SÜLEYMANİYE YENİLEME ALANI, 2. BÖLGE, 562 ADA, 11 PARSEL RESTİTÜSYON AÇIKLAMA RAPORU

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SÜLEYMANİYE YENİLEME ALANI, 2. BÖLGE, 562 ADA, 11 PARSEL RESTİTÜSYON AÇIKLAMA RAPORU"

Murat Kaptan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SÜLEYMANİYE YENİLEME ALANI, 2. BÖLGE, 562 ADA, 11 PARSEL RESTİTÜSYON AÇIKLAMA RAPORU SÜLEYMANİYE MAHALLESİ PAFTA NO: ADA 11 PARSEL Küçük Dolap Sokak Kapı No:2 MEVCUT DURUM: Süleymaniye yenileme alanı içinde 2. Bölgede yer alan 562 ada, 11 nolu parselin Anıtlar Yüksek Kurulundan elde edilen dosyasında, tescilli olduğu belirtilen parselde iki katlı kagir tarihi Süleymaniye evi bulunduğu belirtilmektedir. Aynı dosyada arazide bulunduğu belirtilen yapının eski bir fotoğrafı da görülmektedir. (F01). Yapının şu anki durumun belgelenmesi için, parsele gidildiğinde tescillenmiş eski yapının yerinde durduğu ve yandaki parselde bulunan binayla her katta bağlantısının sağlandığı görülmektedir. (F02) Yapının bulunduğu Küçük Dolap Sokağı sakinleri ve mahallenin muhtarı ile yapılan görüşmelerden, parselde bulunan tescilli yapının yaklaşık olarak 1900 lü yılların başında inşa edildiği ve bu süre boyunca sıkça el değiştirdiği bilgisi edinilmiştir.ayrıca binanın başlangıçta konut olarak inşa edildiği,yaklaşık son 30 senedir de alt katının ticari olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.yaklaşık son 10 senedir de yanındaki parselde bulunan binayla birleştirildiği öğrenilmiştir. Yapının orjinal haline dair elde edilen tek fotoğraf üzerinden tarihsel bir araştırma ile restitüsyon projesi çizilmiştir.

Bölgede yer alan 562 ada, 11 nolu parselin Anıtlar Yüksek Kurulundan elde edilen dosyasında, tescilli olduğu belirtilen parselde iki katlı kagir tarihi Süleymaniye evi bulunduğu belirtilmektedir.

2 TARİHSEL ARAŞTIRMA Süleymaniye Bölgesi Tarihi: Süleymaniye tarihî semti Tarihî Yarımada nın yedi tepesinden üçüncüsü üzerine kurulmuştur. 16. yüzyılın ortasından itibaren, 40 ha. bir alan üzerine kurulmuş olan semt, Kanunî Sultan Süleyman ın hükümdarlığı döneminde tarihleri arasında ünlü Mimar Sinan tarafından yapılan Süleymaniye Külliyesi adıyla anılmaya başlamıştır. Süleymaniye Külliyesi 6 ha. lık bir alan kaplar ve bir cami ve onun yanında çeşitli yapılardan oluşur. Bu yapılar; Kanunî Sultan Süleyman ve eşi Hürrem Sultan ın türbeleri, dört medrese, darülhadis, bir sağlık medresesi, bimarhane, darülkurra, bir sıbyan mektebi, darüzziyafe, tabhane, bir han, hamam, bir kütüphane ve çok sayıda dükkândır. Bu kompleksin etrafındaki kentsel dokuyu oluşturan ahşap evler 19.yüzyıldan kalmıştır lere kadar semt dokusunun geleneksel yapısını korumuştur. Türkiye nin kırsal kesiminden göç edenlerle işgal edildikten sonra, zengin tüccarların evleri ve konaklarından oluşan semt, İstanbul un en fakir evleri ve sokaklarından oluşan bir semte dönüşmüştür. Eski ahşap evler, bu semti düşük kiraları ve şehrin ticaret merkezine olan yakınlığı nedeniyle tercih eden fakir aileler, öğrenciler ve bekârlara kat kat kiralanmaktadır. Veznecilerden başlayış Süleymaniye ye kadar uzanan Kirazlı Mescit Sokak, tarihi dokunun yoğunlaştığı ve konut fonksiyonunun yer seçtiği alandır. Süleymaniye Bölgesi; Tarihi Yarımada nın içinde yer alan tüm ana fonksiyonların bir arada bulunduğu bir mekandır. Alanda bulunan hemen hemen bütün fonksiyonlar başta ticaret fonksiyonu olmak üzere bütüncül olarak Tarihi Yarımada nın kimliğini oluşturmuş ve bu süreç içinde merkezin bir uzantısı haline gelmiştir. Yine bu kimliğin

başlamıştır. Süleymaniye Külliyesi 6 ha. lık bir alan kaplar ve bir cami ve onun yanında çeşitli yapılardan oluşur.

