OKUL DENEYİMİ DERSİ UYGULAMA KILAVUZU

Transkript

1 KAFKAS ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İLKÖĞRETİM BÖLÜMÜ OKULÖNCESİ OĞRETMENLİĞİ ANABİLİMDALI OKUL DENEYİMİ DERSİ UYGULAMA KILAVUZU Yrd.Doç.Dr. Sabri GÜNGÖR Yrd.Doç.Dr. Şenay Özen ALTINKAYNAK Yrd.Doç.Dr. Ali İbrahim Can GÖZÜM Arş.Gör. Selda CAN KARS EYLÜL, 2015

2 Kurumların Görev ve Sorumlulukları Eğitim Fakültesinin Görev ve Sorumlulukları Fakülte uygulama koordinatörünü belirler. Milli Eğitim Müdürlükleri ile ilgili gerekli yazışmaları yapar. Belirli zamanlarda Eğitim Fakültesi-Uygulama Okulu işbirliği konusunda seminer ve kurslar düzenler. Öğretmen adaylarını uygulama için hazırlar, rehberlik yapar ve değerlendirir. Uygulama Okulunun Görev ve Sorumlulukları Uygulama okulu koordinatörü ve uygulama öğretmenlerini belirler. Uygulama öğretmenlerinin çalışmalarını yönlendirir ve gerektiğinde denetler. Uygulama öğretmenleri ve öğretmen adayları ile toplantı yapar ve kendilerine görev ve sorumluluklarını bildirir. Öğretmen adaylarına öğretmenlik becerilerini öğrenip geliştirecekleri ve uygulayacakları ortamı sağlar. Bireylerin Görev ve Sorumlulukları Öğretmen Adayının Görev ve Sorumlulukları a. Öğretmen Adayının Eğitim Fakültesine Karşı Görev ve Sorumlulukları Uygulama programının gereklerini yerine getirmek için planlı ve düzenli çalışmak. Uygulama süresince yapılan öneri ve eleştirilerden yararlanarak olumlu yönde mesleki gelişim sergilemek. Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması çalışmalarını yürütürken diğer öğretmen adayları, rehber öğretmen ve uygulama öğretmeni ile işbirliği ve iletişim içinde bulunmak. b. Öğretmen Adayının Uygulama Okuluna Karşı Görev ve Sorumlulukları Okul yönetimi ve uygulama öğretmeni ile iletişim ve işbirliği içinde bulunmak. Uygulama öğretmeninin ders programını aksatmadan verilen görevleri süresi içinde ve planladığı biçimde yerine getirmek. Uygulama okulunun kurallarına uymak. Eğitim araçlarını verimli kullanmak ve korumak. c. Öğretmen Adayının Öğrencilere Karşı Görev ve Sorumlulukları o Sorumluluğundaki öğrencilerin güvenliğini sağlamak. o Öğrencilere açık ve anlaşılır yönergeler vermek. o Sınıf yönetiminde kararlı ve hoşgörülü olmak. o Öğrencileri işbirliği içinde çalışmaya yöneltmek o Öğrencilerin verimli çalışma alışkanlıkları geliştirmelerine katkıda bulunmak. Öğrencilere önderlik yapabilmek. 1

3 d. Öğretmen Adayının Kendine Karşı Görev ve Sorumlulukları Mesleğine karşı olumlu bir tutum içinde bulunmak ve mesleğin gerektirdiği nitelikleri edinmeye çalışmak. Kişisel ve mesleki yaşamında örnek olmak. Okul yönetiminin ve öğretmenlerin desteğini sağlamak. Alanındaki gelişmeleri yakından izlemek. Bilgi ve becerilerini sürekli geliştirmek. Zamanı verimli kullanmak. Öğrencilerle ilişkilerinde dikkatli olmak. Yaptığı çalışmaları daha sonra yapılacak tartışma ve değerlendirmeler için bir dosya halinde düzenlemek. Eğitim Fakültesi Uygulama Koordinatörünün Görev ve Sorumlulukları Öğretmen adaylarının nitelikli yetişmelerini sağlamak için uygulama etkinliklerini yasa, yönetmelik ve yönerge hükümlerine göre planlayıp düzenler. Milli Eğitim Müdürlüğü ile işbirliği yaparak uygulama okulu koordinatörleri tarafından belirlenen okulların listesini hazırlar. Öğretmenlik uygulaması sürecinin aksamaması için önlem alır, ortaya çıkabilecek düzenlemelerle ilgili sorunları çözümlemek için girişimlerde bulunur. Uygulama öncesinde ilgili kurumlar ile gerekli yazışmaları yapar ve izin alır. il uygulama koordinatörü ve uygulama öğretmenleri arasında eş güdüm sağlar. Uygulama Okulu Koordinatörünün Görev ve Sorumlulukları Uygulamalara ilişkin Görev ve Sorumlulukları Öğretmenlik uygulamalarında okula düşen görevlerin yerine getirilmesini sağlar. Uygulama öğretmeni ile birlikte öğretmenlik uygulaması programının takvimini belirler. Uygulama öğretmenlerini ve sınıfları belirler. Öğretmenlik uygulaması programı çerçevesinde uygulama öğretmenlerinin öğretmen adayları ile birlikte yürüttükleri ders dışı etkinlikleri düzenler. Uygulama sürecinde ortaya çıkabilecek sorunları Eğitim Fakültesi Uygulama Koordinatörüne bildirir. Uygulama Öğretmenin Görev ve Sorumlulukları Uygulama okulu koordinatörü ile birlikte öğretmen adayının uygulama okulunda yapacağı çalışma programını düzenler. Öğretmen adayının mesleki gelişimine yardımcı olur, etkinliklerinde gözlem yapmasını ve çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerini uygulamasını sağlar. 2

4 Öğretmen adayına gerekli araç-gereç, kaynak ve ortamı sağlar, okulu tanıtır. Öğretmen adayına günlük etkinlikleri planlamasında yardımcı olur. Öğretmen adayının okuldaki çalışmalarını gözlemler ve değerlendirir. Öğretmen adayını sınıfta uzun süre tek başına bırakmaz, sınıftan ayrılması gerektiğinde kolayca ulaşılabilir durumda bulunur. Öğretmen adayının gözlem dosyasını belirli aralıklarla inceler, öğretmen adayının gelişimini izler ve adayın gelişiminin olumlu yönde olmasına katkıda bulunur. Sınıf dışı etkinliklerde (tören ve toplantılar) öğretmen adayına rehberlik eder. Uygulama sonunda öğretmen adayını değerlendirir. Öğretmen Adayının Uygulama Okulunda Uyması Gereken Kurallar Okul Kuralları İletişim Devam Durumu Okulun öğrencilerinin uymak zorunda oldukları kuralları öğrenir, öğrencilerin bu kurallara uymalarını sağlamada okul personeline yardımcı olur. Tutum ve davranışlarıyla öğrencilere örnek olur. Devlet memurlarının uyması gereken tarih sayılı Resmî Gazete de yayımlanan kılık kıyafet yönetmeliğini bilmelidir. (Yapılan değişiklik tarih sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Okul personeli, uygulama öğretmeni, öğretmen adayı arkadaşları ve okulun öğrencileri ile düzeyli ve etkili iletişim kurar. Öğrencileri incitecek fiziksel ve psikolojik davranışlardan kaçınır. Okulda yapılan veli toplantıları ve sosyal ve kültürel çalışmalara katılır. Okul personelinin ve öğrencilerin katıldığı resmî törenlere katılır. Sınıfta öğrenmeye elverişli bir ortamın yaratılmasında uygulama öğretmenine yardımcı olur. Uygulamaya devam etmek zorundadır. Devam çizelgelerinin tümü yılsonu uygulama dosyasında yer almak zorundadır. Devam ettiğini belgelendirmeyen öğrenci devamsızlıktan uygulama dersinden başarısız sayılır. Okul personelinin günlük çalışma saatlerine uyar. Hastalanması durumunda ya da herhangi bir nedenle gelemediğinde okula bildirir ve devamsızlığını belgelendirir. Ancak, belgelendirilen devamsızlıklarda dâhil olmak üzere devam edilmeyen haftalar telafi edilir. Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinde hangi etkinliklerin yer aldığı, etkinliklerin nasıl yürütüleceği ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı bu dersler için hazırlanan öğretmen adayı kılavuzlarında ayrıntılı olarak açıklanmıştır. 3

