Problem. edilmişti. Burada; 1.4 tek 1.0
|
|
- Hazan Şamdereli
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Problem 3: Şekil de görülen düz alın dişli mekanizmasında dişlilerinn her ikisinin diş genişliği b = 32 mmm dir. Dişli soğuk çekilmiş çelik malzemeden n üretilmiştir. Dişlinin diş eğilme yorulmasında % 1 lik değişime göre iletebileceği en yüksek gücü bulunuz. Şekil Dişli Mekanizmas sı Verilenler: m = 2. 5, N p = 18 diş, çevirim oranı = 2, b = 32 mmm ve %1 eğilme yorulmasında değişmee ve diğer değerler şekil üzerinde mevcuttur. İstenenler: İletilebilen maksimum güç (W) =? Çözüm: Eğilme dayanma mukavemeti (maksimum eğilme dayanımı) denklem de aşağıdaki gibi ifade edilmişti Burada; ş eğilme momenti için 1.0 m 5 için Şekil 15.24a dan soguk çekilmiş malzeme için..ş Tablo 15.3 den % 99 doğruluk içinn 1.0 sıçaklik 1600 F 1.4 tek yönde egilme için
2 Eğilmede yorulma gerilmesi denklem den hesaplanır ş Burada; m = 2.5 ve b = 32 mm veriliyor. Dişlerde yük paylaşımı olmadığı kabulü ile (hassas işleme yok) Şekil den J = (piyon) Np = 18 diş ve hassas imalattan dolayı yük bölüşümü yok. J = (dişli) Ng = 36 diş ve hassas imalattan dolayı yük bölüşümü yok. Dinamik faktör, kavrama çizgisindeki çizgisel hız V ile ilişkilidir Şekil den; 1.25 Tablo 15.1 den; 1.6 Tablo 15.2 den / / ş Hesaplanan dayanma sınırı değerinden; ş Bu durumda piyon dişlinin mukavemeti daha düşük ve en fazla transfer edilebilecek güç DİŞ YÜZEY DAYANIMI: TEMEL KAVRAM Diş yüzeyleri hareket ve güç iletimleri sırasında çeşitli yüzey yaralanmalarına maruz kalırlar. Rulmanlarda olduğu gibi dişler de Hertz gerilmelerine maruz kaldıkları gibi dişler arasında da elastohidrodonamik yağlama oluşur. Fazla yüklemeler ve yağ filmindeki bozulmalar aşınmaya, yüzey yorulmasına ve yüzey çizilmesine neden olur. Dişteki yüzey dayanımı, dişin eğilme dayanımından daha karmaşık bir problemdir.
3 Dişliler arasındaki kuvvet etkileşiminden daha önceki bölümde bahsettik vee dişlilerin temas yüzeyinin silindirikıl bir yüzeyy olması evolvent diş profilinin doğasından kaynaklanmaktadır. Dişlilerin temas yüzeylerinde kayma oluştuğunda, burada birde kayma hızıı (rubbing velocity) oluşur ve bundan henüz bahsedilmemiştir. Şekil 15.26a da birlikte temas halinde olan piyon dişinin ve dişli dişinin hızları V p ve V g olarak gösterilmektedir. Bu hızlar onların dönme merkezlerine göre tanjanttır. Dişler ayrılmadığı veya bir birini kırmadığı k sürece yüzeye normal olan hız bileşenleri V pn n ve V gn aynıdır. Hızların yüzeye tanjant t bileşenleri V pt ve V gt ise farklıdır. Burada kayma hızı V pt ve V g gt hızlarının farkına eşittir. Şekil Dişlerdeki Kayma Hızı H Şekil 15.26b de temas halinde olan dişlilerin yuvarlanma noktasındaki durumu görülmektedir. Bu durumda kaymaa hızı sıfırdır ve dişin hızı tamamen dönme hızıdır. Kayma hızı direk olarak temas noktası ile yuvarlanma noktası arasındaki mesafe ile orantılıdır. Maksimum kayma hızı dişin uç kısmında oluşur. Bunun anlamı, uzun baş yüksekliğine sahip dişlerde kayma hızı daha yüksek olurken kısa baş yüksekliğin ne sahip dişlilerde kayma hızı düşük olur. İzafi kayma hızı yuvarlanma noktasını geçerken yön değiştirir. Dişliler bir r birine temasa başladığında kayma sürtünme kuvveti dişi sıkıştırmaya ve dişliler ayrılmaya başladığı durumda ise dişi uzatmaya çalışır. Uzamaya çalışan diş düzgün bir hareket oluşturur. Bu nedenlee bazı özel diş tasarımlarında tüm temas yüzeyinin ayrılma durumunda gerçekleşmesi için tasarım yapılır.
4 Burada diş yüzeylerinde meydana gelen tahribatın üç temel nedeni vardır. 1. Aşındırıcının sebep olduğu aşınma (abrasive wear); bu dişlilerin arasına havadan yada başka bir yolla dışarıdan giren aşındırıcıların veya kullanılan yağlama yağının iyi filtre edilmemesi sonucu dişlilere yağla taşınan aşındırıcıların sebep olduğu aşınmalardır. 2. Yüzey yorulması (Scoring); Genellikle yüksek hız uygulamalarında kullanılan yağın elastohidrodonamik yağlama oluşturamadığı veya sınır yağlaması ve karışık yağlama bölgelerinde yağlamanın yeteri kadar iyi olmaması sonucu oluşur. Bu durumda, oluşan yüksek kayma sürtünmesi, yüksek kayma hızı ve yüksek diş yükü temas yüzeyinde yüksek miktarda ısının açığa çıkmasına neden olur. Bunun sonucunda diş yüzeylerinde meydana gelen bölgesel kaynaklanmalar buralardan parça kopmalarına neden olur. Bunu önlemek için diş yüzeyleri yeterli debide, yüksek basınçta hidrodinamik yağ filmini koruyabilecek özellikleri olan bir yağlayıcı ile yağlanmalıdır. Burada yüzey pürüzlülüğü de önemli bir faktör olup 500 mikrometreden daha fazla olması yüzey yorulmasına katkıda bulunur. Dişlilerin başlangıçta uygun bir yükle çalıştırılması diş yüzeylerindeki pürüzleri gidereceğinden, yüzey yorulma direncini artırır. 3. Yüzey çizilmesi ve parçalanması (Pitting and Spalling); yüzey çizilmesi ve parçalanması bir birini takip eden iki olaydır. Yüzeyde ve yüzey altında oluşan yorulma temas eden yüzeylerdeki karmaşık gerilme dağılımı sonucunda meydana gelir. Dişlilere uygun bir bakım yapılması, aşındırıcıların sebep olduğu aşınmaları ortadan kaldırır. Uygun bir yağlama ve soğutma metoduyla yüzey yorulmasının etkisiyle oluşan arızalar da giderilebilir. Eğer iyi bir yöntemle dişliler soğutuluyor fakat iyi bir yağlayıcı bulunamamış ise ya dişlinin hızı azaltılır veya olması gerekenden biraz daha büyük yapılır. İstenmeyen yüzey yorulmaları zamana bağlı olmayıp dişliler çalışmaya başladıktan kısa süre sonra oluşur. Yüzey çizilmesi ve parçalanması ise tipik bir yorulma belirtisi olup uygulanan yükün ne kadar tekrarlandığına bağlıdır. Genelde çelikler için yük tekrar sayısı 10 6 veya 10 7 arasında değişmektedir ve bu dişli için göz önüne alınmalıdır. Genelde yüzey yorulması ile Hertz gerilmeleri (hesaplanmış elastik yüzey gerilmesi) (computed elastic surface stress) arasında iyi bir bağlantı vardır. Lewis denklemi dişteki eğilme gerilmesini hesap ederken, Hertz denklemi ise diş yüzeyinin dayanımını hesap eder. İlk defa Early Buckingham Hertz gerilmesini düz alın dişlere uygulamıştır. Buckingham, sıfır kayma ve elastohidrodinamik yağ filminin bozulması nedeniyle, yüzey çizilmesinin ağırlıklı olarak kavrama doğrusu yakınında oluştuğunu göstermiştir. Buckingham birlikte çalışan evolvent iki dişlinin diş dairesinin yarıçaplarının yuvarlanma noktasında eşit olduğunu kabul edip temel evolvent geometrisinden yarıçap için şu denklemi yazmıştır (Şekil 15.6). /2 2 ve /
5 Yüzey yorulma (Hertz) gerilmesi denklemi aşağıdaki gibi ifade edilir. Bir birine basınç uygulayan iki paralel silindir için yüzeyde oluşan maksimum basınç: 1 1 ;, /cosϕ,,,, Δ yerine yazılırsa ; Burada; Diş genişliği Piyon malzemesinin elasticite (young) modülü Dişli malzemesinin elasticite (young) modülü Piyon malzemesinin Poisson oranı Dişli malzemesinin Poisson oranı Kavrama açısı DİŞ YÜZEY YORULMASI: ÖNERİLEN YÖNTEM Eğer takip eden değişimleri yaparsak denklem daha kolay hale getirilir. 1) malzeme özelliklerini tanımlayan parametreler, elastik katsayı, C, ismiyle tek bir parametre altında birleştirilebilir. 2) diş şeklini tanımlayan diğer parametrelerde, geometrik faktör, I, altında birleştirilerek aşağıdaki denklemler elde edilir Burada R dişli ve piyon çaplarının oranıdır Burada R dıştan dişliler için pozitif (bak Şekil 15.2). Çünkü içten dişlilerde çap negatif alındığından R piyon ve içten dişliler için negatiftir (bak Şekil 15.12).
