Günlük yaşam içinde insanın ekstremitelerini dileğince kullanabilmesi ve yürüyebilmesi için dik postür önem taşır. İnsanı diğer canlılardan ayıran;

Transkript

1 Kinezyoloji II

2 VERTEBRAL KOLON Günlük yaşam içinde insanın ekstremitelerini dileğince kullanabilmesi ve yürüyebilmesi için dik postür önem taşır. İnsanı diğer canlılardan ayıran; 1. özellik düşünebilme yeteneği, 2. özellik ise ayakta dik olarak durabilmesi ve yürüyebilmesidir. Bu amaca ulaşabilmek için vertebral kolon oldukça önemli ve kompleks bir yapıdır ve kompleks görevler üstlenir.

3 Vertebral Kolonun Görevleri 1- Vertebral kolon pelvis üzerine merkezi olarak oturmuş bir sütuna benzer ve destek vazifesi görerek vücudun dik durmasını sağlar. Değişik pozisyonlara gelebilen ve bu pozisyonlardan tekrar dik duruma geçebilen özellik gösterir. 2- Torasik halkayı taşır ve torasik boşluk ile abdominal boşluk arasındaki dengeyi sağlar.

4 Vertebral Kolonun Görevleri 3- Spinal kolonun dengesini sağlayan ve hareketliliğini temin eden birçok kas için origo yeridir. 4- Omuz kuşağı ve pelvik bölgenin hareketliliğini sağlayan birçok kas için origo yeridir. 5- Omuriliğin etrafını sararak onu mekanik streslere karşı korur. 6- Hareketlilik esnasında oluşabilecek şokları, eklem ve diskleri ile absorbe ederek bunu uygun şekilde etrafa dağıtır ve kendi öz yapısı içinde bu kuvvetleri etkisiz hale getirir.

5 Spinal Kolonun Yapısı Pek çok hareketli halkadan meydana gelir ve bu halkalar kuvvetli bağ sistemleri ve kaslarla birbirlerine bağlanmıştır. Kolumna vertebralis 7 servikal, 12 torakal, 5 lumbal, 5 sakral ve 3-4 koksigeal olmak üzere toplam omurun üst üste dizilmesi ile meydana gelmiştir. Servikal, torakal ve lumbal vertebraların tümüne presakral vertebralar denir. Gerçek vertebralardan sakral ve koksigeal olanlar birbirleriyle kaynaşırlar ve sakrum ve koksix denilen 2 kemik yapıyı oluştururlar.

6 Spinal Kolonun Yapısı Kolumna vertebralis esas olarak 2 sütundan meydana gelmiştir. Anterior Sütun: Korpus vertebralardan meydana gelir. Posterior Sütun: Arkus vertebralardan meydana gelir.

7 Spinal Kolonun Kütlelerdeki bu Yapısı artış niçin meydana gelmektedir? Ağırlığın en çok bindiği ve hareketin en fazla oluştuğu bölgelerin bunlara dayanacak özellikte olması gerekir. Yapısal olarak en güçlü bölge lumbal bölgedir. Bu özellikten hareket edecek olursak; çap olarak en büyük transvers çap L4-5 tedir. En büyük sagittal çap ise L2-3 e aittir. Genel olarak kolumna vertebraliste servikal, lumbal ve sakral vertebralarda en büyük çap transvers çaptır. Torakal vertebralarda ise en büyük çap sagittal çaptır(ön-arka).

8 Spinal Kolonun Her bir omur şuyapısı yapıları ihtiva eder; Corpus vertebra Vertebranın önündeki kısım Arkus vertebra Vertebranın arkasındaki kısım Korpus ve arkuslar pedinküller ile birleşir, sonra lamina ve daha sonrada arkada birleşerek spinal çıkıntıyı oluşturur. Her iki yanda kökenini arkus vertebralardan alan transvers çıkıntılar ve artiküler fasetler yer alır. Kısaca arkus vertebranın 3 adet apofiziyal çıkıntısı vardır: *Spinöz *Transvers *Artiküler çıkıntılardır.

9 Spinal Eğrilikler Kolumna vertebralisin lateral görünüşünde bulunan çeşitli fizyolojik eğriler yerleşim bölgelerine göre isimlendirilirler. Frontal Düzlemde: Vertebral kolon düz bir çizgi halindedir. Yalnız torakal bölgede aortanın pozisyonuna bağlı olarak hafif bir sağ dorsal eğrilik gösterir.

