İRYOLUNDA YÜK AKTARIMI

Transkript

1 DEMİRYOLU ÜSTYAPISI & HIZLI TREN PROJESİ ÇALIŞMALARI DEMİRYOLUNDA YÜK AKTARIMI Yük(P ) Dingil Ray Traver s Balast Platfor m Zemin 1 2 ENKESİT ÜSTYAPININ TANIMI Demiryolunda;altyapı platformu üzerine oturan,üzerinde demiryolu taşıtlarının hareket etmesini sağlayan,taşıtlardan etki eden kuvvetleri platforma aktaran yapı kısmına üstyapı denir. 3 4 ÜSTYAPININ GÖREVLERİ 1. Demiryol taşıtlarının hareketini sağlayacak,sürtünmenin en aza indirildiği bir yuvarlanma yüzeyi sağlamak, 2. Demiryol taşıtlarından gelen yükleri platforma aktarmak, 3. Demiryol yatay ve düşey eksenlerini ve yol açıklığını korumak, ÜST YAPININ BÖLÜMLERİ Raylar Traversler Balast Bağlantı Malzemeleri 5 6 1

2 RAYLARIN BİRBİRİNE BAĞLANMSI Conta Teşkili İle Rayların Birbirine Bağlanması Döşenmiş bir yolda rayların birbirleriyle olan bağlantıları iki şekilde gerçekleştirilmektedir. a-conta teşkili ile rayların birbirine bağlanması b-kaynakla rayların birbirine bağlanması Rayların,cebire adı verilen iki ek levha ile ray gövdelerinde bulunan yuvalara bulonlanarak birbirine bağlandığı bölüme conta adı verilmektedir. 7 8 Kaynakla Rayların Birbirine Bağlanması Conta teşkili ile rayların birbirine bağlanması sonucunda meydana gelen olumsuzlukların ortadan kaldırılabilmesi için; çeşitli boylardaki rayların birbirine eklenmesi suretiyle ray boylarının uzatılması ve sonuçta daha uzun boyda rayların meydana getirilmesi işlemine ray kaynağı denir KAYNAK (Hazırlık) Ray Başlarının Taşlanması Makine Kaynağı Yapımı

3 AlimünoTermik Ray Kaynağı Toz halindeki demir oksitin, ateşe dayanıklı potalar içerisinde eritilerek iki ray arasında bırakılan kaynak aralığına akıtılması suretiyle yapılan kaynaktır. TRAVERSLER Demiryolu yük aktarımı modeline uygun şekilde; raydan kendisine etkiyen kuvvetleri daha geniş bir yüzeyde karşılayıp yayarak balast tabakasına aktaran, yolun açıklığını saptayıp koruyan ve yolu yan etkilere karşı ekseninde tutan, raylara dik yönde belirli aralıklarla döşenmiş sömellere travers adı verilir Traversin Görevleri Bir demiryol üst yapısında traversler şu görevleri üstlenirler. Raylardan gelen yükleri yayarak balasta vermek İki ray dizisinin oluşturduğu yol genişliğini korumak. Raylara içe doğru eğim vermek. Yolun ekseninden kaçmasını önlemek. TRAVERSLERDE ARANAN ÖZELLİKLER Aşınmaya karşı mukavemet, dolayısıyla sertlik özelliği Elastikiyet Kırılma ve ezilmeye karşı mukavemet Rayların montajına elverişli olma Dış etkilere mukavemet Üst yapının stabilitesi bakımından çok hafif olmaması, iki işçinin taşıyamayacağı kadar da ağır olmaması Maliyetinin uygun olması Gürültüyü ve sademeyi azaltması İzolasyona elverişli olması Hararete ve rutubete dayanıklılık TRAVERSLERİN SINIFLANDIRILMASI Ahşap Traversler Ahşap Traversler Demir Traversler Betonarme Traversler