6 Denklem ve çü denklem de yerinee koyarsak ve v eğilme yorulması analizinde kullandığımız faktörler,, kullanılırsa, denklem deki yüzey yorulma gerilmesi aşağıdaki gibi ifade edilir Denklem de I boyutsuz bir sayı olup, nin birimi ise kullanılan birim sistemine bağlı olarak veya dir. değerlerii Tablo 15.4a ve 15.4b de iki ayrı birim için verilmiştir. Tablo 15.4a Düz Alın Dişli İçin Elastik Katsayı, Birimm Tablo 15.4b Düz Alın Dişlii İçin Elastik Katsayı, Birim Temas noktasındaki gerçek gerilmede, Hertz denkleminde (denklem ve 15.24) olmayan birçok faktörün de etkisi vardır. Bu faktörler, ısıl gerilmeler, yağlayıcı kullanımı sonucunda basınç dağılımının değişimi, kayma sürtünmesi sonucu oluşan gerilme g ve diğerleri. Bu nedenlee denklem kullanılarak hesaplanan gerilme mutlakaa deneysel olarak elde edilmiş yüzey yorulma mukavemet S-N eğrisi ile karşılaştırılmalıdır.
7 Verilen şartlarda yüzey yorulma mukavemeti hakkında yeteri kadar bilgi yok ise Tablo 15.5 deki değerler kullanılabilir. Eğer ömür tekrara sayısı 10 7 den farklı isee Şekil 15.26a kullanılabilir. Tablo 15.5 Yüzey Yorulma Mukavemeti, Metal Düz Alın Dişliler (10 7 Ömür Tekrarı, 99% güvenilirlik, Sıcaklık < 150 o F) Şekil 15.26a Yüzde 10 Arızalanma Olasılığıı İçin Rulmanlarda, Yataklardaa ve Dişlilerdee Temas Gerilmesininn Averaj S-N Grafiği Piyon dişleri çok fazla yorulma tekrarına maruz kaldığı ve genelde imalatı daha ekonomik olduğu için daha sert malzemeden yapılır. Piyon ve dişli arasındaki tipik sertlik değer farkı 200 Bhn sertliği civarındaki malzemeler için geneldee 30 Bhn vee 500 Bhn sertliği civarındaki malzemeler için ise genelde 100 Bhn cıvarlarındadır. Piyon ve dişli d averaj sertlik değerleri için kontrol edilmelidir.
8 Yüzeyi sertleştirilmiş çelik dişliler için yüzey sertliği Tablo den seçilir. Fakat yüzey sertleştirmenin derinliği kayma gerilmesinin pik değerine kadar ulaşmalıdır. Bu derinlik en az 1 mm (0.040 inç) dir. Tekrar sayısı 10 7 nin dışındakii yorulma ömrü, Tablo 15.5 den elde edilen S fe değeri ile ve Şekil den elde edilen ömür faktörü C Li ile çarpılır. Bu sembol (C Li ) yüzey yorulmasına karşılık gelen ömür faktörüdür. Aynı metalle yapılmış bağımsız çalışmalar metal yüzeylerinin işlenme koşullarına ve metal karışım oranlarındaki çok küçük değişimlere ve deney koşullarına bağlı olarak biraz değişimler gösterebilir. En iyi sonuç, eldeki koşulları uygulayarak deneyleri yapıp sonuçları değerlendirmektir. Çok az güvenilirlik verisi olduğundan, denklem de kullanılmak üzere uygun birr güvenilirlik faktörü C R değeri Tablo 15.6 dan seçilir. Şekil Çelik İçin C Li Değerleri (Genel Yüzey Yorulması Y S-N Grafiği) Eğer dişlilerin çalışma sıcaklığı 120 o C veya 250 o F dan daha fazla olursa, uygun bir yüzey yorulma mukavemeti verecek malzeme ve çalışma sıcaklığı belirlenmek zorundadır. (Denklem de sıcaklık düzeltme faktörü yoktur). Tablo 15.6 Güvenilirlik Faktörü, C R
9 Yukarıda verilen yüzey yorulması mukavemeti bilgilerinin uygulanmasıylaa diş için elde edilen yüzey yorulma mukavemeti denklemi, diş yüzey yorulması gerilmesi denklemiyle (denklem 15.24) karşılaştırılmalıdır. Böylece; Birçok faktör genelde emniyett faktörü denklem ve denklem dee diğer çarpanlarla birlikte hesaba katılmıştır. Bununla birlikte, arızalanmanın sonucunda yüzey yorulmaları oluşur ve yüzey yorulması sonucunda gürültüler oluşarak arızayı haber verir. Bundan başka, yüzey yorulma ömrünün uzatılması rastgele bir arızalanmaya sebep olabilir. Genelde, yüzey yorulması oluşup ilk gürültüler duyulduktan sonra dişli yüzey dayanımı ömrünü tamamlayıncaya kadar kullanılabilir. Buna göre, emniyet faktörünün 1.1 ilaa 1.5 arasında alınması uygundur. Problem 4: Üçüncü problemdeki dişli sisteminde, yüzey yorulma oluşumunda %1 lik değişimle en fazla ne kadar güç iletilebileceğini, 5 senede her hafta 40 saat ve yılda 50 hafta çalıştığını kabul ederek bulunuz. (Şekil tekrar aşağıya çizildi). Verilenler: Şekilde, m = 2.5, N p = 18 diş, b = 32 mm, yüzey yorulmasındaa %1 lik değişim, 5 yıl, yılda 50 hafta ve haftada 40 saat çalişiyor İstenen: Maksimumm güç, W =? Çözüm: Kabuller: 1. Çalışma sıcaklığı 120 o C (250 o F) nin atında. 2. Yüzey yorulma dayanımı Tablo 15.5 den alınan değerden hesaplanabilir. 3. Yuyey yorulma gereilmesi kesişme noktasında en fazladır. 4. Piyon ve dişlinin imalat kalitesi Şekil deki D eğrisinden alınabilir. 5. Çıkış dişlisii orta büyüklükte şoka maruz kalmaktadır. 6. Montaj ve dişli hassasiyeti az önem arz etmektedir. Dişliler yüzey boyunca temas etmektedirler. 7. Emniyet katsayısına gerek yoktur.. 8. Diş profili evolvent olarak seçilmiştir. Kesişim noktasındaki temas silindir şeklindedir. 9. Dişliler yuvarlanma dairesinde temas edecek şekilde montaj edilmiştir.
