ASTRONOMİ ve UZAY BİLİMLERİ BÖLÜMÜ DERS TANIMLARI. N. D. Kodu D. Adı İçeriği 1 AST 101 Astronomiye Giriş I

Transkript

1 ASTRONOMİ ve UZAY BİLİMLERİ BÖLÜMÜ DERS TANIMLARI N. D. Kodu D. Adı İçeriği 1 AST 101 Astronomiye Giriş I 2 AST 103 Bilgisayara Giriş I Temel tanımlar, Görünen ve gerçek hareketler, Gök Koordinat Sistemleri: Ufuk, saat, ekvator, ekliptik ve galaktik koordinatlar. Yerin ekseni etrafındaki dönmesine dayanan zaman ölçekleri: Yıldız zamanı, gerçek Güneş zamanı, ortalama Güneş zamanı ve birbirine dönüşümleri. Yerin Güneş etrafındaki hareketine dayanan zaman ölçeği, Uluslararası atom zamanı, Takvimler. Yerin büyüklüğü ve şekli, Kütlesi, Çekim ivmesi, Yoğunluğu, Yerden kurtulma hızı, İç yapısı, Manyetik alanı. Ay ın gerçek ve görünen hareketleri, uzanım açısı ve evreleri, yıldızıl ve kavuşum dönemleri, paralaksı ve uzaklığı, büyüklüğü. Yer Ay sisteminin kütle merkezinin hareketi, Ay ın kütlesi, Yoğunluğu, Çekim ivmesi, Ay dan kurtulma hızı, Ay ın salınımları, yüzey ve iç yapısı, albedosu, sıcaklığı, Yer üzerindeki etkisi, Roche limiti. Tutulma şartları, ekliptikel limitler, tutulma sayısı, tutulmaların önemi. Gezegenlerin; Görünen hareketleri, yıldızıl ve kavuşum dönemleri, Güneş e ortalama uzaklıkları, Gezegenlerin hareketlerine ait teoriler, Kepler kanunları ve fiziksel anlamları, yörüngelerinin yarı büyük eksen uzunluğu ile dış merkezliklerinin fiziksel anlamı, kütle, uzaklık ve çaplarının tayini. Tarihçe; Bilgisayar donanımı ve yazılımları. İşletim Sistemleri : Windows (Office paketleri: Word, Excel, Power Point), LINUX (Open Office, Linux temel komutları, bir sunucuya uzaktan erişim (telnet), dosya tranferi (ftp), Pico paket programı), İnternet kullanımı. 3 ASTFİZ 101 FizikI (Mekanik) Fiziksel büyüklükler, standartlar, birimler, Vektörler, iki boyutta hareket, Parçacık kinematik ve dinamiği, İş ve enerji, Korunum kanunları, Çarpışma, Dönen cisimlerin kinematik ve dinamiği, Katı cisimlerin dengesi, Salınımlar, Kütle çekimi. 4 ASTFİZ 114 Fizik I (Mekanik)Lab Düzgün Hızlanan Doğrusal Hareket ve Serbest Düşme, Kuvvet Dengesi, Eğik Düzlemde Sürtünmeli ve Sürtünmesiz Hareket, Merkezcil Kuvvet, Hook Yasası ve Kütlenin Dinamik Yoldan Ölçülmesi, Birleşik Yaylar, Basit Sarkaç, Yüzey Gerilim Katsayısının Tayini. 5 ASTMAT101 Analiz I Temel Kavramlar ve Limit, Türev, Türev Uygulamaları, Konikler, İntegral, Üstel, Logaritmik, Ters Trigonometrik ve Hiperbolik Fonksiyonlar, İntegral Tekniği. 6 ASTMAT 105 Lineer Cebir Vektör Uzayları, İç Çarpım Uzayları, Vektör Uzaylarında Lineer Dönüşümler, Matrisler ve Matris Uzayları, Lineer Denklem Sistemleri, Karakteristik Değerler ve Karakteristik Vektörler, İç Çarpım Uzaylarında Bazı Dönüşümler 7 ASTTÜD 101 Türk Dili I Dil nedir? Dilin sosyal bir kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi, dil kültür ilişkisi. Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri. Türk dilinin gelişmesi ve tarihi devreleri. Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları. Türkçe de sesler ve sınıflandırılması. Türkçe nin ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kurallar. Hece bilgisi. İmla kuralları ve uygulanması. Noktalama işaretleri ve uygulaması. Türkçe nin yapım ekleri ve uygulaması. Kompozisyonla ilgili genel bilgiler. Kompozisyon yazmada

2 8 ASTTAR 201 Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi I kullanılacak plan ve uygulaması. Türkçe de isim ve fiil çekimleri. Kompozisyonda anlatım şekilleri ve uygulaması. Zarfların ve edatların Türkçe deki kullanılış şekilleri. 19. ve 20 yüzyılda dünyada meydana gelen olaylar, Türk Cumhuriyetinin kuruluşu ve Bağımsızlık savaşı, Mondros Ateşkes Antlaşması ve I. Dünya savaşı 9 ASTİNG 101 İngilizce I Temel İngilizce, Okuma, Dinleme, Yazma ve Konuşma becerilerinin edinilmesi. 