Çözüm Kitapçığı Deneme-5

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ ŞUBAT 2017 Çözüm Kitapçığı Deneme-5 Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkezimizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki. mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 2017-ÖABT/TDE TÜRK DİLİ EDEBİYATI TG DENEME ÇÖZÜM-5 1. John Ramstedt, Karşılaştırmalı Altay Dil Ekolü nün kurucusudur. Kore ve Japon dillerini inceleyerek bu dilleri Altay dilleriyle ilk kez karşılaştıran dil bilimcidir. Aynı zamanda Mongolistliğin kurucusu kabul edilir. 4. Çuvaşçanın belirgin özellikleri şunlardır: r-l grubundadır. (r Türkçesi de denir.) Başta d- > r- değişimi görülür. Söz başı y- ön damaksıl s ye dönüşür. ı,i ünlüleri önündeki t yi ç yapar. Uzun ünlülerden önce /y/ türemesi olur. Peltekleşme z ve s seslerinde görülür. özelliği Türkmencenin belirgin ses özellikleri arasındadır. 2. Morfoloji (Biçim Bilgisi): Kelime yapısı, isim, sıfat, fiil çekimi gibi değişken sözcük biçimlerini inceleyen bilim dalıdır. Pragmatik (Edim Bilimi): Dil aracılığıyla söz edimi, konuşma ve sözlü anlatım gibi duruma bağlı eylemleri araştıran bilim dalıdır. Dil kullanımının gerçekleştiği bağlama göre değerlendirilmesidir. Leksikoprapi (Sözlük Bilgisi): Tek dilli veya çok dilli sözlüklerin ya da sözlüksel kaynakların oluşturulması ve incelenmesi işlemidir. Tipoloji: Diller arasındaki benzerlikler ve farklılıkların herhangi bir genetik ilişkiye bağlı olmaksızın incelenmesi ve dil tiplerinin kategorileştirilmesidir. Onomastik: En başta insan adlarını konu edinen ve isimlendirme meselesinin kökenine inmeyi amaçlayan dil bilim dalıdır. 5. Hoytu Tamir Metinleri, taş üzerine değil; kayalar üzerine kökboyası ile yazılmıştır. Köli Çor un Türgişlerle olan mücadelesi anlatılır. Beşbalık a doğru yol alan kişilere kutlu olsun dileklerinde bulunulur. Bu metinlerin yazılış tarihi dolayısıyla Köktürklere mi Uygurlara mı ait olduğu yönünde tartışmalar vardır. 6. Divanü Lügati t-türk e göre, fiillere sonradan eklenen harfler on tanedir: a, e, t, r, s, ş, ķ/k, l, n, y. 7. Sınıflandırmada y ağzında bilinen geçmiş zaman teklik 2. şahıs eki her zaman ñ lidir; n ağzında ise bilinen geçmiş zaman 1. tekil kişi için -tam kullanılır, teklik 2. şahıs eki bazen txg olur. 3. Urduca Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlıyken Habeşçe, Hami-Sami dil ailesinin Sami koluna mensuptur. 8. Osmanlı Türkçesiyle yazılmış ilk dil bilgisi kitabı Bergamalı Kadrî tarafından 1530 yılında kalema alınan Müyessiretü l-ulûm dur. 2 Diğer sayfaya geçiniz.

