Türkiye de Mısır Üretimindeki Değişimlerin Analitik Yaklaşımla İncelenmesi
|
|
- Özlem Yalaz
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Türkiye de Mısır Üretimindeki Değişimlerin Analitik Yaklaşımla İncelenmesi Ayşe DURĞAN DBEYS1 Elvan AKTÜRK HAYAT2 Sait ENGİNDENİZ3 'Arş.Gör.Dr, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 2Arş.Gör.Dr, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü 3Prof.Dr, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Özet Bu çalışmada, öncelikle dünyada ve Türkiye de mısır üretimindeki değişimler incelenmiştir. Daha sonra çeşitli kuramlardan derlenen dönemi verileri ışığında Türkiye de mısır üretimindeki etkili olan faktörlerin analitik bir değerlendirmesi yapılmıştır. Bu amaçla önce zaman serisi verilerine uygulanan yöntemlerden Birim kök testi yapılmıştır. Çıkan sonuçlara dayanarak Koentegrasyon testi, Vektör Hata Düzeltme Yöntemi (VECM) ve Varyans ayrıştırması yapılarak sonuçlar yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: mısır üretimi, zaman serileri, koentegrasyon, VECM, varyans ayrıştırması. Analytical Evaluation of Changes in Corn Production of Turkey Abstract In this study, firstly changes in corn production of the world and Turkey are examined. Then, an analytical evaluation of factors which contribute to the production of corn in Turkey is made based on data collected from various sources for the period In this purpose, first Unit Root test that is used to time series data is performed. In light of the results Cointegration tests, Vector Error Correction Model (VECM) and the variance decomposition are performed. Finally, the results are interpreted. Key Words: corn production, time series, cointegration, VECM, variance decomposition. 1. Giriş Mısır sahip olduğu zengin besin maddeleri nedeniyle hem insan, hem de hayvan beslenmesi bakımından çok değerli ve kullanım çeşitliliği olan bir üründür. Ülkemizde entansif hayvancılığın gelişmesine paralel olarak artan karma yem talebine bağlı olarak mısır talebi de artmaktadır. Mısır ayrıca, yeşil olarak ve silaj olarak da hayvan beslenmesinde kullanılan önemli bir kaba yemdir. Dünya mısır üretiminin büyük bölümü hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. İnsan beslenmesinde kullanım oranı gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere göre daha yüksek oranlarda bulunmaktadır ( Tahıllar içinde üretim miktarı açısından Türkiye de buğday ve arpadan sonra üçüncü sırada, dünyada ise ilk sırada yer almaktadır. Türkiye nin hemen her yerinde yetiştirilen mısır, 1980 li yıllardan itibaren özellikle Tarım Bakanlığı tarafından yürütülen II. ürün projesi ile güney bölgelerinde yaygınlık kazanmıştır. Türkiye de mısırın ekonomik yönlerine ilişkin bugüne kadar birçok çalışma yapılmıştır (Şahin, 2001; Aktaş, 2004; Taştan, 2007; Erol, 2008; Özcan, 2009; Akay Tuvanç ve Dağdemir, 2009; Özgüven ve Türker, 2010; Taştan vd., 2011). Ancak, son yıllarda sulanabilir arazilerde mısırın pamuğa alternatif olması, ikinci ürün olarak da yetiştirilebilmesi ve hayvancılıktaki katkıları, sözleşmeli tohumluk mısır üretimindeki gelişmeler, hibrit tohum kullanımındaki ve verimdeki artışlar ile genetiği değiştirilmiş mısır tohumu ithalatı ve kullanımı konusunda kamuoyundaki tepkiler bu ürünle ilgili yapılacak araştırmaların arttırılmasını zorunlu kılmaktadır. Mısır üreticiler açısından gelir düzeyi iyi denebilecek alternatif ürünlerden biridir. Ancak mısır üretimi üzerinde doğal ve ekonomik birçok faktör etkili olabilmektedir. Bu nedenle, Türkiye de mısır üretiminde zaman içerisindeki değişimlerin, üretimde etkili faktörlerin ve bu faktörlerin etki düzeylerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu şekilde, mısır üretim dalının geliştirilmesi açısından geleceğe yönelik veriler elde edilebilecektir. Bu çalışmada, çeşitli kuramlardan derlenen dönemi verileri ışığında ve zaman serilerinden yararlanarak oluşturulan model kapsamında Türkiye de mısır üretimindeki değişmelerin ve etkili olan faktörlerin analitik bir değerlendirmesi yapılmıştır. 2. Materyal ve Yöntem Çalışmanın ana materyalini FAO, TÜİK, TÜGEM ve akaryakıt istasyonlarından (Petrol Ofisi ve Opet) derlenen dönemine ilişkin veriler oluşturmaktadır ve 1981 döneminde ithalatın, 1981 yılında da ihracatın olmaması nedeniyle, kurulan modelde dönemi dikkate alınmıştır. Çalışmada değişken olarak; LURET; mısır üretim miktarı, LALAN; mısır üretim alanı, LMRF; mazot reel fiyatı, LGRF; gübre reel fiyatı, LITHM; mısır ithalat miktarı, LIHRM; mısır ihracat miktarı esas alınmıştır. Kurulan modellerde LMRF, LGRF ve LALAN dışşal değişken olarak alınmıştır. Fiyat değişkenleri 1994=100 bazlı TEFE (toptan eşya fiyat endeksi) değerleri kullanılarak reel hale dönüştürülmüştür. Değişkenler arasındaki birim farklılıklarını ortadan kaldırmak amacıyla logaritmaları alınmıştır.verilerin analizinde Eviews 5.1 programı kullanılmıştır. 781
2 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya 2.1. Birim Kök Testi Ekonomik analizlerde değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi için serilerin birim kök içermemesi, yani durağan olması gerekmektedir. Durağanlık bir zaman serisinin ortalamasının ve varyansının zamana göre değişmemesi demektir. Durağan olmayan zaman serileri ile yapılan regresyon analizi, sahte regresyona yani göründüğü kadar güçlü olmayan bir ilişkiye neden olabilecektir. Bir zaman serisinde birim kökün varlığını araştıran ve literatürde en çok kabul edilen test Dickey-Fuller (1979, 1981) testidir. Dickey-Fuller testi hata teriminin ortalamasının sıfır, varyansının sabit ve bağımsız özdeş dağıldığını yani St ~ iid (0,ot2) olduğunu varsayar. Ancak bu varsayım her zaman geçerli değildir. Eğer hata payında serisel korelasyon varsa, bu serisel korelasyonu ortadan kaldırmak için bağımlı değişkenin gecikmeli değerleri modele dahil edilerek Dickey-fuller birim kök testi yeniden uygulanır. Bu yeni test Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) testi olarak