Bizim Menkul Değerler A.Ş.

Transkript

1 FiYAT TESPİT RAPORU Lokman Hekim Engürüsağ Sağlık A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu Bizim Menkul Değerler A.Ş Burada yer alan yatırım, bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. 1

2 FiYATTESpiT RAP-::O=:R=U=-======:::ı:s================-======::"=': imkb Başkanlığı Kotasyon Müdürlüğü'ne istanbul Konu: Lokman Hekim EngürüsağSağlık,Turizm, Eğitim Hizmetleri ve inşaat Taahhüt A.Ş. Değerleme Raporu Bizim Menkul Değerler A.Ş. olarak Lokman Hekim Engürüsağ, Sağlık, Turizm, Eğitim Hizmetleri ve inşaat Taahhüt A.Ş.'nin istanbul Menkul Kıymetler Borsası'na (imkb'ye) halka arz işlemlerine ilişkin değerleme çalışmasınıyapmış bulunmaktayız. Bu çalışmanın amacı Şirket'in imkb'de işlem görmesi için referans fiyatı belirlemek ve Şirket hakkında yatırımcılara ve Şirket ortaklarına bilgi vermektir. Halka arz işlemlerine ilişkin değerleme, elde ettiğimiz finansal verilerin ve diğer bilgilerin gözden geçirilip yönetimin beklentiler ile ilgili düşünceleri ve değerleme tarihi itibariyle hakim olan ekonomik ve finansal koşulların analizinden oluşmaktadır. Şirket'in finansal durumuna ait bilgiler Sermaye Piyasası Kurulu Seri Xi No:29 Sayılı Tebliği'ne göre bağımsız denetimden geçmiş 30 Eylül 2010, 3L Araltk 2009, 31 Ara/ık 2008 ve 31 Ara/ık 2007 tarihli mali tablolardan elde edilmiştir. EngürüsağSağlık A.Ş. indirgenmiş nakit akımı ve piyasa çarpan/art yöntemi ile değerlemeye tabi tutulmuş ve bu değerleme metotlarına belirli ağırlıklar verilerek şirket değeri tespit edilmiştir. Sonuç olarak Lokman Hekim EngürüsağSağlık A.Ş.'nin piyasa değeri 55,7 milyon TL olarak belirlenmiş, %25 ha/ka arz iskontosu uygu/anarak 41,7 milyon TL piyasa değeri e/de edilmiştir. Ha/ka arz sonrası piyasa değeri 52,2 mi/yon TL o/an Şirket'in, ha/ka arz hisse birimfiyatı 3,75 TL olarak belirlenmiştir. Değerleme Metodoloji Ağırlık Piyasa Değeri ina 7,9x FD/Favök ı,6lx FO/Satış 1,94xPD/OO ıo,3x F/K 60% % % % % Net Borç (n) Hedef Piyasa Değeri (n) Hisse Başı Fiyat (n) ,00 Halka Arz Öncesi Sermaye (n) Halka Arz iskontosu 25% iskontolu Piyasa Değeri Para Girişi Halka Arz Sonrası Piyasa Değeri Halka Arz Sonrası PO/DO Halka Arz Sonrası FOfFAVÖK Halka Arz Sonrası FO/Satış ,56 4,44 1,03 Halka Arz Fiyatı 3,75 Bizim Menkul Değerler A.Ş. eşat KARABıYıK Fatma SElÇUK enel Müdür ~üdür Yardım~ 2 ~izim Menkul Değerler A.Ş

3 içindekiler SAGLlK SEKTÖRÜ 5 Dünya Sağlık Sektörü... 5 Türkiye Sağlık Sektörü... 6 Sektörle ilgili Düzenlemeler... 8 Sektörde Yatırım Fırsatları... 9 LOKMAN HEKIM ENGÜRÜSAG A.Ş 11 Ortaklık Yapısı Yatırımlar Kapasite Hastane Bazlı Ciro HASTANELER 15 Etlik Hastanesi Sincan Hastanesi FiNANSAL ANALiz 18 Bilanço Gelir Tablosu işletme Sermayesi DEGERlEME 21 Değerleme Varsayımları indirgenmiş Nakit Akımı

4 FiYAT TESPiT RAPORU Kısaca Şirket... Lokman Hekim EngürüsağSağlıkAŞ yılında kurulmuştur. ilk olarak tıbbi malzeme satışı ile tıbbi araç-gereç temin hizmetleri alanında faaliyet göstererek sektöre girmiş, 2002 yılında Etlik Hastanesi ile sağlık hizmeti sunumuna başlamıştır. Şirket 2000 yılında Etlik'te ilk hastanesinin inşasına başlamış, 2002 yılında yapımı tamamlanan Özel Lokman Hekim Hastanesive Doğumevi 2002 yılının Mayıs ayında faaliyetine başlamıştır yılında devletin sağlık politikalarında özel sektöre kayma eğilimi oluşması üzerine ikinci bir hastane açma fikri şekillenmiş, bunun üzerine sağlık hizmetlerini halkın ayağına götürmeyi hedefleyen EngürüsağAŞ. tarafından 2005 yılının Ekim ayında Ankara'nın Sincan ilçesinde 164 yataklı Özel Lokman Hekim Sincan Hastanesininyapımına başlanmıştır. Sincan Hastanesi2008 yılının Mart ayında hizmet vermeye başlamıştır. Şirket bünyesinde 2010 yılı itibariyle 103 doktor, 270 sağlık hizmetleri görevlisi, 181 sağlık destek hizmetleri görevlisi, 1n idari destek hizmetleri görevlisi ve 44 idari kadro personeli çalışmaktadır. Özel Lokman Hekim Hastaneleri 1996 yılında Engürüsağ A.Ş.'nin (daha sonra Lokman Hekim Engürüsağ. AŞ.) kurulması ile başladığısağlık hizmetleri sunumuna, günümüzde son teknolojik lrnkanlarla donatılmış iki hastane ile devam etmektedir. Biri Etlik diğeri Sincan'da yer alan hastaneleri, fiziki mekan, hasta ve personel sayıları gibi göstergeler dikkate alındığındaankara'nın en büyük özel hastaneleri arasındagösterilmektedir. Şirket'in 2002 yılında faaliyete geçen Etlik Hastanesi m 2 kapalı alana sahip 5 katlı binasında hizmet vermektedir. 37 yatak kapasitesinesahip hastanenin 2 ameliyathanesi bulunmaktadır. Özel Lokman Hekim Sincan Hastanesi28 Mart 2008 tarihinde faaliyete girmiştir m 2 kapalı alana sahip ve 164 yatak kapasitesine sahip Sincan Hastanesi ileri medikal teknoloji ile donatılmıştır. Hastane binası olarak projelendirilen 8 katlı hastanede, 6 tam teşekkül!ü ameliyathane, iki kişilik, tek kişilik özel ve suit oda seçenekleri bulunmaktadır yılında 54,8 milyon TL gelir elde eden şirketin gelirlerinin 34,1 milyon TL'si Sincan Hastanesi'nden elde edil iştir. Bu gelir 2008 yılının tümünde elde edilen gelire eşittir yılının ilk 9 ayında Şirket 43,9 milyon TL r Sin ka n Hastanesi ise 28,3 milyon TL gelir elde etmiştir. Sincan hastanesi gerek teknolojik özellikleri gerekse itesi açısındanşirket'in gelirlerine önemli ölçüde katkıda bulunacaktır. ~ ~ 4 "Rizim Menkul Değerler A.Ş.