10 10. Yabancı maddelerle aşınma ve yüzeyden parça kopmaları ihmal edilip sadece yüzey çizilmeleri hesaba katılacaktır. 11. Kayma sürtünmesinin oluşturduğu yüzey gerilmeleri ihmal edilecektir. 12. Temas basınçının dağılımı iyi bir yağlamam nedeni ile ihmal edilecektir. 13. İsin ve iç gerilmeler ihmal edilecektir. 14. Dişli malzemesi, homojen, düzgün bir elastiklik dağılımlı ve yön bağımsızdır (isotropic). 15. Mevcut olan yüzey dayanım limiti ve ömür faktörü değerleri gerçek değerlerine çok yakındır. Hız faktörü K v, fazla yük faktörü K o ve montaj faktörü K m değerleri de gerçek değerlerine çok yakın olarak mevcuttur. Yüzey dayanım mukavemeti denklem den elde edilir. Burada; Çelik için Tablo 15.5 den / (piyon) / (dişli) /2 / Yüzey yorulma ömrü = 1720(60)(40)(50)(5)= tekrara = 1.03 x10 9 tekrar. Bu tekrar sayısına karşılık gelen değeri Şekil den bulunur (Tablo 15.6 dan %99 güvenilirlik için) / Yüzey (Hertz) yorulma gerilmesi denklem den elde edilir. Burada; / Tablo 15.4 den b = 32 mm, Dinamik faktör kavrama çizgisindeki çizgisel hız V ile ilişkilidir.
11 Şekil den; 1.25 Tablo 15.1 den; 1.6 Tablo 15.2 den /45. 90/ Yüzey dayanma mukavemeti, yüzey yorulma gerilmesine eşit olmalıdır. Buna karşılık gelen güç Görüldüğü gibi yüzey yorulma gerilmesi eğilme yorulma gerilmesine (10.36 KW) göre çok daha azdır. Dişler eğilme yorulması sonucu bozulmadan önce herhangi bir yüzey yorulması belirtisi göstermez. Buna ilaveten dişliler birde şok yüklemelere tabi olurlar. Yüzey yorulmaları dişlinin çalışma gürültüsünü değiştirmesi uyarı olarak algılanacağından ve eğilme yorulması değerlerinin yüksek olması normaldir DÜZ ALIN DİŞLİ TASARIM YÖNTEMİ Problem 3 ve 4 dişli çiftinin kapasitesini gösteren tahmini bir hesaplamadır. Bu genel olarak makine elemanlarındaki hesap yöntemidir. Daha zor olanı verilen koşullar için en uygun dişlileri hesaplamaktır. Bu hesaplama yöntemini anlatmadan önce, birkaç önemli gözlem yapalım. 1. Çelik dişli çiftinin sertliğini artırmak, yüzeyin dayanımını artırır. Malzemenin setliğini iki katına çıkartmak, yüzey yorulma mukavemetini (hertz gerilmesini) iki katından daha fazla artırır (bak tablo 15.5, 100 Bhn için S fe = 207 MPa iken 200 Bhn için S fe = 483 MPa dır). Denklem Hertz gerilmesinin iki katına çıkarılması, yük kapasitesini F t yi ise 2 kadar artırır. 2. Çeliğin sertliğini artırmak, eğilmeye karşı yorulma mukavemetini çok az artırır. Örneğin, sertliği iki katına çıkarmak, standart yorulma mukavemetini iki katına çıkarmaz. Bununla birlikte, sertliği iki katına çıkarmak, değerini çok fazla azaltır. Dişlilerin yüzeylerinin sertleştirilmesi yüzey yorulma mukavemetini etkili olarak artırabilir. Aynı zamanda eğilme yorulması mukavemetini de artırır.
12 3. Diş ölçüsünü artırmak eğilme mukavemetini, yüzey mukavemetinden daha fazla artırır. Buradan, 1 inçi ve 2 inçi maddelerin etkisiyle iki sonuç yazılabilir. a) Eğilme ve yüzey mukavemetleri arasındaki denge yüksek sertlikteki çeliklerdee (500 Bhn den veya 50R C den büyük) genelde m= = 3 değeri civarında görülür. Bu durumda kalın dişler yüzeyy yorulmasıı nedeniyle ve ince dişler eğilme yorulması y nedeniyle arızalanırlar. b) Çok yumuşak çelik dişlerde yüzey yorulması artan modül ile çok kritik hale gelir. 4. Genelde sertliği artan dişlinin imalatı çok daha pahalı olur. Diğer bir deyişle, aynı işi yapan sert dişliler dahaa küçük fakat daha pahalı imal edilebilir. Dişlinin küçük olması ona bağlı olan parçaların ve de paçaların monte edildiği gövdenin daha küçük olarak imal edilmesini sağlar. Bununla birlikte, dişliler küçük olunca o kavrama çizgisi hızı küçük olur ve buna bağlı olarak, dinamik yükleme ve aşındırma hızı azalır. Buradan, sert dişli malzemesi kullanmak toplam fiyatı düşürür. 5. Eğer en az sayıda dişli seçilecek ise (genelde başlangıç için i seçilir),, piyon dişliler için 18 diş 20 o lik basınç açısıyla ve 122 diş 25 o lik basınç açısı seçilerek hesaplamalara başlanır. Problem 5: Standart dişli sisteminde giriş motor devir sayısı 3600 rpm, mil çıkış hızı 900 rpm ve 100 hp güç iletmektedir. Giriş ve çıkıştaki dişlilerdeki şok yüklemeler ihmal ediliyor. Dişlilerin merkez uzaklıkları mümkün olduğu kadar kısa olmalıdır. Dişlilerin ömrü 5 yıl ve yılda 2000 saat/yıl ve bu sürenin sadece %10 kadarlık zaman diliminde %100 güç transferi yapılırken geriye kalan %90 lık zamanda ise gücün %50 si transfer edilmektedir. Dişlilerin 5 yıl içinde bozulma olasılığı % 10 dan fazlaa olmamalıdır. Dişlilerin geometrik boyutlarını bulunuz. Şekil Tek Kademeli Düz Alın A Dişli Verilenler: 3600 rpm, 9000 rpm, 100 hp = W, Ömür = 5 yıl ve yılda 2000 saat/yıl, Tüm zamanın %10 da %100 güç transferi ve geriyee kalan %90 lık
13 zamanda ise gücün %50 si transfer edilmektedir. Dişlilerin 5 yıl içinde bozulma olasılığı %10 dan fazla olmamalıdır İstenen: Dişlilerin geometrik boyutlarını bulunuz. Çözüm: Kararlar: 1. Şekil 15.26a dan %10 olasılıkla arızalanan sertleştirilmiş çelik seçilecek. Malzeme seçilirken, yüksek mukavemet sağlayan ve ucuz olan malzeme seçilmelidir. İyi bir uygulamada, yüzeyde iç gerilmeler oluşturacak sertleştirme yöntemi kullanılmalıdır. 2. Merkezler arasın en kısa mesafeyi belirlemek için piyon sertliğini 660 Bhn ve dişli sertliğini 600 Bhn olarak belirle. Bu durumda piyon diş sertliği dişli dişlerinden %10 fazla olur. 3. Seçilen sertliklerde parçaları işlemek çok zordur fakat hassas işleme için (final işleme taşlamadır) Şekil deki A ve B eğrileri kullanılacak. 