adlandırılır ve aşağıdaki model ile verilmiştir (Sevüktekin ve Nargeleçekenler, 2007): AYt = H + Pt + öyt-1 + J «1 AYt-j + Et k Bu denklemde H0: ö = 0 (birim kök var) hipotezi test edilir. H0 hipotezinin reddedilmesi seride birim kök olmadığı, yani serinin durağan, başka bir ifadeyle I(0) olduğu anlamına gelmektedir. H0 hipotezinin kabul edilmesi ise seride birim kök olduğu, yani serinin durağan olmayan bir seri olduğu anlamına gelmektedir. Düzey değerinde durağan olmayan bir seri, birinci farkının alınması halinde durağan hale geliyorsa I(1), birinci farkında durağan olmayan bir seri ikinci farkının alınması halinde durağan hale geliyorsa I(2) olmaktadır. Bu testi uygularken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, uygun gecikme katsayısının belirlenmesidir. Uygun gecikme katsayısı belirlenirken Akaike Bilgi Kriteri (AIC) veya Schwarz Bayesian Kriteri (SBC) kriterlerinden yararlanılmaktadır. AIC veya SBC kriterlerinden biri için en küçük AIC (veya SBC) değeri en uygun model olarak kullanılmaktadır (Fuller 1976) Eş Bütünleşme Testi Eş bütünleşme testi, durağan olmayan değişkenler arasında uzun dönem veya denge ilişkisini gösteren parametrelerin tahmininde kullanılan bir yaklaşımdır. Eğer iki veya daha fazla durağan olmayan değişken arasında uzun dönemli ilişki söz konusu değilse, tahmin edilecek regresyon modeli sahte regresyon olacaktır. Sahte regresyondan kaçınmak iki şekilde mümkündür. Birincisi durağan olmayan değişkenleri fark alma yöntemiyle durağanlaştırarak kullanmak, ikincisi ise değişkenlerin eş bütünleşik olduğunu göstermektir (Sevüktekin ve Nargeleçekenler, 2010). Eş bütünleşme testinin yapılabilmesi için değişkenlerin aynı dereceden bütünleşik olmaları gerekmektedir. Ancak uygulamada özellikle çok değişkenli verilerle çalışılması gerektiğinde bütün değişkenlerin aynı dereceden bütünleşik olmadıkları görülmektedir. Bu nedenle bazı araştırmacılar Pesaran ve Shin (1999) ve Pesaran vd. (2000, 2001) tarafından geliştirilen otoregresif dağıtılmış gecikme (ARDL) sınır testi ile farklı dereceden (I[0] ve I[1]) bütünleşik değişkenler arasındaki eş bütünleşme ilişkisini testini uygulamaktadır (Karagöz ve Deniz, 2010; Karaçor vd., 2011). Bunun yanında yakın dereceden bütünleşik olan değişkenlere eş bütünleşme testleri uygulayan araştırmacılar da mevcuttur. Phillips (1988), yakın bütünleşik (near integrated) zaman serilerinin de eş bütünleşik olabileceğini göstermiştir. Hjalmarsson ve Österholm (2007), iki değişkenli bir modelde değişkenlerden biri I(0), diğeri I(1) iken, tüm değişkenlerin durağan olması halinde, sistemi uzun dönem dengesine taşıyan bir (0, 1) eşbütünleyen vektörü olabileceğini belirtmiştir. Ayrıca yakın bütünleşik serilerde Johansen-Juselius eş bütünleşme testinin etkin olduğunu, kurduğu Monte Carlo simülasyon modelleriyle göstermiştir. Yakın bütünleşik zaman serilerinin eş bütünleşik olabileceğini gösteren önemli çalışmalar olarak; Cavanagh ve Stock (1995), De Boef ve Garanto (1997, 1999), Elliott (1998), De Boef (1999) verilebilir (Yaşın, 2010). Bu çalışmada da yapılan birim kök testi sonucunda serilerin bir kısmının I(0), bir kısmının I(1) seviyesinde bütünleşik oldukları görülmüştür. Seriler yakın bütünleşik olduğundan Johansen ve Juselius (1990) tarafından geliştirilen eş bütünleşme analizi uygulanmıştır Vektör Hata Düzeltme Yöntemi (VECM) Durağan olmayan eş bütünleşik serilerde seriler arasındaki nedensellik analizinin tespitinde VAR (Vector Otoregresif) Modeli yerine Hata Düzeltme Modeli (VECM) kullanılmaktadır (Granger, 1988). Hata düzeltme modeli, değişkenler arasındaki uzun dönem dengesi ile kısa dönem dinamikleri arasında ayırım yapmaya ve kısa dönem dinamiklerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Hata Düzeltme Modeli genel olarak aşağıdaki eşitlikle ifade edilmektedir (Gujarati, 2006): 782
3 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınmak AY = P0 + Pn A X t_, + P 2İ AYM + P 3i E C T + e i (1) İ=1 İ=1 n n AX a AYt_ AX a 3 CT +8 (2) i=1 i=1 Yukarıdaki eşitlikte (1) nolu denklem, Y deki değişmeyi X teki değişmeye ve bir önceki dönemin dengeleme hatasına bağlamaktadır. İlgili regresyon denkleminde, AX, AY deki kısa dönem sapmaların etkisini ortaya koyarken, ECT 11 koentegrasyon denkleminden elde edilen hata terimlerinin gecikmeli değerini göstermekte ve hata düzeltme katsayısı olarak adlandırılmaktadır. Hata düzeltme katsayısı kısa dönemdeki dengesizliğin ne kadarının uzun dönemde düzeltileceğini açıklamaktadır. Hata düzeltme katsayısının (P3i) istatistiksel açıdan anlamlı çıkması sapmanın varlığının, katsayının büyüklüğü ise uzun dönem denge değerine doğru yakınlaşma hızının bir göstergesidir (Hatırlı ve Önder, 2010). 2.4 Varyans Ayrıştırması Varyans ayrıştırması belirli bir dönem boyunca her bir değişkendeki değişmenin ne kadarının kendisinde ne kadarının diğer değişkenlerde meydana gelen değişmelerden kaynaklandığını yüzde olarak ifade eder. Başka bir ifadeyle her bir değişkenin öngörü hata varyansını değişkenlerin her birine paylaştırarak şokların değişkenler üzerindeki etkilerini oransal olarak ölçmede kullanılır. 3. Araştırma Bulguları 3.1 Dünyada Durum Mısır hemen hemen dünyanın her ülkesinde yetiştirilmekte olup, hem üretim alanı, hem de üretim miktarı açısından tahıllar içinde ilk sıraya yerleşmiştir. Toplam üretim alanının yaklaşık %40 ı ABD ve Çin de bulunurken, bu ülkeler toplam üretimin yaklaşık %60 nı üretmektedir yılları arasında dünya mısır üretim alanında miktarında % ve verimde %65.47 lik bir artış meydana gelmiştir. Türkiye nin birim alan verimi, sırada olan Çin den ve dünya ortalamasından daha yüksektir (Çizelge 1). Dünya sıralamasında Türkiye göre mısır üretim alanında 41., üretim miktarında 23., verimde ise 25. sırada yer almaktadır. Çizelge 1. Ülkelere göre mısır ekim alanı, üretim ve verim durumu (2010) Ülkeler Ekim Alanı (Ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/ha) ABD Çin Brezilya Hindistan Meksika Endonezya Nijerya Tanzanya Arjantin Türkiye Dünya Kaynak: FAO ( %28.66, üretim üretimde ikinci 2010 verilerine ABD, üretimde olduğu gibi dünya mısır ihracatında da en önemli paya sahip ülkedir. ABD nin ardından Arjantin ve Brezilya gelmektedir. Mısır ithalatında ise Japonya en önemli ülke konumundadır. Japonya nın ardından Güney Kore ve Meksika gelmektedir. Meksika önemli üretici ülkelerden biri olmasına rağmen yem ve HFCS (yüksek fruktozlu mısır şurubu) sanayi talebinin yüksek olmasından dolayı önemli ithalatçı ülkeler arasındadır. 