında gıda ve konut kira harcamalarıyla gelen yüksek zamlar enflasyonu yukarı doğru, giyim, ev eşyası, eğlence ve kültür harcamalarındaki düşüşler ise aşağı çekti. Şubatta tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ocak ayının değeri olan yüzde 0.75 in altında ancak geçen yıl şubat ayındaki yüzde 0.02 lik oranın üzerinde çıktı. Geçen ay yüzde 0.22 olan TÜFE oranı ilk iki ay itibarıyla yüzde 2.22, yıllık bazda da 8.15 e yükselmiş oldu. Üretici fiyatları ise (ÜFE) Şubatta bir önceki aya göre yüzde 0.26 artarken, ilk iki aylık artış yüzde 0.97, yıllık artış da yüzde 5.26 oldu. ÜFE de, madencilik ve tarım sektöründeki artışlar belirleyici oldu. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu değerlendirmelerinde, 2006 yılının ilk çeyreğinde yıllık enflasyonun az da olsa artacağı ve ikinci çeyrekte tekrar düşüş göstereceği belirtiliyordu. Anket sonuçları da bu görüşü destekler nitelikte çıktı. Reuters in yaptığı ankette, ÜFE için tahminlerin ortalaması yüzde 0.43, TÜFE için yüzde 0.37 oldu. Ayrıca TOBB-Reuters işbirliği ile yapılan ankette ülke çapındaki tahminler ÜFE için yüzde 0.87, TÜFE için yüzde 0.69 artış beklentisine işaret etti. Ocakta kış şartlarının yanı sıra, uzun bayram tatili etkisi ve petrol ve enerji fiyatlarındaki yükselişle tahminlerin üzerinde gerçekleşen enflasyon, ÜFE de yüzde 1.96, TÜFE bazında yüzde 0.75 artış olarak ortaya çıkmıştı. Yıllıkta Artış Var Şubat ta rakamlar beklentilerin altında kalsa da yıllık enflasyonda geçen yıl Ekim ayında başlayan yükseliş eğilimi Şubat ta da devam etti sonunda yüzde 7.72 yle yüzde 8 olan 2005 hedefinin altında kalan yıllık enflasyon bu yıl Şubat sonunda yüzde 8.15 düzeyine yükseldi. Şubat ta gıda fiyatları ve konut harcamalarındaki yüksek artış genel enflasyon oranını yukarı, giyim, ev eşyası,

8 eğlence ve kültür harcamalarındaki düşüşler ise aşağı doğru çekti. ÜFE de ise madencilik ve tarım sektöründeki artışlar belirleyici rol oynadı. Yılın ilk iki aylık dönemindeki artış ÜFE de yüzde 0.97 de kalırken, TÜFE de ise yüzde 2.22 yi buldu. Geçen yıl aynı dönemde TÜFE yüzde 0.57 artmış ÜFE de ise yüzde 0.30 düşüş kaydedilmişti. Bu yıla ilişkin olan yüzde 5 lik yıl sonu enflasyon hedefinin beşte birine yakın kısmı yılın ilk iki ayında aşılmış oldu. Şubatta TÜFE de yer alan ana harcama gruplarından gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar yüzde 2.41, konutta yüzde 1.22, sağlıkta yüzde 0.67, ulaştırma sektöründe yüzde 0.15 arttı. Giyim ve ayakkabı sektöründe ise fiyatlar yüzde 8.22 geriledi yılı Şubat ayında endekste kapsanan toplam 442 maddeden 57 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 240 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 145 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. TÜFE rakamları Şubat ayında, mevsimlik ürünler hariç TÜFE yüzde 0.53, enerji hariç TÜFE ise yüzde 0.15 artarken, işlenmemiş gıda ürünleri hariç TÜFE yüzde 0.46 azaldı. TÜİK e göre, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç TÜFE yüzde 0.67 azalırken, enerji ve alkollü içkilerle tütün ürünleri hariç TÜFE de yüzde 0.16 artış hesaplandı. Şubatın zam şampiyonu yüzde 38,24 ile karnabahar oldu. Karnabaharı yüzde 18,63 ile yumurta, yüzde 14,29 ile balık, yüzde 11,68 ile lahana ve yüzde 10 ile domates izledi. Kredi Kartları Yasası Yürürlüğe Girdi Kanuna göre, Kartlı sistem kurmak, kart çıkarmak, üye işyerleriyle anlaşma yapmak, bilgi alışverişi, takas ve mahsuplaşma faaliyetinde bulunmak isteyen kuruluşlar, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu ndan (BDDK) izin alacak. Merkezi yurtdışında bulunan kartlı sistem kuruluşlarının, Türkiye de şube ya da kredi kartı sistemi kurmamak, kart çıkarmamak ve üye işyeri anlaşması yapmamak kaydıyla temsilcilik açmaları, BDDK nın iznine tabi olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekilde kart veremeyecek. Bu kuruluşlarca genel müdürlük veya şube haricinde kredi kartı talebi toplanabilecek yerler, BDDK nın uygun görüşü alınarak, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından müşterek belirlenecek. Asgari Tutar 3 Ay Ödenmezse Kart İptal Edilecek Asgari tutarın, son ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde ödenmemesi durumunda, kart hamiline yapılacak bildirimden itibaren bir aylık sürede bu tutarın ödenmemesi ya da banka kartı ile kredi kartı kullanımından dolayı adli cezaların uygulanması halinde, ilgili kart çıkaran kuruluşlarca kart hamiline verilen kredi kartları iptal edilecek ve borcun tamamı ödeninceye kadar yeni kredi kartı düzenlenemeyecek. Limit Gelirin İki Katını Aşamayacak Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyenlerin yasaklılık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, bir model veya skorlama sistemi sonuçları, müşteri tanı ilkeleri ile temin edilecek bilgileri dikkate alarak, yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit etmek zorunda olacak. Kuruluşlar, kart hamilleri talep etmedikçe kredi kartı limitlerini artıramayacaklar. Kart hamillerinin harcamalarıyla kart limitlerini aşmaları halinde, aşılan miktara, işlem tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süre için akdi faizden başka herhangi bir ücret talep edilemeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişinin sahip olduğu tüm kredi kartları için tanınacak toplam kredi kartı limiti, ilk yıl için aylık ortalama net gelirin 2 katını, ikinci yıl içinse 4 katını aşamayacak. Bu hükmün uygulanmasında bin YTL ye kadar limitler hariç olmak üzere, aylık veya yıllık ortalama gelir düzeyi, kart hamili tarafından beyan edilen ve ilgili kuruluşlarca teyit edilen gelirler üzerinden hesaplanacak. Kart sahibinin talebi üzerine, üçüncü kişiler adına asıl karta bağlı ve asıl kart limitini aşmamak kaydı ile ek kredi kartı düzenlenebilecek. Kredi kartıyla yapılan işlemlere, son ödeme tarihinden itibaren 10 gün içinde, kart çıkaran kuruluşa başvurmak suretiyle itiraz edilebilecek. Kredi kartı hamili, başvuruda hesap özetinin hangi unsurlarına