10 AST 102 Astronomiye Giriş II 11 AST 104 Bilgisayara Giriş II 12 ASTFİZ 102 Fizik II (Elektrik ve Magnetizma) Tayfbilim: Tayfçeker, Tayf Çeşitleri, Tayfsal Analizin Esasları, Işınım Kanunları ve Sürekli Tayf. Tayfta Çizgi Serileri, Bohr Atom Modeli ve Hidrojen Tayfı, Kompleks Atomlar. Yıldızlar: Yıldız Katalogları, Yıldızların Uzaklıkları, Yıldızların Parlaklıkları. Yıldız Tayfları ve Tayfsal Sınıflama, Boltzman ve Saha Kanunları. Tayfsal Özelliklerin Fiziksel Yorumu, Yıldızların Sıcaklıkları. Hertzsprung-Russel (HR) Diyagramı, Yıldızların Hareketleri. Çift Yıldızlar: Görsel Tayfsal ve Örten Çift yıldızlar, Yıldız Kümeleri: Yıldız Kümelerinin HR Diyagramı, Açık Yıldız Kümeleri, Küresel Yıldız Kümeleri. Oymaklar, Öbekler. Değişen Yıldızlar: İsimlendirme ve Gözlemi, Pulsasyon Yapan Yıldızlar. Patlayan Değişen Yıldızlar. Yıldızların Evrim: Kütle, Toplam Işıma, Yıldızların Yarıçapları, Yoğunluk, HR Diyagramı ve Kütle- Parlaklık bağıntısı, Hidrostatik ve Termik (Isısal) Dengedeki Bir Yıldızın Yapısı, Enerji Kaynağı. Yaş, Galaktik Konum ve Kimyasal Bileşim Arasındaki İlişki, Yıldızların Anakol Evrimi ve Anakol Sonrası Evrim. Galaksi: Galaksinin Geometrik Yapısı, Galaktik Hareketler, Galaksinin Kütlesi, Galaksinin Fiziksel Yapısı, Yıldızlararası Soğurma, Yıldızlararası Polarizasyon, Galaktik Radyo Işınımlar. Programlamaya Giriş. Algoritma ve Akış Şeması. Değişken isimlendirme kuralları, Veri Türleri, Matematiksel ve Mantıksal Operatörler FORTRAN Programlama Dili. Uzaktan sunucuya ulaşarak, pico yazılımı kaynak programın yazılması. Derlenerek sistem üzerinde çalıştırılması. Elektrik yükü ve alanlar, Gauss kanunu, Elektriksel potansiyel, DC devreleri, Kapasitörler, akım ve direnç, Magnetik alanlar, Amper kanunu, Faraday kanunu, İndüksiyon, Maddenin magnetik özellikleri, Maxwell denklemleri, Elektromagnetik dalgalar. 13 ASTFİZ 211 Fizik II Lab Kapasitörün Sığasının Bulunması, Doğru Akım, Gerilim ve Direnç Ölçümleri, Dört Nokta Yöntemi ile Özdirenç Ölçümü, Direnç-Kapasitör Devreleri, Manyetik Alanın Temel Birimler Cinsinden Tayini, Voltmetre-Ampermetre Metodu ile Özindüksiyon Katsayısının Tayini, 14 ASTMAT102 Analiz II Kutupsal Koordinatlar. Düzlemde Vektörler. L Hospital Kuralı ve Improper İntegraller. Diziler ve seriler. Matrisler ve Denklem Sistemleri. Üç Boyutlu Uzayda Analitik Geometri. Kısmi Türevler. Çoklu ve Çizgi İntegraller. 15 ASTTÜD 102 Türk Dili II Cümlenin unsurları, cümle tahlili ve uygulaması. Edebiyat ve düşünce dünyası ile ilgili eserlerin incelenmesi ve retorik uygulamaları. Yazılı kompozisyon türleri ve uygulaması. Anlatım ve cümle bozuklukları ve bunların düzeltilmesi. Bilimsel yazıların hazırlanmasında uyulacak kurallar. Türk ve dünya edebiyatlarından ve düşünce

3 16 ASTTRH 202 Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi II tarihinden seçilmiş örnek metinlere dayanılarak öğrencinin doğru ve güzel konuşma ve yazma yeteneğinin geliştirilmesi ve bununla ilgili retorik uygulamaları Büyük Millet Meclisinin açılması, Atatürk ilkeleri ve Türk Devrimi, Atatürk ün reformlarının karakteri 17 ASTİNG 102 İngilizce II Karşılaştırma (adjectives, adverbs), planlı gelecek ve kesin tahminler, plansız gelecek ve zayıf tahminler, geçmişte devam eden zaman, gelecekte devam eden zaman, geçmişte devam eden zaman, enough ve too kalıpları, gelecek zaman, direct ve indirect telaffuzlar, active ve passive. 18 AST 201 Küresel Astronomi Düzlem geometri, küresel geometri. Küresel Üçgen tanımı. Küresel üçgen çözümleri. Görünen hareketler: Güneş, Ay, Gezegenler, Yıldızlar. Küresel Koordinat Sistemleri: Yersel, Ufuk (Çevren), Ekvatoral (Eşlek), Saat ve Galaktik Koordinat sistemleri. Koordinatlar arasında dönüşüm formülleri. Doğma-Batma Zamanları ve gerekli düzeltmeler. Mevsimler ve takvimler. Güneş zamanları. Zaman hesapları. İndirgeme hesapları : Kırılma, Iraksım, Işık sapıncı, Öncelim (Preseyon), Üğrüm (Nütasyon), Özdevinim 19 AST 203 Temel İstatistik Verilerin yuvarlanması; Bilimsel gösterim ve anlamlı rakamlar; Frekans dağılımları; Merkeze yığılma ölçümleri ve Değişim Ölçümlerl, Korelasyon, Standart sapma ve diğer dağılım ölçüleri; Olasılık; Binom, normal ve Poisson dağılımları; En küçük kareler yöntemi. 