Ticarette Standardizasyon Tebli i: (97/12)

Transkript

1 Ticarette Standardizasyon Tebli i: (97/12) tarih ve sayili Resmi Gazete 1- D Ticarette Standardizasyon: 94/2 say Tebli ile baz maddeleri ihracatta zorunlu uygulamaya konulup, D Ticarette Standardizasyon: 94/4 ve 96/18 say Tebli ler ile zorunlu uygulama tarihi ertelenen TS/774 Sofral k Zeytin Standard, Türk Standardlar Enstitüsü taraf ndan günün ihtiyaçlar na göre yeniden revize edilmi tir. Sözkonusu Standard n (#) i aretli maddeleri ndaki hükümleri ihracatta zorunlu uygulamaya konulacakt r. 2- Bu Standard 1/1/2003 tarihinden itibaren yürürlü e girecektir. 3- Standard n ihracattaki denetimi, Müste arl z Bölge Müdürlüklerine ba D Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Ba kanl klar nca yap lacak, grup ba kanl n bulunmad yerlerden vaki olacak ihraç kontrol talepleri, grup ba kanl n o yere en yak n olan ndan, geçici görevle gönderilecek D Ticarette Standardizasyon Denetmenleri taraf ndan kar lanacakt r. 4- Türk Standardlar n Uygulanmas Hakk nda Tüzük'ün 21. maddesi gere ince standard na uygunlu unu gösteren "Kontrol Belgesi" olmayan, ambalajlar üzerinde gereken denetleme i areti ve di er resmi i aretleri bulunmayan veya kontrol belgesinin süresi geçmi bulunan partilerin ihrac na gümrük idarelerince müsaade edilmeyecektir. 5- D Ticarette Standardizasyon: 94/2, 94/4, 96/7, 96/18 say Tebli ler yürürlükten kald lm r. 6- Bu Tebli, 4059 ve 132 say Kanunlar ile Türk Standardlar n Uygulanmas Hakk nda Tüzük, 96/7794 say D Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejim Karar ve D Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeli i hükümleri gere ince Ba bakanl k D Ticaret Müste arl nca yürütülecektir. ICS TÜRK STANDARDI TS 774/ ubat SOFRALIK ZEYT N KONU, TAR F, KAPSAM 0.1- KONU Bu standard, sofral k zeytinin tarifine, s fland rma ve özelliklerine, numune alma muayene ve deneyleri ile piyasaya arz ekline dairdir TAR FLER Sofral k Zeytin Sofral k zeytin, kültüre al nm zeytin a ac (Olea europaea sativa Hoffg, Link) meyvelerinin tekni ine uygun olarak ac giderilip, laktik asit fermentasyonuna tabi tutularak veya tutulmayarak gerekti inde laktik asit ve/veya di er katk maddeleri ilave edilen, pastörizasyon veya sterilizasyon lemine tabi tutularak veya tutulmadan elde edilen mamuldür. # Katk Maddesi Katk maddesi, zeytine kat lmas kabul edilen maddelerdir1) Salamura Salamura, zeytinlerin yeme olgunlu u kazanmas ve korunmas için, içme suyu (TS 266)2) ile haz rlanan belirli konsantrasyondaki sodyum klorür (NaCl) çözeltisidir. Ayr ca, gerekti inde; beyaz eker (TS 861), laktik asit, sitrik asit (TS 2600), baharat ve aromatik bitkiler ilave edilebilir Ambalaj Salamura Suyu

2 Ambalaj salamura suyu, yemeklik tuzun (TS 933) içme suyunda çözülüp, gerekti inde sirke (TS 1880), laktik asit, sitrik asit (TS 2600), Zeytinya (TS 341), baharat, aromal veya aromas z bitkiler gibi maddelerin de kat lmas ile haz rlanan çözeltidir Yeme Olgunlu u Yeme olgunlu u, zeytinlerin tabii ac giderildikten sonra, uygulanan lemlere ba olarak, çe ni veren maddeler kat ls n veya kat lmas n, kendine has tat ve koku almas r Siyah Zeytin Siyah zeytin, olgunla, siyah ve siyaha yak n renkte iken hasat edilen danelerin, çe itli metotlarla ac n giderilmesi suretiyle haz rlanan mamüldür. NOT- Gemlik, Edincik su, Memecik, Uslu (Kan), Ayval k-edremit, Halkal olarak adland lan zeytinler ile di er benzeri mahalli zeytinler siyah zeytin varyeteleridir Salamura Siyah Zeytin Salamura siyah zeytin, ac salamura veya alkali (sud kostik) ile giderilen ve ambalaj salamura suyunda muhafaza edilen veya edilmeyen siyah zeytindir K rc k Salamura Siyah Zeytin K rc k salamura siyah zeytin, siyah olgunluk dönemini geçiren ve a aç üzerinde yüzeyi k hale geldi inde hasat edilen danelerin veya üretim tekni i gere i k danelerin salamurada yeme olgunlu u kazand lmas suretiyle haz rlanan siyah zeytindir. # K rc k Siyah Zeytin K rc k siyah zeytin, siyah olgunluk döneminden hemen önce hasat edilen danelerin zay f alkali ile k sa süre muamelesinden sonra y kan p bidonlar içinde kat kat tuz ve zeytin konarak ve her gün alt üst edilerek olgunla lmas suretiyle haz rlanan siyah zeytindir. 1) Özel mevzuat nda zeytine kat lmas kabul edilen maddelerdir. 2) Bu standard metninde at f yap lan standardlar n numaralar, yay m tarihleri, Türkçe ve ngilizce isimleri kapak arkas nda verilmi tir Sele Zeytini Sele zeytini, ac alkali ile giderilerek veya giderilmeksizin i leme tekni ine uygun olarak yemeklik tuz ile kat kat kar larak yeme olgunlu u kazand lm ve d yüzeyi k siyah zeytindir. # Hurma Zeytin Hurma zeytin, danelerin a açta iken ekolojik artlara ba olarak kendili inden yeme olgunlu una eri mesi sonucu elde edilen zeytindir. # Oksidasyonla Karart lan Konserve Zeytin Oksidasyonla karart lan konserve zeytin, tam olgunla madan hasat edilip alkali çözeltisi ile ac giderildikten sonra oksidasyonla karart lan ve ambalaj salamuras içinde ambalajlanan ve l sterilizasyonla dayan kl hale getirilen mamüldür Ye il Zeytin Ye il zeytin, ye ilden sar ms ye ile kadar de en renklerdeki olgunla, normal irili e eri mi danelerin çe itli metotlar ile ac n giderilmesi suretiyle haz rlanan mamüldür. NOT- Domat, Memecik (Ayd n), Ayval k-edremit, Tav an yüre i, Edincik su, Çelebi, Manzanilla olarak adland lan zeytinler ile di er mahalli zeytinler ye il zeytin varyeteleridir Salamura Ye il Zeytin Salamura ye il zeytin, ac alkali veya salamura ile giderildikten sonra ambalaj salamura suyunda muhafaza edilen veya edilmeyen ye il zeytindir Rengi Dönük (Pembe) Zeytin Rengi dönük zeytin, siyah olgunluk döneminden önce pembe k rm, arabi, aç k kahverengi renklerde iken hasat edilen normal irilikteki danelerin