4 Ahşap Traversin Özellikleri Demir Traversler Olumlu Yönleri Olumsuz Yönleri Ahşabın doğal yapısındaki esneklik nedeniyle, raydan gelen kuvvetleri esneyerek karşıladığından darbe etkisini önler, sürtünmede az olduğundan balasta zarar vermez. Rutubetten çok etkilenir. Yanma ihtimali yüksektir. Bakım masrafı azdır. Esnektir Yol stabilizesini bozmayacak kadar ağır, taşınabilecek kadar hafiftir. Gürültüsüz bir yolculuk sağlar. Yalıtkandır Dresaja dayanıksızdır, yol genellikle kurplarda dışa kayar. Ekartmanın korunması zordur. Ömürleri kısadır Demir Traversin Özellikleri Olumlu Yönleri Ömürleri yıl olup, kreozotlanmış ahşap traverslerin yaklaşık iki katıdır. Şekil ve boyut bakımından daha kolay ve iyi şekilde istiflenir. Çerçeveler daha hafifi dolayısıyla taşınması daha kolaydır. Rayların demir traverslere bağlanması ve sökülmesi çok daha kolay ve mükemmeldir, ahşap traversdeki gibi laçkalaşmaz. Ayrıca antişöminman malzemesine gereksinme göstermez. Yanmaya karşı dayanıklıdır. Uçları tırnaklı olduğu için dresaja dayanıklıdır. Ekartmanı iyi korur. Olumsuz Yönleri Hafif olması üstyapının stabilitesi bakımındaniyi değildir.demir traversli hatlar ahşap traverslerden daha çabuk bozulur.yüksek hız ve ağır yük taşımasına uygun değildir. Ahşap traversler daha elastiktir, stabildir ve konforludur. Demir traversler, özellikle bağlantılar iyice sıkılmamışsa, trenlerin geçişinde gürültü yaparlar. Demir traversler elektrik akımını geçirdiğinden bir ray dizisinin diğerinden izole edilmesi güçtür. Dolayısıyla elektrikli işaretler ve otomatik bloklarda raylardan faydalanarak yapılan hat devreleri kullanılmaz. Demir traversler rutubette paslanırlar. Bakım zor ve masraflıdır. Gürültülü yolculuk verir Betonarme traversin özellikleri Olumlu yönleri Ekartmanı iyi korur. Az gürültü yapar. (Demir traversten az) Nemden etkilenmez. Elektrik akımını çok az geçirir. Dış etkilere ve ateşe dayanıklıdır. Ağırlığı sebebiyle çağın gereği yüksek hız ve ağır yük taşınması ancak beton traversle mümkün olur. Ateşe dayanıklıdır. Olumsuz yönleri Bakımı zordur. Daha dikkatli ve makinalı çalışmayı gerektirir. Draylardan sonra çatlama ve kırılmalar olur. Bu sebeple de hemen değiştirilmeleri gerekir. Kurplarda kurp merkezi yönünde dresaj olur. Değişik şekil ve uzunluklarda yapılması zordur. Balasta fazla zarar verir. Esneklik yoktur. Çürük platformlarda kullanılması tercih edilmez. Dray sonuncunda çok hasar görür

5 BAĞLANTI MALZEMELERİ Rayları,raylara ve traverslere bağlayarak stabilitesi yüksek bir çerçeve oluşturan, raylar ve ray ile travers arasında kuvvet aktarımını sağlayan, rayların şekil ve yer değiştirmelerini önleyen, üst yapıya gelen etkileri elastik şekil değiştirmelerle azaltan, cebire,krapo, rondela,bulon,tirfon ve selet gibi malzemelere bağlantı malzemeleri denir. Bağlantı Malzemelerinin Görevleri: Stabilitesi yüksek bir çerçeve oluşumunu sağlamak, Raylardan etkiyen yatay ve düşey kuvvetleri azaltarak raya ve traverse aktarmak, Ekartmanın korunmasını sağlamak, Rayların şekil değiştirmesini önlemek Beton Traverste Vossloh Bağlantı Traverssiz Beton Yüzeylerde Bağlantı Tekil Dayanak Noktalarıyla Yapım Tarzı Bu çözüm yolunda ray doğrudan betontaşıyıcı plakanın üzerine bağlanmaktadır. En belirgin özelliği, nervürlü seletle beton taban arasına yerleştirilen ve c= 20 kn/mm yaylanma sayısı olan elastiki bir ara selettir

6 BALAST Platformun üzerine muntazam olarak döşenen,traverslerin aralarını dolduran ve traverse yataklık eden, mm ebadında kırılmış,keskin köşeli ve keskin kenarlı,kübik şekilli,sert ve sağlam taşlara balast denir. BALASTIN GÖREVLERİ: &-Traversten gelen yükleri,platform üzerinde daha geniş alana,homojen olarak yayar. &- Traverslere yataklık eder ve yerinde tutar. &- Yolun esnekliğini sağlar. &- Yolu ekseninde tutar. &- Yolu ottan korur. &- Yağmur sularını süzerek dışarı atar,platformu çamurdan korur. &- Platformu dona karşı korur. &- Traversin toprakla ilişkisini önleyerek çürümesini önler İYİ BİR BALASTTA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Sağlam ve damarsız taştan yapılmalıdır. Su geçirimli olmamalı, çok az su emmelidir. Aşırı sıcak,soğuk ve yağış gibi hava etkenlerine karşı dayanıklı olmalıdır. Çok köşeli,çok yüzlü olmalı,birbirine kaynaşmalıdır. Çok fazla iri ve ve çok ufak taneli olmamalı, 6 cm çapındaki elekten geçip 3 cm çapındaki elekten geçmemelidir. Homojen olmalı,içinde; toz,toprak,cüruf,ot ve kök parçaları bulunmamalıdır. Darbelere karşı dayanıklı olmalıdır. YAPIM METODU Genel Yapım Metodu Tip II Beylikova Stok Sahası Klasik metot ile hat yapımı gerçeklestirilecektir. Hat döseme planı aşagıdaki gibidir. Traverslerin platform üzerine taşınması. Birinci kademe balastın serilmesi. Traverslerin serilmesi. Rayların nakliyesi, indirilmesi ve yerlestirilmesi

