AB Proje Döngüsü Yönetimi. Ana İçerikler ve Araçlar. Ankara, Serdar Özgün Planlama ve Eğitim Uzmanı

Transkript

1 AB Proje Döngüsü Yönetimi Ana İçerikler ve Araçlar Ankara, Serdar Özgün Planlama ve Eğitim Uzmanı

2 Eğitim Çalıştayı Hedefleri Çalıştay katılımcıları AB ve diğer Organizasyonların PCM ilkeleri ve araçları hakkında anlayışa sahip olacaklardır Mevcut AB proje hazırlama dokümanlarını (proje analizi ve mantıksal çerçeve) değerlendirebileceklerdir ve seçilmiş AB projelerinin hazırlama dokümanlarını taslak sürümlerini ortak çalışma gruplarında itinalı şekilde hazırlamaya yetkin olacaklardır.

3 AB-Proje Döngüsü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Eğitimi 3 Milli Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi

4 Tanımı: Proje nedir? Bir proje açıkça tanımlanmış hedefleri, tanımlanmış bir süre ve tanımlanmış bir bütçe çerçevesinde yerine getirecek bir dizi faaliyettir. Bir proje ayrıca aşağıdaki konuları da içermelidir: Birincil hedef grup ve nihai faydalananlar da dahil olmak üzere açıkça belirlenmiş paydaşlar İşbirliği, yönetim ve finansman anlaşmalarının açıkça tanımlanması Bir izleme ve değerlendirme sistemine sahip olması (performans yönetimini desteklemek için) Proje faydalarının, proje maliyetlerinden daha fazla olduğunu gösteren uygun seviyede mali ve ekonomik analizleri. Kalkınma projeleri yatırımların ve değişiklik süreçlerinin açıkça tanımlanması ve yönetimine yönelik bir araçtır.

5 Proje Tipleri Kalkınma projeleri hedeflerinde, kapsamlarında ve ölçeklerinde önemli ölçüde değişiklik gösterebilirler. Küçük projeler, mütevazı mali kaynaklar ve bir kaç aylık bir süre gerektirebilirler, Oysa büyük projelerde milyonlarca Avro ve bir çok seneye gerek duyulabilir.

6 Projeler, programlar ve politikalar arasındaki ilişkiler İyi şekillendirilmiş bir proje, AB nin kalkınma politikalarında ki öncelikleri ile taraf ülkenin kalkınma politikalarında ki önceliklerinin uyumundan türetilmiştir. Bu politika önceliklerinin kapsamı içinde hükümetin uygulayıcı kolları veya sivil toplum kuruluşları bu politik kararları uygulamak için gerekli, geniş kapsamlı iş alanlarını biçimlendirilirler. Geniş kapsamlı bu iş alanlarına genelde programlar denilir ve aynı projeler gibi kapsamlarında ve ölçeklerinde değişiklik gösterebilirler. Bir programın ne olduğunun tanımı, esasında sorumlu makamların bunu nasıl tanımlamayı seçtiklerine bağlıdır.

7 Operasyon Döngüsü/Proje Döngüsü

8 Operasyon Döngüsü/Proje Döngüsü Programlama Değerlendirme & Tetkik Tanımlama Uygulama Şekillendirme

9 Operasyon Döngüsü/Proje Döngüsü Döngünün ilginç noktaları aşağıdaki üç ana ilkedir: 1. Karar verme kriterleri ve süreçler her bir proje döneminde (anahtar bilgilere olan ihtiyaç ve kalite takdir kriterleri dahil olmak üzere) tanımlanır 2. Döngü içindeki dönemler artan şekildedir her bir dönemin takip edenin başarılı şekilde gerçekleştirilmesi için tamamlanması gerekir ve 3. Yeni programlama ve proje tespiti, geri beslemenin ve kurumsal deneyimlerin yapısal bir sürecin parçaları olarak izleme ve değerlendirme sonuçlarından esinlenerek yapılır.

10 PCM İlkeleri ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Proje Döngüsü Yönetimi projenin hayat döngüsü içinde (ana görevler, roller ve sorumluluklar, anahtar dokümanlar ve karar verme opsiyonları dahil olmak üzere) kullanılan, yönetim faaliyetlerini ve karar verme süreçlerini betimleye yarayan bir terimdir.

11 PCM İlkeleri ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı PCM aşağıdaki hususları teminat altına almaya destek verir: projeler, AB ve kalkınma tarafları arasındaki üst düzey politik hedeflere ulaşılmasına destek verirler projeler mutabık kalınan stratejiler ve hedef grubun/faydalananların gerçek sorunları ile doğrudan ilgilidirler; projeler yapılabilir olmalıdır, yani hedeflere uygulama kurumlarının yetenekleri ve çevrenin getirdiği kısıtlamalar dahilinde gerçekçi olarak ulaşılabilmelidir; ve projenin doğurduğu faydalar sürdürülebilire yakın olmalıdır.