3 çe itli metotlar ile ac n giderilmesi suretiyle haz rlanan mamuldür Salamura Rengi Dönük (Pembe) Zeytin Salamura rengi dönük (pembe) zeytin, ac alkali veya salamura ile giderildikten sonra ambalaj salamura suyunda muhafaza edilen veya edilmeyen rengi dönük zeytindir K rma Zeytin K rma zeytin, ye il veya pembe k rm renkteki olgunla danenin tabii yap bozulmadan k larak içme suyu, kuru tuz, salamura ile ac giderilmek veya bütün danenin alkali ile ac giderildikten sonra k lmas ve istendi inde zeytinya ve çe itli aromatik maddeler ilavesi suretiyle haz rlanan mamuldür Çizme Zeytin Çizme zeytin, siyah, ye il ve rengi dönük danelerin, danenin bir veya birkaç yerinden çizilip içme suyu veya salamura ile ac giderilmek veya bütün danenin alkali ile ac giderildikten sonra çizilmesi ve istendi inde zeytinya, sirke ve çe itli aromatik maddeler ilavesi ile haz rlanan mamuldür Bütün Zeytin Bütün zeytin, tabii eklini muhafaza eden, çekirde i ç kar lmam, sapl veya saps z olarak piyasaya sunulan zeytindir. # Çekirdeksiz Zeytin Çekirdeksiz zeytin, tabii ekli muhafaza edilerek çekirde i ç kar lm zeytindir. # Dolgulu Zeytin Dolgulu zeytin, zeytinin çekirde i ç kar p, çekirdek bo lu unun dolgu maddesi ile doldurulmas suretiyle haz rlanan mamuldür. # Dolgu Maddesi Dolgu maddesi, dolgulu zeytinlerde kullan lmak üzere haz rlanm havuç, rm biber, badem içi, kereviz, ançuez, portakal veya limon kabu u, f nd k içi vb. maddeler ile bu maddelerin tabii ezmelerinden biri veya birkaç r. # Yar m Zeytin Yar m zeytin, çekirdeksiz veya dolgulu zeytinin uzunlamas na yakla k iki it parçaya bölünmesi suretiyle haz rlanan mamuldür. # Çeyrek Zeytin Çeyrek zeytin, çekirdeksiz zeytinin kendi ekseni etraf nda, ayn istikamette uzunlamas na, yakla k olarak e it, dört parçaya ayr lmas suretiyle elde edilen mamuldür. # Bölünmü Zeytin Bölünmü zeytin, çekirdeksiz zeytinin uzunlamas na ve ayn istikamette dörtden fazla parçaya bölünmesi suretiyle elde edilen mamuldür. # Dilimlenmi Zeytin Dilimlenmi zeytin çekirdeksiz veya dolgulu zeytinlerin, yakla k olarak it kal nl kta ve paralel olarak dilimlenmesi suretiyle elde edilen mamuldür. # K lm Zeytin K lm zeytin, çekirdeksiz zeytinin farkl büyüklükte kesilmesi suretiyle elde edilen mamuldür. # K k Zeytin K k zeytin, çekirde i ç kar rken k lan çekirdeksiz zeytinden veya doldurulurken k lan ve içinde dolgu maddesi bulunan veya bulunmayan dolgulu zeytinden elde edilen mamuldür. # Kar k Zeytin (Salata çin) Kar k zeytin (salata için) k k zeytinlerin kapari ve/veya dolgu maddesi ilave edilmi veya edilmemi çekirdeksiz zeytinlerle kar lmas suretiyle elde edilen mamuldür. # Kaparili Zeytin Kaparili zeytin, küçük boydaki saps z bütün veya çekirdeksiz zeytinin kapari ile kar lmas ve gerekti inde dolgu maddesi ilave edilmesi suretiyle elde edilen mamuldür.