9 itiraz ettiğini, gerekçesiyle belirtecek. Süresi içinde itiraz edilmeyen hesap özeti kesinleşecek. Hesap özetinin kesinleşmesi, genel hükümlere göre dava hakkını ortadan kaldırmayacak. Çalıntı Halinde 150 Ytl ye Kadar Sorumluluk Kartın ya da şifrelerin kaybolması veya çalınması halinde kart sahibi, yapacağı bildirimden önceki 24 saat içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan 150 YTL ile sınırlı olmak üzere sorumlu olacak. Hukuka aykırı kullanımın, hamilin ağır ihmaline veya kastına dayanması veya bildirimin yapılmaması halinde bu sınır uygulanmayacak. Kart çıkaran kuruluş; yapılacak talep ve ilgili sigorta prim bedelinin ödenmesi koşuluyla kart hamilinin 150 YTL tutarındaki sorumluluğunun sigortalanmasını sağlamakla yükümlü bulunacak. Asgari Ödeme Tutarı Yüzde 20 ye Çıkacak Kart çıkaran kuruluşlar ile kart hamilleri arasında sözleşme imzalanacak. Sözleşme hükümleri ve kartın kullanımı hakkında, kart hamiline ayrıntılı bilgi verilecek. Sözleşmeler, 12 punto büyüklüğünde ve siyah harflerle yazılacak. Sözleşmede belirtilen asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20 sinden aşağı olamayacak. Ancak bu oran, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay süreyle yüzde 10 olarak uygulanacak. Dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde, kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak. Kalan hesap bakiyesine, asgari tutar ve üzerinde ödeme yapılması durumunda akdi faiz, asgari tutarın altında ödeme yapılması durumunda ise gecikme faizi uygulanacak. Temerrüt halinde dahil olmak üzere kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak. Merkez Bankası, azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkili olacak ve belirlediği oranları üç ayda bir açıklayacak. Kredi kartı borçlusuna kefil olandan, tüm yollar denenmeden borcun tahsili talep edilemeyecek. Kart Borcuna 18 Taksit Yasayla birlikte, kendisine dönem sonu borcunun ödenmesi için ihtar çekilmiş veya haklarında icra takibi başlatılmış ya da 31 Ocak 2006 tarihine kadar temerrüde düşmüş olan kart borçluları, 60 gün içerisinde kredi kartı veren kuruluşa veya avukatına yazılı olarak başvuracak. Borçlunun, borcunu taksitle ödemek istediğini beyan etmesi, düzenlenecek ödeme planını imzalaması ve ilk taksitini de peşin vermesi şartıyla, kendisine bildirilen son dönem borcu tamamen tahsil edilinceye kadar, yıllık yüzde 18 faiz oranı uygulanarak, borcunu 18 eşit taksitte ödeyebilecek. Temerrüt tarihindeki ana para borcu, kart çıkaran kuruluş tarafından kart hamiline o tarihte gönderilen son dönem borcunda belirtilen toplam borç tutarı olacak. Kredi kartı borçlularının başvurması halinde ve yapılan ödeme planı doğrultusunda taksit tutarlarını ödemesi ve yapılmış işlemler kalmak kaydıyla icra işlemleri durdurulacak. Taksitlerden herhangi birinin vadesinde ödenmemesi durumunda, borçluya sağlanan haklar ortadan kalkacak ve düzenlemede belirtilen gecikme faizi üzerinden mevcut icra takibi işlemlerine devam edilecek. Tekstilciye Vergi İndirimi Geliyor Tekstil sektörünün sorunları, Ekonomik Koordinasyon Kurulu nda ele alındı. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener başkanlığındaki toplantıda sektöre vergi indirimi ve teşvik uygulanması, elektrik ve işçilik maliyetlerinin düşürülmesi talepleri değerlendirildi. NTV ye konuşan Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, üzerinde durulan konuları anlattı. Tüzmen, Vergi indirimi konusu ne kadar olabilir ne olabilir, hangi sektörler burada etkilenir ve bunun dağılımı nasıl olabilir, bu konular değerlendirildi. Abdüllatif Şener bunu Bakanlar Kurulu nda gündeme getirecek ve Bakanlar Kurulu toplantısında kararlarımızı vereceğiz diye konuştu. Bu kapsamda, KDV oranının yüzde 18 den yüzde 8 e çekilmesi konusunda çalışma yapılıyor. Tüzmen, 19 milyar dolarlık tutarla tekstilin ihracattaki payının yüzde 25 olduğunu belirterek, alınacak tedbirlerle bunu yükseltmeyi amaçladıklarını söyledi. Tüzmen, Önümüzdeki dönemde bunun yaklaşık yüzde 15 lere inip, 30 milyar dolarlık bir ihracat rakamına çıkmasını arzuluyoruz dedi.

10 Cepte Vergide İndirim Sinyali Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, telekomünikasyon sektöründe vergilerin yüksek olduğunu belirterek, 1999 depremiyle geçici olarak getirilen sonra kalıcı olan vergilerin aynı düzeyde sürdürülmesinin, sektörün büyümesi ve hizmet çeşitliliği açısından sorunlar yarattığına dikkat çekti. Yıldırım, 2007 den itibaren makul bir çözüme ulaşacağımızı ümit ediyorum dedi. Telekomünikasyon Arenası nda konuşan Yıldırım, sektörün büyüklüğünün 16.5 milyar YTL ye ulaştığını belirtti. Bakan Yıldırım, Ama şurası açık ki bugüne kadar özelleştirme ve serbestleştirme konusunda çok şey söylenmiş olmasına rağmen kararlı adımlar atılamadığı için gecikme yaşandı. Fakat hükümetimiz döneminde bunlar geride kaldı. Hükümetimizin attığı adımlarla sektörün beklediği altyapı hazır hale geldi. Hem yasal adımları attık, hem de hizmetlerin aksamaması için tedbirler aldık diye konuştu. UniCredito Not Artırımı Bekliyor UniCredito tarafından yayımlanan Türkiye ve Avrupa daki ekonomik gelişmelerin değerlendirildiği raporda, üçüncü gözden geçirmenin tamamlanabilmesi için sosyal güvenlik reformunun yasalaşması ve IMF heyetinin Türkiye ye gelerek çalışmalarda bulunması gerektiği hatırlatılırken, IMF heyetinin çalışmalarının ardından gözden geçirmenin de tamamlanacağı ifade edildi. Raporda, kredi derecelendirme açısından özel önem taşıyan üçüncü gözden geçirmenin tamamlanmasının ardından ise kredi derecelendirme kuruluşlarının, Türkiye nin kredi notunu yükseltmelerinin beklendiği vurgulandı. Ekonominin önünde risklerden biri olarak görülen cari işlemler açığının, özellikle dış ticaret açığının etkisiyle genişlediğinin belirtildiği raporda, dış ticaret açığının artmasının en önemli nedenlerinden birinin ise küresel emtia fiyatlarındaki artış olduğu kaydedildi. Yabancı sermayenin, cari açığın yüzde 71 ine karşılık geldiği belirtilerek, açığın finanse edilebilmesi nedeniyle, ilave bir borçlanmaya gerek kalmadığı kaydedildi. Cari işlemler açığının nedenine de değinilen raporda, açıktaki artışın güçlü YTL den kaynaklanmadığı, ekonomik büyüme nedeniyle artan ara ve yatırım malı talebi ile yüksek emtia fiyatlarının açığı yükselten unsurlar olduğu vurgulandı yılındaki cari işlemler açığının da Gayri Safi Yurtiçi Hasıla nın yüzde 6.5 i düzeyinde gerçekleşmesinin beklendiği kaydedildi. Ekonomi Haberleri Özkan Özkaynak K. Strateji-İş Gel ve Yatırımcı İlişkiler Mevsimsel etkilerle TÜFE enflasyonu beklentilerin üzerine çıktı... Kasım ayında tüketici fiyatları bir önceki aya göre %1.40, bir önceki yılın aynı ayına göre %7.61 oranında artış gösterdi. Üretici fiyatları ise Kasım ayında aylık %0.95 oranında azalarak, yıllık bazda enflasyonu %1.6 ya düşürdü. Buna göre, enflasyon TÜFE de %0.95 lik beklentinin üzerine çıkarken; %0.47 lik ÜFE beklentisinin ise altında gerçekleşti. Hükümetin 2005 yılı için belirlediği %8 lik enflasyon hedefinin gerçekleşmesi için Aralık ayı enflasyonunun TÜFE de maksimum %0.68 olması gerekmektedir. Geçtiğimiz yılların enflasyon verisi incelendiğinde; Aralık ayında olumsuz mevsimsel etkilerin önceki aylara göre azalması neticesinde enflasyonun Kasım ayına göre oldukça sınırlı kaldığı görülmektedir. Böylece, yılın son ayına gelindiğinde hükümetin %8 lik enflasyon hedefine ulaşılacağı tahmin edilmektedir. Enflasyona ilişkin alt kalemler incelendiğinde; üretici fiyatlarındaki en büyük enflasyonist baskının tarım fiyatlarında gerçekleşen %2.11 oranındaki artış olduğu görüldü. Tarım fiyatlarındaki yükseliş, fiyatların 0.4 puan artmasına yolaçarken, imalat sanayi fiyatlarının özellikle petrol fiyatlarında yapılan indirim neticesinde %1.86 düşüş göstermesi genel endeksin negatif olmasını sağladı. Ham petrol fiyatlarının %10.94 azaldığı Kasım ayında, petrol ürünlerine ilişkin fiyatlar ise %12.02 düşüş gösterdi. Enerji fiyatları doğalgaz fiyatlarının %6.09 artmasının de etkisiyle %0.67 arttı. Tüketici fiyatları tarafında ise bayram ve yeni sezon nedeniyle gıda fiyatlarının %3.27, giyim ve ayakkabı