3.2 Türkiye de Durum Mısır, ılıman ve tropik bölgelerde tarımı yapılan bir bitki olmasına karşın, farklı iklim koşullarına da adapte olmuş ticari üretimi yapılan pek çok tipleri mevcuttur. Üretim miktarı sürekli artış yönünde olan mısır tahıllar içinde üretim alanı açısından dördüncü, üretim miktarı açısından üçüncü sırada gelirken, tohumluk üretiminde buğdaydan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Türkiye de mısır ekim alanı son 10 yıllık ( ) dönemde sadece %8 artmasına karşın, üretim %96, verim ise %81 oranında artış göstermiştir. Bu artışta sertifikalı tohum kullanımı yanı sıra, sulama şeklinin değiştirilmesinin ve Gıda 783
4 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının uyguladığı teşvik ve desteklerinin etkili olduğu düşünülmektedir. Türkiye de yılları arasında mısır üretim miktarında %247.58, üretim alanında %1.89 ve verimde % lük bir artış meydana gelmiştir yılı verilerine göre Türkiye de 594 bin hektar alanda, 4.3 milyon ton mısır üretimi yapılmış ve hektara yaklaşık 7.3 ton verim alınmıştır (Çizelge 2). Üretimdeki artış ithalat miktarlarının da düşmesine neden olmuştur. İnişli çıkışlı bir seyir izleyen mısır ithalatında 2008 yılından bu yana iniş eğilimi görülmektedir. Nitekim 2000 yılında Türkiye nin mısır ithalatı 1.28 milyon ton iken, 2011 yılında 378 bin tona kadar gerilemiştir. Türkiye nin mısır ithalat pazarında daha önce ABD ilk sırada yer alırken AB ülkeleri ve Ukrayna ağırlıklı konuma geçmiştir. 2010/2011 pazarlama yılında ithalatta, %31 lik payı ile Bulgaristan en büyük paya sahip iken bu ülkeyi %17 ile Romanya ve %13 ile Ukrayna takip etmiştir. İhracatta ise 2010/2011 pazarlama yılında %51 ile Irak en büyük paya sahip olmuş, onu %7 ile Cezayir ve Mısır takip etmiştir (Taştan vd., 2011). Çizelge 2. Türkiye de mısır ekim alanı, üretim, verim, ithalat ve ihracat değerleri ( ) Yıl Ekilen alan (ha) Üretim (1000 ton) Verim (ton/ha) İthalat (ton) İthalat (1000 $) İhracat (ton) İhracat (1000 $) Kaynak: FAO ( ve TUIK ( Türkiye nin hemen hemen her bölgesinde mısır üretilmektedir yılı verilerine göre ekim alanı ve üretim miktarı yönünden Akdeniz bölgesi, verim yönünden Ege bölgesi ilk sıradadır (Çizelge 3). Akdeniz bölgesindeki üretimde ikinci ürünün payı oldukça yüksektir. Bölge 2010 yılında toplam üretimin yaklaşık %37 sini karşılamıştır. Bölgeler arasında en düşük değerler ise İstanbul bölgesindedir. En büyük üretim payına sahip iller ise sırasıyla Adana, Şanlıurfa ve Osmaniye dir. Çizelge 3. Türkiye de bölgelere göre mısır ekim alanı, üretimi ve verimi (2010) Bölgeler Ekilen alan % Üretim % Verim (da) (ton) (kg/da) Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Toplam Kaynak :TUIK ( Son yıllarda mısırın kullanım alanlarının artması nedeniyle talebi artmıştır. Mısır, doğrudan insan beslenmesi ve silajlık üretimiyle hayvan beslenmesinde kullanılması yanı sıra, nişasta ve nişasta bazlı şekerlerin (NBŞ) üretimi ve yem üretimi başta olmak üzere kurutulmuş damıtma çözünürlü daneler (DDGS), mısır grizi (CGF) ve biyoyakıt üretiminde de kullanılmaktadır. Mısır pazarlama organizasyonunda özel sektör (tüccar, sanayi tesisleri) kuruluşlarının yanı sıra, kamu kuruluşları (Toprak Mahsulleri Ofisi) faaliyet göstermektedir. Mısır, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından geçmişten bugüne desteklenmiş bir üründür. Fark ödemesi kapsamında üreticilere 2012 yılı için kilogram başına 4 kuruş, dekar başına 784
5 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınmak mazot için 4 TL, gübre için 5 TL, toprak analizi için de 2.5 TL destek ödemesi yapılmaktadır. Hayvancılık destekleri içerisinde ise silajlık mısırda sulu tarım için dekara 55 TL, kuru tarım için dekara 30 TL ödeme yapılmaktadır (www. tarim.gov.tr). Türkiye de mısır üreticilerinin eline geçen fiyatlar incelendiğinde döneminde reel olarak %5.18 oranında azalış olduğu ortaya çıkmaktadır. Nitekim mısır fiyatlarındaki artışlar, mısır üretiminde kullanılan girdilerin fiyatlarındaki artışların gerisinde kalmıştır. Reel bazdaki fiyatlar üzerinden gübre, mazot ve sulama suyu pariteleri incelendiğinde; 1980 yılında 1 ton mısır ile yaklaşık 500 lt mazot alınabilirken, 2010 yılında 158 lt mazot alınabildiği, yine 1980 yılında 1 ton mısır ile yaklaşık 325 dekar alan sulanabilirken, 2010 yılında 12 dekar alan sulanabildiği görülmektedir. Gübrenin ise diğerlerine göre daha durağan bir seyir izlediği, 1980 yılında 1 ton mısır ile yaklaşık 0.93 ton gübre alınabilirken, 2010 yılında 0.65 ton gübre alınabildiği belirlenmiştir Modele ilişkin bulgular Zaman serisi analizlerinde genellikle ilk yapılan işlem serinin zaman yolu grafiğinin çizilmesidir. Bu sayede, serinin gösterdiği seyir incelenir. Bu amaçla, serilerin düzey değerleri için zaman yolu grafikleri çizilmiştir (Şekil 1). Düzey değerlerinde durağan olmayan seriler birinci farklarında durağan hale gelmiştir (Şekil 2). Grafikleri incelenen serilerin durağanlığının belirlenmesi (serilerin birim kök içerip içermediğinin) amacıyla Genişletilmiş Dickey Fuller (ADF) testi uygulanmıştır. Bu test uygulanırken serilerin düzeyleri ve birinci farkları için sabit ve trendsiz modelleri ile sabit ve trendli modelleri irdelenmiştir. En uygun gecikme uzunluğunun belirlenmesinde Akaike (AIC) bilgi kriteri kullanılmıştır. Test sonuçlarına göre LITHM, LIHRM, LGRF, LALAN düzey değerlerinde durağan iken, LURET ve LMRF serileri birinci farkları alındığında durağan hale gelmektedir (Çizelge 4). LURET LMRF LGRF Şekil 1. Serilerin düzey değerleri için zaman yolu grafikleri DLURET DLMRF Şekil 2. Serilerin birinci farkları için zaman yolu grafikleri 785
