İlaç Güvenliği ve İlaç Etkileşimleri. Doç.Dr.Azize KARAHAN BÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
|
|
- Müge Yıldızoğlu
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 İlaç Güvenliği ve İlaç Etkileşimleri Doç.Dr.Azize KARAHAN BÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
2 İçerik İlaç ile ilgili temel kavramlar İlaç hataları, nedenleri ve düzeyi İlaç etkileşimleri İlaç hatalarının önlenmesi
3 İlaç Nedir? Dünya Sağlık Örgütü ne göre bireyin yararı için fizyolojik sistemleri ya da patolojik durumları değiştirmek ya da incelemek amacıyla kullanılan ya da kullanılması öngörülen bir madde ya da ürün dür.
4 Tanımlar Sinerjizm; farklı etki mekanizmaları ya da farklı alanları olan iki ilacın, her ikisi tek başına alındıkları zamana göre daha büyük etki yaratmasıdır. Agonist: Doğal olarak oluşan hormonlar, nörotransmitterler ve diğer maddelere benzer etkiler yaratan ilaçlardır. Antagonist: Reseptör alanlarını tutarak hücre işlevlerini inhibe eden ve bir başka ilacın etkisini azaltan ilaçlardır. Biyoyararlanım: Farmasötik şekil içindeki aktif maddenin absorbe edilme ve etki yerine erişebilme hızı ve derecesidir
5 İlacın vücuda alındıktan sonraki süreci Emilim Dağılım Biyotransformasyon Atılım/eliminasyon
6 Kemoterapik ajanların etkili olabilmesi için hedeflenen alana (intrasellüler yapılar DNA, enzimler ya da mikrotübüller gibi) ulaşması gerekir. Drug Interactions in Oncology Patients AJN, 2001
7 İlacın vücuda alınışı Oral, Deri,İnhalasyon Emilim Plazmaya geçiş Dağılım Dokularda metabolizma İdrar, feçes, safradaki ilaç metabolitleri Atılım
8 İlaçların emilim alanları Dil altı Özefagus Mide İnce barsaklar Kalın barsaklar
9 İlaç Emilimi nvücuda alındıktan sonra, membranları geçerek kan ve/veya lenfatik dolaşıma geçene kadar ilacın geçirdiği süreçtir. her ilaç için değişik bir oran söz konusu olmak üzere ilaçların çoğu plazma proteinlerine bağlanır
10 İlaç metabolizması
11
12
13 İlaç İlaç Enzim Terapötik Zararlı İnaktif İlaç
14 GİS den emilimi etkileyen olaylar Farmasötik şekli Lipofilik Tuz halinde olma (HCl) Partikül büyüklüğü Kompleks oluşması (artma veya azalma) Mide boşalma süresi Barsak hareketleri GİS den geçen kan akımı Barsak hastalıkları
15 İlaç hataları ilaçların sağlık çalışanlarının, hasta ya da bireyin kontrolündeyken, uygun olmayan kullanımı ya da hastaya zarar vermesine yol açabilen önlenebilir herhangi bir olayı olarak tanımlanmıştır. Food and Drug Administration(FDA), Medication Errors,
16 Önemi Hemşirelerin dava edildiği hatalar arasında ilaç hataları ilk sırada; en fazla yaptığı hatalar arasında ise ikinci sırada yer alır. ICN, Medication Errors,
17 Önemi Bununla birlikte doktor, eczacı ve diğerleri tarafından yapılan hataların %86 sının oluşmadan önce hemşireler tarafından önlendiği belirtilmektedir. ICN, Medication Errors,
18 İlaç hataları hangi aşamalarda ortaya çıkar? Reçete etme Hazırlama/dağıtma Sunum/paketleme Devretme/teslim Yönetme/Uygulama Destek/temin Depolama İzlem
19 İlaç Hataları- Ne çeşit? Yanlış hasta Yanlış ilaç Yanlış doz Yanlış formülasyon/sunum Yanlış yol, teknik Yanlış miktar Yanlış etiketleme/talimat Kontrendikasyon Yanlış depolama/saklama Dozu ya da ilacı atlama/ihmal etme Son kullanma tarihi geçen ilaç Adverse ilaç reaksiyonu
20 İlaçla ilgili sık yaşanılan problemler Endikasyonu olmayan ilaç kullanmak Adverse ilaç reaksiyonları İlaç etkileşimleri Fazla doz ya da tedavi edici dozdan daha düşük doz Tedavinin süresi Tedavi edilmemiş durum Klinik kontrendikasyonlar Teropatik duplikasyon: Benzer özellikte ilaçları bir arada vermek
21 Uygun Olmayan İlaç Kullanımı Şekilleri (akılcı ilaç kullanımı) Uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
22 SAĞLIK PERSONELİNİN EN SIK HATA YAPTIĞI İLAÇLAR İnsülin Ventolin
23 İlaçların etkisini değiştiren faktörler Yaş Cinsiyet Beden Kitle İndeksi Genetik Faktörler Hastalık Durumları, özellikle eliminasyon yapanlarda Beslenme Durumu, Alkol Alımı İlacın Alım Yolu İlacın Alım Zamanı kullanılan ilaç sayısı Tolerans İlaç Etkileşimi
24 İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ
25 İki (ya da daha çok) ilaç bir ya da daha fazla ilacın etkisini değiştirirse ilaç etkileşimleri oluşur. Örneğin: Ciprofoxin teofilinin metabolizmasını baskılar. Eğer hasta iki ilacı bir arada alırsa teofilin toksititesi oluşabilir. Bununda ötesinde reçetesiz (tezgah üstü ilaçlar )ve diyet ürünleri ilaç etkileşimlerine yol açabilirler. Nursing2006, Volume 36, Number 3
26 İlaç etkileşimleri İlaç Besin İlaç Hastalık Alkol- Sigara Bitkiler
27 Konunun önemi Her yıl ilaç FDA tarafından onaylanıyor Resmi olarak heryıl 340 ilaç piyasaya giriyor. Ayaktan bir çok hastaya kompleks ilaç tedavisi uygulanıyor ve %20 sinde belirgin adverse olaylar ortaya çıkıyor. druginteractionslabeling/ucm htm#adrs:%20prevalence%20and%20inc idence
28 Konunun önemi Her yıl 2 milyonun üzerinde ciddi adverse olay gerçekleşiyor. İlaçla ilişkili olayların %20 sini adverse olaylar oluşturuyor Bunların çoğunluğunun önlenebileceği belirtiliyor. druginteractionslabeling/ucm htm#adrs:%20prevalence%20and%20inc idence
29 Konunun önemi İlaç ilaç etkileşimlerinin hastaların %3-30 unu etkilediği belirtilmektedir.. Hastane içinde önlenebilir adverse ilaç olaylarının %3-5 ini ilaç etkileşimleri oluşturur. druginteractionslabeling/ucm htm#adrs:%20prevalence%20and%20inc idence
30 Konun önemi İlaç-ilaç etkileşimleri morbidite ve mortaliteyi artırır ve hastaneye yatışlara yol açabilir. Tüm adverse ilaç olaylarının %20-30 unu oluşturur. Bu ilaç etkileşimlerinin %80 i yaşlı hastalarda ortaya çıkar. Lancet Oncol 2004; 5:
31 Konun önemi yılları arasında Onkolojide adverse ilaç uygulamaları ve ilaç etkileşimleri ile ilgili yapılan bir çalışmada en yaygın ilaç etkileşimleri warfarin, captopril, anti-inflammatuar ajanlarda belirlenmiştir. Ayaktan takip edilen her üç hastadan biri ilaç-ilaç etkileşimleri açısından risk altında olduğu belirtilmektedir.
32 İlaç ilaç etkileşimi riski: Yaşın artmasıyla, malnütrisyon ve malabsorbsiyon, hepatik ve renal hastalıkların varlığı, hastaların farmakogenetik özellikleriyle ilişkilidir. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
33 Onkoloji Hastaları İçin İlaç-ilaç etkileşiminde Riskler Bu ilaçların: kompleks farmakolojik profili vardır terapotik indeksi dardır. doz ve toksitide ilişkisi doğrusaldır. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
34 Onkoloji Hastaları İçin İlaç-ilaç etkileşiminde Riskler Çok sayıda ilaç tedavisi:kemoterapi, immunoterapi ya da biyolojik tepki düzenleyicileri farklı kanser tedavileri için standarttır. Her bir ilacın yan etkisi varken bir arada kullanıldığında bu etkiler birleşebilir. Ek olarak kanser hastaları bazen immunosupresif tedavi alabilirler. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
35 Onkoloji Hastaları İçin İlaç-ilaç etkileşiminde Riskler Daha önceden var olan durum ek farmakolojik girişimleri gerektirebilir. Kanser hastalarında hastalığa bağlı olarak organ fonksiyonu bozulabilir ya da başka hastalıklar eşlik edebilir. Hastanın karaciğer ya da böbrek fonksiyonları bozuksa ilaç-ilaç etkileşimleri açısından özellikle yüksek risk altındadır.
36 Etkileşimlerin sonuçları Etkileşimler bir ya da daha fazla ilacın etkisini azaltarak ya da artırarak yan etki ya da başarısız tedaviye neden olabilir.