10

11

12 Sagittal Düzlemde: Kolumna vertebralisin 4 eğriliği vardır. Spinal Eğrilikler 1-Servikal eğri: 1. servikal omurdan 2. torakal omura kadar uzanır. Açıklığı arkaya bakar yani lordotik bir eğridir. 2-Torakal eğri: 2. torakal omurdan 12. torakal omura kadar uzanır ve açıklığı öne bakar, kifotik bir eğridir. 3-Lumbal eğri: 12. torakal vertebradan lumbo-sakral ekleme kadar devam eder ve açıklığı arkaya bakar, lordotik bir eğridir. 4-Pelvik eğri: Lumbo-sakral eklemden koksiksin ucuna kadar uzanır.

13 Spinal Eğrilikler Vertebral kolondaki fizyolojik eğrilikler omurganın kompresyon kuvvetine karşı olan rezistansını artırmaktadır. Eğrileri olan bir kolonun rezistansı o kolondaki eğri sayısının karesine 1 eklenerek bulunur.

14 SekonderEğrilikler Spinal eğrilerin gelişmesindeki en önemli amaç; dik pozisyonun sağlanmasında aşırı kas kuvvetine gerek göstermeden dengenin devam ettirilmesi ve büyüme süreci içerisinde vertebral kolonda patolojik sayılacak eğriliklerin önlenmesinin sağlanmasıdır.

15 LANDMARKS(Kolumna vertebralisin palpasyonla ele gelen noktaları) Mastoid çıkıntının bir parmak ön altı palpe edilirse, C1 in transvers çıkıntısına karşı gelir. C6 nın transvers çıkıntısı krikoid kıkırdak hizasındaki ve bu kısım larynx ve pharynxin alt hududuna, trakea ve özofagusun başlangıç yerine tekabül eder. Episternal çentik T2 nin karşısındadır.

16 Korpus ile manibrium sterninin birleşme yeri T4T5 e tekabül eder. Korpus sterni ve xifoid çıkıntının birleşme yeri T9 a rastlar. 10. kostanın alt kısmı L2-3 vertebraların karşısındadır. İliak kristadan horizontal olarak geçen bir düzlem 4. Lumbal vertebrayı keser. Spina iliaka posterior inferior sakroiliak eklemin horizontal kısmına rastlar.

17 Kolumna vertebralisin eğrilikleri ve gravite hattı arasındaki ilişki Frontal Düzlemde: Gravite hattı topuklar arası orta noktadan başlar, gluteal bölgenin ortasından geçer, kolumna vertebraliste tüm spinal çıkıntıları keserek başın(occipital kemiğin) orta noktasından geçer.

18 Kolumna vertebralisin eğrilikleri ve gravite hattı arasındaki ilişki Sagittal Düzlemde: -Ayak bileği eklem merkezinin 3,5-4 cm önü -Diz eklem merkezinin hafifçe önü -Kalça eklem merkezinden ya da kısmen arkasından -Sakroiliak eklem merkezi(üst ucu) -Lumbal vertebra cisimlerinin merkezinin arkasından -Lumbo-dorsal birleşim yerinden -Dorsal vertebraların önünden -Servikodorsal birleşim yerinden -Servikal vertebraların arkasından -Mastoid çıkıntıdan(kulağın hemen arkası) geçer.

19 Spinal Eğrilikler İlk 2 servikal omur dışında artiküler fasetlerin ön kısımlarında spinal sinirlerin çıktığı foramen intervertebraleler bulunur. İlk 2 servikalde foramen intervertebraleler artiküler fasetlerin arkasındadır. Bu nedenle ilk iki spinal sinir artiküler fasetlerin arkasından çıkar. Diğer bütün vertebralarda intervertebral foramenlerin artiküler fasetlerinin önde olması nedeni ile spinal sinirler bu eklemlerin önünden çıkarlar.

20 vertebral kanal bulunur. İçinden medulla spinalis geçer. Spinal Kanal Vertebral kanalın genişlikleri seviyelerine göre farklılık gösterir. Korpus vertebranın arkası ile arkus vertebranın önü arasında Örneğin; torakal bölgede kanal yuvarlaktır. Yukarı doğru çıkıldıkça yanlara doğru genişler. C7 seviyesinde transvers olarak ovaldir. Sonra üçgen şeklini alır ve daha sonra yuvarlaklaşarak odontoid çıkıntı seviyesinde dikdörtgen şeklini alır. Orta torakal seviyeden aşağı doğru sakruma kadar kanalın lümeni genişler. Lumbal bölgede yine üçgen şeklini alarak 1. sakral vertebra seviyesinde transvers(enine) olarak genişler. Sakral bölgede spinal kanal ant-post. yönde düzleşir ve ön-arka duvarlar hemen hemen birbirine paralel olur. Koksikse doğru hemen daralır (Medulla spinalis L1-L2 seviyesine kadar devam eder. Bundan sonra sinir saçakları (cauda equina) olarak devam eder).

