Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Transkript

1 Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ 1 Öğr. Gör. Mehmet KAPUSIZOĞLU 2 Öğr. Gör. Turgut POLAT 3 ÖZET Bireyin mutlu bir yaşam sürdürebilmesi için üç önemli kararda çok dikkatli olması gerekir: Arkadaş, Eş ve İş. Bu üç önemli karar, bireyin gelecekteki hayatında başarı, güç, statü, saygınlık ve huzur kazanmasında çok önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentilerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri için Betz, Klein ve Taylor tarafından geliştirilen ve Işık tarafından Türkçeye uyarlanan Kariyer Kararı Yetkinlik Ölçeği ve McWhirter, Rasheed ve Crothers tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması yine Işık tarafından yapılan Mesleki Sonuç Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) test teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar literatür eşliğinde tartışılıp çeşitli öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kariyer Kararı Yetkinlik, Mesleki Sonuç, Meslek Yüksekokulu Öğrencileri. CAREER DECISION SELF EFFICACY AND VOCATIONAL OUTCOME EXPECTATIONS OF VOCATIONAL HIGH SCHOOL STUDENTS: EXAMPLE OF BAYBURT VOCATINAL SCHOOL ABSTRACT The individual must be very careful with the three important decisions in order to be able to lead a happy life: Friend, Partner and Job. These three important decisions are crucial in achieving success, power, status, prestige and peace in the future life of the individual. The purpose of this study is to reveal the career decision self efficacy and the vocational outcome expectancies of Vocational School students. In this study, for level of Career Decision Self Efficacy of students, General Self Efficacy scale,which was developed by Betz, Klein and Taylor and adapted into Turkish by Işık, for level vocational outcome expectancies of students, Vocational Outcome Expectation Scale, which was developed by McWhirter, Rasheed and Crothers and adapted Turkish also by Işık was used. 1 Bu Makale Mayıs 2017 tarihleri arasında Saraybosna da düzenlenen ASEAD 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu nda bildiri olarak sunulmuştur. 2 Bayburt Üniversitesi, mkapusiz@bayburt.edu.tr 3 Bayburt Üniversitesi, tpolat@bayburt.edu.tr 1

2 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s For data analysis, t test for independent samples and one way ANOVA techniques have been used. The results are discussed and several recommendations are presented in the light of literature. Keywords: Career Decision Self Efficacy Expectation, Vocational Outcome Expectation, Vocational High School Students. GİRİŞ Yükseköğretimde eğitim almanın en önemli amaçlarından biri, bir kariyer konusunda bireyin kendini geliştirmesi olsa da yapılan araştırmalar üniversite mezunlarının sadece %54 ünün bilinçli bir tercih sonucu üniversitelere geldiği ve şu andaki işlerini bilinçli bir plan sonucu elde ettiklerini göstermektedir. Öğrencilerin önemli bir kısmı üniversiteye gelmeden önce de kariyer seçimleri konusunda kararsızlık yaşamaktadır. Mesleki karar verme sürecinde olan öğrenci için bu süreç hazırlık gerektirir ve bu hazırlık sürecinde öğrencinin seçmeyi düşündüğü meslekle kendi kişilik özellikleri arasında uyum sağlaması için hem mesleklerin özelliklerini keşfetmesi hem de kendi ilgi yetenek ve mesleki değerlerinin farkına varması gerekmektedir (Peterson, Sampson, Lenz ve Reardon, 2002). Bireyin okuldan iş hayatına geçiş döneminde kendisine uygun meslek ve iş alanlarına yönlendirilmeleri sağlıklı bir karar almalarında önemli görülmektedir. Yapılan çalışmalar, bu dönemin kritik olduğunu ve bu dönemde mesleki olgunluk, değerler, ilgi ve tutumlar gibi değişkenlerin bireylerin sağlıklı karar vermesinde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Öğrencilerin mesleki ve eğitsel karar verme sürecinde etkili olan pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin bir kısmı yaş, cinsiyet, benlik algısı, ilgi ve yetenekler gibi bireylerin kendileriyle ilgili iken bir kısmı da anne ve babanın eğitim düzeyleri, meslekleri, ailenin gelir düzeyi ve aile yapısı gibi sosyo-kültürel faktörlerdir. Bununla birlikte mesleki seçeneklerin ve bu seçenekleri etkileyen kriterlerin fazla olması öğrencilerin zaman zaman mesleki karar vermekte zorlanmalarına neden olmaktadır. 1. KARİYER Kariyer; bireylerin çalışma hayatında, herhangi bir iş kolunda ilerlemesi, deneyim ve beceri kazanması, daha geniş bir ifadeyle; para, saygınlık, prestij, başarma arzusu, daha iyi bir yaşama biçimi, bireyin önüne çıkan fırsatlar, ödüller, terfiler ve yaşam boyu gelişim şeklinde tanımlanabilmektedir (Tuncer, 2012:209). Günlük yaşamda ise ilerleme, meslek, iş yaşamı, başarı, bireyin iş hayatı süresince üstlendiği rollerle, daha fazla kazanç sağlama, daha fazla sorumluluk yüklenme, statü ve güç kazanmak için yukarı doğru yükselmek şeklinde ifade edilebilir (Erdoğmuş, 2003:18). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişimlerinde en önemli aşamalardan biri de iş yaşamına geçiş sürecidir ve genellikle bu süreç üniversite öğrencileri için çok zor geçmektedir (Perrone ve Vickers, 2003; Polach, 2004). Öğrencilik hayatı ile iş hayatının birbirinden farklı olması, aranan tecrübe ve becerilere sahip olmaması, öğrencilerin iş hayatı ile ilgili gerçekçi olmayan beklentilere sahip olması gibi etkenler de bu süreci oldukça güçleştirmektedir (Wendlandt ve Rochlen, 2008). Araştırmalar iş hayatıyla ilgili gerçekçi beklentilere sahip olan öğrencilerin iş yaşamında daha fazla doyum ve mutluluk sağladıklarını göstermektedir. 2

