S f i n x F i l m / T V G o d a g D a n m a r k K u n f o r K v i n d e r D i a l o g l i s t e

Transkript

1 KUN FOR KVINDER OM FRUGTBARHED OG PRÆVENTION Dialogliste - Tyrkisk 02:05 Sadece kadınlar için 02:11 Doğum kontrol yöntemleri ve Om frugtbarhed og prævention Speak 02: lü yıllardan günümüze kadar aile ve onun yaşam koşulları üzerinde çok durulan konular oldu. Danimarka daki gelişme ve tarım toplumundan endüstri toplumuna geçiş, ailerin kaç çocuk istediklerine dair tutumlarının değişmesinde etkili oldu lerde Danimarka hükümeti doğum kontrolüne aktif olarak el attı. Her vatandaşın doğum kontrol yöntemleri ile hamilelikten korunma konusunda bilgilendirilmesi önemli hale geldi. Kişilerin aile planlamasını kendilerinin yapması adına en önemli olay 1973 de yürürlüğe giren serbest kürtaj yasası oldu. Refah toplumunun gelişmesine paralel olarak cinselliğe bakış daha serbest hale geldi. Ve günümüzde isteyerek çocuk yapılıyor. Børnehavebørn i skov og i Çocuk yuvası çocukları 03:32 børnehave. De fortæller på deres çocuk 1: Çocuklar karından çıkar. måde, hvor børn kommer fra. Çocuk 2: evet, buradan çıkarlar (işaret eder) Çocuk 3: evet göbekten çıkarlar Barn 2: buradan gelirler sonrada yatarlar Barn 1: öpücük, öpücük bak, sevişiyorlar. Barn 2: hayır, hayır) Seksualundervisning i skoleklasse Speak 03:59 Danimarka da günümüzde her vatandaşın doğum kontrol yardımı ile gebe kalma ve hamilelikten korunma yöntemleri hakkında bilgi alması mümkündür. Cinsel eğitim Danimarka ilköğretim okullarında 1970 te başladı. Ve günümüzde eğitimin zorunlu bir parçasıdır. Eğitimin amacı sekse teşvik etmek değil, olası bir hamileliği planlamak amacı ile hem kadın hem erkekte güven oluşturmaktır. Lærer 04:29 Birbiriniz ile konuşarak mı bilgi alıyorsunuz yada okulda öğrendiklerinizden mi daha çok bilgi alıyorsunuz veya aldığınız bu tip bilgiler farklı mı? Miguel. Elev 1 04:42 Sınıfta konuşmak iyi, çünkü bilmediğimiz çok şey var, yani örneğin kızlar hakkında bu kitapta yazılanları bilmiyoruz, öyle değil mi? Side 1 af 16

2 Lærer 04:47 Bir erkek olarak bu kitapta kızlar hakkında yazılanları bilmek iyi mi? Elev 1 04:50 Evet, bir çok şey bilmiyoruz ki, yani acıtıp acıtmadığı gibi şeyler. Lærer (ve bu sebeple buradan bir şeyler öğreniyorsunuz, öyle mi?) Elev 2 04:59 Arkadaşlarla konuştuğumuzda biraz daha serbest oluyoruz. Başkalarının deneyimlerini de duyuyoruz. Başkaları hayır, bence iyiydi gibi şeyler söylediğinde pozitif şeyler elde ediyoruz, bir şeyler öğreniyoruz. Lærer 05:15 Yani başkalarının deneyimleri hakkında bir şeyler öğreniyorsunuz. Elev 2 05:18 Verilen eğitimde de yani çok farklılıklar var. Elev 3 05:22 Bir şeyler bilmek de önemli, yani senin hep söylediğin gibi. Ne kadar çok şey öğrenirsen o kadar bilgili olursun. Kendi dünyana kapanmanın hiç faydası olmaz. Speak 05:38 Ne kadar çok şey bilirsen, o kadar kendi seçme hakkın olur ve kendini koruyabilirsin. Undervisningssituation hvor jordemoder underviser kvinder. Kvinden kroppens anatomi Ungt par og tegning af indre og ydre kønsorganer. Jordemoder 05:44 Doğum kontrolü ve bu konudaki seçeneklerinizi anlamak için, vücudun anatomisi hakkında biraz bilgi sahibi olmak da önemli 05:55 Kroppens anatomi Speak 06:01: Doğum kontrol yöntemlerini anlamak için, kadınların kanama dönemleri, yumurtlama ve döllenme ile ilgili vücut anatomisini tanımak gereklidir. Kadınların genital organları, iç- ve dış genital organlar olarak ayrılır. Bacakların arasında dış genital organlar bulunur. Bu kadından kadına farklı görünümde olabilen iki set genital dudaktan oluşur. Genital dudakların arasında küçük hassas bir nokta olan klitoris bulunur. Udvendige kønsorganer Dış genital organlar bunun haricinde idrar deliği ve vajina girişinden oluşur. En arkada anüs bulunur. Kanama, yumurtlama ve döllenme, hamileliğin başlaması ve tamamlanması kadının iç genital organlarında gerçekleşir. Side 2 af 16