20 ASTFİZ 201 Fizik III (Modern Fizik) 21 ASTMAT 203 Analitik Geometri I 22 ASTMAT 204 Analitik Geometri II 23 ASTMAT 205 Diferansiyel Denklemler I Işık; Kırınım; Yansıma, kırılma kanunları; Kuantum fiziğinin temelleri; Doppler olayı; Özel ve Genel Rölativite ye genel giriş. Düzlem geometride ötelemeler ve dönmeler, Konikler, Çember, Elips, Hiperbol, Parabol, Genel denklemleriyle konikler, İkinci dereceden yüzeyler ve sınıflandırılması, Elipsoid, Hiperboloid, Eğri çizimleri. Düzlem geometride ötelemeler ve dönmeler, Konikler, Çember, Elips, Hiperbol, Parabol, Genel denklemleriyle konikler, İkinci dereceden yüzeyler ve sınıflandırılması, Elipsoid, Hiperboloid, Eğri çizimleri Birinci mertebeden diferansiyel denklemler, Değişkenlerine ayırılabilen diferansiyel denklemler, Tam diferansiyel denklemler, İntegral çarpanları, Lineer denklemler, Bernoulli denklemi, birinci mertebeden yüksek dereceli diferansiyel denklemler ve uygulamaları. 24 ASTİNG 201 İngilizce III İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin başlangıç seviyesinden (elementary) orta seviyeye (intermediate) çıkarılması amaçlanmaktadır. 25 AST 202 Gök Mekaniği Düzlemde hareket. Mekaniğin temelleri. Düzlemde doğrusal ve eğrisel hareket. Ters kare kanunu. Kepler kanunları. Yörünge hesapları. Yörüngeden enerji hesabı. Çift yıldızlar. 26 AST 204 Astrofiziğe Giriş Yıldızların konumları. Yıldızların öz hareketleri. Yakın yıldızların uzaklıkları. Yıldızların parlaklıkları. Renk parlaklık diyagramları. Yıldızların ışıtmaları. Yıldızların

4 açısal yarıçapları. Yıldızların etkin sıcaklıkları. Yıldızların kütleleri ve yarıçapları. Tayf sınıflaması. Yıldız tayflarını anlama. Öbek II yıldızları. Yıldızların dönmesi. Yıldız manyetik alanları. Acayip tayflı yıldızlar. Zonklayan yıldızlar. Patlayan yıldızlar. Güneşimiz. Yıldızlararası soğurma. 27 AST 206 Termodinamik Termodinamik Yasaları; Gaz Yapı; Gaz ve Radyasyon dan oluşan yapının termodinamiği. İdeal Gaz Kanunu ve uygulamaları; Entropi, Entalpi; Politroplar ve politropik durum denklemleri, Hal Denklemi, Relativistik ve relativistik olmayan Hal Denklemi. 28 ASTMAT 208 Kısmi Türevli Denklemler İkinci mertebeden diferansiyel denklemler, Değişkenlerine ayırılabilen diferansiyel denklemler, Tam diferansiyel denklemler, İntegral çarpanları, Lineer denklemler, Bernoulli denklemi, birinci mertebeden yüksek dereceli diferansiyel denklemler ve uygulamaları. 29 ASTFİZ 212 Optik Laboratuarı Önşart: ASTMAT 205 Yansıma ve kırılma kanunu, silindirik ve küresel aynalarda görüntü oluşumu, ince kenarlı mercekle cisim ve görüntü ilişkisi, çift yarıkta girişim ve kırınım ağının tanıtımı, bazı optiksel araçların tanıtımı, çiftlenimli sarkaçların serbest salınımı, kütle-yay sistemlerinin boyuna serbest salınımı, ultrasonik dalgalar, dalga tankı, mikrodalgalar. 30 ASTİNG 202 İngilizce IV İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin başlangıç seviyesinden (elementary) orta seviyeye (intermediate) çıkarılması amaçlanmaktadır. 31 AST 303 Yıldız Atmosferleri Yıldızların parlaklıkları ve renkleri. Yıldız tayfları. Yıldızlar için sıcaklık tahminleri. Işınım taşınımının temelleri. Yıldız atmosferlerinde ışınım taşınımı. Kaynak fonksiyonunun derinlik bağımlılığı. Eddington yaklaşımı, Sürekli soğurma katsayısı. Yıldız atmosfer modeli, Çizgi oluşum kuramı. Hidrojen çizgileri. Tayf analizi. Termodinamik denge ve yerel termodinamik denge, Yıldız kromosferleri, geçiş bölgeleri ve koronoları. Yıldız rüzgarları. 31 AST 305 Işıkölçüme Giriş Işıkölçüm kavramları. EM enerji dağılımı. Işınım yasaları. Yıldızların parlaklıkları. Filtreler. Bant genişliği. Önemli Işıkölçüm sistemleri; Kullanılan teknikler. Astronomide Işıkölçüm kullanım alanları. Önşart: ASTFİZ ASTMAT 307 Diferansiyel Geometri I 33 ASTMAT 308 Diferansiyel Geometri II 34 ASTMAT 309 Kompleks Fonksiyonlar Teorisi Curvature teorisi, Serret-Frenet vektörleri, bir eğrinin osilatör hiperdüzlemleri, eğrinin geometrik anlamı, tanjant doğruları, Riemann manifold, kovariant türev. E n de Hiper düzlem, Gauss dönüşümü (figür operator), figure operator ün temel formları ve cebirsel değişkenleri, Gauss eğriliği, hiper düzlemler için bazı teoremler. Kompleks Sayılar ve Kompleks Fonksiyonlar, Analitik Fonksiyonlar ve özellikleri, Fonksiyonlar, diziler ve seriler, Harmonik Fonksiyonlar Cauchy Teoremi, Cauchy İntegral teoremi, Türevler için Cauchy intergral teoremi, Basit irtibatlı Bölgeler, Dönüşümler, Analitik Fonksiyonların Ayrık Singüler Noktaları, Laurent Açılımları, Rezidü