5 FiYAT TESPİT RAPORU SAGLlK SEKTÖRÜ Dünya Sağlık Sektörü... Küresel sağlık harcamalarının 2009 yılında bir önceki yıla kıyasla % 3'Iük bir düşüş sonrasında 5,5 trilyon ABD doları düzeyinde gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Sağlık harcamalarının küresel GSViH'yeoranı aynı yıl için % 10,1 olup 2008 yılındaki % 10,O'Iık oranın biraz üzerindedir. Bu durum da sektörün ekonomik darboğaza karşı direncini göstermektedir yılında yaşanan darboğazın ardından ekonomideki düzelmenin yanı sıra, nüfus artışı, nüfusun yaşlanması ve hastalardan gelen tedavi talepleri sonucunda sağlık harcamalarında artış beklenmektedir. Ancak, devlet tarafından sağlanan mali desteklerin sınırlandırılması ve diğer çeşitli etkenlere bağlı olarak sağlık harcamalarındaki büyümenin toplam GSViH'deki büyümeden daha az olması ve sağlık harcamalarının küresel GSViH içindeki yüzdesinin kademeli olarak azalması beklenmektedir. Dünya Sağlık Harcamalarının Kişi Başına Değeri % nı 11% G) '" E 800 1q2% en nı o 1q1% 1q1% :::; 10.0% 1qO'h ro i i 600.;,:; % '" ;o, , 400 u) 10% 200 9% T Kişi başına Sağlık Harcaması Kaynak: Economist ıoteıeuıgence Unit - Sağlık Harcarrası (%GSYIH) Gelişmiş ekonomilerde kişi başına düşen gelir miktarı daha yüksek olduğu için, bu pazarlarda kişi başına düşen sağlık harcamaları, gelişmekte olan pazarlardaki kişi başına düşen sağlık harcamalarına oranla çok daha yüksektir yılında, Türkiye kişi başına sağlık harcamaları açısından altmış ülke içinde 35. sıradadır ve aralarında Güney Kore, Brezilya, Rusya, Meksika, Çin ve Hindistan'ın da yer aldığı, gelişmekte olan önemli pazarlar arasında 3. sırada yer almaktadır. Kişi Başına Sağlık Harcaması 1.200, , ,0 600, ,0 200, Hindistan Çin Meksika Rusya Türkiye Brezilya G. Kore Kaynak: Economic Intelligence unit ':';'T) Mf'Okul Değerler A.Ş. 5

