T.C. MALİYE BAKANLIĞI Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü. Sayı : [15189] /03/2015 Konu : Ceza Davalarının Takibi

Transkript

1 T.C. MALİYE BAKANLIĞI Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Sayı : [15189] /03/2015 Konu : Ceza Davalarının Takibi İÇ GENELGE (2015/5) Mevzuatta yapılan değişiklikler ve Bakanlığımıza intikal eden dosyalardan tespit edilen bir kısım aksaklıkların giderilmesi, uygulamada birliğin sağlanması ve birden fazla İç Genelge ile düzenlenen ceza işlerinin tek bir genelgede toplanması amacıyla ceza davalarının takibi ile ilgili İç Genelge çıkarılması gerekli olmuştur. I- SUÇ DUYURULARI, SORUŞTURMA VE DAVALARIN TAKİBİ 1) Dava açılmadan vekilin temsil yetkisi başlamayacağından, suç duyurularının ilgili idareler tarafından yapılması gerekmektedir. Bakanlığımız birimleri hariç suç duyurusu idare tarafından yapılarak 659 sayılı KHK nın 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, soruşturma ve davanın takibinin muhakemat müdürlükleri veya Hazine avukatlıklarından talep edilmesi durumunda; idaresine iddianame örneğinin gönderilmesinden sonra takibin yapılabileceğinin bildirilmesi ve alınacak cevapla açılan davanın takibi talebinde bulunulması halinde davaya 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu nun 237 ve devamı maddeleri gereğince ilgili idare adına katılma dilekçesi verilerek, dava idare adına takip edilecektir. 2) 5271 sayılı Kanunun 234/1-a/5 maddesinde Cumhuriyet savcısının, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına kanunda yazılı usule göre itiraz hakkını kullanma yetkisi" mağdur ve şikayetçiye verildiğinden, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın şikayetçi idareye tebliğ edilmesi gerekmektedir. Bu aşamada henüz açılmış ve takip edilen bir dava olmadığı ve 659 sayılı KHK nın 11/3 ve 11/4 üncü maddelerine giren bir durum da bulunmadığı için tebligatın Muhakemat Müdürlüklerine/Hazine Avukatlıklarına yapıldığı durumlarda, tebligatın C.Savcılığına iade edilerek idaresine tebligat yapılması sağlanmalı, idaresince karara itiraz edilmesinin istenilmesi durumunda tebliğden itibaren 15 gün içinde anılan karara itiraz edilmelidir. 3) Bakanlığımız birimlerince yapılan suç duyurularına ilişkin Muhakemat müdürlüklerine/hazine avukatlıklarına tebliğ edilen takipsizlik kararları ilgili birime gönderilerek, süresi içinde itiraz edilip edilmeyeceği konusunda alınacak talimata göre işlem yapılmalıdır. Şayet suç duyurusu ile birlikte soruşturma ve kovuşturmanın takip edilmesi Muhakemat müdürlüğü veya Hazine avukatlığından istenilmiş ve suç duyurusu ile ilgili bilgi ve belge aynı zamanda Muhakemat müdürlüğü veya Hazine avukatlığına intikal

2 ettirilmiş ise bu durumda, ilgili birime tekrar sorulmasına gerek olmaksızın tebligatın gereği yapılmalıdır. II SAYILI KANUN HAKKINDA 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun 17 ve 18/2 maddelerinde, 3628 sayılı Kanunda ve tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununda yazılı suçlarla, irtikap, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmi ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçları hakkında Maliye Bakanlığı Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü ile varsa diğer ilgili kamu kurum veya kuruluşlarına bildirim yapılması ve Hazine avukatının yazılı başvuruda bulunması halinde Maliye Bakanlığının başvuru tarihinde müdahil