Preterm Eylem ve Normal Doðumda Maternal Serum IL-6 Seviyeleri

Transkript

1 Preterm Eylem ve Normal Doðumda Maternal Serum IL-6 Seviyeleri MATERNAL SERUM IL-6 LEVELS IN PRETERM AND TERM LABOR Fatih GÜÇER*, Mahmut YÜKSEL**, Füsun VAROL***, M. Ali YÜCE***, Petek BALKANLI-KAPLAN****, T. Fikret ÇERMÝK*****, Turgut YARDIM****** * Yrd.Doç.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum AD, ** Yrd.Doç.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Nükleer Týp AD, *** Doç.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum AD, **** Uz.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum AD, ***** Uz.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Nükleer Týp AD, ****** Prof.Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum AD, EDÝRNE Özet Amaç: Doðum eylemindeki term gebelerde, korioamnioniti olan ve olmayan preterm eylemdeki gebelerde, maternal serum interlökin-6 (MS IL-6) seviyelerini araþtýrmak. Çalýþmanýn Yapýldýðý Yer: Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum Anabilim Dalý, Edirne. Materyel ve Method: MS IL-6 seviyeleri, gebelik haftalarýnda, klinik korioamnioniti olan (n=9) ve olmayan (n=38) preterm eylem olgularýnda ve gebelik haftalarý arasýnda doðum eyleminde olan olgularda (n=25) ölçüldü. Preterm (n=25) ve term (n=26) kontrol gruplarý, kliniðimizde rutin antenatal takiplerini yaptýran olgulardan oluþturuldu. MS IL-6 konsantrasyonlarý, katý-faz, iki-yönlü ardýþýk kemiluminessan enzim immünometrik assay yöntemiyle ölçüldü. Bulgular: Term doðum grubundaki olgularýn median MS IL-6 seviyeleri, term kontrol grubundaki olgulardan istatistiki olarak anlamlý bir þekilde yüksek bulundu (16.25 pg/ml vs. 8.5 pg/ml, P= 0.003). Klinik korioamnionitli preterm eylem grubunun median MS IL-6 seviyesi, korioamnioniti olmadan preterm doðum grubundan (n=13) daha yüksek olmasýna raðmen, aradaki fark istatistik açýdan anlamlýlýða ulaþmadý (26 pg/ml vs pg/ml, P=0.110). Klinik korioamnionitli olgular, hastanede takip edilip doðum yapmayan preterm eylem olgularýndan (n=25) daha yüksek median IL-6 seviyesi gösterdiler (26 pg/ml vs pg/ml, P = 0,017). Hastanede takip sýrasýnda korioamnionit bulgusu göstermediði halde, preterm doðum yapan hasta grubu, preterm kontrol grubuna nazaran, daha yüksek median MS IL-6 seviyesine sahipti (15,1 pg/ml vs. 7,1 pg/ml, P < 0,0001). Sonuç: MS IL-6 seviyeleri termde doðumda, klinik korioamnioniti olan ve olmayan preterm eylem olgularýnda artmýþtýr. Anahtar Kelimeler: Preterm eylem, Preterm doðum, Term, Maternal serum ÝL-6, Korioamnionitis T Klin Jinekol Obst 2001, 11:68-72 Summary Objective: The aim of this study was to evaluate maternal serum IL-6 (MS IL-6) levels in patients with term and preterm labor associated with and without clinical chorioamnionitis. Institution: Department of Obstetrics and Gynecology, Faculty of Medicine, Trakya Univer-sity, Edirne. Materials and Method: Maternal serum IL-6 concentrations were determined in patients with preterm labor between 24 and 36 weeks gestation associated with (n=9) or without (n=38) clinical chorioamnionitis and in those with term labor (n=24) between 37 and 42 