6 RYATTESprrR~A~p:O~R~U ~====================~=,==--== Aralarında Türkiye'nin de yer aldığı gelişmekte olan pazarlardan bazılarında 2004 ile 2009 yılları arasında iki besarnaklı yıllık bileşik büyüme oranları görülürken, ABD ve ingiltere gibi gelişmiş pazarlarda, aynı dönemde tek basamaklt büyüme oranları görülmüştür ile 2015 yılları arasında Türkiye'de kişi başına düşen sağlık harcamalarının, Çin ve Hindistan gibi diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi, Avrupa'daki birçok gelişmiş ülke ve ABD'den daha yüksek bir yıllık bileşik büyüme oranında artması beklenmektedir. Bu durum temelolarak, kişi başınadüşen yıllık gelirdeki artış, ortalama yaşam süresindeki kademeii vükseliş ve sağlık hizmetlerindeki şartlardaki iyileşmenin Türkiye gibi ülkeleri yatırım yapmak için elverişli hale getirmesinin bir sonucudur. Gelecekte nüfus artışı, nüfusun yaşlanması ve hastalardan gelen tedavi talepleri ile ekonomideki düzelme gibi önemli etkenlerin, 2009 yılındaki bu geçici ekonomik darboğazın ardından, sağlık harcamalarında iyileşmeyi tetiklemesi beklenmektedir. Ancak küresel durgunluğun neden olduğu bütçe açıkları da dahil olmak üzere, kamu harcamalarında bazı kısıtlamalar olacak ve sonuçta da bu sektörün GSViH'ye katkısı sınırlı olacaktır yılının sonunda, sağlık harcamalarının milyar ABD doları olacağı ve küresel GSViH'nin% 9,6'sınl oluşturacağı tahmin edilmektedir. Türkiye Sağltk Sektörü... Sağlıkta Dönüşüm Programı'na ( ) bağlı olarak, Türkiye'deki sağlık sisteminde uzun bir dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Programın amacı sağlık sisteminin kalitesini ve verimliliğini artırmak ve sağlık kuruluşlarına erişimi kolaylaştırmaktır. Türkiye Sağlık Harcaması % % 6.2",(, 6.5% 5,8",(, 5,9% ~~ Gl 5.7% 6.0% ~ '" c: i o 5,5% #. ~ ~ : ,0% : oo9T Türkiye Sağlık Ha-canıası Kaynak: Economist Intelelligence Unit - Sağlık Harcaması ( %GSYIH) 4,5% 4,0% Türkiye'de 2004 ile 2007 yılları arasında toplam sağlık harcamalarının GSViHiçindeki payı % 6'nın biraz altında kalmıştır. Bu oranın 2009 yılında biraz artarak % 6,2'ye ulaşmasıve Çin (% 4,7), Hindistan (% 5) ve Rusya(% 5,3) gibi diğer gelişmekte olan ülkeleri geride bıraktığı tahmin edilmektedir. Türkiye'nin, yıllık yaklaşık % 10,5 olan sağlık harcamalarındaki artış oranı, 2004 ile 2009 yılları arasında % 9,4 olan toplam yurt içi nominal GSViHartış oranını geride bırakmıştır. Hem devlet hastanelerinin, hem de özel hastanelerin sayısıson yıllarda hızla artmaktadır yılında olan toplam hastane sayısının, 2013 yılının sonunda 1.418'e çıkması beklenmektedir yılında 530 ABD doları olan Türkiye' deki kişi başına sağlık harcamaları tutarı, gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında, hala oldukça düşüktür, jağ,daki etkenlerlebirliktetürkiye' dekiki~a,ağ:~~an; artma" beklenmektedir ~ ~ ~i7.im Menkul Değerler A.Ş. 6

7 FiYAT TESPiT RAPORU tokman Hekim En ürosağ Sağlık A../ Genel sağlık sigortası programının kademeli olarak uygulanmaya başlaması,./ Kişi başına yıllık gelir düzeyindeki artış,./ Sağlık konusundaki genel bilincin artması,./ Ortalama yaşam süresinin ve yaşlı nüfusun sürekli olarak artması../ 2002 yılında sağlık ve eğitim harcamalarının bütçe içindeki payı %10 iken, 2011 yılı bütçe tasarısında bu oran %17' dir. (Kaynak:Maliye Bakanlığı) Bununla birlikte, Türkiye nüfusu AB nüfusundan daha hızlı artmaktadır. Toplam sağlık harcamalarının 2013 yılında yaklaşık 55 milyar ABD dolarına çıkacağı tahmin edilmektedir, ancak devlet sağlıkla ilgili kamu harcamalarını sınırlandırmayı başararnazsa. bu rakam daha da yükselecektir. Birçok uluslararası şirket Türkiye'nin coğrafi konumu, üretim ve yönetimdeki nitelikli insan kaynakları ve yüksek büyüme potansiyeline sahip, doymamış yurt içi pazarından yararlanmak için ülkede yatırımlar yapmaktadırlar. Türkiye, 2008 ve 2009 yıllarında, bin kişiye düşen yatak sayısı bakımından, gelişmekte olan önemli pazarlar içinde 3. sırada yer almaktadır, ancak her iki yılda da, büyüme hızı dünya ortalaması olan % 2,8'in biraz altındadır. \o Yatak kapasitesi, doktor sayısı, kişi başına düşen hemşire sayısı ve kişi başı sağlık harcamaları gibi kalemler OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında ülkemizin geride kaldığı görülmektedir. Bu durum aynı zamanda Türkiye'nin sağlık sektöründe önemli ölçüde büyüme potansiyeli olduğuna da işaret etmektedir yılı itibarıyla bin kişiye düşen yatak sayısı 2,65 olarak hesaplanmaktadır yılında bu oranın hemen hemen sabit kalması ve bin kişiye düşen yatak sayısının 2,66 olması; 2013 yılında ise toplam yatak sayısının yaklaşık 193,1 bin ve bin kişiye düşen yatak sayısının 2,67 olması beklenmektedir. Sağlık kurumları sayısı Türkiye Yatak Sayısındaki Değişim i> 'D (l ~ ~ & U "'''' Kamu -----azeı Valaklı Sağlık kuıumu Kaynil!<: TUiK Kaynak: TUiK -+-- Yataklı Özel Sağlık kuuit'll Türkiye'de sektôrle ilgili en güncel veriler 2010 yılı şubat ayında TüiK tarafından yayınlanmış olup 2007 yılına kadardır. ilk grafikte görüldüğü gibi son yıllarda ekonomik kalkınmayla birlikte hem kamudaki hem de özel sektördeki hastanelerin yatak sayısı önemli artışlar kaydetmiştir. Fakat 2008 yılında kamudaki yatak sayısında bir düşüş görülmektedir. Kamudaki yatak sayısı 2008 yılı sonunda 167 bin'dir. Özel hastanelerin sahip olduğu yatak kapasitesi ise aynı yılsonunda 18 bin'e ulaşmıştır. 1 ~ ~ ~~~_~= 7 Phim MenkUl Değerler A.Ş 7

