ÜRETİM YÖNETİMİ BETÜL TURAN

Transkript

1 ÜRETİM YÖNETİMİ BETÜL TURAN

2 Amaçlar 1. Üretim yönetiminin temel kavramlarını ve üretim sistemlerini tanıyabilme. 2. İşletmelerin kuruluş yeri seçiminde ve iş yeri büyüklüğünün belirlenmesinde göz önüne aldıkları faktörleri sıralayabilme. 3. İşlerin verimli bir şekilde yapılabilmesi için iş yeri düzeninin ve üretim planlamasının önemini kavrayabilme. 4. Kalite kontrolü tekniklerini ve toplam kalite yönetimini tanıyabilme.

3 Özel Açıklamalar İşletmelerdeki üretim yönetimi uygulamalarını yakından görmeleri için iş yeri ziyaretleri yapılmalıdır. Dünyadaki ve Türkiye deki konu ile ilgili gelişmeleri yakından takip etmeleri teşvik edilmelidir. Üretim yönetiminde karşılaşılan sorunları ve çözüm önerilerinin tartışmaları sağlanmalıdır.

4 Değerlendirme Tablosu Konular Üretim Yönetiminin Temel Kavramları Üretim Sistemleri ve Ürün Tasarımı Kuruluş Yeri Seçimi ve İşletme Büyüklüğü İş Yeri Düzeni ve İş Analizleri Üretim Plânlaması, Stok ve Bakım Yönetimi Kalite Kontrolü Konu Alanlarının Ağırlıkları (% olarak) 10 (6 saat 1 hafta) 15 (8 saat 2 hafta) 15 (8 saat 2 hafta) 25 (14 saat 3 hafta) 20 (12 saat 3 hafta) 15 (8 saat 2 hafta)

5 Kaynak Kitap Üretim Yönetimi Editör: Yrd. Doç. Dr. Haluk Tanrıverdi 8,50 TL

6 BÖLÜM 1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ % 10 (6 saat 1.5 hafta) 1.1.Üretimin Tanımı 1.2.Üretim Yönetiminin Tarihsel Gelişimi Üretim Yönetiminin Oluşumu Üretim Yönetiminin Amacı Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri

7 1.1. Üretimin Tanımı Üretimin ortaya çıkmasının temel nedeni, insan gereksinimlerinin doğa tarafından karşılanmamasına dayanır. Doğada bulunan mevcut kaynaklar işlemden geçmeden fayda yaratamazlar. Ekonomik anlamda faydayı yaratmak için insanoğlunun üretim yapması gerekir. Temel amaç mal, hizmet ve bilgi üretimidir.

8 1.1. Üretimin Tanımı İşletme biliminde temel faktörlerimiz emek, sermaye, doğa ve girişimcidir. İş gücü bir ülkenin fiziksel ve düşünsel üretim yeteneğini belirler. Eğitilmiş iş gücü ile daha fazla üretim yapmak mümkündür.

9 1.1. Üretimin Tanımı İşletmelerin temel fonksiyonlarının başında üretim, finansman, pazarlama ve insan kaynakları gelmektedir. Bu fonksiyonların yerine getirilmesi için insana gereksinim vardır. İş gücü olmadan fonksiyonlar işlevlerini yerine getiremezler.

10 1.1. Üretimin Tanımı Doğada bulunan mevcut kaynakların çoğu bir işlemden geçmeden kullanılamazlar. Örneğin insan yaşamında önemli bir yeri olan otomobili ele alalım. Makinenin parçaları doğada mevcuttur. Demirin işlenmesi gerekir. Petrolün yeryüzüne çıkarılması bir üretim olgusudur. Mevcut hali ile yeryüzünde çıkartsak da kullanamayız. Bir işlemden geçtikten sonra fayda yaratabilir.

11 1.1. Üretimin Tanımı Üretim bu faktörlerin birleşimi ile yapılan bir işlem sonucu çıktıların birleşimidir. Şekil 1.1 Üretim İşleyiş Sistemi

12 1.1. Üretimin Tanımı Özetle; İnsanoğlunun daha uygun koşullarda yaşamını sürdürmesi için üretim zorunludur. İşletme elindeki mevcut kaynakları bir işlemden geçirerek tüketicilere sunar.