5 OKUL DENEYİMİ DERSİ ÖĞRETMEN ADAYI KILAVUZU Giriş Okulöncesi öğretmen adaylarının eğitimleri sırasında, okulöncesi eğitim kurumlarında, uygulama öğretmeni ve öğrencilerle birlikte gözlem ve uygulama çalışmaları yapmaları esastır. Bu çalışmaların bir bölümünü içeren Okul Deneyimi dersi, öğretmen adaylarının, öğretmenlik mesleğini oluşturan birçok görevi, okulöncesi eğitim kurumlarını ve okulöncesi eğitim programını tanımasına yönelik planlı gözlem ve görüşme etkinliklerinden oluşmaktadır. Bu ders, 14 hafta süresince haftada bir gün olarak gerçekleştirilecektir. Ders süresince öğretmen adaylarının kılavuzda belirtilen etkinlikleri gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Dersin amaç, kapsam, işleyiş ve değerlendirme süreci ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir. OKUL DENEYİMİ DERSİNİN AMAÇ VE İŞLEVİ Okul Deneyimi dersi, öğretmen adaylarının, okulöncesi eğitim kurumlarını, öğrencileri, Okulöncesi Eğitim Programını, günlük eğitim etkinlikleri ve okulöncesi öğretmenliği mesleğini genel olarak tanımalarını amaçlayan, gözlem, görüşme ve değerlendirmeye dayalı bir derstir. Amaç Okul Deneyimi dersi tamamlandığında öğretmen adaylarının aşağıdaki özellikleri kazanmış olmaları beklenmektedir: Okulöncesi eğitim kurumlarını tanıyabilme. Okulöncesi çocuklarını ve aralarındaki bireysel farklılıkları tanıyabilme. Okulöncesi eğitim kurumlarında hazırlanması gerekli planları açıklayabilme. Okulöncesi çocuklarını tanıma ve değerlendirme amacıyla yapılan çalışmaları açıklayabilme. Okulöncesi eğitim kurumlarında günlük etkinlik programında yer alan eğitim etkinliklerini ve temel özelliklerini açıklayabilme. Okulöncesi eğitimde okul-aile ve okul-çevre işbirliğinin önemini açıklayabilme. Kapsam Okul Deneyimi dersi 14 hafta süresince haftada bir gün olarak gerçekleştirilecektir. Okul Deneyimi dersi, öğretmen adayına, okulu ve öğrencileri tanıma, alanındaki deneyimli öğretmenleri görev başında gözleme ve eğitim etkinliklerini inceleme olanağı sağlamalıdır. Okul Deneyimi dersi planlanırken Çizelge 1 deki etkinliklerden yararlanılmalıdır. Öğretmen adaylarının gözlemler sırasında, sınıftaki etkinliklere katılmaları ve katılımlı gözlem yapmaları 4

6 sınıftaki doğal yapının gözlenmesi açısından daha yararlı olacaktır. Etkinlikler ile ilgili ayrıntılı açıklamalar Okul Deneyimi Dersi Etkinlikleri Uygulama Yönergesi adlı bölümde verilmiştir. ÇİZELGE 1. OKUL DENEYİMİ DERSİ KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLECEK ETKİNLİKLER Etkinlik 1. Okulöncesi Öğretmeninin Okuldaki Bir Gününün incelenmesi Etkinlik 2. Okulöncesi Çocuğunun Okuldaki Bir Gününün incelenmesi Etkinlik 3. Eğitim Ortamlarının incelenmesi Etkinlik 4. Eğitim Etkinliklerin Yönetimi ve Sınıfın Kontrolünün incelenmesi Etkinlik 5. Öğretmenin Kullandığı Yöntemler ve iletişim Biçiminin incelenmesi Etkinlik 6. Planlama (Aylık Eğitim Planı, Etkinlik Planı, Kavramlara ayılık eğitim planlarında yer verme çizelgesi) ve Zümre Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 7. Çocukları Tanıma ve Değerlendirme Çalışmalarının incelenmesi Etkinlik 8. Okul Müdürü ve Okul Kurallarının incelenmesi Etkinlik 9. Okul-Aile ve Toplum ilişkilerinin incelenmesi Etkinlik 10. Matematik Etkinliklerin incelenmesi Etkinlik 11. Drama Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 12. Okuma Yazmaya Hazırlık Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 13. Sanat Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 14. Türkçe Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 15. Oyun Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 16. Müzik Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 17. Fen Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 18. Hareket Etkinliklerinin incelenmesi Etkinlik 19. Alan Gezisi Etkinliklerinin incelenmesi İşleyiş Okul Deneyimi dersi etkinliklerinin planlı ve amacına uygun biçimde sürdürülebilmesi için aşağıdaki işlemlerin yapılması öngörülmektedir: Etkinliklerin hangi sıra ile gerçekleştirileceği, Okul Deneyimi dersi başlangıcında, öğretmen adayının uygulama öğretmeni ile birlikte hazırlayacağı yıllık çalışma planı aracılığı ile belirlenmelidir. Planda etkinliklerin haftalara göre dağılımı belirtilmelidir. Öğretmen adayı, çalışma planı doğrultusunda her hafta tamamladığı etkinlik/etkinlikler ile ilgili raporunu yazarak uygulama dosyasına yerleştirmeli, uygulama öğretmeni bu konuda öğretmen adayına kılavuzluk etmelidir. Öğretmen adayı, her sınav döneminde dosyasını uygulama öğretmenine değerlendirmesi için teslim etmek durumundadır. Uygulama öğretmeni 5

7 öğretmen adayının çalışmalarını ve raporlarını sınav dönemlerinde değerlendirmek üzere teslim alarak değerlendirme sonuçlarını ve öğrencinin dosyasını ilgili birimlere teslim etmekle yükümlüdür. Değerlendirme Okul Deneyimi dersinin değerlendirilmesindeki amaç öğretmen adayının yeterliklerini değerlendirmek değil, bu yeterlikleri edinme sürecindeki gözlemleri sırasında ona yardım ve kılavuzluk ederek örnek olmaktır. Bu nedenle, yetiştirme ve geliştirmeye yönelik değerlendirme esastır. Bu değerlendirme uygulama öğretmenince aşağıdaki gibi yapılır: Uygulama öğretmeni, öğretmen adayının gözlediği etkinliklere ait raporlarını Eğitim Fakültesi sınav takviminde belirlenen sınav tarihlerinde teslim alarak inceler ve değerlendirir. Ara sınavda, yukarıda sıralanan etkinliklerden 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. ve 9. etkinlikler ve bunlara ait raporlar ile yılsonu sınavında diğer etkinlikler ve bunlara ait raporlar değerlendirilir. Etkinliklerle ilgili tüm belgelerin ilgili birimlere teslim edilen dosyalarda yer alması gerekmektedir. Uygulama öğretmeni Okul Deneyimi dersi ile ilgili başarı notunu belirlemede, öğretmen adayının kılavuzda istenen biçimde hazırlamış olduğu raporları ve uygulama okulunda gerçekleştirmiş olduğu diğer etkinliklerini temel almakla birlikte, derse devamını da göz önünde bulundurur. Uygulama öğretmeni değerlendirme sırasında EK 5 te yer alan değerlendirme ölçeğinden yararlanmalıdır. Uygulama öğretmeni tarafından değerlendirilen dosyalar Eğitim Fakültesi nde tekrar değerlendirilir. Bu değerlendirmede uygulama öğretmeninin, öğretmen adayının dosyasına verdiği notun %50 si ile Eğitim Fakültesi tarafından verilen notun %50 si alınır. OKUL DENEYİMİ DERSİNDE UYGULAMA ETKİNLİKLERİ Yıllık Çalışma Planının Hazırlanması Okul Deneyimi dersi kapsamında, öncelikle, bu kılavuzu tümüyle dikkatli bir biçimde okuyunuz. Sizin için belirlenen okuldaki uygulama öğretmeni ile tanıştıktan sonra, çalışma planınızı kılavuza uygun bir biçimde birlikte hazırlayınız. Çalışma planınızın içeriğinde kılavuzda belirtilen etkinliklerin tümü yer almak zorundadır. Bir uygulama günü içerisinde birden fazla etkinlik gerçekleştirilebilir. Örneğin; Etkinlik 5. Öğretmenin Kullandığı Yöntemler ve iletişim Biçiminin incelenmesi ile Etkinlik 6. Planlama ve Zümre Etkinliklerinin incelenmesi etkinlikleri çalışma planında aynı günün etkinlikleri olarak planlanıp birlikte gerçekleştirilebilir. Ara sınava kadar ilk 9 etkinliği, 6

