BİYOKİMYASAL TARAMA TESTLERİ HALA GEÇERLİLİĞİNİ KORUYOR MU? STRATEJİ NE OLMALI?

Transkript

1 BİYOKİMYASAL TARAMA TESTLERİ HALA GEÇERLİLİĞİNİ KORUYOR MU? STRATEJİ NE OLMALI? Prof. Dr. FİLİZ YANIK PERİNATOLOJİ UZMANLARI DERNEĞİ

2 PRENATAL TARAMA VE TANI AMAÇ Fetal kromozom anomalilerini, Genetik hastalıkları/sendromları Majör yapısal anomalileri Genetik olmayan fetal hastalıkları tespit edebilmek Aileye gebelik terminasyonu alternatifi sunabilmek (<24 hf) Gebelik devam edecekse bebeği kabullenmelerini sağlamak Anomalili yenidoğanın bakım ve 2 ameliyatları için hazırlıklı olabilmek

3 KROMOZOM ANOMALİLERİ Yaş Down Sendromu Kromozom Anomalileri 20 1/1429-1/2000 1/ /1111-1/1429 1/ /833-1/1111 1/ /256-1/400 1/ /73-1/118 1/ /19-1/35 1/18 Ernest Hook. Age and chromosome abnormalities. Obstetrics and Gynecology, September

4 ACOG Her gebeye, yaştan bağımsız olarak, anöploidi tarama ve tanısına yönelik test seçenekleri sunulmalıdır. 4

5 PRENATAL TARAMA VE TANI YÖNTEMLERİ Tarama Testleri Maternal yaş USG (NT, majör ve minör anomaliler) Maternal serumda biyokimyasal tarama Maternal serumda serbest fetal DNA Tanı Testleri USG Preimplantasyon genetik tanı (PGD) Amniyosentez (AS) Koryon villus örneklemesi (CVS) Kordosentez (KS) Fetoskopik biyopsi 5

6 İDEAL BİR TARAMA TESTİNİN ÖZELLİKLERİ NASIL OLMALI? Toplumdaki önemli bir sağlık problemini taramalı, Tarama/tanı sonrasında bu sağlık probleminin çözümü olmalı, Tarama testi bireyler tarafından kabul edilebilir olmalı, Ulaşılabilir olmalı, Ekonomik olmalı, Duyarlılığı, özgüllüğü, pozitif ve negatif prediktif değeri yüksek olmalı. 6

7 1.TM KOMBİNE TEST DS saptamada duyarlılık %85 %5 yalancı pozitiflik Anne yaşı NT PAPP-A Serbest -hcg gebelik haftaları arasında CRL= mm 7

8 1.TM KOMBİNE TEST Eşik değer 1/300? 1/100 ve 1/1000? 1/50 ve 1/2500? 8

9 2.TM TARAMA TESTLERİ Üçlü/Dörtlü Test DS saptamada duyarlılık %60-80 %5 yalancı pozitiflik Anne yaşı hcg AFP ue3 Inhibin A 15-18(-22). gebelik haftalarında Eşik değer 1/270 9

10 1.TM BİYOKİMYASAL MARKIRLAR Düşük PAPP-A Yüksek PAPP-A PE FBK Dekolman Fetal ölüm PTD Plasenta akreta 10

11 2.TM BİYOKİMYASAL MARKIRLAR Yüksek AFP Yüksek hcg Yüksek İnhibin-A Düşük ue3 NTD Karın duvarı defektleri Konjenital nefroz İntestinal obstrüksiyon PTD, Fetal ölüm, PE, FBK PE, FBK, PTD, Fetal ölüm PE, FBK Steroid sulfataz eksikliği Smith Lemli Opitz send 11

12 Second Trimester Maternal Serum Biochemical Markers and Pregnancy Outcomes in Spontaneous and Assisted Reproduction Pregnancies Yanık FF Zeyneloğlu HB Kazancı F Öktem M Eroğlu D Kuşçu E Başkent University, School of Medicine, Department of Obstetrics and Gynecology, Ankara, TURKEY SEESPM 2007, Thessaloniki 12