13 1.2. Üretim Yönetiminin Tarihsel Gelişimi Üretim kavramı, insanlık tarihinin başlangıcına kadar gitmektedir. Üretim yönetimi modern niteliğini, Sanayi Devrimi sonrasından günümüze kadar geçen dönemdeki gelişmelere borçludur.

14 Üretim Yönetiminin Oluşumu İlkel yaşam döneminde bile bir üretim vardı. Bu dönemde üretim sadece insanların kendi gereksinimlerini karşılamak içindi.

15 Üretim Yönetiminin Oluşumu Süreç içinde insan nüfusu artınca başkalarının gereksinimini karşılamak ve gelir elde etmek için üretim yapılmaya başlandı. Paranın değişim aracı olarak kullanılmasıyla işgücüne dayalı üretim yapıldı.

16 Üretim Yönetiminin Oluşumu Ancak; yüzyıllar boyunca gerçekleştirilen tüm teknolojik ilerlemeler, aradan geçen zaman göz önüne alındığında son derece yavaş bir gelişme göstermiştir.

17 Üretim Yönetiminin Oluşumu Bununla beraber, milattan önceki yıllarda başarılan bazı işler, bugün bile insanları şaşkına çevirmektedir. Bu başarılara örnek olarak; Eski Mısır piramitleri, Çin Seddi ve Stonehenge taş kütleleri verilebilir.

18 Üretim Yönetiminin Oluşumu Unutulmamalıdır ki, bugünkü teknolojik gelişmelerin birçoğunun temeli yüzyıllar öncesinin buluşlarına dayanmaktadır. İlk çağlarda tekerleğin bulunması, binlerce yıl sonra otomobil ve benzeri araçların yapılmasına zemin hazırlamıştır.

19 Üretim Yönetiminin Oluşumu Geleneksel olarak üretim işletmelerinin yapısı ve anlayışı, mühendislik temelli bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda fabrika; mühendislerin tasarımladığı mamulleri üretmekte, pazarlama departmanı bu mamuller için tutundurma planları yapmakta ve satış departmanı sunulan bu ürünleri satmaktadır.

20 Üretim Yönetiminin Oluşumu üretim plan ve programlarının yapılması, iş emirlerinin hazırlanması, mevcut makine ve teçhizatın iş yükü dengelerinin saptanması sistemli çalışmayı gerektirir.

21 Üretim Yönetiminin Oluşumu üretim sevk zamanın belirlenmesi, ön hazırlıklar, stok miktarları, satın alma programları, tedarikçilerle ortak çalışma gibi konular için tam, eksiksiz verilere ihtiyaç vardır.

22 Üretim Yönetiminin Oluşumu Öte yandan satış ve pazarlama birimlerinin görev ve sorumlulukları hiç kolay değildir. Değişen tüketici istek ve ihtiyaçları yanı sıra işletmenin kontrolü dışındaki faktörlerin yaptığı baskı da pazarlamacıların işini bir hayli zorlaştırmaktadır. Aşağıda bu faktörler sıralanmıştır:

23 Üretim Yönetiminin Oluşumu İşletmenin Kontrolü Dışındaki Alanlar Ekonomik Koşullar (Büyüme, küçülme, durgunluk, faiz oranları, yeni yapılanmalar vs. ) Teknolojideki değişimler Devletin etkisi (Politik-Hukuki Yapı ve Kısıtlamalar ) Global rekabet Pazar şartları Ortaklardaki veya tedarikçilerdeki işçi-işveren problemleri Sosyo-Kültürel Faktörler Demografik Faktörler

24 Üretim Yönetiminin Oluşumu İşletmelerin başarısının temelinde; kontrolleri dışındaki bu çevresel faktörler ile kontrolü altındaki işletme kaynaklarının uyumlaştırabilme derecesi yatmaktadır. Bu uyum ne kadar fazla ise işletme o derece başarılı olabilmektedir.

25 Üretim Yönetiminin Oluşumu Bu da işletmelerin; üretim temelli (reaktif yaklaşım) politikalardan ziyade, pazarlama temeli (proaktif yaklaşım) politikaları benimsemesini gerektirir.