sıfatını kazanacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Bakanlığımızı ilgilendiren soruşturmalar sonucunda verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar tebliğ edildiğinde, karar ivedi olarak ilgili birime gönderilerek, itiraz veya vazgeçme konusundaki görüşleri alınarak işlem yapılmalıdır sayılı Kanunun 17 ve 18 inci maddeleri gereğince haksız mal edinme suçundan açılmış ve Bakanlığımızı ilgilendiren kamu davalarına ait iddianame, duruşma davetiyesi veya ilk derece mahkeme kararları tebliğ edildiğinde kamu davasına katılma talebinde bulunularak kamu davası takip edilmelidir. Bakanlığımız dışında diğer kamu idarelerini ilgilendiren 3628 sayılı Kanun kapsamındaki suç soruşturması ile ilgili evrak tebliğ edildiğinde, (kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, iddianame, mahkeme kararı vb.), söz konusu evrakın, 3628 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince, Genel Müdürlüğümüzle birlikte ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına da tebliğ edilmesi gerektiği hususu dikkate alınarak, idarelerden muhakemat hizmeti talebi gelmediği takdirde, davalara ilişkin evrakın gerekçesi belirtilmek suretiyle saklıya alınması yoluna gidilmelidir. III- MÜSADERE 1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu yanında diğer kanunlarda da müsadere içeren hükümler bulunmaktadır sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 13 üncü maddesinde Bu Kanunda tanımlanan suçlarla ilgili olarak tarihli ve 5237 sayılı Kanunun eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümleri uygulanır. hükmüne yer verilmiş, ancak kaçak eşya taşımasında bilerek kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma aracının müsadere edilebilmesi için maddede sayılı koşulların gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiştir. Söz konusu madde kapsamında Bakanlığımıza gönderilen temyizden vazgeçme talepli kararlar hakkında; kaçak eşyanın taşınmasında kullanılan taşıtların iyiniyetli 3.kişiye ait olduğu gerekçesi ile mahkemelerce müsadere kararı verilmediği, ancak aracın sanığın akrabası, arkadaşı vs. yakınlığı olan kişilere ait olduğu durumlarda sanığın iştikal ettiği işleri bilebilecek kişilerin iyiniyetli 3.kişi kabul edilemeyeceği gerekçesi ile kararların temyizi talimatı verilmektedir. Bu itibarla, söz konusu kararlar,

3 Yargıtay'ın bu yöndeki kararları da dikkate alınarak, vazgeçme talep edilmeden doğrudan temyiz edilmelidir. 2) Yine 5237 sayılı Kanunun 282 nci maddesinde tanımlanan suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu kapsamında, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında 5549 sayılı Kanunun 17/1 maddesinde ; Aklama ve terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunan hallerde 5271 sayılı Kanunun 128 inci maddesindeki usûle göre malvarlığı değerlerine elkonulabilir. hükmüne yer verilmek suretiyle, el koyma konusunda 5271 sayılı Kanuna atıf yapılması ile yetinilmiş, müsadere konusunda herhangi bir düzenleme yapılmayarak konu TCK nın genel hükümlerine bırakılmıştır. Bu nedenle, 5237 sayılı Kanunun 282 nci maddesi gereğince açılan davalarda, 5549 sayılı Kanunun 17/1 maddesi gereğince malvarlığı değerlerine el konulup konulmadığı hususuna dikkat edilmeli, gerekli ise bu yönde talepte bulunulmalı, davanın sonuçlanması halinde, 5237 sayılı Kanunun 54 ve 55 inci maddeleri gereğince zoralıma karar verilip verilmediği denetlenmeli, verilmediği takdirde kararlar temyiz edilmelidir. 