8 yılsonu sınavına kadar da diğer etkinlikleri çalışma planınıza dilediğiniz sıra ile yerleştirebilirsiniz. Hazırladığınız çalışma planının son durumunu uygulama dersi öğretmeninize onaylatınız, fotokopisini çektirerek birini uygulama öğretmeninize teslim ediniz. Yıllık çalışma planının bir örneğini de uygulama dosyanıza takınız. Okul Deneyimi dersi süresince çalışma planınıza uygun bir biçimde etkinliklerinizi gerçekleştiriniz. Çalışma Planı örneği Ek 3 te yer almaktadır. Etkinlik Raporlarının Yazılması Okul Deneyimi dersi etkinlikleri; gözlem, görüşme ve değerlendirmeye dayalı etkinliklerdir. Uygulamalarınız sırasında sizden beklenen, belirlenen etkinliklere yönelik açıklamaları temel alarak gözlem ve görüşmelerinizi gerçekleştirmeniz ve raporlaştırmanızdır. Raporlarınız; gözlem ve görüşme ile ilgili notlarınız ve bu konudaki kendi düşünce ve yorumlarınız olmak üzere iki ana bölümden oluşmalıdır. Yalnızca gözlemler ya da görüşme soruları ve yanıtlarını aktaran raporların yetersiz olacağı unutulmamalıdır. Önemli olan gözlem ve görüşme verilerine dayanarak sizin çıkarttığınız sonuçlar ve değerlendirmelerinizdir. Bu nedenle, raporlarınızda etkinlikler ile ilgili bilimsel ve kitaplarda yer alan bilgilere de gereksiniminiz bulunmamaktadır. Raporlar yazılırken, yazı dili kullanılması ve rapor hazırlama ile ilgili temel ilkelere uyulması gerekmektedir. Raporların, temiz ve düzenli bir biçimde karalamalara yer vermeden hazırlanması önemlidir. Yazım sırasında bilgisayardan yararlanılabilir. Elde yazım yapılacaksa mavi ya da siyah tükenmez/dolmakalem kullanılabilir. Raporlar yazılırken yazı alanının kullanımında belirli kenar boşlukları (soldan 3,5 cm, sağdan 2,5 cm, üstten 3 cm ve alttan 2 cm) bırakılmalı ve yazım alanı doğru kullanılmalıdır. Raporlarda başlık ve gerekli yerlerde alt başlıklar kullanılmalı, paragraflar yapılmalı ve etkinliklerle ilgili tüm soruların yanıtlarına yer verilmelidir. Rapor yazımında yazı alanının kullanımı konusunda EK 4 te bir örnek verilmiştir. Okul Deneyimi Dosyalarının Hazırlanması Öğretmen adayı, her sınav döneminde; öğretmen adayı tanıtım kartı, öğretmen adayı devam çizelgesi, yıllık çalışma planı örneği ve sınav dönemine kadar yapılan çalışmaların raporlarının yer aldığı bir uygulama dosyası hazırlamak durumundadır. Öğretmen adayı tanıtım kartı (EK 1), öğretmen adayı devam çizelgesi (EK2), yıllık çalışma planı (EK 3) ile ilgili örneklere kılavuzun son bölümünde yer verilmiştir. Hazırlanan her bir rapora ilişkin etkinliklerin kılavuzda belirtilen sıra numaraları doğrultusunda sunum dosyası içerisine yerleştirilmesi gerekmektedir. Dosyada yer alan raporların düzenli ve kolay okunabilmesi açısından her bir poşet dosyaya önlü arkalı iki sayfa gelecek biçimde yerleştirilmeleri uygun olacaktır. Raporun tümü tek poşet dosyada toplanmamalıdır. Öğretmen adayı, her sınav döneminde; hazırladığı dosyasını uygulama öğretmenine (Uygulama yaptığı okuldaki öğretmenine) değerlendirmesi için teslim etmek durumundadır. Uygulama öğretmeni, öğretmen adayının çalışmalarını ve raporlarını sınav dönemlerinde 7

9 değerlendirmek üzere teslim alır. Uygulama öğretmeni yaptığı değerlendirmesinin ardından öğrencinin dosyasını, değerlendirme sonuçlarıyla birlikte ilgili birimlere teslim eder. Okul Deneyimi dersi sürecinde etkinlikler gerçekleştirilirken aşağıda verilen yönerge dikkate alınmalıdır. Etkinlik 1. Okulöncesi Öğretmeninin Okuldaki Bir Gününün incelenmesi Yıllık çalışma planınızda bir gününüzü, alanınızda çalışan öğretmenin okuldaki bir günlük zamanını nelere ve nasıl harcadığını öğrenmeye ayırınız. Bir gün içinde, öğretmenin mesleği ile ilgili olarak yaptığı tüm işleri, bunlara harcadığı zamanı gözleyerek not etmeye çalışınız. Bu amaçla: Okuldaki bir gün boyunca, öğretmenin sınıf içinde ve dışında yaptığı tüm işlerin bir listesini yapınız. Listeye yazdığınız işlerden her biri için harcanan zamanı tahmin etmeye çalışınız. Bu size, öğretmenin bir günde okulda yaptığı işlerin çeşitleri ve bunların günlük işler arasındaki ağırlığı hakkında bilgi verecektir. Elde ettiğiniz sonuçları dosyanıza not ediniz ve günün sonunda bu notları, gözlediğiniz öğretmenle birlikte gözden geçirerek değerlendiriniz. Gözlediğiniz öğretmene, bu günün onun okulda geçirdiği günleri temsil eden iyi bir örnek olup olmadığını sorunuz. Ayrıca, öğretmene, okuldaki görevi ile ilgili olarak akşamları ya da hafta sonlarında yaptığı başka işler bulunup bulunmadığını da sorunuz ve aldığınız yanıtları not ediniz. Öğretmenin okulda bir günde gerçekleştirdiği çalışmaları hakkındaki kendi düşüncelerinizi de kısa kısa not ediniz. Bunların sizin görmeyi umduğunuz çalışmalara ne kadar benzediğini düşünerek yazınız. Yukarıda sıralanan dört bölümün her birine ait gözlem ve görüşme sonuçlarınızı raporlaştırarak dosyanıza yerleştiriniz. Etkinlik 2. Okulöncesi Çocuğunun Okuldaki Bir Gününün incelenmesi Uygulama öğretmeninize danışarak okuldaki bir günlük çalışmalarını incelemek amacıyla bir öğrenci seçiniz. Seçtiğiniz çocuğun çalışmalarına müdahale etmeden, bir gün boyunca yaptığı tüm etkinlikleri gözleyiniz. Gözlemleriniz sırasında aşağıdaki noktalara dikkat ederek raporunuzu yazınız. Çocuğun okula gelişinden eve gidinceye kadar yaptığı işler ve katıldığı etkinliklerin neler olduğunu sıralayınız. Her bir etkinlik için yaklaşık olarak ne kadar zaman harcadığını belirtiniz. 8