26 Üretim Yönetiminin Oluşumu Tarihi Gelişim Modern üretim yöntemlerinin başlangıcı çoğu yazarlara göre; Adam Smith in yazdığı Ulusların Zenginliği adlı yapıtına dayanır.

27 Üretim Yönetiminin Oluşumu Smith kitabında üç temel kavramı açıklar: 1. Belirli bir iş ya da görev sürekli olarak tekrarlanırsa iş görenin yeteneği gelişecektir. (uzmanlaşma) 2. Bir işlemden diğerine doğru bir değişim yapılırsa zaman tasarrufu azalmaktadır. 3. Çalışanlar işlerinde uzmanlaşırsa yeni makine ve araç keşfi olacaktır.

28 Üretim Yönetiminin Oluşumu Adam Smith ile ilk defa ortaya çıkan üretim yönetimi kavramı alanında gelişmeler hızla birbirini izlemiştir. Bu gelişmeler Tablo 1.1 de kısaca özetlenmiştir.

29 Tablo 1.1. Üretim Yönetimi Tarihçesi 17.yy. -Sanayi Devrimi Sonrası Adam Smith F.W. Taylor - Frank Lillian Gilberth - Walter Shewart - F.W. Harris Doğrusal Programlama - Matematiksel Modeller - Bilgisayar - Simülasyon - Otomasyon - Beşeri Mühendisliği Tam otomatik fabrika

30 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1832 de matematikçi Charles Babbage, Makine ve İmalatçıların Ekonomisi Üzerine adlı eserinde iş bölümünü ele almıştır. Ona göre; yetenek farklılığına göre ücretlendirilme yapılmalıdır. Bu dönemde çalışma koşulları insancıl değil. Ancak, verimli üretim için çalışmalar sürdürülmüş. Çalışanlar makinelerle eşdeğerde görülmüştür.

31 Üretim Yönetiminin Oluşumu Çalışma günleri haftada 6 gün ve 12 saat olarak yapılmıştır. Üretim zorlama ile gerçekleştiriliyor. Bu zıtlıklara rağmen yeni üretim koşullarının gelişimi hızlanmıştır.

32 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1910 Frederich Taylor Taylor Bilimsel Yönetim kitabında; üretim yönetiminde verimlilik artışı, organizasyon, iş gücü verimi, iş yeri düzeni gibi kavramları ortaya atmıştır.

33 Üretim Yönetiminin Oluşumu Taylor a göre; insanları harekete geçirecek ve daha çok çaba göstermelerini sağlayacak tek güç bireysel ekonomik çıkarlardır. çalışanlar yaptıkları işe göre ücret almalıdırlar. Taylor, parça başına ücret sisteminin temellerini ortaya atmıştır.

34 Üretim Yönetiminin Oluşumu Taylor un Bilimsel Yönetim Kuralları; İş analizlerinde gözlem değil bilimsel yöntemler kullanılmalıdır. Çalışanların seçimi ve eğitimi bilimsel yollarla olmalı. Her çalışanın yaptığı iş öğelere ayrılmalı. İş yükü çalışanlar ve yönetenler açısından dengeli dağıtılmalı. İş gören ile yönetenler arasında işbirliği olmalıdır.

35 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1911 Frank ve Lillian Gilbreth insan faktörünün üretim yönetimindeki önemini anlatan çalışmalar yapmıştır. İnsanların üretimde makineden daha önemli olduğunu açıklamıştır. İnsan kaynaklarının üretimde temel girdi olduğunu belirtmiştir. Frank Gilbreth hareket etütleri, Lillian Gilbreth ise, hareket ekonomisi ilkeleri ve iş akışı konularında çalışmalar yapmışlardır.

36 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1930 ve 1940 yılları arasında F.W. Harris in matematik modelleri stok kontrolünde uygulanmıştır Bununla birlikte Carl Barth, Henry Gantt, ve H. Emerson üretim yönetiminde önemli çalışmalar yapmışlardır. Özellikle Henry Gantt kendi ismi ile anılan Gantt şemasını ortaya koymuştur.