11 fiyatlarının ise %3.53 oranlarında artması, toplamda 1.25 puanlık bir fiyat artışına yol açtı. Konut fiyatlarında gerçekleşen %1.05 oranındaki artış (doğalgaz fiyatlarındaki yükseliş de etkili), sektörde yıllık enflasyonun %10.3 e yükselmesine neden oldu. Konut dışında hizmet sektör fiyatları katılığının yoğun olarak görüldüğü lokanta ve otel fiyatları Kasım ayında aylık %0.92, yıllık %14.97 artış gösterdi. Yıl içinde sağlığa ilişkin hizmet fiyatlarında yapılan indirimler, sağlık sektöründe fiyatların yıllık bazda %0.26 düşüş göstermesini sağladı yılından bu yana enflasyon verileri mal ve hizmet grubu olarak ayrılarak incelendiğinde; mal grubu fiyat artış hızındaki yavaşmanın hizmet grubunda daha az belirgin olduğu görüldü. Buna göre; 2003 yılında hem mal, hem de hizmet grubu enflasyonu %18.8 ken; Ocak-Kasım 2005 dönemi için enflasyonun mal grubu için %6.0, hizmet grubu için %8.5 oranlarında gerçekleştiği görüldü. Böylece, hizmet grubu enflasyonu yılın 11 ayında yılsonu enflasyon hedefinin üzerinde kaldı. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerine bakıldığında; Kasım ayında mevsimsel etkilerin enflasyonun yükselmesinde etkili olduğu görüldü. Buna göre, mevsimsel etkiler arındırıldığında aylık enflasyon %0.05 ile sınırlı kalırken; yıllık enflasyon da %7.46 ya geriledi. Enerji fiyatları ise Kasım ayında genel enflasyon endeksini düşüren bir katkı yarattı. Aylık enflasyon enerji hariç %1.65 e yükselirken, en dar kapsamda aylık enflasyon %0.88 ile sınırlı kaldı. Yıllık enflasyon enerji hariç %7.51 e yükselirken, en dar kapsamda %6.27 ye indi. Özetle; Kasım ayında enflasyon üzerinde enerji fiyatları olumlu, mevsimsel faktörler ise olumsuz etkiler yarattı. TCMB nin üzerinde durduğu enflasyonist baskılara ilişkin son gelişmeler; Petrol fiyatları:ağustos ayında petrol fiyatlarının rekor seviyelere yükselmesinin ardından Eylül-Kasım döneminde düşüş trendine girildi. Söz konusu gelişmede özellikle Kasım ayında olumlu hava koşullarının etkisi oldu. Geçtiğimiz ay Ekim ayına göre petrol fiyatlarının ortalama %3.9 azalmasına rağmen, yıllık bazda bakıldığında fiyatların %29.0 yüksek seyretmesi, petrol fiyatlarının yüksek seviyesinin hala önemli bir risk olduğuna işaret ediyor. Fiyatların düşüşünde yapısal etkenlerden çok geçici faktörlerin etkili olması, fiyatların önümüzdeki dönemde tekrar artabileceği endişesinin korunmasına neden oluyor. Uluslararası Likidite Koşulları: Ekim ayında gelişmekte olan piyasalara olan ilginin azalması, gelişmiş ülkelerdeki faiz artırımları neticesinde bu piyasalara giren likiditenin yön değiştirebileceğine ilişkin kaygıları artırdı. Ancak Kasım ayında FED in faiz artırımlarına ara verebileceğine ilişkin beklentiler uluslararası likidite akımının kısa vadede yön değiştirmeyeceği ihmalini yükseltti. Olumlu beklentilere rağmen, söz konusu koşullardaki herhangi bir değişiklik piyasalarda değişkenliği artırarak, beklentilerin olumsuz yöne kaymasına neden olabilecektir. Hizmet fiyatlarındaki katılık: MB nin en önemli enflasyonist faktör olarak üzerinde durduğu hizmet sektörü fiyatlarındaki katılık kısa vadede çözülebilecek bir problem olarak görünmüyor. İç talebin canlı olduğu bir ortamda yurtdışı rekabete açık olmayan sektörün fiyatlama mekanizmasının değişmesi oldukça zor. MB nin 2006 yılında hizmet fiyatlarının enflasyona katkısının 2.5 puanın üzerinde olacağı tahmini, önümüzdeki yıl enflasyon hedefine ulaşılmasının diğer sektörlerde önemli bir enflasyonist baskı yaşanmaması durumunda mümkün olacağına işaret ediyor. Kredi Gelişmeleri:Banka kredilerinin artışı Mayıs-Kasım döneminde hızlansa da Mayıs 2004-Mart 2005 dönemindeki hıza ulaşmadı. Ancak yıllık bazda %36 lık reel artış piyasada talebin canlı olduğunun en önemli göstergelerinden biri. Söz konusu kredilerdeki artışın devamında konut kredilerinin yıllık yaklaşık %250 oranlarında reel artışı başlıca faktör. Kasım ayı enflasyonunun beklentilerin üzerinde gerçekleşmesine rağmen, yüksek enflasyonda büyük ölçüde mevsimsel faktörlerin etkili olması, enflasyondaki artışın dezenflasyonist süreci engellemeyeceğine işaret ediyor. Mevsimsel etkilerin ortadan kalkmasıyla birlikte enflasyon tekrar düşüş sürecine girecektir. Söz konusu olumlu beklentide üretici fiyatlarının düşük seviyesinin de katkısı olacaktır. Gelecek dönem enflasyonuna ilişkin beklentilerin azalmaya devam etmesi, dezenflasyonist sürece önemli bir katkı sağlıyor. Özelleştirme ihalelerinin ve yatırımı artırmaya yönelik olarak atılan adımların sağladığı olumlu ortam ülkedeki güven ortamını pekiştirici faktörler olarak ortaya çıkıyor.

12 Yukarıda belirtilen gelişmeler ışığında TCMB nin riskler üzerinde önemle durmasına rağmen, kararlarını orta ve uzun vadeli enflasyonu dikkate alarak vermesi neticesinde 8 Aralık taki toplantıda faiz oranlarını 25 baz puan düşüreceği tahmin edilmektedir. Ekim sonu itibariyla 12 aylık cari işlemler açığı US$ 22 milyara yaklaştı... TCMB nin açıkladığı ödemeler dengesi rakamlarına göre, Ekim ayında cari işlemler açığı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %358 artarak US$ 185 milyondan US$ 884 milyona yükseldi. Böylece, Ekim ayında cari işlemler açığı US$ 1,189 milyonluk beklentinin altında gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde ise cari işlemler açığı %58 artarak US$ 10,804 milyondan US$17,114 milyona çıktı. 12 aylık dönemler söz konusu olduğunda cari işlemler açığı US$ 21,957 milyona ulaşarak, GSYH nın %6.1 i seviyesinde kalmaya devam etti. Ekim ayında cari işlemler açığının yükselmesinde önceki aylarda olduğu gibi dış ticaret açığının genişlemeye devam etmesi etkili oldu. Ekim ayında ihracat (fob) geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %10 artarak US$ 6,808 milyon, ithalat (fob) ise %24 artışla US$ 9,142 miyon seviyesinde gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde ise ihracat %15 artarak US$ 62.3 milyar, ithalat ise %23 artışla US$ 85.9 milyara ulaştı. Böylece, dış ticaret açığı Ekim ayında yıllık %98 artışla US$ 2,334; Ocak-Ekim döneminde ise %47 artışla US$ 23.6 milyara yükseldi. Ağustos-Ekim döneminde tüketim malı ithalatı artışının hız kazanması, cari işlemler açığının yüksek seviyesi kadar yapısına ilişkin endişeleri de artırabilecek bir gelişme olarak ortaya çıktı. Bu dönemde ara malı ve sermaye malı ithalatı artışının ise yavaşlaması önümüzdeki dönemde üretim ve yatırıma yönelik ithalatın azaldığına işaret etti. Ekim ayında petrol fiyatlarının Eylül ayına göre yavaşlamasına rağmen, ham petrol ve doğalgaz ithalatının geçtiğimiz yıla göre %79 oranında artarak (2005 