4. Genelde kullanılan 20 o evolvent diş profilini seç. 5. Dişlerin uyumlu olması için, piyon için en az diş sayısı olan 18 i seç. 6. İki dişlinin merkezinin yakın olması için, diş genişliği için normal aralığın en büyüğünü 14m al. 7. Yüzey yorulması için 1.25 emniyet katsayısı al. 8. Yüz genişliği için normal değerleri kullan. 9. Standart taksimat seç. Kabuller: 1. Palmgren-Miner zarar kuralı uygulanır. 2. Yüzey taşlaması için Şekil deki A ve B eğrilerinden K v = 1.4 alınır. 3. Hassas montaj, küçük toleranslı rulman, çok az eğilme ve hassa dişli imalatı yapılacaktır. 4. Şekil 15.26a çelik düz alın dişlinin en yüksek temas mukavemeti vermektedir. Bu eğri denklemi için %10 arızalanma probabilitisine karşılık gelen düz dişli ömrünü belirlemektedir. 5. Dişli çiftlerinin dişleri arasında kuvvet bölüşümü yoktur. 6. Çok az durumlar için, Malzemenin yorulma mukavemeti yüzeydeki eğilme yorulması gerilmesine eşit olmalıdır. Yüzeyin altında 1.0 dir. 7. Çelik için ana malzemenin sertliği 250 dir. 1. Toplam gerekli ömür = 3600(60)(2000)(5) = devir = 2.16 x 10 9 devir (piyon) Sadece 2.16 x 10 8 devir (%10 luk zamanda uygulanan tam güç için) Şekil 15.26a den düz alın dişli için eğer 2.0x 10 8 de tam güce karşılık gelen gerilme eğrinin üzerinde ise, %50 ye karşılık gelen gerilme için ömür devir civarında olur. Palmgren-Miner kuralına göre burada %50 lik yükleme ihmal edilip %100 lük yüklemeye göre hesaplar yapılmalıdır.
14 2. Burada yüzey yorulması eğilme yorulmasından daha kritiktir. Bu problemi değerlerini 1.25 gibi küçük bir emniyet katsayısıyla sağlayacak m değeri bulunur. ü ü ; Katsayıları belirlemek için hız hesabı yapalım / 1.4 Bu değer Şekil den yaklaşık olarak alınır 1.3 Bu değer b > 2 olursa artırılmalıdır / Şekil 15.26a dan / Bu değerler denklemde yerine konursa; Dişli çapının küçük olması için gemişliği maksimum alalım / Modülü standart modül tablosundan 3.5 alalım (m = 3.5). Buna göra V yeniden hesaplanır ve değeri bulunduktan sonra yeniden nin eşitliğinden b (diş genişliği) hesaplanır. Şekil den; 1.6 ; / 21941/ / Bu değer b = 61 mm olarak yuvarlatılır. b nin yeni değeri için;
15 1.3 uygundur. Eğer uygun olmasa idi yeni değer alınıp hesap tekrarlanmalıydı. değeri 1.4 den 1.6 şe çıkmıştır. 4. Denklem 15.9 dan kavrama oranı hesaplanmalıdır. Taksimat, 3.5. Diş kalınlığı = diş boşluğu, / / Diş yüksekliği, = m ; ve böylece,,. Diş derinliği, =(1.2)m ve böylece.,. Merkezler arası mesafe, c = Temel daire yarıçapı; , Denklem 15.10; 29.62/ / Dişlerde kesişme olmaz Bunlar denklem 15.9 da yerine konursa; Kavrama oranı uygun bir değerde olup. Bir diş çiftinin tüm yükü kavrama doğrusu civarında taşıdığı ve burada yüzey çizilmelerinin olacağı düşünülmektedir. İmalat yöntemine bağlı olmaksızın yüzey yorulması yükü dişler arasında bölüşülmez. 5. Tasarlamamız gereken dişlinin eğilme yorulması mukavemetinin yeteri kadar yüksek olması gerekir. Sertleştirilmiş dişlinin diş eğilme yorulması mukavemeti mutlaka gerilme ve mukavemet değişiminin aşağıdaki şekilde olduğu gibi ortaya konulması gerekir. Biz bu gerekliliği sağlamada problem beklemediğimizden, daha önceden belirtildiği gibi, dişli
16 malzemesinin yorulma mukavemeti (denklem 15.18) yüzeydeki eğilme yorulması gerilmesine (denklem 15.17) eşit olmak zorundadır. ğ ; İmalat hassasiyetinin ne olması gerektiği yük dağılımına göre çok açık değildir (in gray area). En azından dişler arasında kısmi bir yük paylaşımı vardır. J nin paylaşilan ve paylaşılmayan eğriler arasında en azından ortalama bir değeri vardır (0.235 ila 0.32). Fakat biz burada paylaşmayı dikkate almayacağız. değeri hesaplanırken yüzeyin altındaki yorulma mukavemetini göz önünde bulunduruldu. Bu durumda yüzey pürüzlülüğünün etkisi ortadan kalkmaktadır / 211 ğ 30.6 değeri, dişli malzemesini sertliğinin en az 30.6 ğ 122 olmasını gerektirmektedir. İmalatta kullanılan çeliğin sertliği tüm işlemler sonucunda en az bu değer kadar olmak zorundadır. 6. Özet olarak, 20 o lik evolvent dişli profili piyon için yüzeyi 660 Bhn ne dişli için yüzeyi 600 Bhn ne sertleştirilmiş çelikten taşlanarak hassas imal edilmiştir (Şekil deki şekildeki A ve B eğrileri arasında). Bu malzemenin ısıl işlem uygulanmadan önceki sertliği ise 122 Bhn dir. Tasarım sonucunda oluşan değerlere,. ;. ; Diş kalınlığı = diş boşluğu,. ; ; ;,. ;.,. ;. ;. ;.. Karar verildiği gibi, yüzeyde basma yüzey gerilmeleri oluşturacak sertleştirme metodu belirlenmelidir DİŞLİ MALZEMELERİ En ucuz dişli malzemesi şüphesiz 20 (ASTM veya AGMA) kalitesindeki dökme demirdir. Kalite arttıkça, örneğin; 30, 40, 50 ve 60 kalite gibi, fiyatlar artmakta olup, en pahalısı 60 kalitesindeki dökme demirdir. Dökme demirin yüzey yorulma mukavemeti eğilme yorulması mukavemetinden çok daha fazladır. Aynı zamanda dökme demirin iç sönümlemesi çeliklerden daha iyi olduğundan, çelik dişlilere nazaran daha sessiz çalışırlar. Küresel (grafitli) dökme demirin eğilme mukavemeti ve yüzey dayanımı büyük ölçüde iyidir. İyi bir dişli kombinasyonu için piyon dişli küresel grafitli dökme demirden imal edilebilir. Isıl işlem görmemiş çelik dişliler ısıl işlem görenlere oranla daha ucuz olup aynı zamanda yüzey dayanım kapasitesi de düşük olur. Dişliler, ısıl işlem sonucunda oluşabilecek şekil değiştirmelere karşı dayanıklı olacak şekilde tasarlanmalıdır. Isıl işlemlerde genelde yağda soğutma önerilmektedir. Sertliği 250 Bhn veya 350 Bhn den fazla olan malzemeler, ısıl işleme