12 PCM İlkeleri ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Bu amaçlara ulaşımı desteklemek için, PCM: anahtar paydaşların aktif katılımını şart koşar ve projenin yerel taraflarca sahiplenilmesini geliştirmeyi amaçlar; Bir dizi anahtar değerlendirmeleri/analizleri (paydaşlar, sorunlar, hedefler ve stratejiler dahil olmak üzere) desteklemek amacı ile Mantıksal Çerçeve Yaklaşımını (tabii ki diğer araçları da) kullanır; proje döngüsünün her etabında anahtar kalite değer kriterlerini içerir; ve İyi bilgilendirilmiş bir karar verme sürecini sağlamak amacı ile iyi kalitede anahtar doküman(lar)ın (ortak paydada mutabık kalınmış tasarımlar ve tanımlar ile) her dönemde üretilmesini şart koşar.

13 PCM İlkeleri ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı artık daha çok (bir veya diğer bir şekilde) çok taraflı veya ikili işbirliği yardım kuruluşları, uluslararası sivil toplum kuruluşları ve birçok taraf ülkenin hükümetleri tarafından da kullanılan analitiksel ve yönetim aracıdır. Gerçekten de, Avrupa Komisyonu da harici danışmanlık hizmetlerinde proje tanımlama sürecinin bir kısmı olarak Mantıksal Çerçeve Matrisinin geliştirilmesini şart koşmaktadır.

14 PCM İlkeleri ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı MÇY anlaşılır ve akıllıca uygulanır ise çok etkin bir analitik ve yönetimsel araçtır. Buna rağmen, tecrübenin ve profesyonel hükümlerin yerini almaz ve diğer spesifik araçların (ekonomik ve mali analiz ve çevresel etki değerlendirmesi gibi) uygulanması ve paydaşların etkin katılımını geliştirecek çalışma teknikleri ile tamamlanmalıdır.

15 PCM ve anahtar dokümanlar AB nin, PCM i destekleyen ana resmi dokümanları ve bilgilenme kaynakları aşağıdaki gibidir: Avrupa Komisyonu kalkınma politikaları, ülke strateji dokümanları ve ulusallığı gösteren program dokümanları Tanımlama fişi (bazen tanımlama dokümanları sonu olarak ta adlandırılır) Finansman Teklifi (FP) hem her bir ayrı proje için hem de projelerden oluşan bir program (bazen Eylem Programı olarak ta adlandırılır) için Finansman anlaşması ve birleşik teknik ve idari hükümler ve görev tanımları Uygulama Raporu dahil olmak üzere, CRIS (Common Relex Information System) içinde bildirilen bilgiler, ve Değerlendirme ve tetkik raporları.

16 Proje Döngüsü, Ana Dokümanlar ve Sorumluluklar

17 Proje Döngüsü, Ana Dokümanlar ve Sorumluluklar EC Development Policy = Avrupa Birliği Kalkınma Politikası National Policy PRSP = Ulusal Politika Country Strategy Paper = Ülke Strateji Dokümanları National Indicative Programme = Ulusal Kanıt Programlar Pre-Feasibility Study = Ön Yapılabilirlik Etüdü Feasibility/Design Study = Yapılabilirlik/Tasarım Etüdü Individual Project Approach= Bireysel Proje Yaklaşımı Identification Fishe=Tanımlama Fişi Programme Approach = Program Yaklaşımı Financing Programme=Finansman Programları Action Programme with Project Fisches=Proje fişleri ile eylem programları Financing Decisions=Finansman Kararı Partner Responsibility with EC-Support = AB desteği ile tarafların sorumluluğu EC responsibility (some shared with partner country) = AB sorumluluğu (bazıları taraf ülke ile paylaşılır) Financing Proposal = Finansman Teklifi Financing Decision= Finansman Kararı Financing Agreement=Finansman Anlaşması Further Specifications of technical&administrative Provisions and ToR s as required for each project Financing Agreement=Finansman Anlaşması

18 Proje Döngüsü, Ana Dokümanlar ve Sorumluluklar Updated Information in CRIS Implementation Report = CRIS Uygulama raporunda güncelleştirilmiş bilgiler Monitoring reports (quarter, annual etc.) = İzleme raporları (üç aylık, yıllık vs.) Annual operational plan (including activity and resource schedules and budgets = Yıllık faaliyet planı (faaliyet, kaynakların dahil olduğu tablo ve bütçeler) Evaluation & Audit Reports = Değerlendirme ve tetkik raporları

19 Kalite Çerçevesi Proje Döngüsü Yönetiminin her bir ana karar aşamasında, bir dizi kalite değerlendirme kriteri, yapısal ve uygun analizleri ve karar alma mekanizmasını destekleyecek şekilde hazırlanmıştır. Bu kriterler, Tanımlama Fişi ve Finansman Teklifi gibi, anahtar dokümanların bilgi edinme şartlarında da yansıtılmıştır.