8 FiYAT TESPiT RAPORU tokman Hekim En ütüsağsağlık A.. Sektörle ilgili Düzenlemeler yılında, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı adlı üç ana sosyal sigorta sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında tek bir tüzel kişilik altında birleştirilmiştir. Tüm vatandaşları güvence altına almış olmak amacıyla, Yeşil Kart sağlık sigortasından faydalanan kişiler de yeni sosyal güvenlik kurumuna bağlanmıştır. Sistemin daha etkili ve verimli olmasını sağlamak amacıyla sağlık hizmetlerinde sadece tek bir ödeme kurumu olması öngörülmüştür. Türkiye'nin devam eden sağlık reformlarının bir parçası olan bu yeni sistem, sigortalı kişi sayısının az olması, cepten yapılan ödemelere bağımlılık ve eşitsiz tesis ve personel dağılımı da dahil olmak üzere, yıllar içinde Türkiye sağlık sisteminde ortaya çıkan birçok sorunu çözmeyi hedeflemektedir. Sağlık sektöründe yapılan kamu harcamalarının bütçe hedeflerinin üzerinde olma eğiliminden ötürü Devlet bu harcamaları azaltıcı önlemler almayı hedeflemektedir yılında çıkarılan ve hastaların tedavi için özel hastanelere gidebilmelerine olanak sağlayan kanuna göre, her yıl tedavi başına ne kadarlık bir tutarının Sağlık Bakanlığı bütçesinden karşılanacağını belirleyen bir tarife yayınlanmaktadır yılına kadar bu tarifenin üzerindeki ek maliyetler herhangi bir üst sınır olmaksızın özel hastaneler tarafından hastalardan talep edilmekteydi. 1 Temmuz 2008'de getirilen düzenleme ile hastalardan alınan katılım payının SGKtarifesinde yer alan ücretin yüzde 30'unu geçemeyeceği belirlendi ve bunun sonucunda bazı özel hastaneler SGK ile yapmış oldukları anlaşmaları feshettiler yılının başında, özel hastaneler ve üniversite hastaneleri; hizmet kaliteleri, kapasiteler ve verdikleri hizmetlerin yanı sıra hasta ve çalışan haklarına olan tutumları da göz önünde bulundurarak beş grup altında sınıflandırıldı. Bu uygulamanın neticesinde özel hastanelerin talep edebilecekleri hasta katılım payları ait oldukları sınıflamaya göre belirlenmeye başladı. En yüksek sınıf ta yer alan hastanelerin hastalardan yüzde 70'e kadar fark almalarına olanak anındı. Sincan Hastanesi bu gruplar dahilinde rna, Etlik Hastan; ise B grubuna dahildir. Hi:7.;m Menkul Değerler A.,ş 8

9 FiYAT TESPiT RAPORU Son zamanlardaki mevzuat değişiklikleri, hastane sınıflandırmalarında yaşanılan belirsizlikler ve yetişmiş sağlık personelinin sınırlı olması, Türk sağlık sektörünün önündeki önemli engellerdir. Bununla beraber, bu sektörün henüz olgunluk dönemine ulaşmadığı ve birçok kritere göre OECD ülkelerinin gerisinde kaldığı göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle, ülkenin elverişli demografik unsurları ve sağlık sektörünün bölünmüş yapısı, özel hastanelere büyüme imkanı sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, branş hastanelerine yoğunlaşma imkanı, uluslararası kurumlardan akreditasyon alınmasının önemi ve yapılacak olan Kamu Özel Sektör projelerinin sunduğu yatırım imkanları, Türk sağlık sektörünün büyüme beklentilerini daha da artırmaktadır. Tanınmış markası ve kalifiye sağlık personeli olan hastanelerin pazarda başarılı bir yer edinmeleri ve operasyonlarını hızla büyütmeleri kuwetle muhtemeldir. Devlet hastanelerinde çalışan doktorların yarı zamanlı olarak özel hastanelerde çalışma esnekliği bulunuyorken, Hükümetin 2010 yılında tam gün yasa tasarısını kabulünü takiben doktorların devlet, üniversite ya da özel hastanelerden sadece birinde tam zamanlı olarak çalışabilecekleri düzenlenmiştir. Doktor sayısının sınırlı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, devlet hastanesinden özel kuruluşlara geçmek isteyen ve sınırlı sayıda olacağı tahmin edilen doktorların özel kuruluşlardan yüksek ücret paketi talep etmeleri beklenmektedir. Diğer taraftan, SGK'nın özel hastanelerle branş bazında sözleşme yapma kararı devlet hastanelerinin belli tedavi alanlarındaki yetersizliğini ve Devlet'in özel sağlık hizmeti sağlayıcı ları na olan ihtiyacının bir göstergesidir. Geçiş dönemi ve süregelen yönetmelik değişikliklerine rağmen, sağlık sektörü gerçekleşen işlemler bakımından son yıllarda oldukça aktif durumdadır. Bunun başlıca sebebi olarak da kişi başı gelirin artmasıyla beraber büyüyen ve yaşlanan nüfus gösterilmektedir. Özellikle büyük şehirlerde yeni hastane lisansı almanın çok olası gözükmediği dikkate alınırsa, yakın gelecekte bu aktif durumun devam etmesi beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerin izlediği politikalara paralelolarak, Türkiye'deki kaliteli ve seviyesi yükselen sağlık hizmetlerine olan talebin artması beklenmektedir ve sonuç olarak sağlık harcamalarındaki büyüme korunacaktır. Yaklaşık 70 milyonluk nüfusu, yaşlanan nüfus payındaki artış, artan gelir seviyesi, bireylerin gelişen sosyoekonomik statüleri ve AB mevzuatına uyum çalışmaları Türkiye'deki sağlık sektörünün gelecekteki büyümesi hakkındaki olumlu görüşleri desteklemektedir. Diğer taraftan, ek ödemelerdeki katılım payı kısıtlamalarındaki soru işaretleri ve yeni hastane lisanslarının geçici olarak durdurulması yönetmelik engelleri olarak görülebilir. Ek olarak, hastane için uygun binalar tespit etmek veya yeni hastane inşa etmek için uygun araziler belirlemek özellikle istanbul, Ankara ve izmir gibi büyük şehirlerde kolayolmayacaktır ve bu yüzden potansiyel yeni oyuncuların sektöre girmesi zorlaşmaktadır. Doktor ve hemşirelerin sayısı kısıtlı olduğundan, kalifiye tıbbi personel bulmak da diğer bir önemli konudur. Sektörde Yatırım Fırsat/an.. Yaklaşık 70 milyonluk nüfusu, yaşlanan nüfus payındaki artış, artan gelir seviyesi, bireylerin gelişen sosyoekonomik statüleri ve AB mevzuatına uyum çalışmaları Türkiye'deki sağlık sektörünün gelecekteki büyümesi hakkındaki olumlu görüşleri desteklemektedir. Türk sağlık sektörü çok sayıda şirketten oluşmaktadır. Geniş zincirlerin ölçek ekonomisinden faydalanması, pazarlık gücünün artması, marka tanınırlığının artmasıyla kapasitesinin yükselmesi ve aynı servisin birden fazla sayıda lokasyonda verilmesinden kaynaklanan verimlilik artışıyla konsolidasyon ilerleyen yıllarda kaçınılmaz görülmektedir. Ülkemizde yılları arasında belli büyüklüğün üstünde 13 adet işlem gerçekleşmiş ve toplam yatırım büyüklüğü 850 milyon ABD dolarını aşmıştır. Özel girişim sermayeleri ve bazı hastane zincirleri yaygınlıklarını arttırmak ve hasta portföylerini genişletmek amacıyla kendilerinden daha küçük çaptaki şirketleri devralmaktadırlar. Özellikle büyük şehirlerde yeni hastane _r;an" almanonçokola" gözükrnediği dıkkarsa, yakongelece~ bu trendin devametmesi bekıenme:edk. Phim Menkul Değerler A.S