4 Yabanc Madde Yabanc madde, salamurada, zeytinde ve ambalaj salamura suyunda bulunmas na müsaade edilen maddelerle, dolgu maddeleri d ndaki her türlü maddedir Yabanc Koku Yabanc koku, sofral k zeytinlerin kendine has kokusu d ndaki kokulard r. # lem Görmü Zeytin lem görmü zeytin, ac n k smen veya tamamen giderilmesi alkali çözeltileri ile muamele edilmek suretiyle sa lanm olan zeytindir. # lem Görmemi Zeytin (Naturel) lem görmemi zeytin, ac n giderilmesi için alkali ile muamele edilmemi olup,ac sadece su, tuzlu su ve tuzla giderilmi olan zeytindir Kusurlar Zarars z Yabanc Madde Zarars z yabanc madde, kopmu zeytin saplar ve yaprak gibi bitkisel maddelerdir. # Sap Sap, zeytinin üzerinde kalan 3 mm'den uzun saplard r. Sapl zeytinlerde bu bir kusur say lmaz. # Kabuk Kusurlar Kabuk kusurlar, zedelenme, me, pas, dallar n sürtünmesinden meydana gelen yaralanma, doku vurgusu vb. zeytinin kabu unu zedeleyen fakat kabuk alt na geçmedi inden herhangi bir hastal a sebep olmayan kusurlard r. # Et Kusurlar Et kusurlar, a derecede göze çarpan veya çarpmayan, mezokarb zedeleyen lekelerdir. Zeytinlerden çekirdek ç kar rken meydana gelen rt lmalarda, çekirdek bo lu una kadar uzanarak et yar lmalar na sebep olarak bu tip kusurlar meydana getirirler. # K kl k K kl k, k k tip ve çe itlerdeki zeytinlerin haricindeki zeytinlere ait bütün dane, bütün çekirdeksiz dane, yar m ve çeyrek zeytinlerin, meyve görünümünü bozabilecek derecede k k olmas r. # Gev eklik Gev eklik, zeytinin a yumu ak veya meyve eklinin kaybolmas na sebep olacak yumu ak dokuya veya lifli yap ya sahip olmas r. # Uygun Olmayan Renk Uygun olmayan renk, zeytinin ait oldu u tipin renginden ve ayn kaptaki meyvenin ortalama renginden çok farkl olmas halidir. # Kriptogamik Kusur ve Küf Kriptogamik kusur ve küf, donuk renkli, benekli, puslu, zeytinin içinde meydana gelen Macrophoma, Gioesponum vb. gibi mantarlardan meydana gelen benekler, doku kurumas na yol açan lekeler ve meyvenin rengini etkileyen deri lekeleridir. # Böcek Yenikli i Böcek yenikli i, kurtlar n ve böceklerin sebep oldu u et ve derideki lekelerdir. # Dacus Zarar Dacus zarar, zeytini delen Dacus olea sine inin verdi i zarard r. # Doldurma Kusuru Doldurma kusuru, dolgulu zeytinlerde ürünün görünü ünü bozan, zeytinin merkezinden taban na kadar yanl noktalardan yap lm dolgu kusurlar olup ayr ca içinden dolgusu dü mü veya noksan doldurulmu dolgulu daneleri ihtiva eden ve dolgu maddesinde renk ve doku kusuru olan zeytinlerdir. # Çekirdek ve Çekirdek Parçalar (Bütün zeytin haricindeki di er zeytinlerde) Çekirdek ve çekirdek parçalar, en az 5 mg gelen çekirdek parçalar veya bütün çekirdeklerdir.

5 0.3- KAPSAM Bu standard, sofral k zeytini kapsar yar olgunla zeytinler ile di er zeytin ürünlerini kapsamaz. NOT- Bu standard metninde bundan sonra "sofral k zeytin" terimi yerine "zeytin" terimi kullan lm r. 1- SINIFLANDIRMA VE ÖZELL KLER 1.1- SINIFLANDIRMA # S flar Zeytinler kalite özelliklerine göre; - Extra - Birinci - kinci (Standard) olmak üzere 3 s ft r Tipler Zeytinler renklerine göre; - Siyah - Ye il - Rengi dönük (Pembe) olmak üzere 3 tipdir Çe itler Zeytinler sanayideki i leme ekline göre; - Salamura siyah zeytin - K rc k salamura siyah zeytin #- K rc k siyah zeytin - Siyah sele zeytini #- Siyah hurma zeytin - Salamura ye il zeytin - Salamura rengi dönük (pembe) zeytin #- Oksidasyonla karat lan konserve zeytin - K rma zeytin - Çizme zeytin olmak üzere 10 çe ittir Stilleri lenmi zeytinler imalat stillerine göre; - Bütün (sapl, saps z) #- Çekirdeksiz #- Dolgulu #- Yar m #- Çeyrek #- Bölünmü #- Dilimlenmi #- K lm #- K k #- Kar k zeytin (salata için) #- Kaparili olmak üzere 11 stildir. # Dane rili i Dane irili i bütün, çekirdeksiz, dolgulu ve yar m zeytinlerde uygulan r, zeytinin irilik kriteri olup 1 kg'da bulunan dane adedine göre de erlendirilir. Zeytinin dane irili i dereceleri Çizelge-1'deki gibidir. #Ç ZELGE 1- Zeytinin Dane ( rilik) Dereceleri kg'daki Zeytin Adedi 1 kg'daki Zeytin Adedi 1 kg'daki Zeytin Adedi /70 121/ /230 71/80 141/ /260

6 81/90 161/ /290 91/ / / / / / / / NOT 1- Dane irilik dereceleri 410'dan sonra elli er elli er artar 2- Dolgulu zeytinlerde dane irilik dereceleri 201/220'den 401/420'ye kadar yirmi er yirmi er artar ÖZELL KLER Genel Özellikler Duyu Özellikleri Zeytinler; - Temiz ve sa lam olmal, yabanc tat ve koku ihtiva etmemelidir. - Tip ve çe idine has yeme olgunlu unda ve yenebilir özellikte - Ambalaj içindeki zeytinlerin s, tipi, çe idi ve stili ayn - Kirli, koku mu, özellikleri kaybolmu, kurtlanm veya küflenmi olmamal r. - Her türlü parazit, böcek veya bunlar n parçalar ihtiva etmemelidir. - Gözle görülür yabanc madde bulunmamal, zarars z yabanc madde 1 kg'da en çok 3 adet #- Her dane irilik derecesindeki zeytinlerin en küçük danesi ile en büyük danesinin yatay eksenleri aras ndaki fark en çok 4 mm Kilogramdaki dane adedine göre yatay çaplar aras ndaki fark n en yüksek a an danelere ait tolerans hudutlar : #- 10 danelik aral klardaki zeytinlerde kütlece en çok %10 #- 20 danelik aral klardaki zeytinlerde kütlece en çok %4 #- 30 ve daha fazla danelik aral klardaki zeytinlerde kütlece en çok %2 Ambalaj salamura suyu; - Temiz olmal, yabanc tat veya koku ihtiva etmemeli, - Görünü ü berrak olmal, gözle görülebilen yabanc madde bulunmamal r. NOT- Bidon, varil ve teneke kutu ambalajlardaki zeytinlere ait ambalaj suyu tortu görülmemek art yla hafif bulan k olabilir Fiziki Özellikler Kab n Dolum Oran Ambalaj içindeki zeytinde, salamura suyu; zeytinin üzerini tamamen örtmü olmal ve kab n dolum oran, kab n su kapasitesinin en az %90' (v/v) # Süzme Kütlesi Süzme kütlesinin, net kütleye oran en az %55 (m/m) Etikette bildirilen süzme kütlesine göre, tespit edilen süzme kütlesinin negatif tolerans en çok; Süzme kütlesi 1000 g dan az olanlar için %5, Süzme kütlesi g aras nda olanlar için %3, Süzme kütlesi 3000 g dan fazla olanlarda % Kimyevi Özellikler # Metalik Madde Muhtevas Meyve etinde toplam olarak metalik maddelerden; Kur un (Pb) en çok 1 mg/kg Kalay (Sn) en çok 250 mg/kg Bak r (Cu) en çok 5,0 mg/kg Stabilizör madde olarak kullan lan ferro glukonat ve ferro laktat miktar ilgili mevzuat nda verilen de eri a mamal r.