3 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ Lent, Hackett ve Brown a göre, okul yaşamından iş yaşamına geçişte birbiriyle ilişkili altı süreç oldukça önemlidir (Lent, Hackett ve Brown, 1999). Bunlar: Olumlu ancak gerçekçi bir yetkinlik ve sonuç beklentisi edinilmesi, Kariyer ilgilerinin gelişimi, İlgiler ve kariyer hedefleri arasında ilişkilerin oluşması, Hedeflerin davranışlara dönüştürülmesi, Akademik ve iş becerilerinin geliştirilmesi ve performans problemlerinin giderilmesi, Sosyal destekler ve engellerin değerlendirilerek kariyer seçeneklerine yönelme İş yaşamına geçiş sürecinin daha sağlıklı geçirilmesinde öncelikli olan basamağın kariyer kararı verme yetkinliği olduğu ve bu basamakta yapılacak çalışmaların bireylerin hedeflerine ulaşmalarında etkili olacağı öne sürülmektedir (Ulaş ve Yıldırım, 2016) 1.1. Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Yetkinlik kavramı sosyal öğrenme kuramcılarından, Bandura tarafından ortaya atılan ve davranış üzerinde etkili olduğu ileri sürülen temel kavramlardan biridir. Yetkinlik; bireyin, belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri organize etme ve başarma gücüne ilişkin kendi yargısı olarak tanımlanabilmektedir (Bandura, 1986). Yetkinlik beklentisi ise, bir davranışın başlayıp başlamayacağı, davranışı sonlandırmak için ne kadar gayret sarf edileceği, engelleyici ve yıldırıcı durumlara karşı ne derece direnileceğinin belirleyicisidir (Lent ve Hackett, 1987). Kuzgun a göre kendini yetkin görme, bireyin sahip olduğu kapasitesi, yaptığı işlerdeki başarıları, güdüleri ve öz kavramı sistemini oluşturan diğer öğelerin bir bileşkesidir (Kuzgun, 2000). Kendini yetkin görme, her türlü davranış girişiminin başlayıp başlamayacağını, başlayan davranışın devam edip etmeyeceğini belirleyici bir güce sahiptir. Betz e göre, yetkinlik inancı, hedef belirleme sürecindeki plan yapma, karar verme, istekli olma ve davranışa yönelme gibi açılardan mesleki ilgileri, amaçları, meslek seçimini ve performansı etkilemektedir (Betz, 2000). Yapılan araştırmalar yetkinlik algısının öğrencilerin öğrenim görecekleri alan seçimlerini ve meslek tercihlerini doğrudan etkilediğini göstermektedir (Hackett ve Betz, 1989). Kariyer kararı verme öz yetkinliği bireyin kariyer kararı verme sürecinde kariyer görevlerini başarılı bir şekilde gerçekleştirebileceğinden emin olma hissinin derecesi olarak tanımlanmaktadır (Betz, Klein, & Taylor, 1996). Bu nedenle kariyer kararı verme öz yetkinliği, kariyer gelişim sürecinde gerekli olan nitelikleri gerçekleştirmek için bireyin yeteneklerindeki inanca odaklanmaktadır. Yapılan çalışmalarda kariyer kararı verme yetkinliği düzeyleri yüksek olan bireylerin mesleki gelişim görevlerini başarı ile tamamlayarak kendileri için doğru meslek seçimi yapabildikleri, kariyer kararsızlık düzeylerinin düşük ve kariyer olgunluk düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür (Taylor ve Betz, 1983; Morgan ve Ness, 2003). Kariyer kararı yetkinlik beklentisi bazı kariyer görevlerini gerçekleştirmede bireyin kendine olan güveni olarak düşünülebilir. Bu görevler, Crites in belirttiği; etkili bir kariyer gelişimi için gerekli olan kendini doğru bir şekilde değerlendirme, mesleklerle ilgili bilgi toplama, hedef belirleme, gelecek için plan yapma ve problem çözme davranışlarıdır. Dolayısıyla bir kişinin kariyer kararı yetkinlik beklentisinin yüksek olması, o kişinin yetenek, değer ve ilgilerini doğru bir şekilde değerlendirebilme, mesleklerle ilgili doğru bilgiler edinebilme, ulaşılabilir hedefler belirleyebilme ve bu hedefleri gerçekleştirirken karşılaştığı problemleri çözebilme konusunda kendine güveninin yüksek olduğu anlamına gelir (Işık, 2010). 3