3 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/TDE 9. Et Tuhfetü z-zekiyye fi Lügati t-türkiyye (Türk Diline Güzel Kokulu Hediye) adlı eser, XV. yüzyılın başında yazılmış Arapça-Türkçe sözlük ve gramerdir. Memluk sözlükleri içinde Kıpçak konuşma diline ait özellikler en çok bu eserde görülür. Sözcükler, Arap sözlükçülük kurallarına uygun olarak sıralanmıştır. 13. Seçenekler incelendiğinde E de için edatı cümleye denklik değil, yönelik/özgüleme anlamı katmıştır. 10. Parçadaki dilsel özellikler Harezm Türkçesine aittir. Buradan hareketle A, B, C ve D seçeneklerindeki eserler bu lehçeyle yazılmışken E seçeneğindeki eser Kıpçak Türkçesiyle yazılmıştır. Münyetü l-güzat, Arapçadan Türkçeye çevrilen bir binicilik kitabıdır. 14. Destanların oluşum aşamaları sırasıyla şu şekildedir: Çekirdek aşama, gelişme aşaması, derleme aşaması. Çekirdek aşamasında toplumu derinden etkileyen çekirdek bir vaka olur ve toplum içinden çıkan ozanlar bunu şiirle dile getirir. Gelişme aşamasında çekirdeği oluşturulan şiirlerin varyantlaşma süreci başlar. Derleme aşamasında ise varyantlaşarak edebî eser hâline gelen destan, usta bir şair tarafından derlenir ve yazıya geçirilir. 11. Öncüldeki özellikler Seyyit Ahmet Mirza nın Taaşşukname adlı eserine aittir. Sanatçı gazel ve kasideleriyle oldukça meşhurdur. Kendi eseri Taaşşuk-name de kendinden bahsetmektedir. 12. Dizeler günümüz Türkçesine çevrildiğinde aşağıdaki bilgilere ulaşılabilir: Sen tatlı dilberi güzellerin sultanı eden dudağın, Bisütun Dağı ndaki aşk içinde beni Ferhat eyledi. it - en it-: Fiil kökü -en: Sıfat-fiil eki Buna göre, seçenekler incelendiğinde B de düşündüğü sözcüğünün -dik sıfat-fiil ekini aldığı söylenebilir. 15. Halk bilimi kuramları üç ana başlık altında incelenir: İlk/Erken dönem kuramları Metin merkezli kuramlar Bağlam ve performans merkezli kuramlar Bağlam ve performans merkezli kuramlar ise kendi arasında şu alt dallara ayrılır: Sözlü Formül Kuramı İşlevsel Halk Bilimi Kuramı Bağlam Kuramı 3 Diğer sayfaya geçiniz.

4 2017-ÖABT/TDE TG DENEME ÇÖZÜM Parçadaki numaralanmış cümlelerde I, III, IV ve V te herhangi bir bilgi yanlışlığı söz konusu değildir. Ancak II. cümlede bir bilgi yanlışlığı söz konusudur. Çünkü efsane, fıkra, masal ve menkıbe gibi türlerde nazımnesir karışık yapıyı sıklıkla görmek mümkün değildir. Bu türlerde nazım-nesir yapı nadir olarak görülür. 20. Parçada bahsedilen yazar, İbrahim Gülşenî dir. Sanatçının Raz-name adlı tasavvufi bir mesnevisi, Kenzü l- Cevahir adlı tuyuğ ve rubailerden oluşan bir eseri bulunmaktadır. 17. Özellikleri verilen anonim halk edebiyatı konuşmalık ürlerinden atasözüdür. 21. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen eşleştirmeler doğrudur. Ancak Şair-name Gevherî ye değil, Âşık Ömer e ait bir eserdir. Gevherî nin Divan ı vardır. Ayrıca şair, kendi adıyla bir musiki de bulmuştur. 18. XVIII. yüzyıl âşık edebiyatıyla ilgili olarak A, C, D ve E seçeneklerinde verilenler doğrudur. Ancak XVIII. yüzyıl âşıkları genellikle aruz vezniyle değil, hece vezniyle şiirler kaleme almışlardır. 22. Aruzla yazılan dörtlüğün vezni feilâtün feilâtün feilâtün feilün dür. Bu vezinle kaleme alınan nazım şekli ise selistir. 19. Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla Çin, Cengiz Han ın sözleri getirilmelidir. 23. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen beyitler feilâtün feilâtün feilâtün feilün vezniyle kaleme kalınmışken D seçeneğinde verilen beyit mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün vezniyle kaleme alınmıştır. 4 Diğer sayfaya geçiniz.