21 Spinal Kolonun İntrinsik Dengesi Bağlar İntervertebral diskler ve Torasik kafesin elastik direnci tarafından sağlanır.

22 Postür Postürün 3 ana komponenti vardır. Kolumna Vertebralis Pelvis Alt Ekstremiteler

23 Postür Kolumna vertebralis ile pelvis arasındaki ilişki Sakrumun üst yüzü ile transvers düzlem arasında normalde 30 olan sakral (Ferguson un sakral açısı) açı denen bir açılaşma söz konusudur.

24

25

26

27 Oturma ve Ayakta Durma Pozisyonunun Kıyaslanması Ağırlık Kaldırma: Ağırlık kaldırma aktiviteleri esnasında omurgadaki yüklenmeyi etkileyen 3 faktör vardır. 1. Omurganın hareketine göre cismin pozisyonu 2. Omurgadaki fleksiyon ve rotasyon derecesi 3. Kaldırılan cisme ait özellikler (şekil,büyüklük, ağırlık) Şayet kaldırılan cisim gövdeye yakın olarak tutuluyorsa beldeki bükme momenti daha azdır. Bacaklar düz, belden bükülerek cismi alınırsa cisim ile hareket merkezi arasındaki mesafe artacağı için bele daha fazla yük biner.

28

29 Fonksiyonel Ünite Kolumna vertebraliste bir fonksiyonel ünite; 2 korpus vertebra, aradaki disk ve ilişkili yumuşak dokulardan oluşur. Fonksiyonel ünite ya da hareket segmentinin ön bölümünü 2 vertebra korpusu, intervertebral disk, posterior ve anterior longitüdinal ligamentler meydana getirir. Arkuslar, intervertebral eklem ve faset, transvers ve spinal çıkıntılar ve ligamentum flavum, supraspinöz ve interspinöz bağ ise fonksiyonel ünitenin arka bölümünü oluşturur.

30 İntervertebral Diskuzunluğunun %25 ini meydana Diskler vertebral kolonun getirir. Occiput ve atlas, atlas ve eksen kemikleri arasında disk bulunmaz. Doğumdan hemen sonra diskin kartilajinöz plaklardaki ufak deliklerden direkt olarak aldığı kan azalmaya başlar. Bu durum yaşına kadar devam eder. Bu yaşlardan sonra disklerde damarlar pratik olarak kaybolur ve disk perfüzyon ile beslenmeye başlar. Bu perfüzyona kemik ile kartilaj birleşim yerlerinde bulunan lenfatiklerde yardım eder. Diskin bilinen tek siniri Van Luschka nın sinuvertebral siniridir. Bu sinir dorsal kök ganglionundan sonra sinir kökünden ayrılır ve rami kominikantesten gelen bir dalla birleşerek intervertebral foramene girer.

31

32

33

34

35 İntervertebral Disk İntervertebral disk mekanik ve fonksiyonel yönden son derece önemli bir oluşumdur. 2 kısımdan oluşur. İç kısımda nukleus pulposus Çevresinde ise annulus fibrosus yer alır.

36

37

38 İntervertebral Nukleus Pulposusun sudisk oranı Doğumda % yaşta % yaşta % 70 Kompresyon streslerinin Annulus Fibrosisin su oranı Doğumda % 79 Yaşlılıkta % 70 % 75 i nukleus pulposus, %25 i annulus fibrosus tarafından karşılanır. 20kg. lık bir kompresyon kuvveti söz konusu ise 15 kg. ı nukleus pulposus, 5 kg. ı ise annulus fibrosusa aktarılır. Nukleus pulposusun bir hidrostatik basıncı vardır. Disk yüklenmediği zamanda su tutma kapasitesine bağlı bir basıncı vardır.

39

40 Nukleusun Su Tutma Kapasitesi Gece yatma pozisyonunun getirdiği 2 avantaj vardır. Gravitenin etkisinin ortadan kalkması Kas tonusunun azalması nedeniyle su muhtevası yavaş yavaş eski halini alır.