5 Teoremi, Rezidü yardımıyla integrallerin hesabi, Contour integral Teknikleri 35 ASTFİZ 301 Kuantum Fiziği I Tarihçe; İşlemciler ve özdeğer denklemleri; Kuantum fiziğinin gerekleri ve temel varsayımları; Bir boyutta enerji özdeğer problemleri; Harmonik salınıcı; Kuantum mekaniğinde yörüngesel açısal momentum; Küresel simetrik potansiyeller ve hidrojen atomu; Kuantum fiziğinin uygulamaları, Laser ve Maser. 36 ASTİNG 301 Yabancı Dil V İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin orta seviyesinden (intermediate) ileri seviyeye (advanced) çıkarılması amaçlanmaktadır. 37 AST 304 Yıldız İç Yapısı ve Evrimi Gözlemsel varsayımlar, Yıldız yapı denklemleri, Yıldız iç yapısı için gaz ve radyasyonun elementer fiziği, Yıldızlarda nükleer tepkimeler, Yıldız denge modelleri, Şematik yıldız evrim yolları, Ekzotik yıldızlar: Süpernova, Atarcalar ve Kara Delikler, Yıldızların evrimleri, Ana kol yıldız evrim modelleri. 38 AST 306 Tayfbilime Giriş Temel ilkeler. EM enerji dağılımı. Tayf kavramı. Tayf sıralaması (HR Diyagramı). Hidrojen atomunun tayfı ve Bohr Modeli. Soğurma ve Salma Çizgilerinin oluşumu. Çizgi oluşum süreçleri. Çizgilere etki eden mekanizmalar. Balmer süreksizliği. Eşdeğer genişlik. Çizgi şiddeti. Tayf indirgemesi. 39 AST 330 Astronomide Sayısal Çözümleme I Önşart: ASTFİZ 201, AST 303 Birinci ve ikinci dereceden diferansiyel denklemlerin bilgisayar programlama yöntemleri ile çözümleri; Sonlu farklar hesabı; Runga-Kutta yöntemi; Newton-Raphson yöntemi; Bernoulli Denklemleri; Farklar yöntemi. 40 ASTFİZ 302 Kuantum Fiziği II Kuantum Mekaniğinin Matrix Formülasyonu, Açısal Momentumların Toplanması, Özdeş Parçacık Sistemleri, Elektromagnetik Alan İçinde Yüklü Parçacıklar, Landau Yüzeyleri ve Kuantum Hall Olayı, Pertürbasyon Teorisi. 41 ASTİNG 302 Yabancı Dil VI İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin orta seviyesinden (intermediate) ileri seviyeye (advanced) çıkarılması amaçlanmaktadır. 42 AST 401 Bitirme Tezi I Astronomide Seçme Konular. 43 AST 403 Galaksiler ve Kozmoloji 44 ASTFİZ 401 Elektromagnetik Teori I Galaksi sınıflaması; Galaksi boyutları; Hubble Yasası; Kozmoloji teorilerinin gözlemsel temelleri; Büyük Patlama (Big-Bang) Modelleri; Ateş Topu ndan günümüze; Gözlemsel Kozmoloji; Diğer Kozmoloji Modelleri; Karadelikler. Elektrostatik; Kapasitorler ve dipoller; Akım; Magnetostatik; Maddenin elektrostatik ve magnetostatik özellikleri; Potansiyel teorisi ve uygulamaları; Elektromagnetik indüksiyon; Maxwell denklemleri ve elektromagnetik dalgalar. 45 ASTİNG 401 Yabancı Dil VII İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar

6 incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin orta seviyesinden (intermediate) ileri seviyeye (advanced) çıkarılması amaçlanmaktadır. 46 AST 402 Bitirme Tezi II Astronomide Seçme Konular. 47 AST 404 Görsel Bölge Dışı Astronomi Güç, Spektrel güç, Parlaklık dağılımı, Radyo kaynakları, Akı yoğunluğu ve parlaklıkları, Radyasyon kanunları, Sıcaklık ve gürültü, Tespit edilen minimum sıcaklık ve Akı yoğunluğu, Işın genişliği, Işın katı açısı, Direktivite, Etkin açıklık, İnterferometreler ve çeşitleri, Radyo Teleskopların ayırma gücü ve duyarlıkları, Yer Yüzündeki radyo teleskoplar ve özellikleri Kaynak Spektrumu, Radyo Kaynaklarının enerji üretim mekanizmaları, Samanyolundaki radyo kaynakları,pulsarlar, Samanyolu dışı radyo kaynakları, X -Işın Astronomisi, Galaktik X-Işın Kaynakları, Galaksi Dışı X-Işın Kaynakları, X-ışın çiftleri, X-Işınlarının Üretim İşlemleri, Gama Işın Astronomisi, Kırmızıöte Astronomi, Moröte Astronomi 48 AST 406 Değişen Yıldızlar Temel Kavramlar ve Genel Özellikler; Pulsasyon Yapan Değişen Yıldızlar, Sefeid Türü Değişenler, Patlayan Yıldızlar; Dönen Değişen Yıldızlar; Kataklismik Değişen Yıldızlar. 