17 tabi tutulmadan önce işlenmelidir. Diş profilinin çok iyi olarak elde edilmesi için, taşlama işlemi ısıl işlemlerden sonra yapılmalıdır. Sertleştirme sırasında dişli malzemesi genelde %0.35 ila %0.65 arasında karbon alır. Yüzeyin yada malzemenin sertleştirilmesi için alevle sertleştirme, indüklemeli sertleştirme, karbonlama veya nitritleme metotları kullanılır. Çelik ve dökme demir dışında kalan demir olmayan metaller içinde bronzlar dişli yapımında kullanılan malzemelerdir. Bu malzemeler çeliklere nazaran yumuşak olmaları nedeniyle, tork iletme kapasiteleri düşüktür. Metal olmayan dişliler ise genelde acetal, naylon, teflon gibi polimer malzemelerden yapılırlar. Bu dişliler düşük yük gereken yerlerde (mutfak eşyaları, ilaç ve gıda sanayi gibi) yağlayıcıya ihtiyaç duymadan çalışabilirler. Bu tip malzemelerden imal edilmiş dişlilerin dişleri, metal olanlara göre daha fazla eğilirler. Bu durum kontak halinde olan dişlerin yük bölüşmesini artırır. Buda yüksek devirlerde daha fazla ısının ortaya çıkmasına neden olur. Metal olmayan malzemelerin ısı transfer katsayılarının düşük olması, dişliler için özel soğutma yöntemi gerektirebilir. Aynı zamanda bu dişlilerin ısıl genleşmeleri fazla olduğundan, montaj sırasında dişli boşluklarının ona göre ayarlanması gerekir. Genel olarak plastikten yapılan dişlilerde çam lifleri dolgu malzemesi olarak kullanılarak dişlinin mukavemeti artırılırken, yağlama amaçlı teflon türü malzemeler kullanılarak yüzeylerin sürtünmesi ve aşınması azaltılır. Metal olmayan dişli genelde metal bir piyon dişli ile dişli çifti oluşturur ve bu durumdaki piyon dişli genelde sertliği en az 300 Bhn olan dökme demirden yapılır. Plastik malzeme kullanılarak yapılan dişli tasarımı ile metal malzeme kullanılarak yapılan dişli tasarımı arasında yöntem farkı yoktur. Fakat plastik dişliler endüstriyel kullanım için henüz güvenilir değildirler. Plastiklerin ısıl genleşmeleri metallere oranla daha fazla iken ısı iletimleri metallere oranla daha azdır. Bu nedenle, plastik dişliler imal edildikten sonra (montaj yapılmadan önce) mutlaka test edilmesi gerekmektedir DİŞLİ TAKIMI Dıştan temaslı düz alın dişli çiftinde hız oranı (dişli oranı) aşağıdaki gibi basit olarak denklem da ifade edilir. Denklem denklem 15.1 in genişletilmiş halidir Burada = açısal hızın, birimi radyan/saniye, nidevir sayısı, birimi rpm, yuvarlanma dairesi çapı, Diş sayısı,
18 Buradaki eksi işareti dişlilerin dişlerinin dışarıda olduğunu ve ters yöndee döndüklerini ifade eder. Şekil 15.1 de olduğu gibi eğer dişler içeride ise yuvarlanma dairesi çapı negatifle ifade edilmiş olup, dişliler aynı yönde dönerler. Hemen hemen tüm uygulamalarda hareket ettiren dişli piyon ve hareket ettirilen dişli ise dişli olarak adlandırılıp ve azaltıcı cevirim oranına (reduction ratio) sahiptir (hız azalırken tork artar). Piyon dişlinin boyutları küçük olup, bu boyutlarda bir dişlinin yüksek güç iletebilmesi için hızlı dönmesi d gerekmektedir. Buna karşılık genelde hareket ettirilen makineler ise daha yavaş dönmektedirler. Şekil iki çift hız düşürücünün olduğu bir dişli takımınıı göstermektedir. Burada giriş şaftı a ile, ara mili (countershaft) b ile vee çıkış şaftı c ile gösterilmiş olup, giriş çikiş hız oranı denklem de ifade edilmiştir. Şekil İki Çift Hız Düşürücüsü Olan Dişli Takımı Eğer her iki dişli çifti aynı merkez mesafelerine sahip olurlarsa, dişlilerin millerinin montajları daha hassas yapılır ve imalat masraflarını ın da azalmasına katkı yapar. Şekil ve denklem ikiden fazla dişli çiftleri içi genişletilebilir. Giriş çıkış hız oranı dişli çiftlerinin hız oranlarınınn çarpımınaa eşit olur. Dişli takımlarına verilebilecek bilinen en iyi iki örnek, dişli kutuları, redüktörler vee mekanik saatlerdir. Problem 6: Şekilde görüldüğü gibi elektrik motoru 16, 32 vee 24 dişliden oluşan üç dişliyi hareket ettirmektedir. Dişliler de m = 3 ve 20 dir. Avara dişli şaftı A ve B pozisyonundan rulmanla yataklanmıştır. a) Her bir rulmanın taşıdığı radyal yükü bulunuz. b) Eğer motor ters tarafa dönerse rulmanlara gelen yükü bulunuz. c) a ve b şıklarından elde ettiğiniz farklı sonucun nedenini açıklayınız. Verilenler: Şekil üzerindeki değerler, m = 3 ve 20 İstenenler: a) A ve B rulmanlarına gelen radyal yük? b) Motor ters yönde dönerse A ve B rulmanlarına gelen radyal yük? c) a ve b şıklarından neden farkli sonuç elde edildi?
19 Çözüm: Kabuller: 1. Dişliler yuvarlanma dairesi boyunca temas halindedirler. 2. Tüm dişlilere gelen yükler statik olup, yuvarlanma noktasında transfer olmaktadır 3. Sürtünme kuvvetleri ihmal ediliyor. 4. Şafta oluşan eğilme ihmal ediliyor. 316 ; 332 ; ç ç ç a) Toplam radyal ve paralel kuvvetler;
20 Yukarıdaki şekilden moment ve kuvvet dengesi yazılarak rulmanlara gelenn kuvvetler bulunur b) B şıkkı için toplam radyal ve paralel kuvvetler; Yukarıdaki şekilden moment ve kuvvet dengesi yazılarak rulmanlara gelenn kuvvetler bulunur c) Dönme yönünün değişmesi çizgisel kuvvetin yönünü değiştirdiğindenn çizgisel ve radyal kuvvetlerin bir birinden çıkarılmasına neden olur. Problem 7: Motor devrini 5200 rpm denn 1300 rpm düşürerek 606 hp güç transfer edecek bir çift standart düz alın dişli tasarla. Piyon için tam yük durumunda %99 güvenilirlik, ömrü 10 7 yük tekrarı (devir) ve 1.2 emniyet katsayısı kullanılabilir. Dişli boyutlarını b ve ağırlığını en az düzeydee tutmak önemlidir. Malzeme olarak sertleştirilmiş çelik,, 660 Bhn for piyon ve 600 Bhn for dişli için kullanılmakta olup yüzey yorulma mukavemeti Tablo den tahmini olarak alınabilir. Yuvarlanma dairesi çapını, diş sayısını, merkezler arası mesafeyi, dişş genişliğini ve imalat hassasiyetini bulunuz.