5 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/TDE 24. Eski Türk edebiyatı geleneğinin oluşmasında Arap Yarımadası, Maveraünnehir, Harezm, Kıpçak vs. kültür merkezlerinin etkisi vardır. Balkanlarda ise eski Türk edebiyatı ürünleri verilse de bu coğrafya Eski Türk edebiyatının oluşumuna katkıda bulunmamıştır. 27. Kâtip Çelebi nin Süllemü l-vüsul ila Tabakati l-fühul adlı eseri Keşfü z-zünun da geçen eserlerin yazarlarına ait bir indeks niteliği taşır. 25. Divan edebiyatına kaynaklık eden tezkire, tabakat ve şakayık türünde eserler biyografik nitelik taşır. Bu eserlerde şairlerin hayatı, eserleri, eserlerinden kesitler, meslek grupları vb. bilgilere rastlamak mümkündür. 28. Hz. Eyyüb, Kur an-ı Kerim de kıssası geçen peygamberlerdendir. O, hastalıklara gösterdiği metanet ve sabrıyla divan edebiyatında şiirlere konu olmuştur. 29. Beytin ilk dizesine dikkat edilirse şair, Boyumun kemana dönmesi, aşkımın nişanıdır. ifadelerini kullanmaktadır. Buradan yola çıkılarak şairin, boyunu kemana benzettiği yani aşk acısından belinin büküldüğünü dile getirdiği söylenebilir. 26. Fuzuli ve Tacizade Cafer Çelebi, divanlarının ön sözlerinde şiir hakkındaki görüşlerini belirtmeleri, mesnevi kaleme almaları açılarından benzer özellik gösterirler. Ancak sadece Cafer Çelebi gündelik hayatı, eserlerinde canlı tasvirlerle anlatır. 30. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Ancak gazel ile mesneviler arasında kafiye şeması farklılığı vardır. Mesneviler her beyti kendi içinde kafiyelenen nazım şekilleridir. Gazeller ise her beyit, matla beyti ile kafiyelidir. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

6 2017-ÖABT/TDE TG DENEME ÇÖZÜM Parçada tanıtılan tezkire Adab-ı Zurafa dır. Ramiz tarafından kaleme alınmıştır. Bu tezkirede yılları arasında yetişen 375 şaire yer verilmiştir. Şairlerin hayatları hakkında ayrıntılı bilgiler vardır. Ayrıca şairlerin ölüm tarihleri titizlikle verilmeye çalışılmıştır. 35. Parçada sözü edilen yazar, Ömer Seyfettin dir. Yazar, Maupassant tarzı hikâyeleriyle edebiyatımızda yer edinmiştir. Seyfettin, dili kullanarak sosyokültürürel açıdan bir plan yapmak ister. Öyküleri bireyin öze dönüşünü ve toplum merkezli edebiyat anlatıları hâlindedir. 32. Osmanlı sınırları içerisinde basılan ilk gazete olmasına rağmen Arapça-Türkçe olduğu için Türk edebiyatının ilk gazetesi sayılmayan yayın, Vekayi-i Mısriye dir. Türk edebiyatında ilk gazete olarak ise Takvim-i Vekayi kabul edilmektedir. 36. Şiir hakkındaki görüşleri verilen edebî topluluk Hisarcılardır. Hisarcılar, Hisar dergisi etrafında toplanan sanatçılardan oluşur. Hisarcıların amacı, Türk edebiyatının özellikle Garipçiler tarafından koparılan geçmiş ile olan bağlantılarını yeniden kurmaktır. Batı ya karşı değillerdir ancak geleneğin yıkılmasına karşılardır. Topluluğun sanatçıları arasında Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Bekir Sıtkı Erdoğan vs. şairler yer alır. 33. Parçada sözü edilen sanatçı, Namık Kemal dir. Sanatçının Besalet-i Osmaniye ve Hamiyyet-i İnsaniye adlı şiiri Hürriyet Kasidesi adıyla tanınır. Namık Kemal, şiirimize hürriyet, eşitlik, vatan sevgisi gibi kavramları getirmiştir. 