41 Diske Uygulanan Kompresyon Stresleri Sağlıklı bir diske uygulanan 100 kg. kompresyon stresi altında disk 1.4 mm. kadar yassılaşır ve intradiskal basınç arttıkça yanlara doğru genişler.

42

43 Eklemler (Kolumna Atlanto-oksipital Eklem:Vertebralisde) Oksiputun kondilleri ile atlasın üst artiküler yüzleri arasında meydana gelir. Oksipital kondiller konveks, atlasın üst artiküler yüzü ise konkavdır. Oksipital kondiller arasında açıklığı arkaya bakan lik bir açı vardır. İki kondil arasında önde mm., arkada ise mm.lik mesafe vardır. Eklemin iki ekseni vardır. Transvers eksen longitudinal ekseni dik açıda keser. Longitudinal eksen arka üst dıştan öne aşağı ve içe doğru seyreder mm transvers eksen Longitüdinal eksen mm

44 Eklemler (Kolumna Vertebralisde) Atlanto-oksipital eklemde sagital düzlemde; esas hareket fleksiyon ve ekstansiyondur. Bu hareketler oksipital kondillerin kayma hareketi ile birliktedir. Fleksiyon hareketinde kondiller atlas üzerinde arkaya, ekstansiyonda ise kondiller öne doğru hareket eder. Fick e göre; öne fleksiyon range i 20, ekstansiyon range i ise 30 dir. Krause 2 hareket için toplam 45, Strasser ise toplam 35 lik bir range vermiştir. Oksipital kondillerin ön kısmı 13 mm.lik bir yarıçapa sahipken, arka kısmı 21 mm.lik yarıçapa sahiptir. Yarıçaptaki bu değişiklikten dolayı eksende değişir. Fleksiyon hareketinde hareket küçük olan ön bölüm etrafında meydana gelirken, ekstansiyon hareketi kondillerin daha geniş olan posterior kısmı etrafında meydana gelir. Fleksiyon ekstansiyon hareketine eşlik eden kayma hareketi 10 mm. civarındadır.

45 Atlanto-oksipital eklem Frontal düzlemde ortak bir eksen olmadığı için atlanta-oksipital eklemde lateral fleksiyon hareketi rotasyon ile bir arada meydana gelmektedir. Sola lateral fleksiyon, sağ tarafa rotasyon ile birliktedir. Lateral fleksiyon konveks taraf rotasyonu ile birleşerek dairesel bir hareket meydana getirir. Hafif öne fleksiyon pozisyonunda lateral fleksiyon maksimaldir. Aşırı ekstansiyon ve aşırı volar (öne) fleksiyonda hiç lateral fleksiyon hareketi meydana gelmez. Fick bu eklemin lateral fleksiyonu için sağ sol toplam lik bir range vermiştir.

46 Atlanto Aksiyal Eklem Atlas ve aksis arasında meydana gelen bir eklemdir. Bu eklemin 4 artiküler faseti vardır. Başka bir deyişle bu eklem 4 eklemden meydana gelmiştir. 2 si atlasın alt artiküler yüzü ve aksisin üst artiküler yüzü arasındadır. Diğer 2 si ise atlasın ön halkası ve aksisin odontoid çıkıntısı arasında meydana gelir. Atlantoaksiyal eklem 3 düzlemli harekete müsaade eder. Ancak meydana gelen temel hareket odontoid (DENS) çıkıntının uzun ekseni etrafındaki rotasyondur.

47 Atlanto Aksiyal Eklem Atlantoaksiyal eklem etrafındaki hareket sınırları; Rotasyon:82.4 Lateral fleksiyon:10 Fleksiyon-ekstansiyon:16-21 Frontal düzlemde fasetler yukarıdan aşağıya ve laterale doğru bir eğim gösterirler ve yukarıya doğru hafifçe konkavdırlar. Sagital düzlemde ekstansiyon hareketinde atlasın arkusu, odontoid üzerinde yukarı ve öne doğru hareket eder. Bu eklemin arkaya doğru olan hareketi öne olandan daha fazladır. Rotasyon hareketi lateral fleksiyon hareketi ile birleşmiştir.

48 Costovertebral Eklem 2 den 9 a kadar olan kostalar vertebralar ile eklem yaparlar. Kosta başları, komşu vertebraların üst ve alt kısımlarına 2 faset ile eklem yapar. 1, 10, 11,12 kostalar ise tek vertebra ile eklem yapar.