yılının en yüksek artışı) US$ 1.5 milyara yaklaşması dikkat çekti. Buna göre, Ocak-Ekim dönemi ham petrol ve doğalgaz ithalatı US$ 11.3 milyara ulaştı. (2004 yılı tamamında US$ 9.4 milyar olmuştu.) Kasım ve Aralık aylarında ham petrol ve doğalgaz ithalatının mevsimsel nedenlerle artıyor olması, söz konusu maliyetin yılın tamamı için US$ 14 milyara yaklaşacağına işaret ediyor. Hizmet gelirleri içinde en önemli paya sahip olan turizm gelirleri Ekim ayında %17 artarak US$ 2,022 milyon, nette ise US$ 1,808 milyon olarak gerçekleşti. Yılın ilk on aylık döneminde toplam turizm geliri ise US$ 16,594 milyona yükseldi. Buna göre, hükümetin 2005 yılı tamamı için tahmin ettiği US$ 18 milyarlık seviyenin gerçekleşeceği öngörülüyor.turizm gelirlerindeki yükseliş, dış ticaret açığının hızla yükselmesi nedeniyle, cari işlemler açığının daralmasına yardımcı olmakta yetersiz kalıyor. Yılın son iki ayında turizm gelirlerinin azalıyor olması, dış ticaret açığının cari işlemler açığını genişletici etkisinin artmasına yolaçacak. Ödemeler dengesinin finansman tarafına bakıldığında doğrudan yabancı sermaye girişinin Ocak Ekim döneminde geçtiğimiz yıla göre %70 oranında artarak US$ 2,578 milyondan US$ 4,385 milyona yükseldiği görüldü. Bu dönemde net doğrudan yatırımlar ise %83 oranında artış göstererek US$ 3,205 milyona ulaştı yılında finans sektöründe gerçekleşen satın almalar doğrudan yatırımlardaki artışın başlıca kaynağı oldu. Kasım ayında Türk Telekom özelleştirmesinden elde edilen gelir, yabancı sermaye yatırım miktarını artırıcı bir gelişme olacak. Ayrıca, 2006 yılında kurumlar vergisinin indirilerek; yabancı yatırımcı üzerindeki vergi yükünün azaltılmasının Türkiye ye aktarılan yabancı sermayenin artmasında önemli bir rolü olacağı tahmin ediliyor. Ocak-Ekim döneminde hükümetin tahvil ihraçlarıyla birlikte portföy yatırımı olarak US$ 13.7 milyar girerken; net portföy yatırımı US$ 8.7 milyar oldu. Hükümetin net dış borç ödeyicisi olduğu dönemde, kamu orta ve uzun vadede net US$ 7.3 milyar dış borç ödemesi gerçekleştirdi. Bankalar, orta ve uzun vadeli US$ 6.7 milyar borçlanırken; nette ise rakam US$ 4.6 milyara ulaştı. Banka dışı özel sektörün uzun vadeli borçlanması US$ 14.3 milyarda kalırken, kısa vadeli borçlanması US$ 41.3 milyara ulaştı. Banka dışı sektörün net kısa vadeli borçlanması ise US$ 4.2 milyar, toplam kısa vadeli net borçlanma US$ 10.6 milyar oldu. Nette toplam sermaye girişinin US$ 25.1 milyar olduğu Ocak-Kasım döneminde IMF ye toplam US$ 4.9 milyar dış borç ödemesi

13 gerçekleştirildi. Net Hata ve Noksan Kalemi altında, kaynağı bilinmeyen US$ 3.6 milyarlık sermaye girişi olurken; TCMB nin döviz rezervi net US$ 6.6 milyar artış gösterdi yılı dikkate alındığında yıllık toplam cari işlemler açığının %31 inin yılın son 2 ayında gerçekleştiği görülüyor. Söz konusu trendin 2005 yılında da devam etmesi durumunda 2005 yılında cari açık US$ 24.8 milyara ulaşmış olacak. Ancak cari işlemler açığının geçtiğimiz yıla göre daha sınırlı artış göstereceği varsayımı ile 2005 yılında cari işlemler açığının US$ 23 milyara ulaşacağı, GSMH nın %6 sını geçeceği tahmin ediliyor. Global faizlerin yüksek artış göstermediği, likidite akımının yön değiştirmediği ve Türkiye ye ilişkin güvenin korunduğu bir ortamda cari işlemler açığının finansmanında bir sorun olmayacağı tahmin ediliyor. Yatırım ortamının iyileşmesiyle birlikte özellikle doğrudan sermaye yatırımının cari işlemler açığının finansmanında öneminin artacağı öngörülüyor. Mevcut büyüme potansiyeli ve kurlar cari işlemler açığında kısa vadede bir daralma olmayacağına işaret ediyor. Önümüzdeki dönemde cari işlemler açığının yapısıyla ilgili olarak tüketim malı ithalatının dikkatle izlenmesi gerekiyor. Kültür Sanat Dünyanın En Küçük Kuranı Sabancı da Emirgan daki müzede gerçekleştirilen tanıtımda konuşan Müze Müdürü Nazan Ölçer, bir süre önce bir müzayededen satın alınarak müze koleksiyonuna dahil edilen eser hakkında bilgi verdi. Ölçer, Sakıp Sabancı Müzesi nin önemli bir Hat Sanatı Koleksiyonu bulunduğunu anlatarak, Kerim Bin İbrahim Şirazi nin kaleme aldığı Kur an-ı Kerim in satın alınmasından da mutluluk duyduklarını bildirdi. Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonlar Yöneticisi Filiz Çağman da geçtiğimiz Şubat ayında gerçekleştirilen bir müzayedede Mesut Hakgüden in koleksiyonundan satışa sunulan Kur an-ı Kerim e, müze koleksiyonunda böyle çok küçük harflerle yazılmış eser bulunmadığı için talip olduklarını ifade etti. Söz konusu Kur an-ı Kerim in, 1635 tarihinde Padişah 4. Murat döneminde Kerim Bin İbrahim Şirazi tarafından kaleme alınan ve cildine göre de İstanbul da yazıldığını sandıklarını anlatan Çağman, kitabın 390 sayfa ve nesih hatla yazılı, deri cildi altın çiçek motifleriyle bezeli, 3.5 x 2.2 x 1.5 santimetre ebadında olduğunu dile getirdi. Çağman, bu Kur an-ı Kerim in Mesut Hakgüden tarafından 1960 lı yıllarda yapılan bir müzayedede, Hasip Paşa terekesinden alındığını öğrendiklerini de kaydetti. Kitapta sayfaların 22 satırdan oluştuğunu belirten Çağman, yazıların kamış kalemle değil, daha ince metal bir kalemle yazıldığını tahmin ettiklerini söyledi. Çağman, Bu küçüklükte Kur an-ı Kerim sayısı azdır. Topkapı Sarayı nda da var. Bunlar sancak Kur an-ı Kerim i denen veya insanların üzerinde taşıdığı küçük kitaplar. Bu Kur an-ı Kerim ler için hazırlanmış şık metal kutular da bulunur. Böylece bu Kur an-ı Kerim ler sancakların tepelerine asılıyorlardı ya da insanlar ceplerinde veya kuşaklarında taşıyorlardı diye kaydetti. Bu Kur an-ı Kerim in dünyanın en küçük Kur an-ı Kerim lerinden biri olarak sayılabileceğini vurgulayan Çağman, kitabın bir başka özelliğinin de bir büyüteç yardımıyla yazılarının rahatlıkla okunabildiğini, bunun da kitabın özenle yazıldığını gösterdiğini bildirdi. Büyüteçli sistemi olan özel bir vitrine Konulacak Kitabın daha önce, özensiz bir şekilde onarımdan geçirildiğini gördüklerini ve burada bir konservasyon işlemi göreceğini kaydeden Çağman, Kur an-ı Kerim in Haziran ayı içinde sergiye çıkarılacağını ve büyüteçli sistemi olan özel bir vitrin hazırlanacağını söyledi. Filiz Çağman, bir soru üzerine de Kur an-ı Kerim i 65 bin YTL ye satın aldıklarını sözlerine ekledi. Eurovision Şarkısı İçin Geri Sayım TRT İstanbul Bölge Müdürlüğü nden yapılan açıklamaya göre, her yıl ortalama 400 ile 600 milyon kişi tarafından izlenen Eurovision Şarkı Yarışması için geri sayım başladı. Atina da düzenlenecek 51. Eurovision Şarkı Yarışması nda