3 Kvindens indvendige kønsorganer İç genital organlar yumuşak ve elastik yapıda olan vajinadan oluşur. Vajina yaklaşık 10 cm uzunluğundadır. Cinsel ilişki sırasında vajina genişler ve daha uzun ve geniş hale gelir. Rahim, embriyoyu (doğmamış bebeği) taşıyan armut şeklinde bir kastır. Yaklaşık olarak bir yumruk büyüklüğündedir. Hamilelik sırasında kendi büyüklüğünün 80 katı kadar büyüyebilir. Rahmin her iki tarafında bir yumurtalık bulunur. Her yumurtalık küçük bir erik büyüklüğündedir. Yumurtalıklarda binlerce yumurta bulunur. Her ay bir yumurta olgunlaşıp bırakılır. Sağ ve sol yumurtalık dönüşümlü olarak yumurta bırakır. Yumurta yaklaşık 10 cm uzunluktaki yumurta kanalından geçer. Her ay olgunlaşmış bir yumurta bu yoldan geçer. Olgunlaşmış bir yumurtanın döllenmesi ve kadının hamile kalması için bir erkeğe de ihtiyaç vardır. Yani bunun gerçekleşmesi için iki kişi gereklidir. Manden kroppens anatomi Animationer af mandens indvendige og udvendige kønsorganer. Speak 08:11 Erkekteki dış organlar penis ve testislerden oluşur. İç genital organlar sperm kanalı ve prostata da denilen erbezinden oluşur. Cinsel uyarı ile penis değişime uğrar. Penis büyür ve bir sertleşme olur. Erkeğin orgazm olması ile birlikte bir sperm boşalması başlar. Sperm hücreleri testislerde üretilir ve sperm boşalması ile sperm kanalından geçerler. Prostattan gelen sıvı ile karışıp idrar kanalından penise gelirler. Sperm boşalması sırasında penisten boşalan sıvıya meni sıvısı denir. Dışarı çıkan meni sıvısının miktarı erkekten erkeğe ve her seferden sefere büyük farklılık gösterir. Bunun sebepleri arasında örneğin erkeğin yaşı gösterilebilir. Çocuğun kız yada erkek olacağını da erkeğin sperm hücreleri belirler. Erkekler genelde bütün hayatları boyunca üreme yeteneğine sahiptirler. Kadınlar için durum farklıdır. Menstruation og frugtbarhed Menstruation og frugtbarhed illustreres med billeder. Speak: 09:13 Üreme yeteneği kadının doğurganlık yaşları ile sınırlıdır. Yani; sadece yumurta ürettiği ve adet gördüğü yıllarda hamile kalabilir. Side 3 af 16

4 Kız çocukları ergenliğe girdiğinde adet görmeye başlarlar. Adet kanamaları kadının çocuk doğurabileceğinin işaretidir. Adet kanamaları, kadın yaşlarına gelip menapoza girene kadar ayda bir kere ve yılda yaklaşık 13 kere gelen kanamalardır. Jordemoder står ved tavle og forklarer cyklus. Jordemoder 09:50 Kanamanın başladığı ilk günü kayt etmek önemlidir. Sonra takvimde yaklaşık gün sonrasına bakın. Genelde günlerde yumurta bırakılır. Ve bu günlerde hamile kalma olasılığı en yüksektir. Speak 10:15 Bazı kadınlar yumurtlama dönemlerini rahimde ağrı, bel ağrısı, baş ağrısı ve vücut ısısının artması şeklinde hissederler. Hamile kalma şansının en yüksek olduğu dönem yumurtlama dönemidir, bu nedenle buna dikkat etmek önemlidir. Yani adet kanamaları hamilelik ile direk alakalı olan bir süreçtir. Undervisningssituation hvor jordemoder forklarer kvindens cyklus i forbindelse med befrugtning. Yetişkin bir kadında her ay bir yumurta olgunlaşır. Olgunlaşan yumurta bırakılır ve yumurta kanalından geçer. O ay yumurtlama döneminde yumurta döllenmezse yeni bir adet kanaması görülür. Undervisningssituation hvor jordemoder forklarer sædcellens befrugtning af ægget. Familieplanlægning Kadın erkeğin sperm hücresi yumurtayı döllediği zaman hamile kalır. Cinsel ilişki sırasında erkek sperm hücrelerini kadının vajinasına boşalttığında sperm hücreleri vajinadan rahme ve yumurta kanalına doğru hareket ederler. Jordemoder 11:12 Sperm hücreleri meni sıvısında yüzen ve küçük kurbağa yavrularına benzeyen hücreleridir. Rahim boşluğuna doğru ve buradan da yumurta kanalına yüzerler. Ve en önce gelip yumurtanın içine giren yumurtayı dölleyen hücredir. Sonra spermin kuyruğu kesilir ve yumurtanın etrafında kalın, engelleyici ekstra bir zar oluşur ve yumurta çoğalmaya başlar. Speak 11:44 Yumurta artık döllenmiştir ve 7 gün sonra rahme doğru aşağıya hareket eder ve artık bir hamilelik ve yeni bir hayat başlamıştır. Kadının hamile olduğunun ilk belirtisi adet kanamasının kesilmesidir. Kadın ayrıca sabah bulantısı, yorgunluk ve göğüslerde gerginlik de hissedebilir. Çocuk sahibi olma isteği her ailenin kendi planlayabileceği bir konudur. Speaken fortæller om Speak 12:18 Aile planlaması; kadın ve birlikte olduğu kişinin çocuk sahibi olma Side 4 af 16