10 Arkadaşlarını seçmesinde göze çarpan önemli bir özellik olup olmadığına dikkat ediniz. Arkadaşlarıyla birlikte ve yalnız geçirdiği zamanlarda neler yaptığını açıklayınız. Günün sonunda, gözlediğiniz çocuğun okuldaki o günü ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye çalışınız. Bu amaçla çocuğa bir-iki soru yönelterek onunla iletişim kurmaya ve düşüncelerini almaya çalışınız. Çocuğun bir günü ile ilgili izlenimlerinizi not ediniz ve bu notlarınızı, başka bir çocuğu gözlemiş olan arkadaşınızın notları ile karşılaştırınız. Elde ettiğiniz bulgular arasındaki benzerlik ve farklılıkları tartışarak raporunuza ekleyiniz. Raporunuza son olarak, planlarınızı yaparken bu çalışmadan sağladığınız bilgilerden nasıl yararlanabileceğiniz ve öğrencilerin gereksinimlerini dikkate almaya çalışırken neleri unutmamanız gerektiği konusundaki düşüncelerinizi de ekleyiniz. Etkinlik 3. Eğitim Ortamlarının incelenmesi Bu etkinlik kapsamında, Okul Deneyimi dersini gerçekleştireceğiniz okulun fiziksel yapısını ve bölümlerini incelemeniz gerekmektedir. Bu amaçla: Okulun yemek odası, oyun odası, tuvaletler, lavabolar, vestiyer, mutfak, bahçe gibi tüm bölümlerinde gördüklerinizin bir listesini yapınız. İncelemeleriniz sırasında, o bölümde kullanılan araç ve gereçler, özellikleri, hangi amaçla kullanılıyor olabileceği vb. noktalara özellikle dikkat ediniz. Örneğin; uygulama yaptığınız kurumdaki sınıfı inceleyiniz. Sınıfın içi nasıl döşenmiş? Hangi araç-gereçlere yer verilmiş ve bunların özellikleri neler? Hangi öğrenme merkezlerine yer verilmiş ve bunlar hazırlanırken nelere dikkat edilmiş? Öğrenme merkezlerinde hangi araç ve gereçler kullanılmış? Sınıf ortamında pano, grafik, resim vb. materyallerden hangilerine yer verilmiş ve bunlar hangi amaçla nasıl kullanılıyor olabilir? vb. sorulara yanıt arayınız. Uygulama yaptığınız kurumdaki her bölümü aynı bakış açısı ile inceleyip elde ettiğiniz bilgileri raporlaştırınız. İnceleme sonuçlarınızdan yola çıkarak, fiziksel olanakların çocukların gereksinimlerini karşılamadaki yeterliğini düşününüz ve düşüncelerinizi uygulama öğretmeninizle paylaşınız. Elde ettiğiniz sonuçları ve önerilerinizi raporunuza eklemeyi unutmayınız. Etkinlik 4. Eğitim Etkinliklerinin Yönetimi ve Sınıfın Kontrolünün incelenmesi Okul Deneyimi dersini gerçekleştireceğiniz sınıfta bir günlük etkinliklerin tümünü izleyerek, öğretmenin etkinliklerin yönetimi ve sınıfın kontrolüne ilişkin aldığı önlemleri ve 9

11 bunları nasıl gerçekleştirdiğini gözleyiniz. Gözlemden önce öğretmenle görüşerek nelere dikkat edeceğinizi açıklamayı unutmayınız. Gözleminizde aşağıdaki noktalara dikkat ediniz: Öğrencilerin sabah sınıfa gelişlerinde, etkinlik seçmede ve başlamada, öğretmen kontrolü nasıl sağlıyor? Etkinlikler sırasında öğrencilere nasıl hitap ediyor? Yönergelerin açık ve anlaşılır olmasını nasıl sağlıyor? Öğrencilerle konuşurken nasıl davranıyor (Yüzlerine bakıyor mu ya da onların boy olarak düzeylerine iniyor mu vb.)? Sınıfın tümünü görüş alanı içinde nasıl tutuyor; sınıfın her köşesinde olup bitenden nasıl haberdar oluyor? Öğretmenin rutin etkinlikler, bireysel etkinlikler ve grup etkinliklerinde öğrencileri ve etkinlikleri kontrol ve yönetiminde farklar var mı? Stratejiler; öğretmen stratejileri nasıl kullanıyor? Sınıfta öğretmene yardımcı olmak için her çocuğun sorumluluk alabileceği haftalık görev dağılımı yapma, her çocuğa adı ile hitap etme, günlük yapılan etkinlikler için çocukların da anlayabileceği zaman çizelgesi hazırlama, dikkat çekmek için el çırpma, ışığı açıp kapama gibi işaretler kullanma, yüzünü sınıfa dönük tutma, hareketli olma ve sınıf içinde dolaşma, vb. önlemleri nasıl alıyor? Etkinlikler arasındaki geçişleri nasıl sağlıyor? Özellikle, grup etkinliklerinde tüm öğrencilerin ilgisini toplamak için nelerden yararlanıyor? Övgü ve cesaretlendirmeleri nasıl kullanıyor? Etkinliklerin sonunda, öğrencilerin toparlanması ve araç-gereçlerin yerlerine yerleştirilmesini nasıl sağlıyor? Öğretmenin bu konuda kullandığı özel teknikler var mı? Çocukların okuldan ayrılışlarında kontrolü nasıl sağlıyor, nelere dikkat ediyor? Yukarıdaki tüm bölümleri ve soruların yanıtlarını içeren gözlemlerinizi raporlaştırınız. Etkinlik 5. Öğretmenin Kullandığı Yöntemler ve iletişim Biçiminin incelenmesi Bu etkinlik kapsamında, öğretmenin uyguladığı etkinlikler sırasında kullandığı yöntem ve teknikler ile iletişim biçimini incelemeniz gerekmektedir. Bunun için bir gününüzü, uygulama öğretmeninizin etkinlikler sırasında kullandığı yöntem ve teknikler ile iletişim biçimini gözlemlemeye ayırın. Gözlemleriniz sırasında: Uygulama öğretmeninizin o gün boyunca yaptığı eğitsel etkinlikler ile her bir etkinlikte kullandığı yöntem ve tekniklerin bir listesini yapınız. Örneğin; Fen etkinliği: Açıklama yapma, soru sorma, analojilerden yararlanma, eğitsel oyun Türkçe etkinliği: Açıklama yapma, soru sorma, drama, grup çalışmaları Sanat etkinliği-okuma-yazmaya hazırlık çalışmaları: Proje çalışmaları, eğitsel oyun vb. Ayrıca, bu etkinlikler ve etkinliklerde kullanılan yöntem ve tekniklerin uygulanması sırasında öğretmenin nelere dikkat ettiğini ve öğrencilerin neler yaptıklarını da belirtiniz. Uygulama öğretmeninin eğitsel etkinlikleri uygularken kullandığı özel bir iletişim biçimi olup olmadığına dikkat ediniz ve bu konuda notlar alınız. Günün 10

12 sonunda gözlemlerinizi uygulama öğretmeniniz ile gözden geçirip varsa eksiklerinizi tamamlayınız ve gözlemlerinizi raporlaştırınız. Gözlemlerinizden elde ettiğiniz sonuçları aynı etkinliği tamamlamış olan diğer arkadaşlarınızla karşılaştırarak tartışınız ve aşağıdaki noktalarla ilgili ortak görüşlerinizi belirleyerek etkinlikle ilgili oluşturacağınız rapora ekleyiniz. Öğrencilerin gözlenen etkinlikler ve bu etkinliklerde kullanılan yöntem ve tekniklerle ilgili tepkileri, Öğrencilerin ilgilerinin ve katılımlarının sürdürülebilmesi için etkinliklerinin uzunluklarının ne kadar olması gerektiği, Etkinliklerin genellikle belli bir sıra ile yapılıp yapılmadığı, Öğretmenlerin gün boyunca etkinlikleri uygularken daha çok hangi yöntem ve tekniklere başvurdukları, Öğretmenlerin etkinlikler sırasında kullandıkları iletişim biçimleri. Etkinlik 6. Planlama ve Zümre Etkinliklerinin incelenmesi Okulöncesi eğitim kurumlarında, öğretmenlerin aylık ve etkinlik olmak üzere iki farklı planlama yapmaları gerekmektedir. Ayrıca, okulöncesi eğitimi öğretmenleri kimi konularda ortak kararlar alabilmek amacıyla kendi aralarında zümre toplantıları yapmaktadırlar. Bu etkinlik kapsamında, hazırlanan aylık ve etkinlik planları ile zümre etkinliklerini incelemeniz ve sonuçlarını raporlaştırmanız gerekmektedir. Ayrıca uygulama öğretmeninin yaptığı kavramlara aylık eğitim planlarında yer verme durumu çizelgesi ve Kazanım ve göstergelere aylık eğitim planlarında yer verme durumu çizelgesini inceleyerek raporlaştırınız. Bu amaçla uygulama öğretmeninizden aylık planını, etkinlik planını, zümre toplantısı tutanağını, kavramlara aylık eğitim planlarında yer verme durumu çizelgesini ve kazanım ve göstergelere aylık eğitim planlarında yer verme durumu çizelgesini isteyerek birer örneğini alınız. Elde ettiğiniz belgeleri incelerken: Planlarda bulunan tüm bölümlerin bir listesini yaparak bu bölümlerde nelere yer verildiğini yazınız. Bu planların ne için yapılmış olabileceğini, sağladığı yararları düşünerek not ediniz ve bu konuda uygulama öğretmeninizin de görüşlerini alınız. Zümre toplantısı tutanaklarını inceleyerek gördüğünüz bölümleri yazınız. Bu çalışmaların okulöncesi eğitim açısından önemini ve gerekliliğini düşünerek inceleme sonuçlarınız ile düşüncelerinizi içeren raporunuzu hazırlayınız. Planlar ile zümre çalışmalarından aldığınız örnekleri dosyanıza ekleyiniz. Etkinlik 7. Çocukları Tanıma ve Değerlendirme Çalışmalarının incelenmesi Okulöncesi öğretmenleri çocukları yakından tanımak, gelişimsel düzeylerine uygun amaçları belirlemek ve bu amaçlar doğrultusunda planladıkları ve uyguladıkları eğitim 11

