ÖZET SUMMARY. 2 yıllık ortalama sağ kalım oranı % 7 5 olarak belirlendi. Rekurrens gösteren olgularımızdan 2'si ilk 2 yıl içersinde eksitus oldu.

Transkript

1 ENDOMETRİAL CLEAR CELL KARSİNOMA (8 OLGU MÜNASEBETİ İLE RETROSPEKTİF DEGERLENDİRME) Dr. Ertopçu(,..,..), Dr. Özelmas(.,. 0 ), Dr. Tanaç('"'"), Dr. Südekan( 0 "), Dr. Özkan('"**,..), Dr. Menteşoğlu('") ÖZET SSK Tepecik Doğumevinde yılları arasında endometrial clear cell karsonomu tanısı alan 8 olgu ret rospektif olarak değerendirildi. Olguların yaş ortalamaları 61.9 (41-87), gebelik sayısı ortalamaları O. 75 idi. Türµ olgularımızda tanı Probe Kuretaj ile ko.ndu. Olgularda primer tedavi uygulaması Total Abdominal Histerektomi + Bilateral Salpingooferektomi (TAH + BSO) olarak gerçekleştirildi. 2 olguda operasyona ilave olarak pelvik ve paraortik lenf diseksiyonu uygulandı. FİGO sınıflamasına göre olgularımızın 2' si Evre 1 3, 4'ü.Evre lb,2'si de Evre 11 olarak değerlendirildi. M yometrial invazyon dereceleri ve histolojik grade'leri gözden geçirilerek prognoz ile ilişkileri araştırıldı. Postoperatif olguların tümüne eksternal radyoterapi (5040 rad), 3 olguda ise 1 'inde vajinal 2 'sinde akciğer metastazı olması nedeni ile adjuvant kemoterapi uygulandı. Serimizde, 2 yıllık ortalama sağ kalım oranı % 7 5 olarak belirlendi. Rekurrens gösteren olgularımızdan 2'si ilk 2 yıl içersinde eksitus oldu. Anahtar kelimeler: Endometrial clear celi karsinom. SUMMARY Eight cases, who were diagnosed to be clear cell carsinoma between the years of 1983 and 1989 in SSK İzmir Tepecik Maternity Hospital, were evaluated retrospectively. Average age of cases was 61.9 ( 41-87), averaege number of gravity was O. 75. Ali cases were diagnosed by dilation and curettage. Surgical approaches to these cases were carried out to be total abdom inal histerektomy and bilateral salpingo-ooferect6my. Pelvic and paraaor~ tic lymph dissection were carried out in two in addition to operation. According to be Fİ GO classification two cases were evaluated to be stage 1 a 4 cases were stage 1 b and 2 ('") SSK Tepecik Doğumevi Baştabibi ve Klinik Şefi (..) SSK T~pecik Doğumevi 1. Servis Şef Yardımcısı ("' n) SSK Tepecik Doğumevi 1. Servis Başasistanı ("'"'"'"') SSK Tepecik Doğumevi I. Servis Nisaiye Uzmanı ('"" ") SSK Tepecik Doğum evi I. Servis Nisaiye Asistanı - \ 969

2 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi cases were stage 11. Their myometrial in vasion degrees nad hystologic grades were over view;d and their relation withprogno~ sis were researchd. In postoperativ period radioterapy (5040 Rad) received in 8 cases, ot 3 cases, since one had vagina! and 2 had lung metastasis reviewed chemoterapy. In our study group, 2 years survival rate was 75 %, Two cases showing recurrensis died in second year. Anahtar kelimeler: Endometrial clear celi carcinoma. GİRİŞ Endometriumun Clear karsinomu ilk kez Silverberg ve De Georgi tarafından 1973'de tanımlanmış olup (Lit: 1, 2) endometrium karsinomunun özel bir histolojik tipi olarak kabul edilmektedir. % 85' i kadın yaşantısının 5. dekadından sonra görülür. (Lit: 1, 2) Kurmann ve Scully, Photopulos, Christophersen, Webb bu konu ile ilgili seriler sunmuşlardır. (Lit: 1, 3) Tablo I'de adı geçen araştırmacıların Clear Cell karsinoma rastlanma sıklığı verileri görülmektedir. (Lit: 1) Endometrium karsinomadaki obesite, nulliparite, hipertansiyon, di~abet gibi risk faktörleri clear cell karsinomada da bildirilmektedir. (Lit: 1, 2) Endometriumun clear cell karsinomu histop'atolojik yapısında değişik büyüklükte sırt sırta yerleşmiş multipl tubuler yapı ile minimal kollojen stroma mevcuttur. Tubuliler boyunca geniş nukleuslu ve berrakstoplazmalı clear cell görünümü dikkat çekicidir. (Lit: 1, 2, 4) Silverberg ve De Giorgi, Kurmann ve Scully clear cell karsinomanın endomterumun adenokarsinomuna göre daha kötü prognozlu olduğunu belirtmişlerdir. Kristopherson ve arkadaşları da bu görüşü paylaşmışlardır. Clear ceh karsinomada stage 1 'de bile 5 yıllık yaşam şansının sadece % 44 olarak belirtmişlerdir. Photopulos ve arkadaşları clear cell karsinomanın daha yaşlı hastalarda görüldüğünü ve daha kötü prognozda olduğunu vurgulamışlardır. (Lit:3) GEREÇ ve YÖNTEMLER SSK İzmir Tepecik Doğumevinde yılları arasında tesbi edilen toplam 104 endometrium karsinomunda endo- Tablo I: Literatürde Clear Cell Karsinomun görülme sık.lığı Araştırmacılar Silverberg ve De Giorgi 1973 Photopulos et ali 1979 Christopherson et all 1982 Webb et all 1987 End.Ca. Olgu sayısı Clear cell Olgu sayısı Yüzde