4 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s Sonuç kavramı yetkinlik beklentisi kavramı ile ilişkilendirilmiş olmasına rağmen yeteri kadar ilgi görmemiştir. Bunun temel nedenlerinden birisi Bandura nın özellikle yetkinlik beklentisi kavramı üzerinde yoğunlaşmış olmasıdır. Bandura sonuç beklentisi kavramını; insanların gerçekleştirecekleri davranışlar ile belli sonuçlar elde edeceklerine ilişkin tahminleri olarak tanımlarken (Bandura, 1997) bu kavram, yapılacak iş sonucunda elde edilebilecek sonuçlara ilişkin beklentileri içermektedir (Lent, 2005). Bandura, sonuç beklentisinin yetkinlik beklentisine bağlı olduğunu ve bundan dolayı aynı veri kaynaklarından elde edilebileceğini ifade etmiştir (Bandura, 1997). Lent ve arkadaşları, mesleki sonuç beklentisi kavramının yardım, kazanç ya da özerklik gibi geleneksel mesleki değer kategorileriyle içi içe kullanılabileceğini belirtmişlerdir. Bu açıdan mesleki sonuç beklentisi, insanların kariyerleri ile kazanç, statü ve saygınlık gibi öncelikli mesleki değerlerini yaşayabilme ihtimalleri hakkındaki inançları olarak düşünülebilir (Işık, 2013). 2. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Bu araştırmanın amacı; Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentilerini ortaya çıkarmaktır. Türkiye de Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer kararlarına ilişkin çalışmaların sınırlı olması nedeni ile öğrencilerin kariyer kararı yetkinlikleri ile mesleki sonuç beklenti düzeylerinin belirlenmesi literatüre katkı sağlaması açısından önemlidir. Araştırmanın evrenini akademik güz yarıyılında Bayburt Meslek Yüksekokulu bünyesinde öğrenim görmekte olan 1672 öğrenci oluşturmaktadır (Bayburt Üniversitesi Öğrenci İşleri, 2017). Söz konusu ana kütleyi temsil edecek örneklem büyüklüğü; %95 güven aralığında, ± %5 örnekleme hatası ile 313 olarak hesaplanmıştır. Ana kütle içinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak ve minimum örneklem hacmi artırılarak çalışma 460 öğrenci üzerinde uygulanmış ancak çeşitli sebeplerle (bazı anket sorularının boş bırakılması vb.) 8 anket çalışmaya dahil edilmemiş bu nedenle 452 anket analiz edilmiştir. Böylelikle araştırma bulgularının %95 güven aralığında, ± %5 örneklem hatası ile genellenebileceği söylenebilir. Örneklemin evreni temsil etme oranı %27,03 olarak gerçekleşmiştir Kariyer Kararı Yetkinlik Ölçeği Araştırmada öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri için Betz, Klein ve Taylor tarafından geliştirilen ve Işık tarafından Türkçeye uyarlanan Kariyer Kararı Yetkinlik Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek üniversite öğrencilerinin kariyerleriyle ilgili kararlar verme sürecinde gerekli olan görevler konusunda kendilerini yetkin görme düzeylerini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. Kariyer Kararı Yetkinlik Ölçeği, 5 li Likert tipi bir ölçektir ve cevaplandırmada katılımcılar ifade edilen görevleri yerine getirme konusunda kendilerine ne derecede güvendiklerini belirtmek için Kesinlikle Katılmıyorum (1) ifadesinden Kesinlikle Katılıyorum (5) ifadesine uzanan beşli bir derecelendirme yapmaktadırlar. Toplam 25 maddeden oluşan ölçekte maddeler toplamından elde edilen yüksek puanlar yüksek düzeydeki kariyer kararı verme yetkinliğini, düşük puanlar düşük düzeydeki kariyer kararı verme yetkinliğini göstermektedir. Birçok çalışmada ölçeğin tek faktör olarak toplam puandan ya da beş faktörlü olarak da değerlendirilebileceği belirtilmiştir. Bu çalışmada ölçek tek faktör olarak ele alınmış, alt faktör analizleri yapılmamıştır. 4