5 familieplanlægning mens vi ser familie på indkøb i grønthandel. isteklerini kaç çocuk istedikleri ve ne zaman istediklerini kendi belirlemeleri anlamına gelir. Jordemoder fortæller Jordemoder 12:34 Herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmıyorsa, cinsel ilişki sonrasında hamile kalma olasılığı tabiiki yüksektir. Speak 12:41 Hamile kalmak istese de istemese de kadınlar için yumurtlama dönemini bilmek önemlidir. Bunun için ya takvim yöntemi yada vücut ısısı yönteminden yararlanılabilir. Kalendermetoden Takvim yöntemini kullanılırken kadınlar takvimlerini işaretleyerek yumurtlama zamanlarını hesaplayabilirler. Adet kanamasının ilk günü işaretlenir. Yumurtlama zamanı değişebileceği için kadın, eğer hamile kalmak istemiyorsa, son adet kanamasının başlamasından sonraki günlerde cinsel ilişkiden kaçınmalı. Temperaturmetoden Vücut ısısı yönteminde kadın her sabah uyandığında vücut ısısını ölçmeli. Termometrenin gösterdiği dereceyi bir şemaya yazarsıniz. Şema, yumurtlama sonrasında vücut ısısının yükseldiğini gösterecektir. Vücut ısısının yüksek olduğu üç günden sonra hamile kalma riski çok küçüktür. Hem takvim yöntemi hem de vücut ısısı yöntemi güvenilir değildir. Ve hamile kalınmak istenmiyorsa, bu yöntemlerin kullanılması tavsiye edilmez. Eski zamanlardan beri hamilelikten cinsel ilişkiye boşalmadan önce son vermekle korunurdu. Yani, erkek boşalmadan hemen önce penisi vajinadan çeker ve sperm böylece vajinaya girip yumurtayı döllemez. Jordemoder 14:23 Ama cinsel uyarı sırasında penisten dışarı salınan az miktardaki şeffaf ve kaygan sıvıda da sperm bulunabilir.yani yöntem %100 koruyucu değildir. Abort Undervisningssituation hvor jordemoder fortæller om abort Jordemoder 14:34 Hamile kalındı ise ve hamileliğin sonlandırılması isteniyorsa. O zaman kürtaj adı verilen müdahale yapılmalı, ve Danimarka da kürtaj hamileliğin 12. haftasının sonuna kadar yapılabilir. Hamileliğin bu tarihten sonra gerçekleştiğini bilmemize rağmen, hamileliği adet kanamasının ilk gününden hesaplarız. Kürtaj olabilmek için kendi doktorunuza gidersiniz, ve burada hamileliğe son verme başvurusu için imzalayacağınız bir form talep edersiniz. Side 5 af 16