3 ERTOPÇU.0ZELMAS-TANAÇ S0DEKAN ÔZKAN MENTEŞ08LU metrial,~l~r celi karsinomu tanısı alan 8 olgu retrıpektif olarak değerlendirildi. Tüm olgularda tanılar probe küretaj.ile konulrnuıtur. Biopsi materyalleri SSK Izmit Tepecik Hastahanesi patoloji bölümünce değerlendirildi. Olguların tüm~nde TAH + BSO uygulanmıştır. 2 olguda ilave olarak pelvik paraaortik lenf diseksiyonu yapıldı. Evreleme FİGO'ya göre değerlendirildi. Olgularda 5 yıl süreli klinik takip gerçekleştirilmediği için sağ kalımlar 2 yıl olarak belirlendi. BULGULAR Serimizdeki clear cell karsinom olgularının yaş ortalamaları 61.9 (4-1-87)dur. Tablo 2: Olgularımızın hiçbirisinde intrauterin DES'le karşılaştıklarına dair bir anamnez saptanmadı. Olguların hiçbirisinde oral kontraseptif, konjuge ostrojeıi veya herhangibir şekilde eksojen hormon kullanımı yoktu. Obesite dışında endojen ostrojen yüksekliği sebebi tesbit edilememişti. 8 olgunun 5 tanesi hiç gebe kalmamış, 1 olgu 1 doğum, 2 olgu da birden fazla do~ ğum yapmıştı. 7 olgu premenapozal kanama, 1 olgu da menometroraji tanısı ile yatırılmışlardı. 5 olguda obesite, 6 olguda diabetes mellitus, 3 olguda hipertansiyon (TA: 140/90 mmhg üzeri) tesbit edildi. 6 olguda TAH + BSO, 2 olgu da T AH + BSO + Pelvik paraaortik lenf diseksiyonu uygulandı. 2 olgu evre la, 4 olgu evre lb ve 2 olgu da evre 11 olarak değerlendirildi. Tablo: 3. Operasyon materyali histopatolojik değerlendirilmelerinde 5 olgu iyi diferansiye 3 olgu orta differansiye olarak bulundu. Post opperatif 8 olguya da Ege Tıp Fa- kültesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoterapi bölümlerinde 5040 Rad eksternal radyoterapi uygulandı. Olguların 3 'ünde Adjuvant kemoterapi uygulandı. (Bu olguların vajinal 2'sinde Akciğerde metastaz mevcuttu). Rekürrens gösteren olguların 2 tanesi 2. yılda eksitus oldu. 2 yıllık ortalama sağ kalım oranı % 75 olarak belirlendi. Tablo II: SSK Tepecik Doğumevinde görülen tüm endometrial Ca ve Clear Celi Ca.larında yaşlara göre görülme sıklığı Yaş End.Ca. Clear Cell Olgu sayısı Yüzde Olgu sayısı Yüzde 40 2 % % % % % %6.8 3 %