weeks gestation. The preterm and term control groups consisted of 25 and 26 consecutive healthy patients at routine antenatal visits. Maternal serum IL-6 was measured with a solid-phase, two-site chemiluminescent enzyme immunometric assay. Results: The median maternal serum IL-6 concentrations were significantly elevated in patients with term labor than in the term controls (16.25 pg/ml vs. 8.5 pg/ml, P= 0.003). The median maternal serum IL-6 level for patients with preterm labor with clinical chorioamnionitis was higher than those who delivered during the hospitalization without clinical chorioamnionitis (n=13) but the difference did not reach statistical significance (26 pg/ml vs pg/ml, P=0.110). Patients with clinical chorioamnionitis had significantly elevated median IL-6 level than those with preterm labor who did not delivered during the index hospitalization (n=25) (26 pg/ml vs pg/ml, P= 0.017). The median maternal serum IL-6 level for patients who had preterm delivery without chorioamnionitis during the hospitalization was 15.1 pg/ml compared with 7.1 pg/ml in the preterm control group (P<0.0001). Conclusion: MS IL-6 concentrations are elevated in patients with term labor and preterm labor with or without clinical chorioamnionitis. Geliþ Tarihi: Yazýþma Adresi: Dr.Fatih GÜÇER Kadýn Hastalýklarý ve Doðum AD Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi 22030, EDÝRNE Key Words: Preterm Labor, Preterm Delivery, Term, Maternal serum interleukin-6 T Klin J Gynecol Obst 2001, 11: T Klin Jinekol Obst 2001, 11

2 PRETERM EYLEM VE NORMAL DOÐUMDA MATERNAL SERUM IL-6 SEVÝYELERÝ Fatih GÜÇER ve Ark. Preterm doðum eyleminin patogenezi birçok olguda net olmamakla birlikte, bakteriyel infeksiyonlarýn ve bunlara inflamatuar sitokinlerle olan cevabýn, preterm doðum eyleminin etyolojisinde rol oynadýðý öne sürülmektedir. Asemptomatik ve semptomatik bakteriyel infeksiyonlar, intrauterin dokularda inflamasyona neden olmakta ve uterotonik olan prostaglandinlerin yapýmýnýn artmasýna neden olmaktadýrlar (1-4). Ýnflamatuar sitokinler ise, prostaglandin sentezinde rol oynayan mediatörlerdendir (5). Ýnterlökin-6 (IL-6) 212 aminoasitten oluþan fosfoglikoprotein yapýsýnda inflamatuar bir sitokindir. IL-6, fibro-blastlar, keratinositler, T hücreleri, monositler, makrofajlar, amnion epitel hücreleri, koryon, desidual hücreler ve plasenta gibi çeþitli hücre tipleri tarafýndan üretilmektedir. Bu sitokin, lokal inflamasyonu artýrmaktadýr ve prostaglandin yapýmýný stimule etmektedir (5). Semptomatik ve asemptomatik bakteriyel infeksiyonu olan preterm eylemli olgularda, amniyotik sývýda (6-8) ve umbilikal kordonda (9,10) yüksek IL-6 seviyeleri yüksek bulunmuþtur. Amniyotik sývý IL-6 seviyesini belirlemek için, amniyosentez gibi invazif bir iþlem gerekmektedir. Ayrýca, erken membran rüptürlü olgularda, amniyon sývýsýnýn azalmasýndan dolayý, amniyosentez iþlemini uygulamak da teknik olarak zor olabilmektedir. Bu çalýþmayla, inflamatuar sitokin olan IL-6, term gebelerde doðum eylemi sýrasýnda ve preterm eylemi olan gebelerin korioamnioniti olan ve olmayanlarýnda araþtýrýlarak, doðum ve