6 Præventionsmidler Bu form en yakın hastaneye gönderilir, ve sonrasında ameliyat ya da ilaçlı müdahale ile kürtaj olmayı seçebilirsiniz. Cinsel hayat, bizi hamile kalma kaygısından uzak tutacak, zevk alınacak şekilde yaşamak ile de bağlantılıdır, ve bu sebeple, kişinin ihtiyacına uygun, farklı doğum kontrol yöntemlerinin olması kolaylık sağlar. Introduktion til de forskellige former for prævention, hvor vi ser dem afbilledet. Speak 15:52 Günümüzde çok farklı doğum kontrol yöntemleri mevcuttur. Bariyer yöntemleri iki kategoriye ayrılır: prezervatif, diyafram ve bakır spirali gibi. Hormonel Yöntemler olarak; doğum kontrol hapları, hormon spirali, doğum kontrol çubuğu, vajinal halka ve doğum kontrol bandı mevcuttur. Kondom Speak 16:27 En yaygın kullanılan bariyer yöntemi prezervatiftir. Undervisningssituation hvor jordemoder om kondomet. Jordemoder:16:33 Ama bunları kullanırken RFSU-onayının olmasına ve son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir. Prezervatif açılırken bunun dikkatlice yapılmasına, prezervatifi çizebileceği için tırnakların kullanılmamasına özen gösterilmelidir. Ve paket gayet yavaşça açılır prezervatif bu şekilde çıkartılır. Ve prezervatif doğru şekilde yerleştirilmelidir. Prezervatifi doğru yönde yuvarladığınızdan emin olmalısınız. Bu korunmayı arttırır, çünkü yanlış yerleştirilen prezervatifler çoğunlukla patlayan ve yırtılan prezervatiflerdir. Bazı prezervatiflerin ucunda küçük bir rezervuar (boşluk), bulunur, ve prezervatif penise takılmadan önce bu rezervuar sıkıştırılır. Erkek cinsel olarak uyarıldığında penise kan akımı olur, ve penisin içındeki boşluk ve gözenekler büyür, aynı şekilde seksüel uyarı sırasında kanla dolduğu için, kadının klitorisi de büyür. Penis sertleştiğinde prezervatif penis ucuna yerleştirilirse en uygun ve en sıkı şekilde yerleştirilmiş olur, sonrasında dikkatlice bu şekilde parmak içleri ile yuvarlanır. Tırnaklarınızı kullanmayın, prezervatif delinebilir. Prezervatif penisin dibine kadar yuvarlanır ki sıkı ve iyi yerleşsin. Prezervatif cinsel ilişki süresince kullanılmalıdır. Cinsel ilişki tamamlandığında ve erkek boşaldığında penisin çapı küçülür, prezervatif gene dikkatlice yuvarlanarak çıkarılabilir. Ve tabiki dikkat etmeniz gereken konu, meni sıvısının prezervatifin içerisinde kaldığından emin olmanız, buna dikkat ederseniz prezervatifi doğru şekilde çıkarabilirsiniz. Buna dikkat etmeniz çok önemli. Prezervatifi elinize aldığınızda bu şekilde dışa yuvarlayıp bildiğimiz Side 6 af 16

7 düğüm gibi bir düğümle bağlayın ve atın, böylece meni sıvısı dışa akmaz. Bu şekilde tamamlarsınız. Speak18:54 Erkek, penisi daha sertken vajinadan çekmeli. Aksi taktirde meni sıvısının vajinaya sızması riski büyüktür. Bir prezervatif sadece bir kere kullanılabilir. Kunde køber kondomer i Apotek Kunde 19:07 Merhaba, prezervatif almak istiyorum. Apoteker (düşündüğünüz belli bir çeşit?) Kunde 19:12 Farklı çeşitleri mi var? Apoteker 19:15 Öyle söylenebilir. Güvenilirlik açısından hepsi aynı derecede iyi. En önemlisi prezervatifi doğru şekilde kullanmanız, yani baştan sona kadar. Çünkü doğru kullandığınız zaman prezervatif, hamileliğe ve bir sürü farklı cinsel hastalıklara karşı korur. Fordele ved kondom Recept hos lægen og undersøgelse Speak 19:34 Prezervatifin avantajı, reçetesiz alınabilen tek doğum kontrol yöntemi olmasıdır. Birisinden istemek zorunda değilsiniz. Alış-veriş arabanıza koyup ve kasada ödersiniz. Ve kadınlar da satın alabilirler. Prezervatif erkekler için mevcut olan tek doğum kontrol yöntemidir. Diğer bütün yöntemler kadınlar içindir, ve bu sebeple hamileliğin planlanmasında kadına büyük sorumluluk düşer. Diğer doğum kontrol yöntemleri için doktorunuza başvurmalı ve bir reçete almalısınız. Danimarka da hastalar kendileri bayan yada erkek doktor isteyebilirler. Til gynækologisk undersøgelse hos lægen. Læge 20:24 (Şimdi bakalım.) Şimdi bir jinekolojik muayene yapmak istiyorum. Biraz soğuk, ama kendini rahat bırakırsan elimden geldiğince acıtmadan yapmaya çalışacağım. Derin nefes al. Speak 20:48 Reçeteye tabi doğum kontrol yöntemleri genellikle kişilerin jinekolojik bir muayeneden geçmelerini gerektirir.. Læge Side 7 af 16