6 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 4. ADF birim kök testi sonuçları Değişkenler Düzey Birinci fark Sabit ve trendsiz Sabit ve trendli Sabit ve trendsiz Sabit ve trendli LURET [0.7200] [0.5316] (0) [0.0001] (0) [0.0011] (0) (0) LMRF [0.8644] [0.1608] (0) [0.0001] (0) [0.0006] (0) (0) LGRF [0.0167] [0.0245] (0) - - (0) LALAN [0.0085] [0.0187] (0) - - (0) LITHM [0.0008] [0.0048] (1) - - (1) LIHRM [0.0020] (2) [0.0071] (1) - - Çizelge de sırayla t istatistiği değeri, [ ] içinde p olasılık değeri, ( ) içinde k gecikme uzunluğu verilmiştir. Birim kök testi sonucunda serilerin bir kısmının I(0), bir kısmının I(1) seviyesinde bütünleşik oldukları görülmektedir. Seriler yakın bütünleşik olduğundan eş bütünleşme testi yapılmıştır. Çizelge 5 ve Çizelge 6 da Johansen Eş bütünleşme testi sonuçları verilmiştir. Çizelge 5, iz testi sonuçlarına göre, %5 anlamlılık düzeyinde değişkenler arasında en çok 3 tane eş bütünleşik vektör vardır. Çizelge 6 da ise maksimum özdeğer testi sonuçlarına göre %5 anlamlılık düzeyinde değişkenler arasında en çok 2 adet eş bütünleşik vektör vardır. Bu sonuçlar seriler arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığını ve en az 2 eş bütünleşik vektör bulunduğunu göstermektedir. Çizelge 5: İz testi (Trace Test) sonuçları Varsayılan eş bütünleşme İz Test %5 Kritik Özdeğer eşitliklerinin sayısı İstatistiği değer Olasılık** Sıfır (H : r=0)* En çok 1 (H : r<=1)* En çok 2 (H : r<=2)* *%5 anlamlılık düzeyinde boş hipotezin reddedildiğini gösterir. **MacKinnon-Haug-Michelis (1999) e göre olasılık (p-values) değerlerini gösterir. Çizelge 6: Maksimum özdeğer testi (Maximum Eigenvalue Test) sonuçları Varsayılan eş bütünleşme eşitliklerinin sayısı Özdeğer Maksimum Özdeğer Test İstatistiği %5 Kritik değer Olasılık** Sıfır (H : r=0)* En çok 1 (H : r<=1) En çok 2 (H0: r<=2)* *%5 anlamlılık düzeyinde boş hipotezin reddedildiğini gösterir. **MacKinnon-Haug-Michelis (1999) e göre olasılık (p-values) değerlerini gösterir. Değişkenler arasındaki uzun dönemli denge ilişkisini araştırmak için kullanılan Hata Düzeltme Modeli tahmin sonuçları Çizelge 7 de verilmektedir. Hata düzeltme katsayısı negatif işaretli ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu durum değişkenlerin uzun dönem denge değerlerinden sapmalarının tekrar dengeye geleceğini göstermektedir. Katsayı değerine göre üretim miktarı ve diğer değişkenler arasında uzun dönem denge değerlerinden sapmaların bir sonraki dönemde yaklaşık %44 ü, 2.2 yıl gibi kısa bir zaman sonra da tamamı tekrar dengeye gelecektir. Çizelge 8 de VEC e dayalı Granger nedensellik testi sonucu verilmektedir. Buna göre üretim ve ithalat arasında karşılıklı, ihracattan da ithalata doğru ise tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Üretim ve ihracat arasında, ithalat ve ihracat arasında nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Ancak hata düzeltme teriminin katsayının anlamlı olması üretim miktarının modele giren tüm değişkenlerin şimdiki ve geçmişteki değerlerinden etkilendiği anlamına gelmektedir. 786
7 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Çizelge 7. Hata düzeltme modeli sonuçları Bağımlı Değişken Bağımsız Değişken Katsayı t istatistiği J C u * D(LURET(-1)) D(LITHM(-1)) * D(LURET) D(LIHRM(-1)) LMRF * LGRF * LALAN * C * R2 = 0.81 Düz. R2 = 0.73 S.E = F istatistiği = 9.65 DW = 1.95 *: katsayılar %1 anlamlılık düzeyinde önemlidir. Çizelge 8. İçsel değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Nedenselliğin yönü D(LURET) ^ D(LITHM) D(LITHM) ^ D(LURET) D(LIHRM) ^ D(LITHM) D(LURET) ^ D(LIHRM) D(LITHM) ^ D(LIHRM) D(LIHRM) ^ D(LURET) Nedensellik İlişkisi Var Var Var Yok Yok Yok Çizelge 9 da sadece üretim miktarı için Varyans Ayrıştırması sonuçları verilmiştir. Buna göre üretim miktarındaki değişim ilk dönemde tamamen kendisinden kaynaklanmaktadır. Sonraki dönemlerde kendisinden kaynaklanan etki giderek azalmaktadır. İthalat miktarı, üretimdeki değişimin ikinci dönemde %6.6 açıklarken sonraki dönemlerde bu oran giderek artmakta ve 10. dönemde %34 ünü açıklamaktadır. İhracat miktarı ise üretimdeki değişimin 2. dönemde %6.48 ini açıklamakta ve sonraki dönemler oran biraz artarak yaklaşık %10 civarında sabit kalmaktadır. Buna göre mısır üretimi ile ithalatı ve ihracatı arasında uzun dönemli ilişki olduğu söylenebilir. Bununla birlikte üretimdeki değişimleri ithalat miktarı ihracat miktarına göre daha fazla açıklamaktadır. Çizelge 9. Varyans ayrıştırması DLURET için Varyans Ayrıştırması: Yıl S.E. LURET LITHM LIHRM Sonuç Mısır, dünya tarım ürünleri piyasalarında hem üretim, hem de ticareti ile oldukça önemli yere sahiptir. Son yıllarda kullanımı giderek artan biyoetanol, DDGS (Dried Distillers Grains With Solubles- Kurutulmuş Damıtma Çözünürlü Daneler) ve CGF (Mısır grizi) gibi ürünler mısırın bu önemini daha da artırmıştır. Bu çalışmada, insan ve hayvan beslenmesinde önemi gittikçe artan bir tarımsal ürün olan mısır üretimin etkili olabilecek değişkenler arasındaki ilişki, yıllarına ilişkin verilerle zaman serileri yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Kurulan modellerde üretim miktarının yanı sıra üretim alanı, mazot fiyatı, gübre fiyatı, ithalat ve ihracat miktarlarına ilişkin zaman serileri alınmıştır. Birim kök testi sonucunda üretim miktarı ve mazot fiyatı serileri düzeyde durağan 787