21 Verilenler: 5200, 13000, 60, %99 ü, öü 10, 1.2, ü ğ 660, ş ü ğ 600, İstenenler: Yuvarlanma dairesi çapını =??, diş sayısını=?, merkezler arası mesafeyi=?, diş genişliğini=?, imalat hassasiyetini=? Kararlar: 1. Şekil den A eğrisini hassas taşlanmış dişliler için sec. s Yük paylaşımı var. 2. Standart derinlikteki dişliyi 20 basınç açısı için sec. 3. Piyon dişli için 18 diş sec. 4. Diş genişliğini b = 14m al. 5. Hız faktörü değerlerin sonradan kontrol etmek üzere sec Diş eğilme yorulması için i kontrol l edilecek 7. Diş dibi yuvarlatma dairesini 0.35m olarak sec. 8. Şekil 15.23a tahmini J değeri için n kullanılır. Kabuller: 1. Şok kuvvet yok Dişlilerin çalışma sıcaklığı 160 den azdır. 3. Dişliler teorik olarak hesaplanan merkezlere montaj edilmiştirler. 4. Dişler arasında yük paylaşımı vardır. 5. Yüzey gerilmesi diş temasının silindir şeklinde olduğu kabulü k ile tahmin edilir. 6. Yüzey gerilmesine kayma gerilmesinin ve yağlamanın iyi olmasınınn etkisi yoktur Çözüm: ş ç ş Yuvarlanma dairesindeki hız: Çizgisel (teğetsel) kuvvet:
22 / / 60746/ ü ü ; /18 72/ , 1.3, 1.0 Tablo 15.5 den / ç, 1.0, 191, 14, / Modül m = 2 alındı. Buna göre; / /. Alınan 1.4 alınmıştı. Bu değer olması gereken 1.2 den fazla olduğundan (Şekil 15.24) daha konservatif olduğundan değiştirmeye gerek yoktur. Diş genişliğini b yi hesap edelim b = 29 mm alınsın. Seçilen 1.3 değeri tablo 15.2 den kontrol edilip uygun olduğu görülmüştür. Şimdi kavrama oranını kontrol edelim (contact ratio): 18 1/ /
23 72 2 Denklem den: / Dişlerde kesişme olup olmadığını kontrol et Dişlerde kesişme olmaz Dişli malzemesini eğilme yorulmasına karşı kontrolü; Denklem ve şekil 15.23a dan J = 0.33 alınır. ğ, / Bu değer denklem ze eşitlenmelidir. Eğilme mukavemeti = Dayanma Limiti ğ / Burada; 1.0, 1.0, 1.0, 0.814, 1.0, 1.4 Çeliklerde / /0.5. /
24 Budan dişli ana malzemesi sertliği tekrar hesaplanır ş ğ 69 ş ğ Buna göre tasarım boyutları: Dişli malzemesinin sertliği en az 321 Bhn olmalı. ;. ; Diş kalınlığı = diş boşluğu,. ; ; ;, ;.,. ; ;. ;.,..
DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA
DİŞLİ ÇARLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan AYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli Çark uvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıMAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ
T.C PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ Öğrencinin; Adı: Cengiz Görkem Soyadı: DENGĠZ No: 07223019 DanıĢman: Doç. Dr. TEZCAN ġekercġoğlu
Detaylı1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006. = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları
DİŞLİ MUKAVEMETİ 1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 Ft =
DetaylıMAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2
MAKİNA ELEMANLAR I MAK 341 - Bütün Gruplar ÖDEV 2 Şekilde çelik bir mile sıkı geçme olarak monte edilmiş dişli çark gösterilmiştir. Söz konusu bağlantının P gücünü n dönme hızında k misli emniyetle iletmesi
DetaylıKAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar
KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıSTATİK GERİLMELER a) Eksenel yükleme Şekil 4.1 Eksenel Yükleme b) Kesme Yüklemesi Şekil 4.2 Kesme Yüklemesi
4 STATİK GERİLMELER Genel yükleme durumuna göre gerilme tanımlamaları: a) Eksenel yükleme Şekil 4.1 Eksenel Yükleme Ç ; ü b) Kesme Yüklemesi Şekil 4.2 Kesme Yüklemesi ; ; ü c) Burulma Yüklemesi Şekil 4.3
DetaylıŞekil ve ortadan kaldırılabilir. problem. Burada: Baş yüksekliği
15.3 KESİŞİM VE KAVRAMA ORANI Kesişmee ancak diş, her iki dişliden birisinin diş yüksekliğinin tanjant noktaları olan a ve b noktalarının (Şekil 15.6 ve 15..8) ötesine geçtiği durumlarda oluşur ve yuvarlanma
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR II HESAPLAMALAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Dişli Çark Kuvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri Mukavemeti Etkileyen Faktörler Yüzey Basıncı
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1
A. TEMEL KAVRAMLAR MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 B. VİDA TÜRLERİ a) Vida Profil Tipleri Mil üzerine açılan diş ile lineer hareket elde edilmek istendiğinde kullanılır. Üçgen Vida Profili: Parçaları
Detaylı1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ 11 1.1. SI Birim Sistemi 12 1.2. Boyut Analizi 16 1.3. Temel Bilgiler 17 1.4.Makine Elemanlarına Giriş 17 1.4.1 Makine
DetaylıKOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019
SORU-1) Aynı anda hem basit eğilme hem de burulma etkisi altında bulunan yarıçapı R veya çapı D = 2R olan dairesel kesitli millerde, oluşan (meydana gelen) en büyük normal gerilmenin ( ), eğilme momenti
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm
DetaylıDişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde
DİŞLİ ÇARKLAR Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde özel bir yeri bulunan mekanizmalardır. Mekanizmayı
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI
MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu
DetaylıMakine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR
Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler
DetaylıŞekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi
Örnek : Düz dişli alın çarkları: Bir kaldırma mekanizmasının P=30 kw güç ileten ve çevrim oranı i=500 (d/dak)/ 300 (d/dak) olan evolvent profilli standard düz dişli mekanizmasının (redüktör) tasarlanması
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik
DetaylıMUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ
MUKAVEMET DERSİ (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Ders Planı HAFTA KONU 1 Giriş, Mukavemetin tanımı ve genel ilkeleri 2 Mukavemetin temel kavramları 3-4 Normal kuvvet 5-6 Gerilme analizi 7 Şekil
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA
DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli
DetaylıMakine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller
Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Giriş Temel kavramlar Sınıflandırma Aks ve mil mukavemet hesabı Millerde titreşim kontrolü Konstrüksiyon
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI
DİŞLİ ÇARKLAR MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Dişli Çarklar 2 Dişli çarklar, eksenleri birbirine paralel, birbirini kesen ya da birbirine çapraz olan miller arasında
DetaylıT.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ
T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR.ÖMER KADİR
DetaylıGeometriden kaynaklanan etkileri en aza indirmek için yük ve uzama, sırasıyla mühendislik gerilmesi ve mühendislik birim şekil değişimi parametreleri elde etmek üzere normalize edilir. Mühendislik gerilmesi
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Uygulama Sorusu-1 Şekildeki 40 mm çaplı şaft 0 kn eksenel çekme kuvveti ve 450 Nm burulma momentine maruzdur. Ayrıca milin her iki ucunda 360 Nm lik eğilme momenti etki etmektedir. Mil malzemesi için σ
DetaylıRULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar
RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki
DetaylıPLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.
PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir
Detaylı15 DİŞLİLER. bugün. verimlilikle çalışan 701-DIN. edinebilir. Şekil 15.1. 15.2f
15 DİŞLİLER Dişlilerin 2600 B.C li yıllarda bulunduğu u ve Cinde kullanıldığı sanılmaktadır. O yıllarda dişliler şekil 15.1 de görüldüğüne benzer şekilde imal edilmiş olup su çekme, yük kaldırma, değirmen
DetaylıTemel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller
Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler
DetaylıMAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK
MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA SÜRTÜNMELİ DİŞLİ (Friction wheels) (Gear or Toothed Wheels) UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK Mekanizmayı boyutlandırınız?
DetaylıRULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir.
RULMANLI YATAKLAR Yataklar iki eleman arasındaki bir veya birkaç yönde izafi harekete minimum sürtünme ile izin veren fakat kuvvet doğrultusundaki harekete engel olan destekleme elemanlarıdır. Dönme şeklindeki
DetaylıMalzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır.
YORULMA 1 Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır. Bulunan bu gerilme değerine malzemenin statik dayanımı adı verilir. 2 Ancak aynı
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıİÇİNDEKİLER 1. Bölüm GİRİŞ 2. Bölüm TASARIMDA MALZEME
İÇİNDEKİLER 1. Bölüm GİRİŞ 1.1. Tasarım... 1 1.2. Makine Tasarımı... 2 1.3. Tasarım Fazları... 2 1.4. Tasarım Faktörleri... 3 1.5. Birimler... 3 1.6. Toleranslar ve Geçmeler... 3 Problemler... 20 2. Bölüm
DetaylıKAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar
KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte
DetaylıDİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu
KAVRAMLAR Dişli Çarklar, eksenleri birbirine yakın veya birbirini kesen miller arasında hareket ve güç ileten makine elemanlarıdır. Çevrelerine diş açılmış iki dişli çark bir dişli çiftini oluştururlar
DetaylıProf. Dr. İrfan KAYMAZ
Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik
Detaylı27.10.2011. Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI
Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ Doç.Dr. Turgut GÜLMEZ İTÜ Makina Fakültesi Metal parçaların şeklinin değiştirilmesi için plastik deformasyonun kullanıldığı büyük imalat yöntemleri grubu Genellikle
DetaylıMakine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar
Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar İçerik Giriş Dinamik yük sayısı Eşdeğer yük Ömür Rulman katalogları Konstrüksiyon ilkeleri Örnekler 2 Giriş www.tanrulman.com.tr
DetaylıBÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI
BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları Aşınma, kesicinin temas yüzeylerinde meydana gelen malzeme kaybı olarak ifade edilir. Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıKüçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1
Kayış-kasnak ve zincir mekanizmaları Kayış-kasnak mekanizmaları Çeşitleri 1-Düz kayışlı mekanizma 2-V-kayışlı mekanizma 3-Dişli kayışlı mekanizma Avantajları: 1-Konstrüksiyonları basit imalatları ve bakımları
Detaylı2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması
1. Deney Adı: ÇEKME TESTİ 2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması Mühendislik tasarımlarının en önemli özelliklerinin başında öngörülebilir olmaları gelmektedir. Öngörülebilirliğin
DetaylıDİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör
DİŞLİ GEOMETRİSİ Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör Yuvarlanma Prensibi: Evolvent (Involute) Eğrisinin Tanımı Evolvent Dişli Formu Özellikleri Kolay imal edilebilir. Farklı diş sayılarına sahip dişliler
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI
MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI AKSLAR VE MİLLER P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Dönen parça veya elemanlar taşıyan
DetaylıBURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA - 2016 1. GİRİŞ Eğilme deneyi malzemenin mukavemeti hakkında tasarım
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ GİRİŞ Mekanik tasarım yaparken öncelikli olarak tasarımda kullanılması düşünülen malzemelerin
DetaylıBurma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin
BURMA DENEYİ Burma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin genel mekanik özelliklerinin saptanmasında
DetaylıHız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz
Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları Vedat Temiz Neden hız-moment dönüşümü? 1. Makina için gereken hızlar çoğunlukla standart motorların hızlarından farklıdır. 2. Makina hızının, çalışma sırasında düzenli
DetaylıYAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI
YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,
DetaylıBeton Yol Kalınlık Tasarımı. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Beton Yol Kalınlık Tasarımı Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Esnek, Kompozit ve Beton Yol Tipik Kesitleri Beton Yol Tasarımında Dikkate Alınan Parametreler Taban zemini parametresi Taban zemini reaksiyon modülü
DetaylıBASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı
1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında
DetaylıSıkma sırasında oluşan gerilmeden öngerilme kuvvetini hesaplarız. Boru içindeki basınç işletme basıncıdır. Buradan işletme kuvvetini buluruz.
Ø50 Şekilde gösterilen boru bağlantısında flanşlar birbirine 6 adet M0 luk öngerilme cıvatası ile bağlanmıştır. Cıvatalar 0.9 kalitesinde olup, gövde çapı 7,mm dir. Cıvatalar gövdelerindeki akma mukavemetinin
DetaylıMalzemenin Mekanik Özellikleri
Bölüm Amaçları: Gerilme ve şekil değiştirme kavramlarını gördükten sonra, şimdi bu iki büyüklüğün nasıl ilişkilendirildiğini inceleyeceğiz, Bir malzeme için gerilme-şekil değiştirme diyagramlarının deneysel
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI - II ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
MAKİNE ELEMANLARI - II ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ KAYMALI YATAKLAR ÖRNEK: Bir buhar türbininde kullanılan eksenel Michell yatağına gelen toplam yük F=38000 N, n=3540 dev/dk, d=210 mm, D=360 mm, lokma sayısı
DetaylıYATAK HASARLARI (I) Mustafa YAZICI TCK
YATAK HASARLARI (I) Mustafa YAZICI TCK Yataklar makinalarda hareket ve yük iletimini aynı anda sağlayan parçalardır. Makinalarda hareketli ve sabit parçalar arasında yük iletimini sağlamak ve bu parçaları
DetaylıKAYMALI YATAKLAR. Kaymalı Yataklar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü
KAYMALI YATAKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıYatak Katsayısı Yaklaşımı
Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu
DetaylıMAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR
MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR 1. Boyut, gerçek boyut, nominal boyut ve tolerans nedir, tanımlayınız. 2. Toleransları sınıflandırınız. 3. Tasarımı yapılırken bir makine parçasının boyutları
DetaylıPLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler. Plastik Şekil Verme
PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Murat VURAL İTÜ Makina Fakültesi 1 1. Plastik Şekil Vermeye Genel Bakış 2. Plastik Şekil Vermede Malzeme Davranışı 3. Plastik Şekil Vermede
DetaylıAKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy
AKSLAR ve MİLLER AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler. Eksen durumlarına göre Genel olarak düz elemanlardır
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR. Makine Elemanları 2 PROFİL KAYDIRMA. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR PROFİL KAYDIRMA Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Profil kaydırmanın tanımı Profil kaydırma yapılmasındaki amaçlar Pozitif ve negatif profil
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın
DetaylıBURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:
BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma
Detaylıδ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir.
A-36 malzemeden çelik çubuk, şekil a gösterildiği iki kademeli olarak üretilmiştir. AB ve BC kesitleri sırasıyla A = 600 mm ve A = 1200 mm dir. A serbest ucunun ve B nin C ye göre yer değiştirmesini belirleyiniz.