8 Lægekonsultation (iyi günler) Patient (merhaba) Læge (Hoş geldiniz, şöyle geçin.) Læge 21:04 Anladığım kadarı ile yeni evlisiniz. Hangi yöntemi kullanacağınızı düşündünüz mü? Patient 21:14 Hayır, aslında bu konuda biraz daha bilgi almak istiyorum. Farklı yöntemler hakkında biraz bilgi verebileceğinizi düşünmüştüm. Pessar Læge fortæller om pessar Læge 21:22 Tamam o halde diyafram hakkında bilgi vermekle başlayayım. Prezervatifin erkekler tarafından kullanıldığı durumlarda diyafram kadınlar tarafından kullanılır. Isætning af spiral ses på tegning og i animation. Diyafram bir halkaya bağlı ince bir plastiktir. Diyaframın kullanımı şu şekilde olur; bunun iç ve dışına her tarafını kaplayacak şekilde sperm öldürücü krem sürersin. Ve bunu rahim ağzını örtecek şekilde yerleştirirsin. Bu şekilde bu gördüğün yer diyafram ile tamamen örtülür, bu şekilde cinsel ilişki sırasında sperm hücreleri yukarı çıkıp yumurtayı dölleyemez ve hamilelik engellenir. Patient 22:09 Bunu kendim mi yerleştireceğim? Læge 22:12 Evet, ilk aşamada büyüklüğü sana uygun olanını kullanmalısın, çünkü kadınların ölçüleri farklıdır. Bu yüzden ölçünü almalıyız, ve sonra tam sana uygun gelen ölçüde yapmaları için sipariş vereceğiz. Speak 22:30 Diyaframı yerleştirirken bir bacağını bir sandalyeye koyman iyi olur. Önemli olan bacaklarını ayırman ve parmaklarının vajina ağzına yetişebilmesi. Diyaframı sıkıp yukarıya it. Diyafram tamamen yukarıya itildiğinde bırak diyafram kendisi açılacaktır Læge 22:55 Diyafram bütün sperm hücreleri ölene kadar kalmalı ki, bazı spermlerin sızıp rahme girmesi, bu her ne kadar ender görülsede, engellenebilsin. Sekiz saatten sonra çıkarmak en uygunudur. Ve çıkardıktan sonra, bir dahaki sefere kullanmana hazır olması için, durulayıp paketine koyarsın. Side 8 af 16

9 Kobberspiral og hormonspiral Patient 23:11 Yani bildiğimiz su ve sabunla mı yıkayacağım? Speak 23:14 Diyafram, sperm öldürücü krem ile kullanıldığı taktirde güvenilir bir yöntemdir. Cinsel ilişki başlamadan önce yerleştirilir ve bittikten sonra 6-8 saat çıkarılmaz. Her doğumdan sonra, vajina ve rahim ağzı ölçü değiştirdiği için, yeni bir diyafram için ölçü almak gereklidir. yani eski yada başkasına ait diyafram kullanılamaz. Lægekonsultation hvor læge fortæller om spiral ved hjælp af animation. Speak 23:44 Spiral rahme yerleştirilen küçük plastik bir figürdur. Læge 23:51 Ve iki çeşit spiral mevcuttur: Bakır spirali ve hormon spirali. Patient (tamam.) Kobberspiral Læge 24:00 Bakır spiralin görünüşü böyledir. Burada görüyorsun, sanki T şeklinde bir şey var. Patient (evet) Læge 24:10 Ama farklı şekillerde olanlar da var. Plastik bir çubuğun etrafına dolanmış bakır bir tel var. Bunun yerleştirilmesi söyle; Vajina yolundan rahim ağzına yerleştirilir ve uzunluğunun ne kadar olacağı ölçülür. Patient 24:32 Ama irritasyon gibi benzer rahatsızlıklar yaratabilecek yabancı bir maddenin vücudunuzda olması tehlikeli değil mi? Læge 24:39 Hayır. Çünkü bu vücudun zamanla alıştığı küçük bir yabancı maddedir, ve vücut bunun etrafında bir kapsül oluşturur ve bu irritasyonun bütün vücuda yayılmasını engeller. Speak 24:52 Bakır içeren spiraller, rahmi döşeyen zar tabakasını etkileyerek döllenmiş yumurtanın tutunmasını engeller. Aynı zamanda bakır rahimdeki enzim balansını, yani ortamı değiştirerek spermlerin hareketliliğini bozar. Læge 25:12 Side 9 af 16