korioamnionitis ile ilgili olarak önemi vurgulandý. Materyel ve Metod Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Kadýn Hastalýklarý ve Doðum Anabilim Dalýna yýllarý arasýnda, gebelik haftalarýnda baþvuran gebelerin çalýþma kriterlerine uygun olanlarý, çalýþmaya alýndý. Preeklampsili, eklampsili olgular, çoðul gebelikler, plasenta previa, ablasyo plasentalý olgular, ileri derecede geliþme geriliði gösteren olgular, intrauterin fetal kayýplar, semptomatik üriner sistem ve diðer sistemik infeksiyonlu olgular, servikal kanalýn 4 cm veya daha fazla dilate olduðu olgular, bilinen uterus anomalisi veya myomu olan olgular çalýþmaya alýnmadý. Hamileliðin birinci trimesterinde veya erken ikinci trimesterinde, ultrasonografi ile hamilelik yaþý saptanmýþ olan olgular çalýþma kapsamýna alýndý. Erken membran rüptürü tespit edilen olgular çalýþma dýþý býrakýlmadý. Kontraksiyonlar ile kliniðimize baþvuran olgulardan, her hangi bir ilaç uygulanmasýndan evvel, çalýþma için maternal kan örneði alýndý. Çalýþma grubu gebelik haftalarýnda olan, klinik korioamnioniti olan (n=9) ve olmayan (n=38) preterm doðum eylemi olgularýndan ve gebelik haftalarýnda doðum eyleminde olan gebelerden (n=24) oluþturuldu. Preterm (n=25) ve term (n=26) kontrol gruplarý, ve gebelik haftalarýnda olup kliniðimizde rutin antenatal takiplerini yaptýrmak için baþvuran saðlýklý gebelerden oluþmaktadýr. Preterm grubundaki olgularýn tümü, kliniðimizde yatarak tedavi görmesi gereken vakalardý. Bu gruptaki hastalarda, düzenli olarak gelen ve 4 cm veya altýnda servikal dilatasyona ve/veya belirgin efasmana neden olan kontraksiyonlar mevcut idi. Preterm grubundaki hastalara, klinik olarak korioamnionit saptananlar hariç olmak üzere, standardize bir protokole uygun olarak, intravenöz hidratasyon ile ritodrin ve isoptinden oluþan bir tokoliz uygulandý. Bu grupta, gebelik haftasý 34. haftayý tamamlamamýþ olan ve klinik olarak korioamnionit saptanmayan olgulara, akciðer maturasyonunu indüklemek için betametazon 2x2 intramusküler 24 saat arayla verildi. Bu doz 34. gebelik haftasý tamamlanana kadar, haftada bir kez tekrarlandý. Preterm grubunda, klinik olarak korioamnionit tanýsý konan vakalara tokoliz uygulanmadý. Klinik korioamnionit tanýsý, maternal ateþ (>38 C), maternal ve/veya fetal taþikardi, maternal lökosit sayýsýnýn 15,000/ml üstünde olmasý, kokulu vajinal akýntý, uterus hassasiyeti kriterlerinin en az ikisinin bir arada olmasý ile konuldu. Preterm grubundaki olgulara, korioamnionit bulgusundan baðýmsýz olarak rutin intravenöz antibiyotik uygulandý. Preterm grubundaki olgularýn 17`sinde erken membran rüptürü mevcuttu. Klinik olarak korioamioniti olmayan 38 preterm doðum eylemi olgusunun 13'ü hospitalizasyon esnasýnda doðum yaptý. 