7 # S f Özellikleri # Extra Zeytin Extra zeytinlerin 1 kg daki dane adedi, etiket bildirimindeki dane irilik derecesine ve buna ait toleranslara uygun olmak art yle en çok 380 # Extra Siyah Zeytin Extra siyah zeytinde (Bütün ve çekirdeksiz stiller ile çizme zeytinlerde); - Kusurlar ve kusurlu daneler toplam, Çizelge-2'de extra siyah zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Extra Ye il Zeytin Extra ye il zeytinde (Bütün, dolgulu, çekirdeksiz stiller ile çizme ve rma zeytinler); - Kusurlar ve kusurlu daneler toplam, Çizelge-3'de extra ye il zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Extra Rengi Dönük (Pembe) Zeytin Extra rengi dönük zeytinde (Bütün ve çekirdeksiz stiller ile çizme ve rma zeytinler); - Kusurlar ve kusurlu daneler toplam, Çizelge-4'de extra rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Extra Oksidasyonla Karart lan Konserve Zeytin Extra oksidasyonla karart lan konserve zeytinde kusur ve kusurlu daneler toplam Çizelge-4'de extra rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Birinci S f Zeytin # Birinci S f Siyah Zeytin Birinci s f siyah zeytinde (Bütün, çekirdeksiz, k lm salata, çizme zeytinler); - 1 kg'daki dane adedi etiket bildirimindeki dane irilik derecesine ve buna ait toleranslara uygun olmak art yla en çok 380 NOT- K lm ve salata stilindeki zeytinlerde dane irili i aranmaz. - Kusurlar ve kusurlu daneler toplam, Çizelge-2'de birinci s f siyah zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Birinci S f Ye il Zeytin Birinci s f ye il zeytinde (Bütün, dolgulu, çekirdeksiz, yar m, çeyrek, bölünmü dilimlenmi, salata ve kaparili stiller ile çizme ve k rma zeytinler); - Dane irili i aranmaz. - Kusurlar ve kusurlu daneler toplam Çizelge-3'de birinci s f ye il zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Birinci S f Rengi Dönük (Pembe) Zeytin Birinci s f rengi dönük zeytinde (Bütün, çekirdeksiz, dilimlenmi, salata stilleri ile çizme ve k rma zeytinler). - Dane irili i aranmaz. - Birinci s f rengi dönük zeytinde kusurlar ve kusurlu daneler toplam Çizelge-4'de birinci s f rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # Birinci S f Oksidasyonla Karart lan Konserve Zeytin Birinci s f oksidasyonla karart lan konserve zeytinde kusur ve kusurlu daneler toplam Çizelge-4'de birinci s f rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # kinci S f (Standard) Zeytin kinci s f zeytinde (Genel özelliklere uygun bütün çe it ve stiller); - Dane irili i aranmaz. # kinci S f (Standard) Siyah Zeytin kinci s f siyah zeytinde kusurlar ve kusurlu daneler toplam Çizelge-2'de ikinci s f siyah zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # kinci S f (Standard) Ye il Zeytin kinci s f ye il zeytinde kusurlar ve kusurlu daneler toplam

8 Çizelge-3'de ikinci s f ye il zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # kinci S f (Standard) Rengi Dönük (Pembe) Zeytin kinci s f rengi dönük zeytinde kusurlar ve kusurlu daneler toplam Çizelge-4'de ikinci s f rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde # kinci S f Oksidasyonla Karart lan Konserve Zeytin kinci s f oksidasyonla karart lan konserve zeytinde kusurlar ve kusurlu daneler toplam Çizelge-4'de ikinci s f rengi dönük zeytinler için verilen tolerans hudutlar dahilinde #Ç ZELGE 2- Siyah Zeytinde Kusur ve Toleranslar KUSURLAR Yüz Adet Zeytin Danesindeki Kabul Edilebilir Kusur Say 1) (adet olarak) Extra Birinci S f kinci S f Kabuk kusurlar Et kusurlar K kl k (tabii k kl klar hariç) Gev eklik Uygun olmayan renk Kriptogramik kusur ve küf Böcek yenikli i Dacus zarar Sap (Sapl stiller hariç) Çekirdekler2) -Çekirdeksiz zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde Çekirdek parçalar 3), -Çekirdeksiz zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde (300 g) ) Hiçbir suretle her üç s f içinde kusur say toplam a da verilen tolerans s a amaz. Extra'da : % 7 (adet/adet) Birinci s f: % 12 (adet/adet) kinci s f: % 17 (adet/adet) 2-3) Çekirdek ve çekirdek parçalar tolerans yukar da muhtelif s flar için gösterilmi tolerans toplamlar na dahil de ildir #Ç ZELGE 3- Ye il Zeytinlerde Kusur ve Tolerans KUSURLAR Yüz Zeytin Danesindeki Kabul Edilebilir Kusur Say 1) (adet olarak) Extra Birinci S f kinci S f Kabuk kusurlar Et kusurlar K kl k (tabii k kl klar hariç) Gev eklik Uygun olmayan renk Kriptogramik kusur ve küf Böcek yenikli i Dacus zarar Sap (Sapl stiller hariç) 1 2 5