10 Hormonspiral Diğer çeşit hormonlu bir spiraldir. Speak 25:16 Hormonlu spiraldeki hormon yavaş yavaş hazneden sızar ve rahim içini döşeyen zar tabakasını etkiler. Aynı zamanda sümüksü bir tıkaç oluşur ve spermlerin içeriye girip yumurtayı döllemesi engellenir. Spiralin her beş yılda bir, en geç her 8 yılda bir değişmesi gereklidir. Spiral sadece bir doktor tarafından jinekolojik bir muayene esnasında takılabilir. Isætning af spiral illustreres ved hjælp af tegning og animation. Læge 25:47 Bakırlı spiralde olduğu gibi hormonlu spiral de adet kanamasının sonunda takılmalıdır. Çünkü hamile olmadığınızdan emin olmamız gerekli. Patient 25:58 Ama kaybolmayacağından nasıl emin olabilirim. Yani karnımın içıne girmeyeceğinden yada düşmeyeceğinden? Kontrol af spiral Læge 26:04 Evet, şu şekilde olacak, ilk adet kanamandan sonra buraya kontrole gelirsin, ben burada gördüğün ip sayesinde yerinde olup olmadığına bakarım, ipi buraya kadar keserim. Sonra biraz ipi çekmeye çalışırım, hala rahimdeki yerinde olduğundan ve düşmeyeceğinden emin olmak için. Patient 26:28 Ama bu içerdeki ipler. Cinsel ilişki sırasında ne oluyor? Dışarı çekilme ihtimali yok mu bu iplerin yada hissedilirler mi? P-piller og minipiller Beskyttelsespiller Læge 26:40 Gördüğün gibi çok yumuşaklar ve vajinanın duvarlarına itilirler ve bu sayede hissedilmezler. Speak 26:47 İki çeşit doğum kontrol hapı bulunur: Kombine doğum kontrol hapı (Ppiller) ve mini hap (minipiller). Hemen hemen bütün doğum kontrol hapları iki hormon içerir: Östrojen ve gestajen. Lægekonsultation, hvor læge fortæller om p-piller. Læge 27:09 Etkileri şu şekilde; tabletleri aldığınızda dışardan hormon ilave ediyorsunuz ve böylece beyinden gelen ana hormonlar baskı altına alınıyor, bu hormanlar yumurtanın tam olgunlaşıp dışarı çıkmasını sağlayamıyorlar. Yani yumurtalama engelleniyor. Patient: (hiç yumurta oluşmuyor mu?) Side 10 af 16

11 Læge 27:34 Hiç yumurta çıkmıyor, yumurta büyümüyor, olgunlaşmıyor ve çıkmıyor. Speak 27:38 Lægekonsultation, hvor læge Doğum kontrol hapları şu şekilde etkilerini gösterirler; ana cinsel forklarer hvordan man bruger p- hormonlar oluşmadığı için kadın yumurta bırakamaz. Doğum kontrol piller. hapları rahimdeki zar tabakasını da etkileyerek olası bir döllenmiş yumurtanın tutunmasını engellerler. Bunların yanı sıra rahim ağzı kanalını döşeyen zar kalınlaşır ve sertleşir. Sperm hücrelerinin geçişini engelleyen tıkaç benzeri bir yapı oluşur. Patient 28:06 Yani aynı anda üç yerde etki gösteriyor? Recept på p-piller Læge 28:10 Evet, Aile doktorunuza gidip bir reçete alıyorsunuz. Eğer bu yöntemi seçersen ben sana bir reçete yazarım ve hormonların oluştuğundan emin olmak için adet kanamasının ilk gününden itibaren başlayacaksın. Bütün haplar bitene kadar her gün bir tane alacaksın. Bunun içinde 21 tane hap var, sonra yedi gün ara vereceksin, bu 7 gün içerisinde kanaman olur. Patient 28:37 Yani üç hafta boyunca bunları alıp bir hafta ara vereceğim. Ama ara verdiğim o hafta içerisinde de koruma sağlanıyor mu? Læge 28:43 Evet, kesinlikle. Çünkü ilaç üç hafta içerisinde yumurtanın oluşmasını engeller. Ama bu ne kadar düzenli aldığına bağlı. Hapını bir gün unuttuysan, ertesi gün hemen hapını almalısın. Eğer örneğin iki gün unuttuysan, başka doğum kontrol yöntemlerini kullanmalısın, prezervatif gibi. Patient 29:03 Ama bu çeşit hormonlar tehlikeli değil mi? Læge 29:07 Doğum kontrol hapları 50 yıldır geliştiriliyor. Başlangıçta, nasıl etki ettikleri bilinmediği için büyük miktarlarda cinsiyet hormonları içeriyorlardı. Ama bunlar gerçekten çok hafifletildi, şu anda bu haplar çok az miktarda cinsiyet hormonları içeriyor. Speak 29:23 Özellikle yaşın üstünde sigara içen yada yüksek tansiyonu olan bayanlar diğer doğum kontrol yöntemlerinden yararlanmalıdırlar. Doktorunuzun yazdığı hap çeşidi size uygun olmayabilir, o zaman başka bir hap denemelisiniz. Lægekonsultation, hvor læge fortæller om mini-piller ved Speak 29:43 Mini haplar çok az miktarda gestajen hormonu içerir. Mini haplar rahimdeki zar tabakasını etkiler, böylece yumurta yapışamaz, Side 11 af 16