49 Costotransvers Eklem Bu eklemler 1-10 kostalar arasında bulunan kosta tüberkülü ile vertebranın transvers çıkıntısı arasındadır. Kostanın faseti konveks, transvers çıkıntınınki ise konkavdır. 11 ve 12 kostalar için böyle bir eklemleşme yoktur.

50 Costosternal Eklem 12. kostadan sadece ilk 7 si tek tek sternumla eklemleşmiştir kostalar birleşerek 7. kostaya bağlanmıştır. 11 ve 12. kostalar ise serbesttir. 2 ile 7. kosta arasındakiler sternum ile çift eklem yaparlar. En bariz olan eklemleşme 2. kosta ile manibrium ve korpus sterni arasındakidir.

51 Sakroiliak Eklem sakral vertebra ile ilium arasında meydana gelir. Aşağı doğru syndezmosis şeklinde devam eder. Sakrum ve ileum arasında böbreğe benzer bir eklemdir. Üst kısmı vertikal, alt kısmı horizontaldir. Eklem kapsülü, bağları, snoviası ve artiküler fasetleri ile gerçek bir eklemdir. Eklem yüzleri çok düzensiz olup normal şartlar altında bu eklemde hareket meydana gelmez.

52 İntervertebral Eklemler meydana gelir. Vertebralar arasındaki hareketler intervertebral eklemlerde Her vertebranın 2 çift artiküler yüzü vardır. Bir üst vertebranın alt artiküler yüzü ile alttaki vertebranın üst artiküler yüzü eklem meydana getirirler. Bu eklemin artiküler fasetlerinin dizilişi bölgesel olarak değişiklik gösterirler. İntervertebral eklemler snovial membranı, kapsülü ve bağları ile gerçek eklemlerdir. Eyer tipi eklemlerdir ve 3 düzlemde harekete izin verirler. Sagital düzlemde fleksiyon ekstansiyon, Frontal düzlemde lateral fleksiyon, Transvers düzlemde aksiyal rotasyon meydana gelir.

53 İntervertebral Eklemler

54 İntervertebral Eklemler İntervertebral disk etrafında 4 tip hareket görülür. Sagital düzlem frontal eksen etrafında Frontal düzlem sagital eksen etrafında Longitudinal eksen etrafında gerilim Longitudinal eksen etrafında rotasyon fleksiyon-ekstansiyon lateral fleksiyon kompresyonaksiyal

55 Rotasyonun sınırını tayineklemler eden yani kontrol eden İntervertebral anulus fibrosisdeki sirküler liflerin elastisitesidir. Ancak rotasyonun kompresyon komponenti de vardır. Gerilim hareketini vücut ağırlığı ve longitudinal ligamentlerin elastisitesi karşılar. Kompresyona karşı koyan intervertebral diskler ve korpus vertebralardır. Traksiyon altında vertebra korpuslarında ayrılma meydana gelmez, anterior-posterior eğriliklerde düzleşme görülür.

56 İntervertebral Eklemler WOLF kanununa göre omurgaya düşen yükü kemiğin trabeküler sistemi karşılar. 3 tip trabeküler sistem vardır. Bunlar kolumna vertebralisin dayanıklılığını sağlarlar. Vertikal Trabeküler Sistem: Odontoid çıkıntıdan başlar. Korpuslar boyunca koksixe kadar devam eder.intervertebral disklere rastlayan kısımda kesinti gösterir. Kompresyon streslerine karşı koyar. Oblik Trabeküler Sistem: 4 tanedir. Her iki tarafta alt ve üst oblik trabeküler sistem vardır. Üst Oblik Sistem: Bir üst vertebranın artiküler çıkıntısından başlar ve vertebranın karşı tarafında sonlanır. Alt Oblik Sistem: Alt artiküler çıkıntıdan başlar ve vertebranın karşı tarafında sonlanır.

57 Oblik trabeküler sistem rotasyonel kuvvetlere karşı koyar. İntervertebral Eklemler Horizontal Trabeküler Sistem: Sağ ve sol olmak üzere 2 sistem halindedir. Transvers çıkıntıdan başlar, vertebra korpusuna doğru ilerler. Orta kısmında karşı tarafın horizontal sistemi ile birleşir.gerilim kuvvetlerine karşı koyar. Vertikal trabeküler sistem omurgaya dik gelen bütün stres ve şokları karşılar. Diğer sistemlere göre daha çok gelişmiştir. Osteoporozda en sağlam kalan sistem budur.