20 Kalite Çerçevesi

21 Kalite Çerçevesi A Uygun (Relevant) proje yüksek öncelikli ve müspet ihtiyaçları karşılamaktadır AB kalkınma ve işbirliği politikaları ile tutarlı ve bunları destekleyicidir. Taraf ülkenin hükümet politikaları ve geçerli sektör programları ile tutarlı ve bunları destekleyicidir. Ana paydaşlar ve hedef gruplar açıkça belirlenmiş, tarafsızlık ve kurumsal kapasite hususları analiz edilmiş ve projenin sahibi tanımlanmıştır. Sorunlar uygun şekilde analiz edilmiştir. Deneyimlerden ve diğer süregelen/planlanan projelere/programlara olan bağlantılardan edinilen deneyimler değerlendirilmiş ve seçilen stratejiye dahil edilmiştir.

22 Kalite Çerçevesi

23 Kalite Çerçevesi B Yapılabilir (Feasible) proje iyi tasarlanmış ve hedef gruplara sürdürülebilir faydalar sağlayacaktır Hedefler (Üst Hedef, Proje Amacı ve sonuçlar) ve çalışma programı (faaliyetler) açık ve mantıklıdır ve tanımlanan ihtiyaçlara dayanmaktadır. Kaynaklar ve gider etkileri açıktır, proje mali açıdan uygundur ve olumlu bir ekonomik geri dönüş sağlayacaktır. İşbirliği, yönetim ve finansal anlaşmalar açıktır ve kurumsal gelişme ile sahiplenmeyi desteklemektedir. İzleme ve Değerlendirme (M&E) sistemleri ile tetkik anlaşmaları açıktır ve uygulanabilirdir. Varsayımlar/Riskler tanımlanmıştır ve uygun bir risk yönetimi anlaşmaları yapılmıştır. Proje çevresel, teknik ve sosyal açıdan uygun ve sürdürülebilirdir.

24 Kalite Çerçevesi

25 Kalite Çerçevesi C Etkin ve iyi yönetilen (Effective and well managed) proje beklenen faydaları sağlamaktadır ve iyi yönetilecektir Proje geçerli ve yapılabilir olarak görülmektedir. Proje hedeflerine ulaşılacaktır. Proje uygulamadan doğrudan sorumlu olanlar tarafından iyi yönetilmektedir. Sürdürülebilirlik konuları etkin şekilde tanımlanmıştır. Proje yönetimi iyi uygulamaları Avrupa Komisyonu Proje Yöneticilerince uygulanmaktadır.

26 Kalite Çerçevesi Uygun (Relevant) proje yüksek önceliklidir ve müspet ihtiyaçları karşılamaktadır Yapılabilir (Feasible) proje iyi tasarlanmış ve hedef gruplara sürdürülebilir faydalar sağlayacaktır Etkin ve iyi yönetilen (Effective and well managed) proje beklenen faydaları sağlamaktadır ve iyi yönetilecektir

27 Kesişen Hususlar (Çapraz (X) kesişen hususlar) İyi yönetişim ve insan hakları İyi Yönetişim şu şekilde tanımlanmaktadır: İnsan, doğa, ekonomik ve mali kaynakların, siyasi ve kurumsal çevreler bağlamında, insan haklarını, demokratik ilkeleri ve hukukun egemenliğini muhafaza eden bir tarafsız ve sürdürülebilir kalkınma amaçlı, şeffaf ve sorumlu yönetimidir.

28 Kesişen Hususlar (Çapraz (X) kesişen hususlar) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, imkanların, hakların, kaynakların ve faydaların dağılımının, özel ve kamu alanında kadınların ve erkeklerin sorumluluklarının ve kadın ve erkek karakterlerinin değerlerine göre eşitliklerini baz almaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi, yalnızca kadın konuları ile bağlantılı değildir, aynı zamanda gerek kadınlar gerekse erkekler tarafından alınması gereken daha geniş eylemleri içermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliği için temel bir şart ise, kadınların karar alma mekanizmalarına ve siyasi süreçlere erkeklerle eşit seviyede katılmasının sağlanmasıdır.

29 Kesişen Hususlar (Çapraz (X) kesişen hususlar) Çevresel Sürdürülebilirlik Sürdürülebilir Kalkınma, bugünkü kuşakların, gelecekteki kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilmelerinden taviz vermeksizin, ihtiyaçlarını karşılayabilerek kalkınmalarıdır. Bu bağlamda, çevresel ve doğal kaynaklar, ekonomik faaliyetleri teşvik ederek, korunması gereken sermayelerdir. Çevreyi korumak böylece kalkınmanın temel şartını yerine getirmektir.