12 hjælp af animation. ve rahim ağzında bir tıkaç oluşturur. Ama kombine doğum kontrol haplarının tersine mini haplar yumurtlamayı her zaman engellemezler. Læge 30:07 Ve bunun sebebi mini hapların sadece bir hormon içermesidir. Bu haplar sürekli alınmalıdır. Patient (her gün?) Lægen forklarer brugen af minipiller. Læge 30:14 Her gün, 21 gün geçtikten sonra da, yeni bir pakete geçene kadar sürekli olarak alacaksınız, çünkü bu paketlerde 28 tane hap var. Patient (Tamam.) Læge 30:25 Ve bu haplar kombine doğum kontrol haplarından daha düzenli alınmalı. Speak 30:31 Mini haplar her gün aynı saatte alınmalı, yöntemin koruyuculuğu için bu kurala uyulmalı. P-stav Speak 30:44 Doğum kontrol çubuğu (P-staven), hormon çubuğu veya Implanon da denir, uzun süreli korunma sağlayan doğum kontrol yöntemidir. Læge 30:54 Bu kadar kibrit çöpü büyüklüğünde bir çubuktur. Patient (evet) Lægekonsultation, hvor læge fortæller om p-stav. Læge 31:03 İçinde hormonlar var, ve buraya, yukarıya yerleştirilir. Burada derinin altına yerleştirilir, ve sürekli hormon sızdırarark yumurtlama olmasını engeller. Læge forklarer brugen af p-stav. Speak 31:22 Doğum kontrol çubuğu mini haplar gibi sadece gestajen hormonu içerir. Bu yumurtlamayı engeller, rahimdeki zar tabakasını etkiler ve sperm hücrelerinin içeriye girişini engelleyen bir tıkaç oluşturur. Bu çubuk sürekli hormon sızdırır, ve 3 yıl boyunca deri altında kalabilir. Patient 31:47 Ya yeniden çocuk istersem? Læge 31:50 O zaman gelirsin ve çubuğu çıkarttırırsın. Çıkarttıktan bir ay sonra Side 12 af 16

13 P-ring Lægekonsultation, hvor læge fortæller om p-ring ved hjælp af animation. yeniden yumurtlama gerçekleşir, ve yeniden hamile kalabilirsin. Speak 32:01 Doğum kontrol çubuğunu doktor yerleştirir ve çıkartır. Çubuk yaklaşık 4 cm uzunluğunda ve 2 mm kalınlığındadır. Speak 32:14 Vajinal halka (P-ringen), nuva-halkası da denir, pek çok açıdan kombine doğum kontrol hapları gibi işlev görür. Læge 32:22 Bu halkanın içerisinde, kombine doğum kontrol hapları gibi, iki tane hormon vardır. Vajina içerisine yerleştirilmesi gereklidir, şu şekilde halka sıkılarak yukarıya vajinaya yerleştirilip, şuraya, ve bırakılır. Artık yerine oturmuştur. Læge 32:41 Üç hafta burada kalması gerekli. Üç hafta doğum kontrol hapı almak yerine bu halka üç hafta takılır ve üç hafta sonra çıkartılır. Ve ondan sonra adet kanaması olur ve yedi gün sonra yeni bir halka yerleştirilir. Forklaring på hvordan p-ringen virker. Speak 32:56 Halka, vajina zar tabakasından kan dolaşımına karışan, hormonlar sızdırır. Hormonlar yumurtlamayı engeller, rahimdeki zar tabakasını etkiler ve rahim ağzında bir tıkaç oluşturur. Vajinal halka cinsel ilişki sırasında hissedilmez ama eğer isterseniz halka 3 saat kadar çıkartılabilir -ve hala hamile kalınmasını engeller. P-plaster Bir diğer doğum kontrol yöntemi Doğum kontrol bandıdır, diğer adıyla Evra. Læge 33:40 Lægekonsultation hvor læge Doğum kontrol bandını da seçebilirsin. Kombine doğum kontrol hapları fortæller om p-plastret ved hjælp gibi etki gösterir. Bu kombine doğum kontrol hapları gibi iki hormon af animation. içeren bir banttır. Hvordan placerer man p-plastret? Speak 33:54 Doğum kontrol bandı, göğsün ön tarafı hariç, vücudun pek çok yerine yapıştırılabilir. Örneğin;, Vücudun üst kısmına, kol üst kısmına, kalçaya yada karına yapıştırılabilir. Derinin dinlenebilmesini sağlamak için her hafta farklı bir yere yapıştırmak iyi olur. Læge 34:17 Bu bant şöyle etki eder, yumurtlama işlemini engelleyerek yumurta gelmesini engeller. Side 13 af 16