49 ASTİNG 402 Yabancı Dil VIII İngilizce nin dilbilgisi açısından incelenmesi ve İngilizce dilbilgisi konularını içermektedir. İngilizce cümle kuruluşları, zamanlar, sıfatlar, zarflar ve edatlar incelenmekte ve öğrencinin dilbilgisi seviyesinin orta seviyesinden (intermediate) ileri seviyeye (advanced) çıkarılması amaçlanmaktadır. ASTRONOMİ SEÇMELİ DERSLERİ 50 AST 400 Astronomide Özel Konular I Astronomide Seçme Konular. 51 AST 411 Gözlemsel Astronomi Açısal uzaklığın pratik ölçüm yöntemleri, takım yıldızları, koordinat sistemlerinin gökyüzünde uygulaması, gök haritasının kullanımı, teleskop yardımıyla Güneş ve değişen yıldız gözlemleri, bu gözlemlerin indirgenmesi, ışık eğrisinde minimum zamanının belirlenmesi. Rapor hazırlatma. 52 AST 420 Güneş Sistemi Gök Mekaniği ve Güneş Sistemi. Güneş Sistemine Genel Bakış. Yer Dinamiği, Yer-Ay Sistemi, Yersel Gezegenler: Merkür, Venüs ve Mars. Dev Gezegenler: Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün. Pluto ve Plutonitler. Güneş Sisteminin Diğer Üyeleri: Kuyruklu Yıldızlar, Meteorlar ve Meteoritler, Gezegenler Arası Gaz ve Toz. Güneş Sisteminin Oluşumu ve Güneş Sistemi Benzeri Diğer Yıldız Sistemleri. 53 AST 422 Astronomide Gözlem Araç ve Yöntemleri Elektromanyetik ışınım ve Işığın Doğası. Kırılma ve Kırılma Ölçeği. Düzlem Yüzeyler ve Prizmalar, Fiber Optik Kablolar. Küresel Yüzeyler: Görüntü Oluşumu ve Büyütme. İnce ve Kalın Mercekler: Görüntü Oluşumu, Odak Noktaları, Büyütme, Mercek Hataları. Küresel Aynalar: Görüntü Oluşumu, Odak Noktaları, Büyütme, Ayna Hataları. Ayna Mercek Kombinasyonları. Teleskoplar: Mercekli ve Aynalı Teleskoplar, Teleskop Türleri; Newtonian, Cassegrain, Coude ve Schmidt Türü Teleskoplar. Teleskobun Ayırma Gücü ve Limit Parlaklık Kavramları. Teleskobun Büyütmesi, Gözmercekleri ve Teleskop Kurulumları. Tayfçekerler ve Elemanları. Dedektörler: Göz, Fotoğraf Plağı, Fotoelektrik

7 Katlandırıcılar, CCD ler (Charge Coupled Device). 54 AST 423 Astronomi Tarihi Temel Bilim Dalı olarak Astronomi, Evren Modelleri, Yunan Astronomisi, Yunan Okulları, Astroloji ve Astronomi, Ortaçağ Döneminde Astronomi: Avrupa da Astronomi, İslam Dünyasında Astronomi, Endülüs Astronomisi. Osmanlı Astronomisi, Rönesans Sonrası Gelişmeler: Nikolas Copernicus, Tycho Brahe. Modern Astronominin Doğuşu: Johannes Kepler, Descartes, Galileo Galilei, Isaac Newton. 17. yy Sonrası Modern Astronomi ve Çağdaş gözlemevlerinin gelişmesi. 55 AST 424 Yıldızlararası Madde 56 AST 425 Astronomide Veri Analizi I 57 AST 426 Astronomide Veri Analizi II Yıldızlararası gazın gözlemleri; Yıldızlararası ortamda yapılar; Yıldızlararası moleküler bulutları ve bulut sınıflaması; Yıldızlararası maddenin atomik bileşenleri. Astronomik gözlem ve gözlemevi; Astronomik görüş ve sınırlamalar; Gözlem aletleri; Dedektörler; Gözlem Uygulamaları. Fotometrik Gözlemlerin Standart Sisteme Dönüştürülmesinin Uygulamalı Anlatımı. Ön Hazırlık Olarak; JD-Tarih, Tarih-JD Dönüşümü, Ortalama ve Görünen Yıldız Zamanları, Hava Kütlesi, Heliocentrik Zaman Düzeltmesi, UBV Filtre Sisteminde Gözlemlerin İndirgenmesi, Birinci Mertebeden Atmosferik Sönümleme Katsayıları, İkinci Mertebeden Atmosferic Sönümleme Katsayıları, Aletsel Dönüşüm Katsayıları (Fotometrik Ölçek Faktörleri), İndirgeme Uygulamaları. Standart Sisteme Dönüşüm. Astronomik Veri nin bilgisayarda işlenmesi; Korelasyon analizi; Zaman serisi analizi Önşart: AST AST 427 Güneş Fiziği Güneşe ait parametreler; Güneş enerjisi, Güneşin iç yapısı; Güneş yüzeyi ve Güneşin dış atmosfer tabakaları; Güneş leke çevrimi; Yer-Güneş ilişkisi; Deneyler. 59 AST 428 Çift Yıldızlar Temel kavramlar; Görsel çift yıldızlar; Tayfsal çift yıldızlar; Örten çift yıldızlar; Çift yıldızların gözlemleri; Çift yıldızların evrimleri. 60 AST 429 Yüksek Enerji Astrofiziği 61 AST 430 Uydu ve Uzay Bilimlerine Giriş 62 AST 431 Astronomide Sayısal Çözümleme II Temel kavramlar; Uzayda elektromagnetik olaylar; Yıldız evriminin son safhaları; X-ışın astronomisi; Gama ışın astronomisi; Dedektörler ve yüksek enerji astrofiziği uyduları. Uzay uçuşlarının tarihi gelişimi ve fiziksel özellikleri, Uzay yerleşim alanları, gezegenlere insanlı uçuşlar, uzay araştırmalarının sosyolojik etkisi, Yer in uzaydan algılanması, evrende yaşam olasılıkları;temel kavramlar, Elektromagnetik tayf, Uydu çeşitleri, Uydu fırlatma teknikleri, Yörünge hesabı. Denklem sistemleri çözüm yöntemleri; LU ayrıştırma yöntemi, Gauss Seidel Yöntemi, En küçük kareler metodu, Doğrusal regresyon, Üstel, Üslü, Doymuş büyüme eğrisi ifadelerinin doğrusal regresyonu, iki ve daha üst dereceli polinomların yaklaştırması, İnterpolasyon, Yıldız Evrim Programı düzenlenerek Yıldız Modelleri hazırlama. Önşart: AST AST 433 Relativistik Benzerlik teorisi; Tensör analizi, Özel ve genel görelilik