30 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY) Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY), 1960 lı yılların sonunda ABD Uluslararası Kalkınma Kurumu nun proje planlama ve değerlendirme sistemlerini iyileştirerek, desteklemek amacı ile geliştirilmiştir. Üç temel hususa dikkat çekmek için tasarlanmıştır: Planlamanın, projenin başarısını (veya başarısızlığını) izlemek ve değerlendirmek amaçlı kullanılabilecek, açıkça tanımlanmış hedeflerden yoksun, çok belirsiz, muğlak olmasından Yönetim sorumluluklarının açık olmamasından, ve Projenin gerçekte neye ulaşmaya çabalayacağı hakkında ortak bir fikir birliği oluşmaması nedeni ile değerlendirmenin genel olarak bir nevi mahkeme süreci gibi olmasından.

31 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY) MÇY, analitik bir süreçten ve proje planlamasını ve yönetimi desteklemek için kullanılan bir dizi araçtan oluşmaktadır. MÇY, Proje veya Program fikrinin sistematiksel ve yapısal analizini desteklemek üzere kullanılan birbirini takip eden süreçlerin bir parçası olarak kullanılan bir dizi birbiri ile çakışan tasarıları sağlar.

32 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY) MÇY ile, ki bu bir analitik süreçtir (Paydaş analizi, sorun analizi, hedeflerin belirlenmesi ve strateji seçiminin dahil olduğu), Mantıksal Çerçeve Matrisi (MÇM) ki bu nasıl ulaşılacağı belirlenen hedefler ve potansiyel riskler gibi diğer analizlerin yapılmasını gerektirir, aynı şekilde analitik süreci belgelendirilmiş bir ürün olarak sunar arasında ki farkları ayırt etmek gerekir.

33 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY) Mantıksal Çerçeve Matrisi (veya kısaca Logframe denilebilir) dört sütun ve dört (veya daha fazla) sıradan oluşan bir matristir ve proje planının anahtar unsurlarını özetler. Bunlar: Projenin hedeflerinin hiyerarşisi (Projenin Tanımlanması ve Müdahale Mantığı) Projenin başarısı için kritik olabilecek anahtar dış faktörler (Varsayımlar), ve Projenin başarılarının nasıl izleneceği ve değerlendirileceği (Göstergeler ve Doğrulama Kaynakları).

34 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının İki Ana Etabı Mantıksal Çerçeve çizmenin iki etabı vardır, proje döngüsünün tanımlanma ve formüle edilme evreleri boyunca ilerleyerek uygulanan Analiz ve Planlama: Analiz etabının dört ana unsuru vardır, şöyle adlandırılır: 1. Paydaş Analizi (ilk olarak kurumsal kapasite değerlendirmesi, cinsiyet analizi ve örneğin engelliler gibi diğer zayıf grupların ihtiyaçlarını içerir (ana oyuncuların profili) 2. Sorun Analizi (sebep ve etki ilişkisini içererek ana sorunların profili) 3. Hedef Analizi (gelecekte gelişmiş bir durum imajı) 4. Strateji Analizi (belirlenmiş duruma hitap etmek için değişik opsiyonları karşılaştırma)

35 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının İki Ana Etabı Planlama etabında analiz sonuçları, uygulanmaya hazır pratik, operasyonel bir plana uyarlanır. Bu etapta: Mantıksal çerçeve matrisi daha fazla analiz ve görüşlerin rafineleştirilmesi kaydıyla hazırlanır faaliyetler ve kaynak gereksinimleri tanımlanır ve programlanır ve bir bütçe hazırlanır.

36 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının İki Ana Etabı ANALİZ AŞAMASI PLANLAMA AŞAMASI Belirleme Analiz Paydaş ve Sorun analizleripaydaşların, onların ana problemlerinin, ve yaratacakları kısıtların ve fırsatların belirlenmesi; problemlerin farklı seviyeleri arasındaki neden-sonuç ilişkilerinin tespit edilmesi Proje Mantığını Belirleme Mantıksal çerçeve matrisinin hazırlanması proje yapısının tanımlanması, hedeflerin ölçülebilir terimlerle tanımlanması, araçların ve maliyetin (genel) tanımlanması Sonuç Çıkarma Alternatifleri Seçme Hedeflerin analizi - belirlenen problemlerden hareket ederek hedeflerin belirlenmesi; araç-amaç ilişkilerinin belirlenmesi Strateji analizi - hedeflerin gerçekleştirilmesi için farklı stratejilerin belirlenmesi; ana hedeflerin belirlenmesi (ana amaç ve proje hedefleri) Belirleme ve İşlevselleştirme Faaliyet planlaması (uygulama planı) faaliyetlerin sırasının ve birbirlerine bağlarının tespit edilmesi; faaliyetlerin sürelerinin belirlenmesi, kilometre taşlarının tespit edilmesi ve sorumlulukların tahsis edilmesi Bütçe Faaliyet planından hareketle girdilerin belirlenmesi ve bütçenin hazırlanması

37 Paydaş Analizi Paydaşlar: Projenin başarı veya başarısızlığında önemli bir bağlantısı olabilecek tüm bireyler, gruplar, kurum veya firmalar (uygulayıcı, kolaylaştırıcı, faydalanıcı veya rakipler) paydaşlar olarak tanımlanır. Paydaş analizinin ardındaki temel dayanak; değişik grupların farklı kaygıları, kapasiteleri, ilgileri vardır ve bunların problem tanımlama, hedef koyma ve strateji seçimi aşamalarında açıkça anlaşılmaları ve tanımlanmaları gereklidir.

