T. B. M. M. Hariciye encumeni Esas No. 1/842 Karar No V

Transkript

1 S. Sayisi: 221 Turkiye Cumhuriyetile Iran Devleti ehin ahisi arasinda imza edilmi olan transit anla masmm tasdiki hakkinda kanun layihasi ve Hariciye, Gumruk veinhisarlar ye iktisad encumenleri mazbatalan I/842 T. C. Ba vekdlet Kararlar miidurlu^u Sayi : 6/1782 Biiyiik Millet Meclisi Yiiksek Reisligine 22-V-1937 Turkiye Cumhuriyeti Hiikumeti ile Iran Devleti ehin ahisi arasinda imza edilmig olan transit anlagmasmm tasdiki hakkmda Hariciye Vekilliginee hazirlanan ve tcra Vekilleri Heyetince 21 - V tarihinde Yuksek Meclise arzj kararla t*rilaa kanun layihasi esbabi mucibesile birlikte sunulmu tur. Basvekalet V. Dr. B. Saydam Esbabi Mucibe mazbatasi Iran Hukiimetile muhtelif muahede ve anlagmalar akdine memuren Bom Saylavi Cemal Husnii Taraym Riyasetinde Tahrana izam edilen Tiirk murahhas heyeti Iran murahhas heyetile yaptigi miizakereler neticesinde 20 Nisan 1937 tarihinde bir transit anlagmasi akdii imza eylemigtir. Iran transit yolcu ve egyasmm topraklarimizdan gegmesini temin maksadile yapilan i bu anla ma mucibince iki Akid Taraf Trabzon - Tebriz - Tathran yolunu insa, tamir ve husnii suretle muhafaza etmegi, iki memlekette transit nakliyatmi temin ile miikellef ve kafi mikdarda motorize nakil vasitalarina malik servisler viicude getirmegi, her Akid Taraf kendi topraklan iizerinde ve yolun munasib mahallerinde teller, garajlar ve tamir atelyeleri tesis eylemegi teahhud etmi - lerdir. t bu anlagmada bahse mevzu yol iizerinde icraedilen yolcu ve e ya nakliyatma aid masraflarm imkan nisbetinde azaltilmasma calisjlacagi ve i bu miinakalatm tabi tutuldugu idari formalite ve tedbirlerin sadele tirilmesi i in geregine tevessiil edilecegi teahhud edilmi tir. Her iki Hukumet mezkur transit yolunun kendi iukesine isabet eden kisimlan iizerindeki ehir ve kasabalar arasinda yapilacak yolcu ve e ya nakliyatmi miinhasiran Jsendi milli nakil vasitalarina tahsis etmek hakkma malik olduklan da sarahaten kaydedilmi tir. Iki memleket arasmda miinakaleyi temin ile miikellef servislerin yekdigerile temasa gelerek bu hususun tahakkuk ettirilmesine yarayacak bir program tanzim edecekleri ve muayyen bir muddet zarfinda i bu programla itihaz edilen mukarrerati mevkii tatbika koyaeaklan da tasrih edilmi tir. Iki Tarafin te rii formalitelerine tabi tutulacak i bu anla ma 1941 yilmdan evvel feshedilemiyecektir. Yalniz yukarda soylenen programm mevkii tatbika vazmdan itibaren iki sene sonra Giircubulak - Trabzon yolundan giden ve gelen Iran e yasmm mikdari senevi asgari tona balig olmadigi takdirde iki Tarafin isbu anla^mayi her zaman feshe hakki olacagi hususu da aynca derpig edilmigtir.

