BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN FİZİKSEL UYGUNLUK KARNESİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Transkript

1 BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN FİZİKSEL UYGUNLUK KARNESİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Emrah YILDIZ Mehmet İzzet Paşa Ortaokulu (MALATYA) Dr. Cenk TEMEL İnönü Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

2 ÇALIŞMANIN AMACI Bu araştırmanın amacı eğitimöğretim yılı bahar döneminde Milli Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı okullarda uygulanmaya başlanmış olan Fiziksel Uygunluk Karnesi uygulamasına ilişkin beden eğitimi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesidir. ÇALIŞMANIN AMACI

3 FİZİKSEL UYGUNLUK Yorulmadan, uyanık ve istekli bir şekilde günlük işleri yapabilme kabiliyeti ve boş zamanları değerlendirmedeki ve ansızın çıkabilecek olaylardaki ortaya konan enerji şeklinde açıklanmıştır(clarke,1975). Günlük işleri yorgunluk duymaksızın canlı ve uyanık yapabilmek ve serbest zamanları neşeli uğraşlarla geçirebilmek için gerekli enerjiye sahip olmaktır. Sağlıkla İlgili Fiziksel Uygunluk Performansla İlgili Fiziksel Uygunluk

4 FİZİKSEL UYGUNLUK EĞİTİMİNİN FAYDALARI Öğrencilerin fiziksel uygunluk düzeylerini sadece okul yıllarında değil okul sonrası yaşamlarında da geliştirebilmek. Düzenli olarak fiziksel aktivite yapmaları için gerekli olan bilgi, beceri, tutum ve davranışları onlara kazandırmak. Fiziksel uygunluk durumumuzu bilmek, fiziksel aktivite yönünden gelişime açık alanlarımızı belirlememizde bize yardımcı olacağı gibi spor okur yazarlığımızı geliştirerek, fiziksel aktivite düzeyi yüksek bir yaşam kültürü geliştirmemizde de referans olur (Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri İçin Fiziksel Uygunluk Karnesi Uygulama Rehberi,2017).

5 FİZİKSEL UYGUNLUK KARNESİ

6 ÇALIŞMANIN ÖNEMİ Türkiye de uygulamaya yeni başlanmış olan Fiziksel Uygunluk Karnesi Uygulaması, konunun araştırılmasının önemli olacağı düşüncesini gündeme getirmiştir. Beden eğitimi ve spor öğretmenleri söz konusu uygulamada aktif görev almakta ve uygulamanın etkili yürütülmesinde önemli sorumluluk sahibidirler. Dolayısıyla öğretmenlerin uygulamaya ilişkin görüş, yorum, değerlendirme ve önerileri oldukça önem arz etmektedir.

7 YÖNTEM Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği benimsenmiştir. Verilerin elde edilmesinde araştırmacılar tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeler katılımcıların arzu ettiği vakitlerde ve yerlerde yapılmıştır. Katılımcıların onayıyla,gönüllü Onam Formları kullanılmıştır. 15/06/2017 tarihli(2017/9-1) karar sayısına ait İnönü Üniversitesi Etik Kurulu Raporu alınmıştır. Nitel araştırma, kuram oluşturmayı temel alan bir anlayışla sosyal olguları bağlı bulundukları çevre içerisinde araştırmayı ve anlamayı ön plana alan bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2005; Kurt, 2013).

8 YÖNTEM Araştırmanın çalışma grubunu oluşturulurken amaçlı örnekleme türlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesine göre kıdemleri farklı olan 15 beden eğitimi öğretmeninden (6 kadın, 9 erkek) yararlanılmıştır. Maksimum çeşitlilik örnekleme türünde amaç küçük bir örneklem oluşturularak örneklemde çalışılan probleme taraf olabilecek bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2008). Bu bakış açısı ile elde edilmiş olan veriler araştırmacılar tarafından önce kodlara ayrılmış ardından bu kodlara ait temalar oluşturularak analiz edilmiştir

9 Hizmet yılı Okul türü Cinsiyet Katılımcı numarası 2 Ortaokul Kadın 1 6 Ortaokul Kadın 2 11 Ortaokul Kadın 3 15 Lise Kadın 4 23 Lise Kadın 5 23 Lise Kadın 6 4 Ortaokul Erkek 7 6 Lise Erkek 8 15 Lise Erkek 9 19 Ortaokul Erkek Ortaokul Erkek Lise Erkek Lise Erkek Lise Erkek 14 7 Ortaokul Erkek 15