7 Beylikova Stok Sahası Traverslerin Özellikleri Beton traversler HM bağlantı sistemine uygun B 70 tipi öngermeli olarak imal edilmişlerdir TRAVERSLERİN BOYUTLARI TRAVERSLERİN BOYUTLARI TRAVERSLERİN BOYUTLARI TRAVERSLERİN BOYUTLARI Tirfon Gergi Kıskacı Açı Kılavuzu Üretim Yılı L Macar Labatlan Fabrikası Kalıp No pq Romen Buzau Fabrikası C Alman Coswic Fabrikası Üretici Fabrika İşareti Travers Tipi Plastik Selet

8 Traverslerin Boyut ve İşçilik Kontrolleri Traverslerin Hatta Sevki Ölçü aletleri TCDD tarafından onaylanmış mastar ile kalibre edilir Traverslerin Hatta Sevki Traverslerin Hatta Sevki Kabulü Yapılan ve Ayıklama işlemleri tamamlanan traversler stok sahasından kamyonlara yüklenerek hatta gönderilir Traverslerin Hatta Sevki Forkliftler yardımıyla hattın sağına ve soluna traversler serilir. Traverslere Hatta Küçük Malzemesinin Bağlanması Kamyonlar ile getirilen küçük malzeme hatta istiflenmiş traverslere monte edilir

9 Traverslere Hatta Küçük Malzemesinin Bağlanması 1.TABAKA BALAST SERİLMESİ Tabaka Balast Serilmesi Hazırlıkları 1. Tabaka Balastın Hatta Serilmesi(Finişer ile) Travers sevki esnasında platformda oluşan deformasyonların giderilmesi için 1. tabaka balast serilmeden önce platform silindirle düzeltilir Tabaka Balastın Hatta Serilmesi 1. Tabaka Balastın Hatta Serilmesi(Serilen Balastın Silindir ile Vibrasyonsuz Sıkıştırılması)

10 1. Tabaka Balastın Hatta Serilmesi ( II ) Balast Greyder ile yayılır Kot Kazıkları Yardımıyla Seviyesine Getirilir 1. Tabaka Balast Silindirler (Vibrasyonsuz) İle Düzeltilir Traverslerin 1. Tabaka Balast Üzerine Döşenmesi Traverslerin 1. Tabaka Balast Üzerine Döşenmesi Traversler ekskavatörlere bağlanan zincirli ve hidrolikli aparatlarla balast üzerine 60 cm. aralıklarla döşenmektedir

11 Hatta Döşenen Traverslerde Yapılan Kontroller Tespit edilen hatalı kalıplar ve kırık traversler kırmızı ile boyandıktan sonra vinçler ile hattan toplanır RAYLARIN DÖŞENMESİ UIC kg/m Ray RAY DÖŞENMESİ (Hat 1) RAY DÖŞENMESİ RAY DÖŞENMESİ Raylar vagondan özel indirme aparatlı ekskavatörler yardımıyla traversler üzerine indirilir

12 RAY DÖŞENMESİ RAY DÖŞENMESİ (Hat 2) RAY DÖŞENMESİ RAY DÖŞENMESİ Tabaka Balast 2. TABAKA BALAST İş trenleri ile 2.Tabaka balast serilir

13 2. Tabaka Balast 2.Tabaka balast beylikova stok sahasından loder ile balast vagonlarına yüklenir. 2. Tabaka Balast MAKİNALI TAMİRAT ÇALIŞMALARI MAKİNALI TAMİRAT ÇALIŞMALARI Makinalı tamirat çalışmaları: 2 Tabaka balastın tanzimi (Regülaj) Yolun dresaj,rolevaj ve burajının yapılması. Stabilizasyonun sağlanması 2 Tabaka balastın tanzimi regülatör makinası ile yapılır MAKİNALI TAMİRAT ÇALIŞMALARI MAKİNALI TAMİRAT ÇALIŞMALARI Yolun dresaj,rolevej ve burajının yapılması. Stabilizasyonun sağlanması