37 Üretim Yönetiminin Oluşumu

38 Üretim Yönetiminin Oluşumu Gantt Şeması, bir zaman çizgisi boyunca projenin tüm safhalarının planlanan ve gerçekleşen sürelerinin, başlangıç ve bitiş zamanlarının belirtilmesi ile oluşturulur. Faaliyetler üstten alta, zamanlar ise soldan sağa doğru sıralanmıştır. Gantt şemalarında zaman çizgisi boyunca her proje aktivitesi için yatay barlar çizilir.

39 Üretim Yönetiminin Oluşumu Bu şemalar herhangi bir zamanda hangi aktivitenin gerçekleştirilmesi gerektiğini, daha da önemlisi projenin ilerleyişini günlük olarak gösterebilir ve böylelikle gerektiğinde düzeltici önlemlerin alınabilmesini sağlar.

40 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1930 lu yıllarda W.Sheward ın ortaya koyduğu istatistik ve olasılık teorileri kalite kontrolünde kullanılmıştır. Bu dönemde L.H.C.Tippett örnekleme ile iş ve zaman etüdü yöntemini geliştirmiştir.

41 Üretim Yönetiminin Oluşumu İkinci Dünya Savaşı sonrasında yüksek teknolojiye olan yönelim sonucu yeni teknikler ortaya çıkmıştır. Doğrusal programlama, matematiksel yöntemler, benzetim yöntemleri, uygulamaları, otomasyon gelişmesi vb. üretim yönetiminde kullanılmaya başlanmıştır. Babbage tarafından geliştirilen Analitik Makine basit bilgisayar metotlarına sahipti. Dr. Herman Hollerith delikli kartları okuyabilen elektromekanik hesaplayıcılar geliştirmiştir.

42 Üretim Yönetiminin Oluşumu Bilgisayarın üretim yönetiminde kullanılmasının öncülüğünü 1944 yılında Harward üniversitesinin öncülüğünde IBM gerçekleştirmiştir. İleri üretim teknolojilerinin kullanımı İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirilmiştir. Amerika da Parsons işletmesinde uçak parçasının üretiminde üç boyutlu eğri verisi ve makine aletlerinin hareket kontrolü geliştirilmiştir.

43 Üretim Yönetiminin Oluşumu 1950 li yıllarda Genel Sistem Teorisi, Ludwig von Bertalanffy tarafından ortaya atılmıştır. Genel sistem teorisi ile değişik disiplinler arası ilişkileri belirleyen genellemeye ulaşılmış ve bunların tanımlaması için ortak bildiri oluşturulmaya çalışılmıştır. Kenneth E. Boulding in de bu alandaki çalışmaları ile genel sistem teorisi daha açıklık kazanmış ve yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

44 Üretim Yönetiminin Oluşumu Son yıllarda üretim yönetiminde bilgisayar destekli üretimlere hız verilmiş ve üretimden gelen hatalar olabildiğince azaltılmıştır. Teknolojinin hızla gelişmesi ile Japon bilim insanları tarafından tam zamanında üretim (just in time - JIT Sistemi) sistemi bulunmuştur. Bu sisteme göre en az (minimum) stokla müşteri talepleri karşılanmaya çalışılmıştır. Ayrıca toplam kalite kontrol ve esnek üretim sistemi buna bağlı olarak geliştirilmiştir.

45 Üretim Yönetiminin Oluşumu Özetle; gelecek dönemde teknolojinin gelişimi ve yapay zekânın kullanımı arttıkça yeni gelişmelerin olabileceğini söyleyebiliriz. böylece yüksek kapasiteli üretim artışı ve bilgisayar kullanımı kaçınılmaz olacaktır. Tablo 1.2 de üretim yönetimin yıllara göre gelişimi verilmektedir.

