KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU 2016 / 2017 ÖĞRETİM YILI BÜTÜNLEME SINAVI OLAY ÇÖZÜMÜ

Transkript

1 KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU 2016 / 2017 ÖĞRETİM YILI BÜTÜNLEME SINAVI OLAY ÇÖZÜMÜ sayılı Avukatlık Kanunu'nun 58.nci maddesine göre Avukatların, avukatlık veya Türkiye Barolar Birliği ya da baroların organlarındaki görevlerinden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlardan dolayı haklarında soruşturma, Adalet Bakanlığının vereceği izin üzerine suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısı tarafından yapılır. Olayda, Konya Barosu avukatlarından Semih'in, görevi sırasında işlediği iddia edilen suçlardan söz edildiği için Cumhuriyet savcısı İhsan, soruşturma yapabilmek için öncelikle Adalet Bakanlığından izin almak zorundadır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 98.nci maddesine göre soruşturma evresinde çağrı üzerine gelmeyen veya çağrı yapılamayan şüpheli hakkında Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından yakalama emri düzenlenebilir. Bu itibarla, olayda, savcı İhsan'ın yakalama emri verme yetkisi bulunmamaktadır. Diğer yandan, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 58 ve 59.ncu maddeleri çerçevesinde, Adalet Bakanlığı kovuşturma izni verene kadar, görev suçları ile ilgili olarak, Avukatlar hakkında yakalama tedbirinin uygulanabilme imkanı yoktur. Semih'in, şayet kişisel bir suçu için soruşturma yürütülüyor olsa idi ; bu durumda da savcı İhsan, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 145.nci maddesine göre ifade alımı için önce bir davetiye yollamalı ve davete icabet edilmemesi halinde zorla getirme tedbirinin uygulanacağı hatırlatılmalıydı. 3. Polis memurlarının bir an için yasal şartları oluşmuş bir yakalama emri çerçevesinde Semih'in ofisinde hazır bulundukları kabul edilseydi dahi ; belge ve kağıtları inceleme yetkileri bulunmamaktadır. Zira, ortada henüz bir arama emri olmadığı gibi arama verilse dahi kolluğun, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 122.nci maddesine göre belge ve kağıtları inceleme yetkisi bulunmamaktadır. 1

2 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 58.nci maddesine göre Avukat yazıhaneleri ancak mahkeme kararı ile ve kararda belirtilen olay ile ilgili olarak aranabilir. Aynı düzenleme 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 130.ncu maddesinde de mevcuttur. Buna göre avukat büroları ancak mahkeme kararı ile aranabilir. Kanunda, mahkeme dendiği için sulh ceza hâkiminin dahi arama kararı verme yetkisi yoktur. Bu itibarla, Savcı İhsan'ın arama emri verme yetkisi bulunmamaktadır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 119.ncu maddesine göre savcılık ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ve yazılı olarak arama ve elkoyma emri verebilir. Olayda, arama ve elkoyma için verilen sözlü emir, kanuna aykırıdır. Yazılı olarak verilmesi gereken arama emrinde ; arama nedenini oluşturan fiil, aramanın yapılacağı yerin adresi, arama emrinin geçerli olacağı zman süresi açıkça gösterileceği için ilgilisi tarafından denetlenebilecektir. Sözlü emrin böyle bir denetime uygun olmadığı da sabittir sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 134.ncü maddesine göre bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerde arama, kopyalama ve elkoyma işlemine Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim tarafından karar verilir. Savcı İhsan'ın bilgisayarlara elkonmasına ilişkin emir verme yetkisi bulunmamaktadır sayılı Avukatlık Kanunu'nun 58.nci ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 130.ncu maddesine göre avukat büroları, ancak Cumhuriyet savcısının denetiminde aranabilir. Aramada, avukatın bağlı olduğu Baronun başkanı veya onu temsil eden bir avukat hazır bulundurulur. Olayda, bu yasal gerekliliğe uyulmamıştır. Diğer yanda, şüpheli, aramada kendi avukatını da hazır bulundurabilir. Ancak arama işlemi sırf bu nedenle geciktirilmez. Sekreter Yasemin ise şayet özellik gerektirmeyen bir arama işlemi yapılıyor olsa idi dahi yasal gerekliliğe uygun bir arama tanığı değildir. O yer ihtiyar heyeti veya komşulardan iki kişi arama tanığı olarak hazır edilmelidir sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 134.ncü maddesine göre bilgisayarlara, şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması halinde ancak elkonabilir. Elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılmalı, yedekten bir kopya alınarak şüpheliye verilmeli ve arama tutanağına geçirilmelidir. Olayda bu yasal gerekliliğe uyulmamıştır. 2