9 Doldurma kusurlar : -Eksik dolgu Dizme ambalaj Rastgele ambalaj Çekirdekler2) -Çekirdeksiz ve dolgulu zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde (300 g) Çekirdek parçalar 3): -Çekirdeksiz ve dolgulu zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde (300 g) K k çekirdek4) -K k zeytinlerde ) Hiçbir suretle her üç s f içinde kusur say toplam a da verilen tolerans s a amaz. Extra'da : % 7 (adet/adet) Birinci s f: % 12 (adet/adet) kinci s f: % 17 (adet/adet) 2-3-4) Çekirdek ve çekirdek parçalar tolerans yukar da muhtelif s flar için gösterilmi tolerans toplamlar na dahil de ildir #Ç ZELGE 4- Rengi Dönük Zeytinlerde Kusur ve Tolerans KUSURLAR Yüz Adet Zeytin Danesindeki Kabul Edilebilir Kusur Say 1) (adet olarak) Extra Birinci S f kinci S f Kabuk kusurlar Et kusurlar K kl k (tabii k kl klar hariç) Gev eklik Uygun olmayan renk Kriptogramik kusur ve küf Böcek yenikli i Dacus zarar Sap (Sapl stiller hariç) Çekirdekler2) -Çekirdeksiz zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde (300 g) Çekirdek parçalar 3), -Çekirdeksiz zeytinlerde K k ve salata zeytinlerinde (300 g) K k çekirdek4): -K k zeytinlerde ) Hiçbir suretle her üç s f içinde kusur say toplam a da verilen tolerans s a amaz. Extra'da : % 7 (adet/adet) Birinci s f: % 12 (adet/adet) kinci s f: % 17 (adet/adet) 2-3) Çekirdek ve çekirdek parçalar tolerans yukar da muhtelif s flar için gösterilmi tolerans toplamlar na dahil de ildir Tip Özellikleri Siyah Zeytin Siyah zeytin Madde 0.2.6'daki tarifine uygun olarak haz rlanm ve yeme olgunlu u kazanm

10 Ye il Zeytin Ye il zeytin Madde 0.2.8'deki tarifine uygun olarak haz rlanm ve yeme olgunlu u kazanm Rengi Dönük (Pembe) Zeytin Rengi dönük zeytin Madde 0.2.9'daki tarifine uygun olarak haz rlanm ve yeme olgunlu u kazanm Çe it Özellikleri Duyu Özellikleri Salamura Siyah Zeytin Salamura siyah zeytin Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm ve yeme olgunlu u kazanm K rc k Salamura Siyah Zeytin K rc k salamura siyah zeytin Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, yüzeyi k halde ve yeme olgunlu u kazanm # K rc k Siyah Zeytin K rc k siyah zeytin, Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, yüzeyi k halde ve yeme olgunlu u kazanm Siyah Sele Zeytini Siyah sele zeytini Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, siyah renkte yüzeyi k halde ve yeme olgunlu u kazanm # Siyah Hurma Zeytin Siyah hurma zeytin, Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm ve yeme olgunlu u kazanm Salamura Ye il Zeytin Salamura ye il zeytin Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, ye ilden sar ms ye ile kadar de en renklerde ve yeme olgunlu u kazanm Salamura Rengi Dönük Zeytin Salamura rengi dönük zeytin Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm pembe k rm, arabi, aç k kahve renginde ve yeme olgunlu u kazanm # Oksidasyonla Karart lan Konserve Zeytin Oksidasyonla karart lan konserve zeytin Madde 0.2.7'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, rengi siyahla lm ve yeme olgunlu u kazanm K rma Zeytin K rma zeytin Madde 'daki tarifine uygun olarak haz rlanm ve lm ve yeme olgunlu u kazanm Aromatik maddeler ilave edilmi olabilir Çizme Zeytin Çizme zeytin, Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm, bir veya birkaç yerinden çizilmi siyah, ye il ve rengi dönük zeytine has renklerde olup yeme olgunlu u kazanm # Kimyevi Özellikler # Zeytinin ambalaj salamura suyunda ph ve tuz (NaCl) miktar Çizelge-5'de verilen de erlere uygun #Ç ZELGE 5- Zeytinin Ambalaj Salamura Suyunda ph ve Sodyum Klorür Miktarlar Zeytin Tipleri Tuz(NaCl)1) % (m/v) ph En az En Yüksek Siyah zeytin -Salamura 7 - -Sele Ye il zeytin -Hermetik kaplarda 5 4,0

11 -Hermetik olmayan kaplarda 6 4, Rengi dönük zeytinler 6 4, ) Salamura içinde muhafaza edilmeyen zeytinlerde tuz et k sm nda % (m/m) olarak tayin edilir NOT 1- Pastörize edilen zeytinlerde salamura suyunda en yüksek ph 4,3 olmak art yla tuz en az %2 (m/m) olabilir. Ancak siyah zeytinde en yüksek ph 5,5 olmak art yla tuz en az %5 (m/m) olabilir. 2- Sterilize edilen zeytinlerde tuz aranmaz. ph en çok 8 3- Azot ve karbondioksit gaz alt nda salamuras z muhafaza edilen zeytinlerdeki tuz miktar ile ph aras ndaki ili ki hermetik kaplarda muhafaza edilen zeytinlerin salamura suyundaki gibidir. 4- ph de eri 4,0 oldu u takdirde NaCl miktar na bak lmaz. # Ye il zeytinlerde, ambalaj salamura sular nda ve danede asitlik (laktik asit cinsinden) en az % 0,4 (m/v), (danede m/m) # Mikrobiyolojik Özellikler (Hermetikli kutularda oksidasyonla karart lan konserve zeytinler) - Numune kutular n yar adeti 35 øc da 10 gün ve di er yar da 55 øc'da 5-7 gün inkübasyona tabi tutuldu unda s nt ve bombaj görülmemeli - Kutulardan aerobik ve anaerobik artlarda yap lan mikrobiyolojik ekimlerinin mezofilik ve termofilik inkübasyonu sonunda üreme görülmemeli ve bakteri sporlar bulunmamal r. - nkübasyon öncesi ve sonras ndaki ph de erleri aras ndaki fark 0,5 den fazla olmamal r Stil Özellikleri Bütün Zeytin (Sapl, Saps z) Bütün zeytin, tabii eklini muhafaza etmeli, çekirde i ç kart lmam # Çekirdeksiz Zeytin Çekirdeksiz zeytin, tabii eklini muhafaza etmeli çekirde i ç kart lm # Dolgulu Zeytin Dolgulu zeytin, ye il renkte, çekirde i ç kart lm ve çekirdek bo lu una dolgu maddesi doldurulmu # Yar m Zeytin Yar m zeytin, çekirdeksiz veya dolgulu zeytinlerden olup, uzunlamas na yakla k iki e it parçaya bölünmü # Çeyrek Zeytin Çeyrek zeytin, çekirdeksiz zeytinlerden olup, kendi ekseni etraf nda yakla k olarak e it dört parçaya bölünmü # Bölünmü Zeytin Bölünmü zeytin, çekirdeksiz zeytinlerden olup, kendi ekseni etraf nda ayn istikamette dörtten fazla parçaya bölünmü # Dilimlenmi Zeytin Dilimlenmi zeytin, çekirdeksiz veya dolgulu zeytinlerden olup, yakla k olarak e it kal nl kta ve paralel olarak dilimlenmi # K lm Zeytin K lm zeytin, çekirdeksiz zeytinlerden olup farkl büyüklükte kesilmi # K k Zeytin K k zeytin Madde 'deki tarifine uygun olarak haz rlanm çekirdeksiz veya dolgulu zeytinlerden olup, k lm halde çinde dolgu maddesi ihtiva edebilir. # Kar k Zeytin (Salata çin)