46 Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi Yıl Kavram Araç Başlatan 1910 lar 1930 lar Bilimsel Yönetim İlkeleri Endüstriyel Psikoloji Hareketli Üretim Bandı Ekonomik Üretim Miktarı (Büyüklüğü) Kalite kontrol Hawthorne nın işgören motivasyon araştırmaları Çalışma zaman etüt kavramlarının standartlaştırılması Hareket etütleri çalışması Faaliyet program tablosu Envanter kontrolünde EOQ nun uygulanması (Ekonomik Sipariş Miktarı) Örnekleme yöntemiyle üretimin incelenmesi ve istatistiksel tablolarla kalite kontrolü İş analizleri için faaliyet örneklemesi yapılması Frederic W Taylor (ABD) Frank ve Lilian Gilbert (ABD) Henry Ford ve Henry L. Gantt (ABD) F.W.Harris (ABD) Walter Shevhart, H.F. Dodge ve H. G. Romig (ABD) Elton Mayo (ABD) ve L.H.C Tippett (İngiltere)

47 Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi Yıl Kavram Araç Başlatan 1940 lar Karmaşık sistem sorunlarına karşı disiplinler arası takım yaklaşımı Basit doğrusal programlama yöntemi Üretim Araştırma Grupları (İngiltere) ve George B. Dantzig (ABD) lar Çok miktarda üretim araştırması aracı geliştirilmesi PERT (Proje Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği) ve CPM nin (Kritik Yol Tekniği) Proje programlama teknikleri Simülasyon, Bekleme-band hat) teorisi, Karar teorisi, Matematiksel programlama ABD ve batı Avrupa dan birçok araştırmacı

48 Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi Yıl Kavram Araç Başlatan 1970 ler 1980 ler Bilgisayarların kullanım alanlarının genişlemesi Hizmet kalitesi ve verimliliği Üretim stratejisi paradigması JIT, TQC ve Fabrika otomasyonu Eş zamanlı üretim Alışveriş programlama, Envanter kontrolü, Tahminleme, proje yönetimi, MRP, Hizmet sektöründe kitlesel üretim Rekabet silahı olarak üretim yapmak, Kanban, poka,-yoke, CIM, FMS, CAD/CAM, Robots, vs. Darboğaz analizi, OPT, Kısıtlar teorisi Bilgisayar üreticileri tarafından önderlik edilmiştir. Özellikle IBM, Joseph Orliky ve Oliver Wight ana MRP geliştiricileridir (ABD). Mc Donalds restoranları Harward İşletme Fakültesi (ABD) Toyota Motor (Japonya) W.E. Deming ve J.M. Juran (ABD) ve mühendislik disipinleri (A.B.D., Almanya ve Japonya) Eliyahu M. Goldratt (İsrail)

49 Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi Yıl Kavram Araç Başlatan 1990 lar Toplam kalite yönetimi İş süreçlerinin yeniden yapılandırılması Elektronik girişimler (şirketler) Arz zinciri yönetimi Baldrige kalite ödülü, ISO 9000, Kalite fonksiyon geliştirme, Değer ve müşterek mühendislik, Sürekli gelişim paradigması, radikal değişim paradigması İnternet, WWW SAP/R3. Müşteri/sunucu yazılımı Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü, Amerikan Kalite Kontrol Topluluğu (ABD)Uluslararası standartlar enstitüsü (Avrupa) Michael Hammer ve Ana danışma şirketleri (ABD) ABD hükümeti, Netscape iletişim şirketi ve Microsoft Şirketi, SAP (Almanya), Oracle (ABD) 2000 ler Elektronik Ticaret İnternet ve WWW Amazon, ebay, Amarica online, yahoo

50 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim yönetiminde 4 temel faktör etkileyici olmaktadır. Bunlar miktar, kalite, zaman ve maliyettir. Temel amaç; bu dört faktörü harmanlayarak tüketicinin istediği mal veya hizmeti üretmektir.

51 Üretim Yönetiminin Amacı Üretici açısından bakılınca doğal olarak en az (minimum) maliyet ve en fazla (maksimum) kâr hedef olacaktır. Tüketici açısından bakınca da en düşük fiyat ve yüksek kalite tercih edilecektir. Tüketici mal veya hizmete az ücret ödemek isterken satıcı ise daha fazla bir ücretle satmayı isteyebilir. İşletmelerde stok düzeyi olabildiğince az tutulmaya çalışılır. Çünkü stok, maliyetleri arttırıcı önemli bir etkendir.

52 Üretim Yönetiminin Amacı Stoklar Fazla olursa; kiralama, depo, sigorta gibi maliyetleri gerektirir. Stoklar Az olduğunda ise; üretimde aksamalar ya da talebi karşılayamamak olarak karşımıza çıkabilir.