5 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ 2.2. Mesleki Sonuç Ölçeği Anket formunda kullanılan bir diğer ölçek McWhirter, Rasheed ve Crothers tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması yine Işık tarafından yapılan Mesleki Sonuç Ölçeği olup, kişilerin belli eğitsel ya da kariyer kararı verme davranışları sonucunda elde edilebilecekleri başarının uzun süreli sonuçlarına ilişkin inançlarını ölçmeye yönelik geliştirilmiş bir ölçektir. Ölçeğin orijinal formundan farklı olarak anket bütünlüğünü sağlayabilmek amacı ile ölçek 5 li Likert tipine dönüştürülmüştür. Cevaplandırmada katılımcılar Kesinlikle Katılmıyorum (1) ifadesinden Kesinlikle Katılıyorum (5) ifadesine uzanan beşli bir derecelendirme yapmaktadırlar. Araştırma kapsamında aşağıdaki hipotezler sınanmıştır. H01: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri arasında anlamlı bir ilişki vardır. H02: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, cinsiyetlerine göre farklılık göstermektedir. H03: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, yaşlarına göre farklılık göstermektedir. H04: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri sınıflara göre farklılık göstermektedir. H05: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri bölümlere göre farklılık göstermektedir. H06: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, ailelerinin yaşadıkları yere göre farklılık göstermektedir. H07: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, anne ve babalarının eğitim düzeylerine göre farklılık göstermektedir. H08: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, ailelerinin gelir düzeylerine göre farklılık göstermektedir. H9: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, akademik başarı düzeyine göre farklılık göstermektedir. 3. ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN BULGULAR Belirlenen örneklemden anket yolu ile elde edilen verilerin analizi SPSS programı ile yapılmıştır. Çalışmada; güvenilirlik analizi, bağımsız örneklemler için t testi (independent samples t-test), tek yönlü varyans analizi (One Way Anova) kullanılmıştır. Ankete katılan öğrencilere ait demografik özellikler Tablo 1 de gösterilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin %59,7 si erkek, %40,3 ü bayandır. Birinci sınıf ve ikinci sınıf öğrencileri eşit olarak ankete katılmıştır. Yaş grubu açısından en yüksek yaş ortalamasını %73 oran ile yaş grubu oluştururken, yaş grubu %17, yaş grubu %8,8, 25 yaş ve üzeri ise yalnızca %1,1 lik bir grubu oluşturmaktadır. Öğrenim türüne göre; birinci öğretimde %79,2; ikinci öğretimde ise %20,8 öğrenci yer almaktadır. 5

6 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER CİNSİYET SINIF YAŞ ÖĞRENİM TÜRÜ YAŞANILAN YER Tablo 1: Ankete Katılan Öğrencilerin Demografik Özellikleri KATEGORİ Frekans (N) Yüzde (%) Erkek ,7 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER KATEGORİ Frekans (N) Yüzde (%) Büro Yönetimi 51 11,3 Bayan ,3 İşletme 16 3, Maliye 61 13, İş Sağlığı ve ,8 Güvenliği Bankacılık ve Sigortacılık 78 17, , ,1 Muhasebe 20 4,4 BÖLÜM Birinci ,2 Öğretim Elektrik ve Enerji 46 10,2 İkinci 94 20,8 Öğretim Köy ,5 Yerel Yönetimler 19 4,2 İlçe ,1 Dış Ticaret 22 4,9 İl ,5 Lojistik 24 5,3 Büyükşehir 85 18,8 Bilgisayar Teknolojileri 41 9,1 TOPLAM TOPLAM Ölçeklerin Güvenirlik Analizleri Ankette kullanılan ölçeklerin güvenilirliğini belirlemek amacıyla yapılan analiz sonucunda Cronbach Alpha güvenilirlik katsayıları; Kariyer Kararı Yetkinlik ölçeği için 0,845; Mesleki Sonuç ölçeği için 0,880 olarak bulunmuştur. Kariyer Kararı Yetkinlik ölçeği ve Mesleki Sonuç ölçeği birçok araştırmada kullanılmıştır ve elde edilen değerler diğer çalışmalardaki iç tutarlık değerlerine oldukça yakındır ve kabul edilebilir düzeydedir. Verilen normal dağılıp dağılmadığını test etmek için yapılan normallik testi verileri Tablo 2 de verilmiştir. Test sonuçlarına göre Kariyer Kararı Yetkinlik ne ait çarpıklık katsayısı; -0,520, basıklık katsayısı ise 0,812 olarak bulunmuştur. Mesleki sonuç beklentisine ilişkin çarpıklık katsayısı -0,811, basıklık katsayısı ise 1,214 dür. Tabachnick ve Fidell bu değerlerin +1,5 ile 1,5 arasında olduğu durumlarda dağılımın normal dağılım olduğu belirtmişlerdir (Tabachnick ve Fidell, 2013). Yine benzer şekilde Kariyer Kararı Yetkinlik Ölçeği ile Mesleki Sonuç Ölçeğinin Mod, Medyan ve Ortalamalarının birbirine oldukça yakın olması verilerin normal dağılıma uygun olduğunu göstermektedir. Tablo 2: Normallik Testi Sonuçları Çarpıklık Basıklık Mod Medyan Ortalama Kariyer Kararı Yetkinlik -0,520 0,812 3,720 3,800 3,779 Mesleki Sonuç -0,811 1,214 4,000 4,000 3,989 6