37 İlaç etkileşimlerinin önemi hasta için gereken tedavinin oluşması kararını vermek için sağlık personelinin olası ilaç- ilaç etkileşiminin gücünü/şiddetini/büyüklüğünü ve zamanlamasını bilmesi gereklidir.
38 İlaç Etkileşimlerinin Sınıflaması Farmasötik Farmakokinetik Farmakodinamik. Lancet Oncol 2004; 5:
39 Tanımlar Farmasötik ilacın çözülmesi İlacın dağılımı Farmakokinetik Emilim Dağılım Metabolizma/Biyotransformasyon Atılım Farmakodinamik ilaçların etki gücü
40 Farmasötik Etkileşim Farmasötik etkileşim iki bileşik birbirleriyle kimyasal ya da fiziksel olarak uyumsuz ise oluşur. Lancet Oncol 2004; 5: Beden dışında kimyasal olarak uyumsuz ilaçlar karıştırıldığında ortaya çıkar. Örneğin phenobarbital ile opioid analjezikler aynı enjektöre çekildiğinde iki ilaçtan biri inaktif hale gelir. J Pain Symptom Manage 2008;35:535e543
41 Farmasötik Etkileşim Örneğin:İnfüzyon olarak Tiol bileşiği Mesna Cisplatin solüsyonuna eklenirse, bu bileşik mesnaplatinum kovalent yapı oluşturarak platinum ilaçları inaktive eder. Diğer bir örnek Mitomycin %5 dextrozda çözündüğüne (ph 4-5) mitomycin inatif mitosenese hızla yıkılır. Lancet Oncol 2004; 5:
42 İlaç torba/set etkileşimi Recombinant interleukin 2 (aldesleukin) in sürekli infüzyonu incelenmiş günde bir kez değiştirmek için önceden doldurulmuş yedi enjektör uygulana hastalar incelenmiş. İnfüzyon araçları plastik enjektör, polietilen kateter ve Santral venöz giriş sistemleri (poliüretan kateter ile titanyum enjeksiyon) içermektedir. Solüsyon hızlı bir şekilde infüzyon cihazından geçerken İlaç kimyasal olarak stabil ve biyoaktivitesini kaybetmezken, hastada toksik etki bildirilmemiştir. Bununla birlikte solüsyon yavaş olarak gönderildiğinde biyoaktivite neredeyse tamamen kaybolmuş vakalar bildirilmiştir. Öneri olarak infüzyonda emilim esnasında kaybı önlemek için Aldesleukin %0.1 Albumin içeren %5 Dextroz içinde dilüe edilmesi getirilmiştir. Lancet Oncol 2004; 5:
43 Farmakokinetik Farmakokinetik: organizmanın ilaca ne yaptığını; İlacın organizmada uğradığı değişiklikleri inceler. Farmakokinetik etkileşim ilacın emilim, dağılım ya da metabolizması (en çok da cytochrome P450 -kc enzimi ile etkileşim ile) ya da atılımı değiştiğinde oluşur J Pain Symptom Manage 2008;35:535e543
44 En yaygın farmakokinetik ilaç etkileşimleri Metabolik inhibisyon Metabolik indüksiyon İlaç emiliminde değişim Renal atımında inhibisyon Plazma proteinin bağlanma alanlarında yer değişimi
45 İlaçların proteinler ile taşınması Proteinlere büyük afinitesi olan ilaçlarla proteinler ile taşınması, farmakokinetik ilaç ilaç etkileşimlerine yol açan başka bir mekanizmadır. Proteinlere yüksek bağlanma eğilimi olan ilaçlar uygulanıyorsa ilacın total plazma konsantrasyonu azalabilir. Örneğin phenytoin oldukça yüksek bağlanma kapasitesine sahip (%90-95) bir ilaçtır. Cisplatin ve methotrexate gibi antikanser ilaçların da klinik olarak önemli düzeyde proteinlere bağlanması antiepileptik ilaçlar ile etkileşimine yol açabilir. Total plazma phenyntoin konsantrasyonu artabilir ve antiepileptik ilaç toksisitesi oluşabilir. Bu nedenle ilaç plazma konsantrasyonu dikkatli bir şekilde izlenmelidir. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
46 İlaç etkileşimi:enzimlerin önemi İlaçlar aynı enzim sistemiyle metabolize oluyorsa, enzim üzerindeki inhibitör ya da indükleyici etkilerinden dolayı ilaç ya da ilaçlar, birlikte alındıklarında diğer ilaçların metabolizmasını artırabilir (biyoyararlanım azalır) ya da azaltabilir (toksik etki artabilir).
47 Enzim-ilaç etkileşimi P450 (CYP) izoenzim gibi metabolik enzimler kemoterapide kullanılan ilaçları da metabolize eder. CYP3A4, CYP2Cg ve CYP2C19 enzimleri ile kemoterapik ilaçların ve örneğin antiepileptikler gibi ilaçların metabolizmasıyla güçlü ilişkisi vardır. Örneğin antiepileptikler bu izoenzimleri baskılayabilir ya da harekete geçirebilir. Böylece ilaçların serum konsantrasyonlarını artırabilir ya da azaltabilir. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
48 Enzim-ilaç etkileşimi Enzimlerin baskılanması (inhibisyonu) genel olarak metabolik hızın azalması ve ilaçların konsantrasyonun etkilenmesiyle sonuçlanır. Buna bağlı terapotik etki artabilir ya da toksisite ortaya çıkabilir. Enzimlerin baskılanmasının sonuçları hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Genellikle bu etki 24 saat içinde oluşur. Hem etkisi artan, hem de baskılanan ilaçların dolaşımda kalma sürelerine bağlı olarak hızla toksisite (2-3 günde) oluşabilir. Hastanın serum ilaç konsantrasyonu sık olarak izlenmeli ve toksisite belirtileri görüldüğünde doz azaltılmalıdır. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
49 Enzim-İlaç etkileşimi Enzimleri hareket geçiren (indükleyen) ilaçlar ise metabolik hızlarının artması ve serum ilaç konsantrasyonunun azalmasına yol açabilir. Bu durum terapotik etkinin kaybolmasına ve sonuç olarak ilaç dozunun yetersiz olmasına yol açabilir. Bununla birlikte eğer ilaç aktif bir metabolit ise enzim indüksiyonu metabolit konsantrasyonunun artmasına da yol açabilir. Bu durum ise terapotik etkinin artmasına ya da toksititeye yol açabilir. Böyle bir durumda ilaç dozunun azaltılması beklenebilir. Enzim indiksiyonunun bu etkisi genellikle daha geç ortaya çıkar ve birkaç gün ya da hafta sonra gelişir. Clinical Therapeutics/Volume 30, Number 8, 2008
50 Farmakodinami Farmakodinami ise ilacın organizmaya ne yaptığını inceler. İlaç etkisinin nasıl oluştuğunu inceler. Benzer mekanizma ile eylem gösteren ilaçlar etkileştiğinde ortaya çıkar ve sinerjistik ya da antagonistik etki gösterebilir. J Pain Symptom Manage 2008;35:535e543
51 Farmakodinami Bu çeşit etkileşimler diğer ilacın aktivitesini etkileyebilir ya da toksititeye yol açabilir. J Pain Symptom Manage 2008;35:535e543
52 Kanada da yapılan bir çalışmada ilaç etkileşimleri incelenmiş;115 hastada 250 ilaç etkileşimi tanımlanmıştır. farmakokinetik %44, farmakodinamik % 28 ve bilinmeyen %28 dir. En çok warfarin ve phenytoin ile ilgilidir. J Pain Symptom Manage 2008;35:535e543
53 İlaç ilaç etkileşimleri Duplikasyon Antagonizm (oppozisayon) Değiştirme
54 İlaç ilaç etkileşimlerinin çeşitleri Duplikasyon: Aynı aktif bileşene-etkiye sahip ilaçların yanlışlıkla birlikte alınması (özellikle birisi tezgah üstü-reçetesiz ilaçlar). Yan etkileri yoğunlaştırır. Hasta belirtmemişse bazen iki ayrı doktor benzer ilaçları verebilir. Örneğin, soğuk algınlığı ve uyku ilaçlarının her ikisi de diphenhydramine içerir ya da soğuk algınlığı ve ağrı kesiciler acetaminophen içerebilir.
55 Antagonizm-Karşıt etki İki ilaç birbirlerine zıt/karşıt etki gösterebilir. Birisinin ya da her ikisinin etkisi azalabilir. İbufren gibi NSAİDs ler vücutta tuz ve sıvı toplanmasına yol açabilir. Frusemid gibi diüretikler vücuttan fazla sıvı ve tuzu uzaklaştırır. Eğer kişi her iki ilacı alırsa NSAID ler diüretiklerin etkisini azaltabilir.
56 Değiştirme Bir ilaç bir başka ilacın bedende emilimini, dağılımını, metabolizmasını ya da atılımını değiştirebilir. Örneğin: H2 blokerleri gibi, Asid bloke edici ya da proton pompa inhibitörleri gibi ilaçlar mide ph ını değiştirerek bazı ilaçların örneğin ketoconazole (antifungal) un emilimini azaltabilir.