38 Paydaş Analizi Adımları Paydaş analizindeki ana adımlar: 1. Amaçlanan/düşünülen genel gelişim problemini veya fırsatını tanımla 2. (Potansiyel) projeyle önemli bir ilgisi olan tüm grupları tanımla 3. Bunların kendi rollerini, farklı ilgilerini, projeyle ilgili güçlerini ve katılım kapasitelerini (güçlü ve zayıf yönleri) incele 4. Paydaşların birbirleriyle olan ilişkilerindeki işbirliği veya çatışmanın boyutunu tanımla; ve

39 Paydaş Analizi Adımları 5. Analiz bulgularını yorumla ve ilgili bilgiyi aşağıda belirtilenleri kesinleştirmesine yardımcı olmak için proje tasarımına dahil et (i) Kaynaklar uygun bir şekilde yaygın / eşit hedefleri ve öncelikli grupların ihtiyaçlarını karşılamaya yöneltilir, (ii) Yönetim ve koordinasyon düzenlemeleri paydaş sahipliğini ve katılımını arttırmaya uygundur, (iii) Paydaşların çıkar çatışmaları fark edilir ve proje tasarımında açıkça gösterilir.

40 Paydaş Analizi Araçları 1. Paydaş Analizi Matrisi 2. SWOT (Güçlü, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler) analizi 3. Venn diyagramları, ve 4. Örümcek Ağı Diyagramları

41 Paydaş Analizi Matrisi

42 Paydaş ve Temel Karakteristik Özellikleri Balıkçılıkla uğraşan aileler: Resmi olmayan kooperatifler bünyesinde örgütlenen 20,000 aile, düşük gelirliler, küçük ölçekli aile işletmeleri, kadınların balıkçılık ve pazarlamaya aktif katılımı Sanayi X: Büyük ölçekli endüstriyel işletme, düzensiz ve birliği olmayan, etkili lobi grubu, zayıf çevresel kayıt Ev halkı: 150,000 adet hane atık suyu nehre boşaltmakta, aynı zamanda bir miktar içme suyunu kaynak yapmakta ve nehirdeki balıkları yemekte Paydaş Analizi Matrisi Beklentileri ve Sorunlardan nasıl etkilendikleri Geçinme yolları sağlanması ve iyileştirilmesi Kirliliğin av kalitesini ve hacmini etkilemesi Başta çocuklar ve anneler olmak üzere aile sağlığının bozulması Kar sağlamak/arttırmak Kamu imajı hakkında bazı kaygılar Eğer çevresel düzenlemeler uygulanırsa oluşacak olan maliyetler üzerindeki endişeler Endüstriyel kirliliğin su kalitesi üzerindeki etkisinin farkında olunması Kendi atıklarını evlerinden imha etmek istemeleri Temiz suya ulaşma isteği Değişiklik yaratmak için kapasiteleri ve motivasyonları Kirlilik kontrol ölçütlerine olan yoğun ilgi Zayıf örgütsel yapılardaki sınırlı politik tesir Yeni teknolojilerin uygulanması için mali ve teknik kaynakların varolması Değişim için sınırlı mevcut motivasyon Kendi atıklarını ve su atıklarını imha etmenin sağlık üzerindeki etkisinin yeterince farkında olunmaması Hükümet organlarıyla daha etkin bir şekilde kulis yapma potansiyeli İyileştirilmiş atık yönetim hizmetleri için ödeme yapmaya istekli olunması Çevre Koruma Kurumu v.s. v.s. v.s v.s Paydaş beklentileri doğrultusunda alınabilecek muhtemel önlemler Organize etme ve lobi kapasitesinin desteklenmesi Sanayi kirliliği kontrol ölçütlerinin uygulanması Kadınlar ve erkekler için alternatif gelir kaynaklarının tanımlanması/oluşturulması Sosyal ve çevresel etki üzerindeki farkındalığınarttırılması Sanayi davranışlarını etkilemek için politik baskının harekete geçirilmesi Çevre hakkındaki yasaların uygulanması ve güçlenmesi Hane halkını kendi atık suyunu imha etme uygulamalarına yönelik olarak farkındalıklarını arttırma Su ve sağlık önlemleri konularına değinmek için halkla ve yerel hükümetle çalışma