53 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim yönetimi, belirli girdilerin bir takım üretim süreçlerinden geçirilerek mal veya hizmet elde edilmesini amaçlar. Bu amaçların belirlenmesinde; en düşük maliyetle istenilen kalitede ürün üretmek etkin olur.

54 Üretim Yönetiminin Amacı Kısaca üretim yönetiminin amaçları üç başlık altında ele alınabilir. 1. Tüketici isteklerinin fiyat, zaman, miktar ve kalite açısından en iyi şekilde karşılanması. 2. Stok düzeyinin düşük tutulması ve stok devrinin arttırılması. 3. İşletmenin insan gücü ve makine kaynaklarından yararlanma derecesinin yükseltilmesi

55 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim yönetiminin bu amaçlarının gerçekleştirebilmesi için üretim yöneticilerinin şu işlemleri gerçekleştirmesi gerekir. Üretim yöneticileri belirli bir mamulün üretiminde çeşitli üretim metotları uygulayabilirler. Alternatif üretim metotları analiz edilerek en etkin metot bulunmalıdır. Üretim sürecinde taşımayı olabildiğince en aza indirmelidir. Departmanlar ve iş istasyonları etkin biçimde düzenlenmelidir.

56 Üretim Yönetiminin Üretim sürecinde kullanılmakta olan hammadde, yarı mamul, yardımcı malzeme, mamul ve diğer kalemlerin stok miktarlarının ekonomik düzeyde olmasını sağlamak amacıyla stok kontrolü yapılmalıdır. Amacı İşletmelerin izleyecekleri mal veya hizmet politikaları önceden belirlenmelidir.

57 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim kontrolü etkin yapılmalıdır. Üretim yöneticilerinin etkin kalite kontrolü yapması gerekir. İşçilik maliyetlerini kontrol edebilmek amacıyla hareket ve zaman etütleri yapılması gerekir. Çalışanlara etkin ücret yönetimi ile adil ücret ödenmelidir.

58 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim yönetiminin amaçları belirlenirken işletme departmanlarına uyumlu olması gerekir. Ürün için gerekli satın alma işlemleri zamanında yapılmalı ve ilgili işlem merkezlerine ulaştırılmalıdır. Amaçların belirlenmesinde zorunlu olanlardan kaçınılmamalıdır. Bunların en önemlisi müşterinin istediği zamanda ve istediği kalitede teslim etmektir.

59 Üretim Yönetiminin Amacı Modern üretim, tam zamanında üretim yönetimidir. Bu yaklaşımla ürünler, istenilen zamanda, istenilen miktarda ve istenilen kalitede üretilmektedir. Böylece israflar, kayıplar, hatalar önlenebilir.

60 Üretim Yönetiminin Amacı Üretim için gereken miktarda stok yapılarak stok maliyetleri aza indirilebilir. Hatta tamamlanmış ürünlerin stok maliyeti ortadan kaldırılabilir. İşletme kaynakları etkin kullanılarak en uygun üretim yapılabilir.

61 Tablo1.3:Üretim Yönetiminde Girdi ve Çıktı İlişkileri Sistem Temel Girdiler Kaynaklar Ana Dönüşüm Fonksiyonları Tipik Beklenen Çıktılar Hastane Hastalar Doktorlar, Hemşireler ve tıbbi araçlar Sağlık Bakımı ve Tedavisi İyileşmiş hastalar Lokanta Aç müşteriler Yemek, şef, garsonlar Hijyenik yiyecekler ve iyi servis Tatmin olmuş müşteriler Otomobil Fabrikası Çelik ve motor parçaları Makineler ve iş görenler Fabrikasyon ve montaj Kaliteli arabalar Üniversite Lise mezunları Öğretim üyeleri, kitaplar, sınıflar Bilgi ve beceri kazandırılması Eğitilmiş bireyler Süpermarket Alışveriş yapanlar Gösterim, stoklanmış ürünler ve satış elemanları Alıcıları etiketleme, ürünlerin tanıtımı ve satış Tatmin olmuş müşteriler

62 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim yönetiminde işlemler yapılırken işletmenin bütün departmanları ile ilişkileri kaçınılmazdır. Departmanları kendi içlerinde ele alırsak bir sistem bütünlüğü oluşamaz. Örneğin işletme, üretim için gereken hammadde veya mamul satın alırken ilgili departmandaki gecikmeler üretimi engeller.