25 olgu ise preterm doðum yapmadan taburcu edildi. Klinik korioamnionitli olgularýn 7`sinde, hospitalizasyonda korioamnionitsiz preterm doðum yapan olgularýn 6`sýnda, hospitalizasyonda doðum yapmadan taburcu edilen olgularýn 4`ünde, hastaneye yatýþ esnasýnda erken membran rüptürü teþhis edildi. Anne venöz kan örnekleri antikoagülan ilave edilmemiþ kuru tüpe alýndýktan sonra -20ºC sýcaklýkta saklanýldý. Çalýþmadan önce bütün örneklerin oda sýcaklýðýna (15-18ºC) gelmeleri beklenerek dikkatli bir þekilde çevrilerek karýþtýrýldý. Bütün serumlar çalýþmalar arasý olasý farklýlýktan kaçýnmak amacýyla ayný gün incelendi. IL-6 düzeyleri katý-faz, iki-yönlü ardýþýk kemilüminessan enzim immünometrik assay yöntemiyle ölçüldü (IM- MULITE IL-6, DIAGNOSTIC PRODUCTS CORPO- RATION USA; BIODPC ÝSTANBUL/ TÜRKÝYE). Prosedürde kullanýlan antikorlarýn çalýþma içi deðiþim katsayýsý (intraassay coefficient variation) %3,6-6,2 ve çalýþmalar arasý deðiþim katsayýsý (interassay coefficient variation) ise %5,4-9,6 deðerleri arasýndaydý. Bu yöntem ile ölçülebilen en düþük IL-6 düzeyi 5pg/ml idi. Maternal serum IL-6 seviyeleri gruplar arasýnda heterojen daðýlým gösterdiðinden, istatistiki deðerlendirme için non-parametrik test (Mann-Whitney U testi) kullanýldý. Ýstatistiki deðerlendirme SPSS- 9.0 programýyla yapýldý. P deðerinin 0,05`in altýnda olmasý istatistiki olarak anlamlý kabul edildi. T Klin J Gynecol Obst 2001, 11 69

3 Fatih GÜÇER ve Ark. PRETERM EYLEM VE NORMAL DOÐUMDA MATERNAL SERUM IL IL-6 (pg/ml) Korioamnionit (+), preterm doðum (n=9) Korioamnionit (-), preterm doðum (n=13) Preterm eylem, doðum yapmadan taburcu (n=25) Termde doðum (n=24) Preterm kontrol (n=25) Term kontrol (n=26) Þekil 1. Preterm doðum yapan klinik korioamnionitli olgularda (n=9), hospitalizasyon esnasýnda korioamnionitsiz preterm doðum yapan olgularda (n=13), hospitalizasyon esnasýnda preterm doðum yapmadan taburcu edilen preterm eylemli olgularda (n=25), termde doðum yapan olgularda (n=24), preterm (n=25) ve term kontrol grublarýnda (n=26) maternal serum IL-6 deðerlerinin daðýlýmý görülmektedir. Median deðerler horizontal çizgi ile belirtilmiþdir. En düþük ölçülebilen IL-6 düzeyi 5 pg/ml dir ve kesik çizgilerle gösterilmiþtir. Bulgular Çalýþma gruplarýna göre, maternal serum IL-6 seviyelerinin daðýlýmý Þekil 1'de görülmektedir. Term doðum eylemindeki olgular, term kontrol gurubundaki olgulardan istatistiki olarak anlamlý bir þekilde daha yüksek IL-6 seviyesine sahiptiler [median pg/ml (range pg/ml) vs. median 8.5 pg/ml (range 0-24 pg/ml), P =0,003]. Preterm kontrol grubu ile term kontrol gurubu arasýnda, serum IL-6 seviyeleri yönünden bir fark gözlenmedi [median 7.1 pg/ml (range 0-14 pg/ml) vs. median 8.5 pg/ml (range 0-24 pg/ml), P = 0.369]. Klinik korioamnionitli preterm doðum grubunda, median maternal serum IL-6 seviyesi, hospitalizasyon esnasýnda korioamnionit bulgusu olmadan doðum yapan preterm grubundan daha yüksek olmasýna raðmen, aradaki fark istatistiki olarak anlamlý deðildi [median 26 pg/ml (range pg/ml) vs. median 15.1 pg/ml (range 7-62 pg/ml), P = 0.110]. Klinik korioamnionitli olgular, hospitalizasyonda preterm doðum yapmadan taburcu edilen olgulardan daha yüksek IL-6 seviyesine sahiptiler [median 26 pg/ml (range pg/ml) vs. median 13.2 pg/ml (range pg/ml), P = 0.017]. Hospitalizasyon esnasýnda korioamnionitsiz preterm doðum yapan ve preterm doðum yapmadan taburcu edilen hasta gruplarýnýn IL-6 seviyeleri arasýnda bir fark gözlenmedi [median 15.1 pg/ml (range 7-62 pg/ml) vs. median 