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR
Helisel Dişli Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Erzurum Teknik Üniversitesi
DetaylıDoç.Dr.Salim ŞAHİN YORULMA VE AŞINMA
Doç.Dr.Salim ŞAHİN YORULMA VE AŞINMA YORULMA Yorulma; bir malzemenin değişken yükler altında, statik dayanımının altındaki zorlamalarda ilerlemeli hasara uğramasıdır. Malzeme dereceli olarak arttırılan
DetaylıELASTİSİTE TEORİSİ I. Yrd. Doç Dr. Eray Arslan
ELASTİSİTE TEORİSİ I Yrd. Doç Dr. Eray Arslan Mühendislik Tasarımı Genel Senaryo Analitik çözüm Fiziksel Problem Matematiksel model Diferansiyel Denklem Problem ile ilgili sorular:... Deformasyon ne kadar
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 3 Malzemelerin esnekliği Gerilme Bir cisme uygulanan kuvvetin, kesit alanına bölümüdür. Kuvvetin yüzeye dik olması halindeki gerilme "normal gerilme" adını alır ve şeklinde
Detaylı1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.
Mil-Göbek Bağlantıları Soruları 1. Mil-göbek bağlantılarını fiziksel esasa göre sınıflandırarak her sınıfın çalışma prensiplerini açıklayınız. 2. Kaç çeşit uygu kaması vardır? Şekil ile açıklayınız. 3.
DetaylıMakine Elemanları I. Yorulma Analizi. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü
Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Yorulma hasarı Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu (Havai) Uçuşu Tarih: 28 Nisan 1988 Makine elemanlarının
Detaylı1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar
YATAKLAR Miller, dönel ve doğrusal hareketlerini bir yerden başka bir yere nakletmek amacıyla üzerlerine dişli çark, zincir, kayış-kasnak ve kavramalara bağlanır. İşte yataklar; millerin bu görevlerini
DetaylıMukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mukavemet-I Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 5 Eğilmede Kirişlerin Analizi ve Tasarımı Kaynak: Cisimlerin Mukavemeti, F.P. Beer, E.R. Johnston, J.T. DeWolf, D.F. Mazurek, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
DetaylıP u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:
2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi
Detaylı1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları
1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik
DetaylıDÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER
DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER 1. Evolvent profilli standart bir düz dişli çarkta diş sayısı z=19 ve modül m=4 mm olduğuna göre dişbaşı ve temel daireleri üzerindeki diş kalınlıklarını hesaplayınız
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE
DetaylıMALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Farklı üretim yöntemleriyle üretilen ürünler uygulama koşullarında üzerlerine uygulanan kuvvetlere farklı yanıt verirler ve uygulanan yükün büyüklüğüne bağlı olarak koparlar,
DetaylıBURULMA (TORSİON) Dairesel Kesitli Çubukların (Millerin) Burulması MUKAVEMET - Ders Notları - Prof.Dr. Mehmet Zor
3 BURULMA (TORSİON) Dairesel Kesitli Çubukların (Millerin) Burulması 1.1.018 MUKAVEMET - Ders Notları - Prof.Dr. Mehmet Zor 1 3. Burulma Genel Bilgiler Burulma (Torsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme
DetaylıÇözüm: Borunun et kalınlığı (s) çubuğun eksenel kuvvetle çekmeye zorlanması şartından;
Soru 1) Şekilde gösterilen ve dış çapı D 10 mm olan iki borudan oluşan çelik konstrüksiyon II. Kaliteli alın kaynağı ile birleştirilmektedir. Malzemesi St olan boru F 180*10 3 N luk değişken bir çekme
DetaylıÜrün Tanımı. Mobil SHC Gear Serisi Mobil Industrial, Turkey. Dişli Yağları
Mobil SHC Gear Serisi Mobil Industrial, Turkey Dişli Yağları Ürün Tanımı Mobil SHC Gear serisi mükemmel performanslı sentetik endüstriyel dişli yağları mükemmel dişli ve yatak koruması, en zorlu çalışma
DetaylıRULMANLI VE KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME VE DİNAMİK DAVRANIŞ DENEY FÖYÜ
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ RULMANLI VE KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME VE DİNAMİK DAVRANIŞ DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Erdem KOÇ Arş.Gör. Mahmut
DetaylıMalzemelerin Mekanik Özellikleri
Malzemelerin Mekanik Özellikleri Bölüm Hedefleri Deneysel olarak gerilme ve birim şekil değiştirmenin belirlenmesi Malzeme davranışı ile gerilme-birim şekil değiştirme diyagramının ilişkilendirilmesi ÇEKME
DetaylıAKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir.
AKSLAR ve MİLLER Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler.
DetaylıSÜRTÜNME ETKİLİ (KAYMA KONTROLLÜ) BİRLEŞİMLER:
SÜRTÜME ETKİLİ (KYM KOTROLLÜ) BİRLEŞİMLER: Birleşen parçaların temas yüzeyleri arasında kaymayı önlemek amacıyla bulonlara sıkma işlemi (öngerme) uygulanarak sürtünme kuvveti ile de yük aktarımı sağlanır.
DetaylıBARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ
BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ BURULMA DENEY FÖYÜ BURULMA DENEYĠ Metalik malzemelerin burma deneyi, iki ucundan sıkıştırılırmış
DetaylıKAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR
Makine Elemanları 2 KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte Radyal Yatak Hesabı
DetaylıKayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.
Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın
DetaylıDüz kayışların iletebileceği moment bantlı frenlerde olduğu gibi (şekil 12.28 ve 12.29 ve denklem 34 ve 35) hesap edilir.
16 KAYIŞ KASNAK ZİNÇİR MEKANİZMALARI 16.1 ĞİRİŞ Şaftlar arasındaki güç aktarımı çeşitli yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir. Dişlilerin dışında kayışlar ve zincirler hareket ve moment iletiminde en
DetaylıFrezeleme takım kompansasyonu # /49
Frezeleme takım kompansasyonu Kesici pozisyonlandırma Dikkate alınması gereken: Aşağı frezeleme - Yukarı frezeleme. Aynı anda temas eden diş sayısı Giriş sorunları Çıkış sorunları Kesici pozisyonlandırma
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net BÖLÜM IV METALLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ GERİLME VE BİRİM ŞEKİL DEĞİŞİMİ ANELASTİKLİK MALZEMELERİN ELASTİK ÖZELLİKLERİ ÇEKME ÖZELLİKLERİ
DetaylıMukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-
1 Mukavemet 1 Fatih ALİBEYOĞLU -Çalışma Soruları- Soru 1 AB ve BC silindirik çubukları şekilde gösterildiği gibi, B de kaynak edilmiş ve yüklenmiştir. P kuvvetinin büyüklüğünü, AB çubuğundaki çekme gerilmesiyle
DetaylıDeneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması.
1 Deneyin Adı Çekme Deneyi Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. Teorik Bilgi Malzemelerin statik (darbesiz) yük altındaki mukavemet özelliklerini
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.
MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız. F = 2000 ± 1900 N F = ± 160 N F = 150 ± 150 N F = 100 ± 90 N F = ± 50 N F = 16,16 N F = 333,33 N F =
Detaylı7.3 ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) BTÜ de Yapılan Deneyler
7. ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) 7..1 BTÜ de Yapılan Deneyler Braunscweig Teknik Üniversitesi nde [15] ve Tames Polytecnic de [16] Elastik zemine oturan çelik tel
DetaylıMOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 11
MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 11 Traktör Mekaniği - Tekerlek çevre kuvvetinin belirlenmesi - Çeki kuvveti ve yürüme direnci - Traktörün ağırlığı Traktör Gücü - Çeki gücü, iş makinası için çıkış gücü Prof.
DetaylıSTATIK MUKAVEMET. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ
STATIK MUKAVEMET Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ STATİK DENGE KOŞULLARI Yapı elemanlarının tasarımında bu elemanlarda oluşan iç kuvvetlerin dağılımının bilinmesi gerekir. Dış ve iç kuvvetlerin belirlenmesinde
Detaylı