58 Kolumna Vertebralisin Bağları Vertebraları birbirine bağlayan intersegmental bağlar. Segmentleri birbirine bağlayan intrasegmental bağlar Artiküler ve kapsüler yapılar

59 Kolumna Vertebralisin Bağları İntersegmental Bağlar A) Anterior Longitudinal Lig: Dar ve sağlam bir şekilde oksipital kemiğin tuberkülünden başlar, atlasın ön tüberkülünde kalınlaşarak vertebraların ön yüzünden aşağı doğru seyreder ve sakrumun ön yüzüne yapışır. Aşağı doğru seyrederken devamlı genişlik kazanır ve intervertebral disklerin ön yüzlerini sağlamlaştırır. Bağın Lifleri 3 Tabaka Halindedir Yüzeyel Lifler: En uzun olanlardandır. 4-5 vertebra uzunluğundadır. Orta Tabaka: 2-3 vertebra uzunluğundadır En İçteki Tabaka: Bir omurdan diğerine uzanarak intervertebral disklere ve vertebra korpusunun dışından yükselen epifizyal halkaya sıkıca yapışırlar. Bu lifler vertebra korpusunun konkav anterior yüzüne geçince kalınlıklarını artırarak konkaviteyi doldururlar. Bu bağ ekstansiyonda gerilir, fleksiyonda gevşer.

60 Kolumna Vertebralisin Bağları İntersegmental Bağlar B) Posterior Longitudinal Lig: Oksipital kemiğin tabanından başlar. Vertebraların arka yüzünü kanal içinde döşeyerek koksixe kadar uzanır. Korpuslardan geçerken daralır. Disklere rastlayan kısımları ise kalındır. Dorsal bölgede daha kuvvetli, servikal ve lumbal bölgede daha zayıftır. Bu bağ 2 tabakadan oluşur: Yüzeyel tabaka: 3-4 vertebra uzunluğundadır. Derin tabaka: Bitişik vertebralar arasında uzanır. Bu bağ fleksiyonda gerilir ekstansiyonda gevşer.

61 Kolumna Vertebralisin Bağları İntersegmental Bağlar C) Supraspinöz Bağ: Posterior kolonun ligamentidir. Kuvvetli fibröz bir bağ olup, hiç kesintiye uğramadan dış oksipital çıkıntıdan başlayarak spinöz çıkıntıların tepesine yapışır ve sakruma kadar uzanır. Bu bağ fleksiyonda gerilir, ekstansiyonda gevşer.

62 Kolumna Vertebralisin Bağları İntrasegmental Bağlar Lig.İnterspinale: Spinöz çıkıntıları birbirine bağlayan ince bağlardır. Lumbal bölgede daha kuvvetlidir. Fleksiyonda gerilir, ekstansiyonda gevşer.

63 İntrasegmental Bağlar Kolumna Vertebralisin Bağları Lig. İntertransversalis: Transvers çıkıntıları birleştiren düz membranöz bandlar şeklindedir. Bu bağlar, servikal bölgede zayıf, lumbal bölgede daha kuvvetlidir. Lateral fleksiyon hareketinde konveks taraftakiler gerilirken, konkav taraftakiler gevşerler.

64 İntrasegmental Bağlar Kolumna Vertebralisin Bağları Lig.Flava (İnterlaminar Bağ): İntervertebral foramenin arka ve yan taraflarında bulunan ve arkusları birleştiren interlaminar bir bağdır. Sarı elastik dokudan oluşan kalın kuvvetli lifler, laminanın üstünde anterior yüz ile laminanın altında posterior yüz ve laminanın üst kenarı ile birleşmişlerdir. Bu bağ aksiyal rotasyon ve fleksiyonda gerilir. Ön arka stabilitenin sağlanması ve arkusların fonksiyonunu koruması açısından lig.flava çok önemli bir bağdır.

65 İntrasegmental Bağlar Kolumna Vertebralisin Bağları Lateral Vertebral Bağ: Ön ve arka longitudinal bağ arasında yerleşmiştir. İntervertebral disklere sağlamca yapışmış kısa liflerden ibarettir.