57 Değiştirme Bir çok ilaç karaciğerde bazı enzimlerle yıkılır ya da inaktif olur. Bazı ilaçlar karaciğer enzimlerini etkileyebilir, bazıları aktivitelerini artırabilir ya da azaltabilir ve başka bir ilacı olduğundan daha yavaş ya da daha hızlı inaktif olabilir.
58 Değiştirme Örneğin: Antikoagülan olan warfarinle Fenobarbital gibi barbituratlar, aynı zamanda alındığında karaciğerin enzim aktivitesini artırarak antikoagülanın daha hızla inaktif olmasına ve daha az etki etmesine yol açar.
59 Değiştirme Örnek devam- Buna zıt olarak Eritromisin ve Ciprofloxacin gibi ilaçlar enzim sisteminin aktivitesini yavaşlatarak warfarinin aktivitesini artırabilir ve kanamaya yol açabilir.
60 Değiştirme Sigaradaki kimyasallar bazı KC enzimlerinin aktivitesini artırabilir. Bunun sonucu olarak sigara içmek Teofilin (bronkodilator) gibi bazı ilaçların etkinliğini azaltabilir.
61 Değiştirme Bazı ilaçlar diğer bir ilacın böbreklerden atılmasını etkileyebilir. Örneğin fazla miktarda C vitamini almak idrarın asiditesini artırabilir ve bazı ilaçların aktivite ve atılım hızını değiştirebilir. Örneğin. Aspirin gibi asidik ilaçlar atılım hızını azaltabilir ya da pseudoephedrine gibi ilaçlar artırabilir.
62 İlaç İlaç Etkileşimlerine Örnekler
63 İlaç ilaç etkileşimi (İİE) sınıflandırması I II III IV V Vı İİE İlaç çiftinin kontrendike olduğu en az bir referansla veya prospektüste belirtilmiş olması Mümkünse kombinasyondan kaçınılır; yararı riskinden fazla değilse İİE aynı sınıftan bütün ilaçlarla olmayabilir. Aynı sınıftan bir başka ilaç kullanılabilir İlaçlardan en az biri düzenli serum düzey izlemi gerektirir; doz ayarı gerekebilir. İİE bir ilacın düzeyini artırabilir, azaltabilir toksisite bulguları veya tedavinin eksikliği değerlendirilir Terapi başlatıldığında veya sonlandırıldığında etkileşme olasılığı arttığı için izlem gerekir; doz ayarı gerekli olabilir Sildenafil Nitrat Ritonavir Kinidin HMG CoAs Gemfibrozil Klonidin Beta-bloker HMG CoA- Makrolid AB Varfarin Sulfonamidler Digoksin Loop diüretik Varfarin Amiodaron Verapamil Beta-bloker Rifampin Oral kontrasep Varfarin Tiroid ilaçlar Digoksin Propafenon
64
65 The Internet Journal of Emergency and Intensive Care Medicine (2)
66 İLAÇ ADI Alkol- Barbitüratlar Allopurinol- Antineoplastikler Allopurinol- Siklofosfamid Allopurinolklortiazid Aminoglikozit- Aminoglikozit Aminoglikozit- Dimenhidrinat Aminoglikozit- Eter Aminoglikozit- Heparin ETKİLEŞİMİ Barbitüratlarla birlikte alkol alınması SSS'inde depresyonun artması sonucu koma ve ölüme neden olabilir. Allopurinol, Antineoplastiklerden merkaptopurin ve azotiopurinin etkilerini arttırır. Allopurinol, siklofosfamidin etkisini artırır. Allopurinol ve klortiazid birlikte kullanılırsa alerjik reaksiyonlar ve böbrek yetmezliği meydana gelir. Ototoksik etkilerinde önemli artış görülür. İşitme fonksiyonunda bozulma görülür. Nöromüsküler iletide artma ve uzama görülür. Birlikte enjekte edilmemelidir. Aminoglikozitlerin dozajında heparinli tüpler kullanılmamalıdır.
67
68 Onkolojide İlaç-ilaç etkileşimlerine örnekler Kemoterapi ile etkileşen ilaçlar Etkileşimlere Örnekler Antiasidler Antibiyotikler Antikoagülanlar Antikonvülsanlar Antiasidler magnezyum ve aleminyum içerirler ve capecitabine in biyo yararlanımını artırırlar Penisilinler MTX in tübüler renal sekresyon yoluyla eliminasyonunu engeller ve sonuçta MTX seviyesi yükselir. Warfarinle birlikte Capecitabine alan hastalarda koagülasyonda değişiklik bildirilmiştir. Carbamazepine in teniposide ın sistemik klerensini artırdığı bildirilmiştir Scripture CD and FiggNature WD, Nature V:6, July 2006
69 Onkolojide İlaç-ilaç etkileşimlerine örnekler Kemoterapi ile etkileşen ilaçlar Etkileşimlere Örnekler Antiemetikler Antifungal ajanlar Kortikosteroidler Bitkisel Suplemantlar Cisplatin ve cyclophosphamide Ondesteron ile birlikte uygulandığında Cisplatin ve cyclophosphamide in sistemik maruziyetinin azaldığı belirtilmektedir. Ketoconazole irinotecan ın metabozmasını baskılar İrinotecan ın aktif metabolit i olan SN-38 e maruziyete yol açar. Aldeslökin in anti tümör etkisini azaltırlar. Sarı kantaron (St John s wort) imatinib ve SN nin plazma konsantrasyonunu azaltırlar. Scripture CD and FiggNature WD, Nature V:6, July 2006
70 Onkolojide İlaç-ilaç etkileşimlerine örnekler Kemoterapi ile etkileşen ilaçlar NSAID Etkileşimlere Örnekler NSAID ilaçlar MTX in eliminasyonunu engellerler ve MTX seviyesinin yükselmesine yol açarlar. Antiretroviral ajanlar Delvairdine ve Saquinavir paclitaxel ile birlikte verilirse CYP3A enziminin baskılanması nedeniyle şiddetli paclitaxel toksititesine yol açarlar. Scripture CD and FiggNature WD, Nature V:6, July 2006
71 Antikanser ajanlar Etkileştiği Ajanlar Etki Yönetim Antikanser ilaçlar (kesin): Tüm Sitotoksik Ajanlar dasatinib, imatinib, nilotinib, sorafenib, sunitinib, alemtuzumab, daunorubicin, doxorubicin,* epirubicin, idarubicin, mitoxantrone, Busulfan Canlı aşılar BCG, kızamık, kabakulak, Rotavirüs, kızamıkçık, çiçek, tifo, Varisella-zoster, sarıhumma Cyclosporine* Enfeksiyon riskinin artması Kombinasyondan kaçınma Anthracyclines: daunorubicin, doxorubicin,* epirubicin, idarubicin, mitoxantrone Cyclosporine* Antrasiklinin serum seviyesinde artma Mümkünse kullanımından kaçınma, alternatif başka ilaç kullanmak
72 Antikanser ajanlar Cytostatic ajanlar (kesin): cisplatin, cyclophosphamide,* cytarabine,* daunorubicin, doxorubicin,* hydroxy carbamide,* thioguanine,* vincristine Capecitabine,* fluorouracil* Etkileştiği Ajanlar Carbamazepi ne* Folic acid Etki Carbamazepine in serum seviyesinde azalma Capecitabine veya fluorouracil toksititesi Yönetim Carbamazepine in serum seviyesinin izlenmesi Folik asiden sakınma Capecitabine,* fluorouracil,* tegafur* Phenytoin* Phenytoin in serum seviyesinde artma Phenytoin in serum seviyesinin izlenmesi
73 Antikanser ajanlar Etkileştiği Ajanlar Etki Yönetim Cytostatic aajanlar (Tümü)* Coumarins*: acenocoumarol, phenprocoumon, warfarin Coumarin in etkisinde artma ya da azalma coumarin için alternatif kullanmak (LMWH), ya da INR izlemi Doxorubicin* Atazanavir, darunavir, fosamprenavir, indinavir, lopinavir, nelfinavir, ritonavir, saquinavir, tipranavir Doxorubicin toksititesi Doxorubicin Toksititesini izlemek Fluorouracil* Metronidazole Fluorouracil toksitiesi Metronidazole e altenatif başka bir ilaç kullanma ya da hematolojik durumun izlenmesi
74 Antikanser ajanlar Etkileştiği Ajanlar Etki Yönetim Methotrexate* Nonsteroidal antiinflammatory ilaçlar Methotrexate in serum seviyesinde arrtma Methotrexate ın Kombinasyondan sakınmak ya da serum seviyesinin izlenmesi ve adrverse etki ve renal fonksiyonların izlenmesi Tamoxifen Vinblastine, vincristine Paroxetine, fluoxetine, sertraline, citalopram Itraconazole Tamoxifen in Aktif metabolitin in serum seviyesini azaltır Vinblastine ya da vincristine (neuro)toxicity Kombinasyonundan sakınma, Eğer mümkünse SSRI alternatifi (örn, fluvoxamine) kullanmak İtraconazole ealtenatif ilaç kullanmak ya da vinblastine ya da vincristine (neuro)toksitiesinin izlenmesi
75 İLAÇ BESİN ETKİLEŞİMLERİ
76 İlaç besin etkileşimleri Yiyecek, içecek ve diyet desteklerini içeren besinlerin tüketilmesi ilaçların etkisini değiştirebilir. Yiyecek: İlaç ve yiyecekler ağız yoluyla alındığında mideye ve ince bağırsağa geçer. Sindirim sisteminde yiyeceğin varlığı ilacın emilimini engelleyebilir. Bu nedenle sıklıkla etkileşimden sakınmak için ilaçlar yemeklerden bir saat önce ya da yemekten 2 saat sonra alınır.