3) 3628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde; Haksız edinilmiş olan malların zoralımına hükmolunur. Bu malların elde edilememesi veya bir malın tümünün haksız mal edinme konusunu teşkil etmemesi sebepleri ile zoralımın mümkün olmadığı hallerde haksız edinilen değere eşit bedelinin Hazineye ödenmesine karar verilir. Bu bedel, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre tahsil olunur. hükmüne yer verilmiştir. Bu nedenle; 3628 sayılı Kanun kapsamındaki suçlarda aynı Kanunun 14 üncü maddesi gereğince zoralıma karar verilip verilmediği denetlenmeli, verilmediği takdirde bu yönüyle kararlar temyiz edilmelidir. 4) 5237 sayılı TCK nın 64 üncü maddesinde sanığın ölümü halinde davaya müsadereye tabi eşya yönünden devam edilerek bir karar verileceği düzenlenmiştir. Bu nedenle devam eden davalarda sanığın ölümü halinde müsadere yönünden davanın takibine devam edilmelidir. 5) 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 13/2 nci maddesinde Etkin pişmanlık nedeniyle fail hakkında cezaya hükmolunmaması veya kamu davasının düşmesine karar verilmesi, sadece suç konusu eşya ile ilgili olarak müsadere hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez. hükmü ile ayrık bir düzenleme yapılmış, kaçakçılık suçundan açılan davanın zamanaşımı nedeniyle düşmesi halinde müsadereye karar verilebileceği hükme bağlanmış bulunduğundan, madde kapsamında verilen kararlar buna göre irdelenerek müsadere kararı verilmesi talep edilmelidir. 6) 5237 sayılı Kanunun 75/5 inci maddesinde yer alan; Önödeme nedeniyle kamu davasının açılmaması veya ortadan kaldırılması, kişisel hakkın istenmesine, malın geri alınmasına ve müsaderesine ilişkin hükümleri etkilemez. hükmü gereğince, kamu davasının önödeme nedeniyle düşmesi halinde dahi gerekiyorsa müsadereye hükmedilebileceğinden, bu hususa dikkat edilmesi gerekir.

4 7) 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 256 ncı maddesindeki; Müsadere kararı verilmesi gereken hâllerde, kamu davası açılmamış veya kamu davası açılmış olup da esasla beraber bir karar verilmemişse; karar verilmesi için, Cumhuriyet savcısı veya katılan, davayı görmeye yetkili mahkemeye başvurabilir. hükmü gereğince, TCK ve 5607 sayılı Kanun kapsamındaki suçlar hakkında verilen önödeme, 5607 sayılı Kanun kapsamındaki suçlarda ölüm, af, zamanaşımı vs. nedenlerle kamu davası açılamamış veya açılmış ancak esasla beraber karar verilmemişse, ayrıca müsadere talep edilebileceği hususuna dikkat edilmelidir. IV- KARARLAR HAKKINDA İTİRAZ VE TEMYİZ YOLUNA BAŞVURULMASI VEYA VAZGEÇİLMESİ İŞLEMLERİ 1) Ceza davalarında verilen beraat kararlarının temyizinden vazgeçilmesinde yetki Bakanlığımızda olup, bu tür kararların temyizinden vazgeçilmesi gerektiğinin düşünülmesi halinde gerekçeleri belirtilmek suretiyle Bakanlığımızdan olur alınmalıdır. 