14 Patient (ya.) Læge forklarer hvordan man bruger p-plastret. Læge 34:24 Ve haftada bir set kullanırsın, bir hafta sonra yeni bir tane yapıştırırsın. Haftanın belli bir gününü seçip ikinci ve üçüncü hafta aynı gün yeni bir bant yapıştırırsın. Üç hafta geçtikten sonra bir hafta ara verirsin ve sonra tekrar başlarsın. Speak 34:42 Bir pakette üç tane bant bulunur. Her üç hafta için bir tane ve bir hafta ara. Patient 34:50 Banyoya girersem ne olur? Læge 34:54 Bu bant test edilmiştir ve hem yüzme havuzu hem de banyoya dayanıklıdır. Forklaring på hvordan p-plastret virker. Speak 35:00 Diğer hormonlu yöntemler gibi doğum kontrol bandı da yumurtlamayı engeller. Bant rahim iç zarını yumurtanın yapışamayacağı şekilde etkiler ve rahim ağzı kanalında sümüksü bir tıkaç oluşturur. Doğum kontrol bandında yeterli miktarda hormon bulunmadığı için 90 kilonun üzerindeki bayanlar kullanmamalıdır. Valg af præventionsmetode Bütün doğum kontrol yöntemleri için önemli olan, kullanım esnasında çok özen gösterilmesi ve düzenli alınması, ve ambalajda belirtilen kullanım talimatlarına uyulmasıdır. Evaluering Hamilelikten korunmak için kullanılabilecek çok sayıda farklı yöntem mevcuttur, ve içerisinde bulunduğunuz duruma en uygun yöntemin ne olduğunu iyice düşünmelisiniz. Patient 35:52 Ama hangi yöntemi seçmeliyim? Læge 35:55 Seçiminizi yaparken farklı şeyleri göz önünde bulundurmalısınız. Öncelikle birlikte olduğunuz bir kişi var mı, yok mu devamlı bir eş? Sonra sağlık durumunuz ve yaşınız. Güvenilir bir doğum kontrol yöntemi olması ne kadar önemli ve ne kadar güvenilir bir yöntem. Bu yöntemler hemen hemen %99 güvenilir. Bu yöntemlerden birini kullanmaya karar verirsen sana bir reçete yazabilirim. Nødprævention/ Fortrydelsespille Speak 36:30 Side 14 af 16

15 Ungt par på gaden, mens speaken introducerer til nødprævention. Doğum Korunma yöntemleri kullanılırken yada kullanılmadan bir şeyler ters gidebilir, ve kadın istenmeden hamile kalabilir. Bu sebeple, bir hamileliği engelleyebilecek acil korunma yöntemleri ertesi gün hapı (nødprævention) hakkında bilgi sahibi olmak önemli. Haplar reçetesiz olarak eczaneden satın alınabilir. På apoteket, hvor ung pige køber nødprævention. Kunde 36:52 Acil korunma yöntemleri hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Apoteker 36:56 En yaygın olarak kullanılan pişmanlık hapı (fortrydelsespille) denilen haptır. Bir pakette 2 tane hap bulunur. Haplar bir seferde bir bardak su ile içilir. En önemli olan, partneriniz ile birlikte olduktan sonraki en kısa süre içerisinde, en geç 72 saat sonra, alınmasıdır. Bunun kürtaj ile bir ilgisi yoktur, sadece hamileliğin gerçekleşmesini engellenir. Kunde 37:24 Yan etkileri var mı? Apoteker 37:26 Eğer hapları aldıktan üç saat sonra kusma görülürse, hapların istenilen etkiyi göstermeme riski vardır. Hamileliğin engellendiğinden tam olarak emin olmak içın yeni bir kur alınabilir. Speak 37:42 Acil korunma yöntemi vücut için çok ta sağlıklı olmayan büyük dozlarda hormanlar içerir. Bu sebeple her adet döneminde sadece bir kere kullanılmalıdır. Yani ayda bir kere. Er jeg gravid? 37:58 Hamilelik testi Kan testi yada idrar testi ile hamile olup olmadığınız görülebilir. En yaygın olarak kullanılanı, hamilelik testi de denilen, idrar testidir. Hamilelik testi eczanelerden, süper marketlerden ve diğer bazı yerlerden alınabilir. Tavshedspligt og praktiske oplysninger Hem doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgilendirme, hamilelik ve hem de kürtaj ile ilgili olarak doktor ve sağlık görevlilerinin yeminli olduklarına dikkat etmeniz önemli. Doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgi almak için başvuracağınız pek çok yer mevcuttur. Doğum kontrol klinikleri, doktorlar ve hastaneler bunların arasında sayılabilir. Bunların yanı sıra kütüphane ve eczanelerde bilgilendirici kitap ve Side 15 af 16

16 broşürler de bulunur. Ayrıca ülke çapında çok sayıda bulunan doğum kontrol klinikleri, aile doktorunuz yada herhangi bir diğer doktordan da bilgi alma imkanı mevcuttur. Her cinsel faaliyetin zorlama ve hastalıktan uzak gerçekleşmesi için bilgilendirme ve bilgi önemlidir. Her hamilelik isteyerek olmalı ve her doğum sağlıklı gerçekleşmeli. Side 16 af 16