37. Attila İlhan, Mavi dergisinde Sosyal Realizmin Münasebetleri yahut Başlangıç adlı yazısında Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet i bobstiller olarak nitelemiştir. Aynı derginin yazarlarından Ahmet Oktay ise Orhan Veli nin Yeri adlı yazısında Orhan Veli eksik bir öncü ve eksik bir şairdi. ifadeleriyle Garip akımının sığ bulduğunu dile getirmiştir. 38. Parçada özeti verilen eser, Bir Cinayet Romanı dır. Bu eser Pınar Kür e aittir. Diğer seçeneklerde verilen eserler ve yazarları şu şekildedir: Ölmeye Yatmak Adalet Ağaoğlu 34. Ahmet Mithat Efendi, Servetifünun edebiyatına bağlı bir sanatçı değildir. Yazar, Servetifünuncuları dekadanlıkla suçlamış ve onun bu suçlaması edebiyat çevrelerinde çok ses getirmiştir. Korkma Ben Varım Murat Menteş Agatha nın Anahtarı Ahmet Ümit Ölüm Oyunu Osman Aysu 6 Diğer sayfaya geçiniz.

7 TG DENEME ÇÖZÜM ÖABT/TDE 39. Oktay Akbal ın asıl anlamda öyküye yönelmesini sağlayan Sait Faik e ait eser Semaver dir. Oktay Akbal ın İkdam ve Yeni Sabah gazetelerinde hemen her gün bir öyküsü; Bin Bir Roman, Çocuk Haftası, Yıldız gibi gazete ve dergilerde yazıları, öyküleri ve çevirileri yayımlanmıştır. 42. Öğretmenin işleyeceği konuyla ilgili olarak öğrencilerine, Dersimizin sonunda edatlarla bağlaçların farkını rahatça ayırt edeceksiniz. demesi hedeften haberdar etmedir. Öğretmen bu cümlesiyle dersin amacını ortaya koymuştur. Öğretmenin, öğrencilerini analiz düzeyine kadar bir kazanıma ulaştırabileceği de cümleden çıkarılabilir. 40. Parçada sözü edilen akım fütürizmdir. İtalyan şairi Filippo Tommaso Marinetti tarafından bu akımın temelleri atılmıştır. Marinetti ve arkadaşları Figaro gazetesinde fütürizme dair bildirimlerini yayımlamışlardır. Fütürizmin Türk edebiyatındaki en önemli temsilcisi ise Nâzım Hikmet tir. 43. Verilen dörtlük XIX. yüzyıl âşıklarından Çıldırlı Şenlik in 93 Koçaklaması başlıklı şiirinden alınmıştır. Şiir, 11 li hece ölçüsü ve düz kafiye (aaab) örgüsüyle oluşturulmuştur. Şiirde mahlas kullanılması da metnin âşık edebiyatına ait olduğunu göstermesi bakımından bir ipucudur. 41. İçerik düzenleme yaklaşımları şunlardır: modüler, çekirdek, doğrusal, piramitsel, sarmal, proje merkezli ve sorgulama yaklaşımı. Doğrusal yaklaşımda, ders içeriği birbirinin devamı niteliğindeki konulardan oluşur. Konular aşamalıdır ve aralarında bağlantı vardır. Ön koşul şart gerektirerek derslerin ardışık sıra ile işlenmesi öngörülür. Verilen parçada da ön koşul bilgiler olmadan diğer konunun öğretilmesi sıkıntı yaratacağından dersin işlenişi doğrusal yaklaşıma daha uygundur. 44. Servetifünun romanını işleyen öğretmenin materyal kullanımında yine Servetifünun Dönemi romanından örnekler vermesi gerekir. Tuğba Öğretmen, Servetifünun Dönemi romanıyla ilgisi olamayan Cumhuriyet Dönemi romanından kesitler sunmuştur. Öğretmenin bu materyali Cumhuriyet Dönemi romanını işlerken kullanması öğrenci hedefine uygun olur. Dudaktan Kalbe romanı Cumhuriyet Dönemi yazarlarından Reşat Nuri Güntekin e aittir. 7 Diğer sayfaya geçiniz.