7 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ 3.2. Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç İlişkisi H01: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri arasında anlamlı bir ilişki vardır hipotezinin test edilmesi için pearson momentler çarpım korelasyonu kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3: Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Korelasyon Analizi Sonucu Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Kariyer Kararı Pearson Correlation 1,609 ** Yetkinlik Sig. (2-tailed) -,000 N Mesleki Sonuç Pearson Correlation,609 ** 1 Sig. (2-tailed),000 - N Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılabilmesi için yapılan korelasyon analizi sonucunda, öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri arasında 0,01 anlamlılık düzeyinde pozitif yönde ve kuvvetli bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri arttıkça ile mesleki sonuç beklentileri pozitif etkilenerek artmaktadır. Ortaya konulan H01: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri arasında anlamlı bir ilişki vardır hipotezi kabul edilmiştir Cinsiyetlerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyetlerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisi ölçeklerinden aldıkları puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ortaya konulan H02: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, cinsiyetlerine göre farklılık göstermektedir hipotezinin sınanması için verilere bağımsız gruplar için t-testi uygulanmış ve bulgular Tablo 4 te gösterilmiştir. Tablo 4: Cinsiyetlerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç t- testi Sonucu Cinsiyet N X S t p Kariyer Kararı Yetkinlik Erkek 270 3,7633 0,44883 Bayan 182 3,8018 0,5084 Mesleki Sonuç Erkek 270 3,9917 0,55604 Bayan 182 3,9849 0, ,847 0,397 0,114 0,914 Yapılan analiz sonucunda 0,05 anlamlılık düzeyinde kariyer kararı yetkinlik beklentisine ait p değeri 0,397, mesleki sonuç beklentisine ait p değerinin ise 0,914 7

8 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s olduğu görülmüş ve öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentilerinin cinsiyetlerine göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle H02: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, cinsiyetlerine göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Yaşlarına Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin yaşlarına göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisi ölçeklerinden aldıkları puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ortaya konulan H03: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, yaşlarına göre farklılık göstermektedir hipotezinin sınanması için öncelikle varyansların homojen olup olmadığına bakılmış her iki beklenti düzeyi içinde varyansların homojen olduğu görülmüştür. Kariyer Kararı Yetkinlik için varyanslara ait p değeri 0,825 ve Mesleki Sonuç için 0,131 dir. Yaşlara göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 5 te verilmiştir. Tablo 5: Öğrencilerin Yaşlarına Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Toplam 452 3,9889,62022 Tek yönlü varyans analizi sonucunda kariyer kararı yetkinlik beklentisinin öğrencilerin yaşları açısından 0,05 anlamlılık düzeyinde farklılaştığı görülürken, mesleki sonuç beklentisi öğrencilerin yaşları açısından farklılık göstermemektedir Öğrenim Gördükleri Sınıflara Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tablo 6: Öğrencilerin Sınıflarına göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç t-testi Sonucu Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Yaş Grupları N X S f p ,5950, ,7817, ,8530, ,9120,55527 Toplam 452 3,7788, ,9521, ,9760, ,0455, ,2667,37914 Sınıf N X S t p ,7933, ,7642, ,9956, ,9823, ,808 0,039 0,641 0,589 0,651 0,515 0,227 0,820 8