43 SWOT Analizi/Matrisi

44 SWOT Analizi/Matrisi Güçlü Yönleri Taşra/kırsal temelli ve geniş üyelik Oldukça homojen bir grubun spesifik ilgileri üzerine odaklanma Hem kadın hem de erkek temsili Temel küçük ölçekli kredi kolaylığı sağlama Fırsatlar Kontrolsüz katı atığın sağlık etkisi üzerine artan kamu/politik kaygı Şimdi çevresel koruma üzerine hükümet mevzuat hazırlığı-daha çok kirleticinin ödeme yapması üzerine odaklanma Yerel tüketim ve satış için nehrin potansiyel olarak zengin olması Nüfus yoğunluğu olan yakın merkezlere ulaşım altyapısının iyileştirilmesi sonucunda balık ve balık ürünleri için yeni pazarların gelişmesi Zayıf Yönleri Sınırlı lobi kapasitesi ve çevresel yönetim becerileri Resmi kurum eksikliği ve belirsiz yasal statü Diğer organizasyonlarla zayıf bağlantılar Balık nesillerinin azaltılmasına cevaben avlanma sınırlandırılmasında iç anlaşmazlıklar Tehditler Sıkı çevre koruma kanunlarına (katı atık bertarafı) karşı koyabilecek sanayi lobi gruplarının siyasi etkisi Yeni çevre koruma mevzuatı geleneksel balıkçılık sahalarına erişimi ve kullanılacak balıkçılık metotlarını etkileyecektir

45 Venn Diyagramı

46 Venn Diyagramı Balıkçı ailelerinin bakış açısından paydaşlar ilişkisinin Venn Diyagramı Yerel Hükümet Sağlık ve Koruyucu Sağlık Hizmetleri Balıkçılık Birimi Balıkçılık Kooperatifi Balıkçı Aileleri Balık Perakende Satıcıları Tüketici olarak Kent halkı X Sanayi Şirketi

47 Örümcek Ağı Diyagramı

48 Örümcek Ağı Diyagramı Kurumsal Kapasitenin Örümcek Ağı Diyagramı - Çevre Kurumu Teknik Beceriler Finansman Yönetimi Personel Yönetimi, Eğitim ve Personel Motivasyonu Müşteri Odaklılık Politika ve planlama sistemleri Diğer geçerli kurumlar ile bağlantılar Öğrenme ve değerlendirme mekanizmaları İyi Yönetişim Şeffaflık ve Sorumluluk Anahtar: 0 = istenmeyen durum, önemli gelişmeye ihtiyaç vardır 1 = zayıf durum, gelişme için kayda değer hacim vardır 2 = tatmin edici durum, bazı kapsamlar geliştirilmelidir 3 = yüksek oranda etkin durum

49 Sorun Analizi Sorun analizi, mevcut durumun olumsuz şekilde tanımlanması ve tanımlanan sorunlar arasında neden ve etki ilişkisini oluşturur. Üç ana etaptan oluşur: 1. Çerçevenin ve analizin konusun tanımlanması 2. Hedef gruplar ve faydalananlar tarafından karşılaşılan ana sorunların (Sorun/Sorunlar nedir/nelerdir? Kimin sorunudur?) belirlenmesi ve 3. Sorun Ağacı veya Sorunların Hiyerarşisi olarak adlandırılan bir diyagramda analiz edebilmek ve neden-etki ilişkilerini kurabilmek için sorunların görselleştirilmesi.

50 Sorun Analizi Sorunların tanımlanmasında dikkat edilecek hususlar: Sorunları mevcut olumsuz somut durumu tanımlayan cümleler şeklinde belirleyiniz. Her bir sorunu bir karta yazınız. Kartları okunur şekilde açık ve öz olarak yazınız. Sorun bir çözümün eksikliği değildir. Öncelikle kartları toplayınız, gruplama yapınız ve neden-etki incelemesi çerçevesinde ana sorunu belirleyiniz. Daha sonra doğrudan etki eden nedenleri bulmaya çalışınız.

51 Sorun Analizi

52 Sorun Analizi Sorun Analizi-Nehir Kirliliği Catch and income of fishing families in decline?: Balıkçı ailelerin avlanma ve gelirleri azalmaktadır Rivering ecosystem under serious threat, including declining fish stocks: Azalan balık neslini de içeren nehir ekolojik sistemi ciddi tehdit altındadır High incidence of water borne diseases and ilnesses, particularly among poor families and under 5s: Özellikle yoksul aileler arasında ve 5s altındaki su kaynaklı rahatsızlık ve hastalık vakalarında yüksek oran mevcuttur River Water quality is deteriorating: Nehir suyunun kalitesi bozulmaktadır High levels of solid waste dumped into river: Nehre boşaltılan yüksek seviyede katı atık mevcuttur Most households and factories discharge wastewater directly into the river: Birçok ev ve fabrika atık suyu direkt nehre akıtmaktadır Wastewater treated in plants does not meet environmental standarts: Fabrikada işleme tabi tutulan atık su çevresel standartları karşılamamaktadır.