10 FIYATTESPiT RAPORU ~~======~~ ; ~~~.~~ C=~~=== Güçlü Noktalar Artış eğilimindeki nüfus ve iyileşen demografik göstergeler Sağlık konusunda artan genel bilinç düzeyi Son yıllarda yabancı yatırımlar da dahil olmak üzere, artan sağlık yatırımları Her geçen gün AB ile daha uyumlu hale gelen piyasa düzenlemeleri Hükümetin sağlık sektörünü geliştirme konusundaki taahhüdü Fırsatlar Önemli bir büyüme potansiyeli yaratan AB ile uyum çalışmaları Nüfusun büyüklüğü ve mevcut düşük tüketim oranı göz önünde bulundurulduğunda, önemli büyüme potansiyeli Yatırımları kolaylaştırmak için tasarlanan yeni Ar-Ge düzenlemelerinin uygulamaya koyulması Dünyadaki en hızlı büyüyen pazarlardan biri olması Sağlık hizmetlerine daha fazla kişinin erişmesine olanak sağlayacak merkezi sağlık sigortası/sosyal güvenlik gibi sağlık reformları s W O T A N A L i z Zayıf Noktalar.2009 yılında 530 ABD doları olan kişi başı sağlık harcamasının Türkiye'yi birçok Avrupa ülkesinin gerisinde bırakması Uluslararası standartların gerisinde kalan patent yasası ve fikri mülkiyet hakları Tehditler Devletin fiyat kontrolleri ve geri ödeme listelerinin pazarın cazibesi üzerindeki olumsuz etkisi Modernizasyon masraflarının, yasal çerçeve ve endüstri standartlarının uluslararası normlar düzeyine ulaşmasını engelleme olasılığı Sosyal sigorta sistemindeki bütçe açıklarının azaltılması ihtiyacı 10

11 FIYAT TESPIT RAPORU LOKMAN HEKiM ENGÜRÜSAG SAGLlK A.Ş Ortaklık Yapısı... Şirket'in tarihi itibariyle 150 ortağı olup en büyük ortak olan Selamet Koç'un Şirket'teki payı %7,01 seviyesindedir. Yandaki tabloda Şirket ortaklarından payı %l'in üzerinde olan 16 ortak gösterilmiş geri kalanlar ise diğer bölümünde temsil edilmiştir. Şirket'in 2010 Eylül ayı sonu itibariyle ödenmiş sermayesi TL'dir. Şirket'in hisseleri A ve B olmak üzere 2 farklı grupta temsil edilmektedir. Her birinin nominal değeri 1 TL olup, toplam hisselerin %l,01'i A grubu hisselerden oluşmaktadır. Halka arz işleminden sonra A grubu hisseler toplam hisselerin %0,80'lni oluşturacaktır. Lokman Hekim Engürüsağ A.Ş. kurulduktan sonra temettü dağıtımı gerçekleştirmemiştir. Şirket oluşturmuş olduğu nakit akımlarını ortaklarına dağıtmak yerine yatırımlarını fonlamayı tercih etmiştir. Ortak Sermaye Pay Selamet Koç ,01% Hamdi Özkan ,23% MuratAlper ,51% Mustafa Sarioğlu ,32% Müzeyyen Güvendi ,84% AhmetAlper ,62% Hacer Savaş ,53% Kamil Işık ,52% Mustafa Bilgen ,50% Celil Göçer ,41% irfa n Güvendi ,35% Nazim Bilgen ,20% Mehmet Altuğ ,15% Şeref Efe ,32% Temel Ünlü ,21% Emin Gemici ,13% Diğer ,28% Yatırımlar... Toplam % Aşağıdaki grafikte Şirket'in son 3 yılda yapmış olduğu yatırımlar ve bu yatırımların devamlılığını sağlaması için yapılmış olan bakım onarım giderleri ile arası yapılması planlanan yatırım giderleri görülmektedir. Yatmm ve Bakım Onanm Gideri E ;:: ~> CD ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ / EJI , 200 O +-_--..--_...J.;I:!L...-..!2.;:::OOO::!-..--.ı..ınlc...,.--l..ım lJl!n..-.l- O T 201 LT 201lT 2013T Kaynak: BMD Vahnm --+- Bakım Onanm Giderleri Şirket'in 2007 ve 2008 yılında yapmış olduğu yoğun yatırım 2008 yılının Mart ayında faaliyete geçen Sincan Hastanesi için yapılan inşaat giderleri ve demirbaş alımlarından kaynaklanmıştır yılının ilk 9 ayında 1.8 milyon TL yatırım yapılmıştır. 1 milyon TL'lik demirbaş alımı, 250 bin TL'Iik makina cihaz alımı ve 200 bin TL' iik finansal kiralama ile duran varlık alımı ilk göze çarpan yatırımlardır. Geri kalan 3 aylık dönemde bin Tl/lik makina cihaz alımı planlanmaktadır. Grafikten de görüleceği üzere yıllar itibariyle artan sabit kıymet tutarına bağlı olarak Şirket'in katlanacağı bakım onarım giderinde de artış beklenmektedir..r: 11 1~"'ın MenkUl Değerler A.Ş.