8 Astrofizik 64 AST 434 Uzun Dalga Astronomisi teorisinin temelleri; Kütle çekim teorisi; Uzay-Zaman eğriliği; Einstein alan denklemleri; Yıldız evriminin son ürünleri; Süpernova kalıntıları; Beyaz cüceler; Nötron yıldızlar; Kara delikler ; Kuazarlar;Modern Kozmolojinin temelleri. Radyo teleskoplar. Radyo gözlemlerinin temelleri. Isısal ve ısısal olmayan radyo kaynaklar. Galaksi içi ve dışı kaynaklar. Sürekli ve çizgi ışınım ve kaynakları. Yıldızlararası yaygın madde ve molekül bulutları. Önşart: AST AST 435 Uzaktan Algılama Uydu sistemleri; Uydu iletişimi; Sinyal analizi; Coğrafi bilgi sistemleri; Haritalama; Uydu verilerinin incelenmesi; 2 boyutlu görüntü işlemi; Uydu verilerine atmosfer etkileri; Orman, Tarım alanları ve Su Havzalarının kontrolü. Önşart: ASTFİZ AST 436 Özel Yıldızlar Delta-Scuti Yıldızları; Cepheid Yıldızları; Peculiar Yıldızlar; Wolf-Rayet Yıldızları; Beyaz Cüceler ve Nötron Yıldızları; 67 AST 437 Plazma Astrofiziği Plazma tanımı; Magnetohidrodinamik MHD); Maxwell denklemleri; Güneşteki magnetik alanlar ve güneş MHD. Önşart: ASTFİZ AST 438 Pratik Astronomi Görünen Parlaklık, Mutlak Parlaklık, Renk Ölçeği Sıcaklık, Işınım Gücü, Akı, Uzaklık Ölçümü, Küçük Açılar ile Çalışma, HR Diyagramı Gibi Konularda Ön Bilgiler ve Pratik Deneyler: Süpernova 1987A nın Uzaklığının Ölçülmesi, Sefeid Değişenleri Kullanılarak M100 Galaksisinin Uzaklığının Bulunması, Kedi Gözü Bulutsusunun Uzaklığının Belirlenmesi, Küresel Yıldız Kümesinin Uzaklığının ve Yaşının Belirlenmesi, Samanyolu nun Merkezindeki Kara Deliğin Kütlesinin Belirlenmesi. 69 AST 439 Dünya Dışı Yaşam Önşart: AST Neden Araştırıyoruz? Gezegen araştırmaları; Evrende yaşam; Yıldızlararası yolculuklar ve zaman yolculukları için fiziğin sınırları. 70 AST 440 Astrometri Astronomik almanak; Koordinat sistemleri; Kataloglar; Enlem ve boylam tayini; Zaman tayini; Örtülmeler ve tutulmalar; Astrometride hata analizi. 71 AST 441 Yıldız Evrim Modelleri Yıldız yapı denklemleri; Cowling modeli; Eddington modeli; Farklı kompozisyon ve kütlelerde yıldız evrim modelleri. Önşart: AST AST 443 Bilim İngilizcesi I Astronomide temel teknik kavramların anlatımı; Bilimsel makale okuma, anlama ve yazma. 73 AST 444 Bilim İngilizcesi II Astronomide temel teknik kavramların anlatımı; Bilimsel makale okuma, anlama ve yazma. 74 AST 445 Kuramsal Radyo Astronomi Radyo Astronomi nedir? Geçmişte Radyo Astronomi, Radyo Evren; Radyasyon temelleri, Parlaklık ve Akı; Radyatif transfer; Antenler ve Radyometreler, Yansıtma antenleri, Girişimölçerler, Radyo Teleskoplar,

9 75 AST 446 Gözlemsel Radyo Astronomi 76 AST 448 Astrofizikte Matematik Metodlar Radyometreler; Isısal Salma, HII Bölgeleri, Serbest- Serbest Salma; Isısal Olmayan Salma, Magnetobremsstrahlung, Sinkrotron Işıması, Galaksi Dışı Kaynaklar. Samanyolu Galaksisi; Güneş komşuluğu, Güneş Sistemi ötesi, Galaksiler arası durum; Büyük ve Küçük Magellan Bulutsuları; Diğer yakın galaksiler; Radyo Galaksileri, AGN ler ve Kuasarlar; Kozmik Mikrodalga Ardalan Işınımı, Sunyaev-Zel dovich Etkisi. Boyut analizi ve benzeşim teorisi, Eylem integreli ve Euler-Lagrange denklemleri. Lagrange fonksiyonu, Hamilton varyasyon ilkesi ve Hamilton-Jacobi denklemleri. 4-boyutlu uzay, matris ve tensör analizi. Metrik tensör, Christoffel sembolleri. Kovaryant ve Kontravaryant tensörler, Kovaryant türev. Richi tensörü, bir yüzeyin jeodezik denklemleri ve tensörlerin Fiziksel Bileşenleri. İntegral dönüşümler ve Fourier integrali. Radyo Astronomide korelasyon ve konvolusyon problemi. Kompleks Analizin temelleri. 