2 2 I bu anlagmamn tatbik mevkiine girmesile Iran transit munakalatinm (Jiircilbulak - Trabzon yolu uzerinde tekasiif ve inki af edecegi kuvvetle memuldiir. Bsasen hududda tesis edilecek mulitelit gumruk idaresinin de giris. ve e,iki forrrmlitelerini sadelegtirmek bakimmdan bu yol iizerinde miinakalatm gogalmasma ayrica amil olacagida tabiidir. Ciimhuriyet Hukumeti, memleketimizin menf aatine her bakimdan uygun bulunan ve transit miinakalesinin artmasi neticesinde transit yolu iizerindeki ehir ve kasabalarimizin iktisaden yiikselmesine ve iki memleket halkinm sik sik temaslarina hadim olmak suretile Turkiye - Iran dostluk miinasebatinin kuvvetlenmesine bais olaeak olan i bu anlasmayi Kamutayin yiiksek tasvibine arzeder, T. B. M. M. Hariciye encumeni Esas No. 1/842 Karar No. 38 Turkiye Ciimhuriyeti Hiikumetile Iran Devleti ehinsahisi arasmda imza edilmis olan transit anlasmasmin tasdiki hakkinda Hariciye vekilligince hazirlanan ve Icra Vekilleri lieyetinin 21 - V tarihli kararile Yiiksek Meclise sunulan kanun layihasi esbabi mueibesile birlikte ve Hariciye vekaleti katibi umumi vekili Nebil Bati hazrr oldugu halde enciimenimizde tetkik ve miizakere edilmis ve aynen kabul olunmustur. Havalesi mucibince Gumruk ve inhisarlar Hariciye encumeni mazbatasi Yiiksek Reislige 27 - V eneiimenine verilmek iizere Yiiksek Reislige sunulur. Hariciye En. Reisi Na. M. M. Na. Katib Antalya Kastamlonu Kastamonu Br. G. Tunca 8. tlden. llden Diyarbekir Nigde Kars Zeki M. Alsan K. Irdelp M. Akyihz Kiitahya Diyarbekir II. B. Giirpinar Br. Tali Ongoren Bolu Erzurum IT, C. Cambel P. Bewirlian T. B. M. M. G. ve 1. Encumeni Esas No. 1/842 Karar No. 18 Turkiye Ciimhuriyeti Hukumeti ile Iran Devleri ehinsahisi arasmda imza edilmis olan transit anlasmasmin tasdiki hakkinda Hariciye vekilligince hazirlanan ve Icra Vekilleri Heyetinin 21 - V tarihli kararile Yiiksek Meclise sunulan kanun layihasi ve esbabi mueibesile birlikte Gumruk ve inhisarlar vekili hazir oldugu halde encumenimizce de tetkik ve miizakere edilmis ve aynen kabul olunmustur. Giimriik ve inhisarlar enciimeni mazbatasi Yiiksek Reislige ( S. Sayisi : 221) 28 - V - lb$7 Havalesi mucibince Iktisad eneiimenine verilmek iizere Yiiksek Reislige sunulur. G. ve I. En. Rs. Qorum /. Eker Mardin A. atana Sinob H. Orucoglu M. M. Istanbul S. TJraz Samsun Memed Kocaeli All Dikmen Katib Balikesir 8. Golcgul Seyhan /. Mete Yozgad Ehrem Pekel

3 T. B. M. M. Ikhsad Encumem Esas No. 1/842 Karar No Iktisad Enciimeni mazbatasi Yiiksek Beislige Tiirkiye Cumhuriyeti ile Iran Devleti eihinsahisi arasinda Tahranda akid ve imza edilen (Trabzon, Tebriz, Tabran yolu ile ve aksi istikamette esya ve yolcularm nakliyat ve transitini kolaylastirmak ve fazlala$tirmak) anlasmasmm tasdiki ihakkinda Hariciye vebrilligince hazirlanan ve Icra Vekilleri Heyetince 21 - V tariihinde Yuksek Meclise sunulmasina karar verilen kanun layiihasi ile Hariciye ve Guinruk ve inhisarlar Encumenleri anazbatalari Encumenionize havale edilmekle Hariciye Hukuk musavirlerinden Kemal Koprulu hazrr oldugu halde tetkik ve miizafcere olundu. Verilen izaliata ve anlasma maddelerine nazaran Enotimenimiz Iranla aramizda transit ve yolcu nakliyatini kolaylastinmaga ve arttirmaga niatuf olan bu mufcaveleyi memleketimizin iktisadi baknnmdan faydali gorerek kalbul etmistir. 2 -VI Ancak tasdiki tazammun eden kanun layihasmin metninde anlasmanm basligi noksan yazildigmdan Encumence bu noktanm ikmali muvafik gorulerek madde bu esasa gore tashih ve tavzih edilmitsir. Umumi Heyetin tasvibine arzedilmek iiezre Yiiksek Reislige sunulur. Ik. En. Reisi Tekirdag $. K&sebir Afyon K. Berg TurJcer Giazi Anteb R. Gures Qanakkale M. Beng^su Izmir Benal Anman M. M. Giresun Samsun A. Tunah Giresun M. Kilig Kocaeli /. Dibldn Gumftsane Edip Tor Ka. Konya H. Difomen Kayseri Veli Ya in Aydm N. Topcuoglu ( S. Sayisi : 221)