77 İlaç besin etkileşimleri Diyet destekleri (Supplementler): Tıbbi/Şifalı bitkiler ve normal diyete destek olarak alınan vitamin, mineral, amino asid içeren ürünlerdir. Supplementler ilaç değildir bundan dolayı test edilmezler. Bununla birlikte reçeteli ya da reçetesiz ilaçları etkileyebilirler. Hasta bu destekleri kullanıyorsa mutlaka doktoruna bilgi vermelidir.
78 Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler Kanser hastalarında alternatif ya da tamamlayıcı tedavilerin kullanımı yaygındır. Yapılan bir çalışmada 453 kanser hastasının %77 sinin kemoterapi, radyotreapi ve cerrahi tedaviler ile birlikte bitki ya da vitamin aldıkları belirlenmiştir. Evidence-based management of herb-drug interaction in cancer chemotherapy Chung-Wah Cheng, Mphil,1 Wing Fan, Mphil,1 Seong-Gyu Ko, MD, PhD, MPH,2 Lisa Song, MSc, MLib,3 and Zhao-Xiang Bian, PhD1# Explore 2010; 6:
79 Kemoterapoik İlaç-Bitki etkileşimi Bitkisel tıbbın özellikle kanser hastalarında yaygın bir şekilde kullanılması nedeniyle ilaç-besin/bitki etkileşimi artan bir sorundur. Bitkiler bir çok moleküler yapı içeren kompleks bileşiklerdir. Bu yapıları nedeniyle kemoterapik ilaçlar ile etkileşerek aktif ya da inaktif hale getirebilir; pozitif ya da negatif etki oluşturabilir. Chung-Wah et al.explore 2010; 6:
80 Kemoterapoik İlaç-Bitki etkileşimi Kemoterapik ilaçlar ile bitkilerin etkileşimi konusundaki çalışmalar sınırlıdır. Klinik öncesi çalışmalar bazı bitkisel ilaçların kemoterapotik ilaçlara kanser hücrelerinin duyarlılığını artırdığı, yaşamda kalma oranını artırdığını, kemoterapotik ilaçlara tümörün tepkisini artırdığı ve kanser kemoterapi toksititesini azalttığı gösterilmiştir. Chung-Wah et al.explore 2010; 6:
81 Kemoterapoik İlaç-Besin etkileşimi Bununla birlikte sarı kantaron, sarımsak, ginkgo, ekinezya gibi bazı bitkilerin, antikanser ilaçlarla potansiyel negatif farmokokinetik etkileşimlerinin olduğu belirlenmiştir. Chung-Wah et al.explore 2010; 6:
82 Alkol Bir çok insan alkolu bir besin öğünü olarak görmez. Alkol bir çok ilacın vücuttaki sürecini etkiler ve etkileşir. Örneğin antibiotik metronidazole ile alınması sıcak basması, baş ağrısı, çarpıntı ve bulantı ve kusmaya yol açar.
83 AÇ KARINA ALINMASI GEREKEN İLAÇLAR Jenerik İsmi Ticari ismi Dikkat edilmesi gereken özellikler Ampicilline Azogantricin Alfasilin, Ampisina Etkisi Antibiyotik Bacampiciline Bakamsilin Antibiyotik Bethanecho Urecholine Antispazmodik Bisacodyl Calcium Karbonat Bekunis, Laksotek Laksatif
84 Troid hormon içerenler Guatrojen içerikli yiyeceklerle alınmamalı AÇ KARINA GUATROJEN BESİNLER Tanım: Guatra neden olabilen özellikteki besinlerdir Kuşkonmaz Brüksel lahanası Lahana Kıvırcık salata Soya fasulyesi Ispanak Şalgam Diğer yeşil yapraklı sebzeler
85 ÖRNEKLER
86 Etkilenen İlaç Etkileşen Yiyecek Etkileşim Bisfosfonatlar (Örneğin: alendronate, ibandronate, ve risedronate) Herhangi bir yiyecek Yiyecek, hatta portakal suyu, kahve, maden suyu bu ilaçların emilimini ve etkisini belirgin şekilde azaltabilirler. Alendronate ve risedronate ilacın alındığı gün ilk yemekten ya da içeceklerden yarım saat önce sade su ile alınmalıdır. Ibandronate en az bir saat önce alınmalıdır.
87 Etkilenen İlaç Antikoagülanlar Etkileşen Yiyecek Fazla miktarda Vitamin K içeren besinler (brokoli, Brüksel lahanası, lahana gibi) Etkileşim Bazı yiyecekler warfarin gibi antikoagülanların etkinliğini azaltabilir. Ve pıhtılaşma riskini artırabilir. Böyle besinlerin tüketimi sınırlandırılmalı ve günlük tüketimi aynı seviyede olmalı yani artış ya da azalma gibi dalgalanma göstermemelidir.
88 Warfarin /Coumadin Vitamin K İlacın etkinliği azaltabilir. Vitamin E nin yüksek dozda alınması pıhtılaşma zamanını uzatabilir ve kanama riski oluşturabilir.
89 K Vitamininden Zengin Besinler Ispanak, marul, brüksel lahanası, kıvırcık lahana Karaciğer Yeşil çay Nohut
90 Etkilenen İlaç Bazı benzodiazepinler (triazolam gibi) Kalsiyum kanal blokerleri (felodipine, nifedipine, ve nisoldipine gibi) Cyclosporine Estrogen ve oral Kontraseptivler Bazı statinler (atorvastatin, lovastatin, ve simvastatin gibi) Etkileşen Yiyecek Greyfurt suyu Etkileşim Greyfurt suyu ilaç metabolizmasını da kapsayan enzimleri baskılarlar ve böylece bazı ilaçların etkisini artırırlar. Bu ilaçların çoğu burada listelenmiştir.
91 GREYFURT SUYU ALINDIĞINDA ETKİSİ DEĞİŞEBİLEN İLAÇLAR Jenerik ismi Mekanizması İlaçların ticari ismi ve etkisi Amiodarone Amlodipine Amiodranoe metabolizmasını baskılandığından plazma amiadron seviyesi artar Karaciğerde metabolizmanın yavaşlamasıyla ilişkili plazma amlodipine seviyesi artar Cordarone (Anti aritmik) Amlodis, Norvasc (Antianjinal, Antihipertansif) Atorvastatin Plazma atorvastatin seviyesi artar Ator, Lipitor (antihiperlipoproteine mik)
92 Etkilenen İlaç Etkileşen Yiyecek Etkileşim Digoxin Yulaf ezmesi Yulaf ezmesi ve diğer hububatların içerisindeki lif büyük miktarda tüketildiğinde digoksinin emilimini etkilerler
93 Mono Amino Oksidaz (MAO) inhibitörleri Depresyon, anksiyete durumlarında kullanılır. Traminden zengin besinler ile alınmamalıdır. Tramin kan basıncı ölümcül seviyelere çıkarabilir. Traminden zengin besinlere örnek: eski peynirler, incir, baklava, avakodo,soya sosu ürünleri
94 Etkilenen İlaç MAO inhibitorleri (depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar (phenelzine ve tranylcypromine gibi) Etkileşen Yiyecek Fazla tramin içeren yiyecekler örneğin bir çok peynir (Çeddar, mavi, mozzarella, Parmesan gibi), yoğurt, krema, salam-sosis gibi etler, karaciğer, kurutulmuş balık, havyar, avokado, muz, maya özü, kuru üzüm, lahana turşusu, soya sosu, kafein içeren ürünler, kırmızı şarap, bakla, Etkileşim Mao inhibitörleri alındığında bireyler bu yiyecekleri tüketirlerse: Şiddetli baş ağrısı ve potansiyel olarak ölümcül kan basıncında artış ortaya çıkabilir!
95 TRAMİN İÇEREN BESİNLER Tanım: Tramin adrenalin salgısını artırarak kan basıncının artmasına ve taşikardiye yol açabilen bir amino asittir. 2. Traminden oldukça zengin besinler Avakado Yoğurt Taze pastörize sütten krema Soya sosu Yer fıstığı
96 Etkilenen İlaç Tetrasiklinler Etkileşen Yiyecek Kalsiyum ya da kalsiyum içeren yiyecekler örneğin süt ve diğer süt ürünleri Etkileşim Bu yiyecekler tetrasiklinin emilimini azaltırlar bu nedenle bu ilaçlar yemeklerden bir saat önce ya da yemekten iki saat sonra alınmalıdırlar.
97 Antihiperlipidemikler Atorvastatin/lipitor Kolestiramin/Questran Nikotinik asit Kolesterolden-doymuş yağlardan zengin besinler ile kullanılmamalıdır.