13 etkinliklerinin onların davranışlarında oluşturduğu değişikliği ölçebilmek amacıyla bir takım tanıma ve değerlendirme çalışmaları yapmaktadırlar. Tanıma ve değerlendirmeye yönelik bu çalışmalar sırasında kimi araçların kullanılması ve formların doldurulması gerekmektedir. Bu araç ve formlar arasında gözlem kayıtları, anektod kayıtları, gelişim kontrol listeleri, portfolyolar ve gelişim raporları sayılabilir. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de, çocukları tanıma ve değerlendirme amacıyla uygulama öğretmeniniz tarafından yapılan çalışmaların ve tutulan kayıtların örneklerini incelemeniz ve öğretmeniniz ile bir görüşme gerçekleştirmeniz gerekmektedir. Bu amaçla, uygulama öğretmeninizden, çocuklar için tuttuğu kayıtların (gelişim gözlem formu, gelişim raporu) birer örneğini isteyerek inceleyiniz. Elde ettiğiniz belgeleri incelerken: Tutulan kayıtların bir listesini yapınız. Kayıtlarda ne gibi bilgilere yer verdiğine dikkat ediniz. Uygulama öğretmeniniz ile bir görüşme yaparak her bir belge için bu kayıtları hangi ortamlarda, niçin ve nasıl tuttuğunu sorunuz. Elde ettiğiniz bilgileri raporunuza yazınız. Bu kayıtların okulöncesi eğitim açısından önemini ve gerekliliğini düşünerek düşüncelerinizi raporunuza ekleyiniz. Uygulama öğretmeninizin tuttuğu kayıtlardan aldığınız birer örneği dosyanıza ekleyiniz. Etkinlik 8. Okul Müdürü ve Okul Kurallarının incelenmesi Etkinlik kapsamında, okulun genel yönetimsel yapısı ve işleyişi hakkında bilgi edinmeniz gerekmektedir. Bu amaçla, Okul Deneyimi dersini gerçekleştireceğiniz okulun müdüründen bir randevu alarak kurumun genel yönetimsel yapısı, işleyişi ve kuralları konusunda sizi bilgilendirmesini ve sorularınızı yanıtlamasını rica ediniz. Okul müdürüne yöneltmek istediğiniz sorularınızı hazırlayarak bir görüşme gerçekleştiriniz. Okul müdürüne görüşmede sormanız gereken sorulardan kimileri şunlar olabilir: Okulun genel yönetimsel yapısı ve işleyişi nasıldır? Okul müdürünün okulda yaptığı çalışmalarla ilgili başlıca amaçları nelerdir? Okul müdürünün okuldaki öğretmenlerden beklentileri nelerdir? Okul müdürünün, yeni öğretmenlerin okula ve görevlerine uyum sağlamadaki rolü nedir? Okul müdürüne göre, başarılı öğretmenlerin özellikleri nelerdir? Okul müdürünün, öğrenci ve öğretmenlerde görmek istediği davranışlar nelerdir? Bu soruları çeşitlendirebilir, aklınıza takılan diğer soruları ekleyebilirsiniz. Okul müdürü ile görüşürken söyledikleri ile ilgili notlar alınız. Daha sonra, bu notlarınızı gözden geçirerek öğretmen olarak göreve başladığınızda sizin için önemli olabilecek noktaları 12

14 belirlemeye çalışınız. Sizden nelerin beklenebileceği, okula katkıda bulunmak için neler yapabileceğiniz vb. konularda düşünerek yaptığınız görüşmeyi ve düşüncelerinizi içeren raporunuzu hazırlayınız. Etkinlik 9. Okul-Aile ve Toplum ilişkilerinin incelenmesi Okulöncesi eğitimde okul-aile işbirliği önemli bir yere sahiptir. Etkinlik kapsamında, okul ile aile arasındaki işbirliği ve iletişimin nasıl sağlandığını belirlemeniz gerekmektedir. Bu konuda uygulama öğretmeniniz ve velilerden biri ile birer görüşme yapınız. Görüşme sırasında öğretmen ve veliye yönelteceğiniz sorulardan kimileri şunlar olabilir: Okulöncesi eğitimde okul-aile işbirliği neden önemlidir? Okul-aile işbirliği çerçevesinde işbirliği nasıl gerçekleştiriliyor? Bu konuda hangi yöntem ve tekniklerden yararlanılıyor? Okul-aile ilişkileri en çok hangi konularda ve hangi zamanlarda yoğunlaşıyor? Ailelerin, eğitim etkinlikleri ve diğer sosyal etkinliklere katılımları nasıl sağlanıyor? Bu konuda yapılan çalışmaları öğretmen/veliler yeterli buluyorlar mı? Okulöncesi eğitimde okul aile işbirliği en iyi biçimde nasıl gerçekleştirilebilir? Bu konuda öğretmen/veliler ne düşünüyorlar? Bu soruları çeşitlendirebilir, aklınıza takılan diğer soruları ekleyebilirsiniz. Öğretmen ve veli ile görüşürken söyledikleri ile ilgili notlar alınız. Notlarınıza kendi düşüncelerinizi de ekleyerek raporunuzun birinci bölümünü hazırlayınız. Okulöncesi eğitim kurumu da diğer okullar gibi toplumun bir parçasıdır ve toplumla sürekli işbirliği içinde olmalıdır. Çünkü okullar toplumu etkilerken kendisi de bu toplumdan etkilenmektedir. Etkinliğin okul-toplum ilişkilerine ait ikinci bölümü için, uygulama öğretmeninizle yine bir görüşme yapıp kendi gözlem ve yorumlarınızı da ekleyiniz. Görüşme sırasında öğretmene yönelteceğiniz sorulardan kimileri şunlar olabilir: Okulun içinde bulunduğu ve hizmet sunduğu semti fiziksel, sosyal ve kültürel yönleriyle nasıl tanımlarsınız? Okulu veliler dışında başka ziyaret edenler var mı? Yakın çevredeki doktor, polis ya da özel becerileri olan kişiler vb. arasından öğrencilere konuşma yapmak üzere davet edilenler var mı? Çevrede sınıfın düzenli olarak gezi yapabileceği müze, sergi, süper marketler vb. yerler var mı? Fen ve doğa etkinlikleri kapsamında çevrede inceleme gezileri yapılabilecek yerler var mı? Okulun topluma katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz? Toplumun okula katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz? Bu soruları çeşitlendirebilir, aklınıza takılan diğer soruları ekleyebilirsiniz. Öğretmen ile görüşürken söyledikleri ile ilgili notlar alınız. Notlarınıza kendi düşünceleriniz de ekleyerek raporunuzun ikinci bölümünü hazırlayınız. 13