12 Kar k zeytin, k k zeytinlerle kapari ilave edilmi veya edilmemi dolgulu zeytinlerin kar # Kaparili Zeytin Kaparili zeytin küçük daneli saps z bütün veya çekirdeksiz zeytinlere kapari kar lm Dolgu maddesi de ilave edilebilir ÖZELL K, MUAYENE VE DENEYLER Zeytinlerin özellikleriyle bunlar n muayene ve deneylerine ait madde numaralar Çizelge-6'da verilmi tir. Ç ZELGE 6- Özellik, Muayene ve Deney Madde Numaralar Özellik Özellik Madde No. Muayene ve Deney Madde No Ambalaj ve i aretleme Duyu #-Dane irili i Kab n dolum oran #-Süzme kütlesi #-Tuz(NaCl) #-Asitlik #-ph #-Metalik maddeler (Kontaminasyon) #-Mikrobiyolojik NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER 2.1- NUMUNE ALMA Ayn nitelikteki zeytinlerden, s, tipi, çe idi, stili ve dane irilik derecesi, ambalaj, ambalaj büyüklü ü, ambalajlama tarihi, parti numaras ve seri kod numaras ayn olan ve bir defada muayeneye sunulan zeytinler bir parti say rlar. Partiden Çizelge-7'de belirtilen say da numune al r. Partiyi meydana getiren ambalajlar 1'den ba layarak N eklinde numaralan r. Herhangi bir ambalajdan ba lanarak ambalajlar r eklinde N/n=r kadar say r. (N/n)=r tam say de ilse (r) tam say ya tamamlan r ve (r) inci ambalaj numune al nmak üzere ayr r. Sayma ve ay rma lemi Çizelge-7'ye göre ayr lmas gereken ambalaj say na eri inceye kadar sürdürülür. Ç ZELGE 7- Zeytin Partilerinden Al nacak Numune Say ve Kabul Edilebilir Kusurlu Numune Say Parti Büyüklü ü Partiden Al nan Numune Say Kabul Edilebilir Kusurlu Numune (N) (n) Say 1) Büyük ambalajlarda: 100 ve daha az ve daha fazla Küçük ambalajlarda: 100 ve daha az 2 -

13 ve daha fazla ) Kabul edilebilir kusurlu numune sadece etiket ve i aretleme ile ilgili hususlar içindir MUAYENELER Ambalaj Muayenesi Ambalaj muayenesi bak larak ölçülerek, tart larak yap r. i aretleme ile ilgili hususlar ihtiva edip etmedi i kontrol edilir. Sonucun Madde 3.1, Madde 3.2 ve Madde 3.3'e uygun olup olmad na bak r Duyu ile Muayene Duyu ile muayene, zeytinde ve salamurada bak larak, koklanarak, tad larak, say larak ve tart larak yap r. Sonucun Madde , Madde 1.2.2, Madde 1.2.3, Madde ve Madde 1.2.5'e uygun olup olmad na bak r Fiziki Muayene # Dane rilik Derecesi Tayini Dane irilik derecesi tayini için 1 kg zeytindeki dane adedi say r. Sonucun etikette belirtilen dane irilik derecesi ile Madde 1.2.2'ye uygun olup olmad na bak r. Ayr ca numuneden rasgele al nan 100 adet zeytinin yatay çaplar ölçülür. En geni yatay çap ile en dar yatay çap aras ndaki fark n en yüksek s a an dane miktar n tolerans hudutlar n Madde 'e uygun olup olmad na bak r. NOT 1- Çekirdeksiz zeytinde, kilogramdaki dane adedi 1 kg'deki çekirdeksiz zeytin adedinin bir katsay ile çarp lmas suretiyle bulunur. Ayn çe itdeki ve çekirdek çap ayn olan zeytin esas al r. Bu katsay 100 g zeytinde çekirdekler ay kland ktan sonra kalan et k sm n kütlece yüzde miktar r. (Misal: 100 g'da 25 g çekirdek varsa katsay 0,75)'dir. NOT 2-1 kg dan az numunelerde ise dane say a daki formülle hesaplan r Dane say (kg'da)= ---- x S A Burada; A= Numune kütlesi, g S= Numunedeki zeytin adedidir. NOT 3- Yar m zeytinlerde Çizelge-1'deki de erlerin 2 kat al r Kab n Dolum Oran Kab n dolum oran tayini TS 2664'e göre yap r. Sonucun Madde 'e uygun olup olmad na bak r. # Süzme Kütlesi Tayini # Cihaz ve Malzemeler # Elek göz aç kl 2,8 x 2,8 mm ve çap 20 cm ile 30 cm olan (Kab n net kütlesi 1,5 kg. dan az ise 20 cm çap nda, 1,5 kg. veya daha fazla ise 30 cm çap nda elek kullan r). # lem Ambalaj aç lmadan tart r, brüt kütlesi bulunur. Daha önce daras al nm ele in üzerine ambalaj kab aç larak oldu u gibi, kutu e ilerek tamam bo al ncaya kadar dökülür. 2 dakika beklenir. Sonra elekle birlikte elek üstünde kalan daneler ve ayr ca y kan p kurutulan bo kutu tart r. # Hesaplama ve Sonuçlar n Gösterilmesi