10 BULGULAR Yapılan analizin sonucunda verilerin Fiziksel Uygunluk Karnesi, Uygulama ve Paydaşlar adı altında üç temada toplandığı belirlenmiştir. 2)Uygulama 1)Fiziksel Uygunluk Karnesi 3)Paydaşlar Fiziksel Uygunluk Karnesi Uygulaması

11 BULGULAR 1)Fiziksel Uygunluk Karnesi Teması Temaya ilişkin katılımcı görüşlerinin büyük bir çoğunluğu olumlu olmasına rağmen birkaç katılımcının eleştirel görüşlerinin bulunduğu görülmüştür. Tüm çocuklar boy-kilo oranını,esnekliğini her şeyini ölçtüğümüz için daha çok bilgi sahibi oldular,faydalı bir uygulama oldu. Gerekli, yerinde. (Katılımcı 1 Kadın, Ortaokul, Hizmet Yılı:2) Uygulama güzel düşünülmüş ancak yöresel farklılıklar olması gerekiyor. (Katılımcı 6 Erkek, Lise,Hizmet Yılı:25) İçerik yerinde,yeterli. (Katılımcı 9 Erkek, Ortaokul, Hizmet Yılı:7) Öğrenciler içinde anlamlı,bir çocuğun boyunu kilosunu ya da kendi kuvvetini,esnekliğini bilmesi bunu hissetmesi elbette ki güzel. (Katılımcı 4 Kadın, Lise, Hizmet Yılı:15) Güzel bir çalışma,geliştirilebilir. (Katılımcı 1 Erkek, Ortaokul, Hizmet Yılı:4) İçeriği yararlı buluyorum ama detaylı bir şekilde takip edilerek uygulanabilirse. (Katılımcı 8 Erkek, Lise, Hizmet Yılı:36)

12 BULGULAR 2)Uygulama Teması Temada MEB in söz konusu uygulamayı belirttiği tarihten önce başlattığı, okullara yeterince malzeme temin etmediği ve uygulama süresinin hem yetersiz hem de yanlış bir dönemde yapıldığına dair görüşler bulunmaktadır. Yönerge olarak gelen yazıda,materyali ilçe milli eğitim müdürlüklerinin sağlaması gerekirken öyle bir imkanımız tabi ki olmadı. (Katılımcı 9 Erkek, Ortaokul, Hizmet Yılı:7) Bir ay kesinlikle az, çok kısa bir süre. (Katılımcı 9 Kadın,Ortaokul,Hizmet Yılı:7) Uygulama süresi azdı. (Katılımcı 8 Erkek,Lise,Hizmet Yılı:36) Köy okulu olması itibariyle materyal eksikliğim,bayağı bir eksikti. (Katılımcı 1 Erkek,Ortaokul,Hizmet Yılı:4) Araç-gereç konusu kesinlikle uygun değil,hiçbir araç- gerecimiz yok. (Katılımcı 3 Kadın,Ortaokul,Hizmet Yılı:11) Sınav zamanına denk gelebiliyor. (Katılımcı 9 Erkek,Ortaokul,Hizmet Yılı:7) Bu dönem turnuvalar dönemi bu yüzden biraz zorlandım. (Katılımcı 4 Kadın,Lise,Hizmet Yılı:15)

13 BULGULAR 3)Paydaşlar Teması Temada öğrenci, veli, idare nezdinde olumlu yansımalar yarattığı ancak elde edilen verilerin bu paydaşlar ile nasıl paylaşılması gerektiğine ilişkin soru işaretleri ve kaygıların bulunduğu görülmüştür. Hem idare,hem veliler olsun olumlu bakıyorlar diye düşünüyorum. (Katılımcı 4 Erkek, Ortaokul,Hizmet Yılı:19) Çocuklarla paylaşmamız da sıkıntılar oldu.kız öğrencilerin özellikle kilo ile takıntıları var. (Katılımcı 3 Erkek, Lise, Hizmet Yılı:15) Sınıf öğretmenini bilgilendirdim sadece çocuğun. (Katılımcı 2 Kadın, Ortaokul,Hizmet Yılı:6) Ne yapılması gerektiğini tam bilmiyoruz. (Katılımcı 5 Kadın, Lise, Hizmet Yılı:23) Bir öğrenci için bayağı zamanımızı alıyor daha sonra bunun için yanımıza yardımcı öğrenci almak zorunda kaldık. (Katılımcı 2 Erkek, Lise,Hizmet Yılı:6) Çok bariz sonuçlar çıkan öğrencilerimizle özel görüşmeler yaptım,aktif yaşamın içerisinde hareketli olmaya davet ettik. (Katılımcı 5 Erkek, Ortaokul,Hizmet Yılı:23) Biz işte öğrenciye şakayla da olsa,bak kızım çok kilolusun biraz fiziksel aktivite yap diye çocuklara ancak bu şekilde anlatabiliyoruz. (Katılımcı 8 Erkek, Lise,Hizmet Yılı:36)