15 Okul Deneyimi dersi kapsamında 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 ve 19. Etkinlikleri gerçekleştirirken, okulöncesi eğitim kurumları günlük etkinlik programında yer alan Matematik, Drama, Okuma Yazmaya Hazırlık, Sanat, Türkçe, Oyun, Müzik, Fen, Hareket, Alan Gezisi Etkinliklerini gözlemeniz ve raporlaştırmanız gerekmektedir. Öğretmen adayları bu etkinlikler konusunda özellikle şu konularda gözlemlerini yoğunlaştıracaklardır: 1. Etkinliklere çoğunlukla günün hangi saatinde yer verildiği ve ne kadar zaman ayrıldığı, 2. Etkinlikler içerisinde ne gibi çalışmalara yer verildiği, 3. Etkinliklerin uygulanması sırasında öğretmenin nasıl bir yol izlediği ve çocukları bu etkinliğe nasıl hazırladığı ve yönlendirdiği, 4. Etkinliğin uygulanması sırasında öğretmenin tutumunun nasıl olduğu, 5. Etkinliğin sonunda değerlendirme çalışmalarının nasıl yapıldığı, 6. Etkinliğin sonunda sınıfın toplanması ve diğer etkinliğe geçiş sırasında öğretmenin nasıl bir tutum izlediği vb. Öğretmen adayının, ayrıca, Okulöncesi Eğitim Programında belirlenen gelişimsel amaçlara ulaşmada bu etkinliklerin nasıl bir rolü olabileceğini, çocukların yaratıcılıklarının ve gelişimlerinin olumlu yönde etkilenebilmesi için çalışmaların nasıl planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi gerektiğini düşünmesi ve raporlarını hazırlaması gerekmektedir. Öğretmen adayı bu etkinlikleri (Etkinlik 10-19) gerçekleştirirken uygulama öğretmenlerinin dikkat etmeleri gereken kimi noktalar bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir: 1. Etkinliklerin uygulanması öncesinde, öğretmenin etkinlik planı içerisinde ilgili etkinliğin öğretmen adayı tarafından incelemesi sağlanmalıdır. 2. Öğretmen adayının çalışma planında incelemek üzere belirlediği etkinlik için uygulama öğretmeni tarafından gözlem ortamı yaratılmalıdır. 3. Etkinliklerin uygulanması sırasında öğretmen adaylarına iyi örnek oluşturacak ortamlar yaratmaya özen gösterilmelidir. 4. Öğretmen adaylarının etkinlikleri gözlerken katılımlı gözlem yapmaları sağlanmalı; ancak, etkinliği tek başlarına planlamaları ya da uygulamaları beklenmemelidir. 5. Öğretmen adaylarının etkinlik için yeterli veriye ulaşıncaya kadar gözlemlerini tekrarlamaları sağlanmalıdır. Etkinlik 10. Matematik Etkinliklerinin incelenmesi Matematik eğitimi, çocuğun bilişsel gelişimine katkı sağlamak, çocuklarda matematiğe karşı olumlu bir tutum kazandırmak, çocukların önceden getirdikleri kavramsal 14

16 bilgilerle yeni bilgiler arasında bağ kurmasına yardımcı olmak, matematiksel kavramların neden ve nasıl kullanıldığını anlamaya yardımcı olmak amacını taşımaktadır. Ayrıca matematik etkinlikleri ile çocuklarda matematiksel sorgulama becerisini geliştirmek amaçlanmalıdır. Uygulanan matematik etkinlikleri ile çocuklar çevrelerindeki örüntüleri fark etmeli, varsayımlar geliştirip bunları deneyebilmeli, problem çözebilmeli, akıl yürütebilmeli ve matematiksel kavramları kullanarak iletişim kurabilmelidirler. Matematik, çocukların günlük hayatta karşılaşabilecekleri örneklerle de verilmelidir. Örneğin, oyuncakları kutusuna doldururken veya eşyaları bavula yerleştirirken bunların sığma durumunu tekrar tekrar denemek ve konuşmak, hacim kavramının gelişmesine yardımcı olacaktır. Örnek, etkinlikler: Öğretmen matematik etkinliklerinde mümkün olduğunca gerçek nesnelerle çalışmalar yapmalı, daha sonra sembollerle çalışmaya devam etmelidir. Etkinliklerde kullanılan nesne sayısının 10 dan fazla olmamasına özen gösterilmelidir. Ölçme çalışmaları yapılmalı ve çocukların özellikle standart olmayan ölçü birimleri (ayak, kalem, kürdan, kitap vb.) kullanarak doğal ölçme çalışmaları yapmalarına olanak sağlanmalıdır. İlişki kurma, eşleştirme, gruplama, örüntü oluşturma, sıralama, sayma, toplama-çıkarma, geometrik şekilleri (sembolleri) tanıma ve grafik hazırlama çalışmaları da matematik etkinliklerindendir. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de uygulama öğretmeninizin yaptığı Matematik Etkinliklerini incelemeniz gerekmektedir. Öncelikle, uygulama öğretmeninizin gözlem yapacağınız güne etkinlik planı içerisinde Matematik Etkinlikleri ile ilgili etkinlik planını inceleyiniz. Daha sonra aşağıdaki noktalara dikkat ederek gözlemlerinizi yapınız ve raporunuzu hazırlayınız. Matematik Etkinliklerine günün hangi saatinde yer verilmekte ve ne kadar zaman ayrılmaktadır? Matematik Etkinlikleri kapsamında daha çok hangi çalışmalar yapılmaktadır? Etkinliğin uygulanması sırasında öğretmenin tutumu nasıldır? Öğrencileri bu etkinliğe nasıl hazırlamakta ve yönlendirmektedir? Etkinliğin sonunda değerlendirme çalışmaları nasıl yapılmaktadır? Etkinliğin sonunda diğer etkinliğe geçişte öğretmen nasıl bir tutum izlemektedir? Matematik Etkinliklerinin Okulöncesi Eğitim Programında belirlenen gelişimsel amaçlara ulaşmada nasıl bir rolü olabileceğini düşününüz. Çocukların kavram kazanımları, bilimsel düşünme sürecini öğrenmeleri ve problem çözme becerilerinin gelişiminin olumlu yönde etkilenebilmesi için çalışmaların nasıl planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi gerektiğini düşününüz ve düşüncelerinizi de raporunuza eklemeyi unutmayınız. 15