13 High ( 2 MoM) vs Normal AFP MoM Levels Pregnancy Outcome Odds Ratio 95% CI Preterm labor and delivery PPROM Gestational DM High ( 2 MoM) vs Normal hcg MoM Levels Pregnancy Outcome Odds Ratio 95% CI Pre-eclampsia Gestational DM IUGR Oligohydramnios High ( 2 MoM) vs Normal ue3 MoM Levels Pregnancy Outcome Odds Ratio 95% CI IUGR

14 1.TM+2.TM TARAMA YÖNTEMLERİ Entegre tarama 1. ve 2. TM tarama sonuçları entegre edilerek bildirilir. Bağımsız ardışık (independent sequential) tarama Önce 1. TM tarama sonucu, Sonra 2. TM tarama sonucu bildirilir. Basamaklı ardışık (stepwise sequential) tarama Önce 1. TM tarama, risk yüksekse (1/50?) CVS, Sonra 2. TM tarama yapılır ve entegre sonuç bildirilir. Olasılıklı ardışık (contingent sequential) tarama Önce 1. TM tarama yapılır (yüksek/orta/düşük risk). Orta risk 2. TM tarama entegre sonuç bildirilir. 14

15 ENTEGRE/SERUM ENTEGRE TARAMA Entegre sonuç ver 1.TM PAPP-A±NT Entegre 2.TM Markırlar

16 BASAMAKLI ARDIŞIK TARAMA Yüksek riski bildir Entegre sonuç ver 1.TM Kombine Test Basamaklı 2.TM Markırlar

17 OLASILIKLI ARDIŞIK TARAMA Yüksek ve düşük riski bildir Orta riskli gruba Entegre sonuç ver 1.TM Kombine Test Olasılıklı 2.TM Markırlar

18 2. TRİMESTER ANÖPLOİDİ TARAMASI USG Majör yapısal anomaliler Trizomi 21 -%20 *Kistik higroma *Duodenal atrezi *Kalp anomalileri-avsd *Hidrops Trizomi 18 -%70-80 Trizomi 13 -%90 18

19 2. TRİMESTER ANÖPLOİDİ TARAMASI USG Minör belirteçler Agathokleous M,et al. Meta-analysis of second-trimester markers for trisomy 21. Ultrasound Obstet Gynecol 2013; 41:

20 TARAMA TESTLERİ DS SAPTAMA ORANLARI Nicolaides KH, et al. Screening for chromosomal defects Ultrasound Obstet Gynecol 2003; 21:

21 TARAMA TESTLERİ DS SAPTAMA ORANLARI (%5 Yalancı Pozitiflik) Y %30 1.TMBT %60 1.TM NT %75 1.TM Kombine Test %85 1.TM Kombine Test+USG %90 2.TMBT (üçlü-dörtlü) %60-80 Entegre/Serum Entegre Test %90 sfdna (<%1 yalancı pozitiflik) %99 21

22 ANÖPLOİDİ TARAMA TESTİ OLARAK MS-sfDNA Bireyler tarafından kabul edilebilir, Ulaşılabilir, Ekonomik, Duyarlılığı, özgüllüğü, pozitif ve negatif prediktif değeri yüksek olmalı. 22

23 ANÖPLOİDİ TARAMASI STRATEJİ NE OLMALI? 1.TM Kombine Test tercih edilebilir. Ancak, NT ölçümü? Eğitim standardizasyonu? Mezuniyet sonrası eğitim ve sertifikasyon? 1.TMKT sonrası NTD taraması için USG/2.TM msafp bakılması önerilebilir. 1.TM NT ölçümü yapılamıyorsa, Serum Entegre Test, Yapılamıyorsa, 2.TM Dörtlü Test, O da yapılamıyorsa, 2.TM Üçlü Test önerilebilir. MS-sfDNA T21, T18, T13 için ileri düzey tarama testidir. Halen fiyatının yüksek olması rutin kullanımı engellemektedir. 1.TMKT sonucu orta riskli olan gruba önerilebilir. 23