66 Atlanto-oksipital ve Atlanto-aksiyal Eklemi Kolumna Vertebralisin Bağları Kuvvetlendiren Bağlar -Posterior Atlanto-Oksipital Membran: Atlas ile oksiputu birbirine bağlayan geniş ve düz bir bağdır.bağ özelliğini kaybetmiştir. -Çapraz Bağ: Odontoid çıkıntı ile oksipital kemiği birleştirir.

67 Kolumna Vertebralisin Bağları Ligamentum Alaria: Odontoidin bir bağı olan lig.alaria odontoid çıkıntıdan yana doğru yayılarak atlasın ön halkasına yapışır. Çapraz bağ ve ligamentum Alaria Membrana Tektoria tarafından sarılmıştır.

68 Artiküler Kapsüler Yapılar Eklem ve kapsülüve kuvvetlendiren yapılardır: a) Atlas ve oksiput arasında bulunan ön ve arka aksesuar bağlar, oksiputtan atlasın lateral kısmına uzanır. b) Oksiput atlas ve eksen kemikleri arasında odontoidin pozisyonunu sağlamlaştıran ligamentler vardır. Bunun yanında atlas ve aksis arasındaki ilişkiyi sağlamada anterior ve posterior atlanto oksipital membran da rol oynar. Bütün bu kuvvetlendirici bağların görevi eklem kapsülü ve komşu bağlarla birlikte atlanto-oksipital eklemin anterior-posterior hareketlerini kontrol etmektir. Atlanto-aksial eklemin kontrolü ise esas olarak lig. Alaria ile sağlanır.

69 c-) İntervertebral eklemlerin kapsülü lig. Flava Artiküler ve Kapsüler Yapılar tarafından kuvvetlendirilmiştir. İntervertebral eklemlerin kapsülünü ikinci dereceden kuvvetlendiren bağlar ise inter spinal ve intertransvers bağlardır. d-) Kostavertebral ve kostatransvers eklemlerin kuvvetlendiren bağlar: Radiate lig. Kosta başları ve vertebralar arasındadır. Ön ve arka kostatransvers bağlar: transvers çıkıntının ön kısmı ile bir alt kosta arasındadır. Lig. Tubercule kosta: transvers çıkıntıdan, tuberisitas kosta uzanır.

70 Artiküler ve Kapsüler Yapılar İliolumbal bağ : 4 ve 5, lumbal vvertebranın transvers e-) Lumbo sakral eklemin bağı: çıkıntısı ile iliumun postero mediali arasında yer alır. f-) Sakro iliak eklemin bağları : Ön ve arka sakro iliak bağların en önemli görevi ayakta dik duruş pozisyonunda sakrumun gravite kuvvetinin etkisi ile öne doğru ratosyonuna direnç vermeleridir. g-) Sakrokoksigeal Eklemin bağları: Ön, arka, yan sakrokoksigeal ve intraartikuler bağlardır: pelvisin mekaniğinde rol oynayan 2 önemli bağ olan sakrosipinöz ve sakrotuberoz bağlar sakrumun sagital düzlem frontal eksen etrafındaki rotasyonunu engellerler.

71 Kolumna Vertebralisin Kasları Temel mekanik hareketlerine göre 4 grupta incelenir; Ekstansörler Fleksörler Lateral Fleksörler Rotatörler

72 Kolumna Vertebralisin Kasları Ekstansörler: 3 tabaka halindedir. Derin tabakayı segmentler arasında yer alan kısa kaslar teşkil eder. -Medial grup: Saf ekstansördürler.bunlar: Rektus capitis posterior majör Rektus capitis posterior minör İnterspinöz kaslar -Lateral grup:rotator etkiye sahiptir. Oblikus capitis posterior Oblikus capitis inferior İntertransvers kaslar

73 Kolumna Vertebralisin Kasları Ekstansörler Bu kaslar spinöz çıkıntılardan transvers çıkıntılara veya trasvers çıkıntılardan alttaki kostanın tüberkülüne uzanır. Medial kısmı saf ekstansörler Oblik seyirli olan lateral kısmı ise rotatör kompanente sahiptir. Simetrik çalıştıklarında birbirlerini nötralize ederler.

74 Kolumna Vertebralisin Kasları Ekstansörler Derin tabakanın üzerinde oblik kaslar olan multifidus ve semispinalis yer alır. Multifidus: ekstansör, rötatör ve lateral fleksiyon etkisine sahiptir. M.Semispinalis ekstansör etkisi rotatör etkisinden daha fazladır.