12 FiYAT TESpiT RAPORU Kapasite... Yandaki tabloda Sincan ve Etlik Hastanelerinin yıllık yatak, ameliyathane ve poliklinik kapasiteleri görülmektedir. Şirket'in Sincan Hastanesi'nin fiili yatak kapasitesi 150 olmakla birlikte ruhsat yatak sayısı 164'tür. Etlik Hastanesi ise 37 yatak kapasitesine sahiptir /09 Hastane Yatak Sayisi ıso. Yatak Kapasitesi Ameliyathane Sayisi Poliklinik Kapasitesi Hastanelerin yatak kapasiteleri yatak sayısının 360 ile çarpımından elde edilmiştir. Sincan Hastanesi'nde 6 adet, Etlik Hastanesi'nde ise 2 adet ameliyathane bulunmaktadır /09 Hastane Yatak Sayisi Yatak Kapasitesi Ameliyathane Sayisi Poliklinik Kapasitesi Poliklinik kapasitesi hastanelerin 1 yılda kaç kişiyi muayene edebileceğini ifade etmektedir. Hastane Bazlı Ciro... Yandaki grafikte Şirket'in son /09 yılları arası hastane başına gelir rakamları görülmektedir Hastane Bazlı Ciro 2002 yılında faaliyete başlayan Etlik Hastanesi'nin hızlı büyüme evresinin tamamlanması ve kapasite kullanım oranının yüksek olması sebebiyle gelirlerinde son 4 yılda önemli bir değişiklik olmamış ve gelirlerinde yıllık ortalama %3,7 oranında büyüme meydana gelmiştir. 9 aylık gelirlere bakıldığında 2010 yılında bir önceki yıla göre %0,4 gelir artışı yaşanmıştır = iii " / / / / Kaynafc Şirket Sincan Etlik Sincan Hastanesi ise 2008 yılının Mart ayında faaliyet başlamış ve 9 ay faaliyet gösterdiği ilk yılda 13,4 milyon TL ciroya ulaşmıştır yılında hem hastanenin bilinirliğinin artması hem de tam yıl faaliyet göstermesiyle cirosunda %153,7 oranında artış meydana gelmiştir yılının ilk 9 ayına bakıldığında hastanenin gelirlerinde %22 artış olduğu görülmektedir. Sincan Hastanesi'nin önümüzdeki 2 yıl daha hızlı büyümesine devam edeceğini tahmin etmekteyiz. Hastane 2009 yılında 34 milyon TL ve 2010 yılının ilk 3 çeyreğinde 28,3 milyon TL ciroya ulaşmasına rağmen hala düşük kapasite ile faaliyet göstermektedir yılında 17,9 milyon TL seviyesinde olan Şirket'in gelirleri, 2009 yılında 54,8 milyon TL seviyesine yükselmiştir yılının ilk 9 ayında ise Şirket 43,9 milyon TL gelir elde etmiştir. Halka arzdan elde edilen gelirin bir bölümü ile yüksek faizli borçlarını kapatmayı planlayan Şirket, uygun şartlar gerçekleştiğinde özellikle istanbul bölgesinden yeni hastane alımı planlamaktadır. Şirket'in 2009 yılında elde etmiş olduğu 54,8 milyon TL'lik gelirin 36,1 milyon TL'si SGK gelirlerinden oluşmaktadır. Hastane bazlı gelir kırılımları incelendiğinde Sincan Hastanesi'nde gelirlerin %65'i SGK gelirlerinden oluşurken, Etlik Hastanesi'nde bu oran %58 seviyesindedir. Etlik Hastanesinin bulunduğu yörenin popülasyonunun hayat standardının daha yüksek olmasına paralelolarak Etlik Hastanesi'nin nakit gelirlerinin toplam gelirler içerisindeki payı Sincan Hastanesi'nden daha yüksektir.ı: ~~hjmmenkul Değerler A.Ş 12

13 FiYAT TESPiT RAPORU tokman Hekim En Etlik Hastanesi Sincan Hastanesi Kurumsal Hasta % Kurumsal Hasta % '\ Nakit %_ Nakit %_ Yurt~ış118~asta-... 6% i Özel Sigorta 551 3% SGK % Yurtdışı Hasta ~ 639 2% Özel Sigorta 604 2% _SGK % Şirketin 2010/09 itibariyle alıcılar bazında satışlarına bakıldığında satış gelirlerinin %65'inin SGK'dan tahsil edildiği görülmektedir. Diğer Kişi ve Kurumlara Yapılan Satışlar; , 36% AftcılarBazmda Satışlar SGK'ya Yapılan Satışlar; ; 64% Aşağıdaki grafiklerde Sincan ve Etlik hastanelerinin son 4 yıllık hasta sayısı ve hasta başına ciro gelişimi görülmektedir. Sincan 2008 yılında faaliyetlerine başladığı için ilk yıl olan hasta sayısı 2009 yılında 'e yükselmiştir. Şirket'in 2009 yılında yataklı hasta sayısında meydana gelen artış hasta başına ciroya yansımıştır yılında 80 TLolan hasta başınaciro 2009 yılında 96 TL'yeyükselmiştir yılının ilk 3 çeyreğinde ise hasta sayısı246 bin olmuş ve hasta başınagelir 115 TL'ye yükselmiştir. Etlik Hastanesi 2007 hasta sayısı seviyesindeyken, 2009 yılında 'e yükselmiştir. Hasta sayısı artarken bu dönemde hasta başınacironun 144 TL'den 112 TL'ye gerilemesi ciroda önemli bir değişiklik olmamasına sebep olmuştur yılının ilk 9 ayı sonunda ise hasta sayısı 117 bin olurken, hasta başı ciro ise 133 TL'ye yükselmiştir. I(aynak: Sincan Hastanesi Hasta Sayısı & Hasta Başına Ciro 115.: 3S~y ımsı/ m/" l00doo +---~~--~ ~ Ş-ırker l Hasta Sayısı -- Hqng 8qşmq Qrg llo l80.ooo Etlik Hastanesi Hasta Sayıları &Hasta Başına Ciro ' ~ ıoo Hasta Sayısı Hastg RqsıaQ Cilp 110 lgo lso >