3 bir uzantısı olarak, ana fonksiyonlarından biri olan konut alanları da alanın kimliğiyle aynı özellikte yansımasa da, etkisinde geliştiğini göstermektedir. SÜLEYMANİYE BÖLGESİNİN KONUMU Süleymaniye Bölgesi adını 16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman adına Mimar Sinan tarafından yapılan Süleymaniye Caminden alır. Haliç e doğru yokuşlarla inilen bir tepeye yayılan Süleymaniye Bölgesi, Şehzade Camii ile başlayıp Atatürk Bulvarı ile sınırlanani diğer taraftan Mese hattı üzrinde devam edip Beyazıt Cami ve Meydanıyla son bulan alandır. Pek çok dönemin mimarisiyle iç içe olan Süleymaniye Bizans dönemine kadar uzanmış, kazandığı önemi ve gücü de Osmanlı Döneminde sürdürmüş, her dönemin yapılarına kucak açmış ve dokusunu oluşturmuştur.istanbul un geçmişten günümüze merkezini oluşturan Süleymaniye, İstanbul un kalbidir diyebiliriz. Surlarla sınırlanan tarihi yarımada gerek Bizans İmparatorluğu, gerekse Osmanlı İmparatorluğu döneminde idare merkezi olmuş, Bizanslılar ve Osmanlılar en görkemli eserlerini burada yaptırmışlardır. Kapalıçarşı, Ayasofya Camii, SultanAhmet Camii, Süleymaniye Camii, Yeni Camii gibi pekçok yapının sadece birkaçıdır. Şehrin en önemli ticaret ve kültür merkezi ünvanını günümüze kadar getirebilmil ve işlevini yitirmemiştir. Şehrin tarihi ile bağlantısını kuran bu bölge kültürel değerlerimiz açısından çok büyük önem taşımaktadır. SÜLEYMANİYE BÖLGESİNDE YER ALAN GELENEKSEL TÜRK EVİ YAPILARININ TESPİTİ VE İNCELENMESİ Geleneksel Türk Evleri genellikle az katlı inşaa edilmiş olup birinci kat her zaman için diğer katlardan daha önemli olmuştur. Zaman içinde kat sayıları arttıkça,beraberinde

Haliç e doğru yokuşlarla inilen bir tepeye yayılan Süleymaniye Bölgesi, Şehzade Camii ile başlayıp Atatürk Bulvarı ile sınırlanani diğer taraftan Mese hattı üzrinde devam edip Beyazıt Cami ve

4 getiren ihtiyaçlara cevap vermesi açısından plan şemalarındada farklılıklar göze çarpmıştır. Plan şemalarına baktığımızda her odanın avluya ya da sofaya açıldığını ve odaların birbiriyle bağlantılarının yok denecek kadar az olduğunu görmekteyiz. Mekan öğelerinin organizasyonu açısından Türk Evi ni incelediğimizde, daha öncede belirttiğimiz üzere odalar ve odalar arası ortak mekan olan sofalar ın iki ana şema çıkardığını görürüz. Bunlar evlerin kuruluş düzeninde en önemli faktör olup odalar arası bağlantının merkezi olarak yansımışlardır. Odalar ise kendi başlarına yapı içinde belirli eylemleri karşılayan birimleri oluştururlar. Yatma, oturma, yemek yeme, çalışma gibi eylemler her odada gerçekleştirilir.odanın biçimlenişine bu eylemler yön verir.evlerin karakterini oluşturan bu özellikler Süleymaniye bölgesinde yer alan konutlarda da görülmektedir. Yapıların Plan Özellikleri ve Örnekler Bölgede yer alan konutlar çoğunlukla orta sofalı plan şeması özelliği göstermektedir. Zemin kattan direk olarak sofaya girilmekte ve bir merdiven ile üst kata ve diğer odalara geçilmektedir. Sofanın büyüklüğüne göre giriş kapısının her iki yanında sofayı aydınlatan pencereler yer alır, sofanın küçük olma durumunda ise kapı üzeri aydınlatmalar ve havalandırma için vantilasyon penceresi yer alır. Odalar, kareye yakın geometrisiyle sofanın etrafına dizilmişlerdir. Merdiven çoğunlukla sofa içinde yer alıp, evlerin ana girişinde herzaman iki, üç basamaklı merdivenler yer almaktadır. Kullanıcı değişimiyle plan şemalarıda zamanla değişen bölge yapılarında, daha önce çoğunlukla giriş katında yer alan kiler ve mutfaklar odalara dönüştürülmüş, konutlarda yaşayan hane sayısına göre banyolar eklenmiştir. Bölgede plan tipi olarak iç sofalı ve orta sofalı evler görülmekte ve en çok orta sofalı plan tiplerine rastlanmaktadır.

Mekan öğelerinin organizasyonu açısından Türk Evi ni incelediğimizde, daha öncede belirttiğimiz üzere odalar ve odalar arası ortak mekan olan sofalar ın iki ana şema çıkardığını görürüz.