4 HtlKtMETlN TEKLlFl 4 Tiirkiye Cilmhuriyeti tfukumeti He Iran Devleti ehinsahisi arasinda imza edilmis olan transit anlasmasmm tasdikt hakkmda kanun layihasi MADDE 1 Tahranda 20 nisan 1937 tarihinde akid ve imza edilmis olan transit anlasmasi kabul ve tasdik edilmistir. MADDE2 telberdir. Bu kanun nesri tarihinden mu- MADDE 3 Bu kanunun icrasma tcra Vekilleri Heyeti meimirdur. 21 V Ad. V. M. M. V. 8. Saracoglu K. Ozalp Ha. V. V. Ml. V. $. Saracoglu F. Agrali Na. V. Ik. V. A. Qetirikaya G. Bayar G. 1. V. Zr. V. Rana Tarhan Muhlis Erkmen Bs. V. V. Dr. $. Saydam Da. V. $. Kaya m. v. S. Arikan S. 1. M. V. Dr. R. Saydam IKTISA*) ENCtMNlNlN DE&t TtRt t Tiirkiye Ciimhuriyeti HHkumeti ile tran Devleti Sehinsahisi arasinda imza edilmis olan transit anlasmasimn tasdiki hakkmda kanun layihasi MjADDE 1 Tahranda 20 nisan 1937 tarihinde (Tralbzon - Tebriz - Tahran yolu ile ve aksi istikamette esya ve yolcularin nakliyat ve transitini kolaylastirmak ve fazlalastrrmak igin anlasma) namile akid ve imza edilmis olan itilafname kabul ve tasdik edilmistir. MADDE 2 Hukumetin ikinci aynen. maddesi MADDE 3 Hukumetin iiciincii maddesi aynen. ( 8. Sayisi : 221 )

5 TftAfeZON - TEBRtZ - TAHRAN YOLU ILE VE AKSt ISTlKAMETTE E YA VE YOLCULA- RIN NAKLlYAT VE TRANSlTlNl KOLAYLA TIRMAK VE FAZLALA TIR- MAK IglN ANLA MA Bir taraf tan: ' Tiirkiye Ciimhuriyeti Hukumeti Ve Diger taraf tan: Iran Devleti ehinsahisi Hukumeti* Trabzon - Tebriz - Tahran yolu iizerinde ve aksi istikameite esya ve yolcu riakliyat ve transitini kolaylastirmak ve fazlalastirmak arzusu ile miitehassis olarak bir anlasma akdine karar vermisler ve bunun ic,in a^agidaki murahhaslari tayin etmislerdir: Tiirkiye Ciimhuriyeti Hukumeti igin : Sabik Vekil ve Cemiyeti akvam nezdinde sabik daimi Murahhas, Biiyiik Millet Meclisinde mebus Ekselans Cemal Hiisnii Taray, Orta elgi Ekselans Kemal Kopriilii, Iran Imparatorluk Hukumeti i<jin: Hariciye veziri Ekselans Enayetullah SamiyL Isbu murahhaslar usuliine muvafik ve muteber goriilen salahiyetnamelerini teati ettikteti Soiira asagidaki hukiimleri kararlastirmislardir: Madde -1 Tiirkiye Ciimhuriyet HiikAmeti Ve Iran Imparatorluk Hiikumeti* her biri kendi iilkesi uzerm-^ de, Trabzon - Tebriz - Tahran yolunu nakil vasitalarinin muntazaman ve kolaylrkla seyriisefer eylemesini temin edecek surette in a, tamir ve husnti muhafaza eylemegi taahhiid ederler. Madde 2 Yiiksek Akidlerden her biri kendi iilkesi iizerinde; miinakale ihtiyaeinln istilzam eyledigi eraiti haiz mikdari kafi motorlii nakil vasitalarma malik bir servis vasitasile Trabzon - Tebriz ve icabinda Tebriz - Tahran yolu iizerinde yolcu ve egyanm muntazaman naklini temin eyliyeeektir. Madde 3 Yiiksek Akidler Tarafindaii, ikirici maddede mezkur yol iizerindej e ya ve yolcu nakliyatmi temin ile tavzif edilecek servisler nakliyatin eyi iglemesine miiteallik bilcumle meseleleri ve bilhassa, evkati, iki servisin karsjlasmasi (korespondans) tarife* hudud ge i ve kezalik kendi nakil vasrtalari igin birinci maddede miinderic, yol iizerinde, diger Akidin iilkesinde yollarma devam etmek imkanlanni bir itilafi miigterekle tanzim i in temasa gireceklerdir. Madde 4 Sirihci maddede mezmr yol uzerihde e ya ve yolcu nakliyatmi kolaylastirmak ve fazlalagtirmak icin Yiiksek Akidlerden her biri bu yol iizerinde miinakalatin inkigafi nisbetinde ve kendi iilkesinde ve yolun en uygun noktalarmda oteller,garajlar ve tamir atelyelerinin tesisini temin eylemegi taahhiid ederler. Madde 5 Yiiksek Akid Taraflar gerek bazi riisumun ilgasi veya tenzili gerekse diger mlinasib tedabir lie isbu mukavelede derpi edileh yol iizerinde yapilacak egya ve yolcu nakliyatiha miiteallik masraflari miimkiin oldugu derecede tenzil eylemegi taahhiid ederler. X S. Sayisi : 221)