14 Türkiye yi temsil edecek Sibel Tüzün ün seslendireceği parça, Ceylan Intercontinental Oteli nde basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. Türkiye, yarışmaya ilk kez 1975 yılında Semiha Yankı nın Seninle Bir Dakika isimli şarkısıyla katıldı. Sertab Erener in Everyway That I Can isimli parçasıyla 2003 yılında birincilik alan Türkiye, TRT nin organizasyonluğunda 2004 yılında yarışmaya ev sahipliği yaptı. Fellini, İstanbul Modern Sinema da İstanbul Modern Sinema, ünlü İtalyan yönetmen Federico Fellini nin filmlerini gösterime sunuyor. Petrol Ofisi nin desteklediği İstanbul Modern Sinema da ayrıca 4. Filmmor Kadın Festivali kapsamındaki belgeseller ve 18. Uluslararası Kısa Film Festivali çerçevesinde sunulan Goethe Enstitüsü nün Kısa ve İyi II başlıklı kısa film programı da yer alıyor. Yeni ve bağımsız film olarak, Miranda July ın Ben ve Sen ve Diğerleri başlıklı filmi gösterilecek. Fellini filmleri gösterimi, İstanbul Modern Sinema ve İstanbul İtalyan Kültür Merkezi işbirliğiyle gerçekleşiyor. Türk-İtalyan diplomatik ilişkilerinin başlangıcının 150. yılı nedeniyle yapılan bu işbirliğinde ünlü İtalyan yönetmenin 9 filmi gösterilecek. İtalya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin başlangıcının altını çizen, kardeşlik, ekonomik, politik ve kültürel değişim programlarının arasında yer alan bu etkinlik, İstanbul İtalyan Kültür Merkezi, İtalya Kültürel Değerler Bakanlığı-Sinema Genel Müdürlüğü, Roma MedFilm Festival Onlus, Deneysel Sinematografi Merkezi Vakfı-Ulusal Sinematek, Mediaset-Sinema Forever ve RaiTeche katkılarıyla yapılıyor. Orijinal versiyonu ve 35 mm. olarak gösterilecek filmler arasında, restorasyonu Ulusal Sinematek tarafından gerçekleştirilen Kazanova (Il Casanova), Ulusal Sinematek ten sağlanan Aylaklar (I Vitelloni), Beyaz Şeyh (Lo Sceicco Bianco), Ruhların Jülyeti (Giulieta degli Spiriti), Cabiria Geceleri (Le Notti di Cabiria), Satyricon, Roma ve Mediaset-Sinema Forever tarafından restorasyonu yapılan Sekiz Buçuk ile Tatlı Hayat (La Dolce Vita) bulunuyor. Federico Fellini - Aşk, Kadınlar ve Gösterişli Saplantılar başlıklı program, 3 Mart-26 Mart tarihleri arasında görüntü ve ses düzeni yeniden düzenlenen İstanbul Modern Sinema da sunulacak. Program kapsamında Fellini nin arkadaşı ve iş ortağı Gianfranco Angelucci tarafından çekilen Casanova filminin sahne arkasını içeren belgesel de gösterilecek. İstanbul Modern Sinema da Mart ayında ayrıca yeni ve bağımsız film olarak, Miranda July ın Cannes, Sundance, San Francisco ve Los Angeles film festivallerinde çeşitli ödüller alan Ben ve Sen ve Diğerleri başlıklı filmi gösterilecek. Aynı zamanda 4. Filmmor Kadın Festivali kapsamında yer alan Ülkü Songül, Melek Özman ın Morgündem 2005, Atölyemor Kolektifi nin Avcılar, Aracılar ve Kadınlar, Şiddetin Ötesine Yolculuk, Film Olduk!, Melis Birder in Onuncu Gezegen Bağdat ta Tek Başına, Bingöl Elmas ın Ağustos Karıncası, Emel Çelebi Gündelikçi, Melek Ulagay Taylan ın Karanlıkta Diyaloglar, Belmin Söylemez in 34 Taksi isimli belgeseller İstanbul Modern Sinema da sanatseverlerle buluşacak. Yönetmen Feza Sınar ın yönetmen Bilge Olgaç ı konu alan Kameranın Ardındaki Kadın başlıklı filmi gösterilecek. Ayrıca Türkiye de Kadınların Belgesel Sineması başlıklı bir söyleşi 25 Mart ta gerçekleşecek. Konuşmacılar, Nalan Sakızlı, Şehbal Şenyurt, Bingöl Elmas ve Melek Özman. Mart ayı programında Goethe Enstitüsü nün Kısa ve İyi II başlıklı kısa film programı da İstanbul Modern Sinema da gösterilecek. 18. Uluslararası Kısa Film Festivali kapsamında gösterilen filmleri kaçıranlar izleme olanağı bulacaklar. Dört farklı konu başlığı altında toplanan 27 yeni yapıt, Almanya nın son yıllardaki kısa film üretimi üzerine genel bir bakış sunuyor. Bu gösterimler çerçevesinde Mirror Mechanics filminin yönetmeni Avusturyalı Siegfried A. Fruhauf, 26 Mart ta bir söyleşi yapacak. Saklı (Caché) Televizyonda bir edebiyat programı yapan Georges, kimden geldiğini bilmediği paketler alır. Paketlerde kendisinin ve ailesinin sokaktan gizlice çekilmiş görüntülerini içeren kasetler ve anlamı belli olmayan ürkütücü çizimler vardır. Georges kendisinin ve ailesinin başında bir bela olduğunu hissetmiştir ama doğrudan bir tehdit olmadığı için, polis yardımcı olmayı reddeder. Eve gelen

15 bilinmeyen video kasetler ve telefonlar nedeniyle ailesini ve kendisini tehdit altında hisseden Georges, çocukluk yıllarını hatırlar ve kısa bir süre yanlarında kalmış Cezayirli Majid i suçlar. Ama tacizci/gözetleyen gerçekten de Majid midir? Laurent ailesinin evinde, hem yemek yedikleri hem Tv izledikleri oda baştan aşağı kitaplarla doludur. Ayrıca çalıştıkları işler de entelektüel işlerdir. Bu da birkaç entelektüel/aydın dışında Cezayir olayında sorumluluğu olanları hatırlatır bize. Dün, tek bir ülkenin bir başka ülkeye saldırısı, bu koalisyon güçleriyle toplu saldırıya dönüşmüştür; Haneke Tv görüntüleri ve işlediği konu sayesinde Cezayir i Irak a bağlar. Ana karakterin adı bile kaba bir benzetmeyle ABD başkanının adını hatırlatmaz mı? Saklı, sonuna kadar bizi kuşku içinde bırakır. Belki de şunu söyler: Yanlış kişileri suçlayarak kendi suçlarınızdan arınamazsınız. Kurban olduğunuza inandırsanız bile kurbanlaştırdığınız kişileri unutamazsınız, onlar sonunda bir yerlerde karşınıza çıkacaktır. Bu bir vicdan sorumluluk meselesidir. Filmde çocukların (çocuk Georges un ya da Georges un çocuğunun) anne babalarını başkalarından, başka çocuklardan ya da ana babalarının arkadaşlarından kıskanmaları bile güvensizliğin bir parçasıdır. Karşılıklı olarak güvensizliğin ve paranoyanın tırmandığı bir ortamdan kolaylıkla şiddete varabilir, ırkçı bir dünyaya geçebilirsiniz. Yabancıyı, öteki olanı, biz den olmayanı tehdit unsuru olarak görebilir, kendimize düşmanlar yaratabiliriz; siyah, yoksul, kadın ve dünyanın güneyinden ya da doğusundan düşmanlar. Majid in oğlunun sorduğu gibi Neden bu kadar çok korkuyorsunuz? Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası İlk Kez Dinleyici Karşısında Rengim Gökmen üstleniyor. Geleceğimizin Fazıl Say, Şirin Pancaroğlu ve İdil Biret lerini yetiştirebilmek amacıyla kurulan ve yaş grubundaki konservatuar öğrencileri arasından seçilerek oluşturulan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası 3 Mart 2006 da ilk sınavını verdi. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı haftasında konserler dizisine başlayacak olan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası, Türkiye nin ilk çocuk senfoni orkestrası olma özelliği taşıyor. Doğuş Grubu nun sanata ve sanatçıya destek programının yeni bir ayağını temsil eden orkestranın yönetimini ise devlet sanatçısı Türkiye de değişimin öncüsü olmayı ilke edinen Doğuş Grubu, ticari faaliyetlerinin yanı sıra kültür, sanat, çevre, eğitim ve spor gibi konularda yaptığı çalışmalarla toplumsal gelişime katkıda bulunmayı amaçlıyor. Uzun soluklu projelerde yer alarak topluma maksimum faydayı sunma arzusundaki Doğuş Grubu, özellikle sanata ve sanatçıya yönelik destek projeleriyle ulusal ve global anlamda kültür faaliyetlerine sahip çıkıyor. Bugüne kadar Doğuş Otomotiv, Fazıl Say Türkiye Yollarında Bir Virtüöz projesi, Uluslararası İstanbul Caz Festivali, Garanti Bankası Türkler Sergisi sponsorluğu, 51. Venedik Bienali sponsorluğu, D-Marin Turgutreis Uluslararası Klasik Müzik Festivali, Leyla Gencer Şan Yarışması sponsorluğu gibi etkinliklerle gündeme damgasını vurmayı başaran Doğuş Grubu, artık geleceğimizin garantisi çocuklarımızla kültür/sanat faaliyetlerini aynı kulvarda buluşturuyor. Bu anlamda kurulan, senfonik repertuarın önemli yapıtlarını seslendiren ve yaş arasındaki konservatuar öğrencilerinden oluşan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası, Türkiye nin ilk çocuk senfoni orkestrası olma özelliğini taşıyor. Türkiye deki 11 konservatuarın öğrencileri arasından yapılan elemeler sonrasında kurulan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası, geleceğin klasik müzik sanatçılarına küçük yaşlardan itibaren destek olabilme misyonunu taşıyor. 