9 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ Öğrencilerin öğrenim gördükleri sınıflara göre kariyer kararı yetkinlik beklentileri ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ortaya konulan H04: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri sınıflara göre farklılık göstermektedir hipotezinin sınanması için t-testi uygulanmış ve bulgular Tablo-6 da gösterilmiştir. Yapılan analiz sonucunda 0,05 anlamlılık düzeyinde kariyer kararı yetkinlik beklentisine ait p değeri 0,515 mesleki sonuç beklentisine ait p değerinin ise 0,820 olduğu görülmüş ve öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentilerinin öğrenim gördükleri sınıflara göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle H04: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri sınıflara göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Öğrenim Gördükleri Bölümlere Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin öğrenim gördükleri bölümlere göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisi ölçeklerinden aldıkları puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ortaya konulan H05: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri bölümlere göre farklılık göstermektedir hipotezini sınamak için varyansların homojen olup olmadığına bakılmış her iki beklenti düzeyi içinde varyansların homojen olduğu görülmüştür. Kariyer Kararı Yetkinlik için varyanslara ait p değeri 0,709 ve Mesleki Sonuç için 0,053 olarak tespit edilmiştir. Daha sonra tek yönlü Varyans Analizi (Anova) uygulanmış ve sonuçlar Tablo 7 de gösterilmiştir. Tablo 7: Öğrencilerin Öğrenim Gördükleri Bölümlere Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç BÖLÜMLER N X S f p Büro Yönetimi 51 3,6463,55710 İşletme Yönetimi 16 3,8150,40236 Maliye 61 3,7495,43414 İş Sağlığı 78 3,8077,47417 Bankacılık 74 3,9362,46161 Muhasebe 20 3,7600,51520 Elektrik 46 3,7530,37431 Yerel Yönetimler 19 3,6337,61684 Dış Ticaret 22 3,6636,41102 Lojistik 24 3,8867,42228 Bilgisayar 41 3,7376,48009 Toplam 452 3,7788,47354 Büro Yönetimi 51 3,8366,66332 İşletme 16 4,3021,42478 Maliye 61 4,0096,59260 İş Sağlığı 78 4,0491,49845 Bankacılık 74 4,0935,59567 Muhasebe 20 3,8750,85776 Elektrik 46 3,9692,50563 Yerel Yönetimler 19 3,8728,78782 Dış Ticaret 22 3,7576,73369 Lojistik 24 3,7986,66708 Bilgisayar 41 4,0894,66364 Toplam 452 3,9889, ,791 0,060 1,817 0,056 9

10 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s Tek yönlü varyans analizi sonucunda kariyer kararı yetkinlik beklentisi ile mesleki sonuç beklentisinin öğrenim görülen bölümlere göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle H05: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, öğrenim gördükleri bölümlere göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Yaşadıkları Yerleşim Yerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin yaşadıkları yerleşim yerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin Tek Yönlü Varyans Analizi sonucu Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8: Yerleşim Yerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Yaşanılan Yerleşim Yeri N X S f p Köy 129 3,7975,45077 İlçe 118 3,8125,40758 İl 120 3,6920,50152 Büyükşehir 85 3,8259,53990 Toplam 452 3,7788,47354 Köy 129 3,9270,61617 İlçe 118 4,0629,56718 İl 120 3,9806,65969 Büyükşehir 85 3,9922,63914 Toplam 452 3,9889, ,902 0,128 0,995 0,395 Öğrencilerin yaşadıkları yerleşim yerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin Anova testi sonuçlarına göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşmadığı tespit edilmiş olup, H06: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, yaşadıkları yerleşim yerlerine göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Anne ve Babalarının Eğitim Düzeyine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeylerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacı ile yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi sonucu Tablo 9 ve Tablo 10 da verilmiştir. Tablo 9: Öğrencilerin Babalarının Eğitim Düzeyine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları 10

11 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Baba Eğitim Düzeyi N X S f p Okuryazar Değil 15 3,7013,55526 İlkokul 203 3,7732,49207 Ortaokul 119 3,7620,48589 Lise 91 3,8141, ,322 0,863 Üniversite ,8233,37187 Toplam 452 3,7788,47354 Okuryazar Değil 15 3,8667,61464 İlkokul 203 3,9302,66205 Ortaokul 119 4,0413,61743 Lise 91 4,0192, ,489 0,205 Üniversite ,1875,53571 Toplam 452 3,9889 0,62022 Kaynak : Yazarların kendi hesaplamalarıdır. Tablo 10: Öğrencilerin Annelerinin Eğitim Düzeyine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Anne Eğitim Düzeyi N X S f p Okuryazar Değil 70 3,7520,49972 Kariyer Kararı Yetkinlik İlkokul 254 3,7598,47858 Ortaokul 101 3,8075,46773 Lise 25 3,9280,37059 Üniversite-+ 2 3,8000 0,00000 Toplam 452 3,7788,47354 Okuryazar Değil 70 3,9214,67386 İlkokul 254 3,9682,61959 Ortaokul 101 4,0380,59832 Lise 25 4,1567,55815 Üniversite-+ 2 4,4167,11785 Toplam 452 3,9889,62022 Kaynak : Yazarların kendi hesaplamalarıdır. Mesleki Sonuç,871,481 1,132,341 Öğrencilerin annelerinin ve babalarının eğitim düzeylerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ile mesleki sonuç beklentisinin farklılışıp farklılaşmadığını belirlemek amacı ile yapılan Anova testi sonucunda öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeylerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisi farklılaşmadığı görülmüş ve H07: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, anne ve babalarının eğitim düzeyine göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Ailelerinin Gelir Düzeylerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin ailelerinin gelir düzeylerine göre kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisi ölçeklerinden aldıkları puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ortaya konulan H08: Öğrencilerin kariyer kararı 11