13.2 pg/ml (range 5,5-41 pg/ml), P = 0,447]. Hospitalizasyon esnasýnda korioamnionitsiz preterm doðum yapan hasta grubu, preterm kontrol grubundan daha yüksek serum IL-6 seviyesine sahipti [median 15.1 pg/ml (range 7-62 pg/ml) vs. median 7.1 pg/ml (range 0-14 pg/ml), P < 0,0001]. Tartýþma Bizim çalýþmamýzda, maternal serum IL-6 seviyeleri, hospitalizasyon esnasýnda preterm doðum yapan olgularda, preterm kontrol grubuna nazaran daha yüksek bulunmuþtur. Hasta grubumuzda, klinik olarak korioamnionitli olgular en yüksek maternal serum IL-6 seviyesine sahiptiler. Klinik korioamnionitli olgular, hospitalizasyon esnasýnda koriamnionit bulgusu olmadan doðum yapan preterm eylemli olgulardan daha yüksek median IL-6 seviyelerine sahip olmalarýna raðmen, aradaki fark istatistiki olarak bir anlamlýlýk göstermedi. Hospitalizasyonda korioamnionitsiz preterm doðum yapan hasta grubu, preterm kontrol grubundan daha yüksek serum IL-6 seviyesine sahipti. Ayrýca, termde doðum eyleminin baþlamasý ile maternal serumda IL- 6 seviyesinde yükselme olduðunu gözlemledik. Laham ve arkadaþlarý (11) preterm ve term gebeliklerde maternal plazma IL-6 seviyelerini incelemiþler ve IL- 6 seviyesinin sadece preterm eylem grubunda artmýþ olduðunu bulmuþlardýr. Bu çalýþmada, termde doðum eyleminde olan ve termde doðum eyleminde olmayan gebelerde IL-6 seviyeleri arasýnda bir fark bulunmamýþtýr. Laham ve arkadaþlarý (11), sonuç olarak preterm doðum eylemi ile termde normal doðum eyleminin biyokimyasal olarak farklý antiteler olduðunu bildirmiþlerdir. Fakat klinik korioamnionitli olgular, ayný çalýþmadaki diðer preterm eylemli olgular ile birlikte incelenmiþtir. Bizim çalýþmamýzda, klinik korioamnionitli olgular, diðer preterm eylemli olgulardan ayrý bir grup olarak incelenerek, bu olgularýn daha yüksek maternal serum IL-6 seviyelerine sahip olduklarý dikkati çekti. Benzer þekilde, Murtha ve arkadaþlarý (12), erken membran rüptürlü, 70 T Klin Jinekol Obst 2001, 11

4 PRETERM EYLEM VE NORMAL DOÐUMDA MATERNAL SERUM IL-6 SEVÝYELERÝ Fatih GÜÇER ve Ark. klinik veya subklinik korioamnionitli preterm olgularýn, erken membran rüptürlü, korioamnionitsiz preterm olgulara göre istatistiki olarak anlamlý þekilde yüksek maternal serum IL-6 seviyeleri gösterdiðini bulmuþlardýr. Buna karþýn, diðer bir çalýþmada umblikal kordon serum IL-6 seviyeleri korioamnionitli preterm doðum grubunda, korioamnionitsiz preterm doðum grubuna nazaran anlamlý yüksek bulunurken, iki grup arasýnda maternal serum IL-6 seviyeleri açýsýndan önemli bir farklýlýk bulunmamýþtýr (9). Bu sonuçlara benzer þekilde, Salafia ve arkadaþlarý (13), fetal serum IL-6 seviyelerinin korioamnionitli olgularda yüksek olduðunu fakat maternal serum IL-6 seviyelerinin korioamnionitli ve korioamnionitsiz gebelikler arasýnda farklý olmadýðýný bildirmiþlerdir (13). Yeni bir çalýþmada ise, korioamnionitsiz term gebeliklerde, umbilikal kordon IL-6 seviyeleri ölçülmüþ ve doðumun baþladýðý olgularda ve fetal distresli olgularda umbilikal kord IL-6 seviyelerinin anlamlý olarak arttýðý bildirilmiþtir (14). Gebe olmayan kadýnlarda serumda IL-6 saptanamaz iken, normal