4 ZEYNEP KAMJL TIP BÜLTENi Tablo 3:, SSK Tepecik Doğumevinde endometrial ca ve clear celi ca.ların evrelerine göre görülme oranı Evre la lb' IV End.Ca. %21.8 %56.4 % %6.2 %3.1 Clear cell ca. %25 %50 %25 Tablo 4: Clear Cell karsinomunun literatürde evrelere göre dağılımı Araıtırmacılar Olgu Evre 1 Evre il Evre ili Evre iv Christophersen Webb %79 %62 %8 %10.3 %9 %20.6 %4 %7.1 TARTIŞMA Endometrial clear cell karsinomu görülme sıklığı literatürde % 3-6 oranında belirtilmektedir. (Lit: 1, 3}' Bizim serimizde % 7. 7 olarak bulunmuştur. Endometrial clear cell karsinomunun endometrium karsinomuna göre daha ileri yaş hastalığı olduğu! birçok yazar tarafından bildirilmektedir. (Lit: 1, 3) Bizim serimizde de yaş ortalaması endometrial adenokarsinomun yaş ortalamasından fazla bulunmuştur. (Tablo 2) Hastaların hiçbirinde eksojen ostrogen kullanımı mevcut değildi. Bu da Gilbert ve Webb'in vurguladığı şekilde eksojen ostrojen kullanımı ile endometrial clear cell karsın omun un ilgisi olmadığını düşündürmektedir. (Lit: l) Endometrial,. adeno karsinomada risk faktörü olarak kabul edtlen kriterllerin varlığı bizim serimizde ve literatürde paralellik göstermektedir. TAH + BSO endometrium karsinomalarında primer tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir. (Lit: 1, 3, 5) Myometrial invazyon ve grade dağılımı blzim serimizde literatur verilerinde paralellik göstermektedir. (Tablo; 5, 6) Myometrial invazyon ve histolojik grade artmasıyla pelvik ve paraaortik lenf tutulumunun % 'lere varan oranlarda tesbit edilmiş olması, olgularda lenf disseksiyonu zorunlu uygulama halinde getirmiştir. (Lit: 1, 3, 5, 6) Bizim serimizde 2 olgumuzda pelvik, paraaortik lenf disseksiyonu uygulanmış; düşük grade ve düşük M yometrial invazyonlu bu iki olgunun lenf biopsileri (-) olarak değerlendirilmiştir. Radyoterapi ve kemoterapinin primer cerrahi tedaviye ilavesinin yaşam şansı üzerine değişik oranlarda olumlu etkisi birçok yazar tarafından bildirilmiştir. (Lit: 1, 3, 5) Bugün için eldeki veriler postoperatif radyoterapinin 1/2'den fazla myo- il, lı!' 972 ı,i lji.ı ili

5 ERTOPÇU.0ZELM~S TANAÇ SÜOEKAN.0ZKAN MENTEŞOALU Tablo 5: SSK Tepecik Doğumevinde endometrium karsinomu ve Clear Cell karsinomda myometrial invazyon oranı Myometrial İnvazyon Mo Mı M2M:ı Clear Cell o %12.5 %87.5 Endometrium Ca %5.8 %20.5 %73.7 Tablo 6: SSK Tepecik Doğumevinde endometrial clear cell karsinomu olgularının myometrial invazyon, grade ve prognoz ilişkileri Grade Myometrial İnvazyon Mı M2 M3 Olgu Eksitus Olgu Eksitus Olgu Eksitus Grade 2 Grade o 1 Grade. o 1 metrial invazyonu olan veya yüksek Grade'li olgularda ilk seçeneğin adjuvan tedavi olduğunu kabul etmektededir. (Lit: 1, 3, 7) Nüks ve metastas olgularında kemoterapi ile yaşam şansının arttığını belirten yayınlar vardır (Lit:3, 5). Olgularımızın hepsinde postoperatif radyoterapi uygulanmış ancak o klinik takipte uzun süreli devamlilık sağlanamadığı için 2 yıllık yaşam süreleri hesaplanabilmiştir. Tüm uğraşılara rağmen 5 yıl ve öncesi tedavi edilen 3 olgumuzla bağlantı sağlanamamıştır. 2 yıllık yaşam süresi % 7 5 olup bunların evre, inva~yon ve grade'lere göre yaşam dağılımı literatürle uyumlu bulunmuştur (Tablo 7). Tablo 7: Literatürde endometrium karsinomunun histolojik subgruplarına göre Evre I' de. 5 yıllık yaşam şansı (Christophersen 1982) Histolojik Subgrup Adenoacan tom Adenokarsinom Papiller Adenosquamoz Clear Cell Olgu sayısı Yıllık yaşam 87.5 % 79.8 % 67.6 % 53.1 % 44.2 % 973

6 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi LİTERATÜR 1. Gllbert A., Webb MD., Michel D., Lagios MD.: Clear Celi Carcinoma of the endometrium. Am.J.Obstet. Gynecol. Vol.156: , Steven G., Siilverberg MD., Lucin S.: De Giorgi MD.: Clear Cell Carcinoma ef the endometrium. Clinical Pathologic and Ultrastructural findings. Cancer 31:1127 1l40, Philipj., Diıaia,'William T.: Creaıman Adi::nocar cinoma of the uterus. Clinical Gynec:ologie Onco logy. Third edition. The C.V. Moıby Company. St. Louis Washington O.O. Toronto J6l 167, 5, John Eastwood, MD., MRC Pat.: Mesonephroid (Clear Cell) Carcinoma of the ovary and endomet r.ium ;41, Walter B.,Jones MD.,Jhon P., Koulos MD., Pat ricia E., Saigo MD., Jhofl L., Lewisjr. MD. Cle ar Celi Adenocarcinoma of the Lower Genital Tract; Memorial Hospital :0bstetrics and Gyne cology Vol.70, No.4: , Silverberg S., Pathology of endometrial carcinoma in ed Sciarra JJ. MD.PHD Gynecology and Obstetric:s. Herper and Row Publishers Philadelphia. Vol.4, 15:10,12, Williamj.M., Carlos P., Robert C.Y.: Gynecolo gic Tumors in ed De Vita U.T., Jr., MD., Mellman S., Md., Rosenberg, S.A., MD. Cancer Principles and Practiııe ofoncology 3rd EditionJ.B. Lippincott Company 36:1135,