60 çocuktan oluşan orkestranın yönetimini Türkiye nin önde gelen orkestra şeflerinden devlet sanatçısı Rengim Gökmen, sanat yönetmenliğini ise klasik müzik konusunda birçok çalışmaya imza atan Kemal Küçük üstleniyor. Sömestr tatili döneminde gerçekleştirilen bir haftalık ilk kamp süreciyle çalışmalarına başlayan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası, böylece 2006 yılında gerçekleşecek konserler dizisiyle ilgili ilk hazırlıklarını da tamamlamış oldu. Antalya, Mersin, İstanbul, İzmir, Eskişehir Devlet Konservatuar larıyla İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Ankara Hacettepe

16 Üniversitesi Devlet Konservatuarı ndan seçilen 60 yetenekli çocukla başlayan çalışmaların birinci aşamasında birçoğu ilk kez senfoni orkestrası düzeninde prova yapan küçük müzisyenlerin toplu biçimde çalabilme yetileri gözlendi. Kamp boyunca Shubert in 8. Senfonisi (Bitmeyen Senfoni) ve Bizet in L arlessiene i gibi opera literatüründe oldukça bilinen ve yetişkin müzisyenlerin bile çalmakta zorlandığı eserleri başarıyla icra eden Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası nın genç müzisyenleri, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı haftasında başlayacak konserler dizisi öncesinde repertuarlarını daha da genişletmek amacıyla iki kamp süreci daha geçirecekler. Bunun yanı sıra müziksel seviyeleri ne olursa olsun her çocuğun hayatında müziğin yerinin önemli olduğunu bilerek, müzikle ilgili en az bir etkinliği yaşamlarına katma amacı taşıyan Doğuş Çocuk, Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası yla Türk çocuk müzisyenlerin artistik güçlerini uluslararası platformda da gösterebilmelerini hedefliyor. Brokeback Türkiye Sinemalarında Prodüksiyonu Diana Ossana ve James Schamus tarafından üstlenilen Brokeback Dağı nda önemli rolleri Heath Ledger, Jake Gyllenhaal, Linda Cardellini, Anna Faris, Anne Hathaway, Michelle Williams ve Randy Quaid üstleniyor. Pulitzer ödüllü Annie Proulx un bir kısa hikayesine dayanan film için uyarlama, Pulitzer ödüllü yazar Larry McMurtry ve Diana Ossana tarafından gerçekleştirilmiş. Türkiye hakları Filmpop a ait olan 134 dakika uzunluğundaki filmin Türkiye genel dağıtımı Warner Bros. tarafından yapılıyor. Oscarlı sinemacı Ang Lee, 2005 Venedik Uluslararası Film Festivali nde En İyi Film dalında Altın Aslan kazanan Brokeback Dağı ile destansı bir Amerikan aşk hikayesini perdeye taşıyor. Wyoming ve Teksas ın büyüleyici manzaralarında çekilen filmde biri çiftlik kahyası, biri rodeo kovboyu olan iki genç erkeğin hikayesi anlatılıyor yılında tanışan ikili arasında beklenmedik şekilde bir ömür boyu sürecek bir bağ kurulur ve beraberinde getirdiği sorunlar, mutluluklar ve trajediler aşkın dayanıklılığını gözler önüne serer. Wyoming, Signal da bir sabah erken saatlerde Ennis Del Mar (Heath Ledger) ve Jack Twist (Jake Gyllenhaal) bölgenin çiftçilerinden Joe Aguirre (Randy Quaid) yanında iş bulmak amacıyla girdikleri sırada tanışırlar. Ennis ve Jack in doğdukları dünya hızla değişmekte ancak çok az gelişmektedir. İki delikanlı da kendileri için önceden çizilmiş yolun farkındadır - sürekli bir iş bulmak, evlenmek ve bir aile kurmak. Ama ikisi de ifade edemedikleri bir şeye karşı açlık hissetmektedirler. Aquirre ikisini muhteşem Brokeback Dağı nda çoban olarak yolladığında aralarında önce bir dostluk, sonraları daha yakın bir ilişki başlar. En Razzie Aktör, Tom Cruise! Tom Cruise, Oscar Ödül Töreni nden 24 saat önce açıklanan Razzie Ödülleri nde birinci sırada yer aldı. Cruise, ödül kategorisine bu yıl eklenen en sıkıcı dalında birinci oldu. Cruise en sıkıcı dalındaki bu ödülü, hamile nişanlısı Katie Holmes ile sergilediği tuhaf davranışlar sayesinde kazandı. Ünlü oyuncu, geçen Mayıs ta katıldığı The Oprah Winfrey Show programında, hoplayarak, zıplayarak Holmes a aşık olduğunu itiraf etmişti. Cruise un bu davranışı gece şovlarının komedyenleri için iyi malzeme oluşturmuştu. Tom Cruise bu itirafından sonra, geçen Haziran da Paris te ünlü Eyfel Kulesi nde Holmes a evlenme teklif etmiş ve ertesi gün bir basın toplantısıyla nişanlandıklarını açıklamıştı. Bütün bunlar, Cruise ve Holmes un, War of the Worlds ve Batman Begins filmlerinin reklamını yaptıkları dedikodularının çıkmasına yol açmıştı. Psikiyatriden sakınan Scientology Kilisesi adlı bir tarikatın üyesi olan Cruise, geçen Haziran da NBC televizyonunun Today adlı programında psikiyatriye ve sakinleştirici haplarına karşı açıklamalarıyla da bu ödüle aday gösterildi. Cruise bu programda, psikiyatrinin sahte bir bilim olduğunu öne sürmüş ve oyuncu Brooke Shields in hamilelik sonrası depresyonla mücadele için sakinleştiriciler kullanacağı yerde,vitamin alması gerektiğini savunmuştu. Yılın En Kötü Filmi dalında eski bir Playboy modeli olan Jenny McCarthy nin yazdığı ve oynadığı Dirty Love Razzie ödülü aldı. Yapımcılarının günümüz Külkedisi ni anlatıyor dediği film yalnızca 58 bin 116 dolar hasılat getirmişti. McCarthy bu filmle En Kötü Kadın Oyuncu ve En Kötü Senaryo ödülünü de aldı. En Kötü Erkek Oyuncu dalındaki Razzie ödülü de Deuce Bigalow: European Gigolo filmindeki rolüyle Rob Schneider a verildi. Razzie tarafından aklı bir karış havada