12 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri, ailelerinin gelir düzeyine göre farklılık göstermektedir hipotezini sınamak için varyansların homojen olup olmadığına bakılmış ve varyansların homojen olduğu görülmüştür. Daha sonra tek yönlü Varyans Analizi (Anova) uygulanmış ve sonuçlar Tablo 11 de gösterilmiştir. Tablo 11: Öğrencilerin Ailelerinin Gelir Düzeyine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç Ailelerin Gelir Düzeyi N X S f p TL 118 3,7780, TL 191 3,7742, TL 104 3,7658, TL 30 3,7840,54081,596, ,0178,33889 Toplam 452 3,7788, TL 118 3,8941, TL 191 3,9956, TL 104 4,0449, TL 30 4,0500, ,355, ,2407,26169 Toplam 452 3,9889,62022 Kaynak : Yazarların kendi hesaplamalarıdır. Anova testi sonuçlarına göre öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri, ailelerinin gelir düzeyine göre farklılık göstermediği görülmüş ve H08: Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentileri, ailelerinin gelir düzeyine göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir Öğrencilerin Akademik Başarı Düzeylerine Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentisinin akademik başarı puanlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacı ile yapılan Anova testinde 1. Sınıf öğrencilerinin henüz akademik başarı puanları oluşmadığı için analize yalnızca 2. Sınıf öğrencileri dahil edilmiş ve analiz sonuçları Tablo 12 de gösterilmiştir. Tablo 12 incelendiğinde öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentileri ile mesleki sonuç beklentilerinin akademik başarı puanına göre farklılaşmadığı görülmüştür. Bu nedenle Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklenti düzeyleri ile mesleki sonuç beklenti düzeyleri, akademik başarı düzeyine göre farklılık göstermektedir hipotezi reddedilmiştir. 12

13 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ Tablo 12: Öğrencilerin Akademik Başarı Puanlarına Göre Kariyer Kararı Yetkinlik ve Mesleki Sonuç Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Akademik Başarı Puanları N X S f p 0-0,50 2 3,8400,84853 Kariyer Kararı Yetkinlik Mesleki Sonuç 0,51-1, ,7257, ,01-1, ,6836, ,51-2, ,7075, ,01-2, ,8061, ,51-3, ,7834, ,01-3, ,8905, ,51-4,00 1 3, Toplam 226 3,7642, ,50 2 3,7917, ,51-1, ,9762, ,01-1, ,9242, ,51-2, ,8962, ,01-2, ,0379, ,51-3, ,9797, ,01-3, ,1316, ,51-4,00 1 4, Toplam 226 3,9823,56954 Kaynak : Yazarların kendi hesaplamalarıdır.,531,811,693,678 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Meslek Yüksekokullarında eğitim alacak öğrencilerin seçecekleri programla ilgili gerekli ön bilgi ve beceriye sahip olmaları, gelecekte icra edecekleri meslekleri belirlemeleri açısından son derece önemlidir. Öğrencilerin kendi kişisel ilgi alanları, yetenekleri ve istekleri doğrultusunda program tercihi yapmaları mesleki yaşamda mutlu ve başarılı bireylerin ortaya çıkmasına ve mesleki ve teknik eğitimin kalitesinin artırılmasına katkı sağlayacaktır. Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde kariyer kararı yetkinlik beklentisi ile mesleki sonuç beklentisinin araştırıldığı bu araştırmada, literatüre uygun olarak öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentisi ile mesleki sonuç beklentisi arasında pozitif yönde ve kuvvetli bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilerin kariyer kararı yetkinlik beklentisi ile mesleki sonuç beklentisinin cinsiyetlerine, sınıflarına, bölümlere, ailelerinin yaşadıkları yerleşim yerine, anne ve baba eğitim düzeyine, ailelerinin gelir düzeyine ve akademik başarı puanlarına göre farklılaşmadığı görülürken, yaşları açısından kariyer kararı yetkinlik beklentilerinin farklı olduğu ancak mesleki sonuç beklentilerinin ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Meslek yüksekokulları, yükseköğretimde önlisans düzeyinde eğitim veren bir yükseköğretim birimidir. Öğrenciler mezun olduktan sonra meslek elemanı unvanı alarak kamu ve özel sektörlerin ilgili alanlarında istihdam edilebilirler. Mesleki eğitim, toplumsal hayatın her alanında ihtiyaç duyulan mesleklerde nitelikli teknik elemanlar 13