63 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Diğer yandan üretilen malların pazarlanmasında sorun yaşanırsa stok artışı yaşanır. İş programları hazırlanırken tedarik zincirinde yaşanacak olumsuz gelişmeler üretimin zamanında yapılmasını engeller. Bu ilişkiler işletmelerin büyüklüğüne göre değişir.

64 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim için gereken mal veya hizmetlerin alımı, satın alma departmanının sorumluluğunda iken bununla ilgili finansman bölümü doğrudan ilişkilendirilmektedir. Girdilerin alımından satışına kadar izlenen yolda tüm departmanlar uyum içinde olmak zorundadır. Tedarik zincirinde oluşabilecek sorun üretimi aksatabilir.

65 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Ürün ile ilgili bilgi edinme, raporlama, iş akışı ve stok kontrolü üretim mühendisliğinin konusuna girmektedir. İzlenecek temel politikalar bu bölümün onayı ile yapılabilir.

66 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim planlaması, bir ürünün istenilen kalitede istenilen zamanda tüketiciye ulaştırılmasını hedefler. Kalite kontrol bölümünün üretim bölümüyle doğrudan bağlantısı olmamasına karşın iletişim içinde olması gerekir.

67 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim yönetimine ilişkin ilgili bölümler kendi sorumluluklarını yerine getirirken üretim yöneticileri de bölümler arası koordinasyonu iyi sağlamaları gerekmektedir. Üretim yöneticileri üretimde asıl girdiden nihai çıktıya kadar olan bölümler arası iletişimi üstlenmelidirler.

68 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri İşletmelerde üretim yönetimini bir sistem olarak ele alırsak parçaların bireysel başarıları yeterli olmaz. Sistemin tüm başarısı için, bölümler arası çalışma iyi olmalıdır. Birinin olumsuz olması tüm sistemi etkiler. Bu durum yönetimde sistem anlayışıyla ifade edilmektedir.

69 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Üretim yönetiminin iyi işleyebilmesi için ; finans, pazarlama ve insan kaynakları uyumlu olmalıdır. Üretim çalışmaları işletme içi verimliliği ortaya koyar. Bölümlerarası uyumlu çalışma üretimde kolaylık sağlar.

70 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri Ülkemizdeki çözülmesi gereken temel sorunlardan biri üretim artışını sağlayabilmektir. Bu artışı gerçekleştirebilmek için üretim koşullarının iyi olması gerekir. Üretim artışları; kapasite planlaması, istihdam ve piyasanın hareketlenmesini sağlar.

71 Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri Üretim yönetiminin organizasyon içindeki yeri işletmenin büyüklüğüne göre değişir. Küçük işletmelerde satın alma ve üretim bölümü aynı kişilerden olurken, büyük işletmelerde farklı kişilerde olabilir. İşletmeler büyüdükçe fonksiyonları ve örgütlenme yapıları değişir.

72 Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri Atölye tipi örgütlenmelerde iş yeri sahibi genellikle yöneticilerdir. Patron yönetici işletme fonksiyonlarını kendisi yönetir. İşletmeler büyüyünce doğal olarak işletmelerin tüm sorunlarını çözmede yeterli olamazlar.

73 Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri Büyük çaplı üretim yapan işletmelerde üst düzey yöneticileri her bölüm için farklı kişilerdir. Bu organizasyonlarda karar verme süreci diğerlerine göre daha uzun zaman alır. Atölye tipi üretim yapan işletmelerde yönetici genellikle patron olduğu için yetkiler az kişide toplanır. Büyük işletmelerde önemli kararların yönetim kuruluna sunulması gerekebilir.

74 Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri Ekonomideki temel sorun; kıt kaynakların etkin kullanımıdır. Mevcut kaynakların insan ihtiyaçlarını karşılaması için üretime gereksinim vardır. Aşağıdaki şekilde bir üretim biriminin fonksiyonel yapısı verilmektedir:

75 Şekil :1.4.Üretim yönetiminin organizasyon şeması