17 varis olarak nitelendirilen Hilton oteller zincirinin varisi Paris Hilton, House of Wax filmindeki ölüm sahnesiyle En Kötü Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü aldı. Cruise un eski eşi Nicole Kidman ve Will Ferrel da Bewitched filmindeki rolleriyle En Kötü Çift ödülüne layık görüldüler. Oscar Sarstı: En İyi Film Crash Oscar Ödülleri görkemli bir törenle sahiplerini buldu. Crash En İyi Film seçildi. Yapım, En İyi Özgün Senaryo ve En İyi Kurgu dallarındaki ödüllerin de sahibi oldu. 3 er ödüllü diğer yapımlar ise Brokeback Mountain, Memoirs of a Geisha ve King Kong. Ödül Töreni, Türkiye de NTV den canlı yayınlandı. En İyi Yönetmen dalındaki Oscar, Brokeback Mountain ın yönetmeni Ang Lee ye verildi. Böylece Capote ile Bennett Miller ın, Crash ile Paul Haggis in, Good Night, and Good Luck. ile George Clooney nin ve Munich ile Steven Spielberg in arasından sıyrılan Lee altın heykelciğe ulaştı. En İyi Özgün Senaryo dalındaki ödül Crash filminin senaryo yazarları Paul Haggis ve Robert Moresco ya gitti. Paul Haggis in yönettiği Crash adlı yapım En İyi Kurgu dalında da Oscar aldı. Brokeback Mountain ın ikinci Oscar ı, senaristleri Larry McMurtry ve Diana Ossana ya değer bulunan En İyi Uyarlama Senaryo Ödülü oldu. En İyi Erkek Oyuncu dalındaki Oscar Capote deki inandırıcı oyunuyla Philip Seymour Hoffman ın oldu. Terrence Howard, Heath Ledger, Joaquin Phoenix ve David Strathairn geceyi ödülsüz kapadılar. En İyi Kadın Oyuncu, Walk the Line filminde canlandırdığı rolle Reese Witherspoon oldu. Bu Oscar, Walk The Line ın tek ödülü oldu. En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü, ünlü Amerikalı aktör George Clooney nin oldu. Oscar gecesinde, 44 yaşında gelen ilk adaylığını Oscar a dönüştürmeyi başaran Clooney nin iki dalda daha adaylığı bulunuyordu. En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalındaki ödül ise The Constant Gardener ın İngiliz oyuncusu Rachel Weisz ın oldu. Performansıyla, Altın Küre yi de kazanmış olan Weisz ın da, Clooney gibi ilk Oscar adaylığıydı. En İyi Görsel Efekt dalındaki ödül King Kong a gitti. The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe filmi En İyi Makyaj Oscarı yla değerlendirildi. Geceye 8 adaylıkla çok iddialı başlayan Brokeback Mountain / Brokeback Dağı, bu adaylıklarından sadece 3 ünü Oscar a çevirebildi. Bunlardan biri de En İyi Müzik dalı oldu. En İyi Ses dalındaki Oscar, Peter Jackson ın yönettiği King Kong filmine verildi. En İyi Görsel Efekt ve En İyi Ses Oscar larının sahibi King Kong, En İyi Miksaj dalındaki ödülü, Memoirs of a Geisha ve War of the Worlds filmlerini geride bırakarak aldı. En İyi Şarkı dalındaki Oscar, Hustle & Flow adlı filmden It s Hard Out Here For a Pimp adlı parçaya verildi. Memoirs of a Geisha sanatsal dallardaki ödülleri aldı. En İyi Kostüm ve En İyi Sanat Yönetimi dallarında aldığı ödüllerin ardından, yapım, En İyi Görüntü Yönetimi dalındaki Oscar ı da kazanarak, geceyi 3 ödülle tamamladı. Yabancı Dilde En İyi Film Oscar ı Güney Afrika dan Tsotsi adlı yapıma değer bulundu. Oscar a en yakın film olduğu düşünülen Paradise Now (Filistin) geceden eli boş döndü. Paradise Now adlı filmin yapımcı ülkesi olarak Filistin adının geçmesi üzerine, Akademi, yoğun eleştiri bombardımanının hedefi olmuştu. Filistinli militanların düzenlediği intihar saldırılarında ölen İsraillilerin aileleri, intihar komandolarını anlatan Paradise Now filminin Oscar dan ihraç edilmesi için 32 bin imza toplamıştı. A Note of Triumph: The Golden Age of Norman Corwin En İyi Kısa Metraj Belgesel Oscar ı aldı. En İyi Uzun Metraj Belgesel dalında Oscar, penguenler in oldu. March of the Penguins / La Marche de l Empereur geçtiğimiz yıl ülkemizde İmparatorun Yolculuğu adıyla gösterilmişti. En İyi Kısa Metraj Film dalında Oscar a ulaşan şanslı film Six Shooter oldu. En İyi Kısa Metraj Canlandırma dalındaki Oscar The Moon and the Son: An Imagined Conversation filmine verildi. Akademi nin Onur Ödülü, yaşayan en büyük Amerikalı yönetmenlerden Robert Altman a değer bulundu.

18 Garanti den Kültür Sanat Platform'da bu ayın programı... Garanti Galeri'de bu ayın programı... Osmanlı Bankası'nın Bankalar Caddesi'ndeki eski genel müdürlük binasında kurulan Osmanlı Bankası Müzesi, 19 Aralık 2002'de açıldı. Bankanın zengin arşivinden yararlanılarak, binada bulunan kasa dairelerinin içinde ve etrafında düzenlenen müze, Osmanlı İmparatorluğu'nun merkez bankası, emisyon bankası ve hazinedarı olarak görev yapan Osmanlı Bankası'nın ve dönemin tarihine ışık tutuyor. Dünyanın sayılı finans tarihi müzeleri arasında yerini almayı hedefleyen müzenin kuruluş çalışmaları Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından yürütüldü. Müzenin projesi, Tarihbilimci Prof. Dr. Edhem Eldem, Mimar Prof. Dr. İhsan Bilgin ve Tasarımcı Bülent Erkmen'den oluşan ekibin koordinasyonunda 9 ay gibi kısa bir sürede hayata geçirildi. Her gün 10:00-18:00 saatleri arasında ziyaret edilebilen müzeye giriş, öğrenci, öğretmen ve 65 yaş üzeri ziyaretçileri için 1 YTL diğer ziyaretçiler için ise 3 YTL'dir. Portre Karl Marx, Hayatı, Yazıları... Hegel için insan beyninin yaşam-süreci, yani düşünme süreci gerçek dünyanın yaratıcısı ve mimarı olup, gerçek dünya, yalnızca fikir in dışsal ve görüntüsel biçimidir. Benim için ise, tersine, fikir maddî dünyanın insan aklında yansımasından ve düşünce biçimlerine dönüşmesinden başka bir şey değildir. (Kapital) Komünizmin kurucularından Karl Marx, Mayıs 1818 de Almanya da Rhine Eyaleti nin Trier kentinde doğdu. Ailesi avukat Hirschel Marx ve Henrietta Marx, Karl henüz bir çocukken Yahudilikten vazgeçip Protestanlığı seçtiler. Trier de eğitimini tamamlayan Karl Marx, daha sonra beş yıl kadar Berlin de yaşadı. Bonn ve Berlin üniversitelerinde hukuk öğrenimi görürken tarih ve felsefeyle de ilgilendi. Bir Hegelci olan E. Gans ın derslerini izledi. Felsefeye olan ilgisi hukuk kariyeri

19 yapmasına engel oldu de Demokritos ve Epikuros un Doğa Felsefelerinin Farklılıkları adlı doktora tezinde, dinin maddecilik açısından eleştirisini yaptı. Bir yandan sol Hegelcilere katılarak Bauer kardeşlerle dostluk kurarken, bir yandan da Feuerbach ın etkisinde kalıp 1842 de, muhalefetteki radikal burjuvaların gazetesi Rheinische Zeitung un yazı işleri yöneticiliğini yaptı. Saint-Simon, Fourier, Proudhon gibi yazarları okuyarak Fransız sosyalizmini kavradı te çocukluk arkadaşı Jenny von Westphalen ile evlendi. İlerleyen yıllarda 6 çocukları oldu. Rheinische Zeitung gazetesi kapatılınca Paris e yerleşti de Fransız-Alman Yıllıkları nı yayımladı. Ancak derginin yayınlanabilen tek sayısında, siyasal savaşım konusundaki görüşlerini ilk kez açıkladı. Yaşamı boyunca arkadaş olacağı Fredrick Engels le tanıştı. Engels çalışmalarını sanayi işçileri üzerine yapmaktaydı. Marx ve Engels devrimci gruplara dahildiler. Bu dönemde Marx, tüm zamanını siyasal ekonomi ve Fransız Devrimi tarihini çalışmaya harcadı. Paris te çıkardığı gazetedeki yazılarında Marx, işçi sınıfının toplumu özgürlüğüne kavuşturacağını savundu. Bu gazeteler Almanya da yasaklandı te yayınladığı Ekonomi ve Felsefe Yazmaları nda Dışlanma Kavramı nı açıkladı. Prusya hükümetinin uğraşları sonucu, her iki hükümet tarafından da tehlikeli bir devrimci olarak görülen Marx Paris ten uzaklaştırıldı ve Brüksel e taşındı de Marx ve Engels Komünist Birlik adındaki gizli propaganda topluluğuna katıldılar. Yanlarında arkadaşları Weydemeyer, Daniels ve Bürgers de vardı. Birliğe bağlı olan Paris teki komünler Engels tarafından yönetiliyordu. Birliğin Kasım 1847 de Londra da yapılan ikinci kongresinde, ilk olarak Şubat 1848 de yayımlanan Komünist Manifesto yu yazdılar. Bu eser dünyanın materyalist bir tarzda kavranmasının ana hatlarını içerir. Sosyal hayatı, sınıflar mücadelesi teorisini, komünistlerin görevlerini ve yeni, komünist toplumun yaratıcısı proletaryanın devrimci