8 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya diğer değişkenler birinci farkları alındıktan sonra durağan bulunmuştur. Yakın dereceden durağan serilere eş bütünleşme testi uygulanabilmektedir. Yapılan eş bütünleşme testi sonucuna göre değişkenler arasında en az iki eş bütünleşik vektör ve uzun dönemli, istikrarlı bir ilişki bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli denge ilişkisini araştırmak için kullanılan Hata Düzeltme Modeli tahmin sonuçlarına göre üretim miktarı ve diğer değişkenler arasında uzun dönem denge değerlerinden sapmalar yaklaşık iki yıl gibi kısa bir zaman sonra tekrar dengeye gelecektir. VEC e dayalı Granger nedensellik testi sonucuna göre üretim ve ithalat arasında karşılıklı, ihracattan da ithalata doğru ise tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Üretim ve ihracat arasında, İthalat ve ihracat arasında nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Ancak hata düzeltme teriminin katsayının anlamlı olması üretim miktarının modele giren tüm değişkenlerin şimdiki ve geçmişteki değerlerinden etkilendiği anlamına gelmektedir. VECM sonucunda yapılan varyans ayrıştırması sonuçlarına göre üretim miktarındaki değişimi ilk dönemde %100 kendisi açıklarken sonraki dönemler bu oran düşmektedir. Üretim miktarındaki değişimi ithalatın açıklama oranı ikinci dönemden itibaren giderek artmaktadır. İhracatın ise üçüncü dönemden itibaren açıklama oranı yaklaşık %10 olarak aynı kalmaktadır. Sonuç olarak elde edilen bulgulara göre, mısır üretimi ile ithalat miktarı, ihracat miktarı, üretim alanı, mazot fiyatı ve gübre fiyatı arasında uzun dönemli ilişki bulunmaktadır. Üretim miktarındaki değişimler en çok ithalat miktarı tarafından açıklanmaktadır. Başta ithalat olmak üzere mısır üretimine ilişkin uygulanacak politikaların belirlenmesinde incelenen değişkenlere ait dönemsel değişimler de dikkate alınmalıdır. Kaynaklar Akay Tuvanç, İ., Dağdemir, V., 2009, Erzurum İli Pasinler İlçesinde Silajlık Mısır Üretim Maliyetinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniv. Ziraat Fak.Dergisi, 40 (1), ISSN : Aktaş, E., 2004., Destekleme ve Teknoloji Politikalarının Çukurova Bölgesi nde Mısır Tarımı Üzerine Etkisi, Tarım Ekonomisi ABD Doktora tezi, 112s. Cavanagh, C., Eliot, G., Stock, J, 1995, Inference in Models with Nearly Integrated Regressors, Econometric Theory, 11(5): De Boef, S., 1999, Modeling Near-Integrated Data, Working paper, Cambridge, MA: Harvard University. De Boef, S., Granato, J., 1997, Near-Integrated Data and the Analysis of Political Relationships, American Journal of Political Science, 41: De Boef, S., Granato, J., 1999, Testing for Cointegrating Relationships When Data Are Near-Integrated, Political Institutions and Public Choice (PIPC), Working Paper No.98-08, East Lansing: Michigan State University. Dickey, D. A., Fuller, W. A., 1979, Distribution of the Estimator for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Journal of the American Statistical Association, 74: Dickey, D. A., Fuller, W. A., 1981, Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49: Elliott, G., 1998, On the Robustness of Cointegration Methods When Regressors Almost Have Unit Roots, Econometrica, 66(1): Erol, A.S., 2008, Konya ili Çumra İlçesinde Mısır Üretimi Yapan Tarım İşletmelerinin Avrupa Birliği Tarımsal Muhasebe Veri Ağı (FADN) Sistemine Göre Sınıflandırılması ve İşletme Başarı Ölçütlerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Ens., Konya. Fuller, W.A., Introduction to Statistical Time Series, John Wiley and Sons. Granger, C. W. J., 1988, Some Comments on Econometric Methodology, Economic Record, The Economic Society of Australia, 6(187): Gujarati, D.N., 2006, Temel Ekonometri, Çev: Senesen, Ü.; Senesen, G.G., Literatür Yayınları, İstanbul. Hatırlı, S.A., Önder, K., 2010, Reel Döviz Kurundaki Değişkenliğin Türkiye nin Tekstil ve Konfeksiyon İhracatı Üzerine Etkisinin Araştırılması, Anadolu Üniv., Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2): Hjalmarsson, E., Österholm, P., 2007, Testing for Cointegration Using the Johansen Methodology When Variables Are Near-Integrated, IMF Working Paper, No.07/141. Johansen, S., Juselius, K., 1990, Maximum Likelihood Estimation and Inferences on Cointegration-with applications to the demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52: Karaçor, Z., Özer, H., Saraç, T.B., 2011, Enflasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama ( ), Niğde Üniv. İİBF Dergisi, 4(2): Karagöz, K., Deniz, N., 2010, Devalüasyonların Kısa ve Uzun Dönemli Etkinliği: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz, Uluslararası Turgut Özal Ekonomi ve Siyaset Kongresi, Mayıs, Malatya. Özcan, S., 2009, Modern Dünyanın Vazgeçilmez Bitkisi Mısır: Genetiği Değiştirilmiş (Transgenik) Mısırın Tarımsal Üretime Katkısı, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2(2):1-34. Özgüven, M. M., Türker U., 2010, Hassas Tarım Teknolojilerinin Üretim Ekonomisi ve Ülkemizde Mısır Üretiminde Kullanılabilme Olanakları, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1): Phillips, P.C.B., 1988, Regression Theory for Near-Integrated Time Series, Econometrica, 6: Sevüktekin, M., Nargeleçekenler, M., 2007, Türkiye de İMKB ve Döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi, VIII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Mayıs, Malatya, s
9 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Sevüktekin, M., Nargeleçekenler M., 2010, Ekonometrik Zaman Serileri Analiz: EViews Uygulamalı, Geliştirilmiş Üçüncü Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Şahin, S., 2001, Türkiye de Mısır Ekim Alanlarının Dağılışı ve Mısır Üretimi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1): Taştan, K., Çetin., F., Gürer, B., 2011, Mısır durum ve tahmin 2011/2012, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayınları No:193, Ankara. Taştan, K., 2007, Mısır Durum ve Tahmin 2007/2008, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:160, Ankara. Yaşın, D., 2010, Türkiye de Büyüme, Gelir Dağılımı ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Analizi ( ): Büyüme Daha Adil Gelir Dağılımını Getirdi mi? İşsizliği Azalttı mı?, Erişim:
Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal
DetaylıDünya Mısır Pazarı ve Türkiye
Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle
DetaylıFaiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma
Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.