8 2017-ÖABT/TDE TG DENEME ÇÖZÜM Zıt panel, öğrenilen bilgilerin tekrar edilmesi ve konunun pekiştirilmesi için uygulanan bir yöntemdir. Sınıf ikiye ayrılarak biri soru soran biri soruları cevaplayan şeklinde iki grup oluşturulur. Soru soran ve soruları cevaplayan grupların yerleri değiştirilerek süreç tekrar ettirilebilir. 48. Soruda Bloom taksonomisinin bilişsel alan basamakları yoklanmıştır. Bloom taksonomisinin bilişsel alan basamakları bilgi - kavrama - uygulama - analiz - sentez - değerlendirme şeklindedir. Öncülde özgün bir ürün ortaya konulması istenmiştir. Özgün bir ürün ortaya konulması, sentez basamağının özelliğidir. 46. Coşku ve heyecan bildiren metinler şiirlerdir. Öğretici metinler; gazete çevresinde gelişen metinler, tarihî metinler, felsefi metinler, bilimsel metinler ve kişisel hayatı konu alan metinler olarak sınıflandırılır. Olay çevresinde gelişen metinler ise anlatmaya ve göstermeye dayalı metinler olarak ele alınır. Soruda Kerem ile Aslı, halk hikâyesi; Çalıkuşu, Reşat Güntekin in romanı; Karagöz ve Hacivat geleneksel tiyatro; Midas ın Kulakları, Güngör Dilmen in tiyatro eseridir. Bu eserlerde bir olay anlatıldığından bunlar, anlatmaya dayalı eser sınıflamasına dâhil edilir. Attila İlhan ın Ben Sana Mecburum adlı şiiri ise coşku ve heyecan bildiren metinlerdendir. 49. Hidayet Öğretmen in örnekler arasında XVII. yüzyıldan Gevherî ve Âşık Ömer; XIX. yüzyıldan Seyranî, Bayburtlu Zihnî, Dertli, Erzurumlu Emrah, Nigarî ve Şem î gibi isimleri örnek vermesi gerekir. Çünkü divanı olan halk ozanları bunlardır. XVI. yüzyıl âşıklarından olan Köroğlu ise hem aruz ölçüsünü kullanmamıştır hem de divan sahibi değildir. 47. Şiirler incelendiğinde I. öncüldeki parçanın koşma olduğu ve âşık edebiyatı geleneğini yansıttığı; II. öncüldeki parçanın gazel olduğu ve divan edebiyatı geleneğini yansıttığı; III. öncüldeki parçanın serbest ölçüyle yazılan Cumhuriyet Dönemi metni olduğu görülür. Dolayısıyla şiirler farklı gelenekleri yansıtırlar. Dadaloğlu nun şiirinde aşk teması, Baki nin şiirinde bahar/doğa teması ve Turgut Uyar ın şiirinde korku teması işlenmiştir. 50. Öğretmenin yakından uzağa ilkesine göre sırasıyla Şeyh Galip, Hayalî, Şeyhî ve Ahmedî yi işlemesi gerekir. Nedim, XVIII. yüzyıl; Fuzulî, XVI. yüzyıl; Şeyhî, XV. yüzyıl; Ahmedî, XIV. yüzyıl şairlerindendir. 8