14 Süzme kütlesi a daki formülle bulunur. K-E Süzme kütlesi % (m/m))= x 100 B-D Burada: K= Elek+zeytin kütlesi, g E= Elek kütlesi, g B= Brüt kütle, g D= Kab n daras, g r. Sonucun Madde 3.3 ve Madde 'ye uygun olup olmad na bak r. #2.3- DENEYLER # Genel Kurallar Deneyler iki paralel numune üzerinden yap lmal deneylerde dam k su kullan lmal reaktifler analitik safl kta ayarl çözeltiler TS 545'e belirteç çözeltiler ise TS 2104'e göre haz rlanmal r. # Tuz Tayini # Cihaz ve Malzemeler # Genel laboratuvar malzemeleri # Büret, 50 ml'lik 0,1 ml taksimatl (TS 1488) # Ölçülü balon, 100 ml lik # Reaktifler # Gümü nitrat (AgNO3) çözeltisi, 0,1 N # Potasyum kromat (K2CrO4) belirteç çözeltisi, %5'lik # lem # Salamurada Tuz Tayini Salamurada tuz tayini için V ml (yakla k 1 ml) salamura suyu bir erlene konur. Üzerine 50 ml dam k su ve 2-3 damla potasyum kromat çözeltisi ilave edilir, iyice kar r. Kar m gümü nitrat çözeltisi ile sabit kiremit rm renge dönünceye kadar titre edilir. # Hesaplama ve Sonuçlar n Gösterilmesi Salamuradaki tuz (T) (m/v) yüzdesi olarak a daki formülle bulunur. V1.N1.5,85 T= V Burada: V1= Harcanan gümü nitrat çözeltisinin hacmi, ml N1= Gümü nitrat çözeltisinin normalitesi, V= Salamura hacmi, (ml) dir. Sonucun Madde 'e uygun olup olmad na bak r. # Zeytin Danesindeki Tuz Tayini Zeytin danesindeki tuz tayini için, çekirdekli zeytinlerde zeytinin çekirde i ç kar r ve ezilerek kar r. 250 ml lik bir erlen içine m gram ezme tart r, 100 ml dam k su ilave edilerek dakika kaynat r 6 saat oda s cakl nda bekletilir, 100 ml'lik ölçülü balon içine süzülür ve 100 ml'ye tamamlan r. Alt üst edilerek kar r, çözeltiden 2 ml al r ve Madde 'deki gibi titre edilir. # Hesaplama ve Sonuçlar n Gösterilmesi Zeytin danesindeki tuz (T), kütlece yüzde olarak a daki formülle hesaplan r. VxNx58,5x5 T= m Burada: V= Harcanan gümü nitrat çözeltisinin hacmi, ml N= Gümü nitrat çözeltisinin normalitesi, m= Numune zeytin kütlesi, g

15 dir. Sonucun Madde 'e uygun olup olmad na bak r. # Asitlik Tayini # Cihaz ve Malzemeler # Genel laboratuvar cihaz ve malzemeleri # Büret, 50 ml'lik, 0,1 ml taksimatl (TS 1488) # Erlen, 250 ml'lik, taksimatl # Reaktifler # Sodyum hidroksit çözeltisi (NaOH) 0,1 N, # Fenolftaleyn Çözeltisi, %1'lik (m/v), etanolde haz rlanm # lem Salamura suyundan V ml (yakla k 10 ml) bir pipetle al p 250 ml'lik erlene konur. Bir iki damla fenolftaleyn damlat p çalkalan r. Üzerine 20 ml dam k su konur ve kal pembe renk meydana gelinceye kadar sodyum hidroksit çözeltisi ile titre edilir. # Hesaplama ve Sonuçlar n Gösterilmesi Salamura suyunun asitli i (LA), yüzde m/v laktik asit olarak, a daki formülle hesaplan r. V1.N.9 LA= V Burada; N : Sodyum çözeltisinin normalitesi (0,1 N) V1: Harcanan sodyum hidroksit çözeltisinin hacmi (ml), V : Salamura hacmi (ml), dir. Danedeki asitlik tayini için çekirde i ç kar p ezme haline getirilen meyvenin et k sm ndan 10 g bir erlene tart r, üzerine 90 ml dam k su ilave edilir. Aras ra kar larak 24 saat bekletilir ve 100 ml'lik bir ölçülü balona süzülür. Süzüntüden 10 ml al r ve salamura suyundaki gibi titre edilir ve laktik asit cinsinden Madde 'de verilen formülle bulunur. Sonuçlar n Madde 'ye uygun olup olmad na bak r. # ph Tayini ph tayini için 0,05 ph'a duyarl bir ph metre ile salamura suyunun 20øC'daki ph's na bak r ve ph de eri 0,05 lik birimlere kadar okunur. Sonuçlar n Madde 'e uygun olup olmad na bak r. # Metalik Maddeler (Kontaminasyon) Metalik maddelerden kur un, kalay, bak r ve demir tayini TS 3606'ya göre yap r ve sonucun Madde 'e uygun olup olmad na bak r. # Mikrobiyolojik Muayene Mikrobiyolojik muayene, TS 10524'e göre yap r ve de erlendirilir. Sonucun Madde 'e uygun olup olmad na bak r DE ERLEND RME Madde 2.1'e göre al nan numuneler üzerinde yap lan muayene ve deney sonuçlar n herbiri standarda uygun ise parti standarda uygun say r MUAYENE VE DENEY RAPORU Muayene ve deney raporunda en az a daki bilgiler bulunmal r: - Muayenenin ve deneyin yap ld yerin ve laboratuvar n, muayene ve deneyi yapan n ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlar, görev ve meslekleri, - Muayene ve deney tarihi, - Numunenin tan lmas, - Muayene ve deneyde uygulanan standardlar n numaralar, - Sonuçlar n gösterilmesi, - Muayene ve deney sonuçlar de tirebilecek faktörlerin mahzurlar gidermek üzere al nan tedbirler, - Uygulanan muayene ve deney metotlar nda belirtilmeyen veya zaruri görülmeyen, fakat muayene ve deneyde yer alm olan i lemler,