14 Kapusızoğlu, M/Polat, T. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 6 (2017), s yetiştirilmesi için gerekli bilgi ve becerilerin verildiği eğitimdir. Amacı, toplumun hedefleri ve iş çevrelerinin talepleri doğrultusunda genç insanlara başarılı bir meslek yolu hazırlayarak belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve uygulama yeterliliklerinin kazandırılmasıdır. Mesleki ve teknik eğitim alacak olan öğrencilerin seçtikleri alanla ilgili az da olsa gerekli ön bilgi veya beceriye sahip olması gerekir. Bu araştırma sonucunda Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve mesleki sonuç beklentilerinin farklılaşmaması, meslek yüksekokullarında öğrenim gören öğrencilerin bu bölümleri tercih ederken hangi amaçla ve hangi hedeflerle bu bölümleri tercih ettiklerini henüz belirlemediklerini göstermektedir. Oysa Meslek Yüksekokulları belirli bir kariyer noktasını belirleyen bireylerin, bu kariyerlerine ulaşmak amacı ile eğitim aldıkları ve mezun olduktan sonra meslek elemanı unvanı ile işe başlayabilecekleri bir yükseköğretim kurumudur. KAYNAKÇA BANDURA, A. (1986). Social Foundations Of Thought And Action, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. BANDURA, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise Of Control, New York: Freeman BETZ, N. E. (2000). Self-Efficacy Theory As A Basis For Career Assessment, Journal of Career Assessment. 8-3, pp BETZ, N. E., Klein, K. L., & Taylor, K. M. (1996). Evaluation Of A Short Form Of The Career Decision Making Self-Efficacy Scale, Journal of Career Assessment, 4, pp ERDOĞMUŞ, N. (2003). Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. HACKETT, G., ve Betz, N. E. (1989). An Exploration Of The Mathematics Self- Efficacy/Mathematics Performance Correspondence, Journal of Research in Mathematics Education, 20, IŞIK, E. (2010). Sosyal Bilişsel Kariyer Teorisi Temelli Bir Grup Müdahalesinin Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Kararı Verme Yetkinlik Ve Sonuç Beklenti Düzeylerine Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. IŞIK, E. (2013). Mesleki Sonuç nin Yordayıcıları Olarak Algılanan Sosyal Destek ve Denetim Odağı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı:13-3, s KUZGUN, Y., (2000). Meslek Danışmanlığı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti. LENT, R. W. (2005). A Social Cognitive View Of Career Development And Counseling in S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career Development And Counseling: Putting Theory And Research To Work, pp LENT, R. W., ve Hackett, G. (1987). Career Self-Efficacy: Empirical Status And Future Directions, Journal Of Vocational Behavior, 30, pp LENT, R.W., Hackett, G., & Brown, S. D. (1999). A Social Cognitive View Of School- Towork Transition, The Career Development Quarterly, 47, pp MORGAN, T. ve Ness, D. (2003). Career Decision-Making Difficulties Of First-Year Students, The Canadian Journal of Career Development, 2(1), pp

15 MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİK VE MESLEKİ SONUÇ BEKLENTİLERİ: BAYBURT MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ PERRONE, L. & Vickers, M. H. (2003). Life After Graduation As A Very Uncomfortable World : An Australian Case Study, Education and Training, 45(2), pp PETERSON, G.W., Sampson, J.P.,Lenz, J.G. and Reardon, R.C. (2002). A Cognitive Information Proceessing Approach To Career Problem Solving And Decision Making (Editör: Duane Brown and Associates), Career Choice and Development POLACH, J. L. (2004). Understanding The Experience Of College Graduates During Their First Year Of Employment, Human Resource Development Quarterly, 15-1, pp TABACHNICK, B.G., Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.), Pearson, Boston TAYLOR, K. M. ve Betz, N. E. (1983). Applications Of Self-Efficacy Theory To The Understanding And Treatment Of Career Indecision, Journal of Vocational Behavior, 22, pp TUNCER, P., (2012). Değişen İnsan Kaynakları Yönetimi Anlayışında Kariyer Yönetimi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), s ULAŞ, Ö., Yıldırım, İ. (2016). Kariyer Kararı Verme Yetkinliği Ölçeği nin Geliştirilmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Cilt:6, Sayı: 45, s WENDLANDT, N. M. & Rochlen, A. B. (2008). Addressing The College-To-Work Transition: Implications For University Career Counselors, Journal of Career Development, 35,