98 Kolesterolden/doymuş yağlardan zengin besinler Yumurta sarısı Katı yağlar, margarin, kuyruk yağı, tereyağı Kaymak, krema, yağlı peynir-süt-yoğurt Kırmızı et Sucuk, sosis, salam, pastırma Sakatatlar Şekerli hamur tatlılar Yağda kızartılmış tüm ürünler..
99 KONSTİPASYON YAPAN İLAÇLAR Antiasit Antikolinerjik ilaçlar Antihistaminikler Antikolinerjikler Fenotiazinler Trisiklik antidepresanlar Kortikosteroidler Clonidine Catapres (Antihipertansif)
100 DİYARE YAPAN İLAÇLAR Jenerik İsmi Ticari ismi Dikkat edilmesi gereken özellikler Etkisi Adrenerjik nöron blokerleri; Reserpine, Guanethidine Antihipertansif Antibiyotikler Özellikle geniş spektrumlu ilaçlar Kolinerjik agonistler ve kolinesteraz inhibitörleri Eritromisin Ozmotik ve stimulan laksatifler
101 İLAÇ HASTALIK ETKİLEŞİMLERİ
102 İlaç hastalık etkileşimleri Bazen bir hastalığa iyi gelen bir ilaç diğer bir hastalık için zararlı olabilir. Örneğin: Kalp hastalıkları yada hipertansiyon için alınan bazı beta blokerler astımı kötüleştirebilir ve diyabetli hastaların kan şekerinin çok düştüğü zamanları belirtmelerini güçleştirebilirler.
103 İlaç hastalık etkileşimleri Soğuk algınlığı için alınan bazı ilaçlar glakomu kötüleştirebilir. Diabet, yüksek ya da düşük tansiyon, ülser, glakom, prostat hiperplazisi, insomnia ya da zayıf mesane kontrolü ilaç etkileşimleri açısında en önemli durumlardır. İlaç hastalık etkileşimler özellikle yaşlılarda daha önemlidir.
104 İlaç etkileşimleri www. mhc.com/cytochromes actions
105 ÖNLEMLER
106 ÖNLEM VE UYGULAMALAR advers ilaç olaylarını önemli ölçüde azaltabileceği ortaya konmaktadır: Yüksek riskli süreçlerin belirlenmesi Hataların hastaya ulaşmadan belirlenmesi Herhangi bir zararın bir hastaya etkisini hızlı şekilde azaltan sistemlerin geliştirilmesi. Areas/Medication-Safety/
107 İlaç İlaç etkileşimlerini Önlemede Basamaklar İlaç öyküsünün alınması: Hatalarından Kaçınma (Avoid Mistake) Yükse riskli hastaların belirlenmesi 2 den fazla ilaç alan hasta Antikovülsan, antibiyotik, Warfarin, digoxin, amiodarone Referansların kontrol edilmesi İlaç konusunda uzman/eczacı ile görüşme Güncel bilgisayar programlarını kontrol etmek
108
109 İlaç etkileşimlerinin önlenmesinde adımlar Reşete Bilgileri Bilgisayar Tarama Eczacının Bilgisi Hastanın Risk Faktörleri Farmakogenetik İlaç Uygulaması Hasta Eğitimi İzlem
110 Yönetim Adverse ilaç olaylarının azaltılması Hastanın güçlendirilmesi Kapsamlı ilaç değerlendirmesi Reçete etme ilkeleri Disiplinler arası ekip işbirliği Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
111 İlaç hatalarından sakınmak için risk durumlarının değerlendirilmesi : Hastanın bilgi eksikliği (örneğin alerjiler hakkında) Hastanın izlem durumu/sıklığı (örneğin: poliklinik hastaları) Hastanın sağlık durumu örneğin: Kritik Hastanın infant, çocuk ya da yaşlı olması Hasta gebe ya da emziriyor mu Hasta çok sayıda ilaç alıyor mu Nursing2006, Volume 36, Number 3
112 İlaç hatalarından sakınmak için risk durumlarının değerlendirilmesi : Reçete el yazısı ile mi yazılmış (eksik ya da yasal olmayabilir) Gerekli olan ilaç bilgisi yeterli mi? Gerekli olan testler istendi mi gerçekleştirilmiş mi? Hasta IV ilaç alıyor mu (daha hızlı ve güçlü etki oluşabilir) Uygulama yolunda bir değişiklik oldu mu(örneğin IV den tablete) İlaç dozunun hesaplanması gerekiyor mu Nursing2006, Volume 36, Number 3
113 Değerlendirme Detaylı ilaç öyküsü Örn: yaşlılar için Beers Kriterlerine uymayan ilaçlar Böbrek fonksiyonları Taburculuk İlacın Uygunluğu İlaca uyumlandırma Sağlık, sınırlılık, yetenekler Kendi kendine ilaç uygulamada yetenekleri, sınırlılıkları ve sağlık okuryazarlığı Uyum durumu Hastanın taburculukta kendi ilaçlarını yönetim yeteneği Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
114 Yönetim İyatrojenik adverse ilaç olaylarının önlenmesi Yeni semptomlar İlaç istemlerinin izlenmesi Reçetenin uygulanması ve dokümantasyon İlaç istemleri/orderları için bilgisayar destekli teknoloji Hasta/bakım verenlerin eğitimi Takip-izlem Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
115 Değerlendirme araç ve stratejileri Her hasta için uygun değerlendirme araçları ve bireyin gereksinimlerinin dikkate alınması Örneğin Beer s kriterleri İlaç-ilaç etkileşimi tabloları Cockroft-Gault Formulü Fonksiyonle kapasite-günlük yaşam aktiviteleri
116 Beers Kriterleri
117 Girişimler ve Hemşirelik Bakım Stratejileri Adverse ilaç olaylarını azaltmak (hastanede ve sonrasında) Hastanın güçlendirilmesi. Kapsamlı ilaç değerlendirmesi Reçete etme ilkeleri Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
118 Reçete yazmak ile ilgili öneriler (1) Reçete edilen ilaç çok yönlü değerlendirilmeli düşük başla ve yavaş git ya da bir ilaca başlarken olabilecek en düşük doz ile başla prensibi ile desteklenmeli, klinik yarar elde etmek için yavaş yavaş titrasyonu yükseltilmeli Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
119 Reçete yazmak ile ilgili öneriler (3) Güvenli ilaçların önerilmesi. Optimize ilaç rejimi: Beklenen yarar ve olumsuz sonuçlar karşılaştırılmalı Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
120 Reçete yazmak ile ilgili öneriler (4) Yeni bir ilacın başlanması: yeni bir ilaca başlamadan önce: olası ilaç-hastalık, ilaç-ilaç etkileşimleri doğru doz, en yaygın adverse ilaç reaksiyonlarının değerlendirilmesi. Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
121 İyatrojenik adverse ilaç reaksiyonlarının önlenmesi için spesifik girişimler (1) İlaç istemlerinin/orderlarının izlenmesi: İlaç takibi ve istemleri için teknolojik araçların/bilgisayarların dikkate alınması Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
122 İyatrojenik adverse ilaç reaksiyonlarının önlenmesi için spesifik girişimler (2) İlaç listelerini güncel tutarak, eşlik eden durumları değerlendirerek, tedaviye tepkiyi kaydederek yeni ilaç tedavilerinin düzenlenmesi Adverse olaylarının ilgili yerlere bildirilmesi (Famakovijilans Sistemi) Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
123 Taburculukta girişimler (1) Taburculukta ilaçların ayarlanması Taburculukta uygun araçlar kullanarak ilaçları kendi kendine uygulayabilmesinde hastanın sağlık okur yazarlığı, yetenek ve sınırlılıklarının değerlendirilmesi ve Adverse ilaç uygulamalarını tetikleyebilecek uyumsuzlukların ve kendi kendine uygulamanın tanımlanması Taburculuktan Adverse ilaç uygulamalarının ve hastaneye yeniden yatışların azaltılmasına yardımcı olabilecek ilaç uyumu ile ilgili konuların değerlendirilmesi. Uyum davranışlarını artırmaya yardımcı olabilecek araçları ve maliyet ile ilgili girişimlerin tavsiye edilmesi
124 Taburculukta Girişimler (2) Hasta/bakım verenlerin eğitimi: Uygun hemşirelik içerik ve ilkelerini kullanarak hasta ve bakım vericilerine eğitim vermekte hemşireler taburculukta hastaya eğitim vermekte primer kaynaklardır. Hemşireler yeniden hastaneye yatışı da içeren hospitalizasyon sonrası ilaç ile ilgili sonuçların önlenmesi, taburculuk eğitimi ve danışmanlıkta anahtar role sahiptirler.