14 MAKİNALI TAMİRAT ÇALIŞMALARI KAYNAK YAPIMI Bağlantı Elemanlarının Kompresörle Temizlenmesi Bağlantı Elemanlarının Kompresörle Temizlenmesi

15 Temizliği Yapılmış Bağlantı Elemanları KAYNAK MAKİNASI KAYNAK (Hazırlık) Yolun Sökülmesi KAYNAK (Hazırlık) Ray Başlarının Taşlanması ve Kesilmesi Makine Kaynak Yapımı Makine Kaynak Yapımı

16 Yapılmış Makine Kaynağı Kaynak Taşlama Kaynak Taşlama Kontrolü Kaynak Taşlama Kontrolü Kaynak Taşlama Kontrolü Geometrik Kabul Kriterleri Kaynak Düzgünlüğü Dikey yuvarlanma yüzeyinde: + 0,3 0,1 Taşlama uzunluğu: max. 500 mm her iki tarafta Mantarın yanal yüzeyi: + 0,2 0,1 Taşlama: max. 500 mm her iki tarafta Kaynakların Ultrasonik Muayenesi Makina ile yapılan alın kaynaklarından ilk yapılan ve muayeneye hazır ilk 300 adet kaynak ultrasyonla test edilecek, hata çıkmaz ise bundan sonraki her 100 kaynakta bir adet kaynak teste tabii tutulacaktır. Bu testler sonucu hata tespit edilmesi halinde kontrol edilmeyen 100 adet kaynakda teste tabi tutulacaktır. Yapılan termit kaynakları ile ısıl işlem uygulanan makina kaynaklarının tamamı ultrasonla muayene edilecektir

17 Kaynakların Ultrasonik Muayenesi Kaynakların Ultrasonik Muayenesi Kaynakların Ultrasonik Muayenesi Sub-ballast laying and erection of Catenary Poles Finisher ile hatta sub-balast serilmesi Sub-balast serilmesi Katener direklerinin yerleştirilmesi

18 1. tabaka balastın hatta serilmesi Track Laying Mobile Portal Crane Fixed Portal Crane The sequence to lay track on the top of the first layer of ballast A train loaded with track panels is the following: arrives from the pre-assembly area Hattın serilmesi Hattın serilmesi The train Each moves portal back crane stopping loads when one panel the last two platform wagons are under the Fixed Portal Crane The Mobile Portal Crane lifts down its beam and the track panel Then moves forward with the track panel At the same time, the fixed Portal Crane leaves its track panel on the platform wagons Hattın serilmesi Hattın serilmesi The Mobile Portal Crane lifts down and places the track panel into its final position The train moves forward starting a new cycle

19 Hattın serilmesi Hızlı yol yenileme makinası ile hattın serilmesi Hattın serilmesi Once the track is laid it is covered with a 2 nd Layer of Ballast Then a tamping machine tamps the track and lifts it Finally a ballast regulator shapes the ballast surface This operation is repeated 2 or 3 times until the track reaches its final position

20 Balast Regülatörü Kaynak Kaynak makinası ile kaynak yapımı Hattın 1. tamiratı(buraj makinası) Hattın 2. tamiratı Şekil 6.1 M-PV7 demiryolu kontrol aracı

21 Hat Geometrisi Ölçümlerin Değerlendirilmesi TCDD de her bir işletme bölgesinde bulunan bu demiryolu kontrol araçları senede iki defa (ilkbahar ve sonbahar aylarında) yol kontrolüne çıkarak hattın geometrisini tespit etmektedirler. Ray profil kontrolü Şekil 6.2 M-PV7 demiryolu kontrol aracı ölçüm sırasında ve ölçüm çıktıları 121 Şekil 3.17 Ray profilinin kontrolü 122 Optik ölçüm sistemleri Bunlar ray kenarlarına ve ray mantarına sabitlenmiş temassız optik sistemlerdir. Optik ölçüm sistemleri, hareketli dingillerin önünde veya arasında bir bojiye yerleştirilmiş olan ölçüm kirişi üzerinde bulunurlar. Şekil 3.12 Hat genişliği ve yatay durumu ölçen optik ölçüm sistemi TCDD nin elinde bulunan bu yol kontrol araçları demiryolu hattında oluşan bozulmaları özel bir grafik kağıt üzerine kaydederler. Şekil 6.3 Bozulmanın değerlendirilmesinde kullanılan eko ve referanslar

22 TEŞEKKÜRLER (sabrınız için) Ahmet GİRAYHAN