5 - RESTİTÜSYON KAT PLANLARI

7 -RESTİTÜSYON ÇALIŞMASI AÇIKLAMA METNİ: Restitüsyon araştırması gerçekleştirilen yapının elde edilen 1935 tarihli pervititch haritasında varlığı tespit edilmiştir(g01). Bu nedenle 19 yy sonlarında inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir. Pervititch haritasında kırma çatılı,bodrum + iki katlı kagir-ahşap karma yapı olduğu belirlenmektedir.yapılan tipoloji araştırması üzerinden evin iki yüzlü, iki odalı, iç sofalı plan tipinin dönüşüme uğramış bir hali olduğu düşünülmektedir. Giriş sokak cephesinden ve zeminden yükseltilmiştir. Zemin katın sokak kotundan yükseltilmesi ve zemine gömülü kömürlük elde edilmesi yapının rutubetlenmemesi, havalanması ve eğimli sokak ile ilişkilenebilmesi gibi sebeplerle bölgede sıkça görülmektedir. Gene pervititch haritasından, binanın şimdiki halinden farklı olarak tek girişinin bulunduğu onun da binanın Küçük Dolap Sokak üzerindeki cephesinin sol köşesinden olduğu anlaşılmaktadır. Bodrum kat,sokağa açılan iki penceresi ile depo olarak düşünülmüştür (B-01). Bölgedeki yaygın kullanımdan depoların kömürlük olarak kullanılabileceği düşünülmektedir. Zemin katta, konuta giriş sokağa bakan bir hol ile gerçekleşir. Holün karşılıklı iki duvarı boşlukludur.zemin kat döşemesi ise volta döşemedir.sofanın merkezinde ana merdiven bulunmaktadır. Bu merdivenin, döşemelerin de ahşap olmasından dolayı ahşap olduğu düşünülmektedir.aynı zamanda çatı katına çıkan merdivene ait bir ahşap basamağın tespiti ile bu ihtimal güçlenmiştir.bu iç sofanın oluşumunu sağlayan iki mekanın, biri Küçük Dolap Sokağa, diğeri ise Yeni Hayat Sokağa bakmaktadır. Zemin katın esas yapısını mutfak, bir oda ve onları birleştiren sofa oluşturmaktadır. Bu katta diğer önemli bir oluşum tuvalettir. 19.yy sonlarına ait olduğu düşünülen bu

yapılan tipoloji araştırması üzerinden evin iki yüzlü, iki odalı, iç sofalı plan tipinin dönüşüme uğramış bir hali olduğu düşünülmektedir. Giriş sokak cephesinden ve zeminden yükseltilmiştir.

8 yapının tuvaleti daha organize bir şekilde evin içine dahil edilmiştir (Z-03). Ve merdivenin altında yer aldığı düşünülmektedir. Bu yapılarda mutfak ve servis mekanları genelde zemin katta yer almaktadır.oturma ve yatma mekanları ise üst katlarda yer alır. Üst katın ana yapısını da odalar ve odaların açıldığı sofa oluşturmaktadır. Tek fark üst katta giriş holünde bulunan tuvaletin tekrarlanmamasıdır. Üst kat döşemesi, gene zemin katta olduğu gibi ahşap döşemedir. Üst kat sofada binanın mevcut halinde görülen küçük odanın, malzemesitle ve mekanın kullanımına uygun olmayan küçüklüğünden dolayı binanın asıl halinde olmadığı anlaşılmaktadır. Üst kattaki sofada, mevcutta bulunan küçük odanın içinde tespit edilen ahşap basamaktan dolayı, mevcutta görülen çatı arası odanın, binanın orjinal halinde de olduğu anlaşılmıştır. Çatının, Pervititch haritasından elde edilen bilgiye göre kırma olduğu görülmektedir. Yapı detayları olarak Süleymaniye bölgesinde daha önce tespit edilmiş yapı detaylarından(g4-11), yapının elde buluna fotoğrafı (F01) üzerinden karşılaştırma yapılarak uygun olanları seçilmiştir.

Üst katın ana yapısını da odalar ve odaların açıldığı sofa oluşturmaktadır. Tek fark üst katta giriş holünde bulunan tuvaletin tekrarlanmamasıdır.

Benzer belgeler

SÜLEYMANİYE YENİLEME ALANI, 2. BÖLGE, 461 ADA, 6 PARSEL RÖLÖVE AÇIKLAMA RAPORU İLE İLİŞKİLİ FOTOĞRAF VE GÖRSELLER

SÜLEYMANİYE YENİLEME ALANI, 2. BÖLGE, 461 ADA, 6 PARSEL RÖLÖVE AÇIKLAMA RAPORU İLE İLİŞKİLİ FOTOĞRAF VE GÖRSELLER TARİHİ YAPININ FOTOĞRAFI Foto no: F01 BÖLGEYE AİT TARİHİ PERVİTİTCH HARİTASI TESCİLLİ YAPI