saðlýklý gebeliklerde, birinci trimesterde maternal serumda IL-6 ölçülebilmiþ ve maternal serum IL-6 konsantrasyonlarýnýn termde, birinci trimesterden anlamlý olarak yüksek olduðu bildirilmiþtir (15). Bu çalýþmada, maksimum IL-6 seviyesi normal doðum eylemi esnasýnda gözlenmiþ ve bu seviyenin termde doðum eylemi baþlamadan önceki seviyeden istatistiki olarak anlamlý olarak yüksek olduðu bulunmuþtur (15). Greig ve arkadaþlarý (16), normal gebelik esnasýnda ve preterm/term doðum eyleminde maternal serum IL-6 seviyelerini incelemiþler fakat klinik olarak korioamnionitli olgularý çalýþma dýþý býrakmýþlardýr. Bu çalýþmada araþtýrýcýlar, termde doðum eyleminde olan olgularda, termde doðum eyleminde olmayanlara göre daha yüksek maternal serum IL-6 seviyesi bulmuþlardýr. Preterm doðum eylemi nedeniyle hospitalize edilen ve doðum yapmadan taburcu edilen olgular ile preterm kontrol grubu arasýnda, maternal serum IL-6 seviyeleri yönünden bir fark bulunmamýþtýr. Bizim çalýþmamýzda da preterm eylem nedeniyle hospitalize edilen ve hospitalizasyon sýrasýnda preterm doðum yapan ve yapmayan olgular arasýnda IL-6 seviyeleri anlamlý bir farklýlýk göstermiyordu, ancak bu olgular preterm kontrol grubundan daha yüksek IL-6 seviyesine sahiptiler. Preterm doðum eyleminde maternal serum IL-6 seviyeleri incelendiðinde, çeliþkili sonuçlarýn var olduðu gözlenmektedir. Bunda rol oynayan en önemli faktörlerin, çalýþmalarda IL-6`yi ölçen farklý test yöntemlerinin ve kitlerinin kullanýlmýþ olmasý, kanda erimiþ olarak bulununan IL-6 reseptörlerinin (soluble IL-6 reseptörleri) varlýðý ve bunlarýn maternal serumdaki IL-6`yi nötralize etmelerinin olduðu düþünülebilir. Maternal serum IL-6 seviyesinin preterm doðum eyleminde ve termdeki doðum eyleminde yüksek olduðu hem bizim çalýþmamýzda hem de diðer literatürdeki bazý çalýþmalarda gözlenmiþtir. Bu yükselme, bizim çalýþmamýzda özellikle klinik korioamnionitli olgularda en fazla idi. Ýnfeksiyonun eþlik etmediði preterm doðumlarda ve termdeki doðumlarda IL-6`nýn yükselmesinin, doðumun baþlamasýna sekonder olarak mý geliþtiði veya doðumu baþlatan mekanizmalardan birinin maternal serumda IL- 6`nýn yükselmesi olduðu kesin olarak bilinmemekle birlikte, travayýn ilerlemesi ile orantýlý olarak serum IL-6 seviyelerinin artmadýðý bir çalýþmada bildirilmiþtir (16). Maternal serum IL-6 deðerleri, preterm doðum tehdidi nedeniyle hospitalize edilen, servikal olgunlaþmasý ve açýklýðý olan olgularda ve preterm doðum yapanlarda yükselmektedir. Bu yükselme, özellikle infeksiyonun eþlik ettiði olgularda en üst düzeye ulaþmaktadýr. Bu sonuçlar, hem preterm doðumun hem termde normal doðumun baþlamasýnda inflamatuar reaksiyonun rol oynadýðýný ve bu inflamatuar reaksiyonun özellikle infeksiyonun eþlik ettiði olgularda en üst düzeye çýktýðýný göstermektedir. KAYNAKLAR 1. Romero R, Emamian M, Wan M. Prostoglandin concentrations in amniotic fluid of women with intra-amniotic infection and preterm labor. Am J Obstet Gynecol 1987; 157; van der Elst C, Lopez-Bernal A, Sinclair-Smith C. The role of chorioamnionitis and prostoglandins in preterm labor. Obstet Gynecol 1991; 77: Dudley