14 FiYAT TESPiT RAPORU Aşağıdaki grafiklerde Sincan ve Etlik hastaneleri için son 4 yıllık ayakta tedavi ve yatan hasta gelirlerinin gelişimi görülmektedir. Sincan Hastanesi'nde 2008 yılında gelirlerin %50'si yatan hasta gelirlerinden oluşurken bu oran 2009 yılında %54 seviyesinde gerçekleşmiştir yılında ise gelirlerin %56'sının katma değeri daha yüksek olan yatan hastalardan elde edildiği görülmektedir. Sincan Hastanesi Gelir Kırılımı Etlik Hastanesi Gelir Kırılrmı S ~ ı= co c cö a; Jll Kaynak.:Şirke[ /03 20l0/T ı / T Ayaktan Yatan Kavoak:Şirket Ayaktan Yatan Etlik Hastanesinde ise 0/049,9olan yatan hasta gelirlerinin toplam gelirler içerisindeki payı 2009 sonu itibariyle %50 olarak gerçekleşmiştir. Şirket yatan hasta gelirlerinin brüt karlılığının daha yüksek olması sebebiyle yatan hasta gelirlerinin toplam gelirler içindeki payını arttırmaya çalışmaktadır yılı sonunda yatan hasta gelirlerinin toplam gelir içindeki payının %51'e yükselmesi beklenmektedir. Aşağıdaki grafiklerde Etlik ve Sincan Hastanelerinin 2010 yılının 9 aylık bölüm bazlı gelirleri görülmektedir. 2010/09'da Etlik Hastanesi'nin gelirlerinin %24'ü ortopedi polikliniğinden elde edilmiştir. Gelirler sıralamasında ikinci sırada ise kadın doğum polikliniği gelmektedir. Etlik Hastanesi'nin 40 polikliniği* bulunmakta ve aşağıdaki grafikte görülen 6 polikliniğin gelirleri toplam gelirlerin %67'sini oluşturmaktadır. Sincan Hastanesi 60 poliklinik* ile hizmet vermekte ve aşağıda görülen 7 branşın geliri toplam gelirin %60'ınl oluşturmaktadır. Enfazla gelir üreten poliklinikler sırasıyla%11 kadın doğum ve %12 ile ortopedidir. 'Poliklinik/erde top/om hizmet veren doktor sayısı. Etlik Hastanesi Bölüm Gelirleri Sincan Hastanesi Bölüm Gelirleri rii,r Gastr~troloji iç Hastalıkları r. ıkad~f.fium.4,r LeHastalıkları Gene~errahi Diğer 33% Diğer 40%,. i Kad~ td%oğum Kaynak: Şirket Çocuk Sağl ı 6%ı üroloii} 5% LOrtopedi 24% 40 rakam/af/na doktor sayısı dikkate ahnarak u/aşılmıştır.,-kbb 5% Kaynak: Şirket KBB 4% Pediatri 5% Ortopedi 12% '- L. Kardiyofoji 8% Nörojirurji 4% 'Bir poliklinikte birden fazla doktor hizmet verebilmektedir. 60 ve MenkUl Değerler A.Ş. 14

15 FiYAT TESPiT RAPORU ===:::=JI_-=================---:=ı=ok=m~an HekimEn9ürüsağSağlıkA.. HASTANELER Etlik Hastanesi... Özel Lokman Hekim Etlik Hastanesi 15 Nisan 2002 yılında hizmete açılmıştır metrekare kapalı alana sahip olan hastane, 5 katlı binasında hizmet vermektedir. 37 yatak kapasitesine sahip olan hastanenin 2 ameliyathanesi bulunmaktadır. Hastanede hizmet veren cerrahi branşların tamamının ihtiyaçlarını karşılayacakşekilde dizayn edilmiş, mikroskobik, endoskopik, artroskopik ve laparoskopik operasyonlar da dahilolmak üzere açık ve kapalı tüm ameliyatlar yapılabilmektedir. Hastanenin 2 adet doğumhanesinde, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekimlerin gözetiminde çalışan alanında deneyimli personel hizmet vermektedir. Hastane bünyesinde; 3 yoğun bakım yatağı, 3 yeni doğan yoğun bakım kuvözü, kuvözü bulunmaktadır. 1 taşınabilir yeni doğan yoğun bakım 37 yatak kapasitesi olan hastanenin yıllık yatılabilen gün kapasitesi 'dir Etlik hastanesi 2010 yılının ilk 9 ayında bir önceki yıla paralel 15,6 milyon TLgelir elde etmiştir. Bu gelirin 7,7 milyon TL'si ayakta tedavilerden, 7,7 milyon TL'si de yatarak tedavilerden elde edilmiştir. En fazla gelirin elde edildiği bölümler ortopedi, kadın doğum, pediatri,kulak burun boğaz ve gastroenteroloji bölümleridir. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun Özel Hastane ve Vakıf Üniversitesi Hastanelerinin puanlandmlması faaliyeti altında 2009 sonunda yapılan değerlendirme sonucunda hastane puanla B grubu ( ) hastane ı,a,ü,ünded;l ~ _~ Hi;ôm Menkul Değerler A.Ş. 15