2) Ceza davalarına katılınmasındaki amaç suç işleyen sanığın cezalandırılmasının sağlanmasıdır. Bu nedenle haklarında kamu davası açılan sanıklar hakkında verilen mahkumiyet kararlarının yapılacak inceleme sonucunda Hazine veya idare aleyhine ilgili mevzuata aykırı bir durum tespit edilmediği takdirde bu kararlar temyiz edilmez. Söz konusu kararlar temyiz edilecekse davanın zamanaşımı nedeniyle düşme ihtimali de dikkate alınır. Zira, sanık hakkında verilen ceza kararının haklı bir gerekçe gösterilmeden sadece temyiz etmiş olmak için temyiz edilmesi veya kararda vekalet ücretine hükmedilmemiş olması sebebiyle temyiz edilmesi gibi durumlarda, Yargıtay incelemesi aşamasında iken davanın zamanaşımına uğraması söz konusu olabildiğinden cezalandırılmasına karar verilen sanığın cezadan kurtulmasına neden olunabilmektedir. Birden fazla sanıklı dosyalarda mahkumiyet ve beraat kararlarının birlikte varlığı halinde kararın beraat eden sanıklar yönünden temyizi esnasında haklarında mahkumiyet kararı verilen sanıkların isimlerine temyiz dilekçelerinde yer verilmemeli, sadece beraat eden sanıklar yönünden karar temyiz edilmeli, aksi takdirde tüm sanıklar yönünden kararın Yargıtay incelemesine tabi tutulacağı göz ardı edilmemelidir. 3) Kararların temyizi esnasında, karar yüze karşı verilmiş ise; mahkemesine kısa bir temyiz dilekçesi verilerek, 5271 sayılı Kanunun 295 nci maddesi gereğince gerekçeli kararın tebliğini müteakip gerekçeli temyiz dilekçesi verileceği bildirilmelidir. 4) 5271 sayılı Kanunun 294 ve 302 nci maddeleri gereğince, Yargıtay yalnızca dilekçede gösterilen temyiz sebepleri üzerinden inceleme yapacağından, kararlar mutlaka ayrıntılı olarak temyiz edilmelidir. 5) Bakanlığımıza gerek vazgeçme ve gerekse Yargıtay duruşmaları için dosya gönderilirken iddianame, müdahale dilekçesi varsa bilirkişi raporu, gerekçeli karar ve karara esas olan belgelerin tümünün dosyada bulunmasına özen gösterilmelidir.

5 6) Temyiz yoluna başvurulmasından vazgeçilmesi teklif olunan dosyalarda, Hazine hak ve hukukunun korunması yönünden bu işlem sonuçlanıncaya kadar yasal süresi içinde kanun yoluna başvurularak, vazgeçme teklifi üzerine verilecek karara göre işlem yapılmalıdır. V SAYILI KABAHATLER KANUNUNDA DÜZENLENEN İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZLAR İdareler tarafından verilen idari para cezalarına karşı yapılan itirazlar nedeniyle, muhakemat hizmeti talep edilen dosyalarda; başvuru dilekçesinin ilgili idareye tebliği tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuru dilekçesine cevap dilekçesi ile başvuru konusu idari yaptırıma ilişkin işlem dosyasının tamamının mahkemeye gönderilmesi gerektiğinden, bu kapsamda gönderilen dosyalarda idarenin para cezası kesilmesine ilişkin gerekçesi belirtilmek suretiyle hazırlanacak savunmanın dosya örneği ile birlikte mahkemesine sunulması gerekmektedir. Kabahatler Kanunu ve özel kanunlar gereğince 659 sayılı KHK kapsamındaki idare tarafından başka bir idare aleyhine (KHK kapsamındaki) kesilen idari para cezalarına yapılan itirazlar nedeniyle sulh ceza hakimliği nezdindeki duruşmalarda her iki idare tarafından da muhakemat hizmeti talebinde bulunulması durumunda, ilgili sulh ceza hakimliğinin bulunduğu il veya ilçede yeterli Hazine avukatı varsa idareleri duruşmalarda ayrı Hazine avukatları temsil etmeli, yeterli sayıda Hazine Avukatı bulunmadığı hallerde idarenin temsilcisi duruşmalara katılmalıdır. VI- YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN GENELGELER 29/04/2009 tarihli ve 018 sayılı, 29/04/2009 tarihli ve 019 sayılı, 29/04/2009 tarihli ve 022, 06/04/2012 tarihli ve 32 sayılı, 20/06/2013 tarihli ve 39 sayılı, 22/11/2013 tarihli ve 41 sayılı BAHUM İç Genelgeleri yürürlükten kaldırılmıştır. Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre ifasını rica ederim. Arslan NARİN Bakan a. Başhukuk Müşaviri ve Muhakemat Genel Müdürü