125 Taburculukta Girişimler (2) Hemşirelerin eğitim ve danışmanlık rolü: Yaş grubuna ve bireysel ihtiyaçlarına göre eğitim Hasta ve bakım vericilerine ilacın olası yan etkileri; yarar ve riskleri hakkında eğitim Güvenli ilaç yönetiminin öğretilmesi Öğrenme stiline uygun yöntemler. Örneğin bilgisayar üzerinden interaktif bilgisayar programları, kişisel eğitim programlarının dikkate alınması Özellikle yaşlılara alkol ve tezgah üstü ilaçlar ile kendi kendine ilaç yönetiminden kaynaklanan ilaç etkileşimleri hakkında psikomotor becerilerinin dikkate alınması
126 Kurumsal Bazda Takip-izlem Sağlık bakım çalışanlarının yapacakları: ilaçla ilgili problemin varlığını izlemi ve tutarlı ve uygun bakım Tedaviye beklenen cevabı oluşturmak için düzenli olarak uygun laboratuar testlerinin ve fiziksel muayenesinin gerçekleştirilmesi
127 Kurumsal Bazda Takip-izlem Kurum olarak: Adverse ilaç olaylarını önlemek için değerlendirme ve girişimlerde personel yeterliliğinin sürekli değerlendirilmesi Güvenlik kültüründe adverse ilaç etkileşimlerinin azaltılmasına yönelik girişimler Reducing adverse drug events. In: Evidence-based geriatric nursing protocols for best practice.
128 Hastalara Öneriler Her bir ilacı (reçeteli, reçetesiz), diyet desteklerini ya da şifalı bitkileri almadan önce doktorunuza danışınız. Aldığınız ilaçların listesini tutunuz ve doktorunuza/sağlık personeline gösteriniz. Tüm hastalıklarınızın listesini oluşturun ve doktorunuza/sağlık personeline bildiriniz. İlacın gün içinde hangi zamanlarda, nasıl alınacağına ve alınması gereken bir zaman periyodu olup olmadığına yönelik hemşireniz ve eczacınızla görüşünüz.
129 Hastalara Öneriler Reçetedeki tüm ilaçların etkilerini ve niçin alındığını öğreniniz. İlaçlarınızın olası yan etkilerini öğreniniz. Reçetesiz ilaçları eczacınız ile görüşünüz. İlaçları talimatlarına göre alınız. Eğer birden fazla doktor ile görüştüyseniz mutlaka diğer doktorun verdiği ilaçları belirtiniz.
130 TEŞEKKÜRLER
ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI
ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli
DetaylıİLAÇ ETKİLEŞİMLERİ. Amaç. Hastalık, yaralanma ya da cerrahi girişim sonrası ortaya çıkan ağrı ve diğer belirtileri ortadan kaldırmak
İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ İLAÇ İlaç, canlı hücrelerde oluşturduğu etki ile bir hastalığın teşhisini, iyileştirilmesi veya belirtilerinin azaltılması amacıyla tedavisini veya bu hastalıktan korunmayı mümkün kılan,
DetaylıHamilelik Döneminde İlaçların Farmakokinetiği ve Farmakodinamiği
Hamilelik Döneminde İlaçların Farmakokinetiği ve Farmakodinamiği İlaçlar hamilelik esnasında rutin olarak kullanılmaktadır. Kronik hastalığı olan (astım, diyabet, hipertansiyon, epilepsi, depresyon ve
DetaylıANALJEZİKLERDE ETKİLEŞİM. Dr. Sevil Bavbek İ.T.F. İçhastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü
ANALJEZİKLERDE ETKİLEŞİM Dr. Sevil Bavbek İ.T.F. İçhastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü ETKİLEŞİMDE PRENSİPLER Farmasötik Farmakokinetik Emilim Dağılım infüzyon sıvılarındakimyasal
DetaylıPropiverin HCL Etki Mekanizması. Bedreddin Seçkin
Propiverin HCL Etki Mekanizması Bedreddin Seçkin 24.10.2015 Propiverin Çift Yönlü Etki Mekanizmasına Sahiptir Propiverin nervus pelvicus un eferent nörotransmisyonunu baskılayarak antikolinerjik etki gösterir.
DetaylıVitaminlerin yararları nedendir?
Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin
DetaylıDağılımı belirleyen primer parametre plazma proteinlerine bağlanma oranıdır.
DAĞILIM AŞAMASINI ETKİLEYEN ÖNEMLİ FAKTÖRLER Dağılımı belirleyen primer parametre plazma proteinlerine bağlanma oranıdır. Bu bağlanma en fazla albüminle olur. Bağlanmanın en önemli özelliği nonselektif
DetaylıYatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi
Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi
DetaylıİLAÇ ETKİNLİĞİ DİYETLE NASIL DÜZENLENİR? Doç. Dr. Aslı AKYOL MUTLU Hacettepe Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü
İLAÇ ETKİNLİĞİ DİYETLE NASIL DÜZENLENİR? Doç. Dr. Aslı AKYOL MUTLU Hacettepe Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü İDEAL FARMAKOLOJİK TEDAVİ * Etkilerin spesifik olması * Aynı düzeyde öngörülebilir
DetaylıToksisiteye Etki Eden Faktörler
Toksisiteye Etki Eden Faktörler Toksik etki (toksisite) Tüm ksenobiyotiklerin biyolojik sistemlerde oluşturdukları zararlı etki. 2 Kimyasal Madde ile İlgili Faktörler Bir kimyasal maddenin metabolizmasında
DetaylıYrd. Doç.Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD
Yaşlılarda Psikofarm akoloji Uygulam a Prensipleri Yrd. Doç.Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD ABD > 65 yaş, nüfusun %13 ancak reçete edilen tüm ilaçların % 35 > 70 yaş, hastaneye yatış 1/6 ilaç yan etkisi
Detaylıİlaçların Etkilerini Değiştiren Faktörler, ve İlaç Etkileşimleri
İlaçların Etkilerini Değiştiren Faktörler, ve İlaç Etkileşimleri Prof. Dr. Öner Süzer Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı www.onersuzer.com Son güncelleme: 10.03.2009
DetaylıETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Önemi
ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Önemi PLAVİX FİLM TABLET 75 mg KISA ÜRÜN BİLGİSİ 4.2. Pozoloji ve uygulama şekli Farmakogenetik CYP2C19
DetaylıAĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir
AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
Detaylı2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru yanıt hayır olabilir mi?
ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE FARMAKODİNAMİK FARKLILIKLAR 17.12.2004 ANKARA Prof.Dr. Aydın Erenmemişoğlu ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE 2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru
DetaylıFARMAKOKİNETİK. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
FARMAKOKİNETİK Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN 2 İlaç Vücuda giriş Oral Deri İnhalasyon Absorbsiyon ve Doku ve organlara Dağılım Toksisite İtrah Depolanma Metabolizma 3 4 İlaçların etkili olabilmesi için, uygulandıkları
DetaylıBu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KOMBEVİT-C draje Ağız yolu ile uygulama içindir. Etkin madde: 15 mg Tiamin mononitrat (Vitamin Bı), 15 mg Riboflavin (Vitamin B2), 10 mg Piridoksin hidroklorür (Vitamin B6), 50 mg Niyasinamid, 25 mg Kalsiyum
DetaylıBİYOLOJİK AJANLARIN DİĞER İLAÇLARLA ETKİLEŞİMLERİ. Mustafa ÖZGÜROĞLU Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı
BİYOLOJİK AJANLARIN DİĞER İLAÇLARLA ETKİLEŞİMLERİ Mustafa ÖZGÜROĞLU Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı İki ilaç etkileşime girdiği zaman ne tür ürünle karşımıza gelebilirler? Pozitif etkileşim
Detaylıgereksinimi kadar sağlamasıdır.
Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar
DetaylıProf. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD
Farmakognozi ABD AÜEF Vitamin K 2-metil-1,4- naftokinon Yağda Çözünür. Vitamin K1 Vitamin K2 Vitamin K aktivitesine sahip bileşikler Yeşil yapraklı sebzelerde (ıspanak, lahana, karnıbahar, domates, bezelye),
DetaylıPediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları
[Çocuklarda Akılcı İlaç Kullanımı] Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları Ayşın Bakkaloğlu Hacettepe Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Pediatrik Nefroloji Ünitesi İlaç Metabolizması Esas organ
DetaylıKULLANMA TALİMATI. DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir poşet 282.5 mg Liyofilize Saccharomyces boulardii içerir. Yardımcı maddeler: Fruktoz, karışık meyve aroması.
DetaylıDİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ
İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür
DetaylıĠLAÇ ETKĠLEġMELERĠ I
ĠLAÇ ETKĠLEġMELERĠ I Ġlaç etkileģmeleri (ĠE), iki veya daha fazla sayıda ilaç alındığında etkileģim sonucunda ilacın/ların etkililik veya toksisitesinde oluģan değiģikliklerdir. Bu etkileģimler, kullanılan
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık
DetaylıÜRÜN BİLGİSİ. 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ALZAMED hafif ve orta şiddette Alzheimer tipi demansın semptomatik tedavisinde endikedir.
ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ALZAMED 5 mg Film Tablet 2. BİLEŞİM Etkin madde: Donepezil hidroklorür 5 mg 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ALZAMED hafif ve orta şiddette Alzheimer tipi demansın semptomatik tedavisinde
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıKanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir.