75 Kolumna Vertebralisin Kasları Ekstansörler Yüzeyel tabaka :Medial sakrospinal ve lateral sakrospinal olarak iki grupta incelenir. Medial Sakrospinal: Longissimus (cervicis-capitis- dorsi) adını alır, ekstansör etkiye sahiptir. Lateral Sakrospinal: Bu grubu iliocostalisler meydana getirir. -İliocostalis lumborum -İliocostalis dorsi -İliocostalis cervicis Ekstansör etkinin yanısıra tek taraflı kasıldıklarında rotatör etkiye sahiptirler.

76 Fleksörler Kolumna Vertebralisin Kasları a)spino-torasik GRUP: Bu grup başı ve boynu toraksa karşı fleksiyona getirir. -SKM: Başa öne doğru fleksiyon,başa kendi tarafına doğru lateral fleksiyon,aksi tarafa doğru rotasyon yaptırır.lateral fleksiyon ve rotatör kompanent diğer skm tarafından nötralize edilir ise saf fleksör etki açığa çıkarır. -Scalenius Anterior -Scalenius Medius -Scalenius Posterior Tek taraflı çalıştıklarında lateral fleksiyon yaptırırlar bilateral kasıldığında öne fleksiyon yaptırırlar.

77 Kolumna Vertebralisin Kasları Fleksörler b) Mandibula, Hyoid, Thyroid Kartilajları ve Sternum Arasındaki Ön Grup Kaslar: Mylohyoid, Thyrohyoid, Sternohyoid: Bunlar boynun saf fleksörleridir. c) Spinal Grup Kaslar: Bu grupta Longus colli ve Longus capitus yer alır.bu kaslar başı düz olarak fleksiyona getirirler. -Medial Rectus Capitis Anterior -Lateral Rectus Capitis Anterior -Bu kaslar Longus Capitus un devamıdır.

78 Kolumna Fleksörler Vertebralisin Kasları d) Gövdeyi Pelvis ve Kalçaya Karşı Fleksiyona Getiren Kaslar: Longitudinal Oblik Kaslar: M.Rectus Abdominus kasıdır. Öne fleksiyon etkisi vardır. (Gövdeyi pelvise karşı fleksiyona getirir) Eksternal oblik İnternal oblik kaslardır. Tek taraflı kasıldıklarında lateral fleksiyon ve rotatör etkiye sahiptirler. Kombine çalıştıklarında ise bu iki etki ortadan kalkar ve rectus a yardım ederler.

79 Kolumna Vertebralisin Kasları Fleksörler e) Gövdenin Tamamını Kalçaya Karşı Fleksiyona Getiren Spinofemoral Kaslar: M. İliacus, M.Psoas Major ve Psoas Minör; İliopsoas adını alır. Her ne kadar bu kasların primer fonksiyonu uyluğu pelvise karşı fleksiyona getirmek ise de kalça sabit tutulduğunda gövdeyi öne fleksiyona getirir.

80 Lateral FleksörlerVertebralisin Kasları Kolumna Bu grupta Eksternal Oblig Kas, İnternal Oblik Kas ve Transversus Abdominus yer alır. Bu kasların hiçbiri saf lateral fleksör değildir. Eksternal oblik bilateral çalışırsa güçlü öne fleksördür. Yani rektus abdominus ile sinerjistiktir. İnternal oblik kas da gövdeyi öne doğru fleksiyon yaptırır. Bu yönden eksternal oblik ile sinerjistik çalışır. Transversus Abdominus: Bilateral çalıştığında torasik kafesin alt kısmını aşağı doğru çeker, abdomeni düzleştirerek intraabdominal basıncı artırır. Tek taraflı çalıştığında gövdeyi karşı tarafa doğru döndürür ve eksternal oblik kas ile sinerjistik çalışır. Bu grupta yer alan diğer bir kas M. Quadratus Lumborum dur. Bilateral çalıştığında kuvvetli bir ekstansördür, tek taraflı çalıştığında lateral fleksördür.

81 Gövdenin Rotatörleri Kolumna Vertebralisin Kasları Gövdenin aksial rotasyonu gövde kaslarını tek taraflı kasılmasıyla elde edilir. Bu kaslar oblik seyir göstermeleri nedeni ile bir rotatör komponente sahiptir. Eksternal ve internal oblik kaslar Obliqus capitis superior ve İnferior iliocostal kaslar gövdenin temel rotatörleridir. Bu gruba Posterior Serratus Superior ve İnferior dahildir.