77 AST 449 Antenler Antenlerin temel parametreleri, Işıma integralleri ve potansiyel fonksiyonlar, Lineer ince antenler, Halka antenler, Diziler, Antenlerin ortak ve öz empedansları, Uyumlama teknikleri, Yürüyen dalga ve geniş bant antenler, Açıklık antenleri, Huni, mercek ve yansıtıcı antenler, Anten sentezi, Propagasyon. 78 AST 450 Anten Laboratuarı Kazanç, Bandgenişliği, dönme kaybı ve ışıma diyagramı ölçümleri, Dipol, Yagi-Uda, Toprak düzlemi üzerinde dipol ve monopol, log-periyodik, huni ve mikroşerit antenler ve bunların ışıma karakteristiklerinin ölçümleri. 79 AST 452 Radyo Astronomi Projeleri Bazı genel kavramlar, Radyo Astronomi gözlem araçları, Zenit ve Ali Dağı nın sıcaklığının ölçülmesi, Anten kalibrasyonu, Radyo Teleskop Yön Diyagramı nın ölçülmesi, Güneş, Ay ve Cas A, Sgr A, Cyg A gibi parlak kaynakların gözlemleri ve gözlem verilerinin indirgenmesi, Atmosfer soğurma katsayısının ölçülmesi. MATEMATİK SEÇMELİ DERSLERİ 80 ASTMAT 201 Analiz III Sonsuz seriler, pozitif terimli seriler ve bunlarla ilgili yakınsaklık kriterleri, kuvvet serileri, değişken terimli seriler ve diziler ve bunlarla ilgili yakınsaklık kriterleri, Taylor ve Maclaurin serileri. 81 ASTMAT 206 Diferansiyel Denklemler II Önşart: ASTMAT 102 Yüksek mertebeden diferansiyel denklemler, sabit katsayılı ve değişken katsayılı lineer denklemler, lineer denklemlerin uygulamaları, diferansiyel denklemlerin serilerle çözümü, Laplace dönüşümleri ile diferansiyel denklemlerin çözümü. Önşart: ASTMAT ASTMAT 302 Analiz IV Çok değişkenli fonksiyonlar ve bunlarla ilgili limit, süreklilik ve türevlenebilme kavramları, bileşik fonksiyonlar, kapalı fonksiyonlar, maksimum ve minimumlar, eğrisel integraller, çok katlı integraller ve uygulamaları. Önşart: ASTMAT 201

10 83 ASTMAT 305 Lineer Cebir I Cümle, fonksiyonlar, Z nin özellikleri, grup, alt grup, kosetler, homomorfizmler, halka ve cisim. 84 ASTMAT 306 Lineer cebir II Afin Uzayı, Öklid Uayı, topolojik manifoldlar, diferansiyellenebilir manifoldlar, tanjant vektörler ve tanjant uzaylar, Lie parantez operatörü, kotanjant vektörler ve kotanjant uzaylar, tensörler ve tensör uzayları, dış çarpım uzayı. 85 ASTMAT 307 Diferansiyel Geometri I 86 ASTMAT 308 Diferansiyel Geometri II FİZİK SEÇMELİ DERSLERİ 87 ASTFİZ 205 Fizikte Matematik Metodlar I 88 ASTFİZ 206 Fizikte Matematik Metodlar II Önşart: ASTMAT 305 Eğriler teorisi, Serret-Frenet vektörleri, bir eğrinin osilatör hiperdüzlemleri, eğrilikler, eğriliklerin geometrik anlamları, özel eğriler ve karakterizasyonları, eğilim çizgileri, Riemann manifoldu, Kovaryant türev E n de hiperyüzey, Gauss dönüşümü (şekil operatörü), temel formlar ve şekil operatörünün cebirsel değişmenleri, Gauss eğriliği, hiperyüzeyler için bazı teoremler. Eğriler teorisi, Serret-Frenet vektörleri, bir eğrinin oskülatör hiperdüzlemleri, eğrilikler, eğriliklerin geometrik anlamları, özel eğriler ve karakterizasyonları, eğilim çizgileri, Riemann manifoldu, Kovaryant türev E n de hiperyüzey, Gauss dönüşümü (şekil operatörü), temel formlar ve şekil operatörünün cebirsel değişkenleri, Gauss eğriliği, hiperyüzeyler için bazı teoremler. Önşart: ASTMAT 307 Vektörler, vektörlerin diferansiyeli, integralleri, integral teoremleri, dik eğrisel koordinat sistemleri, soyut vektör uzayları, işlemciler, matrisler ve determinantlar, özdeğer denklemleri, tek karmaşık değişkenli kompleks fonksiyonlar. Kompleks integral, Rezidü teoremi, özel integraller, Fourier seriler, integral (Fourier) dönüşümleri, kısmi türevli diferansiyel denklemler, fizikte özel fonksiyonlar, Bessel, Legendre, Hermite diferansiyel denklemleri ve fonksiyonları, varyasyonlar hesabı. Önşart: ASTFİZ ASTFİZ 303 Elektronik I Doğru akım devreleri, alternatif akım devreleri, diyod devreleri ve uygulamaları, transistörler, transistörlü yükselteç devreleri. Çok katlı yükselteç devreleri. 90 ASTFİZ 313 Elektronik Lab Eşdeğer (Thevenin ve Norton) devreler, p-n eklem diyod karakteristiği, yarım ve tam dalga doğrultucu devreleri, zener diyod karakteristiği, iki-kutuplu transistör (BJT) karakteristiği, ortak-yayıcı BJT yükseltici, eklem alan etkili transistör (JFET) karakteristiği, ortak-kaynak TFET yükselteci. İki katlı yükselteç devresi, fark yükselteci, doğrusal işlem yükselteci, toplama (çıkarma), türev ve integrasyon devreleri, osilatör devreleri, işlemsel yükseltecinin frekans-kazanç karakteristiği, multivibratör devreleri. 91 ASTFİZ 304 Elektronik II Dijital Elektronik; OPAMP lar; Entegre devre tasarımı; Analog-Dijital dönüştürücüler. Önşart: ASTFİZ ASTFİZ 402 Elektromagnetik Boşlukta manyetostatik; manyetik ortamlar ve