6 ^ Madde 6 Trabzori - tfanrah yblu iizerinde miinakaleyi kolayla tirmak maksadile, iki Akid Taraf iclart iaerasim ve tedabiri ve bilhassa yolcu ve e ya nakliyatiniu tabi tutuldugu giimriik muayenesi ve pasaport kontrolii usul ve merasimini sadele tirmek i in icabina tevessiil edeceklerdir. Madde 7 Iki Hukumel, eh gee, i bu mukavelenin imzasini takib eden dort ay ic,inde> 1, 2, 4 Ve 6 inci maddelerde derpi edilen meseleleri mumkun mertebe kisa bir zamanda tahakkuk ettirmek maksadile bilitilaf bir program tanzim edeceklerdir. Bu programla alinan mukarrerati orada tayin edilen miiddetler zarfihda icra edeceklerdir. Madde 8 iybu anlagma, iki Akid Taraf in te rii usul ve merasimine tabi tutulacak ve bu merasimin ikmali diger Taraf a nota ile teblig edilecektir. Anlasma soil hotahin tevdii tarihinden itibaren meriyete girecektir. Anlagma, Akid Taraflardan biri canibinden feshedilmedigi muddetge meriyette kalacaktir. Bu fesih 1 - Kanunusani den evvel yapilmiyacak ve diger Taraf a tebliginden bir seiie sonra tesirini gosterecektir. Bununla beraber^ isjbu mukavelenin 7 inci maddesinde munderic, programin tatbika konulmasi tarihinin ikinci senesinden itibaren 14 mart 1937 tarihinde imza edilen mukavelede derpis, olunan muhtelit gumriik biirosundan geeen e yanm miktari senevi asgari 6000 tona balig olmazsa> Yiiksek Akidlerden her biri, 6 ay evvel ihbar artile, i bu mukaveleden inbias eden taahhudat ve vecaibden her zaman kurtulmak hakkini haiz olacaktif. Te rii usul ve merasimin ikmalini gosteren tasdiknameler mumkun mertebe siiratle Ankarada teati edilecektir. Yukaridaki hususlan tasdik etmek iizere iki Akid Taraf murahhaslan i bu anlagmayi imza etmi lerdir. Tahranda yirmi nisan bin dokuzyiiz otuz yedi tarihinde, fransizea edilmigtir. Imza: Cemal Husnu Taray Kemal Koprulii olarak iki niisha tanzim j3amiy { S. Sayisi : 22i )