KANSER HASTALARINDA BESLENME DESTEĞİ Dengeli ve sağlıklı beslenme sadece tedavi gören kanser hastaları için değil tedavi sonrası süreçte de sağlıklı yaşamı oluşturan önemli unsurlardan biridir. Kanser
DetaylıKansız kişilerde görülebilecek belirtileri
Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH
Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin ilaçları; Klinik
DetaylıKULLANMA TALİMATI. VİTA B 250/250/1 mg enterik kaplı tablet Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI VİTA B 250/250/1 mg enterik kaplı tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir enterik kaplı tablet 250 mg B 1 vitamini, 250 mg B 6 vitamini ve 1 mg B 12 vitamini içerir. Yardımcı madde(ler):
DetaylıSÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.
DetaylıTerfenadin veya Astemizol + Ketokonazol
İlaç Etkileşmeleri Terfenadin veya Astemizol + Ketokonazol Farmasötik etkileşme (Geçimsizlik) Vücut dışında: Şelasyon, sorpsiyon, vb Tiyopental + süksinilkolin (aynı enjektörde çökelirler) Beta-laktam
DetaylıDiyabette Beslenme. Diyabet
Diyabette Beslenme Diyabet BR.HLİ.044 Diyabet Hastası Nasıl Beslenmeli? Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, düzenli beslenme programı gerektirir. Düzenli ve bilinçli bir beslenme
DetaylıFAZ II Enzimlerine bağlı genetik polimorfizmler - 1
FAZ II Enzimlerine bağlı genetik polimorfizmler - 1 1 İlaçların,öncelikle yararlı etkileri için kullanılmaktadır. Ancak bazen ilaç kullanımı yan etkiler gösterebilmektedir. Bazı hastalarda aynı ilaç için
DetaylıBESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,
DetaylıDoğrudan Etkili Antiviraller ve İlaç Etkileşimleri
Doğrudan Etkili Antiviraller ve İlaç Etkileşimleri Dr.Ferit KUŞCU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD İLAÇ ETKİLEŞİMİ Bir ilaç tarafından diğer bir
DetaylıÜRÜN BİLGİSİ. CLAVOMED FORTE 250 mg / 62,5 mg Oral Süspansiyon Hazırlamak İçin Kuru Toz
1. ÜRÜN ADI ÜRÜN BİLGİSİ CLAVOMED FORTE 250 mg / 62,5 mg Oral Süspansiyon Hazırlamak İçin Kuru Toz 2. BİLEŞİM Etkin madde: Her 5 ml de; Amoksisilin Klavulanik asit 250.00 mg 62.5 mg 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR
Detaylı2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?
DEMİR EKSİKLİĞİ 1. Demir eksikliği anemisi nedir? Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi
Detaylı1.2)) İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİSİ
10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 9.Hafta ( 10-14 / 11 / 2014 ) 1.)İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİSİ 2.) İLAÇLARIN VERİLİŞ YOLLARI VE ETKİSİNİ DEĞİŞTİREN FAKTÖRLER Slayt No : 13 1.2)) İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİSİ
DetaylıKANSERDE HORMONAL TEDAVİLERLE İLAÇ ETKİLEŞİMİ. Dr Dilek DİNÇOL
KANSERDE HORMONAL TEDAVİLERLE İLAÇ ETKİLEŞİMİ Dr Dilek DİNÇOL Mart-2014 Oral İlaçlarda Absorbsiyonu Etkileyen Faktörler Pasajı geciktiren ilaçlar: antikolinerjikler, gangliyon blokörleri, nikotin, morfin,
DetaylıDiYABET VE BESLENME N M.-
DiYABET VE BESLENME Diyabet tedavisinin amacı;kan şekeri kontrolünü sağlayarak diyabetin seyrinde gelişebilecek bozuklukları (komplikasyonları) önlemek veya geciktirmek; böylece yaşam kalitenizi yükseltmektir.
DetaylıDR BEHİCE KURTARAN Ç.Ü.T.F. ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AD
DR BEHİCE KURTARAN Ç.Ü.T.F. ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AD ANTİBİYOTİK DOZLAMA HİPOALBUMİNEMİ Kritik hastalarda hipoalbuminemi sık %40-50 Yüksek oranda protein bağlayan antimikrobiyallerin,
DetaylıAtriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi
Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı Dr Özlem Özcan Çelebi Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda en uygun maliyetle ve
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI BİOAK 5 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablet, 5 mg biotin (Vitamin H) içerir. Yardımcı madde(ler): Laktoz anhidr, mikrokristalin selüloz, krospovidon, povidon K-30 ve
DetaylıKULLANMA TALİMATI. INDOCOLIR %0.1 göz damlası Göze uygulanır. Etkin madde: 5 ml damla 5 mg indometasin içerir.
INDOCOLIR %0.1 göz damlası Göze uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: 5 ml damla 5 mg indometasin içerir. Yardımcı maddeler: Tiyomersal, Arginin, Hidroksipropil-β-siklodekstrin, yeter miktarda hidroklorik
Detaylı4.Sınıf Fen Bilimleri
Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum
DetaylıYAŞLILIKTA İLAÇ KULLANIM İLKELERİ. Uzm. Hem. Kader KILIÇ Acıbadem Fulya Hastanesi, Sorumlu Hemşire Hazırlanma Tarihi: 22 Kasım 2014
YAŞLILIKTA İLAÇ KULLANIM İLKELERİ Uzm. Hem. Kader KILIÇ Acıbadem Fulya Hastanesi, Sorumlu Hemşire Hazırlanma Tarihi: 22 Kasım 2014 Yaşlılık da sevgi gibidir saklanamaz Thomas Dekker Sunu Planı Yaşlı Nüfus
DetaylıKEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI
KEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI Uzm. Ecz. Gamze KORUBÜK Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Onkoloji Hastane Eczanesi Kanser tedavi yöntemlerinden biri olan
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Etkin maddeler: Balık yağı (Omega 3) ve Kırmızı Pirinç Mayası Ekstresi (% 1.5 Monakolin K )
KULLANMA TALİMATI OMEGUARD Yumuşak Jelatin Kapsül Ağızdan alınır. Etkin maddeler: Balık yağı (Omega 3) ve Kırmızı Pirinç Mayası Ekstresi (% 1.5 Monakolin K ) Yardımcı maddeler: Askorbik asit, Sıvı Vitamin
DetaylıDİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
DİYABETTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Asena GÖKÇAY CANPOLAT SBÜ Ankara Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği 3. Diyabet Tedavisi Sempozyumu 16.11.2018-
DetaylıKULLANMA TALİMATI. PHOS-NO 1000 mg tablet Oral yoldan uygulanır.
KULLANMA TALİMATI PHOS-NO 1000 mg tablet Oral yoldan uygulanır. Etkin Madde : Her bir tablet 250 mg kalsiyuma eşdeğer 1000 mg kalsiyum asetat içerir. Yardımcı Maddeler : Sodyum nişasta glikolat, Poliletilen
Detaylı1. Farmakokinetik faz: İlaç alındığı andan sonra vücudun ilaç üzerinde oluşturduğu etkileri inceler.
1. Farmakokinetik faz: İlaç alındığı andan sonra vücudun ilaç üzerinde oluşturduğu etkileri inceler. Bunlar; absorbsiyon, dağılım; metabolizma (biotransformasyon) ve eliminasyondur. 2. Farmakodinamik faz:
DetaylıKULLANMA TALİMATI. RESCUE FLOW 250 ml enfüzyon çözeltisi Damar içine uygulanır.
RESCUE FLOW 250 ml enfüzyon çözeltisi Damar içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her 1000 ml çözelti; 60 g enjeksiyonluk dekstran 70, 75 g sodyum klorür içerir. Yardımcı maddeler: Hidroklorik
DetaylıKULLANMA TALİMATI. MUCOLATOR PLUS 600 mg Toz İçeren Saşe Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI MUCOLATOR PLUS 600 mg Toz İçeren Saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir saşede, 600 mg asetilsistein Yardımcı maddeler: Aspartam, sorbitol, betakaroten, portakal aroması. Bu ilacı
Detaylıneden az yağlı az kolesterollü diyet?
neden az yağlı az kolesterollü diyet? DYT-YRD07 Rev / 2 Yürürlük Tarihi / 30.12.2005 Rev Tarihi / 17.18.2012 neden az yağlı az kolesterollü diyet? Kolesterol insan vücudunda doğal olarak bulunan yağa benzer
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD
AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985
DetaylıZoladex LA 10.8 mg Depot (Subkütan Implant)
1 Zoladex LA 10.8 mg Depot (Subkütan Implant) 2 Prospektüs 3 Zoladex LA 10.8 mg Depot (Subkütan Implant) Steril,apirojen Formülü Beher Zoladex LA Subkütan implant, enjektör içinde, uygulamaya hazır, beyaz
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıKULLANMA TALİMATI. NEROX-B12, 30 ve 60 tabletlik blister ambalajlarda sunulan B vitamini kompleksidir.
KULLANMA TALİMATI NEROX-B12 film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir film tablet 250 mg B 1 vitamini, 250 mg B 6 vitamini ve 1 mg B 12 vitamini içerir. Yardımcı maddeler: Sitrik asit monohidrat,
DetaylıAstım Tedavisinde Kullanılan İlaçların
Bölüm 25 Astım Tedavisinde Kullanılan İlaçların Yan Etkileri Astım Tedavisinde Kullanılan İlaçların Yan Etkileri Dr. Fevzi DEMİREL Nefesle Alınan Kortizonlu İlaçların Yan Etkileri Astım tedavisinde kullanılan
DetaylıKADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?