17 Gözlemlerinizi, sizin için yeterli veriye ulaşıncaya kadar, farklı günlerde aynı etkinlik için birkaç kez tekrarlayıp yukarıda sayılan noktalara dikkat ederek raporlaştırınız. Etkinlik 11. Drama Etkinliklerinin incelenmesi Drama çocukların bir grup içerisinde durum veya olayları kendi yaşantılarından yola çıkıp materyaller kullanarak, dramatik formlar yoluyla canlandırmalarıdır. Okul öncesinde drama; çocuğun yaparak yaşayarak öğrenmesini amaçlayan, bütün gelişimlerini destekleyen, daha önceden belirlenmiş amaçları olan, olayları sözel veya sözel olmayan iletişim yöntemleriyle ifade etmeye dayalı, içinde canlandırmaların olduğu bir etkinliktir. Öğretmenin liderliğinde uygulanan drama sürecinde ısınma, canlandırma ve değerlendirme çalışmaları yer almaktadır. Isınma çalışmalarına hareket çalışmaları ile başlanabilir. Hareket çalışmaları çocukların kendi vücudunu tanımasına veya uzamsal farkındalık geliştirmesine yönelik oyunlardan oluşur. Bu süreç çocukların oyuna katılma isteğini artırır, çocukların birbirlerine ısınmalarını ve rahatlamalarını sağlar, çocukları doğaçlama yapmaya hazırlar. Canlandırma aşamasında, belirlenen kurallar içinde çocuklar özgürce oyun kurarlar. Bu aşamada öykü oluşturma, dramatizasyon, rol oynama, doğaçlama gibi tekniklerden birine veya birkaçına birden yer verilebilir. Belirtilen tekniklerden hem canlandırma aşamasında hem de diğer aşamalarda yararlanılabilir. Değerlendirme aşamasında, eğitimci tarafından yansıtma ve değerlendirme sorularıyla drama etkinliğinin değerlendirilmesi yapılmalıdır. Değerlendirmede çocuklardan süreç ile ilgili afiş hazırlamaları, resim yapmaları gibi farklı çalışmalar yapmaları da istenebilir. Okulöncesi eğitimde drama, bir etkinlik olarak planlanabileceği gibi farklı etkinliklerde bir öğrenme yöntemi olarak da kullanılabilmektedir. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de uygulama öğretmeninizin yaptığı Drama Etkinliklerini incelemeniz gerekmektedir. Öncelikle, uygulama öğretmeninizin gözlem yapacağınız güne ait etkinlik planı içerisinde Drama Etkinlikleri ile ilgili etkinlik planını inceleyiniz. Daha sonra aşağıdaki noktalara dikkat ederek gözlemlerinizi yapınız ve raporunuzu hazırlayınız. Öğretmenin, drama çalışmalarını bir etkinlik olarak uyguladığı durumlarda, etkinliğe daha çok günün hangi saatinde yer verilmekte ve ne kadar zaman ayrılmaktadır? Drama Etkinlikleri öncesinde öğretmen ne gibi hazırlıklar yapmakta ve ortamı nasıl hazırlamaktadır? Öğretmen, dramaya nasıl giriş yapmakta çocukları gruplara nasıl bölmektedir? Drama Etkinliği içerisinde daha çok ne tür tekniklere (pandomim, doğaçlama, öykü oluşturma, dramatizasyon vb.) yer verilmektedir? Drama Etkinliği sırasında, öğretmenin tutumu ve çocuklara yaklaşımı nasıl olmaktadır? 16

18 Drama Etkinliğinin sonunda değerlendirme çalışmaları nasıl yapılmaktadır? Yansıtma çalışmalarına yer verilmekte midir? Etkinliğin sonunda diğer etkinliğe geçerken öğretmen nasıl bir tutum izlemektedir? Öğretmen, diğer etkinlikler içerisinde Dramayı bir yöntem olarak nasıl kullanmaktadır? Nelere dikkat etmektedir? Drama Etkinliklerinin, Okulöncesi Eğitim Programında belirlenen gelişimsel amaçlara ulaşmada nasıl bir rolü olabileceğini, çocukların yaratıcılıklarının ve gelişimlerinin olumlu yönde etkilenebilmesi için çalışmaların nasıl planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi gerektiğini düşününüz ve düşüncelerinizi de raporunuza eklemeyi unutmayınız. Gözlemlerinizi, sizin için yeterli veriye ulaşıncaya kadar, farklı günlerde aynı etkinlik için birkaç kez tekrarlayıp yukarıda sayılan noktalara dikkat ederek raporlaştırınız. Etkinlik 12. Okuma Yazmaya Hazırlık Etkinliklerinin incelenmesi İlkokula hazırlık çalışmaları; çocukların okul öncesi eğitim kurumlarına devam ettiği süre boyunca sosyal ve duygusal, motor, bilişsel, dil ve öz bakım becerileri gibi bütün alanlarda eşit şekilde desteklendiği çalışmaların bir bütünüdür. Bu alanda yapılacak çalışmalar çocuğun okul öncesi eğitim kurumuna başladığı ilk günden itibaren bütün gelişim alanlarını kapsamalı ve birbiri üzerine eklenerek gitmelidir. Çocuğun bir beceriyi tam anlamıyla kazanabilmesi için uzun yıllara ihtiyaç vardır. Başka bir deyişle, ilkokula hazırlık çalışmaları genel anlayışın aksine, sadece okul öncesi eğitim kurumlarında okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri içinde yapılan bir senelik çalışmalar değildir. Okul öncesi eğitim programının bütünü aynı zamanda ilkokula hazırlık programıdır. Okul olgunluğu ancak bu şekilde kazanılabilir. Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları ilkokula hazırlık çalışmalarının içerisinde yer alan ve çocukların ilkokula geçişini kolaylaştırmak, hazır bulunuşluk düzeylerini artırmak amacıyla yapılan etkinliklerdir. Kesinlikle okuma veya yazma öğretmek amacını taşımamaktadır. Programda okuma ve yazma öğretimi yoktur. Harfleri göstermek ve harfleri yazdırmak da yoktur. Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları sadece masa başında yapılan kitap/kavram/çizgi çalışmaları olarak değerlendirilmemelidir. Aksine, bu çalışmalar birçok farklı etkinlik çeşidi ile (sanat, drama, müzik, oyun vb.) gerçekleştirilmelidir. Okul öncesi eğitimde amaç, çocuklara okuma ve yazma öğretmek değil onların ilkokulda okuma ve yazmayı hızlı öğrenebilmesi için gereken ön becerileri kazandırmaktır. Çocukların öncelikle, okuma yazmanın gerekliliğini ve gerçek yaşam ile ilişkisini anlamaları önemlidir. Böylece çocukların, okuma yazmaya ve okula karşı olumlu bir algı geliştirmeleri desteklenecektir. Okuma yazma için farkındalık yaratmak ve heveslendirmek yapılacak çalışmaların amacına ulaşabilmesi açısından son derece önemlidir. 17

19 Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinlikleri, çocukların ilköğretime geçişini kolaylaştırmak ve hazır bulunuşluk düzeylerini artırmak amacıyla yapılan çalışmaları içermektedir. Okumayazmaya altyapı oluşturan çalışmaları farklı etkinlikler içinde yapmak olanaklıdır. Bu nedenle, Okuma-Yazmaya Hazırlık çalışmaları her etkinliğin temelinde yer alan çalışmalardır. Ancak öğretmen Okuma-Yazmaya Hazırlık çalışmalarına yönelik etkinliklere ayrı bir zaman dilimi içinde de yer verebilmektedir. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de uygulama öğretmeninizin yaptığı Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinliklerini incelemeniz gerekmektedir. Öncelikle, uygulama öğretmeninizin gözlem yapacağınız güne ait etkinlik planı içerisinde Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinlikleri ile ilgili etkinlik planını inceleyiniz. Daha sonra aşağıdaki noktalara dikkat ederek gözlemlerinizi yapınız ve raporunuzu hazırlayınız. Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinliklerine daha çok günün hangi saatinde ya da hangi etkinlikler içerisinde yer verilmekte ve ne kadar zaman ayrılmaktadır? Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinliklerinde ne gibi çalışmalara yer verilmektedir? Etkinliğin uygulanması sırasında öğretmenin tutumu nasıl olmaktadır? Öğrencileri etkinliğe nasıl hazırlamakta ve yönlendirmektedir? Etkinliğin sonunda değerlendirme çalışmaları nasıl yapılmaktadır? Etkinliğin sonunda diğer etkinliğe geçiş sırasında öğretmen nasıl bir tutum izlemektedir? Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinliklerinin, Okulöncesi Eğitim Programında belirlenen gelişimsel amaçlara ulaşma ve çocukları ilköğretime hazırlamada nasıl bir rolü olabileceğini düşününüz. Çocukların yaratıcılıklarının ve gelişimlerinin olumlu yönde etkilenebilmesi için çalışmaların nasıl planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi gerektiğini düşünerek raporunuza eklemeyi unutmayınız. Gözlemlerinizi, sizin için yeterli veriye ulaşıncaya kadar, farklı günlerde aynı etkinlik için birkaç kez tekrarlayıp yukarıda sayılan noktalara dikkat ederek raporlaştırınız. Etkinlik 13. Sanat Etkinliklerinin incelenmesi Çocuğun yaratıcılığını ve hayal gücünü kullanarak problem çözmesine, eleştirel ve çözüm odaklı düşünmesine olanak tanıyan etkinliklerdir. Sanat etkinlikleri aynı zamanda çocukların kendilerini ifade ederek iletişim becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Bunlara ek olarak sanat etkinlikleri çocuğun kendini, içinde bulunduğu kültürü ve diğer kültürleri daha iyi anlamasına olanak tanıyarak farklılıklara saygı duymasına da yardımcı olur. Küçük grup çalışması olarak planlanan, çocukların ilgi ve gereksinimlerine yönelik olarak bireysel olarak da uygulanabilen etkinliklerdir. Sanat etkinlikleri bir öğrenme merkezinde yapılabileceği gibi gün içinde ayrı bir etkinlik olarak da yer alabilir. Süreç tek bir ürün ortaya çıkarmak amaçlı planlanmaz. Grubun sayısına ve özelliğine göre çeşitli etkinlikler ve etkinliklerle ilgili materyaller hazırlanmalı, çocuğa seçme fırsatı tanınmalıdır. 18