3 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 130.ncu maddesine göre arama sonucunda, elkonulmasına karar verilen şeyler bakımından, bürosunda arama yapılan avukat, baro başkanı veya temsilcisi, bunların avukat ile müvekkili ile arasındaki mesleki ilişkiye ait olduğunu öne sürerek karşı koyduğunda ; bu şey ayrı bir zarf veya paket içerisine konularak hazır bulunanlarca mühürlenir ve bu konuda gerekli kararı vermesi, soruşturma evresinde sulh ceza hâkiminden istenir. Şikâyetçi hâkim Zeynep'in bakmakta olduğu dava ile ilgili olarak, avukat Semih'in, Avukatlık Kanunu uyarınca tutmak zorunda dava dosyası da, yukarıda belirtilen hüküm çerçevesinde ele alınarak mühürlenmeli ve karar vermesi için sulh ceza hâkimine sunulmalıdır. 10. Semih'e isnat edilen fiiller, içerdikleri hapis cezasının üst sınırı itibarıyla zorunlu müdafilik kapsamında değildir. Dolayısıyla, Semih, Savcı İhsan'ın huzurunda müdafisi olmadan ifade verebilirdi. Ancak, tutuklanma istemi ile sulh ceza hâkimi Mehmet'e sevk edildiğinde ; 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 101.nci maddesine göre bir müdafinin yardımından yararlandırılması zorunludur. Olayda, bu yasal mecburiyete riayet olunulmamıştır sayılı Avukatlık Kanunu'nun 59 ve 60.ncı maddelerine göre görev suçlarından dolayı avukatlar hakkında tutuklama kararını vermeye, suçun işlendiği yere en yakın ağır ceza mahkemesi yetkilidir sayılı Avukatlık Kanunu'nun 60.ncı maddesine göre tutuklama kararına yapılacak itiraz, -suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesi hariç olmak üzere- itiraz edilen kararı veren mahkemeye en yakın ağır ceza mahkemesine yapılır. Olayda, bu özel yetkiye uyulmamıştır. Olayda, özel soruşturma usulü olmasa idi dahi, sulh ceza hâkimi Mehmet'in kararına yapılacak itiraz, bu takdirde numara sırası ile izleyen sulh ceza hâkimliğine yapılmalıydı. Tek sulh ceza hâkimi bulunan yerlerde ise, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğinin yetkili olduğu gözetilmeliydi. Dolayısıyla, asliye ceza mahkemesi hâkiminin itirazı incelemeye yetkisi bulunmamaktadır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 22.nci maddesine göre hâkim ile mağdur ( olayda Zeynep ) arasında evlilik ilişkisi varsa davaya bakma yasağı olup, hâkimlik görevi icra edilemez. Asliye ceza hâkimi Murat'ın verdiği karar bu yönü ile de kanuna aykırıdır. 14. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. ancak, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 271.nci maddesine göre ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı da itiraz yoluna gidilebilir. Bu sebeple olayda tutuklama kararının kesin olduğunun belirtilmesi kanuna aykırıdır. 3