11 Teori II mıknatıslanma, mıknatıslanmış bir cismin manyetik alanı; Elektrodinamik: Elektromotor kuvveti, Faraday yasası, Maxwell denklemleri, elektrodinamikte enerji ve momentum. Önşart: ASTFİZ ASTFİZ 411 Nükleer Fizik Atom çekirdeği; Bağlanma enerjisi ve kararlılık; Radyoaktivite; Bozunma kanunu; Yapay radyoaktivite; Nükleer reaksiyonlar; Fizyon ve termonükleer fizyon; Füzyon; Nükleer reaktörler; Radyasyonun biyolojik etkileri. SERVİS DERSLERİ 94 AST 151 (Mühendislik Jeodezi ve Fotogrametri Bölümü, Fen-Edebiyat Fizik, Kimya, Biyoloji, Matematik Bölümleri) 95 AST 153 (İlahiyat, Fen-Edebiyat Sosyal Bölümleri) 96 AST 352 Fen-Edebiyat (Fizik, Kimya, Biyoloji, Matematik Bölümleri) Çağdaş Astronomi Astronomi ve Uzay Bilimleri Genel Astronomi Temel tanımlar, Görünen ve gerçek hareketler, Ufuksal koordinatlar, Ekvatoral koordinatlar, Ekliptikel koordinatlar.yerin ekseni etrafındaki dönmesine dayanan zaman ölçekleri (yıldız zamanı, gerçek Güneş zamanı, ortalama Güneş zamanı, birbirine dönüşümleri), Yerin Güneşin etrafındaki hareketine dayanan zaman ölçeği, Elongasyonu ve evreleri, Sideral ve sinodal peryotları, Paralaksı ve uzaklığı, Büyüklüğü, Tutulma şartları, Ekliptikel limitler, Tutulma sayısı, Tutulmaların önemi.görünen hareketleri, Ortalama uzaklıkları, Gezegenlerin hareketlerine ait teoriler, Kepler kanunları ve fiziksel anlamları, H-R diyagramı, Galaksinin yapısı, Boyutları, Kümeler, Bulutsular.Gazlar, Tozlar, Işığın absorbsiyonu, Kozmik ışınlar.galaksi sınıfla ması, Tarihçesi, Dağılımları..Kırmızaya kayma, Genişleyen evren. Astronomi Tarihi, İslam Astronomisi, Temel tanımlar, Görünen ve gerçek hareketler, Ufuksal koordinatlar, Ekvatoral koordinatlar, Ekliptikel koordinatlar.yerin ekseni etrafındaki dönmesine dayanan zaman ölçekleri (yıldız zamanı, gerçek Güneş zamanı, ortalama Güneş zamanı, birbirine dönüşümleri), Yerin Güneşin etrafındaki hareketine dayanan zaman ölçeği, Takvimler, Elongasyonu ve evreleri, Kepler kanunları ve fiziksel anlamları, H-R diyagramı, Galaksinin yapısı, Boyutları, Kümeler, Bulutsular.Gazlar, Tozlar, Işığın absorbsiyonu, Kozmik ışınlar.galaksi sınıflaması, Tarihçesi, Dağılımları..Kırmızaya kayma, Genişleyen evren Astronomi Tarihi, Temel tanımlar, Görünen ve gerçek hareketler, Ufuksal koordinatlar, Ekvatoral koordinatlar, Ekliptik koordinatlar.yerin ekseni etrafındaki dönmesine dayanan zaman ölçekleri (yıldız zamanı, gerçek Güneş zamanı, ortalama Güneş zamanı, birbirine dönüşümleri), Yerin Güneşin etrafındaki hareketine dayanan zaman ölçeği, Takvimler, Elongasyonu ve evreleri, Kepler kanunları ve fiziksel anlamları, Işığın Doğası, Atom teorisi,tayflar, Yansıma ve kırılma, Işığın saçılması, Mercekler. Teleskoplar. Takım yıldızları, Sınıflama,Atlas, Yıldız haritaları, Kataloglar, Tayflar, Sıcaklıklar,Uzaklıklar, Dönme,Parlaklık, H-R diyagramı, Popülasyonlar, Radyal hız, Öz hareket, Çift yıldızlar, Değişen yıldızlar.yıldız sayımları, Galaksinin yapısı, Boyutları, Kümeler, Bulutsular.Gazlar, Tozlar, Işığın absorbsiyonu, Kozmik ışınlar.galaksi sınıflaması,

12 97 AST 356 (Fen- Edebiyat Fizik, Kimya, Biyoloji, Matematik Bölümleri) 98 AST 357 (Fen- Edebiyat Fizik Bölümü) 99 AST 358 (Fen- Edebiyat Fizik Bölümü) Kozmoloji Tarihçesi, Dağılımları, Kırmızaya kayma, Genişleyen evren. Galaksi sınıflaması; Galaksi boyutları; Hubble Yasası; Kozmoloji teorilerinin gözlemsel temelleri; Büyük Patlama (Big-Bang) Modelleri; Ateş Topu ndan günümüze; Gözlemsel Kozmoloji; Diğer Kozmoloji Modelleri; Karadelikler. Astrofizik I Yıldızların temel gözlemsel verileri; Gaz yapının termodinamiği; H-R Diyagramı. Astrofizik II Radyasyon ve enerji taşınım mekanizmaları. Virial teoremi. İntegral teoremleri. Yıldız yapı denklemleri. Opasite. Yıldız evrim modelleri.