20 Örnek etkinlikler: Çeşitli sanatsal tekniklerin ve artık materyallerin kullanıldığı kolaj ve üç boyutlu çalışmalar, kesme, yırtma-yapıştırma, boyama çalışmaları yapılabilir, bir sanatçının atölyesi ziyaret edilebilir, bir müze veya galeriye gezi düzenlenebilir. Bu etkinlikler, serbest zamanda yapılan etkinliklerin yanı sıra gün içinde, çeşitli biçimlerde, çocuklar için etkili bir öğrenme fırsatı olarak da kullanılmaktadır. Öğretmen, tek başına bir sanat etkinliği planlayabildiği gibi diğer etkinliklerin tamamlayıcısı olarak da bu etkinliklerden yararlanabilmektedir. Ayrıca, sanat etkinlikleri, eğitim programındaki amaç ve kazanımlara ulaşmada bir teknik olarak da kullanabilmektedir. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de uygulama öğretmeninizin yaptığı Sanat Etkinliklerini incelemeniz gerekmektedir. Öncelikle, uygulama öğretmeninizin gözlem yapacağınız güne ait etkinlik planı içerisinde Sanat Etkinlikleri ile ilgili etkinlik planını inceleyiniz. Daha sonra aşağıdaki noktalara dikkat ederek gözlemlerinizi yapınız ve raporunuzu hazırlayınız. Sanat Etkinliklerine daha çok günün hangi saatinde ya da hangi etkinlikler içerisinde yer verilmekte ve ne kadar zaman ayrılmaktadır? Sanat Etkinliklerinde çoğunlukla ne gibi çalışmalara yer verilmektedir? Etkinliğin uygulanması sırasında öğretmenin tutumu nasıl olmaktadır? Öğrencileri etkinliğe nasıl hazırlamakta ve yönlendirmektedir? Çocukların yaratıcılıkları ile estetik duyarlılıklarının gelişebilmesi amacıyla etkinlikler sırasında nelere dikkat edilmektedir? Etkinliğin sonunda değerlendirme çalışmaları nasıl yapılmaktadır? Etkinliğin sonunda diğer etkinliğe geçiş sırasında öğretmen nasıl bir tutum izlemektedir? Sanat Etkinliklerinin, Okulöncesi Eğitim Programında belirlenen gelişimsel amaçlara ulaşmada nasıl bir rolü olabileceğini düşününüz. Çocukların yaratıcılıklarının ve gelişimlerinin olumlu yönde etkilenebilmesi için çalışmaların nasıl planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi gerektiğini düşünerek raporunuza eklemeyi unutmayınız. Gözlemlerinizi, sizin için yeterli veriye ulaşıncaya kadar, farklı günlerde aynı etkinlik için birkaç kez tekrarlayıp yukarıda sayılan noktalara dikkat ederek raporlaştırınız. Etkinlik 14. Türkçe Etkinliklerinin incelenmesi Türkçe etkinliği çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamak, sözcük dağarcıklarını geliştirmek ve iletişim becerilerini artırmak için planlanan etkinliklerdir. Türkçe etkinliklerinin amacı; çocukların Türkçeyi düzgün kullanmasını, sesleri çıkarabilmesini, farklı 19

21 söz dizimsel yapıları anlama ve kullanmasını, dinleme becerilerini kazanmasını, duygu ve düşüncelerini sözel ve sözel olmayan yollarla ifade etmesini, ses tonunu ayarlamasını ve sözcükleri doğru üretmesini sağlamaktır. Bunların yanı sıra Türkçe etkinliklerinin önemli işlevlerinden birisi çocukların kitaplara karşı olumlu tutum geliştirmelerini desteklemek ve kitap sevgisini aşılamaktır. Eğitim programlarında dil ve iletişimin desteklenebilmesi için çocuk-çocuk ve yetişkin-çocuk iletişimini teşvik eden bir yaklaşımın kullanılması önemlidir. Seçilen etkinliklerin sözel ve sözel olmayan dil becerilerini kapsaması, örneklerle çeşitlendirilmesi, yorumlara ve farklı çıkarımlara olanak sağlaması, ilk elden deneyim kazanmanın, yaparak-yaşayarak öğrenmenin desteklenmesi kalem-kâğıda dayalı becerilerden çok daha fazla önem taşımaktadır. Erken okuryazarlık becerileri çocuğun gelecekteki okuma ve yazma süreci ve okul başarısı için çok önemlidir. Dil ve erken okuryazarlık birbiri ile yakından ilişkilidir. Okuma yazmadan farklı olan erken okuryazarlık, özellikle okul öncesi dönemde dil becerilerini geliştirmeye yönelik eğitim programları ile desteklenmekte ve çocukların gelecekteki okuryazarlık başarılarında önemli rol oynamaktadır. Çocukların harfleri öğrenmelerini hedefleyen programlar yerine sınıf içinde uyaklı sözcüklerden oluşan şarkılar söylenmesini ve seslerin sözcük içindeki konumlarına dayalı oyunlar oynanmasını destekleyen programlar onlara anlamlı deneyimler sağlar. Türkçe etkinlikleri planlarken öğretmenlerin çocukların yaş ve gelişim özelliklerine dikkat etmesinin yanı sıra eğitim ortamını düzenlemesi, farklı yöntem ve teknikleri kullanması, sosyal ve kültürel olarak dezavantajlı çocukları göz önünde bulundurması gerekmektedir. Örnek etkinlikler: Tekerleme söyleme, parmak oyunu oynama, şiir okuma, bilmece sorma, sohbet etme, resimli kitap okuma, etkileşimli ve paylaşımlı okuma, öykü anlatma, taklit oyunları, dramatizasyon (canlandırma), öykü tamamlama, başka öykü oluşturma, öyküyü tekrar anlatma, bir öyküyü resimlendirme ve resimlerden yeni bir öykü oluşturma gibi etkinliklerdir. Resimli öykü okuma çalışmalarında eğitimciler, öykü sonunda çocuklarla sohbet ederek öyküdeki ana olay, karakterler, öyküyü oluşturan sorunlar ve giriş, gelişme ve sonuç hakkında sorular sorabilirler. Resimli kitapları oluşturan resim, yazı, renk, boyut gibi temel özellikler ile yazar ve çizerler hakkındaki konuşmalar çocuklara kitabı oluşturan unsurları tanıtır. Etkileşimli kitap okuma çalışmalarında öğretmen çocuklara sorular sorar, tahminlerde bulunmalarını isteyerek onların kitapta geçen olay ve karakterlere tepki vermesini sağlar, hedef sözcükler belirleyerek yeni sözcükler kullanır. Paylaşımlı kitap okuma çalışmalarında öğretmen büyük ve resimli öykü kitapları kullanarak çocukların kitabın yazı ve resimlerini görmelerini sağlayacak şekilde oturur. Kitap, birlikte etkileşimli bir şekilde okunur. Okul Deneyimi dersi kapsamındaki bu etkinlik sırasında sizin de uygulama öğretmeninizin yaptığı Türkçe Etkinliklerini incelemeniz gerekmektedir. Öncelikle, uygulama öğretmeninizin gözlem yapacağınız güne yönelik etkinlik planı içerisinde Türkçe Etkinliği ile ilgili etkinlik planını inceleyiniz. Daha sonra aşağıdaki noktalara dikkat ederek gözlemlerinizi yapınız ve raporunuzu hazırlayınız. Türkçe Etkinliklerine daha çok günün hangi saatinde yer verilmekte ve ne kadar zaman ayrılmaktadır? 20