DetaylıMISIR SEKTÖR RAPORU 2016
26.08. DÜNYA DA MISIR Buğdaygiller familyası içerisinde yer alan mısır, tek yıllık bir sıcak iklim tahıl bitkisidir. Tropik ve subtropik ılıman iklim kuşağında yetiştirilebildiği gibi, dünyanın hemen her
DetaylıTürkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya
DetaylıSığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği
Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi http://dergi.siirt.edu.tr/index.php/ziraat Araştırma Makalesi / Research Article Turk J Agric Res (2014) 1: 196-202 TÜTAD ISSN: 2148-2306 Sığır Sayısı, Süt Üretimi
DetaylıTÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI
TÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI MART 2011 Tohumculuk Sanayisi Nedir? Tohumculuk Hangi İş ve Aşamalardan Oluşur? Tohumculuk İçin AR-GE
DetaylıTÜRKİYE BUĞDAY ÜRETİMİNDE TARIM BÖLGELERİNE AİT ARZ ESNEKLİKLERİNİN TESPİTİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
TÜRKİYE BUĞDAY ÜRETİMİNDE TARIM BÖLGELERİNE AİT ARZ ESNEKLİKLERİNİN TESPİTİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Doç Dr. Fahri YAVUZ 1 Yrd. Doç Dr. Vedat DAĞDEMİR 1 Zir. Yük. Müh. Okan DEMİR 2 1. GİRİŞ Buğday üretimi,
DetaylıTÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,
DetaylıTÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET
TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde
DetaylıMISIR DOSYASI. Türkiye`de mısır; yem, nişasta, glikoz, yağ ve son yıllarda biyoetanol üretiminde kullanılmaktadır.
MISIR DOSYASI Mısır, genellikle çok nemli iklim bölgelerinde yetiştirilebilen, tek yıllık Buğdaygiller familyasından, özellikle yağı doymamış yağ grubunda olan bir tarım bitkisidir. Mısır bitkisi, insan
DetaylıTÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:
DetaylıFındık Arz Fonksiyonu Tahmin Modeli: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama
Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı 79-88 2016 DOI: 10.17100/nevbiltek.01203 URL: http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.01203 Fındık Arz Fonksiyonu Tahmin Modeli: Türkiye Üzerine Ekonometrik
DetaylıTÜRKİYE DE MISIR TARIMINDA SON GELİŞMELER VE ÇEŞİDİN ETKİSİ. Burhan KARA
TÜRKİYE DE MISIR TARIMINDA SON GELİŞMELER VE ÇEŞİDİN ETKİSİ Burhan KARA Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü-Isparta Giriş İletişim: burhankara@sdu.edu.tr, Tel: 0246 211
DetaylıEKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)
DetaylıNiğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s
Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 163-172. 163 SAĞLIK GÖSTERGELERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ahmet AY* 1 ÖZ Oktay KIZILKAYA** 2 Emrah KOÇAK*** 3 İçsel
DetaylıA. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri
A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri Durum I: Kırılma Tarihinin Bilinmesi Durumu Kırılmanın bilinen bir tarihte örneğin tarihinde olduğunu önceden bilinmesi durumunda uygulanır. Örneğin,
DetaylıPETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,
DetaylıAvrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu
Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,
DetaylıDenizli, Türkiye ve Dünyada Mısır Üretimine İlişkin Gelişmeler
Denizli, Türkiye ve Dünyada Mısır Üretimine İlişkin Gelişmeler 1. Genel Bakış Mısırın temel tahıllardan birisi olması ve hayvansal yem olarak kullanılması yanında son 20-30 yıldır enerji üretiminde mısırdan
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel
DetaylıENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)
ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:
DetaylıENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ
ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman
DetaylıPETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Arzu ÖZMERDİVANLI Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü Özet: Hisse
DetaylıTÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE
DetaylıTarım Ekonomisi Dergisi
Tarım Ekonomisi Dergisi Turkish Journal of Agricultural Economics ISSN 33-83 http://journal.tarekoder.org Türkiye'de Tarımsal GSYH İle Tarımsal Yatırımlar Arasında Nedensellik İlişkisi F. Akın OLGUN, Şule
DetaylıKONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*)
EKONOMİK YAKLAŞlM 71 KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*) Rahmi YAMAK* * Bayram GÜNGÖR * * * GiRiŞ Bir çok ülkede olduğu gibi, Türkiye'de de konut elektrik tüketiminin
DetaylıABD Tarım Bakanlığının 12/10/2018 Tarihli Ürün Raporları
20/10/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/10/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Ekim 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June
DetaylıTABLO-1 KPSS DE UYGULANACAK TESTLERİN KAPSAMLARI Yaklaşık Ağırlığı Genel Yetenek
TABLO-1 KPSS DE UYGULANACAK TESTLERİN KAPSAMLARI Yaklaşık Ağırlığı Genel Yetenek Yaklaşık Ağırlığı 1) Sözel Bölüm %50 2) Sayısal Bölüm %50 Sözel akıl yürütme (muhakeme) becerilerini, dil bilgisi ve yazım
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)
DetaylıTÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan beri insanlar tarafından kültürü yapılarak
DetaylıDÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ
İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ
DetaylıTürkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi *
U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 47-56 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University) Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * Gülistan
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan beri insanlar tarafından kültürü yapılarak
DetaylıHAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ
Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:
DetaylıÇELTİK DOSYASI TÜRKİYE ÇELTİK EKİLİŞ ÜRETİM TÜKETİM VERİM
ÇELTİK DOSYASI Bileşiminde az miktarda protein bulundurmasına karşın beslenme için gerekli amino asitlerce zengin olması nedeniyle çeltik, insan beslenmesinde buğdaydan sonra en çok kullanılan tahıl ürünüdür.
DetaylıDIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ ( ): TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ (1968-2003): TÜRKİYE ÖRNEĞİ Bayram GÜNGÖR (*) Serdar KURT (**) Özet: Bu çalışmada, 1968-2003 dönemini kapsayan yıllık verilerle, Türkiye ekonomisinde dışa açıklık ve kalkınma
DetaylıREEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )
REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com
DetaylıTÜRKİYE DE TARLA ARAZİSİ DEĞERLERİNDEKİ DEĞİŞMELERİN ANALİZİ
TÜRKİYE DE TARLA ARAZİSİ DEĞERLERİNDEKİ DEĞİŞMELERİN ANALİZİ Okan DEMİR Avni BİRİNCİ Ayşe SEZGİN okandemir@atauni.edu.tr abirinci@atauni.edu.tr asezgin@atauni.edu.tr Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: October 18, 2017 Accepted:
DetaylıTürkiye de Tavuk Yumurtası Mevcut Durumu ve Üretim Öngörüsü
Türkiye de Tavuk Yumurtası Mevcut Durumu ve Üretim Öngörüsü Zehra ÇİÇEKGİL Ebru YAZICI Öz Tavuk yumurtası insan beslenmesi açısından değerli bir gıda maddesidir. Türkiye de yumurta sektörü, son yıllarda
DetaylıTABLO-1 KPSS DE UYGULANACAK TESTLERİN KAPSAMLARI Yaklaşık Ağırlığı Genel Yetenek
TABLO-1 KPSS DE UYGULANACAK TESTLERİN KAPSAMLARI Yaklaşık Ağırlığı Genel Yetenek Yaklaşık Ağırlığı 1) Sözel Bölüm 0 2) Sayısal Bölüm 0 Sözel akıl yürütme (muhakeme) becerilerini, dil bilgisi ve yazım kurallarını
DetaylıYILI DANE MISIR DURUMU TARSUS TİCARET BORSASI ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS
1.8.2018 TARSUS TİCARET BORSASI 2018 YILI DANE MISIR DURUMU ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS GĠRĠġ Son 4 yıldır Durum ve Tahmin Raporları konusunda yayınlanmış, çalışma faaliyeti içinde devam eden
DetaylıKONUT KREDİSİ TALEBİNİ ETKİLYEN FAKTÖRLER: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA
KONUT KREDİSİ TALEBİNİ ETKİLYEN FAKTÖRLER: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Mustafa İBİCİOĞLU 1 Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Dr. E-posta: mustafa.ibicioglu@tcmb.gov.tr Mehmet Baha KARAN Hacettepe Üniversitesi
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA HESAPLANAN ENDEKSLER ARASI İLİŞKİLER
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA HESAPLANAN ENDEKSLER ARASI İLİŞKİLER INTRA-INDEX CORRELATIONS CALCULATED IN ISTANBUL STOCK EXCHANGE Bekir ELMAS * Öz Hisse senedi endeksleri, borsada işlem gören hisse
DetaylıTÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı (1. Tahmin Sonuçlarına göre) Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri I. Bitkisel Üretim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 26/08/2011 tarihinde
DetaylıTürkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma
Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Türkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma Erdoğan GÜNEŞ1 Yasemin DEMİR2 O. Orkan ÖZER3 egunes@agri.ankara.edu.tr yasmndmr@gmail.com osman.ozer@adu.edu.tr
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2010 Yılı Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri I. Bitkisel Üretim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 25/03/2011 tarihinde açıklanan, 2010 yılı Bitkisel
DetaylıTürkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıTÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU. Sektörel Gelişmeler
TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU Sektörel Gelişmeler Türkiye Ekonomisi Büyüme Performansı GSYİH Büyüme Hızı, % 10,0 8,4 8,1 6,9 7,0 4,7 5,0 3,8 4,2 3,2 2,6 0,7 0,9 0,0 5,0 4,7 10,0 7,0 7,7 14,5 15,0
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ Gülbahar Üçler Ahi Evran Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü Yrd. Doç. Dr. gulbahar_boyaci@hotmail.com
DetaylıPatatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi
Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates
DetaylıDÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ
DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ Doç. Dr. Utku ALTUNÖZ utkual@hotmail.com ÖZET Çalışmada döviz kuru ile hisse senedi arasındaki ilişki
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY Yrd. Doç.Dr. Abdulkadir KAYA Erzurum Teknik Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü
DetaylıArticle Arrival Date: Published Date: Vol 3/ Issue 12 / pp:
SOCIAL SCIENCE DEVELOPMENT JOURNAL SSDjournal Open Access Refereed E-Journal & Refereed & Indexed http://www.ssdjournal.org / ssdjournal.editor@gmail.com Article Arrival Date: 28.6.218 Published Date:
DetaylıSosyal Bilimler Dergisi 43
Sosyal Bilimler Dergisi 43 TÜRKİYE DE İHRACATA DAYALI BÜYÜMENİN SEKTÖRLER İTİBARİYLE ANALİZİ Seval AKBULUT 1 Harun TERZİ 2 ÖZET Bu çalışmanın amacı 1980 sonrası Türkiye de ihracat-ekonomik büyüme ilişkisini
DetaylıREEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE
REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE BİLEŞE LERİ ARASI DAKİ UZU DÖ EM İLİŞKİ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin GÜRBÜZ * Yrd.Doç.Dr. Kamil ÇEKEROL ** ÖZET Bu makalede, döviz kuru değişiklikleri ile ticaret hadleri
DetaylıSosyo Ekonomi. Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi
Sosyoekonomi / 2009-1 / 090104. Fatih YÜCEL Sosyo Ekonomi Ocak-Haziran 2009-1 Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi Fatih YÜCEL fatihyucel@nigde.edu.tr
DetaylıTÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ
D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:20 Sayı:1, Yıl:2005, ss:103-122 TÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ Aydanur GACENER * ÖZET Kamu sektörünün toplam ekonomik faaliyetler içerisindeki payının,
DetaylıYrd. Doç. Dr. Mehmet Karaçuka
Dersin Adı DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Kodu ECO 84 Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi 5 Haftalık Ders Saati 1 Haftalık Uygulama
DetaylıBAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO
BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin
DetaylıTürkiye de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım
Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2). 1-9 2015 Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi http://iibfdergi.aksaray.edu.tr Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık
DetaylıTürkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıSTRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI
STRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI Gözde SEVİLMİŞ-Şebnem BORAN 1. Giriş Pamuk, çırçır sanayisinin, lifi ile tekstil sanayisinin, çekirdeği ile yağ ve yem sanayisinin, linteri ile de kağıt sanayisinin
DetaylıTürkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz
MPRA Munich Personal RePEc Archive Türkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz Alper Aslan Erciyes Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü 2008 Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/10611/
DetaylıDÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRK TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BİR ANALİZ
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2016/2, Sayı:24 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2016/2, Number:24 DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME:
DetaylıÖrneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.
ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ Sultan KOÇAK Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü / TÜRKİYE, E-mail: sultankocak072010@hotmail.com Feyza
DetaylıGIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ
Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 20 2008 GIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ Doç. Dr. Muammer ŞİMŞEK Cumhuriyet Üniversitesi, Cumhuriyet M.Y.O., Sivas, msimsek@cumhuriyet.edu.tr Doç. Dr. Cem
DetaylıKOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI Hazırlayan Seher OZAN DÜNDAR Kıdemli Uzman 302 1. SEKTÖRÜN TANIMI Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı
DetaylıTekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi&
NamıkKemalÜniversitesi ISSN:1302*7050 TekirdağZiraatFakültesiDergisi Journal(of(Tekirdag(Agricultural(Faculty( ( ( ( ( ( ( An(International(Journal(of(all(Subjects(of(Agriculture( Cilt(/(Volume:(10Sayı(/(Number:(2(((((Yıl(/(Year:(2013
DetaylıMISIR. Durum / Tahmin 2017 / 2018 T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ
MISIR Durum / Tahmin 2017 / 2018 T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ Durum / Tahmin MISIR 2017
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI 2017 YILI DANE MISIR DURUMU ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS
2017 TARSUS TİCARET BORSASI 2017 YILI DANE MISIR DURUMU ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS Başkanın Sunumu, Ülkemizin tarımda sahip olduğu potansiyeli daha yüksek katma değere dönüştürmek toplam
DetaylıTürkiye`de Hububat Alanları
BUĞDAY DOSYASI Türkiye, birçok ürünün yetiştirilmesine imkan veren iklim ve ekolojik özellikleri nedeniyle tarımsal üretim açısından avantajlı bir ülke olup, toplam istihdamın %24,6`sı tarım sektöründe
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra
DetaylıDOĞU AKDENİZ, DOĞU ANADOLU, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TOHUMCULUK İHTİYAÇ ANALİZİ
DOĞU AKDENİZ, DOĞU ANADOLU, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TOHUMCULUK İHTİYAÇ ANALİZİ KISALTMALAR KISALTMALAR AB ADNKS AR-GE BÜGEM EB FAO GSMH GSKD ISTA ISF İLO İŞKUR KB KOBİ KOSGEB GKGM TB TÜBİTAK TÜİK TTSM
DetaylıGöç ve İşsizlik Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (1980:2015)
Göç ve İşsizlik Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (1980:2015) Ahmet Şahin 37, Mehmet Yiğit 38 Giriş Sosyolojik, Ekonomik, Hukuksal ve Siyasal yönleriyle göç, hem göç eden bireylerin hem de bu bireylerin
DetaylıTÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI. Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü
TÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü 21. YÜZYILDA PAMUK ÇALIŞTAYI 23-24 MART 2016 SUNUM PLANI KÜRESEL PAMUK SEKTÖRÜ TÜRKİYE PAMUK SEKTÖRÜ
DetaylıTürkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini
Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:16.Sayı:2.Aralık 2012 ss.95-110 Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Econometric Estimation of Sectoral Import Demand Function
DetaylıCAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if)
EKONOMIK Y AKLAŞIM 93 CAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if) BEKLEYiŞLERiN TESTi: TÜRKiYE ÖRNEGi I. Giriş K1vdCJm Metin İlker Muslu Cagan (1956) para talebi fonksiyonunu tanırularken enflasyonist
DetaylıGELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
1. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ / 8 AĞUSTOS EYLÜL 1 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yrd. Doç. Dr. Nuraydın TOPÇU * Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY
DetaylıTürkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( )
B.E.A. TÜRKİYE DE AR-GE, PATENT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ (1970-2012) YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ 127 Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1970-2012) Mehmet KARAKAŞ 1* Mehmet ADAK
DetaylıProf.Dr.İlkay DELLAL
TUSAF 2013 Buğday, Un, İklim Değişikliği ve Yeni Trendler Kongresi İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve ENERJİ KISKACINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ Prof.Dr.İlkay DELLAL 9 Mart 2013, Antalya GÜNDEM 9 Mart 2013 1. GÜNEŞ (%40)
DetaylıSİSTEMATİK ÖRNEK, ORTALAMA ÖRNEK VE MEVSİMSEL BİRİM KÖKLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA 1*
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.1, s.213-220. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,
DetaylıTürkiye nin Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi. Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU. Araş. Gör.
Sosyal Bilimler 7/2 (29) s.45-58 SOSYAL BİLİMLER Yıl : 29 Cilt: 7 Sayı :2 Celal Bayar Üniversitesi S.B.E. Türkiye nin 1983 24 Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU
DetaylıÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR
ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında
DetaylıBİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR
BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR Gözde SEVİLMİŞ Giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan artan gıda
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan itibaren ekimi yapılarak üretilen besin grubudur.
DetaylıGRAFİK 1 : ÜRETİM ENDEKSİNDEKİ GELİŞMELER (Yıllık Ortalama) (1997=100) Endeks 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0. İmalat Sanayii
TÜTÜN ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİİ Hazırlayan Ömür GENÇ ESAM Müdür Yardımcısı 78 1. SEKTÖRÜN TANIMI Tütün ürünleri imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayii alt ayrımında 16 no lu gruplandırma
DetaylıPAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;
PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini
DetaylıBÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman
BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman 516 1. SEKTÖRÜN TANIMI Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı ISIC Revize 3 ve NACE Revize 1 sınıflandırmasına
DetaylıEnerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri
Muhasebe ve Finansman Dergisi Nisan/2014 Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri Murat YILDIRIM Yılmaz BAYAR Abdülkadir KAYA
DetaylıTürkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi. Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK
Türkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK Sunu Planı Giriş Bu bölümde İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili
DetaylıSayı: 2015-05 / 06 Mart 2015 EKONOMİ NOTLARI. Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1
EKONOMİ NOTLARI Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1 Fatih Akçelik Burç Tuğer Abstract: In this study, we examine the relationship between domestic prices and international
DetaylıTürkiye de ve Dünyada Makarnalık (Durum) Buğdayı Pazarı
Türkiye de ve Dünyada Makarnalık (Durum) Buğdayı Pazarı Makarna ve bulgurun üretiminde ana hammadde olarak kullanılan durum buğdayına olan talep giderek artmaktadır. 2013/14 sezonunda dünya durum buğdayı
DetaylıREEL DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON İHRACATI ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI *
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 10 - S ayı/no: 2 : 41 54 (2010) REEL DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON
Detaylı