DJ, Trautman MS, Edwin SS, Lundin-Schiller S, Mitchell MD. Biosynthesis of interleukin-6 by cultured human chorion laeve cells: regulation by cytokines. J Clin Endocrinol Metab 1992; 75: Dudley DJ, Trautman MS, Araneo BA, Edwin SS, Mitchell MD. Decidual cell biosynthesis of interleukin-6: regulation by inflammatory cytokines. J Clin Endocrinol Metab 1992; 74: Mitchell MD, Dudley DJ, Edwin SS, Schiller SL. Interleukin-6 stimulates prostoglandin production by human amnion and decidual cells. Eur J Pharmacol 1991; 192: Coultrip LL, Lien JM, Gomez R, Kapernick P, Khoury A, Grossman JH. The value of amniotic fluid interleukin-6 determination in patients with preterm labor and intact membranes in the detection of microbial invasion of the amniotic cavity. Am J Obstet Gynecol 1994; 171: Romero R, Yoon BH, Mazor M, Gomez R, Diamond MP, Kenney JS, Ramirez M, Fidel PL, Sorokin Y, Cotton D, Sehgal P. The diagnostic and prognostic value of amniotic fluid white blood cell count, glucose, interleukin-6, and Gram stain in patients with preterm labor and intact membranes. Am J Obstet Gynecol 1994; 169: Greig PC, Ernest JM, Teot L, Erikson M, Talley R. Amniotic fluid interleukin-6 levels correlate with histologic chorioamnionitis and amniotic fluid cultures in patients in premature labor with intact membranes. Am J Obstet Gynecol 1993: 169: Lencki SG, Maciulla MB, Eglinton GS. Maternal and umbilival cord serum interleukin levels in preterm labor with clinical chorioamnionitis. Am J Obstet Gynecol 1994; 170: Smulian JC, Vintzileos AM, Lai YL, Santiago J, Shen-Schwarz S, Campbell WA. Maternal chorioamnionitis and umbilical vein interleukin-6 levels for identifying early neonatalsepsis. J Matern Fetal Med 1999; 8: Laham N, Rice GE, Bishop GJ, Hansen MB, Bendtzen K, Brennecke SP. Elevated plasma interleukin 6: A biochemical marker of human preterm labor. Gynecol Obstet Invest 1993; 36: Murtha AP, Greig PC, Jimmerson CE, Roitman-Johnson B, Allen J, Herbert WNP. Maternal serum interleukin-6 concentrations in patients with preterm premature rupture of membranes and evidence T Klin J Gynecol Obst 2001, 11 71

5 Fatih GÜÇER ve Ark. PRETERM EYLEM VE NORMAL DOÐUMDA MATERNAL SERUM IL-6 of infection. Am J Obstet Gynecol 1996; 175: Salafia CM, Sherer DM, Spong CY, Lencki S, Eglinton GS, Parkash V, Marley E, Lage JM. Fetal but not maternal serum cytokine levels correlate with histologic acute placental inflammation. Am J Perintal 1997; 14: Jokic M, Guillois B, Cauquelin B, Giruox JD, Bessis JL, Morello R, Levy G, Ballet JJ. Fetal distress increases interleukin-6 and interleukin- 8 and decreases tumor necrosis factor-a cord blood levels in noninfected full-term neonates. Br J Obstet Gynecol 2000; 107: Opsjon SL, Wathen NC, Tingulstad S, Wiedswang G, Sundan A, Waage A, Austgulen R. Tumor necrosis factor, interleukin-1, and interleukin-6 in normal human pregnancy. Am J Obstet Gynecol 1993, 169: Greig PC, Murtha AP, Jimmerson CJ, Herbert WNP, Roitman- Johnson B, Allen J. Maternal serum interleukin-6 during pregnancy and during term and preterm labor. Obstet Gynecol 1997; 90: T Klin Jinekol Obst 2001, 11