53 Sorun Analizi Sorun Analizi-Nehir Kirliliği Polluters are not controlled: Kirleticiler kontrol edilmemektedir Environment Protection Agency ineffective and closely aligned with industry interests: Çevre koruma temsilcileri etkisiz ve sanayi kazançlarıyla yakın bir uyum içersindedir. Population not aware of the danger of waste dumping: Halk atık boşaltımı tehlikesinin farkında değildir. No public information/education programs available: Hiçbir kamu bilgisi/eğitimi programı hazır değildir.

54 Sorun Analizi Sorun Analizi-Nehir Kirliliği Existing legal regulations are inadequate to prevent direct discharge of wastewater: Atık suyun direkt boşalmasını önlemek için mevcut yasal düzenlemeler yetersizdir. Pollution has been a low political priority: Kirlilik düşük öncelikli bir politikadır. %40 of households and %20 of businesses not connected to sewerage network: Evlerin %40 ı ve işyerlerinin %20 si kanalizasyon sistemine bağlı değildir. Inadequate levels of capital investment and poor business planning within Local Government: Yerel yönetimde yetersiz sermaye yatırımı ve zayıf iş planlama mevcuttur.

55 Hedef Analizi Metotsal bir yaklaşım olan Hedef Analizi: Tanımlanan sorunlar düzeltildiğinde gelecekteki durumu tarif eder Hedeflerin sıralanmasını gözden geçirerek doğrular ve Araçlar-sonuçlar ilişkisini şematik olarak resimler. Sorun ağacının olumsuz durumları olumlu başarılar olarak ifade edilen çözümlere dönüştürülür.

56 Hedef Analizi Adım 1: Problem analizinin tüm olumsuz durumlarını olumluya çevirmek için istenilecek gerçekten ulaşılacak şekilde yeniden düzenle. Adım 2: Sıralamanın (neden-etki ilişkisi, kaynak-sonuç ilişkisine dönüşüyor) geçerliliğini ve tamamlanmasını garantilemek için kaynaksonuç ilişkisini kontrol et. Adım 3: Eğer gerekliyse İfadeleri revize et yeni Eğer bir üst seviyedeki hedefe ulaşma ile ilgili ve gerekliyse hedefler ekle. Uygun ve gerekli gözükmeyen hedefleri sil

57 Hedef Analizi

58 Hedef Analizi Hedef Ağacı-Nehir Kirliliği Catch and income of fishing families is stabilized or increased: Balıkçı ailelerin avlanması ve gelirleri tutarlıdır veya arttırılmıştır. Threat to the river ecosystem is reduced, and fish stocks are increased: Nehir ekolojik sistemine tehdit azaltıldı ve balık nesli çoğaltıldı. Incidence of water born diseases and illnesses is reduced, particularly among poor families and under 5s: Özellikle yoksul aileler arasında ve 5s altındaki su kaynaklı rahatsızlık ve hastalık vakaları azaltıldı. River Water quality is improved: Nehir suyunun kalitesi geliştirildi. The Quantity of solid waste dumped into river is reduced: Nehre boşaltılan katı atık miktarı azaltıldı. No.of households and factories discharging wastewater directly into the river is reduced: Atık suyunu doğrudan nehre akıtan ev ve fabrika sayısı azaltıldı. Wastewater treatment meets environmental standarts: Atık suyun arıtılması çevresel standartları karşılamaktadır.

59 Hedef Analizi Hedef Ağacı-Nehir Kirliliği Polluters are effectively controlled: Kirleticiler etkili bir şekilde kontrol edilmektedir. Environment Protection Agency effective and more responsive to a broad range of stakeholder interests: Çevre koruma kurumu etkilidir ve geniş alanlı paydaş ihtiyaçlarına daha çok duyarlıdır. Population more aware of the danger of waste dumping: Halk atık boşaltımı tehlikesinin daha çok farkındadır. Public information/education programs established: Kamu bilgisi/eğitim programları oluşturulmuştur.

60 Hedef Analizi Hedef ağacı-nehir Kirliliği New legal regulations are established which are effective in preventing direct discharge of wastewater: Atık suyun direkt boşaltılmasını önlemede etkili yeni yasal düzenlemeler oluşturulmuştur. Pollution management is given a higher political priority: Kirlilik yönetimi öncelikli bir politika haline getirilmiştir. Increase % of households and and businesses are connected to sewerage network: Evler ve işyerleri artan bir yüzdeyle kanalizasyon sistemine bağlanmıştır. Increased capital investment: Sermaye yatırımları artırılmıştır. Improved business planning within Local Government is established, including cost recovery mechanizms : Yerel yönetimde, maliyetleri karşılayan bir geliştirilmiş iş planı gerçekleştirilmiştir.

61 Strateji Analizi Bu aşamada sorulması ve cevaplanması gereken soru tipleri şunları içerebilir. Bütün tanımlanan problemler ve/veya hedefler ele alınacak mı, yoksa seçilmiş bir kısmı mı? SWOT Analize dayandırılabilecek pozitif fırsatlar nelerdir? İstenen sonuçları en çok getirebilen ve sürdürülebilir faydaları arttıran müdahale kombinasyonu nedir?