4 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 59.ncu maddesine göre aynı kanunun 58.nci maddesi çerçevesinde yürütülen soruşturmaya ait dosya, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü'ne tevdi olunur. İnceleme sonunda kovuşturma izni verilirse, dosya suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesine en yakın bulunan ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet savcılığına gönderilir. Cumhuriyet savcısı, beş gün içinde iddianamesini düzenleyerek, dosyayı son soruşturmanın ( kovuşturmanın ) açılmasına veya açılmasına yer olmadığına karar verilmek üzere ağır ceza mahkemesine verir. İddianamenin bir örneği hakkında kovuşturma yapılan avukata da tebliğ olunur. Bu avukat, kanunda yazılı süre içinde bazı delillerin toplanmasını isteyebilir. Mezkur olayda, Savcı İhsan'ın iddianame düzenleme yetkisi yoktur. Öncelikle Adalet Bakanlığı, tıpkı soruşturma izni gibi kovuşturma izni verdikten sonra ancak iddianame düzenlenebilir. İzin verildikten sonra ise, bu yetki, suçun işlendiği yere en yakın ( suçun işlendiği yer değil ) ağır ceza mahkemesi nezdindeki Cumhuriyet savcılığındadır. 16. Düzenlenecek iddianame, suçun işlendiği yere en yakın ağır ceza mahkemesine sunulacaktır. Mezkur olayda, suçun işlendiği yerdeki asliye ceza mahkemesine sunulması, kanuna aykırıdır. 17. Avukat Semih'e isnat edilen suçlar, yalnız veya birlikte adli para cezasını veya müsadereyi değil, hapis cezasını gerektirmektedir. Bu itibarla, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 196.ncı maddesine göre sorgusu yapılmadan, sanık duruşmalardan vareste tutulamaz. Mezkur olayda, hâkim Ramazan'ın Semih'i sorgusunu yapmadan duruşmalardan vareste tutması kanuna aykırıdır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 193.ncü maddesine göre sorgusu yapılmamış sanığın yokluğunda hüküm, ancak mahkûmiyet dışında bir karar verilecekse mümkün olur. Olayda sorgusu yapılmadan, Semih'in yokluğunda mahkumiyetine karar verilmesi kanuna aykırıdır. 19. Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilebilmesi için 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231.nci maddesine göre diğer şartlar bir yana sanığın rızası aranır. Olayda, Semih'in sorgusu yapılıp rızası alınmadan hükmün açıklanmasının geriye bırakılması yoluna gidilemez sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 206, 217, 230 ve 289.ncu maddelerine göre hukuka aykırı şekilde elde edilmiş delillere göre mahkumiyet kararı verilemez. Semih'in bürosunda usulüne uygun soruşturma izni, arama kararı, elkoyma kararı verilmeden elde edilen delillere göre kurulan mahkumiyet hükmü, hukuka açıkça aykırı olur. 4

5 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100.ncü maddesine göre sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez. Kanuna aykırı biçimde kurulan mahkumiyet hükmünde, 4 ay 15 gün ve 6 ay hapis cezalarını içeren fiiller ile ilgili olarak, Semih'in tutukluluğunun devamına karar verilmesi, bu madde çerçevesinde tenkit edilmelidir. 22. Semih'in, kanuna aykırı biçimde hüküm sonrası da tutukluluk halinin devamına karar verildiğine göre kararın, ev adresine değil, cezaevine gönderilmesi icap ederdi. Öte yandan, ev adresinde yapılacak bir tebligat için bina görevlisinin, tebligatı kabule yetkisi bulunmamaktadır. Bu durumda, kapıya asılacak bir bildirimden sonra, tebligatın mahalle muhtarına bırakılması gerekirdi. 23. Süreleri kusuru olmaksızın kaçıran yargılama süjeleri, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 40 ve 41.nci maddeleri ile 274.ncü maddelerine göre eski hale getirme yoluna başvurabilecektir. Yapılan tebliğ, yukarıda ( 22 ) nolu maddede açıklanan şekilde usulsüz olduğuna göre mezkur olayda, eski hale getirme konulu istemin ve bu istemle birlikte yapılan itiraz ve istinaf başvurularının süre yönünden reddi kanuna aykırıdır. Diğer yandan, olayda Semih hakkında verilen karar ile ilgili tebliğin, hem 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na hem de 7201 sayılı Tebligat Kanunu'na açıkça aykırılık taşıması sebebiyle süre hiç kaçırılmamışçasına doğrudan itiraz ve istinaf yoluna başvurulması ve bu başvurulara ilişkin dilekçelerde, tebliğin usulsüzlüğünün belirtilmesi ile yetinilmesi düşünülebilirdi. 24. İtiraz, kararına itiraz edilen merciiye yapılır. Olayda her ne kadar 1. Asliye Ceza Mahkemesi yerine 2. Asliye Ceza Mahkemesi'ne itiraz edilmiş olsa da ; yanlış yargı yerine başvurulmuş olması, başvurunun reddini gerektirmez. Zira, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 264.ncü maddesine göre kanun yolunun veya merciin belirlenmesinde yanılma, başvuranın haklarını ortadan kaldırmaz. 5