rolünü ortaya koyar İhtilaliyle birlikte Belçika dan da sürülen Marx, çalışmalarını erteleyip bir süre Fransa ya gitti. Oradan Almanya nın Cologne kentine geçerek Engels le birlikte Neue Rheinische Zeitung Gazetesini çıkarmaya başladı deki Basın Özgürlüğü nden en iyi yararlanabilen gazete Neue Rheinische Zeitung oldu da hayatının geriye kalanını geçireceği Londra ya gitti. Gazeteyi çıkarmaya bir süre daha devam etti. Avrupa politikası editörü olarak New York Tribune gazetesine de düzenli olarak yazı yazıyordu. Yazı işi Amerikan sivil savaşı patlak verince sona erdi. 2 Aralık darbesi onu Louise Bonaparte ın 18. Brumaire ini yazmaya yöneltti da siyasal ekonomi çalışmaları ilk eserini verdi: Ekonomi Politikası Eleştirilerine Bir Katkı, 1. Bölüm de Kapital: Bir Ekonomi Politikası Eleştirisi, 1. Bölüm yayınlandı. Tüm hayatını adadığı çalışmalar bu eserde bir araya gelmişti. Marx, çalışmalarının yanı sıra Uluslararası İşçi Derneği nin de kurucularındandı. Fransa daki 1871 seçimlerinde hareketinin bozguna uğramasıyla kötüleşen sağlığı, Kapital in kalan iki bölümünü tamamlamasına mani oldu. Marx ailesinin hayatı maddi zorluklar içinde geçti. Eşi Jenny ve kızları Eleanor, Karl a çalışmalarında yardım ediyorlardı. Karl Marx ise günlerini British Museum daki kütüphanede çalışarak geçiriyordu. Bir öğretmen olan Eleanor, 1881 de hasta olan anne ve babasına bakmak için eve geri döndü. Karl Marx, 14 Mart 1883 de Londra da öldü. Bazı Eserleri: 18. Yüzyılda Gizli Diplomasi/Rus Despotizminin Asyatik Kökeni/Karl Marx Marx ın ilk kez 1856 da yayımlanan bu incelemesi, Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa da basılmadı. Sebebi ise Marx ın Rus despotizminin kökeni konusunda öne sürdüğü Asyatik toplum tezleriydi. Marx, British Museum da araştırdığı pek çok belgeye dayanarak 18. yüzyıl diplomasisini incelerken, Rus dış politikasının Tatar karakterini vurguluyor, Rus Çarları Büyük Petro, Korkunç İvan ve I. Ivan ın kökenini yüzyıllardan kalan Moğol mirasında arıyor. Marx, Çarlığın Moğol köleliği beşiğinde büyüdüğünü tarihsel olaylara göndermeler yaparak öne sürüyor. Kitap, dünyada Rusya daki Despotik gelenek üzerine olan tezleriyle yankı yaptı. Bu eser, 18. yüzyıl İngiliz-Rus ilişkileri ekseninde büyük devletler arasındaki çatışma ve manevraları da tahlil ediyor ve Osmanlı- Rus, Osmanlı-İngiliz ilişkilerine ışık tutuyor. Anarşizm Üzerine/Karl Marx, Friedrich Engels Sınıfsal özü bakımından küçük-burjuva toplumsal siyasal bir akım olan anarşizm, 1840 ile 1860 yılları arasında oluştu. Ancak kökenleri çok gerilere uzanır. Anarşizm akımlarının ve eğilimlerinin çeşitliliğine ve en önemli ideologları Max Stirner (K.Schmidt in takma adı), Pierre-Joseph Proudhon ve M. Bakunin in ileri sürdükleri görüşlerin farklı olmasına karşın, bu görüşlerin ortak olan yanı

20 çerçevelenebilir. Bu, her şeyden önce, her türlü devlet iktidarının yadsınması ve eksiksiz bireysel özgürlüğün propagandasıdır. Anarşistlerin aşırı bireyciliği ve öznelciliği, kendisini yıkıma sürükleyen büyük sanayi üretiminin gelişmesine karşı, büyük sermayenin çıkarlarını savunan devletin sömürücü doğasına karşı ve sanayi devriminin kapitalist biçimlerine karşı, küçük-burjuvazinin protestosunu dile getiriyordu. Bu protesto, anarşistlerde, devletin mutlak olarak yadsınması, her türlü merkeziyetçiliğin yadsınması ve sınırsız bir özerkliğin propagandası biçimini aldı. (Kitabın Girişinden) Kaynaklar: tr.wikipedia.org, kimkimdir.gen.tr, biyografi.info, netkitap.com Bir Konu Bir Konuk Dünyada yeniden şekillenmekte olan siyasi ve iktisadi yapılanmaları Bilgi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlter Turan dan dinliyoruz. Hammadde ihracatçısı olmak da aslında toplumdaki demokratikleşmeyi zorlaştıran bir şey. Çünkü devletin büyük ölçüde gelire el koymasına ve bunu, otoriter yapısını devam ettirmeye tahsis etmesine imkan tanıyor... Garanti Dergisi: Uzakdoğu daki gelişmelere değinir misiniz? İlter TURAN: Uzun süredir Çin in bir potansiyel güç olacağı düşünülmekle birlikte böyle kısa sürede özellikle iktisadi alandaki rekabette bu kadar anahtar bir yere geleceği kestirilememişti. Gerek Çin, gerek Hindistan bu sıralarda evvelce görülmedik ölçüde enerji kullanıyorlar. Çin in çelik talebi de çok yüksek. Böylece, dünyadaki iktisadi faaliyet ve kaynak dağılımında birdenbire bir yeniden yapılanma ihtiyacı ortaya çıktı. Bunun yanında belki Çin açısından söylenecek bir şey daha var: Çin bir takım ülkelerin nükleer silah edinmesinde de onlara yardımcı oluyor. Bunun yanında, belki çok büyük bir güç olmasa da, Kuzey Kore de bir nükleer güç unsuru olarak ortaya çıkmış vaziyette. Bu durum 2. Dünya Savaşı sonrasında şekillenen ve görmeye alıştığımız dünyadan çok farklı bir dünyayı karşımıza getiriyor. Çünkü 2. Dünya Savaşı ndan sonra ortaya çıkan dünyada Rus-Amerikan rekabeti ve Rusya ve Amerika nın etrafında kümelenmiş ülkeler vardı. Bu iki kutuplu düzen yıkıldıktan sonra ortaya çıkan belirsizlikte, belki Amerika bir dönem için tek başına dünyanın en büyük gücü olma sıfatını kazanmıştı. Fakat hemen ortaya çıktı ki Amerika nın dünyanın en güçlü ülkesi olması, dünyaya tek başına hükmedebilecek bir konuma geldiği anlamına gelmiyor. Bu gerçeğin ışığı altında dünyadaki güç dağılımı yeniden şekilleniyor. Bu şekillenme sürecinde tabiki Avrupa ülkeleri, Amerika ve Rusya yanında şimdi Çin ve Hindistan ı da hesaba katmamız gerekecek. Yalnız biraz ihtiyatlı da düşünmekte fayda var. Biz ülkelerin mevcut gelişme çizgilerine bakarak nereye gittikleri üzerinde bir takım tahminlerde bulunuyoruz. Genellikle de bu tahminleri yaparken Lineer Projeksiyon dediğimiz bir yöntem kullanıyoruz. Ancak toplumların değişimi ve dönüşümü doğrusal bir çizgi şeklinde olmuyor. Mesela Çin ile ilgili olarak benim kafamda bir takım soru işaretleri var. Bunun başında da Çin in siyasi alanda ciddi bir değişim göstermeye yanaşmaması, buna karşılık iktisadi alanda değişim göstermeye çalışıyor olması ve piyasa ekonomisinin işlemesine imkan sağlaması geliyor. Burada aslında bir toplumdaki iktidarın iki başlı olması gibi belki uzun süre devam etmesi muhtemel gözükmeyen bir durum söz konusu. Ayrıca, biz Çin in başarı hikayelerini okuyoruz; Çin in başarısızlık ya da sefalet hikayelerinden yeterince haberimiz olduğunu zannetmiyorum. Çin de çok büyük bir kırsal nüfus var. İktisadi ve ticari durum genellikle bu nüfusun çok şiddetli biçimde aleyhine gelişme gösteriyor. Yine bu değişim sırasında çok sayıda devlete ait iktisadi işletmenin de işlemez hale geldiğini, battığını, işçilerinin işsiz kaldığını biliyoruz. Gelecekte bakarsınız Çin deki bu olumlu gelişmeler biraz yavaşlar, siyasi iktidar ile iktisadi iktidar arasında çekişmeler başlar, kentlerde sosyal patlamalar yaşanır ve Çin Mucizesi dediğimiz olay bir başka şekle bürünebilir. Hindistan daki gelişmelerin biraz daha demokratik sistem içerisinde dönüşüme müsait olduğunu