16 FiYATTEspiT R=A::PO=R:fU==_-::::============:ıı:ı:zı========-====F' Sincan Hastanesi... Özel Lokman Hekim Sincan Hastanesi 28 Mart 2008 tarihinde Sincan'da hizmete girmiştir. Sincan Ankara'nın nüfus bakımından en hızlı büyüyen ilçelerindendir. Toplam nüfusu 2007 sonuçlarına göre 413 bin olan Sincan Anadolu'daki birçok ilden daha büyüktür. Yeni bölgelerin de ilçeye bağlanmasıyla bölgenin nüfus ve ticari potansiyeli de artmıştır. Nüfus yoğunluğunun yüksek olması ve Ankara'nın merkezine uzak olması Sincan Hastanesi'nin potansiyelini daha da artırmaktadır. Sincan'da Özel lokman Hekim Hastanesi dışında 200 yatak kapasiteli Sincan Devlet Hastanesi bulunmaktadır metrekare kapalı alana sahip ve 164 yatak kapasiteli olan Özellokman Hekim Sincan Hastanesi, ileri medikal teknoloji ile donatılmıştır. Hastane binası olarak projelendirilen 8 katlı hastanede, 6 tam teşekkültü ameliyathane, iki kişilik, tek kişilik özel ve suit oda seçenekleri, hasta başı ve banyo-wc'lerde hemşire çağrı sistemleri, hastanın odasından hemşire ile her an sözlü iletişime geçebileceği mikrofon sistemleri bulunmaktadır. Hasta taşımacılığında en etkin ve güvenilir yololan helikopter ile hasta taşımacılığı da Sincan Hastanesi'nde planlama aşamasında düşünülmüş ve hastanenin çatısına heliport yapılmış ve ruhsatı alınmıştır. Kojenerasyon: Kojenerasyon ısı ve elektriğin tek kaynaktan aynı anda üretilmesi demektir. Sincan Hastanesi'nde Kurulu bulunan sistem 514 KW elektrik enerjisi, 645 kwth ısı enerjisi olmak üzere toplam KW enerji üretmektedir. Kojenerasyon sistemi 100 birim ya kıta karşılık 40 birim elektrik ve 50 birim ısı üreterek %90 gibi yüksek bir verimiilikle çalışmaktadır. Sistemin elektrik şebekesi ile eşzaman çalışma özelliği sayesinde hastanelerde enerji temin sürekliliği sağlanmıştır. Ayrıca elde edilen ısı ile hastanelerin kullanma suyu ve ısınma ihtiyacı karşılanmaktadır. Hastanenin 2 adet doğumhanesinde, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekimlerinin gözetiminde çalışan alanında deneyimli personel hizmet vermektedir. Doğumhaneler, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği bünyesinde, ayrı bir katta, ferah, steril ve annenin sağlığı ve tüm konforu düşünülerek hazırlanmıştır. Hastane bünyesinde tam donanımlı 4 ayrı yoğun bakım ünitesi hizmet vermektedir. Genel Yoğun Bakım (4 yataklı) v Kalp Damar Yoğun Bakım Ünitesi (8 yataklı) Koroner Yoğun Bakım (6 yataklı) Yeni doğan Yoğun Bakım Ünitesi (5 kuvözlü) r-ı i 16 l"; 7i m ~ Menkul Değerler A.Ş.

17 FiYATESPIT::::' =R~:A;:;"P=O=R=U================-========:.:::~~=. Laboratuarlar merkezi Amerika'da bulunan BIO-RADLABORATORIESEQAS,COLLEGEOF AMERICANPATHOLOGISTS CAP ve merkezi ingiltere'de bulunan RANDOXLABORATORIESRlQAS Harici Kalite Kontrol Programları üyesidir. Buradan gelen kontrol serumları önerilen zamanlarda cihazlarda çalışılmakta, ölçüm sonuçları raporlar halinde merkezlere sunulmakta ve sonuçların güvenilirliği düzenli olarak onaylanmaktadır. 164 yatak kapasitesi olan hastanenin yıllık yatılabilen gün kapasitesi tam kapasite ile 'dir. Sincan Hastanesi'nde 2009 yılında hasta toplam gün yataklı hastane hizmetinden yararlanmıştır yılında hasta başına ortalama yatılan gün sayısıl,69'dur. Sinca hastanesinde 2010/09 itibariyle yatan hasta kapasite kullanımı %58 seviyelerindedir. Bu oran ayakta hastalarda %55 seviyelerinde seyretmektedir. Sincan hastanesi 2008 yılının Mart ayında faaliyete geçmiş ve 9 aylık dönemde 13,4 milyon TL gelir elde etmiştir. Hastane 2009 yılının tamamında 34 milyon TL gelir elde etmiştir. Bu gelirin 15,6 milyon TL'si ayakta tedavilerden, 18,3 milyon TL'si yatarak tedavilerden elde edilmiştir. Bu yılın ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre %21 artışla 28,3 milyon TL gelir elde edilmiştir yılı itibariyle 18 milyon TL ayakta tedavilerden ve 21 milyon TL yatarak tedavilerden gelir elde edilmesi beklenmektedir. En fazla gelirin elde edildiği bölümler 3,1 milyon TL ile kadın doğum, 3,2 milyon TL ile ortopedi, 2,3 milyon TL ile kardiyoloji ve 2milyon TLgenel cerrahi bölümleridir. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun Özel Hastane ve Vakıf Üniversitesi Hastanelerinin puanlandrnlrnası faaliyeti altında 2009 sonunda yapılan değerlendirme sonucunda hastane puanla A grubu ( ) hastane statüsüne çıkmıştır. 17