DetaylıHİPERKALSEMİ. Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi
HİPERKALSEMİ Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi Tanım: Hiperkalsemi serum kalsiyum düzeyinin normalden (9-11 mg/dl) yüksek olduğunda meydana gelen
DetaylıBakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.
Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de
DetaylıKULLANMA TALİMATI. DİGOXİN-SANDOZ 0,5mg/2mL i.v. enjeksiyon için solüsyon içeren ampul Damar içine uygulanır.
KULLANMA TALİMATI DİGOXİN-SANDOZ 0,5mg/2mL i.v. enjeksiyon için solüsyon içeren ampul Damar içine uygulanır. Etkin madde: 1 steril ampul (2 ml) 0.50 mg digoksin içerir. Yardımcı maddeler: Sitrik asit anhidr,
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır.
KULLANMA TALİMATI Cabral Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampul (3 ml), 800 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum hidroksit, deiyonize su Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce
DetaylıMULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.
MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine
DetaylıKULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALĐMATI DROGSAN SODYUM BĐKARBONAT % 8.4 Ampul Sadece damar içi kullanım içindir. Etkin madde Yardımcı maddeler : 10 ml lik ampul de 0.84 g sodyum bikarbonat içerir. : Enjeksiyonluk su Bu ilacı
DetaylıBESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler
BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,
Detaylı7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -2- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar
Mikro Besinler Vitaminler ve Mineraller Makro besin maddelerine oranla çok daha az miktarlarda ihtiyaç duyulmaları nedeniyle vitamin ve mineraller mikro besin maddeleri olarak adlandırılır. Bununla birlikte,
DetaylıBu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI GRİPİN kapsül Ağızdan alınır. Etkin maddeler: Her bir kapsül; etkin madde olarak 250 mg Parasetamol ve 15 mg Kafein içermektedir. Yardımcı maddeler: Mısır nişastası, Magnezyum Stearat,
DetaylıCan boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..
Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE
SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel
DetaylıKULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALĐMATI ZĐNCOBEST 15 mg / 5 ml şurup Ağızdan alınır. Etkin madde: Her 5 ml şurupta 15 mg çinkoya eşdeğer 66 mg çinko sülfat heptahidrat Yardımcı maddeler: Metil paraben sodyum, sükroz, portakal
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir.
KULLANMA TALİMATI ROTASTİN 24 mg ağızda dağılan tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir. Yardımcı maddeler : Mannitol E421, mikrokristalin
DetaylıGEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI
GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Banu Aktaş Yılmaz Endokrinoloji/Metabolizma Hastalıkları, Kadın Sağlığı ve 4. Gebelik Sempozyumu Mart 2017 Ankara 1 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı
Detaylı: Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir.
VERTİN 16 mg Tablet Ağızdan alınır Etkin madde Yardımcı maddeler : Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir. : Mikrokristalize selüloz, mannitol, sitrik asit monohidrat, susuz kolloidal
DetaylıOKUL ÇAĞINDA BESLENME
OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI ANTI-FOSFAT CC, 500 mg Film Kaplı Tablet Ağız yolu ile alınır. Etkin madde: Kalsiyum karbonat, 500 mg Yardımcı Maddeler: Polividon, Magnezyum Stearat, Silikon dioksit, Krospovidon, Laktoz
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz. Çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI MAGNEZİNC Film Tablet Ağız yolu ile kullanılır. Etkin madde: Her bir film tablet 30 mg çinko (çinko sülfat monohidrat halinde) ve 300 mg magnezyum (magnezyum oksit halinde) içerir. Yardımcı
DetaylıKULLANMA TALİMATI. XENICAL 120 mg kapsül Ağızdan (yutularak) alınır.
KULLANMA TALİMATI XENICAL 120 mg kapsül Ağızdan (yutularak) alınır. Etkin madde: Bir kapsül 120 mg orlistat içerir. Yardımcı maddeler: Mikrokristalin selüloz, sodyum nişasta glikolat, povidon K30, sodyum
DetaylıULCOREKS 40 mg Enterik Kaplı Tablet
ULCOREKS 40 mg Enterik Kaplı Tablet FORMÜLÜ: Her enterik kaplı tablet: 40 mg pantoprazole eşdeğer 45.1 mg pantoprazol sodyum seskihidrat ve boyar madde olarak; titanyum dioksit (E171) ve kinolin sarısı
DetaylıALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
ALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER VE ALKALİ GIDA LİSTESİ ph değerinin sağlığımız için önemi nedir? Asidik bir vücut hastalıkları kendine çeken güçlü bir mıknatıstır. Bu nedenle de vücudun ph
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi İlaç endüstrisindeki gelişmeler ile birlikte tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımını artırmış
DetaylıPsikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;
DetaylıKULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER
İsim: Centrum Silver Birim formülü Bir film tablet içeriği : % ÖGD** Vitaminler Lutein 1000 mcg * A Vitamini 800 mcg 100 (% 50 Beta Karoten) B1 Vitamini 1.65 mg 150 B2 Vitamini 2.1 mg 150 Niasinamid 24
DetaylıKULLANMA TALİMATI. CALCINAT 30 mg/10 ml Enjeksiyonluk Çözelti Damar içine uygulanır.
KULLANMA TALİMATI CALCINAT 30 mg/10 ml Enjeksiyonluk Çözelti Damar içine uygulanır. Etkin madde: 10 ml çözelti 30 mg folinik aside eşdeğer 32.41 mg kalsiyum folinat içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum klorür,
DetaylıİLAÇ ETKİLEŞMELERİ II
İLAÇ ETKİLEŞMELERİ II Kontrendikasyonlarla (KE) ilişkili ve kesin potansiyel riskler: Kesin KE ile indüklenmiş potansiyel risk: ventriküler aritmi- Torsade de Pointe, Hipertansiyon, koroner vazokonstraksiyon,
DetaylıKISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. Ürünün İsmi. EUCARBON tablet. 2. Kalitatif ve Kantitatif Bileşimi. Etkin maddeler:
KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. Ürünün İsmi EUCARBON tablet 2. Kalitatif ve Kantitatif Bileşimi Etkin maddeler: Bir tablette; 180,0 mg bitkisel kömür, 50,0 mg kükürt, 105,0 mg senne (sinameki) yaprağı tozu ve 25,0
DetaylıHİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ
HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu çeşitli yağ tipleri kolesterol, trigliserid, LDL-kolestroldür.
DetaylıKULLANMA TALİMATI. SEKROL 30 mg tablet Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI SEKROL 30 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her tablette bu tabletlerin etkin maddesi olan, 30 mg ambroksol HCl bulunur. Yardımcı maddeler: Laktoz monohidrat, mısır nişastası, jelatin
DetaylıCABRAL 400 mg Film Tablet Ağızdan alınır.
CABRAL 400 mg Film Tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir film tablet 400 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: PEG 4000, Mısır Nişastası, Talk, Kollidon 30, Magnezyum Stearat, Hipromelloz,
DetaylıFARMAKOKİNETİK KİŞİSEL VARYASYONLAR NEDENLERİ VE KLİNİK SONUÇLARI
FARMAKOKİNETİK KİŞİSEL VARYASYONLAR NEDENLERİ VE KLİNİK SONUÇLARI Ercüment KARASULU Ege Üniversitesi İlaç Araştırma-Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma - Uygulama Merkezi ( ARGEFAR ) 24 MART 2010 İlaçların
Detaylı1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir.
Doğru beslenme için karbonhidrat, yağ ve proteinler belirli oranlarda belirli miktarlarda düzenli olarak alınmalıdır. Alınan kalori verilen kaloriden fazla olduğu zaman kilo alımı başlar. Her gün yenilen
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıDirek Trombin İnhibitörleri. Yrd. Doç. Dr. Şükrü Gürbüz İnönü Üniversitesi Acil Tıp AD
Direk Trombin İnhibitörleri Yrd. Doç. Dr. Şükrü Gürbüz İnönü Üniversitesi Acil Tıp AD Antikoagülan tedavi Tromboembolik olaylar günümüzde en önemli ölüm nedenlerinin başında gelmektedir Risk faktörlerine
DetaylıİLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL
İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Vücudun İlaçlara Etkisi (Farmakokinetik Etkiler) Farmakokinetik vücudun ilaca ne yaptığını inceler. İlaçlar etkilerini lokal veya sistematik
DetaylıKULLANMA TALİMATI. KEMOSET 4 mg / 2 ml im/iv enjeksiyonluk çözelti içeren ampul Kasa veya damar içine uygulanır.
KULLANMA TALİMATI KEMOSET 4 mg / 2 ml im/iv enjeksiyonluk çözelti içeren ampul Kasa veya damar içine uygulanır. Etkin madde: Her ampulde (2 ml); 4 mg ondansetron (hidroklorür dihidrat olarak) içerir. Yardımcı
Detaylı