14 TARTIŞMA MEB tarafından başlatılmış olan «Fiziksel Etkinlik Karnesi Uygulaması» okullarda uygulanmakta olan beden eğitimi ve spor dersi öğretim programlarının bir sonucu ya da yansıması olarak değerlendirilebilir. Bilindiği gibi 2006 yılında yayınlanmış olan «ilköğretim okulları beden eğitimi dersi öğretim programının» öğrenme alanlarından biri «Etkin Katılım ve Sağlıklı Yaşam'dır». Bu öğrenme alanının alt öğrenme alanı ise «Düzenli Fiziksel Etkinliktir yılında yayınlanmış lise beden eğitimi dersi öğretim programı, 2013 yılında yayınlanmış ortaokul beden eğitimi dersi öğretim programının alt öğrenme alanı «aktif ve sağlıklı yaşam» olarak belirlenmiştir yılında yenilenen ilk, orta ve lise beden eğitimi dersleri öğretim programları da yine bu süreçte olduğu gibi «ortaokul ve lise programlarında «Aktif ve Sağlıklı Hayat» biçiminde yer almıştır.

15 TARTIŞMA Ayrıca mevcut öğretim programlarının genel amaçlarında; Lise öğretim programı «9. Düzenli etkin katılım ile sağlığı güçlendirici bilgi ve becerileri hayatında ve kişisel gelişiminde kullanabilmesi» Ortaokul öğretim programı «5. Sağlıklı olmak, sağlığını geliştirmek için fiziksel etkinliklere ve sporlara düzenli olarak katılır» biçiminde amaçlara da yer verilmiştir. Bu durum Avrupa (Eurydice, 2013) ve Amerika da (SHAPE, 2017) okullarda uygulanmakta olan beden eğitimi ders içerikleri ile de paralellik göstermektedir.

16 TARTIŞMA Fiziksel uygunluk karnesi teması katılımcı öğretmenlerin uygulama hakkında olumlu bir görüşe sahip olduklarını göstermektedir. Uygulamanın öğretmenler arasında bir heyecan yarattığı katılımcı görüşlerinin olumlu olmasından dolayı söylenebilir. Ancak bilindiği gibi son yıllarda Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı uygulamaları şişmanlık (obezite) ile ilgili çocuk ve gençlerde farkındalık yaratmak gerektiği ve şişmanlığın bu yaş grubunda hızla yayılım gösterdiği üzerine inşa edilmektedir. Öte yandan Sağlık Bakanlığının Türkiye de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) araştırma raporunda (2011) «Şişmanlık ( 2SD) görülme sıklığı 6,7, 8, 9 ve 10 yaşında sırasıyla %5.5, %5.8, %6.1, %7.7 ve %6.9 olarak bulunmuştur. Zayıf olan çocukların oranı ise 6,7, 8, 9 ve 10 yaşında sırasıyla %6.5, %6.5, %7.8,%9.3, ve %8.6 dır.» olarak ifade edilmektedir. Sivil toplum raporlarında da fiziksel aktivite katılımı ile ilgili okullarda sıkıntılar olduğu belirtilmesine rağmen çağımız şişmanlığının asıl sorumlusunun endüstriyel gıdalar olduğuna işaret edilmektedir (Şık, 2017).

17 TARTIŞMA Uygulama temasında öğretmenler alt yapının hazırlanmadığı ve ihtiyaç duyulan malzemelerin temin edilmediğine dair görüşler paylaşmışlardır. Bu durum MEB in yapmış olduğu başka projelere ve uygulamalara ilişkin öğretmen görüşlerinin ne olduğu sorusunu akla getirmektedir. Buna göre; Yılmaz ve Yıldırım ın (2009) Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri çalışmaları, Sarıtaş, Yıldız, Durusoy un (2013) e- okul ile ilgili çalışması, Keleş ve Turan ın (2015) «Öğretmenlerin fırsatları bir süre sonra öğretmenlerin verileri sağlıksız olarak toplamaları sonucunu doğurabilir. arttırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) hakkındaki görüşleri» çalışması; Türker ve Güven in (2016) Eğitim bilişim ağı (EBA) ile ilgili çalışması, bu araştırmada olduğu gibi uygulamalar ile ilgili olumsuz görüşler içermektedir. Dolayısı ile uygulamada karşılaşılan güçlükler ve sıkıntıların devam etmesi bir süre sonra öğretmenlerin verileri sağlıksız olarak toplamaları sonucunu doğurabilir.