62 Strateji Analizi Yerel kurumların kapasitelerinin gelişimini de içerecek şekilde projenin yerel sahibi en iyi nasıl desteklenir? Farklı olası müdahalelerin yinelenen gider tahminleri ve yaklaşık sermaye ne kadardır ve gerçekte ne kadarı karşılanabilir? En uygun maliyetli seçenek/seçenekler nedir? Yoksul ve diğer belirlenmiş zayıf (vulnerable) grupların ihtiyaçlarına hitap etmede en olumlu hangi strateji etki eder? Potansiyel olumsuz çevresel etkiler en iyi nasıl azaltılabilir veya en iyi nasıl sakınılır?

63 Strateji Analizi

64 MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ Paydaşlar, sorunlar, hedefler ve strateji analizinin sonuçları Mantıksal Çerçeve Matrisini hazırlamak için temel olarak kullanılır. Matris proje tasarımının bir özetini vermelidir ve genelde 1 ila 4 sayfa arası uzunluğunda olmalıdır. Matrisin uzunluğu ölçeğe ve projenin karmaşıklığına ve kaç tane hedef düzeyi dahil edildiğine bağlıdır.

65 Mantıksal Çerçeve Matrisinin Tipik Yapısı

66 Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje Tanımı Göstergeler Doğrulama Kaynakları Üst Hedef: - Projenin politika veya program hedeflerine katkısı (etki) Nicelik, nitelik ve zamanı içererek üst hedef nasıl ölçülecektir? Bilgi, nasıl, ne zaman, ve kim tarafından toplanacak? Varsayımlar Amaç: Hedef gruplara doğrudan sağlanacak fayda Nicelik, nitelik ve zamanı içererek amaç nasıl ölçülecektir? Yukarıdaki gibi Amaca ulaşılırsa, üst hedeflere ulaşmak için hangi varsayımlar geçerli olmalıdır? Sonuçlar: Proje tarafından sağlanan somut ürün ve hizmetler Nicelik, nitelik ve zamanı içererek sonuçlar nasıl ölçülecektir? Yukarıdaki gibi Sonuçlara ulaşılırsa, amaca ulaşmak için hangi varsayımlar geçerli olmalıdır? Faaliyetler: İstenilen sonuçların sağlanması için yerine getirilmesi gereken faaliyetler Faaliyetler tamamlanırsa, sonuçları sunmak için hangi varsayımlar geçerli olmalıdır?

67 Mantıksal Çerçeve Matrisi

68 Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje Tanımı Göstergeler Doğrulama Kaynakları Üst Hedef: - Projenin milli veya sektörsel düzeyde katkısına geniş kalkınma etkisi (politika ve/veya sektör program içeriğine ilintiyi gösterir) Genel hedefe yapılan katkının miktarını ölçer. Değerlendirme esnasında kullanılır. Ancak projenin kendisi için bu bilgiyi toplamaya çalışmak çoğunlukla uygun olmaz. Toplamak ve raporlamak için kullanılan (kim, ne zaman, ne sıklıkta) bilgi ve metot kaynakları Varsayımlar Amaç: Proje bitiminde gelişmiş sonuç - Daha spesifik olarak hedef grup(gruplara) beklenen yararların sağlanması Şu soruya cevap vermemize yardımcı olur: Amaca ulaşıldıysa bunu nasıl bileceğiz? Nicelik, nitelik ve zamanla ilgili uygun detayları içermelidir. Toplamak ve raporlamak için kullanılan (kim, ne zaman, ne sıklıkta) bilgi ve metot kaynakları Amaç - Üst Hedef bağlantısını etkileyebilecek varsayımlar (yöneticinin kontrolü dışındaki faktörler) Sonuçlar: Projenin sunduğu ve daha çok proje yöneticisinin kontrolünde olan direkt/somut sonuçlar (mal ve hizmetler) Şu soruya cevap vermemize yardımcı olur: Sonuçların sunulduğunu nasıl bileceğiz? Nicelik, nitelik ve zamanla ilgili uygun detayları içermelidir. Toplamak ve raporlamak için kullanılan (kim, ne zaman, ne sıklıkta) bilgi ve metot kaynakları Sonuç - Amaç bağlantısını etkileyebilecek varsayımlar (yöneticinin kontrolü dışındaki faktörler) Faaliyetler: Planlanan sonuçları iletmek için yürütülmesi gereken görevler (iş programı) (matris kendi içinde opsiyonludur) Bazen kaynakların/araçların bir özeti bu kutuda yer alır. Bazen giderlerin/bütçenin bir özeti bu kutuda yer alır Faaliyet Sonuç bağlantısını etkileyebilecek varsayımlar (yöneticinin kontrolü dışındaki faktörler)