16 - Standarda uygun olup olmad, - Rapor tarih ve numaras, Mal n standarda uygun ç kmas halinde ihracatç ya verilecek denetleme (kontrol) belgesinin geçerlilik süresi 60 gündür. 3- P YASAYA ARZ Zeytinler, kuru veya ambalaj salamura suyunda zeytinin kalitesini bozmayacak ekil ve artlardaki cam kavanoz, teneke kutu, plastik torba ve benzeri ambalajlarda piyasaya arz edilir. Teneke kutu TS 1118'e uygun özellikte ve di er ambalajlar ise özel mevzuatlar na uygun özellikte 3.1- AMBALAJLAMA Ambalaj olarak kullan lan kaplar yeni ve temiz olmal, zeytine yabanc tat ve koku vermemeli ve içindeki zeytini iyi bir ekilde koruyabilen özellikte Sofral k zeytinde ambalaj malzemesi olarak metal teneke, cam kaplar ve plastik materyalden yap lan ambalajlar kullan r. - Metal varillerin iç yüzleri uygun bir lakla laklanm - Teneke kutular, zeytin salamuras na dayan kl olacak ekilde laklanmal, alt ve üst kapaklarda laklanm Ayr ca TS 1118'e uygun - Cam kaplar ürünün görünü ünü bozacak cinsten olmamal r. - Plastik kaplar plastik ambalajlarla ilgili mevzuata uygun - Plastik bidonlarda ambalajlanan zeytinlerin üst kapaklar n aç lmazl sa lanmal, plastik torbalarda ise ayn ekilde torban n aç lmazl sa lanmal, gerekti inde yap rma i lemi uygulanmal, kur un veya mühür mumu tatbik edilerek ambalajlanan zeytinin plastik torban n a z taraf firman n so uk damgas ile mühürlenerek sabitle tirilmelidir ARETLEME Zeytin ambalajlar n üzerine en az a daki bilgiler okunakl ve silinmeyecek ekilde yaz lmal r. - Firman n ticari ünvan, k sa ad, adresi veya tescilli markas, - Standard n i aret ve numaras (TS 774 eklinde), - Parti, seri kod numaras ndan en az birisi, - Ürünün ad (sofral k zeytin), #- S, - Tipi, - Çe idi, #- Stili (stili "bütün" olanlarda sapl veya saps z oldu u belirtilerek), - Varyetesi, #- Dane irilik derecesi, - Net miktar (en az g veya kg), #- Süzme kütlesi (en az g veya kg), #- Varsa katk ve ilave edilen di er maddelerin ad, #- Ambalajlama tarihi (ay ve y l olarak), - Firmaca tavsiye edilen son kullanma tarihi veya raf ömrü, Depolama ekli ve art hakk nda özel artlar varsa belirtilecek depolama ürünün son kullanma tarihi ile ili kili ise, depolama art bu tarihin civar na yaz lacakt r. Büyük partiler halindeki ambalajlarda bu bilgilerden ba ka içlerindeki küçük ambalaj say da yaz r. Gerekti inde bu bilgiler yabanc dil veya dillerde de yaz labilir. hracatta fason anla mas na göre haz rlanan mallar için düzenlenecek etiket ithalatç firman n talebine göre yap r. 4- ÇE TL HÜKÜMLER 4.1- malatç veya sat, bu standarda uygun olarak imal edildi ini beyan etti i zeytin için istendi inde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede sat konusu zeytinin: - Madde 1'deki özelliklere uygun oldu unun, - Madde 2'deki muayene ve deneylerin yap lm ve uygun sonuç al nm bulundu unun belirtilmesi gerekir.

17 NOT- Bu standardda yer almayan hususlarda G da Maddeleri Tüzü ü ve Zeytinle ilgili di er mevzuat hükümleri uygulan r. ATIF YAPILAN STANDARDLAR REFERANCES TS 266/Haziran 1984 " çme Sular " "Orinking Waters" TS 341/Nisan 1996 "Yemeklik Zeytinya " "Edible Olive Oil" TS 545/Ekim 1967 "Ayarl Çözeltilerin Haz rlanmas " "Preparation of Standard Solutions for Volumetric Analysis" TS 861/Kas m 1982 "Beyaz eker (Sakkaroz) "White Su ar (Succharose)" TS 933/Eylül 1986 "Yemeklik Tuz" "Salt-Edible" TS 1118/Nisan 1987 "Metal Kaplar (Yiyecek ve çecekler çin Hermetik Olarak Kapat lan) Metal Kutular çin" "Hermetically Scaled Metal Cans for Food and Drinks-Detinitions" TS 1488/Nisan 1994 "Laboratuvar Cam Malzemeleri-Büretler-Genel Özellikler" "Laboratory Glassurare-Buretles-Part 1: General-Requirements" TS 1880/ ubat 1988 "Sirke" "Vinegar" TS 2104/Ekim 1975 "Belirteçler-Belirteç Çözeltileri Haz rlama Yöntemleri" "Indicators-Methods of Preparation of Indicator Solutions" TS 2600/May s 1991 "Sitrik Asit Monohidrat" "Citric Acid monohydrate" TS 2664/ ubat 1990 "Bitkisel S Ya Fasulye Pilaki Konservesi" "Canned Stewed Spotted-Redbeans" TS 3606/Haziran 1981 "Meyve ve Sebze mamullerinde A r Metal yonlar n Tayini" "Determination of Heavy Metal Ions n Fruit and Vegetable Products" TS 10524/Aral k 1992 "Mikrobiyolojik Deney Metotlar -Konserve G dada" "Microbiblogical Test Methods of Canned Foods"