18 TARTIŞMA Paydaşlar temasında uygulamanın öğrenci, veli, idare nezdinde olumlu yansımalar yarattığı ancak elde edilen verilerin bu paydaşlar ile nasıl paylaşılması gerektiğine ilişkin soru işaretleri ve kaygıların bulunduğu görülmüştür. Bu kaygılar genellikle öğrenci hakkında elde edilmiş bu bilginin onun yararına nasıl kullanılacağı çerçevesindedir. Ancak birkaç öğretmenin de vurguladığı gibi verilerin elde edilme süreci ve paylaşımı öğrenciler arasında psikolojik sıkıntılar yaratabilmektedir. Dolayısıyla uygulama sürecinin iş adımları çıkarılmalı ve uygulama bu iş adımlarına göre tüm okullarda aynı biçimde gerçekleştirilmektedir. Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 139, şikayete bağlı olmak kaydıyla kişisel veriler hakkında cezai yaptırımları da ön görmektedir. Hem öğretmenler hem de kanuni süreç ihtiyaçları dikkate alınarak bu verilerin öncelikle öğrenci ve ardından toplum yararına nasıl kullanılacağına ilişkin politika yapıcılar tarafından gerekli bilgilendirmenin yapılması gerektiği düşünülmektedir.

19 SONUÇ Fiziksel Uygunluk Karnesi uygulamasının beden eğitimi öğretmenlerinde olumlu bir yansımasının olduğu ancak uygulamaya ilişkin önemli sıkıntıların bulunduğu görülmüştür. Bu sıkıntıların çözülmemesi beden eğitimi öğretmenlerinin uygulamaya ilişkin olumlu bakış açılarının zamanla erozyona uğratabileceği, ayrıca uygulamanın beklentisinin aksine verilerin sadece şişman(obezite) veya sportif performansı yüksek öğrencilerin tespit edilmesi için kullanılması sonucunu doğurabileceği değerlendirilmektedir. Öğretim programları açısından ise, içermeci ve öğrencilerin bütünsel gelişimini amaçlayan beden eğitimi öğretim programlarının öğretmenler tarafından içselleştirilemeyebileceği ve bu iki öğrenci grubu üzerinden içeriklerin şekillenmesini tetikleyebileceği varsayılmaktadır. Bu nedenlerle, politika yapıcılar tarafından makro düzeyde belirlenen hedeflerin ve uygulamaların alan paydaşları ile birlikte kurgulanmasının istenilen sonuçlara ulaşılmasında etkili bir yol olacağı söylenebilir.

20 KAYNAKÇA 1)Clarke, David H. Exercise Physiology Prantice Hall İnc. USA )EURYDICE (2013). Avrupa daki Okullarda Eurydice Raporu Beden Eğitimi ve Spor. Avrupa Komisyonu/EACEA/Eurydice, Avrupa daki Okullarda Beden Eğitimi ve Spor. Eurydice Raporu. Lüksemburg: AB Yayın Ofisi 3)Keleş, A., Turan, E. ( 2015) Öğretmenlerin fırsatları arttırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) hakkındaki görüşleri. Turkish Journal of Education, Volume 4 Issue 2. 4) Kurt, A.A. (Ed.) (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. 5)SARITAS, M. T., YILDIZ, E. & DURUSOY, O. (2013). Perspectives of Teachers and Administrators on the Use of Eschool System at Schools. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) Cilt 7, Sayı 2, Aralık 2013, sayfa )SHAPE (2017) National PE Standards. Erişim: ) 7)ŞIK, B. (2017). ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ RAPORU. Sosyal Haklar Derneği Raporu. 8)T.C. Milli Eğitim Bakanlığı,Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri İçin Fiziksel Uygunluk Karnesi Uygulama Rehberi (2017)1-6,23 9)TOÇBİ (2011) TÜRKİYE DE OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA (6-10 YAŞ GRUBU) BÜYÜMENİN İZLENMESİ (TOÇBİ) PROJESİ ARAŞTIRMA RAPORU. (Erişim: ) 10)Türker, A. Ve Güven, C. (2016). LİSE ÖĞRETMENLERİNİN EĞİTİM BİLİŞİM AĞI (EBA) PROJESİNDEN YARARLANMA DÜZEYLERİ VE PROJE İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Şubat 2016 Cilt:5 Sayı:1 Makale No: 27 ISSN: )Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Kitapevi: Ankara. 12)Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 6. Baskı 13)Yılmaz, K. Ve Yıldırım, G. (2009). DEMOKRASİ EĞİTİMİ VE OKUL MECLİSLERİ PROJESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl: 2009, Sayı: 29, Sayfa:

21 TEŞEKKÜR EDERİM Emrah YILDIZ